k i T x v i s d r okargiskola.ge/teachers/gazeti/N2_2014 (III-IV class).pdf2 maisi, 2014 k i T x v i...
Transcript of k i T x v i s d r okargiskola.ge/teachers/gazeti/N2_2014 (III-IV class).pdf2 maisi, 2014 k i T x v i...
warmoidgine, yovel zamTars sxva qveynebSi rom midiode sacxovreblad. swored ase iqceva zogierTi cxoveli. isini yovelwliurad uzarmazar man-Zils gadian, Semdeg ki ukan brunde-bian. aseT mogzaurobas cxovelTa mi-gracias uwodeben. migracia xSirad amindebis gauaresebis dros iwyeba. bevri cxoveli sagangebod emzadeba mi-graciisTvis. isini energias izogaven da kunTebsac ivarjiSeben, raTa mgzav-robisas Zala ar gamoelioT.
ratom midian cxovelebi migraciaSi? zogierTi siTbos eZebs, zogi – sakvebsa da wyals, zogi ki – usafrTxo adgils STamomavlobis gasagrZeleblad.
CrdiloeTis irmebi (karibuebi) tun-draSi cxovroben. yovel zamTars samxreTiT, maradmwvane tyeebs mia-Sureben da iq Soben nukrebs. gzad erTi wuTiTac ki ar Cerdebian. tye maT civi qarebisagan icavs. garda amisa, iq sakve-bic sakmarisad aqvT. xmeleTis cxove-lebs Soris es yvelaze didi migraciaa da 3000 kilometramde manZils moicavs.
tundra aris dedamiwis arqtikuli zonis nawili. iq ar aris tyeebi. mTeli wlis ganmavlobaSi Zalian civa da miwa TovliTaa dafaruli.
saimperatoro pingvinebi migraciaSi TavianTi bartyebis gadasarCenad midi-an. es pingvinebi STamomavlobis aRsaz-rdelad weliwadis yvelaze civ peri-odsa da dedamiwis yvelaze civ mxares, antarqtidas, irCeven. zRvis napiridan moSorebiT, xmeleTis siRrmeSi deben kvercxebs. ase icaven mSoblebi bar-tyebs mtaceblebisgan.
mdedri zRvis ku aTasobiT kilo-metrs gadis kvercxebis dasadebad. is zustad im adgilas debs kvercxebs, sa-dac adre TviTon gamoiCeka.
samefo peplebic aTasobiT kilometrs gadaifrenen da zustad im xeze sxdebian, romelzec maTi winaprebi budobdnen.
kaliforniis rux veSapebs ZuZum-wovrebs Soris yvelaze grZeli mog-zauroba eliT. wlis ganmavlobaSi maT 20000 kilometri unda gacuron.
gansakuTrebulia oragulebis mi-gracia, radgan es maT cxovrebaSi erTxel xdeba. oraguli mtknar wyalSi
sabavSvo gazeTi, III-IV klasi, N2 maisi, 2014
k i T x v i s d r o
cxovelebis migracia
gagrZeleba me-2 gv.
2 maisi, 2014
k i T x v i s d r o
qviriTobs. roca mdinareSi gamoCeki-li lifsitebi izrdebian, isini mdina-ris dinebas dabla dauyvebian zRvisken da cxovrebis danarCen nawils zRvaSi atareben. roca qviriTobis dro dge-ba, kvlav sakuTari dabadebis adgils ubrundebian, risTvisac dinebis aRma uwevT svla. zogierTi oraguli mdina-reSi asobiT kilometrs gadis qviriTis dasadebad. qviriTis dadebis Semdeg or-agulebi maleve iRupebian.
migraciis dros cxovelma SeiZleba aTasobiT kilometri gaiaros. saocaria, rogor xvdebian cxovelebi, rodis da saiT unda gaemgzavron? an rogor pou-loben ase zustad yovel wels ukan dasa-
brunebel gzas? maT xom arc ruka aqvT, arc kompasi da arc GPS? zogi mecnieri miiCnevs, rom cxovelebs dabadebidanve Tan dahyvebaT migraciis marSruti. maTi azriT, es informacia maT mSoblebisgan genebiT gadaecemaT. sxvebi fiqroben, rom sxvadasxva niSani exmareba cxove-lebs amaSi. ZiriTadad, esaa sezonuri cvlilebebi amindSi, dRis xangrZlivoba, mopovebuli sakvebis raodenoba da a.S.
