klasy 4-6 - W słowach kilku o wydrze bobrze i...

temat: W stołówce wydry.

Szkoła podstawowa – klasy 4-6

Scenariusz 8

Cele ogólne: ‒ zapoznanie uczniów z siecią pokarmową wydry, ‒ ćwiczenie umiejętności analizy informacji, podanych w różnej formie, ‒ ćwiczenie reguł ortograficznych, ‒ ćwiczenie umiejętności czytania ze zrozumieniem.

Cele operacyjne:Uczeń potrafi:

‒ wymienić organizmy, które zjada wydra, ‒ przedstawić i analizować zależności pokarmowe, ‒ podać regułę pisowni wyrazów z „ż”, ‒ wyszukać w tekście czasowniki.

Miejsce: sala.

Formy pracy: ‒ indywidualna, ‒ zbiorowa, ‒ w parach, ‒ grupowa.

Metody pracy: ‒ opowiadanie, ‒ pogadanka, ‒ gry dydaktyczne.

Wiek uczestników: 10 – 13 lat.

Czas przewidywany na realizację planowanych zajęć: 1 godz. lekcyjna (45 minut).

Optymalna liczba uczestników: 12 - 20 osób.

Materiały i środki dydaktyczne: ‒ karta pracy nr 1 - „Co zjada wydra”, ‒ karta pracy nr 2 - „Wydra jako drapieżnik”, ‒ karta pracy nr 3 - „Wydra w sieci” (loteryjka), ‒ karta pracy nr 4 - „Zabawa ortograficzna”, ‒ sztywny papier, nożyczki, ‒ atlasy i albumy zwierząt środowiska wodnego.

Czynności przygotowawcze nauczyciela: 1. Przygotuj tekst bajki dla każdej pary uczniów.2. Przygotuj kartę pracy nr 1 - „Co zjada wydra” dla każdego ucznia.3. Przygotuj kartę pracy nr 2 - „Wydra jako drapieżnik” dla każdego ucznia.4. Skopiuj kartę nr 3 na sztywny papier, w ilości odpowiadającej liczbie grup. Wytnij prostokąty z nazwami zwierząt.5. Przygotuj kartę pracy nr 4 - „Zabawa ortograficzna” dla każdej z grup.

autorzy: Karolina Dobrowolska, Jolanta Loritz-Dobrowolska

Szkoła podstawowa – klasy 4-6Pakiet edukacyjny - W słowach kilku o wydrze, bobrze i wilku

2 8. W stołowce wydry

Przebieg zajęć:

A. Faza wstępna (wprowadzająca) zajęć.1. Przeczytaj wstęp – bajkę (tekst poniżej). Zwróć uwagę na określenie - „wąsy czuciowe (wibrysy)”. Zapytaj, do czego

służą wydrze? Dlaczego były przydatne w stawie, a nie w strumieniu (w stawie woda jest bardziej mętna i wzrok nie jest tak przydatny jak czucie, a ruch wody – nurt – też zakłóca odbiór drgań).

2. Porozmawiaj na temat wąsów wydry. U jakich innych zwierząt też są takie „wąsy” (dzieci podają przykłady, np. kota, psa, szczura). Do czego im służą? ( Jako włosy czuciowe). Czy wąsy u człowieka pełnią taką samą rolę? (Nie - są trak-towane jako ozdoba).

3. Rozdaj tekst bajki. Poproś dzieci o wyszukanie w tekście czasowników, np. Co robiła wydra? – Odp.: pływała, skaka-ła, polowała, jadła, czyściła futerko, nasłuchiwała, spała itp.

