Koncepcja-projekt - Komitet Rady Ministrów do spraw...

Koncepcja organizacji łączności na potrzeby SKBN – projekt

Koncepcja organizacji łączności na potrzebysystemu kierowania bezpieczeństwem narodowym

(PROJEKT)wersja 9.0

Warszawa, październik 2016


SPIS TREŚCI1. WPROWADZENIE...........................................................................................................5

1.1 Przedmiot opracowania....................................................................................................51.2 Podstawy prawne opracowania........................................................................................51.3 Geneza opracowania........................................................................................................51.4 Materiały źródłowe, dokumenty związane i podstawy prawne.......................................61.5 Stosowane skróty.............................................................................................................8

2. CEL I ZAKRES DOKUMENTU....................................................................................113. PRZYJĘTE ZAŁOŻENIA KONCEPCJI.....................................................................114. SKBN I JEGO POTRZEBY W ZAKRESIE ŁĄCZNOŚCI........................................145. SYNTEZA POTRZEB.....................................................................................................16

5.1 UŻYTKOWNICY I WYMAGANIA TECHNICZNO-FUNKCJONALNE.................165.1.1 Lista użytkowników...................................................................................................165.1.2 Rodzaje usług telekomunikacyjnych.........................................................................235.1.3 Usługi operatorów pocztowych.................................................................................275.1.4 Stacjonarne i ruchome sieci łączności.......................................................................275.1.5 Przesyłanie informacji niejawnych............................................................................28

5.2 BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMU ŁĄCZNOŚCI.........................................................295.2.1 Ochrona informacji....................................................................................................295.2.2 Ochrona sieci łączności i zasobów danych................................................................305.2.3 Bezpieczeństwo usług telekomunikacyjnych............................................................325.2.4 Aplikacje programowo-sprzętowe, kryptografia.......................................................335.2.5 Wymagania w zakresie dostępu do baz danych.........................................................34

5.3 WSTĘPNE WYMAGANIA NA WYPOSAŻENIE STANOWISK KIEROWANIA W URZĄDZENIA ŁĄCZNOŚCI.............................................................................................355.4 WYMAGANIA NA WYPOSAŻENIE ŚRODKÓW TRANSPORTU LĄDOWEGO, POWIETRZNEGO I MORSKIEGO ORGANÓW KIEROWANIA W URZĄDZENIA ŁĄCZNOŚCI.............................................................................................................................38

6. AKTUALNY STAN ISTNIEJĄCYCH SYSTEMÓW ŁĄCZNOŚCI.........................386.1 Systemy i sieci łączności nadzorowane przez ministra właściwego ds. wewnętrznych oraz Ministra Obrony Narodowej......................................................................................................386.2 Publiczne sieci łączności stacjonarnej i ruchomej.........................................................386.3 Wstępna ocena przydatności i możliwości wykorzystania funkcjonujących systemów i sieci łączności na potrzeby kierowania bezpieczeństwem narodowym..................................396.4 Integracja systemów i interoperacyjność usług telekomunikacyjnych..........................40

7. DIAGNOZA WYKORZYSTANIA INFRASTRUKTURY I USŁUG........................417.1 Charakterystyka infrastruktury telekomunikacyjnej przedsiębiorców telekomunikacyjnych i usług operatorów pocztowych..............................................................417.2 Ocena możliwości wykorzystania infrastruktury telekomunikacyjnej przedsiębiorców telekomunikacyjnych i usług operatorów pocztowych dla potrzeb SKBN...............................42

8. PROPONOWANY MODEL SYSTEMU ŁĄCZNOŚCI NA POTRZEBY SKBN....438.1 Sieć szkieletowa i sposób jej zapewnienia, dostęp telekomunikacyjny........................438.2 Organizacja systemu łączności......................................................................................478.3 Usługi telekomunikacyjne.............................................................................................508.4 Wyposażenie stanowisk kierowania..............................................................................508.5 Podsystem łączności stacjonarnej..................................................................................51

str. 3/73


8.6 Podsystem łączności ruchomej (lądowej, lotniczej i morskiej).....................................518.7 Podsystem radiowy........................................................................................................528.8 Podsystem satelitarny....................................................................................................528.9 Sieć teleinformatyczna zarządzania systemem ochrony cyberprzestrzeni....................538.10 Podsystem pocztowy......................................................................................................548.11 Podsystem zarządzania..................................................................................................55

9. ORGANIZACJA ŁĄCZNOŚCI NA POTRZEBY SKBN Z ZAANGAŻOWANIEM PRZEDSIĘBIORSTWA TELEKOMUNIKACYJNEGO.......................................................58

9.1 Modele zaangażowania przedsiębiorcy telekomunikacyjnego......................................589.2 Wymagania i uwarunkowania oraz ograniczenia zastosowania rozwiązania................58

10. OGRANICZENIA PRAWNE, ORGANIZACYJNE, FINANSOWE I INNE...........5910.1 Ograniczenia prawne i organizacyjne............................................................................5910.2 Ograniczenia techniczne................................................................................................6210.3 Ograniczenia finansowe.................................................................................................62

11. WDRAŻANIE SYSTEMU ŁĄCZNOŚCI NA POTRZEBY SKBN............................6611.1 Niezbędne regulacje prawne..........................................................................................6611.2 Potencjalne źródła finansowania...................................................................................6611.3 Analiza możliwości utworzenia/wskazania struktur odpowiedzialnych za planowanie, wdrażanie, zarządzanie i eksploatację systemu łączności na potrzeby SKBN..........................6811.4 Rekomendacje kolejnych działań..................................................................................6911.5 Przewidywany zakres prac i orientacyjny harmonogram..............................................71

12. ZAŁĄCZNIKI..................................................................................................................74

SPIS RYSUNKÓWRys. 1 Sieci resortowe oraz publiczne sieci telekomunikacyjne w funkcjonowaniu SŁ SKBN.......46Rys. 2 Koncepcja wirtualnych sieci prywatnych dla SKBN.............................................................49Rys. 3 Zarządzanie łącznością systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym.........................57Rys. 4 Kolejne kroki w określeniu zakresu przedsięwzięcia.............................................................71

SPIS TABELTab. 1 Stosowane w Koncepcji skróty.................................................................................................8Tab. 2 Użytkownicy systemu.............................................................................................................17Tab. 3 Dostępność usług telekomunikacyjnych na stanowiskach kierowania..................................26Tab. 4 Typowe wyposażenie SK w urządzenia łączności w stałych i zapasowych miejscach pracy

oraz zapasowych stanowisk kierowania....................................................................................36Tab. 5 Dane przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym............................39Tab. 6 Główne stanowiska kierowania (GSK) – odpowiedzialność za przygotowanie....................60Tab. 7 Zapasowe stanowiska kierowania (ZSK) – odpowiedzialność za przygotowanie.................60Tab. 8 Główne stanowiska kierowania (GSK) – finansowanie przygotowania stanowisk...............63Tab. 9 Zapasowe stanowiska kierowania (ZSK) – finansowanie przygotowania stanowisk............64Tab. 10 Orientacyjny harmonogram przygotowania i tworzenia SŁ SKBN......................................72

str. 4/73


1. WPROWADZENIE

1.1 Przedmiot opracowania

System kierowania bezpieczeństwem narodowym, nazywany dalej w skrócie SKBN, to system zorganizowany w celu zapewnienia sprawnego kierowania bezpieczeństwem narodowym, w tym obroną państwa. Organizację i tryb przygotowania SKBN określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym1. W skład SKBN wchodzą organy władzy publicznej i kierownicy jednostek organizacyjnych, które wykonują zadania związane z kierowaniem bezpieczeństwem narodowym, a także organy dowodzenia Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej.Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt koncepcji organizacji łączności na potrzeby SKBN, nazywany dalej Koncepcją.

1.2 Podstawy prawne opracowania

§ 21 pkt. 1 a-b rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym.

1.3 Geneza opracowania

W kwietniu 2013 r., Zarządzeniem nr 9 Ministra Administracji i Cyfryzacji2, został powołany Międzyresortowy Zespół do spraw organizacji systemu łączności na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, zwany dalej Międzyresortowym Zespołem.W pracach Międzyresortowego Zespołu uczestniczą kluczowe podmioty rządowe odpowiedzialne za bezpieczeństwo państwa. Do zadań Międzyresortowego Zespołu należy między innymi przegląd i aktualizacja, opracowanego w roku 2008 dokumentu „Koncepcja organizacji Systemu Łączności na potrzeby administracji publicznej, systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, bezpieczeństwem i porządkiem publicznym oraz na potrzeby ratownictwa”, zaakceptowanego przez Prezesa Rady Ministrów, w maju 2008 r., nazywanego dalej Koncepcją 2008.Zmiany, jakie dokonały się w okresie 7 lat, związane z:

aktualizacją i wprowadzeniem nowych dokumentów strategicznych w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa;

zmianami uwarunkowań organizacyjnych i prawnych; rozbudową i rozwojem posiadanej (będącej w dyspozycji) infrastruktury; postępem technicznym;

wymagały wypracowania nowego spojrzenia na system łączności na potrzeby SKBN.Dla kolejnych etapów prac związanych z opracowaniem Koncepcji, przyjęto następujące ramy czasowe:

1) opracowanie założeń Koncepcji (etap I) – do 31 lipca 2015 r.;

1 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym (Dz. U. z 2004 r. nr 98, poz. 978, ze zm.).2 Zarządzenie nr 9 Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 19 kwietnia 2013 r. w sprawie powołania Międzyresortowego Zespołu do spraw organizacji systemu łączności na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym

str. 5/73


2) opracowanie projektu Koncepcji (etap II) – do 30 listopada 2015 r.;3) kontakty i spotkania z przedstawicielami Międzyresortowego Zespołu, dotyczące lub

związane z opracowaniem Koncepcji, w tym wprowadzanie zmian do projektu Koncepcji (etap III) – do 30 czerwca 2016 r.

1.4 Materiały źródłowe, dokumenty związane i podstawy prawne W Koncepcji wykorzystano materiały opracowane, w ramach prac Międzyresortowego Zespołu, przez instytucje rządowe zaangażowane w proces przygotowania Koncepcji.Główne strategiczne związane z opracowaną Koncepcją, to:

1) Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022, przyjęta uchwałą Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2013 r.;

2) Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, zatwierdzona przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 5 listopada 2014 r., na wniosek Prezesa Rady Ministrów;

3) Doktryna Cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, 22 stycznia 2015 r.Podstawy prawne przygotowania i funkcjonowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym (w tym obroną państwa) są ustanowione w następujących aktach prawnych:

1) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 Nr 78, poz. 483, tekst ujednolicony);

2) Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r. poz. 827, z późn. zm.);

3) Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1166, z późn. zm.);

4) Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. z 2014 r. poz. 333, z późn. zm.);

5) Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 1191, z późn. zm.);

6) Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1815, z późn. zm.);

7) Ustawa z dnia 14 grudnia 1995 r. o urzędzie Ministra Obrony Narodowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 189, z późn. zm.);

8) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie gotowości obronnej państwa (Dz. U. 2004 Nr 219, poz. 2218);

9) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, (Dz. U. 2004 Nr 98, poz. 978);

10) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 sierpnia 2004 r. w sprawie przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwa (Dz. U. 2004 Nr 180, poz. 1855);

str. 6/73


11) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz.U. 2004 Nr 152, poz. 1599).

Zakres podmiotowy, przedmiotowy i kompetencje odpowiedzialnych za przygotowanie i zabezpieczenie funkcjonowania właściwych organów władzy publicznej na stanowiskach kierowania, są ustanowione także w aktach prawnych, takich jak:

1) Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2014 r. poz. 243, z późn. zm.);

2) Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. 2010 Nr 182, poz. 1228 z późn. zm.);

3) Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2011 r. w sprawie nadawania, przyjmowania, przewożenia, wydawania i ochrony materiałów zawierających informacje niejawne (Dz. U. 2011 Nr 271, poz. 1603);

4) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 października 2010 r. w sprawie danych dotyczących infrastruktury telekomunikacyjnej niezbędnej do przygotowania systemów łączności na potrzeby obronne państwa (Dz. U. 2010 Nr 196, poz. 1302);

5) Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 października 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania działalności telekomunikacyjnej (Dz. U. 2005 Nr 207, poz. 1736 z późn. zm.);

6) Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie planu współdziałania operatora wyznaczonego z wojskową pocztą polową (Dz. U. 2013, poz. 1406);

7) Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 5 marca 2014 r. w sprawie danych niezbędnych do przygotowania systemu łączności na potrzeby obronne państwa, (Dz. U. 2014, poz. 368);

a także w innych dokumentach planistycznych, w tym między innymi3: 8) Polityczno-Strategiczna Dyrektywa Obronna Rzeczypospolitej Polskiej4; 9) Plan Reagowania Obronnego RP; 10) plany operacyjne funkcjonowania organów administracji publicznej i przedsiębiorców

w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny; 11) dokumenty kierowania wewnętrznego, wydawane przez właściwe organy i podmioty

(regulaminy, szczegółowe zakresy działań oraz decyzje, zarządzenia, rozkazy).

3 Materiał MON do projektu koncepcji4 Polityczno-Strategiczna Dyrektywa Obronna Rzeczypospolitej Polskiej wydana postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 lipca 2015 r. (Monitor Polski 2015, poz. 697)

str. 7/73


1.5 Stosowane skrótyTab. 1 Stosowane w Koncepcji skróty5.Skrót Pełna nazwaABW Agencja Bezpieczeństwa WewnętrznegoAP Administracja publicznaARM Agencja Rezerw MateriałowychAW Agencja WywiaduBBN Biuro Bezpieczeństwa NarodowegoBOR Biuro Ochrony RząduCOAS Centralny Ośrodek Analizy SkażeńCOP-DKP Centrum Operacji Powietrznych - Dowództwo Komponentu Powietrznego CSKOP Centralne Stanowisko Kierowania Obroną Państwa CZK Centra Zarządzania KryzysowegoCZK MON6 Centrum Zarządzania Kryzysowego MONCZK PKP PLK Centrum Zarządzania Kryzysowego PKP PLKCZŁ SKBN Centrum Zarządzania Łącznością Kierowania Bezpieczeństwem NarodowymCZSW Centralny Zarząd Służby WięziennejDBTI ABW Departament Bezpieczeństwa Teleinformatycznego ABWDG RSZ Dowódca Generalny Rodzajów Sił ZbrojnychDO RSZ Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił ZbrojnychEBI Europejski Bank InwestycyjnyEFIS Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji StrategicznychEPPI Europejski Portal Projektów InwestycyjnychGDDKiA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i AutostradGIOŚ Główny Inspektorat Ochrony ŚrodowiskaGIF Główny Inspektorat FarmaceutycznyGINB Główny Inspektorat Nadzoru BudowlanegoGITD Główny Inspektorat Transportu DrogowegoGIS Główny Inspektorat SanitarnyGLW Główny Lekarz WeterynariiGovNet MPLS Sieć teleinformatyczna MSW GSK StS Główne stanowiska kierowania w stałych siedzibachGSK ZMP Główne stanowiska kierowania w zapasowych miejscach pracyIBL Instytut Badawczy LeśnictwaIMGW Instytut Meteorologii i Gospodarki WodnejINTER-MON System dostępu do Internetu resortu Obrony NarodowejIP-RON Sieć teleinformatyczna resortu Obrony NarodowejISI Inspektorat Systemów InformacyjnychKGP Komenda Główna PolicjiKG PSP Komenda Główna Państwowej Straży PożarnejKG SG Komenda Główna Straży Granicznej

5 Ministerstwa zniesione zgodnie z ustawami o zmianie działów administracji rządowej (Dz.U. z 2015 r., poz. 1960 i 2281), został wyróżnione kolorem szarym.6 Rolę CZK MON pełni Dowództwo Operacyjne RSZ zgodnie z Decyzją Br Z-61/Org./P1 Ministra Obrony Narodowej z dnia 31.12.2013 r. w sprawie przeformowania Centrum Zarządzania Kryzysowego Ministerstwa Obrony Narodowej oraz zmian niektórych innych decyzji.

str. 8/73


Skrót Pełna nazwaKMP Komendy Miejskie PolicjiKPP Komendy Powiatowe PolicjiKPRM Kancelaria Prezesa Rady MinistrówKZGW Krajowy Zarząd Gospodarki WodnejMAC Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji (do 16.11.2015)MC Ministerstwo Cyfryzacji (od 16.11.2015)ME Ministerstwo Energii (od 01.12.2015)MEN Ministerstwo Edukacji NarodowejMF Ministerstwo FinansówMG Ministerstwo Gospodarki (do 16.11.2015)MGM i ŻŚ Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej (od 16.11.2015)MR Ministerstwo Rozwoju (od 16.11.2015)MIiR Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju (do 16.11.2015)MIiB Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa (od 27.11. 2015) MIL-WAN Sieć teleinformatyczna MONMKiDN Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa NarodowegoMNiSW Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyższegoMON Ministerstwo Obrony NarodowejMOST Międzyresortowego Operatora Systemów TeleinformatycznychMPiPS Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (do 16.11.2015)MRPiPS Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (od 16.11.2015)MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju WsiMSiT Ministerstwo Sportu i TurystykiMSP Ministerstwo Skarbu PaństwaMSpraw. Ministerstwo SprawiedliwościMSW Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (do 16.11.2015)MSWiA Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (od 16.11.2015)MSZ Ministerstwo Spraw ZagranicznychMŚ Ministerstwo ŚrodowiskaMZ Ministerstwo ZdrowiaNATO Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (North Atlantic Treaty

Organization)ND SZ Naczelny Dowódca Sił ZbrojnychOBWE Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie OCSŁR Ogólnokrajowy Cyfrowy System Łączności RadiowejON Obrona NarodowaONZ Organizacja Narodów ZjednoczonychOST112 Ogólnopolska sieć teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego

112PAA Państwowa Agencja AtomistykiPAŻP Państwowa Agencja Żeglugi PowietrznejPCZK Powiatowe Centrum Zarządzania KryzysowegoPCŁU Podsystem Cyfrowej Łączności UtajnionejPIG Państwowy Instytut GeologicznyPGE Polska Grupa Energetyczna S.A.

str. 9/73


Skrót Pełna nazwaPKI Infrastruktura Klucza PublicznegoPZZK Powiatowy Zespół Zarządzania KryzysowegoRBN Rada Bezpieczeństwa Narodowego RCB Rządowe Centrum BezpieczeństwaRE Rada EuropyRP Rzeczpospolita PolskaRSZ Rodzaje Sił ZbrojnychRWŁC Ruchomy Węzeł Łączności CyfrowejRZZK Rządowy Zespół Zarządzania KryzysowegoSC Służba CelnaSD ND SZ Stanowisko Dowodzenia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych SG Straż GranicznaSIPS System Informacyjny Polska SzerokopasmowaSK Stanowisko Kierowania SKBN System Kierowania Bezpieczeństwem NarodowymSK MON Stanowisko Kierowania MONSKW Służba Kontrwywiadu WojskowegoSŁR Sieć Łączności RządowejSŁ SKBN System łączności na potrzeby Systemu Kierowania Bezpieczeństwem

NarodowymSTI System teleinformatycznyST ZOC Sieć teleinformatyczna zarządzania ochroną cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej

PolskiejSWW Służba Wywiadu WojskowegoSZ Siły ZbrojneSZ RP Siły Zbrojne Rzeczpospolitej PolskiejTESTA-ng Trans European Services for Telematics between Administrations – new

generation UKE Urząd Komunikacji ElektronicznejUE Unia EuropejskaULC Urząd Lotnictwa CywilnegoUOKiK Urzędu Ochrony Konkurencji i KonsumentówUTK Urząd Transportu KolejowegoUW Urząd WojewódzkiWCZK Wojewódzkie Centrum Zarządzania KryzysowegoWP Wojsko PolskieWST Wojskowy System TelekomunikacyjnyWSyD SZ RP Wojenny System Dowodzenia Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej WUG Wyższy Urząd GórniczyWZZK Wojewódzki Zespół Zarządzania KryzysowegoZSK Zapasowe Stanowiska KierowaniaZSD ND SZ Zapasowe Stanowisko Dowodzenia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych ŻW Żandarmeria Wojskowa

str. 10/73


2. CEL I ZAKRES DOKUMENTU

Przepis § 21 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, nakłada na ministra właściwego ds. łączności (obecnie informatyzacji) obowiązek przygotowania, w uzgodnieniu z Ministrem Obrony Narodowej, ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, ministrem właściwym do spraw zagranicznych i Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, koncepcji organizacji systemu łączności na potrzeby SKBN, w tym współdziałania z systemami łączności państw sojuszniczych, nazywanego dalej SŁ SKBN.Celem niniejszego dokumentu jest przedstawienie aktualnych rozwiązań systemowych organizacji łączności na potrzeby SKBN. Dokumentem bazowym dla niniejszego opracowania była Koncepcja 2008. Niezbędna aktualizacja Koncepcji 2008 i przedstawionych w niej rozwiązań organizacyjno- technicznych, dokonana została we współpracy z podmiotami rządowymi odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo państwa, z uwzględnieniem dostarczonych materiałów źródłowych i zgłoszonych uwag oraz nowych dokumentów strategicznych w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa.Zakres tematyczny Koncepcji został określony przez podmioty odpowiedzialne za bezpieczeństwo państwa, działające z ramach Międzyresortowego Zespołu.

3. PRZYJĘTE ZAŁOŻENIA KONCEPCJI

Poniżej są przedstawione, sformułowane w wyniku przeprowadzonych analiz oraz zweryfikowane zgodnie z uwagami Międzyresortowego Zespołu, główne założenia, które zostały wzięte pod uwagę przy opracowaniu Koncepcji.

1) Uwzględnienie obowiązujących aktów prawnych, w tym dokumentów strategicznych takich jak: Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego RP 2022, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego 2014.

2) Wdrożenia rekomendacji i ustaleń Koncepcji 2008, po analizie i niezbędnej weryfikacji, uwzględniającej aktualne uwarunkowania.

3) Uwzględnienie podstaw prawnych przygotowania i funkcjonowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, ustanowionych w obowiązujących aktach prawnych, a w szczególności Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 sierpnia 2004 r. w sprawie przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwa.

