Zorganizowana w związku z obchodami Światowego Dnia

Książki i Praw Autorskich

Cielądz 23.04.2013r.

Wizerunek bibliotekarek i bibliotekarzyStatystyczny profil:

• Przeciętny pracownik biblioteki gminnej to kobieta (95%);

• Z wyższym, pomaturalnym lub średnim wykształceniem;

• Powyżej 40 lat;

• Pracująca w zawodzie około 20 lat;

• Pracująca 40 h tygodniowo.

( źródło: Raport Biblioteki w Polsce; www.biblioteki.org)

•Kreatywność;

•Bycie ekspertem w planowaniu, organizowaniu, realizacji, kontroli i ocenie procesów biblioteczno-informacyjnych;

•Doskonale rozwinięte umiejętności komunikacyjne i praca w zespole;

•Sprawność w korzystaniu z nowoczesnych technologii.

(źródło: M. Majewska „Kompetencje bibliotekarza wobec zmian społecznych i edukacyjnych)

Oczekiwania wobec kompetencji nowoczesnych bibliotekarzy:

•Osoba smutna;

•Szara, bezbarwna;

•W grubych szarych okularach.

•Nudna;

•Słabo płatna, bez możliwości zrobienia kariery.

Stereotypy wizerunku bibliotekarzy:

Stereotypy odnośnie pracy bibliotekarzy:

•Brak wiedzy na temat specyfiki bibliotecznej pracy;

•Przeświadczenie, że praca w tym zawodzie jest spokojna i polega jedynie na podawaniu książek;

•Wymagania stawiane bibliotekarzom są coraz wyższe. Oczekiwane od bibliotekarzy umiejętności do niedawna nie były łączone z pracą w bibliotece;

•Dysonans pomiędzy wysokimi wymaganiami a niskim wynagrodzeniem;

•Utrwalanie stereotypowego obrazu bibliotekarza w książkach, filmach.

• Doświadczenia czytelnika;

Źródła powstania stereotypu bibliotekarza:

•Konsekwencja pozytywnych doświadczeń z lat szkolnych, budowanie zaufania i sympatii (przykład Billa Gatesa);

•Niekonwencjonalny sposób zderzenia stereotypu na przykładzie Akcji Odjazdowy Bibliotekarz.

Pomysł rajdu rowerowego zrodzony w 2009.r przez jedną z łódzkich bibliotekarek. Bibliotekarz na rowerze budzi ciekawość, zwraca uwagę, uśmiech. Z zestawieniem pęka stereotyp.

Akcja łączy ludzi, modyfikuje myślenie o bibliotekarzu, bibliotekach.

Przełamywanie stereotypów:

Bibliotekarz jako BARISTA – mistrz i mistrzyni parzenia kawy i spotkań na KAWIE

(Źródło: Małgorzata Borowska, Maja Branka, Joanna Wcisło „Docenić bibliotekę. Jak skutecznie prowadzić rzecznictwo.”)

Metafora na temat znaczenia i zadań współczesnego bibliotekarza

Spotkanie na KAWIE – zadania stojące przed bibliotekami:

Zadaniem biblioteki jest pośredniczenie pomiędzy książką i czytelnikiem ale również organizowanie wystaw, spotkań z pisarzami, konkursów.

Angażowanie we wspólne działania społeczności. Integruje grupy i środowiska (np.: nauczyciele, seniorzy, młodzież, artyści).

Wiedza

Informacja

Edukacja

Rosnące zbiory zarówno tradycyjne, jak i multimedialne, cyfryzacja przyciągają nowych użytkowników.

Prowadzenie różnorodnych działań edukacyjnych, dzięki którym różne grupy wiekowe i społeczne podnoszą swoje kompetencje.

Gromadzona w postaci książek, ale poprzez działania niestandardowe „wychodzi” do ludzi i tym samym jest miejscem ważnym.

BARISTA - role pełnione przez bibliotekarza:

Bibliofil

Animator

Regionalista

Informatyk

Ważna cecha bibliotekarzy miłość do książek, którą powinni zarażać czytelników w każdym wieku.

Inicjatywa zachęcająca ludzi do wychodzenia z domu i wspólnego działania, aktywizowanie (np.: seniorzy).

Gromadzenie publikacji na temat regionu, opracowywanie dokumentów życia społecznego.

Przewodnik po świecie informacji cyfrowej.

