Józef Piłsudski

Józef PiłsudskiPierwszy Marszałek

Polski, ur. 1867 w Żułowie

pod Wilnem, w rodzinie,

zaangażowanej czynnie w powstaniu

styczniowym, wychował się w

atmosferze tradycji patriotycznych i walki orężnej z

Rosją.

Początki działalności antyrosyjskiejUkończywszy gimnazjum w

Wilnie, zapisał się 1885 na wydział medyczny

Uniwersytetu Charkowskiego, skąd został wkrótce wydalony za udział w rozruchach studenckich. Wróciwszy do Wilna brał

udział w kółkach młodzieży o zabarwieniu

socjalistycznym. W 1887 roku został

wmieszany w przygotowywany przez

rewolucjonistów rosyjskich spisek na życie cara i zesłany na pięć lat na Syberię wschodnią,

początkowo do Kiryńska nad Leną potem do Tunki.

Po ośmioletniej pracy podziemnej został w 1900

roku aresztowany i osadzony w X. Pawilonie w

Warszawie. Symulując obłęd, zmusił władze do

przeniesienia go do szpitala św. Mikołaja w Petersburgu,

skąd zbiegł 1901 przy pomocy lekarza Władysława

Mazurkiewicza. Osiadłszy w Krakowie, brał udział w życiu politycznym Galicji, krzewiąc myśl walki

zbrojnej z caratem.

Początki działalności antyrosyjskiejCd.

Po wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej wyjechał do Tokio, aby uzyskać od rządu Mikada pomoc dla ruchu zbrojnego w

Królestwie. Wróciwszy do kraju, zorganizował 13 listopada 1904

zbrojne wystąpienie przeciw władzom rosyjskim na pl.

Grzybowskim w Warszawie, następnie utworzył organizację bojową, jako zawiązek przyszłej siły zbrojnej i kierował jej walką

przeciw caratowi. Gdy w Pol. Partii Socjalistycznej wziął górę

kierunek, wrogi dążeniom niepodległościowym, Piłsudski

wystąpił z niej wraz z grupą swych zwolenników i utworzył t. zw. "Frakcję Rewolucyjną". Po

upadku rewolucji w Królestwie, terenem jego działalności stała

się Galicja.

Kariera wojskowa

W przewidywaniu wojny europejskiej głównym

celem Piłsudskiego stało się przygotowanie polskiej siły zbrojnej. Propaganda jago w tym kierunku przez długi czas trafiała na opór i brak rozumienia szerokich warstw, odzwyczajonych od

myśli o polskim czynie orężnym.

Kariera wojskowaCd.

Dopiero po przesileniu z powodu aneksji Bośni i

Hercegowiny nastąpił zwrot i Piłsudskiemu udało się powołać do życia "Związki Strzeleckie". Zajęty odtąd tworzeniem szkół

oficerskich i kursów obozowych, kształceniem instruktorów, rozwojem polskiej literatury

wojskowej, z chwilą wybuchu wojny światowej zarządził mobilizację strzelców i 6

sierpnia na czele kompanii kadrowej wkroczył do Królestwa i zajął opróżniony przez Rosjan

pas pograniczny.

Kariera wojskowaCd.

Po utworzeniu Legionów objął dowództwo nad pierwszą

brygadą i na jej czele stoczył z Rosjanami kilkadziesiąt bitew,

potyczek i utarczek, zdobywając sobie sławę wskrzesiciela

polskiej armii. Równocześnie począł tworzyć niezależnie od

Legionów tajne wojsko niepodległościowe - Polską

Organizację Wojskową (P. O. W.), której odgałęzienia

sięgnęły w głąb Rosji. Narażony na ustawiczne starcia z władzami wojskowymi państw centralnych w lipcu 1916 podał się do dymisji

z dowództwa I. brygady Legionów.

Po proklamacji 5 listopada 1916 wszedł do Tymczasowej

Rady Stanu jako dyrektor departamentu wojskowego. Po wybuchu rewolucji rosyjskiej doszedł do przekonania, że głównym wrogiem stali się

odtąd Niemcy i przeciw nim skierował działalność P.O.W.

Gdy na porządek dzienny weszła sprawa przysięgi

legionistów na braterstwo broni z Niemcami, Piłsudski

sprzeciwił się jej. 20 lipca 1917 został przez władze niemieckie

uwięziony i osadzony w Magdeburgu.