4) Uwzględnienie obecnej struktury systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, oraz wszystkich funkcji realizowanych w ramach tego systemu (kierowanie obroną państwa, kierowanie bezpieczeństwem narodowym w warunkach podwyższania gotowości obronnej, zarządzanie kryzysowe), jak również zmian w systemie kierowania i dowodzenia SZ.

5) Zapewnienie realizacji funkcji organów odpowiedzialnych za kierowanie i wykonywanie zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa narodowego, zgodnie z zakresem podmiotowym, przedmiotowym i kompetencjami.

str. 11/73


6) Zorganizowanie systemu łączności w ramach stanowisk kierowania wchodzących w skład CSKOP powinno być oparte na zasadzie sieciocentryczności procesów informacyjnych.

7) Kierowanie obroną państwa przy wykorzystaniu wszystkich trzech rodzajów stanowisk kierowania co oznacza, ich przygotowanie i utrzymywanie w gotowości do wykorzystania, także pod względem zapewnienia łączności organom kierowania.

8) Zapewnienie interoperacyjności systemu łączności kierowania bezpieczeństwem narodowym z systemem łączności wykorzystywanym przez WSyD SZ RP, bez względu na rodzaj operacji realizowanej przez określone struktury Sił Zbrojnych.

9) Zapewnienie organom kierowania obroną państwa ciągłej, bezpiecznej, terminowej i niezawodnej wymiany informacji w relacjach wewnątrz systemu kierowania (narodowych) oraz w relacjach zewnętrznych (międzynarodowych), w tym ze strukturami polityczno-wojskowymi NATO i Unii Europejskiej, przy wykorzystaniu różnych usług łączności elektronicznej, w tym usług sieci resortowych.

10) Zapewnienie w systemie kierowania wymiany informacji jawnych i niejawnych z/pomiędzy wskazanymi osobami, organami, podmiotami odpowiednio w relacjach wewnątrz oraz w relacjach zewnętrznych (międzynarodowych).

11) Funkcjonowanie naczelnych organów kierowania obroną państwa na CSKOP wspomagane wydzieloną Siecią Łączności Rządowej (SŁR) oraz użytkowanymi w administracji sieciami i systemami teleinformatycznymi, wyposażonymi w ujednolicone oprogramowanie i aplikacje, potrzebne do działalności w zakresie obronności.

12) Zapewnienie poprawnego funkcjonowania resortowych systemów łączności, a przede wszystkim systemu łączności SK MON, który powinien zapewnić Ministrowi ON oraz personelowi SK MON ciągłą, bezpieczną, terminową i niezawodną wymianę informacji w relacjach wewnętrznych i zewnętrznych.

13) Wyposażenie środków transportu lądowego, powietrznego i morskiego, przeznaczonych dla przemieszczania się osób pełniących najważniejsze funkcje państwowe, a także osób pełniących inne funkcje ważne dla kierowania bezpieczeństwem narodowym, w urządzenia łączności umożliwiające dostęp do usług telekomunikacyjnych zapewniających łączność telefoniczną i transmisję danych, z możliwością przesyłania informacji niejawnych o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.

14) Wykorzystywanie, w celu zapewnienia łączności na środkach transportu lądowego, powietrznego i morskiego, środków łączności radiowej i satelitarnej, funkcjonujących w ustalonych z użytkownikami sieciach łączności ruchomej.

15) Zapewnienie organom wchodzącym w skład systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, stosownie do funkcji systemu kierowania jaką realizują, łączności z właściwymi strukturami UE i NATO przy wykorzystaniu sieci teleinformatycznych umożliwiających przesyłanie również informacji niejawnych.

str. 12/73


16) Zapewnienie łączności specjalnej z NATO zgodnie z wymaganiami określonymi w obowiązującej edycji Celów NATO właściwych ds. bezpieczeństwa systemów łączności i informatyki, w tym bezpieczeństwa teleinformatycznego.

17) Uwzględnienie wyników analizy przypisania konkretnych klauzul ochrony informacji niejawnych do poszczególnych rodzajów informacji oraz analizy potrzeb dostarczania konkretnych usług do konkretnych stanowisk pracy osób funkcyjnych.

18) Zapewnienie na stanowiskach kierowania, zgodnie z wynikami ww. analizy, dostępności usług telekomunikacyjnych, zapewniających wymianę informacji jawnej i niejawnej o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie, co najmniej takich jak: telefonia w sieciach stacjonarnych i ruchomych, w tym publicznych, transmisja danych, poczta elektroniczna, wideokonferencja/telekonferencja, przesyłanie faksów, a także chroniony i monitorowany dostęp do Internetu.

19) Zastosowanie w systemie łączności jednoznacznie uzgodnionych zasad separacji środowiska jawnego oraz niejawnego według poszczególnych klauzul.

20) Umożliwienie dostępu i wymiany informacji z dziedzinowymi systemami informacyjnymi w obszarze bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego UE, wykorzystującymi dedykowane sieci teleinformatyczne UE, w tym wdrażany system nowej generacji TESTA–ng.

21) Wykorzystywanie urządzeń i narzędzi certyfikowanych przez ABW lub SKW i dopuszczonych do ochrony informacji niejawnych o określonej klauzuli.

22) Stosowanie w sieciach chronionych kryptograficznie, podlegających akredytacji w trybie ustawy o ochronie informacji niejawnych, wyłącznie certyfikowanych urządzeń i narzędzi kryptograficznych produkcji krajowej.

23) Stosowanie w systemie łączności uzgodnionych wymagań i mechanizmów ochrony przed cyberatakami.

24) Wykorzystanie w organizacji łączności na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym głównie funkcjonujących sieci łączności i systemów rządowych/resortowych oraz sieci i systemów stosowanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych.

25) Wykorzystywanie na potrzeby SKBN usług oferowanych przez operatorów pocztowych w zakresie i na zasadach określonych w obowiązujących przepisach.

26) Realizacja koniecznych rozszerzeń funkcjonalnych i usługowych przy użyciu współczesnych, sprawdzonych urządzeń telekomunikacyjnych, z zachowaniem warunków kompatybilności i interoperacyjności.

27) Realizacja działań zmierzających do integracji funkcjonujących sieci telekomunikacyjnych w oparciu o stosowane współcześnie rozwiązania techniczne, przede wszystkim z użyciem protokołu IP.

28) Organizacja systemu łączności na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym zgodnie z, określonym w obowiązujących aktach prawnych, podziałem zadań i odpowiedzialności.

str. 13/73


29) Uzgodnienie listy użytkowników systemu.30) Konieczność międzyresortowego uzgodnienia modelu operowania systemem. 31) Powołanie do zarządzania i utrzymania systemu łączności organizacji

odpowiedzialnej za: zarządzanie użytkownikami, zarządzanie adresacją, zarządzanie dostępem do usług oraz zarządzanie kryptografią.

32) Opracowanie niezbędnych, nowych regulacji prawnych w szczególności w zakresie realizacji, operowania i utrzymania systemu.

4. SKBN I JEGO POTRZEBY W ZAKRESIE ŁĄCZNOŚCI

Kierowanie bezpieczeństwem narodowym należy do najważniejszych funkcji państwa, mających na celu zapewnienie jego bytu i rozwoju w zmiennych uwarunkowaniach środowiska bezpieczeństwa. W procesie kierowania bezpieczeństwem narodowym kluczową rolę organu zarządzającego odgrywają – w zakresie ustalonym w przepisach powszechnie obowiązującego prawa – organy władzy publicznej i kierownicy jednostek organizacyjnych wykonujących zadania związane z bezpieczeństwem narodowym, w tym organy dowodzenia Sił Zbrojnych RP. Funkcje kierowania pełnione są przez podmioty wyspecjalizowane w wykonywaniu poszczególnych zadań związanych z osiąganiem celów bezpieczeństwa, działające na wszystkich poziomach organizacyjnych państwa7.System kierowania bezpieczeństwem narodowym jest częścią systemu bezpieczeństwa narodowego i służy zapewnieniu bezpieczeństwa:

w czasie pokoju; w procesie zarządzania kryzysowego – w czasie pokoju jak i w czasie wojny; w sytuacji podwyższania gotowości obronnej państwa; w procesie kierowania obroną państwa.8

W procesie kierowania organy władzy publicznej i kierownicy jednostek organizacyjnych, które wykonują zadania związane z bezpieczeństwem narodowym (w tym organy dowodzenia SZ RP), wraz z organami doradczymi i aparatem administracyjnym (sztabowym) oraz procedurami funkcjonowania, wykorzystują stanowiska kierowania wyposażone w odpowiednią infrastrukturę, a w tym urządzenia końcowe wewnętrznych i publicznych sieci telekomunikacyjnych.Zasadnicze kierunki i założenia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego i wynikające z nich potrzeby i wymagania SKBN w zakresie łączności, przedstawione są w:

Strategii Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022;

Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.Są to, m.in.:

sprawna wymiana informacji, wzmocnienie spójności i efektywności działań na wszystkich poziomach administracji publicznej (centralny, wojewódzki, powiatowy, gminny);

7 http://www.spbn.gov.pl/sbn/biala-ksiega/4630,Biala-Ksiega.html8 Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022

str. 14/73


optymalne wykorzystanie wszystkich zasobów pozostających w dyspozycji państwa w sferze obronnej, ochronnej, społecznej i gospodarczej;

tworzenie warunków do rozwoju zintegrowanego systemu bezpieczeństwa, w tym:o zapewnienie bezpieczeństwa informacyjnego i telekomunikacyjnego

w kontekście zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego;o podwyższenie stopnia zabezpieczeń zasobów teleinformatycznych administracji

publicznej i państwowej, w tym przed zagrożeniami sieci Internet oraz przed cyberterroryzmem;

o rozwijanie Sieci Łączności Rządowej;

budowa jednolitej platformy teleinformatycznej, umożliwiającej bezpieczne przetwarzanie i wymianę danych pomiędzy jednostkami administracji publicznej;

zapewnienie bezpiecznego funkcjonowania systemu teleinformatycznego (dostępności, integralności i poufności danych przetwarzanych w systemach teleinformatycznych administracji publicznej oraz jednolitych zabezpieczeń teleinformatycznych);

zapewnienie bezpieczeństwa informacyjnego, w tym ochrona danych niejawnych, poprzez:o zapobieganie uzyskaniu nieuprawnionego dostępu do informacji niejawnych

i ich ujawnieniu; o zapewnianie personalnego, technicznego i fizycznego bezpieczeństwa

informacji niejawnych; o akredytację systemów teleinformatycznych służących przetwarzaniu tych

informacji; o zapewnienie realizacji funkcji krajowej władzy bezpieczeństwa w celu

umożliwienia międzynarodowej wymiany informacji niejawnych; zapewnienie warunków ochrony infrastruktury krytycznej, bazujące na zasadach

współodpowiedzialności zainteresowanych stron, współpracy i wzajemnym zaufaniu;

współpraca ze strukturami zarządzania kryzysowego NATO i UE, współpraca dwustronna i międzynarodowa, w szczególności z państwami regionu;

właściwe połączenie w systemie bezpieczeństwa narodowego jego składników militarnych i niemilitarnych, wewnętrznych i zewnętrznych;

stworzenie obszarów bezpieczeństwa wybranych systemów teleinformatycznych istotnych dla bezpieczeństwa państwa oraz odpowiednio zabezpieczonych dróg komunikacji między nimi;

poprawa wykorzystywanej infrastruktury zarówno w zakresie modernizacji obiektów specjalnych, jak i wykorzystania nowoczesnych urządzeń technicznych o wysokim poziomie bezpieczeństwa informacyjnego i telekomunikacyjnego;

wprowadzenie, na potrzeby najwyższych władz państwa, specjalnych środków transportu powietrznego, zapewniających ciągłość funkcjonowania, odporność i strategiczną mobilność systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym;

str. 15/73


uporządkowanie wykorzystania systemów teleinformatycznych związanych z ostrzeganiem i alarmowaniem;

poprawa współdziałania podmiotów wykonujących zadania ratownicze, poprzez zapewnienia im zintegrowanego systemu łączności radiowej.

Organy kierowania i struktura systemu kierowania, wymagania operacyjne dotyczące łączności, systemów łączności, łączności na środkach transportu powietrznego i lądowego oraz łączności współdziałania z państwami sojuszniczymi, odpowiednio dla:

kierowania bezpieczeństwem narodowym w stanie stałej gotowości obronnej; zarzadzania kryzysowego; kierowania bezpieczeństwem narodowym w stanach podwyższonej gotowości

obronnej, zarządzania kryzysowego w czasie wojny, kierowania obroną państwa,przedstawione zostały w Załączniku nr 1 do Koncepcji.

5. SYNTEZA POTRZEB

5.1 UŻYTKOWNICY I WYMAGANIA TECHNICZNO-FUNKCJONALNE

5.1.1 Lista użytkowników

W Tab. 2 zamieszczono listę organów kierowania bezpieczeństwem narodowym, jednostek administracji publicznej oraz podmiotów, które z punktu widzenia bezpieczeństwa narodowego powinny korzystać z usług telekomunikacyjnych i pocztowych organizowanego systemu łączności. Lista ta powinna zostać zweryfikowana zgodnie z wykazami, opracowywanymi w myśl Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 sierpnia 2004 r. w sprawie przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwa, uwzględniając uprawnione do preferencyjnej obsługi:

organy administracji rządowej wykazane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych;

jednostki organizacyjne podległe i nadzorowane, wskazane przez wojewodów.

Tab. 2 Użytkownicy systemu

Lp. Organ/Urząd/Jednostka

Kierowanie Bezpieczeństwem Narodowym

Kierowanie bezpieczeństwem

narodowym we wszystkich

stanach gotowości obronnej państwa

Zarządzanie

kryzysowe9

Kierowanie obroną

państwa (czas wojny)

1. Prezydent RP/ Kancelaria Prezydenta RP X X

2. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego X X X3. Marszałek Sejmu RP/

Kancelaria Sejmu X X

4. Najwyższa Izba Kontroli X5. Delegatury NIK X

9 Zarządzanie kryzysowe (zapobieganie / przygotowanie-planowanie/ reagowanie/ usuwanie skutków)

str. 16/73







Zarządzanie kryzysowe

Kierowanie obroną


6. Marszałek Senatu RP/ Senat RP X X

7. Prezes Rady Ministrów X X X8. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów X X X9. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa X X X

10. Centralne Biuro Antykorupcyjne X X11. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego X X X12. Agencja Wywiadu X X X13. Komisja Nadzoru Finansowego X X X14. Krajowa Szkoła Administracji Publicznej X X15. Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka

Karpia X X X

16. Polska Agencja Kosmiczna X X X17. Polska Akademia Nauk X X18. Polski Komitet Normalizacyjny X X19. Rządowe Centrum Legislacji X X X20. Rzecznik Praw Pacjenta / Biuro

Rzecznika Praw Pacjenta X X

21. Główny Urząd Statystyczny X X22. Rzecznik Finansowy / Biuro Rzecznika

Finansowego X X

23. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów X X

24. Minister właściwy ds. informatyzacji / Ministerstwo Cyfryzacji X X X

25. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej X X

26. Delegatury UKE X X27. Naukowa i Akademicka Sieć

Komputerowa w Warszawie X X

28. Minister właściwy ds. energii, gospodarki złożami kopalin/ Ministerstwo Energii X X X

29. Urząd Regulacji Energetyki X X X30. Agencja Rezerw Materiałowych X X X31. Prezes Wyższego Urzędu Górniczego X X32. Minister właściwy ds. oświaty

i wychowania/ Ministerstwo Edukacji Narodowej

X X X

33. Minister właściwy ds. budżetu, finansów publicznych, instytucji finansowych / Ministerstwo Finansów

X X X

34. Generalny Inspektor Informacji Finansowej X

35. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej X36. Urzędy Kontroli Skarbowej X

str. 17/73








Kierowanie obroną


37. Szef Służby Celnej X X38. Izby Celne X X39. Minister właściwy ds. gospodarki morskiej,

rybołówstwa, żeglugi śródlądowej /Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej

X X X

40. Urzędy Morskie X X X41. Morska Służba Poszukiwania i

Ratownictwa (SAR) X X X

42. Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie X X

43. Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy w Gdyni X X

44. Okręgowe Inspektoraty Rybołówstwa Morskiego X

45. Urzędy Żeglugi Śródlądowej X X46. Minister właściwy ds. budownictwa..,

łączności, transportu / Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa

X X X

47. Główny Geodeta KrajuGłówny Urząd Geodezji i Kartografii X X X

48. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego X X X49. Poczta Polska S.A. X X X50. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i

Autostrad X X X

51. Oddziały GDDKiA X X52. Główny Inspektor Transportu Drogowego X X X53. Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego X X54. Delegatury ULC X X55. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego X X X56. Oddziały Terenowe UTK X X57. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej X X58. Ośrodki PAŻP X X59. Przedsiębiorstwo Państwowe "Porty

Lotnicze" w Warszawie X X

60. Porty Lotnicze X61. Polskie Koleje Państwowe S.A. X X X62. Transportowy Dozór Techniczny 63. Minister właściwy ds. kultury i ochrony

dziedzictwa narodowego / Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

X X X

64. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych X

str. 18/73








Kierowanie obroną


65. Minister właściwy ds. nauki, szkolnictwa wyższego/ Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

X X X

66. Minister właściwy ds. obrony narodowej/ Ministerstwo Obrony Narodowej X X X

67. Centrum Operacyjne Ministra Obrony Narodowej X X X

68. Dyrektor Generalny MON X X X69. Departament Polityki Bezpieczeństwa

Międzynarodowego X X X

70. Departament Strategii i Planowania Obronnego X X X

71. Departament Wojskowych Spraw Zagranicznych X X X

72. Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych X73. Sztab Generalny Wojska Polskiego X X X74. Dowództwo Generalne Rodzajów Sił

Zbrojnych X X X

75. Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych X X X

76. Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych DG RSZ X X X

77. Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej X X X78. Służba Kontrwywiadu Wojskowego X X X79. Służba Wywiadu Wojskowego X X X80. Wojewódzkie Sztaby Wojskowe X X X81. Dowództwo Garnizonu Warszawy X X X82. Komenda Główna Żandarmerii

Wojskowej X X X

83. Oddziały Żandarmerii Wojskowej X X84. Zarząd Obrony Przed Bronią Masowego

Rażenia Inspektoratu Rodzaju Wojsk DG RSZ

X X X

85. Centralny Ośrodek Analizy Skażeń SZ RP X X X86. Centrum Reagowania

Epidemiologicznego SZ RP X X X

87. Dyżurna Służba Operacyjna SZ RP X X X88. Inspektorat Wojskowej Ochrony

Przeciwpożarowej X X

89. Departament Wojskowej Służby Zdrowia X X X90. Szefostwo Transportu i Ruchu Wojsk -

Centrum Koordynacji Ruchu Wojsk X X X

91. Zarząd Inżynierii Wojskowej Inspektoratu Rodzaju Wojsk DG RSZ X X X

str. 19/73








Kierowanie obroną


92. Inspektorat MON ds. Bezpieczeństwa Lotów X X X

93. Centrum Operacji Lądowych – Dowództwo Komponentu Lądowego X X X

94. Centrum Operacji Morskich – Dowództwo Komponentu Morskiego X X X

95. Centrum Operacji Powietrznych – Dowództwo Komponentu Powietrznego X X X

96. Dowództwo Komponentu Wojsk Specjalnych X X X

97. Centrum Operacji Cybernetycznych X X X98. Minister właściwy ds. pracy, zabezpieczenia

społecznego, rodziny/ Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

X X X

99. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych

100. Minister właściwy ds. rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych/ Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

X X X

101. Główny Lekarz Weterynarii X X102. Graniczni i powiatowi lekarze weterynarii X X103. Główny Inspektor Ochrony Roślin i

Nasiennictwa104. Główny Inspektor Jakości Handlowej

Artykułów Rolno-Spożywczych X X

105. Minister właściwy ds. gospodarki, rozwoju regionalnego / Ministerstwo Rozwoju

X X X

106. Urząd Dozoru Technicznego X107. Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości 108. Prezes Głównego Urzędu Miar X109. Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej X110. Urząd Zamówień Publicznych X X111. Minister właściwy ds. Skarbu Państwa/

Ministerstwo Skarbu Państwa X X X

112. Polska Agencja Prasowa S.A. X X113. Telewizja Polska S.A. X X X114. Oddziały TVP S.A. X X115. Polskie Radio S.A. X X X116. Minister właściwy ds. kultury fizycznej i

turystyki/ Ministerstwo Sportu i Turystyki

X X X

117. Minister właściwy ds. sprawiedliwości/ Ministerstwo Sprawiedliwości X X X

str. 20/73








Kierowanie obroną


118. Sądy Apelacyjne X X119. Sądy Okręgowe X120. Sądy Rejonowe X121. Departament Informatyzacji i Rejestrów

Sądowych X

122. Biuro Krajowego Rejestru Karnego X X123. Centralny Zarząd Służby Więziennej X X X124. Inspektoraty Okręgowe Służby więziennej X X125. Ośrodki Szkolenia Służby Więziennej X X126. Zakłady Karne i Areszty Śledcze X X127. Jednostki nadzorowane (placówki dla

nieletnich) X

128. Minister właściwy ds. administracji publicznej, spraw wewnętrznych, wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych/ Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji

X X X

129. Szef Obrony Cywilnej Kraju X X X130. Szefowie Obrony Cywilnej Województwa X X X131. Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców X X X132. Szef Biura Ochrony Rządu X X X133. Komendant Główny Policji X X X134. Komendant Centralnego Biura

Śledczego Policji X X X

135. Komendant Stołeczny X X X136. Komendant Główny Straży Granicznej X X X137. Oddziały Straży Granicznej X X X138. Komendant Główny Państwowej Straży

Pożarnej X X X

139. Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności X X X

140. Państwowa Inspekcja Sanitarna MSWiA X X X141. Centrum Personalizacji Dokumentów X X X142. Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA X X X143. Minister właściwy ds. zagranicznych,

członkostwa RP w UE/ Ministerstwo Spraw Zagranicznych

X X X

144. Placówki dyplomatyczne i przedstawicielstwa RP (w tym Stałe Przedstawicielstwa przy NATO, UE, OBWE, ONZ)

X X X

145. Ambasady RP w: Waszyngtonie, Londynie, Paryżu, Berlinie oraz Moskwie X X X

str. 21/73








Kierowanie obroną


146. Minister właściwy ds. gospodarki wodnej, środowiska/ Ministerstwo Środowiska

X X X

147. Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej X X

148. Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej X X149. Instytut Meteorologii i Gospodarki

Wodnej X X

150. Główny Inspektor Ochrony Środowiska X X151. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska X X152. Prezes Państwowej Agencji Atomistyki X X153. Główny Inspektor Dozoru Jądrowego X X154. Stacje Wczesnego Wykrywania Skażeń

Promieniotwórczych X X

155. Minister właściwy ds. zdrowia/ Ministerstwo Zdrowia X X X

156. Główny Inspektor Farmaceutyczny X X157. Główny Inspektor Sanitarny X X158. Wojewódzkie Inspektoraty Sanitarne X X159. Państwowi graniczni inspektorzy sanitarni X X160. Inspektor do Spraw Substancji

Chemicznych X X

161. Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych

162. Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia X X

163. Prokuratura Krajowa X X164. Prokuratury Regionalne X165. Prokuratury Okręgowe X166. Prezydenci miast wojewódzkich X X X167. Wojewodowie X X X168. Komendy Wojewódzkie Policji X X169. Komendy Wojewódzkie Państwowej Straży

Pożarnej X X

170. Wojewódzki Inspektorat Nadzoru Budowlanego X X

171. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków X X172. Wojewódzki Inspektorat Ochrony

Środowiska X X

173. Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego X X

174. Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny X X175. Wojewódzki Inspektorat Weterynarii X X

str. 22/73








Kierowanie obroną


176. Wojewódzki Inspektorat Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego X X

177. Jednostki Systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego X X

178. Lekarze Koordynatorzy Państwowego Ratownictwa Medycznego X X

179. Marszałkowie Województw X X X180. Inne przedsiębiorstwa o szczególnym

znaczeniu gospodarczo-obronnym (do uzgodnienia)

X X X

181. Operatorzy Infrastruktury Krytycznej X X

5.1.2 Rodzaje usług telekomunikacyjnych

System łączności, organizowany dla kierowania bezpieczeństwem narodowym we wszystkich stanach gotowości obronnej państwa, zapewni bezpieczną, terminową i niezawodną wymianę informacji w relacjach wewnętrznych (narodowych) oraz zewnętrznych (międzynarodowych, w tym z dowództwami, strukturami polityczno-wojskowymi NATO i Unii Europejskiej), przy wykorzystaniu zasobów sieci telekomunikacyjnych resortowych (MON, MSW, MSZ), potencjału telekomunikacyjnego przedsiębiorców telekomunikacyjnych oraz systemów teleinformatycznych NATO i UE.Organizowany system dostarczy co najmniej następujące, niżej opisane usługi telekomunikacyjne, docelowo jako usługi sieci konwergentnej.

