Karta pracy dla kl. IV: MIESZKO I i CHRZEST POLSKI

Podręcznik s. 38-41

Szkoła Podstawowa nr 7 w Poznaniu

1. Na podstawie mapy odpowiedz na pytanie: jaki lud zamieszkiwał tereny Polski w VI w.

Europa w VI w. https://mapyonline.gwo.pl/secondary.html 1

Lud zamieszkujący tereny Polski w VII w to ………………………………………………………..

2. Ułóż chronologicznie czynności Słowian:

czynność Hodowla i uprawa Karczowanie lasu Zakładanie osad

nr

3. Połącz definicję z wyjaśnieniem:

Słowianie * *Ród panujący, w którym władza przechodzi z ojca na najstarszego

potomka

Plemię * * Grupa spokrewnionych rodów, zamieszkujących określony obszar

Dynastia * * Lud, który w V-VIII w osiedlił się we wschodniej, środkowej i

południowej Europie

Karta pracy dla kl. IV: MIESZKO I i CHRZEST POLSKI

Podręcznik s. 38-41

Szkoła Podstawowa nr 7 w Poznaniu

4. Zamaluj prawdziwe cechy Słowian

WIELOBÓSTWO MONOTEIZM

MIEJSCA

ŚWIĘTE: DĄB,

POLANA

SŁOWIANIE POLITEIZM

BUDOWALI

OKAZAŁE

ŚWIĄTYNIE

WIARA W

BOGÓW –

OPIEKUNÓW

RÓŻNYCH

DZIEDZIN NP.

RODZINY

5. Na podstawie mapy odpowiedz na pytania:

Polska w X w. http://wlaczpolske.pl/inde 1

a. Podaj nazwy plemion Słowiańskich, które mieszkały na terenie Polski.

Na ziemiach polskich osiedliły się następujące plemiona słowiańskie: …………………………………………………

b) Nad jaką rzeką mieszkali Polanie?

Polanie mieszkali ma rzeką ………………………………….

6. Uzupełnij schemat dotyczący etymologii słowa: Polska

Polska wzięła swą nazwę od

plemienia ………………………..

Plemię Polan wziął swą nazwę

od słowa …………………………..

Słowo pole oznacza, że uprawa

była dla Polan ……………….

(ważna, nieważna)

Karta pracy dla kl. IV: MIESZKO I i CHRZEST POLSKI

Podręcznik s. 38-41

Szkoła Podstawowa nr 7 w Poznaniu

7. Obejrzyj filmy o legendach polskich. Następnie odpowiedz (pełnym zdaniem) na pytania:

https://www.youtube.com/watch?v=q1Jh7V_Z-I0

https://www.youtube.com/watch?v=yMWBZkLlaa0

https://www.youtube.com/watch?v=4pKio3pqN5s&t=140s

https://www.youtube.com/watch?v=tgISPCNoCcs&t=46s

7a. Wymień trzy legendy o początkach państwa polskiego.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

7b. Który brat założył Polskę: Lech, Czech czy Rus? -

…………………………………………………………………………………………………………………….

7c. Jak miał na imię zły książę, który władał Kruszwicą?

…………………………………………………………………………………………………………………….

7d. Jak miała na imię żona i syn Piasta?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

8. Po obejrzeniu filmu o bitwie pod Cedynią uzupełnij dane:

https://www.youtube.com/watch?v=2y5ml2GYZ8A

Data bitwy: …………………………..

Miejsce ……………………………………………

Strony walczące: Margrabia ………………………………… z księciem Polski …………………………… i jego bratem ………………………….

9. Na podstawie stron 42 i 43 spróbuj odtworzyć drzewo genealogiczne pierwszych Piastów:

Piast

S……………………………….

L ……………………………..

S ………………………….

Mieszko I

Karta pracy dla kl. IV: MIESZKO I i CHRZEST POLSKI

Podręcznik s. 38-41

Szkoła Podstawowa nr 7 w Poznaniu

Kto to:…………………………

Daty panowania: ………… - ………

Data koronacji: ………………………. ;-)

Dynastia: ………………………………

Obrysuj granice państwa Mieszka I

Przyjął chrzest ponieważ

1………………………………………………

…………………………………………………

…………………………………………

2………………………………………………

…………………………………………………

…………………………………………

3 ………………………………………………

Żona Mieszka to ……………………….

pochodziła z ……………………………….