Strateg

Trener

Adwokat biblioteki

Świadomość i cel działania zawodowego, a ograniczenia finansowe i konieczność dopasowania się do zmieniających się wymogów otoczenia.

Coraz częściej bibliotekarze wchodzą w rolę trenera – edukatora, szczególności dla społeczności lokalnej.

To nowe wyzwanie, wymagające od bibliotekarzy wizji, celów swojej pracy na najbliższe lata.

Kompetencje bibliotekarza wobec zmian społecznych i edukacyjnych, [online]. [dostęp 14 kwietnia 2013]. Dostępny w World Wide web:http//epedagogiczna.edu.pl/upload/file/dokumenty/jarocin6.pdf

prakseologiczne –wyrażające się skutecznością bibliotekarza w planowaniu, organizowaniu, realizacji, kontroli i ocenie procesów biblioteczno-informacyjnych;

Kompetencje nowoczesnego bibliotekarza (według M. Majewskiej)

informatyczne –wyrażające się sprawnym korzystaniem z nowoczesnych technologii informacyjnych i medialnych;

kreatywne –wyrażające się innowacyjnością, niestandardowością działań bibliotekarza

komunikacyjne–wyrażające się skutecznością zachowań językowych w relacjach bibliotekarz – czytelnik, użytkownik;

współdziałania–wyrażające się skutecznością zachowań prospołecznych i sprawnością integracyjną bibliotekarza w środowisku społecznym, umiejętnością pracy w zespole;

KOMPETENCJEKOMPETENCJEPSYCHOLOGICZNEPSYCHOLOGICZNEI SPOŁECZNEI SPOŁECZNE

Kompetencje komunikacyjne bibliotekarzy:• Wiedza o komunikowaniu interpersonalnym;

• Wykorzystanie technik werbalnych i niewerbalnych w dialogu z użytkownikiem,

• Umiejętność słuchania i rozumienia treści wypowiadanych przez użytkownika;

• Nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktu z klientem;

• Umiejętne rozwiązywanie konfliktów;

• Umiejętności negocjacyjne;

• Postawa asertywna;

• Umiejętności komunikowania się w grupie , zespole.

Kompetencje współdziałania:Kompetencje współdziałania:• Rozumienie związków pomiędzy własną postawą zawodową

i własną charakterystyką osobowościową;

• Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych poprzez negocjowanie i kompromis;

• Umiejętność działania – organizowanie pracy własnej i innych;

• Umiejętność współpracy z czytelnikiem;

• Umiejętność współpracy z instytucjami w otoczeniu społecznym biblioteki w celu stworzenia jak najlepszego wizerunku swojej placówki.

Kompetencje kreatywne bibliotekarzy:

• Wyzwalanie kreatywnych zachowań i samodzielności myślenia w działaniach biblioteczno – informacyjnych;

• Postawa refleksyjnego praktyka, który ocenia swoje wybory i działania zawodowe;

• Aktywne poszukiwanie okazji do rozwoju zawodowego;

• Twórcze motywowanie do pracy siebie i innych.

Wybrane aspekty predyspozycji psychologicznych w zawodzie bibliotekarza:

Kreatywność

Myślenie kreatywne to badanie alternatyw, poszukiwanie i weryfikowanie kolejnych hipotez aż do odnalezienia rozwiązania przy wykorzystaniu różnych danych i inspiracji.

Cechy osoby kreatywnej:

Jak sami sobie przeszkadzamy w kreatywnym myśleniu?

Bob McKim, amerykański naukowiec, który w latach 60 badał tę cechę na Standford Universyty, lubił robić ze swoimi studentami następujący eksperyment. Prosił ich o narysowanie na kartce w ciągu 30 sekund swojego sąsiada siedzącego obok. Gdy studenci pokazywali sobie gotowe dzieła, pojawiło się dużo śmiechu, ale i wstydu. Właściwie za każdym razem McKim słyszał słowo „przepraszam”, którym wymieniali się studenci. Dowodzi to jak bardzo boimy się oceny naszych pomysłów. Ten strach powoduje, że myślimy zachowawczo, stosując sprawdzone schematy myślenia.

Pułapki myślenia kreatywnegoPułapki myślenia kreatywnego:• Dążenie do ładu, prostoty, symetrii znanych

kształtów;• Obawa przed oceną;• Kierowanie się stereotypami;• Nieumiejętność wyjścia poza dane;• Założenie, że coś jest niemożliwe• Przyzwyczajenie do schematu.