1. Telefonia, jako usługa oferowana w sieciach stacjonarnych i ruchomych, w tym publicznych, zapewniających przekazywanie także informacji niejawnych o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.Usługa powinna być udostępniona wraz z zestawem usług dodatkowych zgodnych z obowiązującymi standardami (ETSI, ITU, krajowymi), użytkownikom wyposażonym w: aparaty telefoniczne IP; programowe telefony instalowane w komputerze; inne aparaty telefoniczne, dołączone do użytkowanych central miejscowych; stacje ruchome uprawnione do korzystania z usług oferowanych w ruchomych

sieciach publicznych i właściwych terytorialnie resortowych/innych sieciach radiokomunikacji ruchomej.

str. 23/73


2. Transmisja danych, w tym niejawnych o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.Transmisja danych jest rozumiana jako usługa dystrybucji danych (obrazu, treści), dostęp do centralnych i lokalnych baz danych, transfer plików i współdzielenie plików danych.

3. Poczta elektroniczna, umożliwiająca przesyłanie informacji jawnej i niejawnej o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.Usługa poczty elektronicznej powinna być zapewniona jako: poczta elektroniczna tzw. „prywatna” – umożliwiająca przesyłanie wiadomości

tekstowych oraz załączonych dokumentów w formie plików, pomiędzy komputerami użytkowników w zamkniętej grupie w obrębie systemu i powinna zapewnić przesyłanie informacji niejawnych;

poczta elektroniczna publiczna – umożliwiająca przesyłanie wiadomości tekstowych oraz załączonych dokumentów w formie plików między komputerami użytkowników pracujących w systemie a użytkownikami innych sieci, w tym Internetu;

Inne udogodnienia takie jak: komunikator tekstowy (chat), powiadomienia i komunikaty tekstowe, aplikacja XML na ekranie telefonu IP.

4. Wideokonferencja/telekonferencja zapewniająca wymianę informacji jawnej i niejawnej o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.Ta grupa usług obejmuje: wideokonferencję (zestawioną doraźnie lub wcześniej zaplanowaną) jako

zestawienie połączenia składającego się z kanału rozmównego oraz kanału wizyjnego, z użyciem wideotelefonu lub kamery dołączonej do komputerowej stacji roboczej (komputera przenośnego) między więcej niż dwoma użytkownikami;

wideokonferencję planowaną typu grupowego, w których wykorzystuje się grupowe terminale wideokonferencyjne o większych rozmiarach ekranów oraz podwyższonej jakości transmisji dźwięku i obrazu;

telekonferencję (zestawioną doraźnie lub wcześniej zaplanowaną) – jako zestawienie połączenia składającego się z kanału rozmównego z użyciem aparatu telefonicznego.

5. Opcjonalnie przesyłanie jawnych i niejawnych faksów o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.

6. Chroniony i monitorowany dostęp do Internetu.Sieć transmisji danych SKBN powinna zapewnić bezpieczny dostęp do zasobów Internetu. Zaleca się, że ze względu na niezawodność dostępu powinny być zapewnione co najmniej 2 punkty styku do rożnych dostawców hurtowego dostępu lub punktów wymiany ruchu. Połączenie powinno przechodzić przez router brzegowy z zaporą chroniącą przed dostępem z zewnątrz. Polityka bezpieczeństwa informacji powinna określić do jakich

str. 24/73


usług (portów) użytkownicy SKBN mogą mieć dostęp, a jakie zostaną objęte restrykcjami. Powinna być możliwość zablokowania dostępu do niebezpiecznych stron internetowych np. instalujących niepożądane oprogramowanie. Polityka bezpieczeństwa informacji SKBN powinna określić także zasady i środki bezpieczeństwa dla zdalnego dostępu do sieci SKBN dla jej użytkowników, jeżeli taki dostęp zostanie uznany za konieczny.

System powinien umożliwiać i oferować także: dostęp do zasobów danych, a w tym centralnych i rozproszonych baz danych,

przeznaczonych do gromadzenia informacji niejawnych, repozytoriów informacji niezbędnych dla SKBN i repozytoriów informacji publicznej, dotyczącej zapewnienia bezpieczeństwa ludności;

połączenia telefoniczne z priorytetem wybranej grupie użytkowników; pocztę głosową; usługi powiadamiająco-informacyjne; zapewniające wybranym użytkownikom

(wyższemu personelowi) przekazywanie pracownikom krótkich, pilnych wiadomości tekstowych lub głosowych;

powiadamianie ludności o zagrożeniach; automatyczne zestawianie wirtualnych grup rozmównych umożliwiające

dyspozytorowi zestawianie wirtualnych grup rozmównych, wykorzystujących różne urządzenia końcowe (np. aparat telefoniczny, stacja ruchoma GSM/UMTS/LTE, radiotelefon sieci analogowej i inne);

wykorzystanie wielosystemowych zakończeń sieci (usługa dual-mode Phone), pozwalające na ograniczanie liczby używanych przez użytkowników urządzeń końcowych;

łączność telefoniczną pomiędzy użytkownikami telefonii stacjonarnej i użytkownikami sieci ruchomych (także radiotelefonicznych);

usługę telefoniczną przez Internet z programowego aparatu telefonicznego z numerem stacjonarnym i funkcjami aparatu biurkowego, za pomocą aplikacji uruchomionej na komputerze przenośnym użytkownika;

rejestrowanie treści rozmów telefonicznych, które umożliwia programowanie nagrywania wszystkich lub wybranych rozmów telefonicznych prowadzonych w Systemie oraz włączenie przez użytkownika nagrywania w trakcie trwania rozmowy;

inne udogodnienia, np.: układy sekretarsko – dyrektorskie i usługi typu INTERKOM, przekierowanie połączenia przychodzącego (także w czasie jego trwania), aplikacja Interactive Voice Response (IP-IVR) umożliwiająca odgrywanie różnorodnych zapowiedzi głosowych (właściwych dla danej lokalizacji dla wybranego numeru telefonicznego) i ewentualnie kolejkowanie połączeń przed ich dalszym przekazaniem do właściwego użytkownika lub grupy;

usługę mobilne biuro (dla informacji jawnych), która umożliwi wybranym użytkownikom Systemu przebywającym poza stałą siedzibą dostęp do najważniejszych usług i aplikacji wykorzystywanych przez nich w miejscu pracy;

str. 25/73


usługi usprawniające pracę organizacji, takie jak: monitorowanie stanu użytkownika, Call Center i Centrum Obsługi Kontaktów, bezprzewodowy dostęp do usług w wymiarze lokalnym.

Dostępność usług telekomunikacyjnych na poszczególnych rodzajach stanowisk kierowania pokazano w Tab. 3. Przyjęto założenie, że centra zarządzania kryzysowego stanowią element stanowisk kierowania w stałych i zapasowych miejscach pracy.

Tab. 3 Dostępność usług telekomunikacyjnych na stanowiskach kierowania

Lp. Usługa telekomunikacyjna

GSK w stałym miejscu pracy

GSK w zapasowym

miejscu pracy

ZSK Uwagi

1) Telefonia w sieciach stacjonarnych publicznych/niepublicznych

X X X

informacje jawne X X Xinformacje niejawne X X X

2) Telefonia w sieciach ruchomych publicznych X X

informacje jawne X Xinformacje niejawne X X

5) Telefonia w sieciach ruchomych niepublicznych X X X Na ZSK zgodnie

z zasadami maskowania elektronicznego


8) Transmisja danych X X Xinformacje jawne X X Xinformacje niejawne X X X

11) Poczta elektroniczna X X Xinformacje jawne X X Xinformacje niejawne X X X

14) Wideokonferencja i telekonferencja X X X


15) Przesyłanie faksów (opcjonalnie) X X X


18) Dostęp do Internetu X X X

19) Usługi w sieciach NATO i UE X X Xinformacje jawne X X Xinformacje niejawne X X X

Dostępność usług telekomunikacyjnych, na różnych stanowiskach kierowania, dla konkretnych użytkowników, w tym przypisanie klauzul ochrony informacji niejawnych, wymaga odrębnej analizy. Szczegółowe określenie potrzeb poszczególnych użytkowników powinno nastąpić przy ich czynnym udziale (ankietyzacja/inwentaryzacja),

str. 26/73


z uwzględnieniem przyjętych wymagań i standardów oraz aktualnego stanu i posiadanych zasobów w tym zakresie. 5.1.3 Usługi operatorów pocztowych Na potrzeby SKBN będą wykorzystane usługi oferowane przez operatorów pocztowych w zakresie i na zasadach określonych w obowiązujących przepisach. Zgodnie z obowiązującymi przepisami10, w dniu 30 czerwca 2015 r. Prezes UKE dokonał wyboru Poczty Polskiej Spółki Akcyjnej, wpisanej do rejestru przedsiębiorców pod numerem KRS 0000334972 oraz do rejestru operatorów pocztowych prowadzonego przez Prezesa UKE pod numerem B-00106 – jako „operatora wyznaczonego” do świadczenia usług powszechnych. Termin rozpoczęcia wykonywania obowiązku świadczenia usług powszechnych został ustalony na dzień 1 stycznia 2016 r., a termin zakończenia, na dzień 31 grudnia 2025 r. Operator wyznaczony powinien – zgodnie z rozporządzeniem11 – sporządzić i aktualizować nie rzadziej niż raz na 3 lata, plan współdziałania z wojskową pocztą polową, w którym będą określone, między innymi, warunki współpracy operatora z wojskową pocztą polową, schemat dyslokacji rozdzielni i punktów wymiany poczty polowej. Szczegółowe warunki dotyczące nadawania, przyjmowania, przewożenia, wydawania i ochrony materiałów zawierających informacje niejawne określa Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów12. Wymienione operacje mogą realizować m.in. przedsiębiorcy uprawnieni do wykonywania działalności pocztowej (operatorzy pocztowi), pod warunkiem spełnienia wymagań podanych w rozporządzeniu w odniesieniu do danej klauzuli przesyłek. Więcej informacji na temat podsystemu pocztowego znajduje się w p. 8.10.

5.1.4 Stacjonarne i ruchome sieci łącznościW celu zapewnienia usług telekomunikacyjnych, wyszczególnionych w p. 5.1.2, a w szczególności w związku ze specyfiką pracy organów kierowania bezpieczeństwem narodowym i służb publicznego bezpieczeństwa i ratownictwa, zakłada się wykorzystanie, w systemie łączności SKBN, usług świadczonych w:

1) stacjonarnej Sieci Łączności Rządowej (SŁR);2) stacjonarnych sieciach łączności tworzonych na bazie OST 112;3) komutowanej sieci łączności telefonicznej MSWiA;4) sieciach teleinformatycznych funkcjonujących na potrzeby organów władzy

publicznej;5) Wojskowym Systemie Telekomunikacyjnym;6) sieciach radiotelefonicznych (wojewodów i innych, np. wykorzystywanych

przez służby publicznego bezpieczeństwa i ratownictwa);7) sieciach dostępu radiowego zorganizowanych na stanowiskach kierowania;

10 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie konkursu na operatora pocztowego wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych (Dz. U. z 2013 r. poz 1466)11 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie planu współdziałania operatora wyznaczonego z wojskową pocztą polową (Dz. U. 2013, poz. 1406);12 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2011 r. w sprawie nadawania, przyjmowania, przewożenia, wydawania i ochrony materiałów zawierających informacje niejawne (Dz. U. 2011 Nr 271, poz. 1603)

str. 27/73


8) sieciach łączności ruchomej utworzonej na bazie ogólnokrajowego cyfrowego systemu łączności radiowej (po wdrożeniu);

9) stacjonarnych publicznych sieciach telekomunikacyjnych;10) ruchomych publicznych sieciach telekomunikacyjnych;11) wybranych satelitarnych sieciach łączności.

Wymaga się zapewnienia organom władzy publicznej, które funkcjonują na stanowiskach kierowania, odpowiednio w stałej siedzibie i zapasowym miejscu pracy lub na zapasowych stanowiskach kierowania, gwarantowanego dostępu do istniejących i tworzonych zasobów danych, o klauzuli:

1) Tajne dla: organów funkcjonujących w ramach CSKOP, ministrów i centralnych organów administracji rządowej, wojewodów i innych organów na szczeblu centralnym i w województwie wg potrzeb i uprawnień;

2) Poufne dla: organów jak wyżej, starostów, prezydentów/burmistrzów i innych organów na szczeblu powiatu/miasta wg potrzeb i uprawnień;

3) Zastrzeżone dla: organów jak wyżej i wg właściwości, potrzeb i uprawnień organów na szczeblu miasta i gminy;

4) Jawne dla: wszystkich organów władzy publicznej, stosownie do potrzeb i uprawnień.

Powinna być także zapewniona wymiana informacji niejawnej o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET w sieciach łączności elektronicznej dostosowanych do tego celu, wg obowiązujących przepisów, zgodnie z Wytycznymi w sprawie postępowania z informacjami niejawnymi międzynarodowymi13.

5.1.5 Przesyłanie informacji niejawnychPrzesyłanie informacji niejawnych będzie realizowane wyłącznie za pomocą funkcjonujących lub przygotowywanych sieci łączności elektronicznej/ teleinformatycznych, w których stosuje się systemy teleinformatyczne, spełniające postanowienia Rozdziału 8 ustawy o ochronie informacji niejawnych. W szczególności Systemy muszą zostać poddane akredytacji bezpieczeństwa teleinformatycznego.System łączności specjalnej utworzony na potrzeby kierowania bezpieczeństwem narodowym zapewni wymaganą ochronę przesyłanych informacji niejawnych, która polega na spełnieniu przez system wymogów i oczekiwań w stosunku do poufności, integralności, uwierzytelniania i niezaprzeczalności oraz dostępności przetwarzanych informacji niejawnych.Powyższe osiąga się poprzez wdrożenie określonych w przepisach prawa środków i rozwiązań z poszczególnych obszarów bezpieczeństwa, w tym ustanowienie właściwych struktur organizacyjnych.Zgodnie z postanowieniami ustawy o ochronie informacji niejawnych, dla systemów teleinformatycznych, w których mają być przetwarzane informacje niejawne, powinny być sporządzone szczególne wymagania bezpieczeństwa systemu, zawierające wyniki procesu

13 Wytyczne w sprawie postępowania z informacjami niejawnymi międzynarodowymi (Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Krajowa Władza Bezpieczeństwa, Warszawa, dnia 31 grudnia 2010 r.).

str. 28/73


szacowania ryzyka dla bezpieczeństwa informacji niejawnych przetwarzanych w systemie przyjęte w ramach zarządzania ryzykiem, sposoby osiągania i utrzymywania odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa systemu, a także aspekty jego budowy, zasady działania i eksploatacji. Powyższe dotyczy wdrażania systemu na wszystkich stanowiskach kierowania.Zakłada się wykorzystywanie wyłącznie urządzeń i aplikacji certyfikowanych przez ABW lub SKW i odpowiednie organy UE i NATO (w celu ochrony informacji niejawnych międzynarodowych) i dopuszczonych do przesyłania informacji niejawnych o określonej klauzuli.W sieciach chronionych kryptograficznie, zawierających systemy teleinformatyczne podlegające akredytacji w trybie ustawy o ochronie informacji niejawnych, wymagane jest stosowanie wyłącznie certyfikowanych urządzeń i narzędzi kryptograficznych narodowych, NATO lub UE (w zależności od potrzeb).Podczas organizowania systemu zastosowanie mają przepisy Ustawy o ochronie informacji niejawnych wraz ze wszystkimi przepisami wykonawczymi, w tym rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie podstawowych wymagań bezpieczeństwa teleinformatycznego14, oraz przepisy dotyczące ochrony informacji niejawnych UE i NATO.

5.2 BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMU ŁĄCZNOŚCI

5.2.1 Ochrona informacjiInformacja jest strategicznym zasobem państwa i powinna być chroniona z mocy prawa oraz obowiązujących zasad i standardów międzynarodowych i krajowych.W celu zapewnienia bezpieczeństwa informacji przetwarzanych w SKBN wymagane jest zastosowanie w sposób kompleksowy rozwiązań (metod) administracyjno-organizacyjnych15, fizycznych16 i technicznych17, które gwarantują ochronę informacji przed nieupoważnionym dostępem.Za organizację ochrony informacji i systemów teleinformatycznych, przeznaczonych do gromadzenia, przetwarzania i przesyłania informacji niejawnych, powinien być odpowiedzialny podmiot, wyznaczony aktem prawnym, który:

organizuje systemy i sieci teleinformatyczne; wdraża procedury akredytacji bezpieczeństwa teleinformatycznego; zarządza tymi systemami i sieciami teleinformatycznymi.

14 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie podstawowych wymagań bezpieczeństwa teleinformatycznego (Dz. U. 2011 Nr 159, poz. 948)15 Metody administracyjno-organizacyjne przeciwdziałania zagrożeniom to splot zabezpieczeń organizacyjnych, proceduralnych oraz osobowych informacji i systemów teleinformatycznych organizacji. 16 Metody fizyczne zapewnienia bezpieczeństwa informacji i systemów teleinformatycznych stanowią zbiór przedsięwzięć i rozwiązań organizacyjno – technicznych, które przy wsparciu różnorodnych zabezpieczeń i aplikacji elektronicznych mają na celu fizyczne zabezpieczenie dostępu do zasobów informacyjnych i teleinformatycznych organizacji oraz ich ochronę. 17 Metody techniczne – to splot przedsięwzięć i rozwiązań technicznych mających na celu zabezpieczenie informacji i danych przed ich utratą, przechwytem oraz niepożądanym modyfikowaniem, a także wspierających zabezpieczenia fizyczne.

str. 29/73


Zapewnienie wymaganego poziomu bezpieczeństwa teleinformatycznego SKBN wymaga zastosowania środków ochrony, mechanizmów bezpieczeństwa oraz standardów organizacyjnych i technicznych określonych w: obowiązujących ustawach i wydanych na ich podstawie rozporządzeniach

wykonawczych (w szczególności Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie podstawowych wymagań bezpieczeństwa teleinformatycznego);

zarządzeniach, instrukcjach i wewnętrznych politykach bezpieczeństwa informacji wydanych w jednostkach organizacyjnych będących użytkownikami systemu łączności SKBN;

dokumentach normalizacyjnych oraz zaleceniach i wytycznych dotyczących bezpieczeństwa systemów i sieci teleinformatycznych.

Wymaga się zapewnienia bezpieczeństwa teleinformatycznego w odniesieniu do: poufności informacji – dostęp do informacji musi być ograniczony tylko do kręgu

autoryzowanych użytkowników (zasada wiedzy koniecznej); integralności informacji – informacja będzie zachowana w swojej oryginalnej postaci,

za wyjątkiem przypadków, gdy jest ona aktualizowana lub usuwana legalnie przez osoby do tego upoważnione;

dostępności informacji – informacja będzie dostępna dla osób upoważnionych w każdej chwili i na ich żądanie.

W procesie ochrony informacji wynikającej z mocy prawa, a szczególnie informacji niejawnych wymaga się stosowania podstawowych zasad bezpieczeństwa informacji: zasada udostępniania informacji niejawnych osobom gwarantującym ich ochronę

przed nieuprawnionym ujawnieniem – wyłącznie osobom uprawnionym posiadającym odpowiednie poświadczenie bezpieczeństwa;

zasada ograniczonego dostępu – udostępnianie informacji wyłącznie osobom dającym rękojmię zachowania tajemnicy i tylko w zakresie niezbędnym do wykonania zadań;

zasad podporządkowania środków ochrony klauzuli informacji – dostosowane i adekwatne do klauzuli tajności informacji;

zasada nadawania klauzuli tajności informacji – nadaje osoba upoważniona do podpisywania dokumentów zawierających określoną klauzulę tajności.

