Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

16
TENANT MIX REAL ESTATE WARSAW Q3 2013 on point Warsaw City Report Q3 2013 Warszawski Rynek Nieruchomości III kwartał 2013

description

 

Transcript of Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

Page 1: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

TE

NA

NT

M

IX

REAL ESTATE

WARSAW

Q3 2013

on point

Warsaw City ReportQ3 2013

Warszawski Rynek NieruchomościIII kwartał 2013

Page 2: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

2 On Point • Warsaw City Report • Q3 2013

Infrastructure/Investment

Infrastructure

In Q3, a section of the Southern Bypass of Warsaw (S2) was

completed between Konotopa and Puławska junctions. Along with

the new section of the S79 route, the connection between the A2

motorway and the southern districts of Warsaw, (Mokotów business

area included) was markedly improved. Currently, two new sections

of the S8 route are under construction: the modernization of the

Modlińska-Powązkowska section and the construction of the

Salomea-Wolica route – the new exit road in the direction of

Piotrków Trybunalski.

The tunneling works on the central section of the II metro line are

slowly coming to an end. The section is scheduled to become fully

operational in late 2014.

Main infrastructural projects in Warsaw

Główne projekty infrastrukturalne w Warszawie

Investment Market

According to the initial estimations made by Jones Lang LaSalle, the

total investment volume in Poland’s commercial real estate sector,

transacted until end of Q3, totalled approximately € 2.054 billion.

The vast majority of transactions were concluded by foreign entities.

The sectorial breakdown reveals that in the first nine months, office

transactions totalled approximately €830 million, retail - €772 million,

industrial - €324 million, mixed-use - €115 million and hotels - €14

million.

Preliminary figures for Q3 alone show that the transaction volume in

the office sector stood at €213 million, retail - €572 million, industrial

- €140 million and mixed use - €115 million. Total investment

transactions in Q3 totalled almost €1.04 billion.

The key transactions finalised in particular sectors in the previous

months involved the sale of Warsaw’s Mokotów Nova office building

by Ghelamco to Tristan Capital Partners (€121 million), the

acquisition of Silesia City Centre shopping mall in Katowice, by the

Allianz-led consortium for over €400 million, which was not only the

largest real estate transaction in Poland, but in the whole of CEE.

The largest industrial deals included the purchase of a warehouse

facility in Poznań, which is 100% leased to H&M, by WP Carey from

Invesco (€64 million).

It is important, however, to underline that the aforementioned

volume does not yet include a number of deals, which although

signed, are scheduled to be finalised in Q4. These comprise the

purchase of Warsaw’s Wola Park shopping centre by Inter Ikea, and

Kraków’s Galeria Kazimierz by Invesco (€180 million).

Accounting for over 54% of the transacted volume, the Polish

market is still perceived as the key destination for commercial real

estate investment in the CEE region. We believe that this strong

position will be sustained in the foreseeable future. According to our

estimations, investment yields will remain stable, with prime yields

now at 6.25% for offices, 5.75% for shopping centres and 7.75% for

the industrial sector.

Poland Investment Volumes: 2003 – 2013 (€ millions)

Wolumen inwestycji 2003 – H1 2013 (miliony €)

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,500

5,000

5,500

6,000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Q1-Q32013

Hotels Residential Mixed Industrial Retail Office

Page 3: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

On Point • Warsaw City Report • Q3 2013 3

Infrastruktura/Rynek Inwestycyjny

Infrastruktura

W III kwartale oddano do użytku fragment Południowej Obwodnicy

Warszawy (S2) na odcinku od węzła Konotopa do ul. Puławskiej.

Wraz z fragmentem drogi S79 znacząco usprawnia ona dojazd z

autostrady A2 do południowych dzielnic miasta, w tym do zagłębia

biurowego na Mokotowie. Obecnie trwa także budowa dwóch

odcinków drogi S8: modernizacja trasy Toruńskiej na odcinku

Modlińska-Powązkowska oraz budowa trasy Salomea-Wolica czyli

nowej drogi wylotowej w kierunku Piotrkowa Trybunalskiego.

Powoli dobiega końca zasadnicza część prac przy budowie

centralnego odcinka II linii metra, który według ostatnich zapowiedzi

ma zostać uruchomiony dla pasażerów pod koniec 2014 r.

The recently completed section of the S79 express way

Ukończony niedawno fragment drogi ekspresowej S79

Rynek inwestycyjny

Według wstępnych szacunków firmy doradczej Jones Lang LaSalle,

wartość transakcji inwestycyjnych sfinalizowanych na polskim rynku

nieruchomości komercyjnych do końca trzeciego kwartału 2013 r.

wyniosła w przybliżeniu 2,054 mld euro. Zdecydowaną większość

transakcji zrealizowali inwestorzy zagraniczni.

Po rozbiciu na poszczególne segmenty rynku, szacunkowe dane

pokazują, że wartość transakcji biurowych w pierwszym trzech

kwartałach wyniosła w przybliżeniu 830 mln euro, handlowych – 772

mln euro, magazynowych – 324 mln euro, wielo-funkcyjnych 115

mln euro, a hotelowych – 14 mln euro.

Ze wstępnych analiz rynku inwestycyjnego w III kw. 2013 br. wynika,

że na sektor biurowy przypadły transakcje o wartości 213 mln euro,

handlowy – 572 mln euro, a magazynowy – 140 mln euro i wielo-

funkcyjnych 115 mln. Łączna wartość umów kupna/sprzedaży

zrealizowanych w III kw. to prawie 1,04 mld euro.

Najważniejsze transakcje sfinalizowane w poszczególnych

sektorach rynku w ostatnich miesiącach to: sprzedaż

warszawskiego budynku biurowego Mokotów Nova przez firmę

Ghelamco (121 mln euro) na rzecz Tristan Capital Partners, zakup

centrum handlowego Silesia City Centre w Katowicach przez

konsorcjum z Allianz na czele za ponad 400 milionów euro (to

największa tegoroczna transakcja nie tylko na rynku nieruchomości

w Polsce, ale i w całym regionie Europy Środkowo – Wschodniej) a

także kupno magazynu wynajętego w 100% dla H&M w Poznaniu

przez WP Carey od Invesco za 64 miliony euro.

Należy jednak zauważyć, że powyższe wartości nie uwzględniają

kilku kluczowych transakcji, które zostały podpisane, ale ich

finalizacja przewidziana jest w czwartym kwartale 2013 roku. Należą

do nich m.in., w sektorze handlowym – centrum handlowe Wola

Park w Warszawie kupowane przez Inter Ikea, oraz Galeria

Kazimierz w Krakowie (€180 milionów) nabywana przez Invesco.