zogadad, rogorc Cans, sxvadasxva cxovels dedamiwaze navigaciis sxvadasx-va meTodi aqvs. zogierTi mzesa da varskv-lavebs iyenebs, zogi qaris moZraobas da geografiul adgilebs: mTebs, mdinaree-bs, tbebs da a. S. Tumca, cxovelTa naviga-ciis saidumlo jer kidev Sesaswavlia.
• CrdiloeTis iremi
• adgilmdebareobisa da gzis zustad gansazRvra
• yvelaze didi ZuZumwovari cxoveli
• xelsawyo, romliTac SesaZlebelia dedamiwis mxareebis dadgena
• Tevzis kvercxi
• dedamiwis arqtikuli zonis nawili, sadac tyeebi ar aris da Zalian civa
• antarqtidis frinveli
• Tevzi, romelic STamomavlobis gasagrZeleblad zRvidan mdinareSi brundeba
fgdvgmt[nTu am nomris pirveli statia waikiTxe, Tav-satexs advilad Seavseb. striqoneb-Si Casaweri yvela sityva statiaSi gvxvdeba. TiTo ujraSi TiTo aso unda Cawero. Tu ujrebs sworad Seavseb, erT-erT svetSi statiis sakvanZo sityvas miiReb.
ai, gamosacnobi sityvebic. gaiTvaliswine, rom isini areuli TanmimdevrobiTaa mocemuli.
pirveli gverdidan
3maisi, 2014
k i T x v i s d r o
zogjer adamianebi gansakuTrebul ricxvs airCeven xolme. Tuki ricxvi mniSvnelovan movlenebs ukavSirdeba, mas iRblianad miiCneven xolme. magali-
Tad, ricxvi 8 bednierebis momtania Ci-neTSi. sityva `rva~ Cinurad iseve JRers, rogorc sityva `simdidre~.
Sen xom ar gaqvs sayvareli ricxvi? riT aris igi SenTvis gamorCeuli?
bevri adamianisTvis sayvareli ricx-vebia 5 da 7. maT xom TiTqmis yvelgan vx-vdebiT: bunebaSi, istoriaSi, zRaprebsa da multfilmebSi!
saxaliso maTematika
axla Tqveni jeria!1. scadeT, iqneb Tqvenc moifiqroT
sxvadasxva ram Tqveni sayvareli ricxvis Sesaxeb. Tu 5 an 7 airCieT, gaixseneT iseTi ram, rac zemoT ar gvixsenebia. magaliTad, kalaTbur-Tis gundSi 5 moTamaSea... kidev ra gagondebaT?
2. axla daiwyeT erTidan da ganagrZeT daTvla. TiToeul cifrze gaixseneT mizezebi, ris gamoc gansakuTrebu-lad migaCniaT esa Tu is ricxvi.
ai, ramdenime magaliTi:1 CempionTa ricxvia. es cifri gamosax-ulia oqros medalze.saqarTvelos droSaze 2 feria.trioSi 3 musikosi an momReralia. horizontis 4 mxarea: CrdiloeTi, samx-reTi, aRmosavleTi, dasavleTi.piramidas 5 wvero aqvs. kamaTelze 6 cifria gamosaxuli.kviraSi 7 dRea. da ase Semdeg...
mosinjeT, megobrebisTvisac Se a d-ginoT maTematikuri amocanebi sayva-rel ricxvebze.
iRbliani ricxvebi
jadosnuri 5-iani
xuTi metad saintereso
ricxvia. igi bevrgan gvx-
vdeba bunebaSi. adamians
5 SegrZneba aqvs: mxedv-
eloba, ynosva, gemo, Sexeba
da smena. xelze 5 TiTia.