Ochrona informacji SKBN powinna być zapewniona w ramach bezpieczeństwa jego systemu łączności w sposób zintegrowany, przy kompleksowym stosowaniu ochrony fizycznej, metod programowo-sprzętowych, ochrony elektromagnetycznej oraz bezpieczeństwa transmisji. 5.2.2 Ochrona sieci łączności i zasobów danych Ochronę sieci łączności dedykowanych dla SKBN i zasobów danych należy zapewnić poprzez organizację ich bezpieczeństwa w tym: ochronę fizyczną, ochronę elektromagnetyczną, ochronę kryptograficzną, bezpieczeństwo transmisji,

str. 30/73


kontrolę dostępu do urządzeń i zasobów systemu.W procesie zapewniania ochrony sieci łączności i zasobów danych wymagane jest stosowanie obowiązującego w państwie prawa, umów i zobowiązań międzynarodowych i sojuszniczych, obowiązujących norm i standardów krajowych oraz międzynarodowych.Ochronę fizyczną18 należy zapewnić głównie poprzez: wyznaczenie stref ochronnych, w których są gromadzone i przetwarzane informacje

niejawne lub znajdują się serwery, urządzenia teleinformatyczne i telekomunikacyjne; umieszczenie serwerów, urządzeń teleinformatycznych i telekomunikacyjnych

w wyznaczonych strefach ochronnych w zależności od klauzuli tajności informacji; zainstalowanie środków zabezpieczających pomieszczenia, w których znajdują się

serwery, urządzenia teleinformatyczne i telekomunikacyjne, przed nieuprawnionym dostępem, podglądem i podsłuchem.

Ochronę elektromagnetyczną należy zapewnić poprzez zapewnienie bezpieczeństwa emisji elektromagnetycznej urządzeń, poprzez: stosowanie urządzeń spełniających wymagania oraz standardy krajowe

i międzynarodowe (UE i NATO) w zakresie bezpieczeństwa teleinformatycznego; umieszczanie urządzeń w sprzętowych strefach ochrony elektromagnetycznej

gwarantujących spełnienie wymagań w zakresie ochrony lub kompatybilności elektromagnetycznej,

zastosowanie urządzeń o obniżonym poziomie emisji lub ich ekranowanie, a także filtrowanie zewnętrznych linii zasilających i sygnałowych.

Ochronę elektromagnetyczną należy zapewnić poprzez realizację wymagań i zasad określonych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Ochronę sieci łączności oraz gromadzonych danych należy zapewniać poprzez stosowanie rozwiązań technicznych oraz metod programowo-sprzętowych. Ochronę kryptograficzną należy zapewnić się przez: szyfrowanie informacji; zastosowanie mechanizmów kryptograficznych w urządzeniach lub systemach

teleinformatycznych, w których jest wymagana: poufność, rozliczalność, integralność, niezaprzeczalności, dostępność lub uwierzytelnienie podmiotów gwarantujące zabezpieczenie informacji przed nieuprawnionym ujawnieniem.

Bezpieczeństwo transmisji należy zapewnić przez: stosowanie urządzeń kryptograficznych lub oprogramowania szyfrującego odpowiednio

do klauzuli tajności informacji; stosowanie kluczy kryptograficznych o wymaganej długości; zablokowanie dostępu od strony sieci publicznych do urządzeń Systemu za pomocą

systemów zaporowych;

18 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie środków bezpieczeństwa fizycznego stosowanych do zabezpieczenia informacji niejawnej ( Dz. U. z 2012 r., poz. 683); zarządzenia jednostek organizacyjnych organów wymienionych w art. 47 ust. 3 ustawy o ochronie informacji niejawnych.

str. 31/73


stosowanie procesów uwierzytelniania i autoryzacji użytkowników; wdrożenie systemu wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami wykrytymi w systemie

łączności. Kontrolę dostępu do urządzeń systemu łączności i zbiorów danych powinno się zapewnić przez określenie warunków i sposobu przydzielania uprawnień, kont i haseł dla użytkowników systemu.

5.2.3 Bezpieczeństwo usług telekomunikacyjnychSieci łączności dedykowane dla SKBN powinny zapewnić interoperacyjność oraz bezpieczeństwo świadczonych usług telekomunikacyjnych. Interoperacyjność usług – należy zapewnić poprzez ich zdolność do efektywnej współpracy (stosownie do potrzeb użytkowników w wymiarze krajowym i międzynarodowym) w celu zapewnienia wzajemnego dostępu użytkowników do usług świadczonych w tych sieciach.Interoperacyjność usług dotyczy bezkolizyjnego ich świadczenia pomiędzy użytkownikami sieci łączności SKBN, a użytkownikami sieci publicznych, specjalnych, w tym między innymi sieci TESTA-ng19.Zapewnienie wymaganego poziomu bezpieczeństwa usług telekomunikacyjnych w systemie łączności SKBN, dotyczących informacji niejawnych oraz jawnych, wymaga: organizacji i stosowania zasad określonych w obowiązujących aktach prawnych

(krajowych i międzynarodowych); stosowania przedsięwzięć ochrony informacji i sieci telekomunikacyjnych oraz kontroli

dostępu użytkowników do ich zasobów.Zapewnienie bezpieczeństwa usług telekomunikacyjnych w zakresie informacji niejawnej, dotyczy usług świadczonych na poziomie sieci lokalnej oraz rozległej. Świadczenia usług niejawnych w sieciach łączności wymaga posiadania akredytacji bezpieczeństwa teleinformatycznego, wydanych przez upoważnione do tego służby, zgodnie z poniższymi zasadami: systemy teleinformatyczne przeznaczone do przetwarzania krajowych informacji

niejawnych o klauzuli „zastrzeżone” – są akredytowane przez kierownika jednostki organizacyjnej;

systemy teleinformatyczne przeznaczone do przetwarzania krajowych informacji niejawnych o klauzuli „poufne” lub wyższej – są akredytowane przez ABW lub SKW;

systemy teleinformatyczne przeznaczone do przetwarzania informacji niejawnych międzynarodowych – są akredytowane zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie zasadami i aktami prawnymi wskazanymi w Wytycznych w sprawie postępowania z informacjami niejawnymi międzynarodowymi. Za realizację ww. zasad odpowiada Kierownik Jednostki Organizacyjnej. Krajowa Władza Bezpieczeństwa odpowiedzialna jest za dopuszczenie systemów do eksploatacji.

19 TESTA-ng - Trans European Service for Telematics between Administration New Generation.

str. 32/73


Wymagane jest zapewnienia bezpieczeństwa usług telekomunikacyjnych, dotyczącego poufności, integralności i dostępności informacji, a także: rozliczalności – która zapewnia, że określone działania dowolnego podmiotu mogą być

jednocześnie przypisane temu podmiotowi; autentyczności – polegającej na tym, że pochodzenie lub zawartość obiektu

informatycznego są takie jak deklarowane; niezaprzeczalności – braku możliwości wyparcia się swego uczestnictwa w całości lub

części wymiany danych przez jeden z podmiotów uczestniczących w tej wymianie, np. poprzez stosowanie podpisu cyfrowego;

niezawodności – sprowadzającej się do spójnych, zamierzonych zachowań i skutków. Zgodnie z ustawą Prawo telekomunikacyjne dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych jest zobowiązany do podjęcia niezbędnych środków technicznych i organizacyjnych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i integralności sieci i usług oraz przekazu komunikatów w związku ze świadczonymi usługami. Podjęte środki powinny zapewniać poziom bezpieczeństwa odpowiedni do stopnia ryzyka, przy uwzględnieniu najnowocześniejszych osiągnięć technicznych oraz kosztów wprowadzenia tych środków.5.2.4 Aplikacje programowo-sprzętowe, kryptografiaNa potrzeby zapewnienia poufności, integralności, dostępności, rozliczalności, autentyczności, niezaprzeczalności i niezawodności informacji w SKBN wymagane jest stosowanie szeregu rozwiązań i aplikacji programowo sprzętowych, w tym: rozwiązań (metod) kryptograficznych ochrony informacji; metod programowo – sprzętowych; elektronicznych systemów ochrony obiektów i zasobów systemu łączności SKBN.W zakresie ochrony kryptograficznej należy stosować rozwiązania posiadające certyfikaty wydane przez ABW lub SKW (wykazy ocenionych urządzeń umieszczone są na stronach abw.gov.pl oraz skw.gov.pl), a stosownie do potrzeb wydane przez UE i NATO.Wymagane jest stosowanie metod programowo – sprzętowych ochrony informacji i zasobów teleinformatycznych, w tym: oprogramowania antywirusowego chroniącego przed destrukcyjnym oddziaływaniem

szkodliwego oprogramowania; aplikacji filtrujących i separujących niepożądany ruch w sieci; mechanizmów ochrony systemów operacyjnych, baz danych, archiwizowania

chronionych informacji, uwierzytelniania użytkowników, itp. rozwiązań.Stosownie do potrzeb zapewnienia ochrony informacji zaleca się odizolowanie galwaniczne/programowe pojedynczych sieci SKBN od systemów publicznych i Internetu.Na potrzeby zapewnienia wymaganego poziomu ochrony informacji wymagane jest stosowanie standardów i środków ochrony kryptograficznej, zarówno w urządzeniach i aplikacjach programowo-sprzętowych, jak i procesie zapewnienia bezpieczeństwa informacji niejawnych.Zasoby teleinformatyczne (w szczególności urządzenia i aplikacje kryptograficzne) przeznaczone do wykorzystania w systemie łączności powinny: być odporne na ataki kryptologiczne;

str. 33/73


być odporne na fizyczną penetrację w celu uzyskania dostępu do parametrów bezpieczeństwa;

umożliwiać realizację skutecznych procedur zarządzania kluczami; spełniać normy ochrony i kompatybilności elektromagnetycznej, jeśli będą wymagane; umożliwiać realizację procedur indywidualnego i grupowego utajniania łączy.Wymagane jest stosowanie elektronicznych systemów ochrony obiektów i zasobów systemu łączności SKBN, w tym systemów: sygnalizacji włamania i napadu; sygnalizacji pożaru; kontroli dostępu; ochrony dostępu; ochrony terenu, telewizji użytkowej i innych;które swą funkcjonalnością wspierają ochronę fizyczną informacji i sieci łączności SKBN.5.2.5 Wymagania w zakresie dostępu do baz danychTworzone i istniejące bazy i zbiory danych, zarówno jawnych jak i niejawnych, muszą spełniać następujące ogólne wymagania: zapewnienie spójności danych; efektywne przetwarzanie danych; poprawne odzwierciedlanie zależności w świecie rzeczywistym, który baza danych

reprezentuje; ochronę przed nieautoryzowanym dostępem; współbieżny dostęp do danych wielu użytkownikom; udostępnianie tzw. metadanych.W związku z licznymi ograniczeniami, w tym: prawnymi, technicznymi, funkcjonalnymi, dotyczącymi zasilania baz, reglamentowania dostępu, zachowania autonomii, bezpieczeństwa, przewiduje się mieszaną strukturę baz i zbiorów danych, uwzględniając: zarówno nowotworzone, wspólne bazy danych; jak i bazy rozproszone, udostępniające dane lub wyniki zamówionych analiz; a także ogólnodostępne repozytoria. Podstawowym wymaganiem dotyczącym zapewnienia uporządkowanego dostępu uprawnionym organom SKBN do baz danych, zawierających także informacje niejawne, jest utworzenie oddzielnych szyn usług dostępu do baz i zbiorów danych o klauzuli:

tajne, poufne, zastrzeżone.

Dostęp do baz i zbiorów danych nie zawierających informacji niejawnych może być zapewniony organom SKBN poprzez krajową szynę usług, utworzoną w ramach ePUAP2. W celu zapewnienia możliwości współdzielenia baz danych niezbędne jest: zidentyfikowanie, uporządkowanie i zinformatyzowanie zasobów informacyjnych; określenie i zapewnienie warunków integracji danych i efektywnej ich wymiany; określenie i zapewnienie realizacji procedur dostępu do danych, uwzgledniającego

różne klauzule niejawności;

str. 34/73


dostosowanie istniejących systemów teleinformatycznych, rejestrów publicznych, baz danych do Krajowych Ram Interoperacyjności20.

Zapewnienie możliwości współdzielenia zasobów informacyjnych wymagać będzie określenia i przyjęcia do stosowania jednolitych standardów: proceduralnych, komunikacyjnych, dostępu do danych. W zakresie dostępu do baz danych o różnych poziomach niejawności danych zastosowanie mieć będą przepisy ustawy o ochronie informacji niejawnych. Zakłada się funkcjonowanie oddzielnych baz dla danych o różnych klauzulach niejawności.W celu zapewnienia wymaganego bezpieczeństwa i ochrony dostępu do danych należy założyć utworzenie co najmniej dwóch, a nawet trzech lokalizacji dla serwerów baz danych i urządzeń integracji usług, w tym: główna, świadcząca usługi; rezerwowa; archiwum danych. Zaleca się zachowanie spójności koncepcji budowy platformy integracyjnej dostępu do baz i zbiorów danych co najmniej z: Programem Zintegrowanej Informatyzacji Państwa

https://mac.gov.pl/projekty/program-zintegrowanej-informatyzacji-panstwa-do-2020-r ;

Systemem teleinformatycznym Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (ePUAP2) www.epuap.gov.pl ;

Projektem Centralne Repozytorium Danych Publicznych https://danepubliczne.gov.pl/ .

5.3 WSTĘPNE WYMAGANIA NA WYPOSAŻENIE STANOWISK KIEROWANIA W URZĄDZENIA ŁĄCZNOŚCI

Poniżej przedstawione zostały wstępne wymagania na wyposażenie stanowisk kierowania w urządzenia łączności. Przyjęto założenie, że wyposażenie to powinno być jednakowe dla: głównych stanowisk kierowania w stałych siedzibach; głównych stanowisk kierowania w zapasowych miejscach pracy; zapasowych stanowisk kierowania.Wyposażenie stanowisk kierowania w urządzenia łączności powinno zapewnić warunki do skutecznego funkcjonowania organów władzy publicznej na wszystkich stanowiskach kierowania, we wszystkich stanach gotowości obronnej państwa, w sytuacjach kryzysowych i podczas kierowania operacją obronną. Ilość sprzętu i jego konfiguracja jest uzależniona od roli i miejsca stanowiska kierowania w SKBN oraz potrzeb w zakresie łączności. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, powinny być zdefiniowane standardy wyposażenia stanowisk kierowania w urządzenia łączności dla każdego stanowiska kierowania.Powyższe dotyczy:

1) urządzeń końcowych do zapewnienia łączności jawnej i niejawnej;

2) dołączenia do sieci publicznych;

20 Rozporządzenie Rady Ministrów z 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych

str. 35/73

https://danepubliczne.gov.pl/

http://www.epuap.gov.pl/

https://mac.gov.pl/projekty/program-zintegrowanej-informatyzacji-panstwa-do-2020-r


3) dołączenia do sieci resortowych;

4) terminali sieci ruchomych GSM/UMTS/LTE, satelitarnych i TETRA;

5) zasilania rezerwowego na czas pracy bez zasilania z sieci elektroenergetycznej.

Ilość i rodzaj wyposażenia może podlegać modyfikacjom wynikającym ze zmian powodowanych postępem technicznym i wdrażaniem nowych usług telekomunikacyjnych. Zaleca się jednak pozostawienie minimalnej liczby urządzeń końcowych dla usług zanikających do czasu ich całkowitego wycofania ze stosowania. Zasadnicza część wyposażenia to typowe wyposażenie biurowe zapewniające sprawne funkcjonowanie urzędu przewidziane dla 100% stanu osobowego. Opcjonalność części urządzeń łączności wynika z dostępności mediów/usług na danym terenie oraz zapotrzebowania na daną usługę, co wynika z zakresu realizowanych zadań i struktury organizacyjnej SK. Dopuszcza się możliwość współdzielenia pewnych zasobów (centrala telefoniczna, serwery pocztowe, serwer www z innymi organami administracji publicznej (np. z urzędem zarządzającym siedzibą SK). Ponadto urządzenia takie jak serwer pocztowy, serwer www powinny zapewnić realizację usług użytkownikom niezależnie od ich lokalizacji. Serwery powinny być umieszczone w odpowiednio zabezpieczonej serwerowni, z redundancją sprzętową, w celu zapewnienia wymaganej ciągłości świadczenia usług. Należy zapewnić wszystkim użytkownikom możliwość szyfrowanego połączenia (co najmniej SSL) ze wszystkich wyznaczonych SK do serwera pocztowego. Dla stron www powinna być możliwość modyfikacji treści portalu z komputera administratora portalu ze wszystkich wyznaczonych SK. Zaleca się identyczne wyposażenie SK w stałych i zapasowych miejscach pracy oraz zapasowych stanowisk kierowania. Typowe wyposażenie stanowisk kierowania w urządzenia łączności przedstawiono w Tab. 4.

Tab. 4 Typowe wyposażenie SK w urządzenia łączności w stałych i zapasowych miejscach pracy oraz zapasowych stanowisk kierowania

Urządzenie łączności Wyposażenie Uwagi

Aparaty telefoniczne analogowe, ISDN lub IP, także w wersji programowej na PC wg potrzeb, 1 na osobę

Aparaty faksowe lub urządzenia wielofunkcyjne wg potrzeb, co najmniej 1 kpl.

Stacje do seryjnego nadawania faksów opcjonalnie, wg potrzebZestaw wideokonferencyjny z monitorem wielkoformatowym wg potrzeb, co najmniej 1 kpl.

Aplikacja do masowego nadawania wiadomości pocztą elektroniczną i sms wymagane

Centrala telefoniczna z komutacją kanałów (PABX) lub VoIP wymagana

z możliwością zestawiania połączeń wewnętrznych na SK w przypadku utraty komunikacji z centralą nadrzędną

Łącza cyfrowe do sieci publicznych oddzielne do dwóch różnych sieciŁącza cyfrowe do sieci resortowych (MSW i MON) o oddzielne do każdej sieci

Telefony satelitarne dla 10% stanu osobowego SK

str. 36/73


Urządzenie łączności Wyposażenie Uwagi

Stacje ruchome GSM/UMTS/LTE dla 30% stanu osobowego SK

Radiotelefony TETRA, inne dla 10% stanu osobowego SK jeśli sieć TETRA jest dostępna

Radiostacja KF/UKF jeden zestaw opcjonalnie wersja na samochodzie

Zestaw do zdalnego sterowania radiostacją KF/UKF komplet

Terminale satelitarne VSAT kompletSieć lokalna (LAN) wymaganaInterfejs do sieci rozległej (WAN/MAN) wymaganyDwa łącza do sieci rozległej (WAN/MAN) wymagane

Łącze radioliniowe lub równoważne opcjonalnie jako drugie łącze do WAN/MAN

dopuszcza się jeśli brak możliwości doprowadzenia drugiego łącza kablowego

Komputerowe stacje robocze (PC, desktop lub laptop)

w potrzeb, dla 100% stanu osobowego SK

Drukarki laserowe sieciowe, lub urządzenia wielofunkcyjne (drukarka + kserograf +skaner)

wg potrzeb,

Router, serwer wydruku, serwer plików danych i inne elementy sieciowe wymagane

Stacja robocza administratora strony www dla wyznaczonych osób dostępna dla administratorów www

Elementy i systemy zabezpieczenia sieci, firewall, system audytujący, systemy antywirusowe, synchronizacji zegarów itp.

wymagane

Zestaw komputerowy klasy TEMPEST do transmisji informacji niejawnych (komputer PC, monitor, drukarka)

wymagane, ilość wg potrzeb organu kierowania

Telefoniczne urządzenia utajniające wymagane Urządzenia do utajniania transmisji danych wymagane System kontroli dostępu do pomieszczeń węzła łączności i strefy ochronne wymagany

System dwustronnego zasilania SK i węzła łączności wymagane

Baterie akumulatorów wymaganeSiłownia prądu stałego wg potrzebUPS wymagany Spalinowy zespół prądotwórczy wymagany Przyłącze do dołączenia przewoźnego zespołu prądotwórczego wymagana

5.4 WYMAGANIA NA WYPOSAŻENIE ŚRODKÓW TRANSPORTU LĄDOWEGO, POWIETRZNEGO I MORSKIEGO ORGANÓW KIEROWANIA W URZĄDZENIA ŁĄCZNOŚCI

Wymagania techniczne i użytkowe na: urządzenia końcowe lądowych sieci łączności ruchomej, w tym:

o telefony komórkowe do zapewnienia łączności w publicznych sieciach ruchomych zgodnych ze standardami GSM GPRS/EDGE, UMTS/HSPA, LTE;

str. 37/73


o radiotelefony stosowane do zapewnienia łączności radiowej w sieciach dedykowanych dla SKBN (DMR, NXDN, TETRA);

urządzenia łączności satelitarnej, w tym:o satelitarne urządzenia końcowe noszone;o satelitarne urządzenia końcowe pokładowe (przenośno-przewoźne);

radiostacje KF/UKF,przedstawione zostaną w oddzielnym opracowaniu: Wymagania techniczno-eksploatacyjne dla urządzeń łączności wykorzystywanych na potrzeby systemu łączności dla SKBN.6. AKTUALNY STAN ISTNIEJĄCYCH SYSTEMÓW ŁĄCZNOŚCI

6.1 Systemy i sieci łączności nadzorowane przez ministra właściwego ds. wewnętrznych oraz Ministra Obrony Narodowej

Aktualny stan systemów i sieci łączności nadzorowanych przez ministra właściwego ds. wewnętrznych oraz przez Ministra Obrony Narodowej, które mogą być wykorzystane na potrzeby SŁ SKBN, w tym: Ogólnopolskiej Sieci Teleinformatycznej na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112; sieci GovNet MPLS aktualnie wykorzystywanej na potrzeby zapewnienia łączności dla

systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym; Sieci Łączności Rządowej; sieci transportowej IP-RON, stanowiącej część Wojskowego Systemu

Telekomunikacyjnego,przedstawione zostały w Załączniku nr 3 do Koncepcji.6.2 Publiczne sieci łączności stacjonarnej i ruchomej Na potrzeby organizacji systemu łączności dla zapewnienia procesu kierowania bezpieczeństwem narodowym mogą być brane pod uwagę publiczne sieci łączności stacjonarnej i ruchomej dostarczane przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych.Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie wykazu przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym21, minister właściwy ds. łączności (obecnie minister właściwy ds. informatyzacji oraz minister właściwy ds. łączności) organizuje i nadzoruje wykonywanie zadań na rzecz obronności państwa, w rozumieniu ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa, realizowanych przez następujących przedsiębiorców wymienionych w części V załącznika do rozporządzenia:

1) POLKOMTEL Sp. z o.o. w Warszawie,2) T-Mobile Polska S.A. w Warszawie,3) Orange Polska S.A. w Warszawie,4) „NETIA” S.A. w Warszawie,5) Telefonia Dialog Sp. z o.o. we Wrocławiu (Grupa NETIA),6) EmiTel Sp. z o.o. w Warszawie,

21 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 listopada 2015 r. (Dz. U. 2015, poz. 1871) w sprawie wykazu przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym

str. 38/73


7) EXATEL S.A. w Warszawie,8) „Multimedia Polska” S.A. w Gdyni,9) „TTcomm” S.A. w Warszawie,10) „Poczta Polska Spółka Akcyjna” w Warszawie.