Kreatywność i innowacyjność kojarzy się z buntem, szaleństwem, poruszaniem się pod prąd.

E. De Bono przekonuje, „że jeśli potraktujemy kreatywność

w postaci myślenia>>w bok<<, czyli lateralnego, jako normalną część procesu przetwarzania informacji, okaże się, że inteligentni konformiści są lepszymi , oryginalniejszymi twórcami niż buntownicy, dlatego, że lepiej opanowują reguły gry, czyli w tym wypadku reguły kreatywności.”

Krótka kreatywna rozgrzewka Krótka kreatywna rozgrzewka Grupowe opowiadanie/bajka/

Idea zaczerpnięta została z nurtu psychoterapii Gestalt. Wykorzystywana w arteterapii, treningach rozwoju interpersonalnego, terapiach grupowych.

Drodzy uczestnicy,Zachęcam każdego z Was, do tego, aby wspólnie potrenować kreatywność.Pierwsza wskazana osoba zacznie opowiadać wymyśloną historię, wypowiadając jedno zdanie. Kolejna osoba dodaje swoje zdanie do zdania poprzednika. Ostatnia osoba kończy historyjkę.

Ważne:•Nie oceniamy wypowiedzi innych;•Nie zastanawiamy się nad tym, co inni sobie pomyślą o naszej wypowiedzi.

Inne warunki ćwiczenia:

•Uczestnicy siedzący w okręgu;

•Osoba wymyślająca swoje zdanie, przed wypowiedzeniem wypowiada zdanie poprzednika;

•Jeden z uczestników grupy spisuje całą bajkę. Po dokończeniu opowieści grupa dzieli się na połowę. Jedną tworzą aktorzy wystawiający nowoutworzoną sztukę, drugą widzowie.

• Ćwiczenie kształtuje myślenie wychodzące poza ramy, granice, jak również myślenie równoległe;

• Doskonali umiejętność słuchania drugiej osoby;

• Kształtuje umiejętność współpracy w grupie;

• Pobudza wyobraźnię;• ……..

„Szaleństwem jest robienie w kółko tej samej rzeczy i oczekiwania różnych rezultatów” A. Einstein

To, co najważniejsze – wnioski:

Proces kreatywnego rozwiązywania problemów składa się z:

• Identyfikacji problemu;

• Kreowania pomysłów;

• Oceny pomysłów koncepcji.

Identyfikacja problemu, metody:

• Analiza SWOT,

• Metoda sześciu pytań (Sześć Kapeluszy E. DeBono).

Objaśnienie zasad analizy SWOT:Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych):S (Strengths) – mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego obiektu,

W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego obiektu,

O (Opportunities) – szanse: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej zmiany,

T (Threats) – zagrożenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.

Wreszcie - informacja, która nie może być poprawnie zakwalifikowana do żadnej z wymienionych grup, jest w dalszej analizie pomijana jako nieistotna strategicznie.

Diagram analizy SWOT: Idea (pomysł na jakąś Idea (pomysł na jakąś

innowację w bibliotece)innowację w bibliotece)

OTOCZENIEOTOCZENIE

SILNE STRONYSILNE STRONYSS

SŁABE STRONYSŁABE STRONYWW

SZANSESZANSEOO

maxi – maximaxi – maxi mini – maximini – maxi

ZAGROŻENIAZAGROŻENIATT maxi – minimaxi – mini mini – minimini – mini

Metoda sześciu kapeluszy E. DeBonoMetoda ta pozwala na twórcze podejście do rozwiązywania

problemów, dzięki skorzystaniu z sześciu różnych perspektyw, z których można spojrzeć na sytuację, zadanie, problem. Różne kolory symbolizują różne sposoby myślenia używanego w rozwiązywaniu problemów. Zmieniając jeden kapelusz na drugi, jednocześnie zmieniamy też sposób myślenia.

Kapelusz Czerwony - emocje"Jakie uczucia wchodzą tutaj w grę?„„Co podpowiada Ci intuicja?”

Czerwony kapelusz czerwony kapelusz silnie związany jest z wyrażaniem emocji, namiętności, impulsywności i uczuciowym przejaskrawianiem rzeczywistości. Czerwony kapelusz za najważniejszy aspekt problemu uznaje wrażenia, intuicje, przeczucia i uczucia.