zogierT ucnaur arsebas,
magaliTad zRvis varskv-
lavs, 5 qimi aqvs. Zvel berZnebs swamdaT,
rom samyaro 5 ZiriTadi elementisgan
Sedgeba. esenia: miwa, wyali, cecxli,
haeri da zeciuri eTeri.
super 7-ianiSvidi aseve gamorCeuli ricxvia. CvenTvis cnobilia msoflios Svidi saocreba. es uZveles droSi adamia-nis mier Seqmnili Sedevre-bia. maTgan dRes mxolod erTi SemorCa – gizis didi piramida egvipteSi. qalaqi romi gaSenebuli iyo 7 borcvze. musikal-uri oqtava Sedgeba 7 no-tisgan. cisartyelaSi 7 ZiriTadi feria.
jil hovardis statiis mixedviT
4 maisi, 2014
k i T x v i s d r o
Tovs xvavrielad… qedebiTovlma dafara isev,Sors qari mierekebazamTris gacrecil nislebsda zezvas mama TivisTvisbiliks gauyva mTisken.
zezva patara biWia,jer arc iqneba aTis,wigni uyvars da kiTxulobsda dro lamazad gadis,devebis Tavgadasavalsijerebs, rogorc namdvils,ukvirs melias xrikebi,misi saqme da fandi.
Tovs xvavrielad… lamazadbardnis, bardnis da bardnis.mama ara Cans elian,saxlSi Camowva dardi.deda ver ivlis am TovlSi,dedas muxlebi stkiva,zezvam Jurnali daxura,tanze Caicva Tbilad,mamis nakvalevs gauyva,Tan joxi daibjina.
Sua ferdobze SeCerda,didi gza aris mTamde,gaixeda da ras xedavs:cecxli unTiaT daTvebs,burdRuneben da erTmaneTsutyapuneben TaTebs.
zezva SeSinda, ifiqra,daveSvebio Tavqve,magram SesZaxes daTvebma:`arafers gavnebT, gwamdes,modi da gaTbi koconTan,giambobT axal ambebs.~zezvac mivida, uambo,dardi rom hqonda mamis,daTvebi dinjad wamodgnen(ramdeni daTvi? sami!),zezvas gauZRvnen aRmarTze,darCaT veeba kvali.
iares…, uceb xedaven(Tvalebs ar daujeres!)gadabrunebul Tivas daTivis qveS kacis xelebs.~mamaa! – zezvam iyvira, –miSveleT! mieSveleT!”daTvebma Tiva aswiesda ganze gadgnen mere,erTmaneTs Tvali Caukres,amayad Caaxveles….
mama jer TovlSi Seirxa,mere wamodga frTxilad,`gadavrCi, – CaibuzRuna, –arc araferi mtkiva.~madloba uTxra daTunebs,keTilad gaeRima,zezva gulmkerdSi Caikra,Sublze akoca tkbilad.Tivaze, rogorc cigaze,dasva samive daTvi,Tan gverdiT zezva miusva,rogorc Zmobili maTi.ferdobze Camoacura,Tovda, lamazad Tovda,icinodnen da mRerodnen,dardi aRara hqondaT,ise, simarTle Tu gindaT,zezvas Sescivda cota….
vaJa xornauli
zezva da sami daTvi
poezia
Ca
Zi
ru
li
qa
la
qe
bi
:o
ri
wy
al
qv
eS
a s
ao
cr
eb
a
GAGAAam furcliT SegiZlia wigni gaakeTo, Tanac Zalian swrafad. amisaT-vis furceli gazeTidan unda amoxio da wyvetil xazze Suaze gakeco.
kiTxvis d
ro
CaZiru
l
pav-l
op
et
rT
an
yvelaz
e axl
osaa
qalaqi neapo
lisi.
aqaur
i mc
xovr
eb-ni
gaxarebu
li
arian.