6.3 Wstępna ocena przydatności i możliwości wykorzystania funkcjonujących systemów i sieci łączności na potrzeby kierowania bezpieczeństwem narodowym

Funkcjonujące systemy i sieci łączności eksploatowane przez podmioty podlegające: ministrowi właściwemu ds. wewnętrznych i Ministrowi Obrony Narodowej są przydatne i mogą być wykorzystywane do świadczenia usług telekomunikacyjnych na potrzeby kierowania bezpieczeństwem narodowym. W szczególności dotyczy to:

OST112; IP-RON i warstwy transmisyjnej Wojskowych Systemów

Telekomunikacyjnych; Sieci Łączności Rządowej (SŁR): system jawny (SŁR-J) i system niejawny

(SŁR-N); komutowanej sieci łączności telefonicznej MSWiA; sieci teleinformatycznej MSWiA GovNet MPLS;

Funkcjonujące na obszarze Polski sieci telekomunikacyjne, stacjonarne i ruchome, przedsiębiorców telekomunikacyjnych wymienionych w Error: Reference source not found, są przydatne i mogą być wykorzystane na potrzeby kierowania bezpieczeństwem narodowym w celu:

a) dostarczania sieci telekomunikacyjnej, jako: usług dzierżawy łączy telekomunikacyjnych; wyodrębnionych zasobów sieci transmisji danych; wyodrębnionych zasobów sieci telefonicznych stacjonarnych i ruchomych; zasobów pojemności segmentów kosmicznych satelitów systemów Intelsat,

Eutelsat, Intersputnik, Inmarsat, New Skies Satellites; usług węzła poczty elektronicznej;

b) świadczenia publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, np.: usługi telefonicznej (usług dodatkowych), świadczonej w stacjonarnych

i ruchomych publicznych sieciach telekomunikacyjnych; usługi zapewniania dostępu do Internetu; usługi tranzytu połączeń telefonicznych VoIP; udostępnianie infrastruktury telekomunikacyjnej sieci publicznych; innych usług, wg potrzeb organów władzy publicznej.

6.4 Integracja systemów i interoperacyjność usług telekomunikacyjnych

Integracja (scalanie) systemów/sieci telekomunikacyjnych dotyczy zarówno technik i technologii telekomunikacyjnych, jak i usług. W rozpatrywanym przypadku integracja

str. 39/73


systemów oznacza wykorzystania przez różne systemy telekomunikacyjne tej samej jednolitej, szkieletowej sieci teletransmisyjnej22. W takim rozumieniu integracja resortowych systemów telekomunikacyjnych jest sukcesywnie realizowana, np.: OST 112, oprócz usług na potrzeby obsługi numeru 112, zapewnia usługi dla Systemu

Rejestrów Państwowych; tworzenie jednolitej sieci transportowej resortu Obrony Narodowej (IP-RON)

i przenoszenie sieci usługowych (telefonicznej, teleinformatycznej) na tę platformę transmisyjną.

Takie podejście jest zgodne z Koncepcją 2008. Idealnym rozwiązaniem jest utworzenie na obszarze kraju jednolitej sieci szkieletowej, zapewniającej usługi teletransmisji dla sieci usługowych różnych podmiotów publicznych, a w szczególności na potrzeby systemu łączności kierowania bezpieczeństwem narodowym. Natomiast interoperacyjność usług, to zdolność sieci telekomunikacyjnych do efektywnej współpracy w celu zapewnienia wzajemnego dostępu użytkowników do usług świadczonych w tych sieciach.23 Interoperacyjność usług teleinformatycznych oznacza również zdolność różnych podmiotów oraz używanych przez nie systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych do współdziałania, z uwzględnieniem współdzielenia informacji i wiedzy, poprzez wymianę danych za pośrednictwem wykorzystywanych przez te podmioty systemów teleinformatycznych.24Aktualnie interoperacyjność usług teleinformatycznych jest realizowana poprzez istniejące połączenia: sieci telefonicznych resortów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony

Narodowej; sieci resortowych z publicznymi sieciami telefonicznymi stacjonarnymi i ruchomymi; pomiędzy stacjonarnymi i ruchomymi publicznymi sieciami telefonicznymi; sieci teleinformatycznych GovNet MPLS z TESTA-ng.

Proces integracji systemów powinien być kontynuowany wg potrzeb zainteresowanych podmiotów, szczególnie dotyczy to integracji usług telekomunikacyjnych.

7. DIAGNOZA WYKORZYSTANIA INFRASTRUKTURY I USŁUG

7.1 Charakterystyka infrastruktury telekomunikacyjnej przedsiębiorców telekomunikacyjnych i usług operatorów pocztowych

Przedsiębiorcy telekomunikacyjni wymienieni w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wykazu przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym i wyszczególnieni w Error: Reference source not found, posiadają na obszarze Polski rozbudowaną naziemną infrastrukturę telekomunikacyjną we wszystkich warstwach sieci telekomunikacyjnej. Dokładne dane dotyczące infrastruktury telekomunikacyjnej, eksploatowanej lub używanej przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, niezbędnej do przygotowania systemów 22 Obecnie w użyciu jest również termin konwergencja sieci i usług telekomunikacyjnych. Podstawą procesów konwergencji jest integracja technologii cyfrowego przetwarzania i technik transmisji informacji, stanowiąca uniwersalne narzędzie do obróbki sygnałów, niezbędne we wszystkich mediach elektronicznych.23 Art. 2, pkt 13 Ustawy Prawo telekomunikacyjne24 Art. 3, pkt 18 Ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne

str. 40/73


łączności na potrzeby obronne państwa, w tym systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym są dostarczane Prezesowi UKE na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury. Są to dane dotyczące: urządzeń telekomunikacyjnych eksploatowanych lub używanych przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, umożliwiających wydzielenie łączy telekomunikacyjnych E1, zgodnych z zaleceniami ITU-T G.703; sieci szkieletowej, a w tym dane o węzłach sieci szkieletowej i traktach telekomunikacyjnych.Ponadto szczegółowe dane dotyczące infrastruktury sieci telekomunikacyjnych przedsiębiorców mogą być udostępnione przez Prezesa UKE z zasobów Systemu Informacyjnego Polska Szerokopasmowa (SIPS). Prezes UKE sporządza i nie rzadziej niż raz na rok weryfikuje oraz aktualizuje inwentaryzację pokrycia terytorium Rzeczpospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną i publicznymi sieciami telekomunikacyjnymi zapewniającymi lub umożliwiającymi zapewnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu. W ramach tej inwentaryzacji odrębnie zaznaczane jest pokrycie obszaru łączami światłowodowymi i sieciami bezprzewodowymi oraz budynkami umożliwiającymi kolokację. Zbierane są także informacje o usługach telefonicznych, usługach transmisji danych zapewniających szerokopasmowy dostęp do Internetu i usługach rozprowadzania programów radiowych i telewizyjnych. Podstawą tych działań jest art. 29 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych25.Operator pocztowy Poczta Polska Spółka Akcyjna świadczy usługi pocztowe polegające na: przyjmowaniu, sortowaniu, przemieszczaniu, doręczaniu przesyłek pocztowych; przesyłaniu przesyłek pocztowych przy wykorzystaniu środków komunikacji

elektronicznej; prowadzenie punktów wymiany umożliwiających przyjmowanie i wymianę

korespondencji między podmiotami korzystającymi z obsługi tych punktów; realizowaniu przekazów pocztowych.

Poczta Polska Spółka Akcyjna posiada około 7 tys. placówek pocztowych na obszarze całego kraju. 7.2 Ocena możliwości wykorzystania infrastruktury telekomunikacyjnej

przedsiębiorców telekomunikacyjnych i usług operatorów pocztowych dla potrzeb SKBN

Dotychczasowe zaangażowanie przedsiębiorców telekomunikacyjnych w dostarczaniu różnych usług łączności elektronicznej administracji publicznej wskazuje, że w celu zapewnienia telekomunikacji dla SKBN należy w dalszym ciągu wykorzystywać dostarczane przez przedsiębiorców, wskazanych jako podmioty o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym, usługi telekomunikacyjne, wskazanych poniżej.

1) Dostarczanie sieci telekomunikacyjnej, a w tym usługi dzierżawy: a) łączy (traktów, torów) telekomunikacyjnych;

25 Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 880, z późn.zm.)

str. 41/73


b) łączy cyfrowych B-ISDN i N-ISDN; c) zasobów pojemności segmentów kosmicznych satelitów; d) infrastruktury telekomunikacyjnej sieci publicznych; e) zasobów ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej; f) innych wg potrzeb.

2) Świadczeniu usług telekomunikacyjnych, a w tym:a) usługi telefonicznej w stacjonarnej i ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej;b) usług transmisji danych;c) dostępu do Internetu; d) tranzytu połączeń telefonicznych VoIP;e) rozpowszechniania sygnałów radiofonicznych lub telewizyjnych;f) usługi poczty elektronicznej;g) usług świadczonych na bazie pojemności satelitarnej;h) udostępnianie synchronizacji;i) sygnałów i wiadomości sygnalizacyjnych sieci publicznych;j) innych wg potrzeb.

3) Dostarczanie udogodnień towarzyszących, takich jak:a) identyfikacja;b) lokalizacja;c) sygnalizowanie obecności;d) translacja numerów;e) zarządzanie kontem;f) usługi telekomunikacyjne w ramach sieci wewnętrznych (VPN);g) inne udogodnienia i usługi wspierające dostarczanie usług telekomunikacyjnych.

Należy kontynuować wykorzystanie usług operatora pocztowego Poczta Polska S.A., jako przedsiębiorcy o najbardziej rozwiniętej infrastrukturze pocztowej na obszarze kraju.

8. PROPONOWANY MODEL SYSTEMU ŁĄCZNOŚCI NA POTRZEBY SKBN

8.1 Sieć szkieletowa i sposób jej zapewnienia, dostęp telekomunikacyjny

Zgodnie z przyjętą przez Międzyresortowy Zespół polityką wspólnych państwowych zasobów teleinformatycznych – w celu ograniczenia kosztów – jako sieć szkieletową dla szczebla centralnego i wojewódzkiego, dostarczającą usługi teletransmisji dla SŁ SKBN, należy wykorzystać zasoby GovNet, OST112 i IP-RON, a w niektórych relacjach (wg potrzeb) usługi dostarczane przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Zakres usług teletransmisyjnych świadczonych przez GovNet, OST112, IP-RON i przedsiębiorców telekomunikacyjnych, w trybie wzajemnych uzgodnień z MSWiA, MON i przedsiębiorcami, powinien być określony na etapie projektowania poszczególnych sieci teleinformatycznych dla SKBN.

str. 42/73


Sieć szkieletowa powinna zapewnić sieciocentryczność procesów informacyjnych organom kierowania bezpieczeństwem narodowym, głównie poprzez udostępnianie wielu dróg i punktów dostępu do informacji.Zalecane jest wykonanie analizy ruchu telekomunikacyjnego (ilości danych) generowanego przez użytkowników SŁ SKBN i ustalenie czy przepustowość OST112, GovNet i IP-RON jest wystarczająca do jego przeniesienia. Stosownie do potrzeb zaleca się przygotowanie dodatkowych elementów brzegowych, czyli węzłów sieci szkieletowej (np. klasy OSTB lub OSTC), jeśli będzie tego wymagać rozmieszczenie stanowisk kierowania. Do realizacji przyjętego założenia niezbędne jest: podjęcie decyzji dotyczących udziału sieci resortowych w realizowaniu zadań na

potrzeby SŁ SKBN; określenie podmiotu wykonującego zadania operatora SŁ SKBN; koordynowanie działań resortów w zakresie rozbudowy lub modernizacji sieci

teleinformatycznych; określenie wspólnych standardów i wytycznych zalecanych do stosowania przy

realizacji koniecznych inwestycji; uzgodnienie zasad współdzielenia zasobów OST112, GovNet i IP-RON na potrzeby

SKBN, w tym w zakresie zachowania wymaganej autonomii oraz zapewnienia bezpieczeństwa;

uzgodnienie zasad ponoszenia kosztów utrzymania infrastruktury.Na Rys. 1 pokazano wykorzystanie zasobów GovNet, OST112 i IP-RON oraz publicznych sieci telekomunikacyjnych w funkcjonowaniu SŁ SKBN i przyłączenie stanowisk kierowania do węzłów sieci szkieletowej. Zaleca się przyłączenie sieci wewnętrznych każdego stanowiska kierowania do dwóch różnych węzłów sieci szkieletowej i opcjonalnie, wg potrzeb do publicznej sieci telekomunikacyjnej. Architektura funkcjonalna zestawionych połączeń międzywęzłowych, powinna zapewniać przesyłanie informacji zgodnie ze strukturą systemu kierowania, realizując funkcje transportowe strumieni cyfrowych oraz funkcje wyższego poziomu, umożliwiające poprawne działanie aplikacji użytkowników. W zakresie funkcjonowania sieci szkieletowej powinny być spełnione następujące wymagania:

1) działanie sieci w sposób automatyczny;2) istnienie traktów rezerwowych w priorytetowych relacjach łączności;3) zdolność adaptacji sieci do zmiennych warunków eksploatacji;4) automatyczne utrzymanie sprawności działania w warunkach występowania natłoku

i uszkodzeń elementów sieci; 5) zapewnienie uzgodnionej jakości usług poprzez zastosowanie zoptymalizowanego

oprogramowania i efektywnych rozwiązań sprzętowych;6) zastosowanie protokołów zapewniających realizację usług sieciowych, w tym

połączeń w czasie rzeczywistym oraz usług zarządzania siecią;7) realizacja połączeń i usług na podstawie informacji adresowych zgodnych

z przyjętym prywatnym planem numeracji i z krajowym planem numeracji.

str. 43/73


Przyjęto, że do sieci szkieletowej powinny być dołączone następujące stanowiska kierowania organów władzy publicznej:

1) GSK StS – Główne stanowiska kierowania (GSK) w stałych siedzibach (StS), a w tym:a) stanowiska kierowania Prezydenta RP, Prezesa RM oraz wskazanych przez Prezesa

RM ministrów i centralnych organów administracji rządowej, które wchodzą w skład CSKOP;

oraz nie wchodzące w skład CSKOP:b) GSK ministrów i centralnych organów administracji rządowej;c) GSK kierowników urzędów centralnych niewchodzących w skład administracji

rządowej;d) GSK wojewodów;e) GSK kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży działających pod

zwierzchnictwem wojewody oraz organów administracji niezespolonej;f) GSK organów wykonawczych samorządu terytorialnego;

2) GSK ZMP – Główne stanowiska kierowania (GSK) w zapasowych miejscach pracy (ZMP), a w tym:a) stanowiska kierowania Prezydenta RP, Prezesa RM oraz wskazanych przez Prezesa


oraz nie wchodzące w skład CSKOP:b) GSK ministrów i centralnych organów administracji rządowej;c) GSK wojewodów;d) GSK kierowników urzędów centralnych niewchodzących w skład administracji

rządowej;e) GSK kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży działających pod

zwierzchnictwem wojewody oraz organów administracji niezespolonej;f) GSK organów wykonawczych samorządu terytorialnego;

3) ZSK – Zapasowe stanowiska kierowania (ZSK), a w tym:a) stanowiska kierowania Prezydenta RP, Prezesa RM oraz wskazanych przez Prezesa


oraz nie wchodzące w skład CSKOP:b) ZSK ministrów i centralnych organów administracji rządowej, o ile posiadają

przygotowane ZSK;c) ZSK wojewodów;d) ZSK kierowników urzędów centralnych niewchodzących w skład administracji

rządowej, o ile posiadają przygotowane ZSK.

str. 44/73

Publiczne sieci telekomunikacyjne

OST112 IP-RON

GSK StS

GSK ZMP ZMP

ZSK

SŁ SKBN

GovNet

Legenda: – węzeł sieci szkieletowej – przyłącza telekomunikacyjne stanowisk kierowania do węzłów sieci szkieletowej – opcjonalne przyłącza telekom. stanowisk kierowania do publicznej sieci telekomunikacyjnejGSK StS – Główne stanowiska kierowania (GSK) w stałych siedzibach (StS)GSK ZMP – Główne stanowiska kierowania (GSK) w zapasowych miejscach pracy (ZMP)ZSK – Zapasowe stanowiska kierowania (ZSK)


Rys. 1 Sieci resortowe oraz publiczne sieci telekomunikacyjne w funkcjonowaniu SŁ SKBNZapewnienie dostępu telekomunikacyjnego i połączenia węzłów łączności stanowisk kierowania z sieciami przedsiębiorców telekomunikacyjnych, a także zachowania ciągłości świadczenia usług telekomunikacyjnych i zapewnienia połączeń telekomunikacyjnych, powinno być realizowane na mocy Ustawy Prawo telekomunikacyjne, a także na podstawie stosownych rozporządzeń wydanych przez ministra właściwego ds. łączności (obecnie informatyzacji) w sprawie:

– szczegółowych wymagań dla zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego26;– planu działań przedsiębiorcy telekomunikacyjnego w sytuacjach szczególnych

zagrożeń27. Dostępność dostarczanych sieci transmisyjnych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych na potrzeby SŁ SKBN powinna być nie gorsza niż 99,99% w ciągu roku. W tym celu powinna być udzielona gwarancja świadczonych usług przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych w umowie SLA (Service Level Agreement), obejmująca między innymi:

– obowiązek usuwanie awarii w ciągu 4 godzin od momentu zgłoszenia lub jej wykrycia przez służby przedsiębiorcy;

26 Rozporządzenie ministra ds. łączności z dnia 21 lipca 2008 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego (Dz. U. 2008 Nr 145, poz. 919)27 Rozporządzenie ministra ds. łączności z dnia 4 stycznia 2010 r. w sprawie planu działań przedsiębiorcy telekomunikacyjnego w sytuacjach szczególnych zagrożeń (Dz.U. 2010 Nr 15, poz. 77)

str. 45/73


– dostępność służb technicznych 24 h/dobę, 7 dni w tygodniu przez wszystkie dni w roku;

– kary umowne za niedotrzymanie uzgodnionego w umowie terminu usunięcia awarii; – kary umowne za niedotrzymanie rocznej dostępności.

8.2 Organizacja systemu łączności

Proponuje się zapewnienie łączności dla systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym w stanie stałej gotowości obronnej i na czas kryzysu w czasie pokoju, podczas pracy organów na stanowiskach kierowania w stałej siedzibie i w zapasowym miejscu pracy, za pomocą następujących sieci i systemów:

I) funkcjonujących i obecnie wykorzystywanych, takich jak:1) Sieć Łączności Rządowej, z użyciem systemu przeznaczonego do transmisji informacji

jawnej (J) i systemu przeznaczonego do transmisji informacji niejawnej (N);2) komutowana sieć łączności telefonicznej MSWiA;3) publiczna sieć stacjonarna;4) publiczna sieć ruchoma, stacje ruchome przeznaczone do transmisji informacji

jawnej (J) i stacje ruchome przeznaczone do transmisji informacji niejawnej (N);5) sieć satelitarna (usługa), stacje satelitarne przeznaczone do transmisji informacji

jawnej (J) i stacje satelitarne przeznaczone do transmisji informacji niejawnej (N);6) sieci radiotelefoniczne (obszarowe), w tym służb publicznego bezpieczeństwa

i ratownictwa, wojewodów i inne; oraz

7) usług pocztowych/kurierskich świadczonych przez operatora pocztowego i służby kurierskie podległe właściwym ministrom,

II) proponowanych do wdrożenia wirtualnych sieci prywatnych (VPN), dostarczających usługi telefonii (VoIP), transferu plików danych, poczty elektronicznej, tele i wideokonferencji (innych wg potrzeb), przeznaczonych do przesyłania informacji:

8) jawnych (VPN-J);9) o klauzuli TAJNE (VPN-T);10) o klauzuli POUFNE (VPN-P);11) o klauzuli ZASTRZEŻONE (VPN- Z);12) na potrzeby ochrony cyberprzestrzeni (VPN-C),

i13) OCSŁR;14) sieci radiowych KF/UKF, jako medium ostatniej kolejności wykorzystania.

Dla systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym na czas obrony państwa, proponuje się zapewnienie łączności, podczas pracy organów na stanowiskach kierowania:

– w stałej siedzibie i w zapasowym miejscu pracy – za pomocą wyżej wymienionych sieci i systemów łączności;

str. 46/73


– na zapasowych stanowiskach kierowania – za pomocą wyżej wymienionych sieci i systemów łączności z pominięciem publicznych sieci ruchomych.