Przedstawienie tekstu bajki

Cześć, to znowu ja, Lutra. Cieszę się, że się spotkaliśmy! Ciekawi was, jak spędzam swój czas? Chętnie opowiem, bo właśnie świeci słońce, a ja trochę się przespałam po udanych łowach i mam ochotę na zabawę. Kiedy wczoraj zapadł zmierzch, obudziłam się z krótkiej popołudniowej drzemki i wyszłam z nory, którą kiedyś, chyba już dawno temu, zbu-dował piżmak. Nie była zbyt wygodna, ale jak ją poszerzyłam i uporządkowałam, zrobiła się całkiem znośna. No i właśnie po tej pracy musiałam się zdrzemnąć! Byłam głodna – czy tej nocy mi się poszczęści? Mam nadzieję, bo mój wróg - stary Bielik, uparcie patrolujący okolicę - gdzieś odleciał. Płynęłam sobie strumieniem, szukając ryby, żaby lub choćby raka, żeby zaspokoić głód. Płynęłam spokojnie i uważnie; na szczęście woda tu jest czysta i zdrowa. Poszukiwania zawiodły mnie aż do stawu, do którego wpada ten strumyk. I tu moje wąsy czuciowe – wibrysy, wreszcie wyczuły delikatne drgania wody. To ryba, gdzieś w pobliżu! Szybko zlokalizowałam sporego okonia i natychmiast go złapałam. Był dość duży, więc wyciągnęłam go na brzeg. Małą zdobycz wolę zjeść w wodzie. Ale tym razem musiałam poszukać kryjówki pod korze-niami olch, żeby się spokojnie najeść. Po posiłku starannie wyczyściłam swoje piękne futerko i znów ruszyłam w drogę. O, co to za głośny szelest w krzakach? Naprzód! Może jakaś kaczka poruszyła się we śnie? Niestety, na lądzie nie mam tyle szczęścia, co w wodzie, i tym razem pisklęta są bezpieczne. No cóż, codziennie muszę zjeść kilogram pożywienia, a ten okoń nie był zbyt duży…Nagle w pobliżu usłyszałam głośny warkot. Ojej, to pewnie szosa, a na niej samochody – pod ich kołami ginie wiele wydr, jak mój wujek w ubiegłym roku. Muszę uważać! Zmieniłam kierunek i podążyłam w przeciwną stronę. Byłam już tro-chę zmęczona – przebiegłam kilka kilometrów, polowałam. Musiałam poszukać sobie spokojnej kryjówki przed wscho-dem słońca. Odkryłam mały, stary most nad strumieniem, pod którym chciałam spokojnie przespać cały dzień. Ale po-nieważ i Wy tu teraz przyszliście, muszę już biec dalej – do zobaczenia!

B. Ćwiczenia

1. Co zjada wydra?1. Rozdaj uczniom karty pracy nr 1. Poproś uczniów o wykonanie zadania wg instrukcji, znajdującej się na karcie.

Pomóż w razie potrzeby wypełnić krzyżówkę. Wzór rozwiązania:

Hasło: ODŻYWIANIE

2. Poproś uczniów o przypomnienie reguły ortograficznej pisania wyrazów z „ż”.

J A J A R A K I*

R Y* B Y Ś L I* M A K I

G R Y Z O* N* I E

O W* A D* Y Ż A* B Y

P T A K I M A Ł Ż* E*


38. W stołówce wydry

2. Wydra jako drapieżnik.1. Podziel klasę na grupy 3 - 4 osobowe i rozdaj karty pracy nr 2.2. Poproś dzieci o rozpoznanie zwierząt na rysunku. Wystarczą nazwy ogólne: małż, rak, chruścik, ryba (tu: węgorz eu-

ropejski, okoń europejski, płoć), pisklę kaczki, żaba (tu: żaba wodna), gryzoń (piżmak, karczownik ziemnowodny).3. Poproś o ustalenie w grupach i wpisanie odpowiedzi na pytania w karcie.4. Poproś, aby przedstawiciele wszystkich grup przeczytali swoje odpowiedzi.5. Omów odpowiedzi na pytania: ‒ wydra zjada najwięcej ryb i bezkręgowców, ‒ przystosowania do drapieżnictwa to np.: ostre zęby, wibrysy, dobry wzrok i słuch, ‒ konkurenci pokarmowi to np.: kormorany, czaple, ryby drapieżne (np. szczupak), także inwazyjne ssaki – jenot, nor-ka amerykańska.