Polski rynek, z ponad 54% udziałem w zrealizowanych

transakcjach, jest dalej postrzegany jako kluczowa destynacja dla

inwestycji w nieruchomości komercyjne w rejonie CEE. Uważamy,

że Polska będzie podtrzymywać swoja pozycję wiodącego rynku w

tym roku i w latach następnych. Aktualnie szacujemy, że stopy

kapitalizacji pozostaną stabilne, a najlepsze kształtują się na

poziomie około 6,25% dla biurowców, 5,75% dla centrów

handlowych oraz 7,75% w przypadku najlepszych obiektów

magazynowych.

Prime Yields Q3 2013

Stopy kapitalizacji za najlepsze obiekty w III kw. 2013

Sector Yield (%) Changes

Offices / Biura 6.25

Retail 5.75

Warehouses / Magazyny 7.75

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013

Page 4: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

4 On Point • Warsaw City Report • Q3 2013

Office Market

Demand

Tenant activity in Warsaw continues to be high: the third quarter saw

a record take-up of 136,000 m² net (184,600m² gross). This brings

the total take-up during in the first three quarters to 365,000 m² net

(up 13% y-o-y) and 518,500 m2 gross (up 14% y-o-y), which is also

a record high for Warsaw.

Pre-let activity continued to be strong, accounting for a third of the

total net take-up so far this year. In the City Centre, the largest

transaction was a pre-let by BZ WBK (11,800 m2 in Atrium 1, a

development by Skanska). In non-central locations, which is where

the majority of pre-let transactions usually occur and where

transactions were largely driven by the high construction activity, the

most significant deals included Polkomtel (22,680 m2 in

Konstruktorska 4, prior to the start of construction) and Aegis Media

(7,500 m2 in X2 Boutique Office). Other significant lease agreements

signed in Q3 include; The State Forests National Forest Holding (a

5,800 m2 owner-occupier deal in Grójecka 127) and lease renewals

by Sygma (6,400 m2 in Trinity Park II) and Sanofi-Aventis (5,500 m2

in North Gate).

Supply

The completion volume will reach a peak this year with some

320,000 m2 of office space to be delivered in the entire 2013, of

which 246,000 m2 was completed between Q1 andQ3. The supply

level in 2014 is predicted to remain high with some 290,000 m2, of

which almost 30% is secured by pre-lets.

Office Market Completions (m2) and Vacancy Rate (%)

Nowa podaż biur (m2) i współczynnik pustostanów (%)

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, WRF, Q3 2013 f-forecast

Vacancy

Significant construction activity, despite the record take-up, is

putting upward pressure on the vacancy rate; at the end of Q3 it

stood at 10.9% (0.4 bp higher than Q2). Vacancy in the City Centre

(CC Fringe and CBD) increased to 10.4%, while in non-central

locations it rose to 11.1%. This equates to 442,000 m2 of vacant

space in the entire Warsaw.

Vacant Space (m2) and Vacancy Rate by Districts (%)

Pustostany (m2) i współczynnik pustostanów (%)

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, WRF, Q3 2013

Rents

Increasing vacancy is putting downward pressure on rents. Prime

rents in Q3 stood at a similar level to that in Q2; however, there is

still potential for downward movements. Prime headline rents in the

City Centre ranged between €22 and €24 / m² / month and €14.50 to

€14.75 / m² / month in non-central locations, such as Mokotów.

Prime Headline Rents (€/ m2/ month)

Najwyższe czynsze transakcyjne (€/ m2/ m-c)

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013 f-forecast

-

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

16.0

18.0

-

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

350,000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Q1-

3 20

13

2014

f

Completions (m²) Future Completion Non-Spec (m²)

Future Completion Spec (m²) Vacancy Rate (%) (RHS)

10

15

20

25

30

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013f 2014f

Central (EUR/m²/month) Non-Central (EUR/m²/month)

12.1%

9.4% 9.7%

11.7%

12.5%

5.9%

13.6%

9.7%

13.1%

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

16.0%

0

10,000

20,000

30,000

40,000

50,000

60,000

70,000

80,000

90,000

100,000

110,000

120,000

CB

D

CC

-Frin

ge E LS N

SE

SW US W

Page 5: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

On Point • Warsaw City Report • Q3 2013 5

Rynek biurowy

Popyt na powierzchnie biurowe

Aktywność najemców pozostaje wysoka, co potwierdzają dane z

III kw., w którym odnotowano rekordowy popyt netto na poziomie

136 000 m² (184 600m² brutto). Licząc łącznie pierwsze trzy

kwartały tego roku, najemcy zawarli nowe umowy na ponad

365 000 m² (13% więcej r-d-r). Doliczając przedłużenia umów popyt

wyniósł 518 500 m2 (14% więcej r-d-r), co również jest wartością

rekordową.

Aktywny pozostaje rynek przednajmu, który do tej pory miał 1/3

udziału w wolumenie transakcji netto w 2013r. W III kw.

bank BZ WBK zawarł największą umowę typu pre-let w Centrum w

tym roku (11 800 m2 w biurowcu Atrium 1 realizowanym przez

Skanska). Poza Centrum, gdzie rejestrujemy większość

przednajmów, umowy tego typu zawarły firmy Polkomtel

(22 680 m2 w Konstruktorska 4 – podpisana przed rozpoczęciem

budowy) i Aegis Media (7 500 m2 w X2 Boutique Office). Do innych

dużych transakcji z III kw. można zaliczyć relokację Dyrekcji

Generalnej Lasów Państwowych (zajmie 5 800 m2 w kupionym

budynku przy Grójeckiej 127), oraz przedłużenia najmów: Sygma

(6 400 m2 w Trinity Park II) oraz Sanofi-Aventis (5 500 m2 w North

Gate).

Gross Take-up (m2)

Popyt brutto (m2)

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, WRF, Q3 2013

Podaż powierzchni biurowej

W 2013 roku na rynek trafi około 320 000 m2 nowej powierzchni

biurowej, co jest od wielu lat wartością rekordową. Ponad

246 000 m2 nowych biur zostało oddane do użytku w pierwszych

trzech kwartałach tego roku. W 2014 r. na warszawski rynek

zostanie dostarczone kolejne 290 000 m2, z których prawie 30%

zostało już wynajęte.

Współczynnik pustostanów

Wysoka aktywność budowlana, pomimo silnego popytu, wpływa na

wzrost pustostanów, które na koniec III kw., osiągnęły poziom

10,9% (0,4 pp wyżej niż w II kw.).Współczynnik powierzchni

niewynajętej w Centrum wyniósł 10,4%, a poza nim 11,1%.

Przekłada się to na ponad 442 000 m2 wolnej powierzchni biurowej

w całym mieście.