Organom kierowania bezpieczeństwem narodowym należy zapewnić bezpieczny dostęp do usług Internetu na wszystkich stanowiskach kierowania.Koncepcja realizacji prywatnych sieci wirtualnych (VPN) dla SKBN jest przedstawiona na Rys. 2.Łączność w relacjach zewnętrznych przeznaczonych do przesyłania informacji niejawnych ze strukturami polityczno-wojskowymi NATO i UE, będzie zapewniona za pomocą systemów i sieci teleinformatycznych organizowanych przez NATO i UE. Nie zaleca się tworzenia jakichkolwiek połączeń fizycznych krajowych systemów teleinformatycznych przygotowanych i przeznaczonych do przesyłania i przetwarzania informacji niejawnych z systemami teleinformatycznymi NATO i UE. W celu przesyłania i przetwarzania informacji powinny być stosowane oddzielne urządzenia końcowe (komputerowe stacje robocze, aparaty telefoniczne, inne), dedykowane do pracy w krajowych sieciach teleinformatycznych i oddzielne, dedykowane do pracy w sieciach teleinformatycznych NATO i UE. Przesyłanie zbiorów danych między urządzeniami końcowymi może odbywać się w strefie ochronnej organu/jednostki, w sposób zapewniający spełnienie wymagań określonych przepisami krajowymi i zgodnie z zasadami określonymi w p. 5.2.Powyższe nie dotyczy systemów i sieci teleinformatycznych przeznaczonych do przetwarzania i przesyłania informacji jawnych.

str. 47/73


Rys. 2 Koncepcja wirtualnych sieci prywatnych dla SKBN

str. 48/73


8.3 Usługi telekomunikacyjne

Przedstawiony sposób organizacji łączności, za pomocą sieci łączności stacjonarnej i ruchomej, pozwoli organom kierowania bezpieczeństwem narodowym i ich urzędom, we wszystkich stanach gotowości obronnej państwa, korzystać z usług telekomunikacyjnych zapewniających bezpieczną, terminową i niezawodną wymianę informacji w relacjach wewnętrznych (narodowych) oraz zewnętrznych (międzynarodowych, w tym z dowództwami, strukturami polityczno-wojskowymi NATO i Unii Europejskiej). Na stanowiskach kierowania powinny być dostępne, następujące, niżej wymienione usługi telekomunikacyjne (opisane w p. 5.1.2).

1. Telefonia, jako usługa oferowana w sieciach stacjonarnych i ruchomych, w tym publicznych, zapewniających przekazywanie także informacji niejawnych o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.

2. Transmisja danych, w tym niejawnych o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.

3. Poczta elektroniczna, umożliwiająca przesyłanie informacji jawnej i niejawnej o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.

4. Wideokonferencja/telekonferencja zapewniająca wymianę informacji jawnej i niejawnej o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.

5. Opcjonalnie przesyłanie jawnych i niejawnych faksów o klauzuli do TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie.

6. Chroniony i monitorowany dostęp do Internetu.

8.4 Wyposażenie stanowisk kierowania

Wyposażenie stanowisk kierowania w urządzenia łączności powinno zapewnić warunki do skutecznego funkcjonowania organów władzy publicznej na wszystkich stanowiskach kierowania, we wszystkich stanach gotowości obronnej państwa, w sytuacjach kryzysowych i podczas kierowania operacją obronną.Wyposażenie stanowisk kierowania w urządzenia łączności powinno być zgodne ze standardem przedstawionym w p. 5.2.5 i potrzebami organu kierowania. Należy dążyć do tego, aby wyposażenie stanowisk kierowania w stałych i zapasowych miejscach pracy oraz zapasowych stanowisk kierowania było takie same, a użycie urządzeń końcowych umożliwiało wykorzystanie dostępnych usług telekomunikacyjnych, stosownie do sytuacji operacyjnej.Do wymiany informacji między stanowiskami kierowania zaleca się przestrzeganie następującej kolejności korzystania z usług telekomunikacyjnych:

1) stacjonarnych sieci resortowych,2) ruchomych sieci resortowych,3) stacjonarnych sieci publicznych,4) ruchomych sieci publicznych,

str. 49/73


5) Internetu,6) sieci satelitarnych,7) sieci radiowych KF/UKF.

8.5 Podsystem łączności stacjonarnej

Podsystem łączności stacjonarnej stanowią następujące stacjonarne sieci telekomunikacyjne:

1) Sieć Łączności Rządowej (SŁR) funkcjonująca przy użyciu dwóch niezależnych systemów:

SŁR-J system przeznaczony do transmisji informacji jawnej; SŁR-N system przeznaczony do transmisji informacji niejawnej,

zapewniająca usługi telekomunikacyjne na stanowiskach kierowania w stałej siedzibie i w zapasowym miejscu pracy, a także na zapasowych stanowiskach kierowania;

2) komutowana sieć łączności telefonicznej MSWiA;3) Publiczna sieć stacjonarna, zapewniająca usługi telekomunikacyjne na stanowiskach

kierowania w stałej siedzibie i w zapasowym miejscu pracy, a także na zapasowych stanowiskach kierowania;

4) wirtualne sieci prywatne (VPN), dostarczających usługi telefonii (VoIP), transferu plików danych, poczty elektronicznej, tele i wideokonferencji (innych wg potrzeb), przeznaczone do przesyłania informacji:

jawnych (VPN-J); o klauzuli TAJNE (VPN-T); o klauzuli POUFNE (VPN-P); o klauzuli ZASTRZEŻONE (VPN- Z); na potrzeby ochrony cyberprzestrzeni (VPN-C).

5) Internet, w rozumieniu wykorzystania usług (www; transmisja plików danych, poczta elektroniczna), np. na zasadach przyjętych w MON28.

6) sieci wirtualne na OST112, przeznaczone głównie dla WCPR/CPR oraz służb publicznego bezpieczeństwa i ratownictwa (wykorzystywane we wszystkich stanach gotowości obronnej przez te służby).

8.6 Podsystem łączności ruchomej (lądowej, lotniczej i morskiej)

Podsystem łączności ruchomej stanowią następujące ruchome sieci telekomunikacyjne:1) publiczna sieć ruchoma, zapewniająca usługi telekomunikacyjne na stanowiskach

kierowania w stałej siedzibie i w zapasowym miejscu pracy, a w ramach usług mogą być zdefiniowane grupy użytkowników wykorzystujących urządzenia końcowe przystosowane do przekazywania informacji niejawnych;

2) OCSŁR (po wdrożeniu), a w ramach tego systemu powinien funkcjonować zasób przeznaczony do zapewnienia łączności ze statkami powietrznymi latającymi na niskich pułapach;

28 DECYZJA Nr 261/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 19 września 2013 r. w sprawie usprawnienia systemów komunikacji elektronicznej w resorcie obrony narodowej

str. 50/73


3) sieci radiotelefoniczne (obszarowe), np. sieci radiotelefoniczne wojewodów, sieci radiotelefoniczne służb publicznego bezpieczeństwa i ratownictwa;

4) sieci łączności ze statkami powietrznymi, organizowane przez właściwe służby (cywilne i wojskowe) odpowiedzialne za realizację ruchu lotniczego na obszarze kraju i po za jego granicami;

5) systemy morskiej łączności radiowej i satelitarnej;6) sieci łączności satelitarnej zapewniające usługi telekomunikacyjne dla organów

SKBN, świadczone przez dostawców usług;7) łączność radiowa KF/UKF.

8.7 Podsystem radiowy

Na potrzeby SKBN należy wdrożyć i zapewnić łączność radiową KF/UKF, jako środek komunikacji elektronicznej ostatniej kolejności wykorzystania, szczególnie w sytuacjach, gdy zawiodą wszystkie inne relacje łączności. Funkcjonowanie łączności radiowej, zwłaszcza KF, jako środka łączności dalekosiężnej, jest niezależne od infrastruktury telekomunikacyjnej i funkcjonowania sieci stacjonarnych.Łączność radiowa KF/UKF powinna być zapewniona za pomocą mobilnych/stacjonarnych radiostacji KF/ UKF średniej mocy, w następujących relacjach:

– Centralne Stanowisko Kierowania Obroną Państwa (CSKOP) – Główne Stanowiska Kierowania (GSK) i Zapasowe Stanowiska Kierowania (ZSK) wojewodów;

– Centralne Stanowisko Kierowania Obroną Państwa (CSKOP) – Główne Stanowiska Kierowania (GSK) ministrów, których stanowiska kierowania nie wchodzą w skład CSKOP i Główne Stanowiska Kierowania (GSK) kierowników urzędów centralnych niewchodzących w skład administracji rządowej;

– Główne Stanowisko Kierowania (GSK) wojewody – Zapasowe Stanowisko Kierowania (ZSK) wojewody lub w innych relacjach stosownie do potrzeb.

Proponuje się mieszaną strukturę organizacyjną łączności radiowej (półstacjonarną), w której część środków radiowych może być zainstalowana na pojazdach, a część zainstalowana jako radiostacje stacjonarne i wyposażona w urządzenia zdalnego sterowania. Środki radiowe zainstalowane na pojazdach powinny zapewniać także łączność w ruchu, podczas przemieszczania. Radiostacje powinny zapewnić łączność foniczną i transmisję danych, także w trybie z utajnianiem informacji do klauzuli TAJNE/NATO SECRET/SECRET UE/EU SECRET włącznie. Za organizację łączności radiowej, ochronę informacji i systemów radiowych, powinien być odpowiedzialny podmiot wyznaczony aktem prawnym. Interfejsy radiowe oraz protokoły stosowane w łączu radiowym, powinny umożliwiać współpracę ze stacjami radiowymi Sił Zbrojnych RP, Straży Granicznej i Policji, w celu zapewnienia/umożliwienia łączności na potrzeby współdziałania.

8.8 Podsystem satelitarny

Dla systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym należy zapewnić łączność satelitarną.

str. 51/73


Główne stanowiska kierowania (GSK) w stałych siedzibach i w zapasowych miejscach pracy oraz zapasowe stanowiska kierowania (ZSK) powinny być wyposażone w małe stacje satelitarne VSAT (Very Small Aperture Terminal).Podstawową zaletą proponowanego rozwiązania jest duży zasięg uzyskiwany z jednego satelity i całkowita niezależność od infrastruktury naziemnej. Za pomocą małych stacji satelitarnych mogą być zapewnione relacje łączności pomiędzy centralnym stanowiskiem kierowania obroną państwa (CSKOP) i stanowiskami kierowania (GSK i ZSK) wojewodów oraz z przedstawicielstwami za granicą (NATO, UE, innymi), w przypadku zniszczenia krajowej infrastruktury telekomunikacyjnej.Stacje satelitarne powinny być dołączone do systemu zasilania bezprzerwowego i wyposażone w interfejsy do urządzeń komutacyjnych węzłów łączności stanowisk kierowania. Ze względu na stosunkowo niski koszt stacji VSAT i szybkie przygotowanie do pracy w dowolnym miejscu, stacje te mogą być również wykorzystane podczas przebywania organów kierowania poza stanowiskami kierowania.Kolejnym segmentem podsystemu satelitarnego są usługi sieci satelitarnej (np. Inmarsat, Iridium i Thuraya) świadczone dla osób pełniących najważniejsze funkcje państwowe. Ze względu na ograniczoną przepustowość (usługi podobnie jak w systemie GSM: telefonia, faks grupy 3 i dane z szybkością 9,6 kbit/s, SMS) mogą one mieć zastosowanie w przypadku konieczności utrzymywania łączności w ruchu, w sytuacjach, gdy użytkownik znajduje się poza zasięgiem publicznych sieci łączności ruchomej (GSM/UMTS, TETRA) lub gdy sieci te nie są w stanie dostarczyć usług. Proponuje się wykorzystanie dwu-systemowych terminali GSM/UMTS-SAT, z funkcją roamingu pomiędzy tymi systemami. W tym rozwiązaniu łączność satelitarna jest wykorzystywana do komunikacji tylko wtedy, gdy użytkownik znajduje się poza zasięgiem sieci GSM lub sieć jest niedostępna z innych powodów. System taki może być wykorzystywany do utrzymywania łączności w czasie przemieszczania się z głównego do zapasowego stanowiska kierowania, podczas podróży zagranicznych itp. Należy pamiętać, że systemy satelitarne mają zasięg tylko na otwartej przestrzeni, natomiast wewnątrz budynków i przy budynkach oraz innych wysokich obiektach należy liczyć się z ograniczeniami w dostępie do usług. W uzasadnionych przypadkach mogą być zastosowane terminale stacjonarne, tzw. bramki satelitarne (Gateway), dołączone do systemu komutacyjnego węzła łączności stanowiska kierowania, na podobnej zasadzie jak stacjonarny terminal GSM (tzw. bramka GSM), oferując możliwość komunikacji z całym światem nawet w przypadku zniszczenia krajowej infrastruktury telekomunikacyjnej.

8.9 Sieć teleinformatyczna zarządzania systemem ochrony cyberprzestrzeni

W ramach SŁ SKBN powinna być zorganizowana sieć teleinformatyczna zarządzania ochroną cyberprzestrzeni (ST ZOC) Rzeczypospolitej Polskiej29. Sieć ta powinna zapewniać wymianę informacji pomiędzy organem właściwym ds. bezpieczeństwa sieci i informacji

29 Cyberprzestrzeń RP (CRP) – cyberprzestrzeń w obrębie terytorium państwa Polskiego i w lokalizacjach poza terytorium, gdzie funkcjonują przedstawiciele RP (placówki dyplomatyczne, kontyngenty wojskowe, jednostki pływające oraz statki powietrzne RP, podlegające polskiej jurysdykcji). Doktryna cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej 2015.

str. 52/73


oraz podmiotami poziomu operacyjnego i technicznego ochrony cyberprzestrzeni. W szczególności z usług tej sieci powinny korzystać centra bezpieczeństwa podmiotów administracji publicznej szczebla centralnego i wojewódzkiego zaangażowanych w SKBN, a także centra bezpieczeństwa podmiotów eksploatujących systemy teleinformatyczne o strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa i innych, wg potrzeb systemu ochrony cyberprzestrzeni.ST ZOC, łącząc elementy ochrony cyberprzestrzeni w warstwie strategicznej, operacyjnej i technicznej systemu ochrony cyberprzestrzeni RP30, powinna zapewnić także przesyłanie danych z elementów systemów teleinformatycznych, głównie: międzynarodowych i międzyoperatorskich punktów wymiany Internetu, systemów przedsiębiorców telekomunikacyjnych, międzynarodowych i krajowych punktów kontaktowych oraz podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo cyberprzestrzeni.Zestaw aplikacji usługowych funkcjonujących w ST ZOC powinien być przedmiotem dalszych prac zespołu właściwego w sprawach systemu ochrony cyberprzestrzeni RP.Przekazywanie danych operacyjnych o wynikach monitorowania, reagowanie i ostrzeganie użytkowników zasobów telekomunikacyjnych o zaistniałych incydentach oraz informowanie o wynikach analiz zagrożeń i podjętych decyzjach, powinno być realizowane za pomocą dedykowanych sieci teleinformatycznych. Wymagania na system ochrony przed zagrożeniami w cyberprzestrzeni, w tym wymagania na strukturę organizacyjną ochrony cyberprzestrzeni SKBN, opracowane zostaną na kolejnym etapie prac, z uwzględnieniem założeń, celów oraz struktury systemu ochrony cyberprzestrzeni RP, określonych w Strategii Cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2016-2020, oraz z uwzględnieniem podziału ról i kompetencji w krajowym systemie.

8.10 Podsystem pocztowy

Podsystem pocztowy powinien zapewnić organom kierowania nadawanie, przyjmowanie, przewożenie (przesyłanie), wydawania (doręczanie) i ochronę materiałów zawierających informacje niejawne, a także jawnych przesyłek pocztowych. Zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów, do wykonywania ww. czynności na zlecenie jednostek organizacyjnych do tego uprawnionych, a w tym organów kierowania bezpieczeństwem narodowym, zaleca się wykorzystanie następujących podmiotów (przewoźników):

1) pocztę specjalną podlegającą ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, działającą w jednostkach organizacyjnych Policji, zapewniającą przewóz materiałów na terytorium RP;

2) komórkę organizacyjną urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zagranicznych, zapewniającą przewóz materiałów za granicę i poza granicami RP pomiędzy urzędem obsługującym ministra właściwego do spraw zagranicznych i jednostkami organizacyjnymi podległymi lub nadzorowanymi;

3) właściwe jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej lub Szefowi Kontrwywiadu Wojskowego;

4) przedsiębiorców uprawnianych do wykonywania działalności pocztowej (operatorów pocztowych);

30 Wskazane w Założeniach strategii cyberbezpieczeństwa dla Rzeczypospolitej Polskiej, Zespół zadaniowy Ministerstwa Cyfryzacji, luty 2016 r.

str. 53/73


5) przedsiębiorców uprawnionych do wykonywania działalności w zakresie ochrony osób i mienia;

6) )przedsiębiorców uprawnionych do wykonywania działalności w zakresie usług transportowych.

Przewoźnicy wykonujący czynności polegające na nadawaniu, przyjmowaniu, przewożeniu, wydawaniu materiałów zawierających informacje niejawne, muszą spełniać wymagania dotyczące ochrony informacji niejawnych.Na potrzeby przesyłania przesyłek listowych zwykłych i rejestrowanych oraz paczek pocztowych do 10 kg preferuje się korzystanie z usług operatora wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej, którym od roku 2015 jest Poczta Polska. Dla każdego stanowiska kierowania powinien być sporządzony plan świadczenia usług pocztowych zawierający:

numer i adres placówki pocztowej, która obsługuje dane stanowisko; adres korespondencyjny i metoda doręczenia (kancelaria, skrytka pocztowa); godziny pracy kancelarii i dane osób odpowiedzialnych za nadawanie i odbiór

poczty; telefon kontaktowy (potrzebny dla usług kurierskich).

W przypadku doręczania przesyłek do stanowisk kierowania, których lokalizacja jest niejawna, użyty adres korespondencyjny nie może ujawnić tych lokalizacji. Zaleca się stosowanie systemu skrytek pocztowych i wykorzystanie poczty specjalnej do doręczania materiałów (przesyłek) jawnych i niejawnych.

8.11 Podsystem zarządzania

Do zarządzania i utrzymania systemu łączności proponuje się powołać organizację pod nazwą Centrum Zarządzania Łącznością Systemu Kierowania Bezpieczeństwem Narodowym (CZŁ SKBN), odpowiedzialną za: zarządzanie zasobami systemu łączności SKBN, zarządzanie użytkownikami (dołączanie i nadawanie uprawnień), usługami, zarządzanie dostępem do usług oraz zarządzanie bezpieczeństwem, w tym z użyciem kryptografii.Zakłada się, że w aspekcie organizacyjno-funkcjonalnym, będzie realizowane:

centralne zarządzanie systemem, obejmujące systemy łączności obsługujące stanowiska kierowania, wchodzące w skład CSKOP;

rozproszone zarządzanie systemem łączności, obejmujące systemy łączności obsługujące pozostałe stanowiska kierowania na szczeblu centralnym i stanowiska kierowania wojewodów;

centralne zarządzanie ochroną kryptograficzną informacji niejawnych.Zasadnicze funkcje, jakie powinny być realizowane przez podsystem zarządzania, to m. in.:

zapewnienie wymiany informacji w sieci zarządzania ze wszystkimi województwami;

monitorowanie stanu technicznego dedykowanej infrastruktury teletransmisyjnej;

str. 54/73


monitorowanie dostępu użytkowników końcowych w sieciach lokalnych na CSKOP;

monitorowanie ruchu telekomunikacyjnego w sieci, a w tym wykrywanie zjawisk negatywnych (np. natłoki, awarie);

monitorowanie infrastruktury zapewniającej ochronę cyberprzestrzeni; podejmowanie stosownych akcji usuwających skutki zjawisk niekorzystnych

(np. rekonfiguracja sieci, wyeliminowanie uszkodzonego urządzenia); podejmowanie akcji dotyczących dostępu użytkowników do sieci i usług

telekomunikacyjnych; rekonfiguracja sieci w przypadkach awarii łączy i węzłów sieci; zbieranie danych dotyczących jakości transmisji i dostępności łączy transmisyjnych; implementacja funkcji właściwych dla sieci definiowanych programowo SDN

(Software Defined Network); inne, niezbędne dla zapewnienia niezawodnego funkcjonowania sieci

telekomunikacyjnych.Zasady współdziałania CZŁ SKBN z administratorami sieci GovNet, OST112, IP-RON oraz przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi, w tym podział uprawnień, zadań i obowiązków związanych z współdzieleniem zasobów i korzystaniem z usług teletransmisyjnych, określone zostaną w trybie wzajemnych uzgodnień, na etapie projektowania poszczególnych sieci teleinformatycznych dla SKBN.Z punku widzenia CZŁ SKBN konieczna jest możliwość zarządzania zasobami sieci dzierżawionymi od kilku przedsiębiorców telekomunikacyjnych na danym terenie z jednego centralnego miejsca. Istotne jest zapewnienie świadczenia usług telekomunikacyjnych w określonych z góry relacjach łączności, zgodnie z przyjętymi priorytetami i planami reagowania w sytuacjach zagrożeń. A zatem konieczne jest ustalenie i realizowanie przygotowanych wcześniej scenariuszy decyzyjnych na wypadek sytuacji kryzysowych zaistniałych w sieciach telekomunikacyjnych. Zakłada się, że na danym obszarze usługi telekomunikacyjne i dzierżawę łączy teletransmisyjnych świadczy, co najmniej dwóch przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Strukturę zarządzania systemem łączności kierowania bezpieczeństwem narodowym przedstawiono na Rys. 3.Proponuje się zlokalizowanie głównego i zapasowego CZŁ SKBN, odpowiednio w rejonach GSK i ZSK organów wchodzących w skład CSKOP. W przypadku gdy nie będzie to możliwe, wymagane jest zapewnienie dla obiektów CZŁ SKBN ochrony na poziomie identycznym jak w rejonie CSKOP.Analiza możliwości utworzenia/wskazania podmiotu odpowiedzialnego za zarządzanie i utrzymanie systemu łączności na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym oraz różne warianty sposobu realizacji funkcji Centrum Zarządzania Łącznością Systemu Kierowania Bezpieczeństwem Narodowym (CZŁ SKBN), opisane zostały w p. 11.3.

str. 55/73

Sieć telekomunikacyjna - przedsiębiorca telekomunikacyjny 1

Sieć telekomunikacyjna - prze

dsiębiorca telekomunikacyjny 2

Centrum Zarządzania Łącznością Systemu

Kierowania Bezpieczeństwem

Narodowym

Rezerwowe Centrum Zarządzania Łącznością

Systemu Kierowania Bezpieczeństwem

Narodowym

Węzeł sterujący

Węzły łącznościStanowisk Kierowania

interfejsy międzysieciowe

Resortowe Centra Zarządzania



Resortowe sieci teleinformatyczne (GovNet, OST112, IP-RON)

SŁ SKBN


Rys. 3 Zarządzanie łącznością systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym

str. 56/73


9. ORGANIZACJA ŁĄCZNOŚCI NA POTRZEBY SKBN Z ZAANGAŻOWANIEM PRZEDSIĘBIORSTWA TELEKOMUNIKACYJNEGO

9.1 Modele zaangażowania przedsiębiorcy telekomunikacyjnego

Zgodnie z przyjętymi założeniami w organizacji łączności na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym przewiduje się wykorzystanie:

głównie funkcjonujących sieci łączności i systemów rządowych/resortowych; oraz sieci i systemów stosowanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych.