3. Wydra w sieci (zabawa dydaktyczna - loteryjka).1. Podziel uczniów na grupy (optymalnie 4-osobowe). Rozdaj grupom karteczki z nazwami ogniw łańcuchów pokar-

mowych (przygotowana wg wyżej zamieszczonych zaleceń karta pracy nr 3). Sprawdź, czy te nazwy są im znane; w razie potrzeby pokaż dany organizm w atlasie.

2. Wyjaśnij uczniom zasady loteryjki: każdy uczeń w grupie po kolei losuje kartonik z kupki kartoników i stara się uło-żyć z nich łańcuch pokarmowy, np.:

‒ liście roślin wodnych – zatoczek rogowy – kaczka krzyżówka – wydra, ‒ plankton roślinny – plankton zwierzęcy – płoć – okoń – szczupak – wydra, ‒ szczątki roślin – szczeżuja – wydra, ‒ szczątki zwierząt – rak stawowy – wydra, ‒ liście roślin – piżmak – wydra, ‒ liście roślin – zatoczek rogowy – żaba wodna – wydra,

3. Zwróć uczniom uwagę, że na początku łańcucha musi być roślina (producent), a wydra może wystąpić na końcu każ-dego z prawidłowo ułożonych łańcuchów pokarmowych.

4. Jeśli wylosowany w danej kolejce kartonik nie pasuje, uczeń odkłada go z powrotem na kupkę. Uczeń, który ułoży prawidłowy łańcuch pokarmowy kończy grę. Pozostali układają swoje łańcuchy aż wyczerpią możliwe kombinacje (kilka kartoników powinno zostać na stole).

5. Zapytaj uczniów, w jaki sposób można połączyć poszczególne łańcuchy w sieć pokarmową. Przykładowymi organi-zmami „łącznikowymi” są ślimaki, zjadane przez kaczki, łyski i wydrę lub szczupak, który oprócz ryb może zjeść tak-że ptaki wodne, albo piżmak, który w sezonie wegetacyjnym je liście i pędy roślin wodnych, a zimą szczeżuje i raki. Każda grupa powinna ułożyć swoją sieć pokarmową.

4. Zabawa ortograficznaRozdaj uczniom karty pracy nr 4 – „Zabawa ortograficzna” i poproś o uzupełnienie zdań na karcie. Po wykonaniu zadania chętni uczniowie zgłaszają się, podchodzą do tablicy i zapisują uzupełnione zdania. Wszyscy sprawdzają swoje karty i poprawiają w razie potrzeby.

WYDRA WYDrzE RYBY NIE WYDrzE.WYDRA TO ZWIErzĘ DRAPIEżNErzEKOTKA TO MAŁA, ZIELONA żABKA.DżdżOWNICA TO NIE GĄSIENICA, ALE PIERŚCIENICA.CZY SZCZEżUJA MOżE WYSZCZErzYĆ ZĘBY?MAŁE MAŁżE ZAGrzEBAŁY SIĘ W MULE I PrzYTULIŁY CZULE.WAżKA MA DUżE, PrzEZROCZYSTE SKrzYDŁA.PŁYWAK żÓŁTOBrzEżEK TO PrzEDZIWNE ZWIErzĘ!JAKIE ROZWIĄZANIE MA KACZKA KrzYżÓWKA?żABA JEST W KŁOPOCIE, GDY UJrzY WYDRĘ W BŁOCIE.


4 8. W stołowce wydry

Zakończenie1. Sprawdź, czy dzieci przyswoiły informacje o pokarmie wydry, wymieniając nazwy różnych zwierząt i roślin oraz

wskazując ucznia, który musi powiedzieć TAK, jeśli to pokarm wydry, lub NIE, jeśli nim nie jest. Zasadą jest, że błęd-na odpowiedź wyklucza danego ucznia z udziału w dalszej zabawie.

2. Zapytaj, czy to dobrze, że wydra zjada ryby, np. w stawie hodowlanym. Poproś o uzasadnienie odpowiedzi (tak; zwy-kle drapieżnik zjada słabsze sztuki, niewiele, na dużym obszarze).