Czynsze najmu

Zwiększająca się dostępność powierzchni cały czas wywiera wpływ

na najwyższe czynsze transakcyjne, które w III kw. pozostały na

poziomach zbliżonych do II kw. i wynosiły 22-24€ / m² / miesiąc w

Centrum i 14,50-14,75€ / m² / miesiąc poza nim, np. na Mokotowie.

Uważamy, że presje zniżkowe na czynsze będą się dalej

utrzymywać.

Short-Term Rental Cycle

Krótkoterminowy cykl zmiany czynszów najmu

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013

0

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Q1-

3 20

13

City Centre Non-Central

Page 6: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

6 On Point • Warsaw City Report • Q3 2013

Retail Market

Supply

At the end of October 2013, the modern retail stock1 in the Warsaw

agglomeration reached 1.61 million m2 of GLA. Shopping centre

formats total 1.10 million m2 GLA in 36 assets. With a density of

445 m2 / 1,000 inhabitants, Warsaw still ranks low among major

agglomerations, ahead of Szczecin and Katowice only.

Plac Unii City Shopping (15,500 m2), which opened in October, is

the first downtown shopping mall since the launch of Złote Tarasy in

2007. This gallery is a component of a large office complex,

prominently located in one the most affluent catchment areas in the

city. The retail mix, besides a Supersam supermarket that

historically operated in this destination, includes leading brands

such as Zara, H&M, Massimo Dutti, Smyk and a strong pool of

premium fascias, i.e. Marella, Furla, Deni Cler, Manila Grace, LiuJo,

Armani Jeans, Chiara and E-go’ – an Italian brand entering Poland.

Galeria Mokotów was extended by 5,000 m2 with Zara and Peek &

Cloppenburg now operating larger stores. The food court was

enlarged from the space of a former bowling alley, re-arranged and

enriched with new restaurants e.g. Vapiano and Tokyo Sushi.

Due to the dynamic development of new residential clusters,

coupled with a great improvement of the road system in the Warsaw

agglomeration, new locations for further retail developments have

emerged such as Galeria Wilanów and Galeria Białołęka by GTC.

To adapt to the evolving market, some of the existing assets, e.g.

Auchan Piaseczno, Centrum Janki, Atrium Promenada, Tesco

Kabaty, are planned to be refurbished and extended.

Maturity in Major Markets in Poland

Dojrzałość rynku centrów handlowych w największych

aglomeracjach w Polsce

Source/ Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013; PP: GfK Polonia, data as of 2012

1 covering shopping centres, retail parks, outlet centres and standalone retail warehousing

Demand

Albeit considerably high, the available stock is well absorbed by the

market. The strong demand for modern retail space in prime centres

in Warsaw is keeping the vacancy rate stable at a low level of

around 2%.

Strong interest from tenants has fuelled not only top properties such

as Złote Tarasy, Arkadia and the aforementioned Galeria Mokotów,

but also other schemes of a weaker market position.

The tenant mix of the Klif centre has been markedly refreshed by

the introduction of renowned brands such as COS, Tommy Hilfiger,

Napapijri, Tous, Hera, Yes Prestige. There are ongoing works on

stores of a Super-Pharm drugstore and H&M, with the latter to

house a new concept of H&M Home.

Sadyba Best Mall strongly reinforced its position by introducing

H&M, Gino Rossi, Celio (first store of this chain in Poland) and a

Pure Jatomi fitness club.

In Warszawa Wileńska, next to which a station of the second metro

line will open in Autumn next year, works continue on improving the

offer by introducing new popular operators such as Bershka,

Stradivarius, Mohito, Cropp, Parfois and Starbucks. The food court

section is also being remodeled.

Good quality assets from the retail park sector are capturing tenant

demand as well. Targówek Park Handlowy by Inter Ikea enriched

the retail offer with TK Maxx and CCC.

Plac Unii City Shopping

Prime Rents

Owing to the re-commercialisation of key retail assets during last

year, prime shopping centre rents for a 100 m2 boutique from the

fashion category, located prominently in a leading shopping centre,

increased slightly by 5% and currently stand at €85 to €100/ m2/

month. On the high street, prime rents oscillate between €80 and

€95 m2/ month, subject to location.

Wrocław

Poznań

ŁódźTri-City

Kraków

Szczecin

Warsaw

Silesia

300

350

400

450

500

550

600

650

5 000 6 000 7 000 8 000 9 000 10 000

Density (m2 / 1,000 inhabitants)Nasycenie pow. najmu (m2 / 1 000 mieszkańców)

Purchasing Power ( € per capita / year)Siła nabywcza (€ / osobę / rok)

Population Populacja

Page 7: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

On Point • Warsaw City Report • Q3 2013 7

30 40 50 60 70 80 90 100 110

Warszawa

Łódź

KatowiceAgglomeration

Wrocław

Kraków

Poznań

Tri-City

€/ m2/ month

Rynek handlowy

Podaż

Na koniec października 2013 r. podaż nowoczesnej powierzchni

handlowej2 w aglomeracji warszawskiej osiągnęła 1,61 mln m2

powierzchni najmu. Segment centrów handlowych oferuje

1,10 mln m2 powierzchni w 36 obiektach. Wskaźnik nasycenia

osiągnął 445 m2 / 1 000 mieszkańców i nadal jest jednym z

najniższych wśród głównych aglomeracji, wyprzedzając jedynie

Szczecin i aglomerację katowicką.

W październiku br. otwarto pierwsze śródmiejskie centrum

handlowe w Warszawie od debiutu Złotych Tarasów w 2007 r. Plac

Unii City Shopping (15 500 m2), usytuowany w prestiżowej

lokalizacji w jednym z najbogatszym rejonów stolicy, jest częścią

dużego kompleksu biurowego. Na ofertę, oprócz działającego

historycznie w tej lokalizacji supermarketu spożywczego Supersam,

składają się wiodące w kraju marki jak np. Zara, H&M, Massimo

Dutti, Smyk oraz silna reprezentacja marek z półki premium jak

m.in. Marella, Furla, Deni Cler, Manila Grace, LiuJo, Armani Jeans,

Chiara i debiutująca w Polsce włoska marka E-go’.

Galeria Mokotów powiększyła się o 5 000 m2. Na większej

powierzchni działają Zara i Peek & Cloppenburg. Strefa

restauracyjna została powiększona dzięki adaptacji powierzchni po

dawnej kręgielni, zyskała zupełnie nową aranżację i nowe lokale jak

np. Vapiano i Tokyo Sushi.