Powyższe oznacza między innymi konieczność:1) integracji funkcjonujących sieci telekomunikacyjnych w oparciu o stosowane

współcześnie rozwiązania techniczne, przede wszystkim z użyciem protokołu IP; 2) dokonania rozszerzeń funkcjonalnych i usługowych przy użyciu współczesnych,

sprawdzonych urządzeń telekomunikacyjnych, z zachowaniem warunków kompatybilności i interoperacyjności.

Najistotniejsze jest jednak dokonanie, w drodze uzgodnień międzyresortowych, wyboru modelu operowania SŁ SKBN, w tym określenie roli i udziału w tym procesie przedsiębiorców telekomunikacyjnych.Modele zaangażowania przedsiębiorcy telekomunikacyjnego w organizację łączności dla SKBN, to m.in.:

1) wykorzystywanie infrastruktury przedsiębiorców telekomunikacyjnych i zakup usług telekomunikacyjnych;

2) dzierżawa infrastruktury telekomunikacyjnej od przedsiębiorców telekomunikacyjnych dla potrzeb własnych sieci rządowych/resortowych;

3) wskazanie dedykowanego do realizacji zadań operatora SŁ SKBN, spośród funkcjonujących przedsiębiorców telekomunikacyjnych.

Istotne jest, aby przedsiębiorca telekomunikacyjny zaangażowany w organizację łączności na potrzeby SKBN, w tym udostępniający infrastrukturę i usługi dla SŁ SKBN:

dysponował rozbudowaną infrastrukturą, zapewniającą efektywne zarządzanie zasobami telekomunikacyjnymi;

posiadał jak najwięcej bezpośrednich powiązań transmisyjnych z węzłami łączności SKBN;

spełniał warunki ochrony informacji niejawnych.

9.2 Wymagania i uwarunkowania oraz ograniczenia zastosowania rozwiązaniaGłówne wymagania i uwarunkowania oraz ograniczenia związane z zaangażowaniem w organizację łączności na potrzeby SKBN przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, są związane z:

zapewnieniem bezpieczeństwa sieci i usług dedykowanych na potrzeby SKBN; problemem zachowania zasad uczciwej konkurencji;

str. 57/73


ustanowieniem, poprawnie uzasadnionych, nowych regulacji prawnych umożliwiających świadczenie usług telekomunikacyjnych dla wszystkich jednostek administracji rządowej i samorządowej przez jednego operatora;

realizacją programu Unii Europejskiej określonego w Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady 922/2009/WE z 16 września 2009 r. w sprawie rozwiązań interoperacyjnych dla europejskich administracji publicznych (ISA);

korelacją projektów teleinformatycznych, realizowanych przez różne resorty, zgodnie z ustawą o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne31, w tym planami budowy OCSŁR;

wydatkami publicznymi ponoszonymi w wyniku funkcjonowania wielu sieci teleinformatycznych w takich samych relacjach i realizujących podobne funkcje, w tym np. OST112;

obowiązywaniem umów wieloletnich pomiędzy jednostkami administracji publicznej i dostawcami usług i sieci telekomunikacyjnych;

utworzeniem struktury upoważnionej do definiowania i rekomendowania jednolitych standardów technicznych, gwarantujących bezpieczeństwo i pełną interoperacyjność systemów teleinformatycznych administracji publicznej, stosownie do krajowych ram interoperacyjności.

10. OGRANICZENIA PRAWNE, ORGANIZACYJNE, FINANSOWE I INNE

10.1 Ograniczenia prawne i organizacyjne

Stan prawny w zakresie przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwa, w tym dla SKBN, wymaga nowych regulacji prawnych. Obecnie obowiązującymi, głównymi aktami prawnymi w ww. zakresie, są:

1) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym;

2) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwa.

Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, wydano na podstawie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to kluczowe rozporządzenie, określające organy wchodzące w skład systemu kierowania bezpieczeństwem państwa oraz rodzaje stanowisk kierowania, jakie powinny funkcjonować w poszczególnych organach. Rozporządzenie określa również odpowiedzialność za przygotowanie stanowisk kierowania, co pokazano w Tab. 5 i w Tab. 7.

31 Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn. zm)

str. 58/73


Tab. 5 Główne stanowiska kierowania (GSK) – odpowiedzialność za przygotowanie

Lp. Organ, dla którego GSK jest przeznaczone Miejsce Rodzaj obiektu

Odpowiedzialny za przygotowanie

GSK1. Prezydent RP stała siedziba oraz

zapasowe miejsca pracyobiekty budowlane ogólnego przeznaczenia i obiekty specjalne

Minister wł. ds. wewnętrznych

2. Prezes Rady Ministrów stała siedziba oraz zapasowe miejsca pracy

obiekty budowlane ogólnego przeznaczenia i obiekty specjalne

Minister wł. ds. wewnętrznych

3. Ministrowie stała siedziba oraz zapasowe miejsce pracy (lokalizacja uzgodniona z ministrem wł. ds. wewnętrznych)

obiekty budowlane ogólnego przeznaczenialub/i obiekty specjalne

Ministerstwa przygotowują we własnym zakresie

4. Kierownicy centralnych organów administracji rządowej (COAR)

stała siedziba oraz zapasowe miejsce pracy (lokalizacja uzgodniona z ministrem wł. ds. wewnętrznych)

obiekty budowlane ogólnego przeznaczenialub/i obiekty specjalne

COAR przygotowują we własnym zakresie

5. Wojewodowie stała siedziba oraz zapasowe miejsce pracy (lokalizacja uzgodniona z ministrem wł. ds. wewnętrznych)

obiekty budowlane ogólnego przeznaczenia

UW przygotowują we własnym zakresie

6. Kierownicy urzędów centralnych (UC) niewchodzących w skład administracji rządowej

stała siedziba oraz zapasowe miejsce pracy (lokalizacja uzgodniona z ministrem wł. ds. wewnętrznych)


UC przygotowują we własnym zakresie

7. Kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży podlegających wojewodom oraz organów administracji niezespolonej, ustalonych przez ministrów i wojewodów

stała siedziba oraz zapasowe miejsce pracy (lokalizacja uzgodniona z wojewodą)


przygotowują we własnym zakresie

8. Organy wykonawcze samorządu terytorialnego

stała siedziba oraz zapasowe miejsce pracy (lokalizacja uzgodniona z wojewodą)


przygotowują we własnym zakresie

Tab. 6 Zapasowe stanowiska kierowania (ZSK) – odpowiedzialność za przygotowanie

Lp Organ, dla którego ZSK jest przeznaczone Miejsce Rodzaj obiektu


ZSK1. Prezydent RP W rejonach ZSK, których

granice ustala Prezes RM na wniosek MON uzgodniony z ministrem wł. ds. wewnętrznych

rozporządzenie nie precyzuje jednoznacznie rodzaju obiektu według definicji z §

MON

str. 59/73


Lp Organ, dla którego ZSK jest przeznaczone Miejsce Rodzaj obiektu


ZSK10.1 – zapasowe stanowiska kierowania przygotowywane w rejonach, które w pierwszym okresie prowadzenia obrony państwa będą najmniej narażone na działanie środków walki, zwanych „rejonami zapasowych stanowisk kierowania”

2. Prezes Rady Ministrów W rejonach ZSK, których granice ustala Prezes RM na wniosek MON uzgodniony z ministrem wł. ds. wewnętrznych

MON

3. Ministrowie wskazani przez Prezesa Rady Ministrów

W rejonach ZSK, których granice ustala Prezes RM na wniosek MON uzgodniony z ministrem wł. ds. wewnętrznych

MON

4. Kierownicy Centralnych organów administracji rządowej (COAR) wskazani przez Prezesa Rady Ministrów

W rejonach ZSK, których granice ustala Prezes RM na wniosek MON uzgodniony z ministrem wł. ds. wewnętrznych

MON

5. Wojewodowie Usytuowanie ZSK wojewodowie uzgadniają z ministrem wł. ds. wewnętrznych i MON

UW przygotowują we własnym zakresie

6. Wg potrzeb Ministrowie i kierownicy UC nie wchodzących w skład administracji rządowej

Usytuowanie ZSK w uzgodnieniu z właściwym wojewodą

we własnym zakresie

Zgodnie z § 16 Rozporządzenia, przygotowanie stanowiska kierowania obejmuje także wyposażenie w urządzenia łączności, zapewniające możliwość niezakłóconej pracy organu. Natomiast w § 21 Rozporządzenia określono zadania ministra właściwego ds. łączności (obecnie informatyzacji) w przedmiocie organizacji systemu łączności. Przedmiotowe rozporządzenia nie precyzują:

odpowiedzialności za organizowanie i eksploatację poszczególnych sieci łączności dla organów kierowania i zasad ich wykorzystania na stanowiskach kierowania;

odpowiedzialności za koordynację procesu wdrażania systemu na poszczególnych stanowiskach kierowania, w tym nowych rozwiązań technicznych w resortach, zaangażowanych w proces kierowania bezpieczeństwem narodowym.

Główne ograniczenia prawne i organizacyjne dotyczące systemu łączności na potrzeby SKBN związane będą przede wszystkim z:

integracją i interoperacyjnością (współpracą) resortowych systemów i sieci łączności, wykorzystywanych na potrzeby SKBN;

wykorzystywaniem na potrzeby SKBN infrastruktury przedsiębiorców telekomunikacyjnych;

organizacją systemu łączności z zaangażowaniem przedsiębiorcy telekomunikacyjnego;

zachowaniem zasad równoprawnej i skutecznej konkurencji w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych;

utworzeniem/wskazaniem podmiotu odpowiedzialnego za planowanie, wdrażanie, zarządzanie i eksploatację obronnych systemów łączności.

str. 60/73


Ograniczenia organizacyjne mogą wyniknąć także w związku z potrzebą: precyzyjnego określenie zasad korzystania z usług systemu; zatwierdzenia i stosowania, istotnych dla zapewnienia integracji systemów i sieci

oraz interoperacyjności, standardów i procedur, w tym:o standardów urządzeń końcowych dla użytkowników;

o procedur odbiorczych dla inwestycji postulowanych;

o procedur technicznych i organizacyjnych dołączania użytkowników do systemu, szczególnie na stanowiskach kierowania w zapasowych miejscach pracy i na zapasowych stanowiskach kierowania.

10.2 Ograniczenia techniczneOcenia się, że ograniczenia techniczne organizacji systemu łączności dla kierowania bezpieczeństwem narodowym mogą polegać głównie na:

utrudnieniach procesów integracji (scalania) systemów/sieci telekomunikacyjnych, co dotyczy zarówno technik i technologii telekomunikacyjnych, jak i usług;

rozproszeniu zasobów przetwarzania danych w różnych jednostkach organizacyjnych i ich udostępnianiu na stanowiskach kierowania innych, niż w stałym miejscu pracy;

ograniczeniach w udostępnianiu zasobów informacyjnych: centralnych baz danych i rejestrów;

utrudnieniach we wdrażaniu funkcji administrowania i zarządzania systemem.

10.3 Ograniczenia finansoweZasady finansowania przez organy władzy publicznej przedsięwzięć w zakresie przygotowania systemu łączności dla potrzeb SKBN, w tym przygotowania stanowisk kierowania, zapewnienie dostępu telekomunikacyjnego i połączenie węzłów łączności stanowisk kierowania z sieciami przedsiębiorców telekomunikacyjnych, szczególnie w części zapewniającej redundancję łączy i punkty dostępu, określone zostały w następujących aktach prawnych:

1) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym;

2) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego;

3) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwa.

str. 61/73


Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowymGeneralnie, finansowanie zadań realizowanych w ramach przygotowania stanowisk kierowania dla SKBN należy do organów, które będą na tych stanowiskach funkcjonować (§ 17 ust. 1).Wyjątek stanowi w tym przypadku finansowanie przez:

ministra właściwego do spraw wewnętrznych zadań związanych z przygotowaniem zapasowych miejsc pracy głównych stanowisk kierowania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Prezesa Rady Ministrów (§ 17 ust.2);

Ministra Obrony Narodowej zadań związanych z przygotowaniem zapasowych stanowisk kierowania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów i centralnych organów administracji rządowej, wskazanych przez Prezesa Rady Ministrów (§ 17 ust.3).

Określony w Rozporządzeniu sposób finansowania zadań związanych z przygotowaniem stanowisk kierowania, zilustrowano w Tab. 7 i w Tab. 8.

Tab. 7 Główne stanowiska kierowania (GSK) – finansowanie przygotowania stanowisk

Lp. Organ, dla którego GSK jest przeznaczone

Finansowanie zadań związanych z przygotowaniem GSK

w stałej siedzibie w zapasowym miejscu pracy

1. Prezydent RP we własnym zakresie

minister wł. ds. wewnętrznych (przydział obiektów specjalnych na podstawie decyzji Prezesa RM)

2. Prezes Rady Ministrów we własnym zakresie

minister wł. ds. wewnętrznych(przydział obiektów specjalnych na podstawie decyzji Prezesa RM)

3. Ministrowie we własnym zakresie

we własnym zakresie (przydział obiektów specjalnych na podstawie decyzji Prezesa RM)

4. Kierownicy centralnych organów administracji rządowej (COAR)


we własnym zakresie (przydział obiektów specjalnych na podstawie decyzji Prezesa RM)

5. Wojewodowie we własnym zakresie


6. Kierownicy urzędów centralnych (UC) niewchodzących w skład administracji rządowej



7. Kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży podlegających wojewodom oraz organów administracji niezespolonej, ustalonych przez ministrów i wojewodów



8. Organy wykonawcze samorządu terytorialnego



str. 62/73


Tab. 8 Zapasowe stanowiska kierowania (ZSK) – finansowanie przygotowania stanowisk

Lp. Organ, dla którego ZSK jest przeznaczone Finansowanie zadań związanych z przygotowaniem ZSK

1. Prezydent RP MON2. Prezes Rady Ministrów MON3. Ministrowie wskazani przez Prezesa Rady

MinistrówMON

4. Kierownicy Centralnych organów administracji rządowej (COAR) wskazani przez Prezesa Rady Ministrów

MON

5. Wojewodowie we własnym zakresie6. Wg potrzeb Ministrowie i kierownicy UC nie

wchodzących w skład administracji rządowejwe własnym zakresie

Zakres działań realizowanych w ramach przygotowania stanowisk kierowania został określony w § 16 Rozporządzenia. W obszarze związanym z systemem łączności obejmuje on między innymi:

utrzymywanie stanu technicznego oraz modernizację infrastruktury; wyposażenie w urządzenia łączności zapewniające możliwość niezakłóconej pracy

organu; przygotowanie środków do rozwinięcia i odtwarzania systemu łączności oraz

utrzymania bezpieczeństwa teleinformatycznego.§ 20 Rozporządzenia stanowi, że w ramach przygotowywania systemu kierowania, minister właściwy do spraw wewnętrznych, w rejonie głównych stanowisk kierowania:

przygotowuje stanowiska kierowania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Prezesa Rady Ministrów;

przygotowuje obiekty specjalne (których działanie jest niezależne od ogólnodostępnej infrastruktury techniczno-użytkowej) stanowisk kierowania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Prezesa Rady Ministrów;

zapewnia utrzymanie obiektów specjalnych przeznaczonych dla Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Prezesa Rady Ministrów, ministrów oraz centralnych organów administracji rządowej;

planuje i organizuje, w uzgodnieniu z ministrem właściwym ds. informatyzacji, oraz zapewnia funkcjonowanie specjalnych systemów teleinformatycznych na potrzeby systemu kierowania.

Natomiast § 21 Rozporządzenia stanowi, że w ramach przygotowywania systemu kierowania, minister właściwy ds. informatyzacji, zapewnia, połączenie wewnętrznej sieci telekomunikacyjnej stanowisk kierowania z sieciami przedsiębiorców telekomunikacyjnych.

str. 63/73


Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwaZgodnie z rozporządzeniem planowanie obronne obejmuje między innymi wykonywanie, uzgadnianie i aktualizowanie programów obronnych. W programach obronnych, w tym w: sporządzanym przez Ministra Obrony Narodowej Programie Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz programach pozamilitarnych przygotowań obronnych sporządzanych przez właściwe organy administracji publicznej, ujmuje się między innymi:

przedsięwzięcia rzeczowo-finansowe w zakresie utrzymania i doskonalenia struktur pozamilitarnych systemu obronnego państwa, dotyczące przygotowania:

o stanowisk kierowania;

o systemów łączności na potrzeby obronne;

projektowane nakłady na pozamilitarne przygotowania obronne.Rozporządzenie w § 14 wskazuje, jako źródło finansowania ww. przedsięwzięć, budżet państwa planowany w części budżetowej organu sporządzającego lub sprawującego nadzór nad organem sporządzającym.Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przygotowania i wykorzystania systemów łączności na potrzeby obronne państwaZgodnie z § 11 Rozporządzenia organy władzy publicznej, według swojej właściwości, zaspokajają potrzeby dotyczące funkcjonowania obronnych systemów łączności w szczególności na stanowiskach kierowania, m.in. poprzez: precyzowanie potrzeb w zakresie łączności, wytypowanie osób odpowiedzialnych za planowanie, wdrażanie, zarządzanie i eksploatację obronnych systemów łączności oraz wykonywanie inwestycji.Również sieci wewnętrzne stanowiska kierowania wykonuje organ władzy publicznej, który przygotowuje i utrzymuje dane stanowisko (§ 8).Natomiast minister właściwy do spraw informatyzacji zapewnia, na wniosek organów administracji rządowej, połączenie sieci wewnętrznych, o których mowa w § 8, z sieciami telekomunikacyjnymi przedsiębiorców telekomunikacyjnych, a także opracowuje plany i realizuje inwestycje postulowane (w zakresie przygotowania obronnych systemów łączności). Wojewoda zapewnia planowanie, organizowanie i realizację przedsięwzięć związanych z przygotowaniem systemów łączności stanowisk kierowania jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych, przedsiębiorców, dla których jest organem założycielskim, oraz przedsiębiorców niebędących jednostkami organizacyjnymi podległymi lub nadzorowanymi przez ministrów (§ 11 ust.1 pkt.6).Uzgodnienia i uwzględnienia w dalszych planach wymagają zasady finansowania takich konkretnych działań związanych z przygotowaniem SŁ SKBN, jak:

opracowanie i realizacja wieloletniego programu organizacji i eksploatacji SŁ SKBN;

opracowanie i wdrożenie niezbędnych wymagań, standardów i procedur;

str. 64/73


organizacja i zapewnienie centralnego zarządzania SŁ SKBN, w tym powołanie i utrzymanie dedykowanego do tych działań podmiotu;

zapewnienie operowania systemem; utrzymanie i eksploatacja infrastruktury telekomunikacyjnej przedsiębiorców

telekomunikacyjnych, rozbudowanej w ramach inwestycji postulowanych.Planując środki finansowe niezbędne do zaprojektowania, budowy i wdrożenia SŁ SKBN należy brać pod uwagę następujące główne grupy kosztów:

sprzęt i aplikacje, w tym wyposażenie węzłów łączności; niezbędne prace adaptacyjne i modernizacyjne w lokalizacjach węzłów łączności; budowa i wyposażenie głównego i zapasowego centrum zarządzania systemem; zapewnienie lokalizacji i budowa platformy integracyjnej, zapewniającej dostęp do

baz i zasobów danych o różnych klauzulach niejawności; uruchomienie i wdrożenie systemu; wsparcie procesowe budowy, wdrożenia i dołączania użytkowników; ponoszone w kolejnych latach koszty osobowe oraz koszty eksploatacyjne związane

z zarządzaniem systemem.Szacuje się, że jednorazowe koszty, związane z budową i przygotowaniem SŁ SKBN do realizacji zadań, wynosić będą ok. 100 mln. zł. Szacunek ten nie uwzględnia niezbędnego doposażenia stanowisk kierowania w urządzenia łączności, w tym wymagane dla dołączania użytkowników do SŁ SKBN.Dopiero realizacja kolejnych kroków, rekomendowanych w Koncepcji w pkt. 11.4 (Rys.4), a dotyczących m.in.:

identyfikacji posiadanych zasobów w zakresie stanu i wyposażenia stanowisk kierowania;

określenia standardów wyposażenia stanowisk kierowania oraz wymagań techniczno-eksploatacyjnych na urządzenia łączności;

pozwoli na pełne określenie zakresu wymaganych uzupełnień i oszacowanie ich kosztów.

11. WDRAŻANIE SYSTEMU ŁĄCZNOŚCI NA POTRZEBY SKBN11.1 Niezbędne regulacje prawne Wdrożenie SŁ SKBN wymaga wprowadzenia regulacji prawnych w drodze ustawy obejmującej co najmniej:

wskazanie modelu operowania i zarządzania SŁ SKBN; ustanowienie Programu Wieloletniego budowy SŁ SKBN, w tym jego

finansowania; ustanowienie operatora SŁ SKBN.