`areal
ze
warmo
dgenac
ar
gvqo
nda,~
–
Tqva
neapol
isis merma.
iunesko
m pav-
lo
petr
i wyalqve-
Sa kul
tu
ru
li memkvid
reo
bis dac
ul
Zeglad
aRiar
a. miu
xedavad
amisa, mas mainc emu
qreba gaZar
cvisa d
a ge-mebis R
uz
ebiT d
azianebis saf
rT
xe.d
Resd
Reo
biT mso
fl
ios o
keaneebis fsker
is Zalian
mcir
e nawilia Seswavl
ili. r
ogo
rc
Cans, kidev bevr
wyal
qveS gamqral
dasaxl
ebas aRmo
aCenen.
uZv
eles
i d
asax
leb
ebis
d
id
nawi
ls
arqe
ol
oge
bi
xmel
eTz
e, m
iwis
gaT
xreb
is s
aSu
aleb
iT p
ou
lo
ben.
ma-
gram
aR
moCn
da,
ro
m z
ogi
erT
uZv
eles
das
axl
ebas
mx-
ol
od
miw
a ki
ar
a, w
yal
ic f
arav
s. m
arT
lac
, ar
sebo
bs
CaZi
ru
li
das
axl
ebeb
i, r
oml
ebic
dR
es t
bebi
s, z
Rve
bisa
d
a o
kean
eebi
s f
sker
zea
. am
qal
aqeb
is x
mel
eTid
an g
aqr
o-
bas
miwi
sZvr
ebi,
cu
name
bi a
n sx
va k
atas
tr
of
ebi
iwve
vda.
be
vri
aseT
i na
qal
aqar
i ar
c i
se d
idi
xani
a, r
ac a
Rmo
a-Ci
nes.
qve
moT
wai
kiT
xavT
or
i Ca
Zir
ul
i qa
laq
is: k
leo
pa-
tr
as a
leq
sand
rii
sa d
a pa
vlo
pet
ris
Ses
axeb
.
kl
eo
pa
tr
as
al
eq
sa
nd
ri
a. e
gv
ip
te
kleo
pat
ras
al
eqsa
ndr
ia d
idi
da
Zlie
ri
qal
aqi
iyo
. d
idi
xnis
man
Zil
ze
is d
akar
gul
qal
aqad
iT
vleb
od
a. m
isi
arse
bobi
s Se
saxe
b mx
ol
od
leg
end
ebi
mogv
iTxr
obd
nen.
ma
gram
, ai,
199
8 we
ls
Tan
amed
ro
ve a
leq
sand
rii
s sa
napi
r-
osT
an a
rqe
ol
oge
bma
wyal
qveS
Zve
li
qal
aqis
nan
grev
ebs
miag
nes.
ro
gor
c C
ans,
es
das
axl
eba
miwi
sZvr
is S
edeg
ad
CaiZ
ira.
saC
qar
od
dai
wyes
gaT
xreb
i. S
lam
is s
qel
i f
eni-
dan
did
i z
omi
s mo
nume
nteb
i ga
moT
xar
es.
isin
i am
den
i xn
is m
erec
ki
myar
ad i
dga
zR
vis
fsk
erz
e. i
sto
rik
ose
b-ma
as
eve
aRmo
a-Ci
nes
svet
ebi,
sf
inqs
is
qand
a-ke
bebi
, t
aZr
ebi.
ip
ove
s im
sa
sax-
lis
sa
Zir
kvel
-ic
, r
ome
lic
sa
var
aud
od
T
a-va
d
kleo
pat
ras
ek
uT
vno
da.
kleo
pat
ra
egvi
ptis
uka
nask
nel
i f
arao
ni i
yo.
is Z
a-l
ian
Wkvi
ani,
gan
aTl
ebu
li
moxe
rxe
bul
i qa
li
yof
ila.
17
wl
is i
yo,
ro
ca
egvi
ptis
ded
of
ali
gaxd
a. z
ogi
am-
bobs
, ro
m ig
i Za
lia
n l
amaz
i iy
o, T
umc
a yv
ela
ar e
Tan
x-me
ba a
mas.
u
Zvel
es m
one
teb
ze
igi
grZe
li
cxv
iriT
aa g
a-mo
saxu
li.
miu
xed
avad
ami
sa, m
as h
qoni
a Za
lia
n na
zi
xma
da
moma
jad
oeb
eli
Tva
leb
i. k
leo
pat
ras
dr
os
egvi
pte
ro
-mi
s im
per
iis
wina
aRmd
eg i
brZo
da.