Skutki chrztu

1………………………………………………

…………………………………………………

…………………………………………

2………………………………………………

…………………………………………………

…………………………………………

3 ………………………………………………

Syn Mieszka

sy

Zmienił religię

z ………………………

na …………………………

w roku ………………….

Karta pracy dla kl. IV: MIESZKO I i CHRZEST POLSKI

Podręcznik s. 38-41

Szkoła Podstawowa nr 7 w Poznaniu

Zadanie dla chętnych: Wybierz postać z mitologii Słowian i narysuj: może to być wizerunek,

może być scena, może być całe drzewo. Jako podpowiedź, niech Ci posłuży fragment książki.

Powodzenia!

Książka: (dzięki uprzejmości Łukasza Thiem z kl. 5f) Thiago de Moraes, Atlas Mitów. Potwory,

herosi i bogowie oraz mapy dwunastu mitologicznych krain, przeł. Anna Nowak, Nasza Księgarnia

2018.

Mity słowiańskie

Małe kaczki, duże drzewa i mnóstwo głów

Wielu słowiańskich bogów miało więcej niż jedną głowę. Nie chodziło im wyłącznie o to, by zbić

ludzi z pantałyku. Każda twarz reprezentowała inny aspekt natury: strony świata albo punkty na

kompasie. Był to jeden ze sposobów, w jaki słowiańskie mity próbowały objaśnić potężne siły

przyrody.

Słowianie dzielili się na wiele grup, z których każda miała własne poglądy na temat powstania

świata. Niektórzy Słowianie wierzyli, że świat stworzył bóg Swaróg z pomocą innego boga,

zwanego Rod, i małej szarej kaczuszki. Kaczuszka musiała być supersilna, ponieważ pomagała

dźwignąć Matkę Ziemię z dna pierwotnego oceanu.

Bardziej rozpowszechniona była jednak opinia, że wszechświat to jedno ogromne drzewo, a

bogowie, ludzie i różne nadprzyrodzone istoty żyją w jego gałęziach oraz korzeniach.

Mapa świata Słowiańskiego

Drzewem-światem w mitologii słowiańskiej był gigantyczny dąb podzielony na trzy regiony. Na

wierzchołku drzewa mieszkali bogowie. Ich zwierzchnik, Perun, pilnował wszystkich poniżej i

często przyjmował postać jastrzębia lub orła. W środkowej części drzewa mieszkali ludzie a w

korzeniach znajdował się świat podziemny. W przeciwieństwie do większości światów

wyobrażonych przez inne kultury, ten Słowiański był całkiem przyjemny: pełen zielonych równin i

pasącego się na nich bydła. Ten uroczy obrazek tylko odrobinę psuł bóg Weles, który czasami

zamieniał się w potężnego, krewkiego węża.

Karta pracy dla kl. IV: MIESZKO I i CHRZEST POLSKI

Podręcznik s. 38-41

Szkoła Podstawowa nr 7 w Poznaniu

1 Perun

Bóg piorunów i wojny. Miotał toporami i jeździł rydwanem zaprzęgniętym w kozły. Opiekował się

światem z samego wierzchołka drzewa. Większość Słowian nazwałaby go zwierzchnikiem

wszystkich bogów (i on sam pewnie tak by się przedstawił).

2 Strzybóg

Bóg powietrza i niebios. Wiatry były jego dziećmi, a on kierował nimi dmąc w potężny róg.

3 Mokosz

Bogini ziemi sprowadzająca na nią wodę i życie. Według niektórych legend była żoną Peruna.

4 Łada

Bogini miłości i piękna. Razem z wieloma słowiańskimi bogami pomagała przywołać wiosnę.