Ustawa ta dostosowałaby również istniejący stan prawny do wprowadzanych rozwiązań.11.2 Potencjalne źródła finansowania Zasadniczym źródłem finansowania przedsięwzięć dotyczących przygotowania systemu łączności dla SKBN, w tym przygotowania stanowisk kierowania, zapewnienie dostępu telekomunikacyjnego i połączenie węzłów łączności stanowisk kierowania z sieciami

str. 65/73


przedsiębiorców telekomunikacyjnych, a także innych inwestycji w zakresie planowania obronnego, powinien być budżet państwa.Zakłada się, że w celu zapewnienia wieloletniego finansowania budowy, wdrożenia, eksploatacji i utrzymania SŁ SKBN, przedsięwzięcia te powinny być realizowane, jako program wieloletni.Zgodnie z art. 136 ust. 2 ustawy o finansach publicznych z 2009 r.(Dz. U. 2013 poz. 885 t.j.) programy wieloletnie są ustanawiane przez Radę Ministrów w celu realizacji strategii przyjętych przez Radę Ministrów, w tym w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa. W tym przypadku będą to co najmniej:

1) Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022;

2) Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, 2014 r.Rada Ministrów, ustanawiając program, wskazuje jego wykonawcę. Limity wydatków na programy wieloletnie określone są w ustawie budżetowej, w ramach limitów na dany rok budżetowy. Realizacja programów wieloletnich może być podzielona na etapy. Jednostki realizujące program wieloletni mogą zaciągać zobowiązania w celu finansowania w poszczególnych latach realizacji tego programu. W razie wspólnej realizacji programu wieloletniego przez dwa lub więcej podmioty, zobowiązania zaciągane przez każdy podmiot nie mogą przekraczać kwoty planowanej dla tego podmiotu.Część działań związanych z SŁ SKBN mogłoby uzyskać dofinansowanie ze środków UE w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, przygotowanego przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji oraz Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, w szczególności w ramach Celu szczegółowego 2 II osi priorytetowej.II. Oś priorytetowa II E-administracja i otwarty rząd, Cel szczegółowy 2 Podniesienie dostępności i jakości e-usług publicznych – alokacja 949 604 018 EUR.W ramach PO PC wsparcie skierowane będzie przede wszystkim do jednostek administracji rządowej i jednostek im podległych. Obejmować będzie projekty o znaczeniu ogólnopolskim, z uwzględnieniem preferencji dla obszarów wskazanych w Planie Zintegrowanej Informatyzacji Państwa, w tym dotyczące bezpieczeństwa i powiadamiania ratunkowego.Interwencja obejmie wsparcie podmiotów publicznych w tworzeniu i rozwoju nowoczesnych usług świadczonych drogą elektroniczną, ze szczególnym uwzględnieniem usług o wysokim poziomie e-dojrzałości oraz integracji usług na wspólnej platformie elektronicznych usług administracji publicznej. Wspierane będą projekty zwiększające interoperacyjność systemów informatycznych i rejestrów publicznych, optymalizujące wykorzystanie infrastruktury, zapewniające odpowiedni poziom bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych oraz przechowywania i ochrony danych.Dotacja celowa ministra informatyzacjiZakłada się, że działania związane z budową platformy integracyjnej, zapewniającej dostęp

do współdzielonych baz danych o różnych poziomach niejawności, mogą być finansowane w ramach dotacji celowej ministra informatyzacji, jako projekt informatyczny o publicznym

str. 66/73


znaczeniu. Zasady dotyczące konkursów na tego typu projekty określa Rozdział 2 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne32.

11.3 Analiza możliwości utworzenia/wskazania struktur odpowiedzialnych za planowanie, wdrażanie, zarządzanie i eksploatację systemu łączności na potrzeby SKBN

Rekomenduje się powołanie ZESPOŁU DECYZYJNEGO DO SPRAW ORGANIZACJI ŁĄCZNOŚCI NA POTRZEBY SYSTEMU KIEROWANIA BEZPIECZEŃSTWEM NARODOWYM, który będzie odpowiedzialny za całokształt przygotowań, budowę i eksploatację SŁ SKBN.W skład podmiotu powinni wchodzić, co najmniej: minister właściwy ds. informatyzacji i Prezes UKE, minister właściwy ds. łączności, Minister Obrony Narodowej, minister właściwy ds. wewnętrznych oraz Szef ABW. Do głównych obowiązków tego podmiotu będzie należeć między innymi planowanie rozwoju, zapewnienie finansowania budowy i eksploatacji systemu łączności na potrzeby kierowania bezpieczeństwem narodowym oraz współpraca z przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi w zakresie wykorzystania ich infrastruktury na potrzeby systemu.Zakłada się, że podmiot ten będzie głównym inicjatorem, organizatorem i wykonawcą Programu Wieloletniego budowy i eksploatacji SŁ SKBN.Podmiotem wykonawczym powinno być Centrum Zarządzania Łącznością Systemu Kierowania Bezpieczeństwem Narodowym (CZŁ SKBN), odpowiedzialne za całokształt zarządzania i eksploatacji systemu.Szczegółowa organizacja i zadania tego organu wykonawczego powinny być przedmiotem dalszych prac Międzyresortowego Zespołu.Zakłada się, że funkcje CZŁ SKBN, mogłyby być realizowane z zastosowaniem jednego z niżej wymienionych wariantów, tj. np.:

I. w oparciu o uzupełnione zasoby ludzkie i techniczne oraz dotychczasowe doświadczenia Operatora Ogólnopolskiej Sieci Teleinformatycznej (OST112);

II. bazując na zasobach funkcjonującego operatora (przedsiębiorcy telekomunikacyjnego);

III. powołując całkowicie nowy podmiot w strukturze administracji rządowej, pełniący rolę operatora SŁ SKBN.

Bez względu na zastosowany wariant należy pamiętać, że zgodnie z przyjętymi założeniami oraz realiami ekonomicznymi, system łączności na potrzeby SKBN:

powinien bazować na funkcjonujących zasobach sieci i systemów rządowych/ resortowych;

będzie wykorzystywał zasoby infrastruktury przedsiębiorców telekomunikacyjnych; nie powinien tworzyć nadmiernych dodatkowych zasobów (sieciowych

i operatorskich) dedykowanych dla SŁ SKBN;

32 Ustawa z dnia 17 lutego 2015 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. 2014, poz. 1114).

str. 67/73


musi, umożliwiając współpracę sieci, zapewnić separację sieci/zasobów dedykowanych dla działań obronnych oraz separację środowiska jawnego i niejawnego.

Jednocześnie ważne jest, aby podmiot zarządzający planowanym SŁ SKBN: dysponował rozbudowaną infrastrukturą oraz zasobami ludzkimi, zapewniającymi

efektywne zarządzanie zasobami telekomunikacyjnymi; posiadał jak najwięcej bezpośrednich powiązań transmisyjnych z węzłami łączności

stanowisk kierowania; dysponował rozwiązaniami umożliwiającymi rozbudowę, integrację i separację

fragmentów sieci; spełniał warunki ochrony informacji niejawnych.

Zakłada się, że do zadań CZŁ SKBN będzie należało zarządzanie i utrzymanie systemu teleinformatycznego stanowiącego platformę integracyjną dostępu do baz i zasobów danych o różnych klauzulach niejawności. Administrowanie bazami danych, ich aktualizacja i utrzymanie, będzie pozostawać w gestii właścicieli tych baz.

11.4 Rekomendacje kolejnych działań

Kolejne działania, dotyczące planowanego systemu łączności na potrzeby SKBN, można podzielić na kilka grup rodzajowych. Proponowana kolejność realizacji poszczególnych działań jest przedstawiona w p. 11.5. Wiele prac powinno być realizowanych równolegle.

I. DZIAŁANIA DOTYCZĄCE KONCEPCJI – kolejne kroki1. Przekazanie projektu Koncepcji do uzgodnień w ramach Międzyresortowego

Zespołu i przyjęcie Koncepcji przez Zespół.2. Przekazanie Koncepcji Komitetowi Rady Ministrów i Radzie Ministrów,

przyjęcie Koncepcji

II. ZMIANY LEGISLACYJNE – do przygotowania i wprowadzenia1. Przygotowanie projektu i uchwalenie ustawy regulującej kwestie łączności

na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, wprowadzającej nw. kluczowe decyzje oraz inne niezbędne regulacje prawne.

2. Akty wykonawcze, dotyczące np. standardów, reguł interoperacyjności, zasad współpracy sieci, korzystania z usług, dołączania użytkowników, wzajemnego udostępniania zasobów itp.

III. KLUCZOWE DECYZJE – do wypracowania i wprowadzenia w ww. ustawie1. Wybór modelu operowania i zarządzania SŁ SKBN.2. Uzgodnienie organizacji i odpowiedzialności oraz zasad korzystania z usług,

w tym dołączania użytkowników do systemu, wzajemnego udostępniania zasobów, podziału kosztów eksploatacji i utrzymania.

3. Powołanie zespołu decyzyjnego w sprawach organizacji łączności na potrzeby SKBN – kontynuacja prac przygotowawczych, planowanie, zapewnienie finansowania, nadzór nad budową i wdrażaniem systemu.

4. Ustanowienie Programu Wieloletniego budowy SŁ SKBN – zapewnienie finansowania.

5. Ustanowienie operatora systemu łączności kierowania bezpieczeństwem narodowym i podsystemu zarządzania – powołanie Centrum Zarządzania

str. 68/73


Łącznością Systemu Kierowania Bezpieczeństwem Narodowym (CZŁ SKBN) – odpowiedzialność za eksploatację, zarządzanie współpracującymi sieciami, użytkownikami, adresacją, dostępem do usług, kryptografią.

6. Decyzje w sprawie platformy integracyjnej dostępu do baz i zasobów danych: jakie bazy danych będą udostępniane, gdzie i jakie bazy danych będą tworzone, zasady dostępu dla różnych poziomów niejawności danych, administrowanie bazami.

IV. DZIAŁANIA PRZYGOTOWAWCZE – do określenia zakresu przedsięwzięcia1. Inwentaryzacja posiadanych zasobów i analiza możliwości ich wykorzystania.2. Wykonanie przeglądu (audyt) w zakresie możliwości integrowania sieci i usług

telekomunikacyjnych i teleinformatycznych, w szczególności pozostających w gestii ministra właściwego ds. wewnętrznych i Ministra Obrony Narodowej.

3. Przygotowanie i realizacja ćwiczenia w zakresie uruchomienia i eksploatacji rozległej sieci transmisji danych z użyciem systemów teleinformatycznych MSWiA i MON oraz uruchomienia wybranych aplikacji (np. transmisja plików danych, poczta elektroniczna wewnętrzna).

4. Uzgodnienie docelowej architektury systemu, w szczególności sieci szkieletowej.

5. Uzgodnienie zakresu potrzeb poszczególnych użytkowników systemu (rodzaje usług, przepływności, dostęp do baz danych i rejestrów, przesyłanie informacji niejawnych o wymaganych klauzulach, inne).

6. Uzgodnienie potrzeb w zakresie organizacji i wdrożenia sieci radiowych KF/UKF oraz organizacji i wdrożenia usług sieci satelitarnych.

7. Uzgodnienie zakresu niezbędnych inwestycji, w szczególności dotyczących dołączania węzłów łączności stanowisk kierowania do sieci szkieletowej systemu.

V. OPRACOWANIA – do wykonania i zatwierdzenia1. Wymagania techniczno-eksploatacyjne dla urządzeń łączności dla SŁ SKBN.2. Standardy wyposażenia stanowisk kierowania SKBN w urządzenia łączności.3. Reguły interoperacyjności:

a) usług sieci telekomunikacyjnych pozostających w gestii ministra właściwego ds. wewnętrznych i Ministra Obrony Narodowej, a w szczególności usług teleinformatycznych realizowanych z wykorzystaniem GovNet, OST112 i IP-RON dla określonych użytkowników SŁ SKBN, w tym kreowanie wymaganych sieci wirtualnych;

b) usług resortowych sieci telekomunikacyjnych z publicznymi sieciami telekomunikacyjnymi.

4. Procedury techniczne i organizacyjne kreowania sieci wirtualnych i dołączania użytkowników do SŁ SKBN, w stałych miejscach pracy, na stanowiskach kierowania w zapasowych miejscach pracy i na zapasowych stanowiskach kierowania.

5. Koncepcja wykonywania i odbioru robót w zakresie łączności oraz wyłaniania wykonawców dokumentacji projektowej i robót.

6. Studium Wykonalności określające: mierzalne cele, zakres inwestycji, koszty realizacji, źródła finansowania, harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji, podział zadań i odpowiedzialności, analizę SWOT, zagrożenia.

str. 69/73


VI. REALIZACJA – działania objęte Programem Wieloletnim i inne1. Postępowania przetargowe na projektowanie i wykonawstwo robót w zakresie

rozbudowy sieci szkieletowej i możliwości dołączania do niej kolejnych użytkowników.

2. Realizacja inwestycji w ww. zakresie.3. Budowa Centrum Zarządzania Łącznością SKBN (główne i zapasowe).4. Budowa platformy integracyjnej, zapewniającej dostęp do baz i zasobów

danych o różnych klauzulach niejawności. Zapewnienie dla platformy: lokalizacji, zarządzania, utrzymania.

5. Zapewnienie połączenia SŁ SKBN z sieciami przedsiębiorców telekomunikacyjnych

6. Doposażanie użytkowników w wymagane urządzenia łączności. 7. Sukcesywne dołączanie użytkowników do SŁ SKBN.8. Udostępnianie użytkownikom usług telekomunikacyjnych

i teleinformatycznych.

Kolejne kroki niezbędne w celu określenia zakresu wymaganych uzupełnień, oszacowania ich kosztów, opracowania harmonogramu realizacji budowy SŁ SKBN, przedstawia schematycznie Rys. 4.

Rys. 4 Kolejne kroki w określeniu zakresu przedsięwzięcia

11.5 Przewidywany zakres prac i orientacyjny harmonogram

Opracowanie szczegółowego harmonogramu działań związanych z przygotowaniem i budową SŁ SKBN wymaga pozyskania większej liczby danych odnośnie planowanych inwestycji oraz analizy możliwości odpowiedniego skorelowania prac. Zakłada się,

str. 70/73

Co m

amy

Identyfikacja posiadanych zasobów resortowych sieci teleinformatycznychOcena możliwości wykorzystania i współpracy sieci resortowychIdetyfikacja liczby, stanu i wyposażenia Głównych Stanowisk Kierowania i przygotowania Zapasowych Stanowisk Kierownia Identyfikacja aktualnie realizowanych projektów związanych z zasobami dla SKBN

Co b

yć p

owin

no Opracowanie wymagań techniczno-eksploatacyjnych na urządzenia łączności dla SKBNOpracowanie standardów wyposażeń stanowisk kierowania Opracowanie standardów wyposażenia węzłów usługowychOpracowanie zasad interoperacyjności usług we wspólpracujacych sieciach resortowychOpracowanie zasad interoperacyjności usług sieci resortowych z publicznymi sieciami telekomunikacyjnymi

Co n

ależ

y uz

upeł

nić

Określenie zakresu prac przygotowawczych niezbędnych do uruchomienia programu organizacji łączności na potrzeby SKBNOkreślenie zakresu rzeczowo-finansowego rozbudowy sieci łączności i utworzenia węzłów dostępowychOkreślenie potrzebnych uzupełnień w zakresie GSK i ZSK oraz ich wyposażeniaOkreślenie zakresu rzeczowo-finansowego działań związanych z zapewnieniem operowania, zarządzania i utrzymania systemu łączności na potrzeby SKBN


że szczegółowy harmonogram rzeczowo-finansowy opracowany zostanie w ramach Studium Wykonalności dla Programu Wieloletniego budowy SŁ SKBN.Zasadniczym uwarunkowaniem dla terminów realizacji poszczególnych prac będzie uzgodnienie kluczowych kwestii i przygotowanie projektu oraz uchwalenie ustawy o łączności na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym.Należy przyjąć, że SŁ SKBN będzie budowany etapowo, a jego pełne uruchomienie nastąpi najpóźniej w ciągu 5 lat od rozpoczęcia prac projektowych. Pierwszym krokiem będzie przeprowadzenie niezbędnych inwestycji w zakresie rozbudowy sieci szkieletowej dla systemu, rozwijanej w oparciu o posiadane zasoby sieci resortowych. Uruchamianie systemu będzie realizowane rozpoczynając od szczebla centralnego, następnie na szczeblu wojewódzkim, aż do powiatowego. Dołączanie kolejnych użytkowników będzie realizowane według ustalonych zasad i procedur, stosownie do uzgodnionych potrzeb i uzyskanych możliwości technicznych.W Tab. 9 przedstawiono zakładaną kolejność i wzajemne przenikanie się działań niezbędnych dla przygotowania i tworzenia SŁ SKBN oraz orientacyjny czas ich trwania.

Tab. 9 Orientacyjny harmonogram przygotowania i tworzenia SŁ SKBN

Lata realizacji 1 rok 2 rok 3 rok 4 rok 5 rokKwartały / półrocza II III IV I II III IV I II I II I II

I DZIAŁANIA DOTYCZĄCE KONCEPCJI Przekazanie projektu Koncepcji do uzgodnień

w ramach Międzyresortowego Zespołu i przyjęcie Koncepcji przez Zespół.

Przekazanie Koncepcji Komitetowi Rady Ministrów i Radzie Ministrów, przyjęcie Koncepcji

II ZMIANY LEGISLACYJNE Przygotowanie projektu i uchwalenie ustawy

regulującej kwestie łączności na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, wprowadzającej nw. kluczowe decyzje oraz inne niezbędne regulacje prawne

Przygotowanie aktów wykonawczychIII KLUCZOWE DECYZJE

Wybór modelu operowania i zarządzania SŁ SKBN Ustanowienie zespołu decyzyjnego w sprawach

organizacji łączności na potrzeby SKBN Ustanowienie Programu Wieloletniego budowy

SŁ SKBN Decyzje w sprawie platformy integracyjnej dostępu

do bazi zasobów danych Ustanowienie Operatora SŁ SKBN

str. 71/73



IV DZIAŁANIA PRZYGOTOWAWCZEWeryfikujące stan istniejący, w tym: inwentaryzacja posiadanych zasobów i analiza

możliwości ich wykorzystania; wykonanie przeglądu (audyt) w zakresie możliwości

integrowania sieci i usług telekomunikacyjnych i teleinformatycznych;

przygotowanie i realizacja ćwiczenia w zakresie uruchomienia i eksploatacji rozległej sieci transmisji danych z użyciem systemów teleinformatycznych MSWiA i MON.

Określające zakres inwestycji, w tym: uzgodnienie docelowej architektury systemu,

w szczególności w zakresie sieci szkieletowej; uzgodnienie zakresu potrzeb poszczególnych

użytkowników systemu (rodzaje usług, przepływności, połączenia z bazami danych i rejestrami, klauzule informacji niejawnych);

uzgodnienie potrzeb w zakresie organizacji i wdrożenia sieci radiowych KF/UKF oraz organizacji i wdrożenia usług sieci satelitarnych;

uzgodnienie zakresu niezbędnych inwestycji, dotyczących dołączania węzłów łączności stanowisk kierowania do sieci szkieletowej systemu.

V OPRACOWANIADokumenty standaryzacyjne: wymagania techniczno-eksploatacyjne dla urządzeń

łączności; standardy wyposażenia SK w urządzenia łączności.Reguły interoperacyjności: usług resortowych sieci telekomunikacyjnych,

w szczególności usług teleinformatycznych realizowanych z wykorzystaniem GovNet, OST112 i IP-RON dla określonych użytkowników SŁ SKBN, w tym kreowanie wymaganych sieci wirtualnych;

usług resortowych sieci telekomunikacyjnych z publicznymi sieciami telekomunikacyjnymi.

Procedury techniczne i organizacyjne kreowania sieci wirtualnych; dołączania użytkowników do SŁ SKBN; wyłaniania wykonawców dokumentacji i robót; odbioru robót w zakresie łączności.

str. 72/73



Studium Wykonalności Programu Wieloletniego budowy i eksploatacji SŁ SKBN, uwzględniające m.in. takie elementy jak: mierzalne cele, obszary priorytetowe; uwarunkowania prawne, powiązania z innymi

programami; analiza szans, zagrożeń, słabych i mocnych stron; analiza posiadanych zasobów, zgłaszanych potrzeb,

wariantów realizacji; określenie ostatecznego zakresu przedsięwzięcia; planowane koszty realizacji; sposoby i źródła finansowania; podział zadań i odpowiedzialności; harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji.

VI REALIZACJA Przygotowanie i realizacja inwestycji objętych Programem Wieloletnim, w tym w zakresie: rozbudowy sieci szkieletowej; zapewniania połączenia wewnętrznej sieci

telekomunikacyjnej stanowisk kierowania z sieciami przedsiębiorców telekomunikacyjnych;

możliwości dołączania kolejnych użytkowników.Zapewnienie zarządzania SŁ SKBN, w tym: budowa i organizacja CZŁ SKBN: głównego i

zapasowego; organizacja współpracy CZŁ SKBN z resortowymi i

regionalnymi centrami zarządzania.Budowa platformy integracyjnej dostępu do baz i zasobów danych o różnych klauzulach niejawności. Zapewnienie lokalizacji, zarządzania, utrzymania.Inwestycje nie objęte Programem Wieloletnim, dotyczące realizowanego we własnym zakresie przygotowania stanowisk kierowania, w tym: doposażanie użytkowników w wymagane

urządzenia łączności; zapewnienia warunków dołączania stanowisk

kierowania do SŁ SKBN.Sukcesywne dołączanie użytkowników do SŁ SKBNUdostępnianie użytkownikom usług telekomunikacyjnych i teleinformatycznych

12. ZAŁĄCZNIKIZałącznik nr 1 – rozwinięcie pkt 4

SKBN I JEGO POTRZEBY W ZAKRESIE ŁĄCZNOŚCIZałącznik nr 2 – rozwinięcie pkt 6

AKTUALNY STAN ISTNIEJĄCYCH SYSTEMÓW ŁĄCZNOŚCIZałącznik nr 3

Platforma integracyjna dostępu do baz i zasobów danych dla SKBN

str. 73/73

Koncepcja-projekt - Komitet Rady Ministrów do spraw...

Documents

Transcript of Koncepcja-projekt - Komitet Rady Ministrów do spraw...