Rozwój nowych dzielnic mieszkaniowych oraz poprawa

infrastruktury drogowej kreują nowe lokalizacje dla kolejnych

centrów handlowych, jak np. projekty GTC Galeria Wilanów i Galeria

Białołęka. Planowane są przebudowy / rozbudowy kilku starszych

obiektów, np. Auchan Piaseczno, Centrum Janki, Atrium

Promenada, Tesco Kabaty, aby sprostać wymaganiom dynamicznie

zmieniającego się rynku.

Popyt

Mimo wysokiej podaży, rynek warszawski dobrze absorbuje obecne

zasoby. Silny popyt na dobrej jakości powierzchnię handlową w

wiodących centrach w Warszawie utrzymuje od kilku lat wskaźnik

niewynajętej powierzchni na stabilnym poziomie ok. 2%.

Z wysokiego poziomu zainteresowania najemców korzystają nie

tylko topowe centra handlowe, jak Złote Tarasy, Arkadia czy

2 licząc centra handlowe, parki handlowe, centra wyprzedażowe i wolnostojące magazyny handlowe

wspominana już Galeria Mokotów, ale również inne obiekty, o

mniejszej sile oddziaływania, sukcesywnie odświeżają swoją ofertę.

Wiele istotnych zmian nastąpiło w ofercie centrum Klif – nowe marki

to mi.n. COS, Tommy Hilfiger, Napapijri, Tous, Hera, Yes Prestige.

Trwają przygotowania do otwarcia Super-Pharm i H&M, w ramach

którego zadebiutuje w Warszawie nowy koncept H&M Home.

W Sadyba Best Mall otworzyły się H&M, Gino Rossi, Celio (to

jednocześnie debiut tej marki w Polsce) i klub fitness Pure Jatomi.

Centrum Warszawa Wileńska, obok którego zlokalizowana będzie

stacja II linii metra, intensywnie przygotowuje się do jej otwarcia

jesienią przyszłego roku. Znacznie poprawił się zestaw najemców

dzięki wprowadzeniu popularnych sieci jak np. Bershka,

Stradivarius, Mohito, Cropp, Parfois, Starbucks. W trakcie

gruntownej przebudowy jest strefa restauracyjna.

Najemcy rozwijają się również w sektorze parków handlowych,

wybierając najlepsze obiekty. Targówek Park Handlowy, działający

wokół sklepu Ikea przyciągającego klientów w całego regionu,

wzbogacił swoją ofertę o TK Maxx i CCC.

Stawki czynszowe

W ciągu bieżącego roku trwała intensywna rekomercjalizacja

niektórych kluczowych centrów handlowych, która przyniosła

nieznaczny wzrost stawek czynszowych typu “prime” do poziomu

85 € - 100 € / m2 / m-c. Dotyczy on lokali ok. 100 m2 z branży moda i

dodatki działających w najlepszych galeriach handlowych. Stawki

czynszu przy głównych ulicach handlowych kształtują się pomiędzy

80 € a 95 € / m2 / m-c w zależności od lokalizacji.

Prime Shopping Centre Rents

Stawki czynszu za najlepsze lokale w centrach handlowych Source/ Źródło: Jones Lang LaSalle, Q3 2013

Page 8: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

8 On Point • Warsaw City Report • Q3 2013

Industrial Market

Demand

In Q3, Warsaw Inner City and Warsaw Suburbs together managed

to attract gross take-up amounting to 68,000 m2 of industrial and

warehouse space. Typically, the Warsaw Suburbs accounted for the

majority of this demand, namely 59,000 m2 with the remaining

9,000 m2 being attributable to the Warsaw Inner City.

New leases and space extensions were the main driver in both

submarkets, totalling 48,000 m2 in the Suburbs and 7,000 m2 in the

Inner City. Meanwhile, the renewed deals stood at 12,000 m2. In

total, gross demand weakened by 14.4% q-o-q, but net demand

registered a 23.5% uplift.

The largest lease transaction in Q3 was that of ID Logistics who

secured 20,000 m2 in the AB Logistyka facility in Grójec. An

additional noteworthy deal included the expansion of RTV Euro

AGD by 9,000 m2 in the Prologis Park Janki scheme. Meanwhile,

the largest transaction in the Inner City involved the expansion of

NSS by 4,000 m2 in Distribution Park Okęcie.

Sectorial breakdown of new demand in both Warsaw zones shows

that in Q3, logistic operators were the dominating sector accounting

for over 51% of the net take-up. Retailers came second with a 19%

share in demand, followed by light production (10%).

Supply

In Q3, the Warsaw market grew by 34,000 m2, of which, 10,000 m2

was completed within the Ideal Idea III scheme in the Inner City

Zone and 24,000 m2 in the Tulipan Park Warszawa by SEGRO. The

latter completion is of additional significance, because, as a result,

the Warsaw Suburbs market hit the 2 million m2 threshold.

Warehouse Space Delivered in Q3 2013 (m²)

Magazyny oddane do użytku w III kw. 2013 r. (m²)

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Warehousefinder.pl, Q3 2013

Today, together with the Warsaw Inner City Zone, the entire region

offers almost 2.6 million m2 and is by far the largest industrial hub of

Poland and also the largest in the CEE region.

As at the end of Q3, the on-going construction in the Warsaw region

involved an additional 33,000 m2 of warehouse space distributed

over three projects: additional warehouse space in MLP Pruszków II

(18,000 m2, of which 3,000 m2 is speculative), Diamond Business

Park Ursus (11,000 m2, all of which is speculative space) and the

extension of the SEGRO Business Park Warsaw Ożarów

(4,000 m2). Overall, speculative space currently accounts for 41.5%

of the entire under construction pipeline for the combined zones of

Warsaw.

Warehouse Space Under Construction (m²)

Magazyny w budowie (m²)

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Warehousefinder.pl, Q3 2013

Vacancy

374,000 m2 remained vacant at the end of Q3 in both Warsaw

zones. This translated into an overall vacancy rate of 14.4% (19.1%

in the Inner City and 13.1% in the Warsaw Suburbs), which was on

par with Q2. Over 34% of the available space is found in the Błonie

area.

Rents

No significant changes were observed in the rental bands across the

region in Q3. Rent-wise, the Warsaw Suburbs zone remains one of

the most attractive regions in Poland with headline rents ranging

between €2.7 and €3.6/ m2/ month, depending on location. For

instance, the lower band is more likely to be applied to the Błonie

area, whereas the upper band refers to prime locations, such as

Pruszków. The Inner City zone is typically more expensive, with

headline rents ranging between €4.1 to €5.5/ m2/ month.