5 Białogóg i Czarnobóg

Bracia: biały – bóg światła i ciepła oraz czarny – bóg ciemności i chłodu Nigdy nie pojawiali się

wspólnie. Jeden rządził wiosną i latem a drugi jesienią i zimą.

6 Leszy

Karta pracy dla kl. IV: MIESZKO I i CHRZEST POLSKI

Podręcznik s. 38-41

Szkoła Podstawowa nr 7 w Poznaniu

Duch opiekuńczy lasu, sprowadzający ludzi na manowce. Potrafił przyjmować dowolną postać, ale

najchętniej pokazywał się jako brodaty mężczyzna.

7 Rod

Rod był ojecem wielu bogów, a także według niektórych legend stwórcą świata. Odpowiadał za

narodziny i losy ludzi – to on decydował co przydarzy się każdemu człowiekowi.

8 Dodola

Bogini deszczu, który powstawał, kiedy doiła swoje krowy, czyli chmury.

9 Simargł

Straszny potwór, został przykuty do gwiazd przez zorze, które go pilnowały. Gdyby uciekł i

zniszczył gwiazdy nastąpiłby koniec świata.

10 Zorze

Córki Dadźboga. Gwiazda (Zorza Poranna) i Gwiazda (Zorza Wieczorna) otwierały i zamykały

wrota niebios o zmierzchu i świcie, tak by słońce mogło podróżować po niebie.

11 Baba Jaga

Czarownica, bogini śmierci i czarów. Mogła wyglądać staro lub młodo, latała w moździerzu i

mieszkała w chatce chodzącej na wielkich kurzych nogach, otoczonej płotem z ludzkich kości.

12 Wołch Wszesławicz

Bohater, rycerz, czarownik przybierający różne postaci. Potrafił zmieniać się w dowolne zwierzę.

Jego matka była księżniczką a ojciec wężem o czarodziejskiej mocy.

13 Marzanna

Siostra Jarowita, bogini zimy. Była wspaniałą wojowniczką i co może nieco dziwne, każdej wiosny

poślubiała swego brata, gdy ten wracał z podziemnej krainy. Ich zaślubiny wyznaczały koniec zimy

i początek wiosny.

14 Jarowit

Syn Peruna, bóg wiosny i płodności. Jako dziecko został porwany przez Welesa, który zabrał go do

podziemnej krainy. Tam też Jarowit spędzał większą część roku, powracając na ziemię wiosną i w

czasie żniw.

15 Berstuk

Pan lasu, opikun zwierząt i przyrody. Jego brodę pokrywał mech, zatem w celu jej przycięcia

chadzał raczej do ogrodnika niż golibrody.

16 Weles

Karta pracy dla kl. IV: MIESZKO I i CHRZEST POLSKI

Podręcznik s. 38-41

Szkoła Podstawowa nr 7 w Poznaniu

Bóg podziemnej krainy, lasów, muzyki i czarów. Czasami przybierał postać ogromnego węża lub

smoka. On i Perun nie przepadali za sobą i często walczyli.

17 Dadźbóg

Bóg słońca, był synem Swaroga i w ciągu dnia przemierzał niebo w swoim rydwanie ciągniętym

przez trzy konie: złotego, srebrnego i diamentowego. Dadźbóg starzał się w ciągu dnia.

Wieczorem był już stary jak dziadek ale codziennie rano rodził się na nowo jako młodzieniec.

18 Trzygłów

Bóg bacznej obserwacji. Każda z jego trzech głów przyglądała się niebu, światu albo podziemiu, co

musiało być czasem lekko onieśmielające.

19 Swarożyc

Bóg ognia ofiarnego i domowego (oraz kolejne z dzieci Swaroga).

20 Swaróg

Pan kowali i bóg niebios. Miał mnóstwo dzieci. Ogień od swojego syna Dadźboga wykorzystywał do

wykuwania broni dla bogów.

21 Matka Gabia

Opiekunka ogniska domowego, jeśli ktoś ją obraził podpalała mu dom.

22 Świętowit

Czterogłowy bóg pór roku, płodności i wojny. Każda z jego twarzy wyła zwrócona w kierunku innej

strony świata, tak by mógł widzieć wszystko.