kl
eopa
tr
am r
Tu
l p
e-r
iod
Si S
eZl
o t
axt
is S
enar
Cune
ba.
man
bol
omd
e ib
rZo
-l
a d
a r
od
esac
br
Zol
as a
zr
i aR
ar h
qond
a, T
avi
moik
la.
dR
emd
e am
CaZ
iru
li
qa-
laq
idan
xe
lo
vneb
is
asz
e me
ti
nimu
Sia
amo
Txr
ili.
ga
Txr
ebi
dR
esac
gr
Zel
-d
eba.
amJ
amad
ar
qeo
lo
gebi
f
iqr
obe
n,
ro
m wy
alqv
eSa
qal
aqi-
muz
eumi
daa
arso
n.
war
moid
gine
, wy
alSi
Ca
yvin
Tav
da
muz
eumS
i aR
-mo
Cnd
ebi!
pe
lo
po
ne
si
s q
al
aq
i p
av
lo
pe
tr
i.
s
ab
er
Zn
eT
i
dR
esd
Reo
biT
ar
qeo
lo
gebi
s mi
er a
Rmo
Ceni
l C
aZir
ul
qa
laq
Ta
Sor
is p
avl
ope
tr
i u
Zvel
esia
. igi
did
i xn
is w
in
miwi
sZvr
is S
edeg
ad C
aZir
ul
a. m
isi
quCe
bis,
ez
oeb
is d
a Se
nobe
bis
ume
tes
oba
Zir
iTad
ad a
Tas
wleu
leb
is w
inan
-d
eli
saxi
T S
emo
rCe
nil
a.
2009
wel
s ar
qeo
lo
gebm
a pi
rve
lad
Sea
dgi
nes
pavl
op-
etr
is r
uka
. sao
car
ia, r
om
qal
aqi
Zal
ian
did
far
To
bze
yof
ila
gad
aWim
ul
i.
7maisi, 2014
k i T x v i s d r o
iyo erTi qvismTleli. yoveldRe da-dioda mTaSi da weraqviT qvebs Tlida. Sromis dros mReroda. kmayofili iyo imiT, rac hqonda da araferze Relavda.
erTxelac erTma mdidarma kacma qvismTlels samuSao SesTavaza. naxa misi simdidre qvismTlelma da TviTonac fufunebaSi cxovreba mounda.
uecrad saidanRac xma moesma: ginda gaxde ufro bednieri? dReidan yvela survili agisruldeba!
qvismTleli saRamos Tavis qoxSi dab-runda, magram qoxis nacvlad ulamazesi sasaxle daxvda. miatova weraqvi da mdi-druli cxovreba daiwyo.
zafxulis cxel dRes qvismTlelma sa-saxlis sarkmeli gamoaRo da aremares gadaxeda. swored am dros mis sasax-les xelmwifem Cauara Tavisi amaliT. qvismTlelma ifiqra: netav xelmwife viyo! etliT vimogzaurebdi da zafxulis saSineli sicxe sulac ar Semawuxebda.
uceb qvismTleli xelmwifed iqca da etlSi amoyo Tavi. magram aRmoCnda, rom etlSi sulac ar griloda. qvismTlelma etlidan Tavi gamoyo da mzes axeda.
– ra Zlieria mze. misi sxivebi mefis etlSic ki aRwevs! mze minda viyo, - Tqva da ucbad mzed gadaiqca. gadmoxeda dedamiwas da Tbili sxivebi mohfina.
uecrad caze Rrubeli gamoCnda da mzes gadaefara.
– erTi am Rrubels damixedeT, ra Zlieri yofila! Cems sxivebs dedami-
wamde ar uSvebs, - Tqva da axla Rrublad gadai-qca qvismTleli. bednieri iyo, radgan TviT mzes Crdilavda.
cota xanSi Rrubeli mTas miadga da gaCerda. cdilobda, magram adgi-lidan veRar iZvroda.