0

10,000

20,000

30,000

40,000

Wrocław WarsawSuburbs

WarsawInner City

CentralPoland

Poznań Kraków UpperSilesia

0

20,000

40,000

60,000

80,000

U/C (prelet) U/C (spec)

Page 9: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

On Point • Warsaw City Report • Q3 2013 9

Powierzchnie magazynowe

Popyt

W III kw. br. całkowity popyt na powierzchnie magazynowe i

przemysłowe w obu warszawskich strefach wyniósł łącznie

68 000 m2. Wynajęty wolumen był zwyczajowo większy w strefie

Okolic Warszawy i wyniósł 59 000 m2, podczas gdy na strefę

Warszawa Miasto przypadło pozostałe 9 000 m2.

Nowe umowy i rozszerzenia najmowanej powierzchni stanowiły

zdecydowaną większość transakcji i dotyczyły 48 000 m2 w

Okolicach Warszawy i 7 000 m2 w strefie Warszawa Miasto.

Jednocześnie odnowiono umowy na kolejne 12 000 m2. W

stosunku do poprzedniego kwartału popyt brutto zmniejszył się o

14,4%, a nowy popyt zanotował wzrost o 23,5%.

Największe transakcję najmu w III kw. zawarło ID Logistics

wynajmując 20 000 m2 w budynku AB Logistyka w Grójcu.

Kolejną znaczącą umową było rozszerzenie najmu o kolejne

9 000 m2 przez sieć RTV Euro AGD w Prologis Park Janki. W

strefie miejskiej kluczową transakcją było natomiast rozszerzenie

najmu o 4 000 m2 przez NSS w Distribution Park Okęcie.

Struktura sektorowa nowego popytu w obu strefach

warszawskich w III kw. pokazuje na 51% udział w rynku

operatorów logistycznych. Na kolejnych miejscach znalazły się

sieci handlowe (19%) oraz lekka produkcja (10%).

Net Take-Up by Sectors in both Warsaw submarkets

Popyt netto wg sektorów w obu strefach warszawskich

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Warehousefinder.pl, Q3 2013

Podaż

W III kw. istniejące zasoby w regionie powiększyły się o

34 000 m2, z czego 10 000 m2 oddano do użytku w parku Ideal

Idea III w strefie miejskiej, a kolejne 24 000 m2 wybudowała firma

SEGRO w ramach Tulipan Park Warszawa. Temu ostatniemu

projektowi szczególnej doniosłości dodał fakt, że właśnie tam

wybudowano dwumilionowy metr kwadratowy na rynku Okolic

Warszawy. Obecnie obie strefy warszawskie oferują prawie 2,6

miliona m2 co sprawia, że jest to największy region magazynowy

nie tylko w Polsce, ale i całej Europie Środkowo-Wschodniej.

Pod koniec III kw. w budowie pozostawało 33 000 m2

powierzchni w trzech projektach: MLP Pruszków II (18 000 m2, z

czego 3 000 m2 to powierzchnia spekulacyjna), Diamond

Business Park Ursus (11 000 m2, w całości spekulacyjnie) oraz

rozbudowa SEGRO Business Park Warszawa Ożarów

(4 000 m2). Łącznie, niewynajęta powierzchnia stanowi 41,5%

budowanych w chwili obecnej zasobów.

Vacancy Rate by Location

Wskaźnik dostępnej powierzchni wg lokalizacji

Source/Źródło: Jones Lang LaSalle, Warehousefinder.pl, Q3 2013

Dostępna powierzchnia

Pod koniec III kw. do dyspozycji najemców pozostawało

374 000 m2 dostępnej powierzchni w obu strefach. Oznaczało to,

że pustostany stanowiły 14,4% istniejących zasobów (19,1% w

strefie Warszawa Miasto i 13,1% w Okolicach Warszawy), czyli

tyle samo co w ubiegłym kwartale. Ponad 34% wolnej

powierzchni znajduje się w rejonie Błonia.

Czynsze

W ubiegłym kwartale nie zanotowano znacznych wahań

czynszów. Region Okolic Warszawy pozostaje jednym z

atrakcyjniejszych rynków w kraju ze stawkami bazowymi na

poziomie od 2,7 do 3,6 €/ m2/ m-c w zależności od lokalizacji. Np.

niższa wartość odnosi się bardziej do okolic Błonia, a wyższa do

Pruszkowa. Strefa miejska jest droższa, a koszt najmu mieści się

w granicach od 4,1 do 5,5 €/ m2/ m-c.

9%

2%

2%

7%

10%

51%

19%

Art. elektroniczne / Electronics

Budowlane / Construction

Farmaceutyki / Pharmaceuticals

Inne / Other

Lekka produkcja / LightmanufacturingOperator logistyczny / LogisticoperatorSieć sklepów / Retailer

0% 5% 10% 15% 20% 25%

Warsaw Inner CityCentral Poland

Warsaw SuburbsTri-City

ToruńUpper Silesia

SzczecinWrocławKrakówPoznańPoland

Page 10: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

10 On Point • Warsaw City Report• Q3 2013

Residential market

The sales performance on the residential market of Warsaw in

Q3 2013 was very satisfactory. The good sales resulted from a

number of factors, but the main reason was low interest rates

both for savings and mortgage loans. The key legislative events

in the market environment were:

the passing of a bill introducing another mortgage subsidy

scheme for buyers of newly built dwellings – “Home for the

Young” („Mieszkanie dla Młodych”) in September,

the announcement to allocate PLN 5 billion for a rental housing

fund by the state bank Bank Gospodarstwa Krajowego.

Supply

In Q3 2013, more than 2,100 units were launched for sale. The

offer, understood as the number of dwellings available for sale or

paid reservation, dropped by more than 2,000 units and at the

end of September amounted to less than16,800 units within the

city limits. During the last 12 months (Q4 2012 and three first

quarters of 2013) almost 10,000 units were launched, while the

long term average for new starts amounts to 12,000-12,500 units.

In the same period more than 13,400 units were sold. The low

number of new starts results from the impact of the Developer’s

Act as many developers have problems with obtaining

construction loans or escrow accounts for their clients which are

obligatory pursuant to the new law.

With current transaction figures, this means that an equivalent of

5-quarter sales is now in the market. In September 2013, the

market offered slightly more than 4,600 ready units (in completed

projects), 700 units less than a quarter ago. These constituted

28% of units present in the current offer.

Demand

In Q3 2013, some 4,000 units were sold in Warsaw, almost 1,000

more than in the previous quarter. Of key importance for the

sales results were transactions made by two groups of buyers:

those with a substantial amount of savings, who treat mortgages

as a complimentary source of financing and who are typically

interested in larger dwellings from the lower-middle market

segment; and, buyers seeking 100% LTV mortgage in the last

months before the tightening of lending criteria will come into

force resulting from new banking regulations.

The sales levels are quite satisfactory. Amongst units scheduled

for completion in 2013, 71% have been sold (up 9 pp. compared

to the previous quarter), while amongst completions planned for

2014, sold units constitute 42%.