Słowniczek trudniejszych pojęćKarczownik ziemnowodny – jeden z gatunków norników. Kopie nory w brzegach jezior i rzek.Łańcuch pokarmowy – szereg organizmów – „ogniw” łańcucha ustawionych w takiej kolejności, że każde ogniwo stano-wi pożywienie następnego. Łańcuchy tworzą sieci zależności pokarmowych w ekosystemie.Pływak żółtobrzeżek – duży chrząszcz wodny.Wibrysy – długie, sztywne wąsy czuciowe na pysku wielu ssaków, silnie unerwione u nasady. Pełnią rolę detektora drgań w środowisku.

Wybrane pozycje z literatury:1. H. Hofmann, Ssaki - Encyklopedia kieszonkowa, Muza, Warszawa 1995.2. J. Reichholf, Ssaki, GeoCenter, Warszawa 1996.3. W. Serfiński, Ssaki Polski. Atlas, WSiP, Warszawa 1995.

Pakiet edukacyjny - W słowach kilku o wydrze, bobrze i wilku

Co zjada wydra?Przyjrzyj się rysunkowi, odgadnij nazwy grup zwierząt i wpisz je do diagramu. W pierwszym rzędzie jako pierwszy wyraz wpisz wspólną nazwę stadium rozwojowego ryb i ptaków. Aby otrzymać rozwiązanie , litery z pól oznaczonych gwiazdką * wpisz w odpowiedniej kolejności do kratek pod rysunkiem.

„W stołówce wydry” - karta pracy nr 1

Tu wpisz rozwiązanie:

J R *

R * Ś *

G * *

O * * Ż *

P M * *


wydra jako draPieżnik.Przyjrzyj się zwierzętom, które zjada wydra. Odpowiedz na pytania:


1. Których zwierząt wydra zjada najwięcej?

...........................................................................................................................................................................................

2. Jakie przystosowania do drapieżnictwa ma wydra?

...........................................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................................

3. Jakie inne zwierzę może zjadać ten sam pokarm?

...........................................................................................................................................................................................

Pakiet edukacyjny - W słow

ach kilku o wydrze, bobrze i w

ilku

lot

eryjk

a - „wyd

ra w

sieC

i”.

„W stołów

ce wydry” - karta pracy nr 3

SZC

ZEŻ

UJA

ROŚLIN

Y W

OD

NE

PŁOĆ

OKO

Ń

WYD

RA

ZAT

OC

ZEK

RO

GO

WY

KA

CZ

KA

K

RZ

YŻÓ

WK

A

PLAN

KT

ON

Z

WIER

ZĘ

CY

KA

RP

WYD

RA

ŁYSKA

ŻA

BA

WO

DN

A

SZC

ZĄT

KI

ROŚLIN

SZC

ZU

PAK

WYD

RA

SZC

ZĄT

KI

ZW

IERZ

ĄT

PLAN

KT

ON

RO

ŚLINN

Y

RAK

STAW

OW

Y

PIŻM

AK

WYD

RA


zabawa ortografiCzna.Przyjrzyj się uważnie poniższym zdaniom, w których występuje wydra i niektóre z jej ofiar. W wyrazach brakuje niektó-rych liter – wpisz je poprawnie.


1. WYDRA WYD___E RYBY NIE WYD__E.

2. WYDRA TO ZWIE__E DRAPIE__NE.

3. __EKOTKA TO MAŁA, ZIELONA __ABKA.

4. D__ D__OWNICA TO NIE GĄSIENICA, ALE PIERŚCIENICA.

5. CZY SZCZE__UJA MO__E WYSZCZE__YĆ ZĘBY?

6. MAŁE MAŁ__E ZAG__EBAŁY SIĘ W MULE I P__YTULIŁY CZULE.

7. WA__KA MA DU__E, P__EZROCZYSTE SK__YDŁA.

8. PŁYWAK __ÓŁTOB__E__EK TO P__EDZIWNE ZWIE__Ę!

9. JAKIE ROZWIĄZANIE MA KACZKA K__Y__ÓWKA?

10. __ABA JEST W KŁOPOCIE, GDY UJ__Y WYDRĘ W BŁOCIE.

klasy 4-6 - W słowach kilku o wydrze bobrze i...

Documents

Transcript of klasy 4-6 - W słowach kilku o wydrze bobrze i...