Piłsudski - pierwsza postać II RP

Po katastrofie państw centralnych wypuszczony na wolność, powrócił do Warszawy i przejął z rąk Rady Regencyjnej władzę wojskową,

następnie zaś (14 list. 1918) cywilną. Zwołany przezeń Sejm

Ustawodawczy uchwałą z 20 lutego 1919 poruczył mu sprawowanie obowiązków Naczelnika Państwa do chwili uchwalenia konstytucji.

Jako Naczelny Wódz wojsk polskich przeprowadził Piłsudski zwycięską

wojnę z Sowietami, w trakcie której starał się urzeczywistnić ideę federacji Polski z Litwą i Ukrainą. W marcu 1920 armia

ofiarowała mu buławę Pierwszego Marszałka Polski.

Występując w tym czasie jako mąż sztandarowy lewicy,

popadał Piłsudski w częste konflikty z najsilniejszym w

sejmie stronnictwem demokratyczno narodowym,

zarówno o kierunek w polityce zagranicznej, jak stosunek

Naczelnika Państwa do sejmu. Po zebraniu się drugiego sejmu odmówił Piłsudski

kandydowania na prezydenta Rzeczpospolitej i objął funkcje

szefa sztabu generalnego.

Piłsudski - pierwsza postać II RPCd.

Po utworzeniu się gabinetu Witosa 1923 wystąpił z

czynnej służby w wojsku i wycofał się do Sulejówka pod Warszawą, oddając się ,pracy literackiej i

opozycyjnej propagandzie politycznej. W maju 1926

niezadowolony z istniejących w państwie

stosunków stanął na czele oddanych mu pułków i wkroczył do Warszawy,

zmuszając po trzydniowej walce do ustąpienia

Prezydenta Rzeczpospolitej i gabinet Witosa.

Piłsudski - pierwsza postać II RPCd.

Od tej chwili sprawuje Piłsudski faktyczną dyktaturę. Obrany w czerwcu 1926 przez

Zgromadzenie Narodowe Prezydentem Rzeczpospolitej,

odmówił przyjęcia tej godności, obejmując natomiast tekę

ministra spraw wojskowych i stanowisko przewodniczącego

ścisłej Rady Wojennej i generalnego inspektora armii.

Dwukrotnie (X. 1927 - VI. 1928, VIII-XII. 1930)

sprawował prezesurę gabinetu.

Piłsudski - pierwsza postać II RPCd.

Od maja 1926 do maja 1935 wywierał decydujący wpływ na

wszystkie ważniejsze zagadnieniapolityczne w Polsce, piastując bez

przerwy urzędy Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, oraz Ministra Spraw Wojskowych.

Rezerwując dla siebie specjalnie dziedzinę wojskowości i politykę

zagraniczną, decydował faktycznie we wszystkich ważnych

wypadkach, czy to polityki wewnętrznej, czy ustawodawstwa,

oraz w sprawach zmian rządów, które, mimo zmian na stanowisku premiera, zachowały w tym czasie wszystkie charakter rządów Józefa

Piłsudskiego.

Jako twórca polskich sił zbrojnych przeprowadził po r.

1926 reorganizację armii, złożonej z różnolitych dawnych

wojsk zaborczych i formacji nowszych, w duchu

ujednolicenia korpusu oficerskiego oraz uzbrojenia. Z myślą o wychowaniu zdrowego

fizycznie pokolenia popierał ideę wychowania fizycznego, którym

interesował się osobiście, przysposobienia wojskowego, rozwoju lotnictwa (imprezy lotnicze, challenge), oraz

szybownictwa. - W polityce zagranicznej, kierując jej głównymi posunięciami,

przeprowadzał zasadę realizmu i samodzielności drogą polityki

pokojowej i układów dwustronnych.

Koniec życia marszałka

Nieuleczalna choroba, rak wątroby stwierdzony na wiosnę

1935, zmogła 12 maja 1935 wycieńczony pracą organizm.

Pogrzeb Piłsudskiego stał się żałobną manifestacją całego społeczeństwa. Ciało Jego

złożono na Wawelu (18 maja 1935) zrazu w krypcie św.

Leonarda, potem w specjalnie na ten cel przygotowanej krypcie

pod wieżą "Srebrnych dzwonów, serce zaś na cmentarzu

wileńskim "na Rossie", obok ciała Jego matki.

KoniecPrzygotowała: Klaudia Kozłowska