Pricing

At the end of Q3 2013, the shares of units priced 6,000-7,000

PLN/m2 and 7,000-8,000 PLN/m2 were 32% and 27%,

respectively. Altogether these units accounted for 9,800, i.e. 59%

of the primary market offer in Warsaw.

Units sold, launched and offered in Warsaw

Mieszkania sprzedane, wprowadzone oraz wielkość oferty

Source/Źródło: REAS

The average price calculated for all units introduced to the

market in Q3 2013 was 7.5% lower than in the preceding quarter

and amounted to 7,083 PLN/m2. This decrease was mostly a

result of lower prices in newly started low-end projects but, the

level of 7,100 PLN/m2 is quite similar to the price level of units

launched in Q3 2011.

Forecast

According to developer declarations acquired through the REAS

monitoring study conducted at the end of Q3 2013, developers

and housing cooperatives plan to complete a total of over 14,700

residential units in Warsaw in 2013 and over 13,400 in 2014.

Relative to the previous quarter, the number of dwellings planned

for completion both in 2013 and in 2014 slightly increased.

The future market situation in the low-end market segment will be

strongly affected by the new governmental program: Home for

the Young. The market will also be strongly influenced by banks’

policy towards developers. Limitations in financing of construction

phases, together with restrictions from the Developer Act will

result in a further contraction of the offer and a surplus of

demand over supply in some locations and market segments.

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

Q1

2007

Q3

2007

Q1

2008

Q3

2008

Q1

2009

Q3

2009

Q1

2010

Q3

2010

Q1

2011

Q3

2011

Q1

2012

Q3

2012

Q1

2013

Q3

2013

launched per quarter gross salesoffering at quarter's end

Page 11: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

On Point • Warsaw City Report Q3 2013 11

Rynek mieszkaniowy

Sprzedaż na warszawskim rynku mieszkaniowym w III kwartale

2013 roku była na bardzo dobrym poziomie. Było to wynikiem kilku

czynników, ale kluczowe były niskie stopy procentowe zarówno dla

depozytów jak i kredytów hipotecznych. W otoczeniu legislacyjnym

rynku dwoma ważnymi wydarzeniami było:

uchwalenie we wrześniu ustawy, wprowadzającej kolejny program

wspierający nabywców na rynku pierwotnym, czyli „Mieszkanie dla

Młodych” (MdM),

zapowiedź przeznaczenia 5 mld złotych na utworzenie przez BGK

funduszu mieszkań na wynajem.

Podaż

W III kwartale zostało wprowadzonych do sprzedaży ponad 2 100

lokali. Oferta, rozumiana jako liczba mieszkań możliwych do

kupienia lub dokonania płatnej rezerwacji, zmniejszyła się o ponad

2 000 lokali i na koniec września wyniosła niecałe 16 800 jednostek

w granicach miasta.

W okresie ostatnich 12 miesięcy (IV kwartał 2012 i pierwsze trzy

kwartały 2013) na rynek warszawski wprowadzono do sprzedaży

prawie 10 tys. jednostek, wobec długoterminowej przeciętnej na

poziomie 12,0-12,5 tysiąca, zaś sprzedano w tym samym okresie

ponad 13,4 tys.

Przy tempie sprzedaży z ostatnich 12 miesięcy obecna oferta

sprzedawałaby się zatem przez około pięć kwartałów. Na koniec

września 2013 w ofercie znajdowało się niecałe 4,6 tysiąca

gotowych mieszkań, czyli o 700 mniej, niż kwartał wcześniej.

Stanowiło to 28% całej oferty.

Popyt

W ciągu III kwartału 2013 roku deweloperzy sprzedali w Warszawie

4 tysiące mieszkań, o prawie tysiąc więcej niż w poprzednim

kwartale. Kluczowe dla wyników sprzedaży były transakcje

dokonane przez dwie grupy nabywców: osób z pokaźnymi

oszczędnościami, które traktują kredyty jedynie jako uzupełniające

źródło finansowania i które najczęściej poszukują większych lokali z

segmentu mieszkań o podwyższonym standardzie oraz nabywców

korzystających z kredytu na 100% LTV w ostatnich miesiącach

przed zaostrzeniem zasad udzielania kredytów w wyniku nowej

regulacji.

Poziom sprzedaży jest dość zadowalający. Wśród mieszkań

planowanych do oddania w 2013 roku, 71% stanowią mieszkania

już sprzedane (o 9 punktów procentowych więcej niż w poprzednim

kwartale); podczas gdy wśród mieszkań planowanych do realizacji

w 2014 roku mieszkania sprzedane stanowią 42%.

Ceny

Na koniec III kwartału 2013 udziały w ofercie mieszkań o cenach z

przedziału 6-7 tys. PLN/m² i 7-8 tys. PLN/m² wynosiły odpowiednio

32% i 27%. Łącznie mieszkań tych było na rynku nieco ponad 9,8

tys. co stanowiło ok. 59% oferty.

Units sold vs. units launched to the Warsaw market

in 1994-2013 / Mieszkania sprzedane, a wprowadzone na

rynek 1994-2013

Source/Źródło: REAS

Przeciętna cena liczona dla wszystkich jednostek mieszkalnych

wprowadzonych na rynek w III kwartale 2013 roku wyniosła 7 083

PLN/m², czyli o 7,5% mniej, niż w poprzednim kwartale. Wzrost ten

wynika w dużej mierze z niższych w porównaniu z poprzednim

kwartałem cen mieszkań wprowadzanych do sprzedaży w

podsegmencie mieszkań o podstawowym standardzie, ale poziom

cen 7 100 PLN/m2 jest zbliżony do przeciętnych cen mieszkań

wprowadzanych do sprzedaży w III kw. 2011 roku.

Prognoza

Zgodnie z deklaracjami deweloperów i spółdzielni mieszkaniowych z

końca III kwartału 2013 roku planują oni oddanie w Warszawie około

14,7 tysiąca mieszkań w 2013 roku i ponad 13,4 tysiąca w roku

kolejnym. W porównaniu z poprzednim kwartałem liczba lokali

planowanych do oddania w obu tych latach nieco wzrosła.

Na przyszłą sytuację rynkową w segmencie najtańszych mieszkań

duży wpływ będzie miał program Mieszkanie dla Młodych. Duże

znaczenie będzie miała także polityka banków wobec deweloperów.

Ograniczenia w finansowaniu nowych inwestycji z kredytu w

połączeniu z wymogami ustawy o ochronie praw nabywców

przyniosą dalsze zmniejszanie się oferty oraz nadwyżkę popytu nad

podażą w niektórych lokalizacjach i segmentach rynku.