Metoda sześciu kapeluszy E. DeBono:

Kapelusz Biały – obiektywizm„Spójrz na fakty chłodnym okiem, spróbuj przeanalizować”

Biały kapelusz biały kapelusz jest całkowitym przeciwieństwem czerwonego, wskazuje na czystość, sterylność, neutralność i logikę. Biały kapelusz zajmuje się faktami i liczbami.

Kapelusz Czarny – pesymizm „Co by było gdyby?”

Czarny kapelusz to podejście logiczno -pesymistyczne, negatywne, ma oceniać i ostrzegać przed zagrożeniami. Człowiek w czarnym nakryciu głowy, nadmiernie krytykuje rzeczywistość, widzi tylko złe jej aspekty. Czarny świat jest pełen zagrożeń, pełen negatywizmu i niepowodzeń.

Zadaniem zakładającego czarny kapelusz jest wykazanie wszystkich wad, niedociągnięć, braków i zagrożeń. Czarny kapelusz szuka dziury w całym, sprawdza czy wszystko do tej pory omawiane na pewno jest słuszne. Pokazuje wszystkie konsekwencje, które mogą wyniknąć z przyjętego rozwiązania.

Kapelusz Żółty – optymizm „Kto zyska na rozwiązaniu problemu?”

Ubranie żółtego kapelusza, to przyjęcie pozytywnej postawy, można powiedzieć wręcz optymizm totalny. Żółty świat jest radosny, widzi tylko pozytywne aspekty rozwiązania. Żółty kapelusz jest dokładnym przeciwieństwem czarnego. Żółte myślenie to ciekawość, przyjemność i poszukiwanie radości.

Kapelusz Niebieski – organizacja „Do czego doprowadziła Cię ta analiza, jakie wysuwasz wnioski?”

Człowiek w kapelusz niebieski niebieskim kapeluszu to chłodny bezstronny obserwator. Jego naczelnym zadaniem jest kontrola toku myślenia, to niebieski ma plan on narzuca dyscyplinę.

Kapelusz Zielony – możliwości „Jak widzi ten problem ktoś stojący z boku?”

Zieleń kapelusz zielony to kolor urodzaju, rozwoju, wyrastania roślin. Zielony kapelusz jest pełen pomysłów, pełen nowych możliwości.

Człowiek w zielonym ma za zadanie pokazać nowe spojrzenie, nowe punkty widzenia rzeczywistości. Zielony "nie drąży" starych pomysłów, zielony ukazuje nowe drogi.

7 nawyków skutecznego działania:

ProaktywnośćTo pierwszy i podstawowy nawyk skutecznego działania. Oznacza bycie przede wszystkim osoba samoświadomą i odpowiedzialną za własne życie. Osoby proaktywne nie poddają się warunkom zewnętrznym ani wpływom innych ludzi. Mają odwagę i dojrzałość konieczną w ponoszeniu porażek. Przeciwieństwo stanowią osoby reaktywne, które nie podejmują inicjatywy, lecz dopasowują się do panujących warunków .

Zaczynaj z wizją końcaWspinając się po drabinie kariery, często zapominamy dokąd zmierzamy. Ważna jest samoświadomość, wizja tego, co tak naprawdę się dla nas liczy.

Najpierw rób to, co najważniejsze

Myśl w kategoriach wygrana – wygranaNawyk ten oparty jest na przekonaniu, że dóbr wystarczy dla wszystkich i sukces jednej osoby nie oznacza strat innej.

Staraj się najpierw zrozumieć potem być zrozumianymTa zasada to klucz do skutecznej komunikacji między ludźmi.

SynergiaJest umiejętnością, dzięki której jesteśmy w stanie twórczo współpracować i razem z innymi tworzyć coś, czego jeszcze nie było.

Ostrzenie piły Ma na celu zadbanie o nas samych i odnawianiu czterech wymiarów swojej natury:

•Fizycznej – ćwiczenie, odżywianie, kontrola poziomu stresu;•Społeczno – emocjonalnej – empatia, synergia, poczucie bezpieczeństwa, •Duchowej – jasnych wartości•Umysłowej – czytania, wizualizowania, pisania, planowania.

Dziękuję za uwagę!Dziękuję za uwagę!

Owocnej drogi rozwoju osobistego i zawodowego!Owocnej drogi rozwoju osobistego i zawodowego!Więcej o prowadzącej – mgr Sylwii Nowak www.septc.pl.tl