– rogor, mTa Rrubel-ze Zlieria?! – wamoiyvi-ra qvismTlelma da axla mTad gadaqceva moindoma.
is iyo, mTad unda qceu-liyo, rom simReris xma Semoesma. qvemoT, mTis Ziras, viRac qvismTleli muSaobda. did lodebs aclida mTas da Tan mRe-roda.
Rrubelma Tvalebi dax-uWa, survili Caifiqra da isev qvismTlelad iqca.
zRapari
erTi qvismTlelis ambavi
8 maisi, 2014
k i T x v i s d r o
SevqmnaT kolaJi
kolaJi xelovnebis nimuSia. is qa-Raldis an muyaos brtyel zeda-pirze sxvadasxva masalis dawebe-biT keTdeba. sityva kolaJi fran-guli enidan modis, `coller~ dawe-bebas niSnavs. dasakravi masalis saxiT iyeneben ferad qaRalds, fotosuraTebs, Jurnal-gazeTe-bidan amoWril detalebs, len-tebs, Rilebs da sxv. SesaZlebelia eleqtronuli kolaJis gakeTebac. kolaJis Seqmna SeiZleba romelime konkretuli nawarmoebis, winas-war mofiqrebuli ideis an Tavi-sufali Temis garSemo. SesaZle-belia kolaJis formiT moTxro-bis, zRapris an leqsis ilustra-ciac damzaddes. kolaJis Seqmna damoukidebladac SegiZliaT da jgufuradac. am statiaSi waikiTx-avT konkretul rCevebs kolaJis Sesaqmnelad.
SearCieT kolaJis Tema da forma. sasurvelia, winaswar Camoayali-boT Tqveni kolaJis Tema. Tu ilus-tracias akeTebT, mniSvnelovana-ia, rom nawarmoebi kargad gqondeT wakiTxuli. gadawyviteT, ris dawe-bebas apirebT kolaJze. amisaTvis dagWirdebaT sxvadasxva masala: feradi qaRaldi, Zafi, qsovilis naWrebi, markebi, Jurnalebidan amoWrili furclebi, plastmasi, folga, produqtis etiketebi, xufebi, asanTis Rerebi, sacobe-bi, Rilebi, bunebrivi sagnebi (xis qerqi an foTlebi, patara totebi, kvercxis naWuWi, niJarebi) da sxva. rogorc xedavT, arCevani Zalian didia. mTavaria, SerCeuli sagnebi weboTi advilad damagrdes.
kolaJis Sesaqmnelad dagWirde-baT: brtyeli zedapiri, dasakravi sagnebi, webo da makrateli.
amoarCieT Sesaf-erisi zedapiri. z e d a p i r i s T v i s ufro xSirad sqel qaRalds an muyaos iyeneben, Tumca SesaZlebelia sxva masalis aRebac. magaliTad, es SeiZleba iyos: tomris qsovili (jvalo), Zveli wignis yda, plastmasi da a.S. aqac mTavaria, rom SerCeuli sagnebi advilad dawebdes da damagrdes.
gaaSreT kolaJi. gadadeT dasrulebuli ko-laJi gasaSrobad. amas SeiZleba ramdenime saa-Ti dasWirdes.
daawebeT momzade-buli sagnebi ko-laJze. gamoiyeneT webo. SeecadeT aaw-yoT kolaJi erTi ZiriTadi nawilis garSemo, romelic Tqveni azriT gamorCeuli an sainteresoa.
moamzadeT zedapirze dasawebebeli masala. SekribeT kolaJis nawilebi, sanam dawebebas dai-wyebT. daWeriT an daxieT qaRaldi nawilebad. gamoiyeneT makrateli an sakancelario dana sx-vadasxva formebis misaRebad. efeqtisTvis Se-giZliaT qaRalds kideebi CamoaxioT. amoWeriT Jurnalebidan sasurveli nawilebi: suraTebi, asoebi an mTeli sityvebi. SegiZliaT stikerebis an dekoratiuli detalebis gamoyenebac. mosin-jeT dasawebebeli sagnebis ganTavsebis sx-vadasxva variantebi. es dagexmarebaT dainaxoT, Tu rogori iqneba dasrulebuli namuSevari.