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

launched for sale

sold (or potential demand)

Page 12: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

12 On Point • Warsaw City Report• Q3 2013

Market Practice

Purchasing Cost Summary

VAT asset sale: 23% VAT on buildings and land (commercial properties) or in exceptional cases (if transaction classified as sale of enterprise) civil-transaction tax in the amount of 2% of the transaction price. Buyers more frequently apply now for tax rulings confirming that VAT can be charged on asset sales and refunded by the tax office thereafter. Rulings take up to 3 months to obtain but guarantee no tax office interpretation risks on real estate transactions;

shares sale: civil transaction tax of 1% of the net asset value.

Court registration fees real estate transactions are subject to fixed court registration fees, not linked to the volume of the contract, e.g. PLN 200 for the entrance of the right of freehold or perpetual usufruct to the Perpetual Book;

Notarial fees vary according to transaction price but no more than 6 months average salary in the domestic economy for the previous year;

Agency fees typically 1%-3% of purchase price plus VAT at 23%;

Leasing Practice Office

Lease length 5 years; 3-year rarely;

Rental basis paid monthly in advance with rents denominated in € but paid in Polish Zloty (currently acceptable also in €); full rent is typically payable for common areas;

Lease agreement collateral bank guarantee or cash deposit equivalent of 3 months’ rent and service charges, all increased by VAT;

Rent increases annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP);

Repairs internal – tenant;

external/structural – by landlord, not recovered through service charge;

common areas – landlord, although recovered through service charge (with the exception of major repairs);

Insurance landlord covers costs of building insurance (recovered through service charge), tenant covers insurance of own premises, contents and civil liability;

Agency fees 12,5% - 25% of the annual effective rent, increased by VAT. Fees are paid by either the landlord or tenant. Remuneration may be also calculated as a percentage from the total value of a lease contact. In case of negotiations on behalf of tenant – remuneration paid by tenant may be based on the percentage of the savings secured for the tenant;

Reinstatement: not common practice - negotiable by lease;

Other developers’ incentives partial or full fit-out (depending on the transactional volume and lease length)

rent free periods: common practice on the market – usually in the range of 6 – 8 months rent (in case of 60 months lease, the length of the rent free period depends on the transactional volume, status of the development and lease length );

Leasing Practice Industrial

Lease length 3-5 years for logistic companies; 7-10 years more common for production or warehouse built to suit projects;

Rental basis paid monthly in advance with rents denominated in € but paid in Polish Zloty;

Lease agreement collateral bank guarantee or cash deposit equivalent of 3 - 6 months rent and service charges all increased by VAT;

Rent increases annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP);

Repairs internal - tenant; external/structural and common areas – landlord although recovered through service charges;

Insurance landlord covers costs of building insurance (included in service charges), tenant covers insurance of own premises, contents and civil liability;

Agency fees 15% - 25% of the annual rent, increased by VAT, depending on the lease length. Fees are paid by the landlord. Remuneration may be also calculated as a percentage from monthly rent or percentage of the total value of a lease contact. In case of renegotiations led on behalf of tenant – remuneration may be paid by tenant depending on the percentage of the savings secured for the tenant;

Reinstatement: negotiable by lease;

Other developers’ incentives partial or full fit-out (depending on the transactional volume and lease length);

rent free periods: common practice on the market - usually in the range of 4 – 8 months rent (in case of 60 month lease). Rent free periods depend on the transactional volume and lease length;

Leasing Practice Retail

Lease length 5, 7 or 10 years with an option to extend, but possible for max. 30 years;

Base rent paid monthly in advance, denominated in € but paid in PLN;

Turnover rent 6%-8% of the turnover, adjusted monthly, quarterly or yearly, applicable when higher than the base rent;

Lease agreement collateral bank guarantee or cash deposit equivalent of 3-6 months base rent plus service charges and marketing fees plus VAT;

Key money or premiums common for high street retail as well as in existing shopping centres equal to fit out cost or even exceeding in case of best locations;

Rent increases indexed annually according to Harmonised Index of Consumer Prices (HICP);

Leasing fees 10%-16% of the annual rent, increased by VAT;

Other developers’ incentives participation in fit-out costs of the rented space – applicable in case of anchor tenants;

Page 13: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

On Point • Warsaw City Report Q3 2013 13

Praktyka rynkowa

Warunki kupna-sprzedaży nieruchomości Podatek VAT sprzedaż nieruchomości: 23% VAT na budynki i grunt (w przypadku transakcji nieruchomościami komercyjnymi) lub w wyjątkowych przypadkach, (jeżeli

sprzedaż zostaje zakwalifikowana jako sprzedaż przedsiębiorstwa) podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% od ceny transakcyjnej. Kupujący częściej obecnie występują o oficjalną interpretację podatkową potwierdzającą, że transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, który zostanie następnie zwrócony kupującemu. Otrzymanie interpretacji podatkowej trwa do 3 miesięcy, ale eliminuje ryzyko innej kwalifikacji przez Urząd Skarbowy;

sprzedaż udziałów: podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% wartości nieruchomości netto;

Koszty sądowe stałe opłaty sądowe związane z księgami wieczystymi, przykładowo wpis prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego do Księgi Wieczystej podlega opłacie w wysokości 200 PLN;

Opłaty notarialne zmienne w zależności od ceny transakcyjnej, nie wyższe niż sześciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzen ia w gospodarce narodowej w poprzednim roku;

Prowizja agencji nieruchomości zazwyczaj 1%-3% ceny transakcyjnej plus 23% VAT;

Warunki najmu powierzchni biurowych

Długość najmu 5 lat; 3-letni okres najmu występuje sporadycznie;

Czynsz płatny z góry miesięcznie; czynsze ustalane w €, ale płatne w PLN (obecnie dopuszczalne również w €); pełen czynsz za powierzchnie wspólne - dodawany do opłat głównych;

Zabezpieczenie umowy gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy w wysokości 3-miesięcznego czynszu oraz opłat eksploatacyjnych plus VAT;

Wzrost czynszu coroczna indeksacja wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP);

Naprawy wewnętrzne – najemca;

zewnętrzne/strukturalne - właściciel, bez odzyskiwania poprzez opłatę eksploatacyjną;

powierzchnia wspólna – właściciel, jednak koszt ten jest odzyskiwany poprzez opłatę eksploatacyjną (za wyjątkiem napraw głównych);

Ubezpieczenie właściciel - ubezpieczenie budynku, (koszt ten jest odzyskany poprzez opłatę eksploatacyjną), najemca - OC, NW, majątek ruchomy;

Prowizja agencji nieruchomości 12,5% – 25% rocznego czynszu efektywnego plus VAT, płatna przez właściciela lub najemcę. Wynagrodzenie może być także zdefiniowane w oparciu o całkowitą wartość zawartej umowy najmy. W przypadku negocjacji, wynagrodzenie płacone przez najemcę może być zależne od oszczędności wynegocjowanych przez agencję;

Przywrócenie przedmiotu najmu do stanu pierwotnego

nie praktykowane - negocjowane przy wynajmie;

Dodatkowy pakiet oferowany najemcom częściowa lub pełna aranżacja wynajmowanej powierzchni (zależnie od wielkości kontraktu i czasu jego trwania);

okres wolny od płatności czynszu: standardowo na początku okresu najmu oferuje się 6 - 8 miesięcy wolnych od płatności (w przypadku umów zawieranych na 5 lat, długość okresu wolnego od płatności czynszu najmu zależy od wartości umowy, statustu realizacji inwestycji biurowej i długości umowy);

Warunki najmu powierzchni magazynowych

Dłuogość najmu 3-5 lat dla firm logistycznych, 7-10 lat bardziej typowe dla firm produkcyjnych lub najemców magazynów budowanych na konkretne zamówienie, tzw. built to suit;

Czynsz płatny z góry miesięcznie; czynsze ustalane w €, ale płatne w PLN;

Zabezpieczenie umowy gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy w wysokości 3-6 - miesięcznych czynszów oraz opłat eksploatacyjnych powiększone o podatek VAT;

Wzrost czynszu coroczna indeksacja według wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP);

Naprawy wewnętrzne – najemca, zewnętrzne/strukturalne oraz powierzchnia wspólna – właściciel, jednak koszt ten jest odzyskiwany poprzez opłatę eksploatacyjną;

Ubezpieczenie właściciel - ubezpieczenie budynku, (koszt ten stanowi część opłat eksploatacyjnych), najemca - OC, NW, majątek ruchomy;

Prowizja agencji nieruchomości 15% – 25% rocznego czynszu plus VAT, w zależności od długości najmu, płatna przez właściciela. Wynagrodzenie może być także zdefiniowane w oparciu o czynsz miesięczny lub o całkowitą wartość zawartej umowy najmu. W przypadku renegocjacji prowadzonych w imieniu najemcy, wynagrodzenie może być płacone przez najemcę w zależności od oszczędności wynegocjowanych przez agencję;

Przywrócenie przedmiotu najmu do stanu pierwotnego

negocjowane przy wynajmie;

Dodatkowy pakiet oferowany najemcom częściowa lub pełna aranżacja wynajmowanej powierzchni (zależnie od wielkości kontraktu i czasu jego trwania);

okres wolny od płatności czynszu: standardowo na początku okresu najmu oferuje się 4 - 8 miesięcy wolnych od płatności (w zależności od wielkości transakcji i długości okresu najmu);

Warunki najmu powierzchni handlowych

Długość najmu 5, 7 lub 10 lat, z możliwością przedłużenia, ale nie dłużej niż na 30 lat

Czynsz podstawowy płatny z góry miesięcznie; ustalany w €, ale płatny w PLN;

Czynsz od obrotu 6%-8% od obrotu, rozliczany miesięcznie, kwartalnie lub rocznie, należny w przypadku, gdy wyższy od czynszu podstawowego;

Zabezpieczenie umowy gwarancja bankowa lub depozyt gotówkowy równe 3-6 miesięcznemu czynszowi podstawowemu wraz z opłatami eksploatacyjnymi i marketingowymi (plus VAT);

Odstępne praktykowane w przypadku sklepów przy głównych ulicach handlowych jak również w istniejących centrach handlowych, równe zwrotowi nakładów na adaptację sklepu lub znacznie je przewyższające dla najlepszych lokalizacji;

Wzrost czynszu coroczna indeksacja według wskaźnika wzrostu cen konsumpcyjnych dla strefy Euro (tzw. HICP);

Prowizja agencji nieruchomości 10%-16% rocznego czynszu plus VAT;

Dodatkowy pakiet oferowany najemcom dofinansowanie kosztów aranżacji wynajmowanej powierzchni – stosowane w przypadku kluczowych najemców;

Page 14: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

14 On Point • Warsaw City Report• Q3 2013

Warsaw – Map of New Office and Warehouse Provision

Page 15: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

On Point • Warsaw City Report Q3 2013 15

Warsaw Agglomeration – Map of Retail Provision

Page 16: Jones Lang LaSalle: Warszawski rynek nieruchomości w 3Q2013

Contacts

Tomasz Trzósło

Managing Director

Head of Capital Markets Poland

Jones Lang LaSalle

+48 22 318 0000

[email protected]

www.joneslanglasalle.pl

Patricia Lannoije

National Director

Head of Research Poland

Jones Lang LaSalle

+48 22 318 0417

[email protected]

www.joneslanglasalle.pl

Paweł Sztejter

Partner

REAS Residential Advisors

Poland

+48 22 380 2100

[email protected]

www.reas.pl

Tomasz Czuba

Head of Office Leasing

Poland

Jones Lang LaSalle

+48 22 318 0198

[email protected]

www.joneslanglasalle.pl

Anna Wysocka

Head of Retail Agency

Poland

Jones Land LaSalle

+48 22 318 00 16

[email protected]

www.joneslanglasalle.pl

Tomasz Mika

Head of Industrial Department

Poland

Jones Lang LaSalle

+48 22 318 0221

[email protected]

www.joneslanglasalle.pl

Warsaw City Report – Q3 2013

OnPoint reports from Jones Lang LaSalle include quarterly and annual highlights of real estate activity, performance and specialised

surveys and forecasts that uncover emerging trends.

www.joneslanglasalle.com

The residential section of the Report was prepared by REAS - expert and consultant on residential projects in Poland. In January 2007 Jones Lang LaSalle and REAS have signed a cooperation agreement and offer integrated services in regards to commercial and residential sectors in Poland. Część raportu poświęcona rynkowi mieszkaniowemu została przygotowana przez firmę REAS - eksperta i doradcę w zakresie planowania i realizacji inwestycji mieszkaniowych w Polsce. W wyniku umowy o współpracy podpisanej w styczniu 2007 roku, Jones Lang LaSalle i REAS wspólnie oferują zintegrowane usługi w sektorze nieruchomości komercyjnych i mieszkaniowych w Polsce.

www.reas.pl

COPYRIGHT © JONES LANG LASALLE IP, INC. 2013. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means without prior written consent of

Jones Lang LaSalle. It is based on material that we believe to be reliable. Whilst every effort has been made to ensure its accuracy, we cannot offer any warranty that it contains no factual errors. We

would like to be told of any such errors in order to correct them.