32STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIEPODKARPACKIM W LATACH -2001999 8

IV. HAŁAS

Jasło - ul. Metzgera

I łasuw Polańczyku

nterkalibracyjne pomiary ha

33 HAŁAS

IV.1. ŹRÓDŁA HAŁASU

IV.2. OCENA KLIMATU AKUSTYCZNEGO

Stan akustyczny środowiska jest ważnym czynnikiem decydującym o jakości środowiska. Klimatakustyczny województwa podkarpackiego, podobnie jak na terenie całego kraju, kształtuje w głównejmierze hałas komunikacyjny. Sieć dróg publicznych w województwie wynosi łącznie ok. 18,5 tys. km.Zaobserwowany w ostatnich latach dynamiczny wzrost liczby pojazdów, zarówno ciężarowych jaki osobowych, ma decydujący wpływ na poziom hałasu w regionie.

Hałas przemysłowy stanowi zagrożenie o charakterze lokalnym. W ostatnich latach widoczny jestspadek emisji hałasu do środowiska z dużych zakładów przemysłowych. Uciążliwością akustycznąodznaczają się niewielkie zakłady usługowe, produkcyjne, a także prowadzące działalność rozrywkową.Najczęstszym źródłem emisji ponadnormatywnego poziomu dźwięku są instalacje, procesy techno-logiczne, maszyny, urządzenia (chłodnicze, wentylacyjne i klimatyzacyjne) oraz transport wewnątrz-zakładowy.

W latach 2000-2008 badaniami hałasu objęto łącznie 350 obiektów przemysłowych. W wynikukontroli, przekroczenie dopuszczalnych norm w porze dziennej stwierdzono w 120 przypadkach (34%),zaś w porze nocnej w 74 przypadkach (21%). W ciągu ostatnich lat najczęstsze przekroczenia wartościdopuszczalnych poziomów hałasu stwierdzono w przedziałach 0-5 dB oraz 5-10 dB, podczas gdy wewcześniejszych latach w przedziałach 10-15 dB oraz 15-20 dB.

W 2008 r. kontrole hałasu przemysłowego, powstającego w trakcie prowadzonej działalnościpodmiotów gospodarczych, przeprowadzone były głównie ze względu na wpływające interwencjemieszkańców. Najczęstszym źródłem tego typu hałasu są instalacje, procesy technologiczne, maszynyi urządzenia: chłodnicze, wentylacyjne i klimatyzacyjne.

Na terenie województwa przeprowadzono łącznie 25 kontroli w 23 zakładach. W trakcie kontroli,w 14 zakładach wykonane zostały pomiary hałasu emitowanego przez eksploatowane źródła. Pomiaryhałasu w porze nocnej wykonano w 6 zakładach. Z analizy danych wynika, że przekroczeniedopuszczalnego poziomu dźwięku, w porze dnia wystąpiło tylko raz, a w porze nocy nie zanotowanoprzekroczeń. Procentowy udział liczy skontrolowanych zakładów przekraczających poziomy dopusz-czalne, w ogólnej ilości skontrolowanych zakładów, dla których wykonano pomiary hałasu, wyniósł 7%dla pory dziennej.

Oceny klimatu akustycznego na terenie województwa podkarpackiego w 2008 r. dokonano napodstawie wyników pomiaru poziomu hałasu komunikacyjnego określonego wskaźnikami: L , L ,

Ryc. IV.1.1. Zmiany liczby zarejestrowanych pojazdów w latach 1999-2007 w województwie podkarpackim,przy założeniu, że wartość wskaźników w 1999 r. równa jest 100% (źródło danych [2])

Hałas przemysłowy

Hałas komunikacyjny

AeqD AeqN

pojazdy ogółem za rok 1999 brak danych

10%

30%

50%

70%

90%

110%

130%

150%

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

ogółem s. ciężarowe ciągniki s. osobowe

34STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIEPODKARPACKIM W LATACH -2001999 8

L i L , w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawiedopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku.

W 2008 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie wykonał badania poziomówhałasu komunikacyjnego w 30 punktach pomiarowych, z czego 15 punktów objęto pomiarami w porzenocnej. Pomiarami objęto następujące miejscowości:1. Brzozów - 4 punkty pomiarowe,2. Mielec - 4 punkty pomiarowe,3. Horyniec-Zdrój - 2 punkty pomiarowe,4. Bielowy - 1 punkt pomiarowy,5. Dębica - 3 punkty pomiarowe,6. Rzeszów - 12 punktów pomiarowych,7. Tarnobrzeg - 4 punkty pomiarowe.

Pomiary emisji hałasu do środowiska zrealizowano w zakresie: prowadzenia długookresowejpolityki ochrony przed hałasem (Brzozów, Mielec, Horyniec-Zdrój), monitoringu interwencyjnego(Bielowy, Dębica) oraz w celu oceny efektu ekologicznego zrealizowanych inwestycji na tereniewojewództwa podkarpackiego (Rzeszów, Tarnobrzeg).

Przeprowadzone analizy, z wykorzystaniem wskaźników L , L , nie objęły wszystkich wyma-ganych metodyką okresów pomiarowych w ciągu roku, miały charakter pilotażowy i nie mogą stanowićjednoznacznej informacji o stwierdzonych przekroczeniach.

Pełne wdrożenie nowego systemu pomiarów, zgodnie z metodyką będzie prowadzone od2009 r.

Łączna długość ciągów komunikacyjnych objętych badaniem długookresowym, z wykorzystaniemwskaźników L , L , wyniosła ok. 12,53 km. Wartość długookresowego poziomu dźwięku na tereniewojewództwa dla L zawierała się w przedziale od 55 dB (Horyniec-Zdrój) do 73 db (Brzozów, ul.Mickiewicza), a wielkość przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu wyniosła od 1 dB do 13 dB.Wartość L kształtowała się w przedziale od 45 dB (Horyniec-Zdrój) do 63 dB (Brzozów, ul. Mickiewicza),a przekroczenia wyniosły od 2 dB d 13 dB.

Największy procent długości odcinków ulic, przy których emisja hałasu przekraczała dopuszczalnydługookresowy poziom hałasu zarówno dla L jak i L odnotowano w przedziale 0-5 dB. W 2008 r. nieodnotowano przekroczeń powyżej 15 dB.

W roku 2008, w ramach monitoringu kontrolnego, przeprowadzono pomiary natężenia hałasu w 20punktach pomiarowych, w tym w 5 punktach w porze nocnej. Pomiary prowadzono w granicachadministracyjnych czterech miejscowości: Bielowy i Dębica (w odpowiedzi na interwencję mieszkań-ców), Rzeszów i Tarnobrzeg (dla oceny efektu ekologicznego zrealizowanych w latach 2007-2008inwestycji drogowych). Ocena klimatu akustycznego w tych miejscowościach wykonana została w opar-ciu o dopuszczalne równoważne poziomy dźwięku dla pory dnia i nocy (L L ).

Wartość równoważnego poziomu hałasu dla pory dnia kształtowała się w zakresie od 63 dB do72 dB, a wielkość przekroczeń wyniosła od 8 dB (Tarnobrzeg ul. Wyspiańskiego) do 17 dB (Bielowy). Dlapory nocy od 63,8 dB (Dębica, Osiedle Kępa) do 69,9 dB (Bielowy), a wielkości przekroczeń od 13,8 dBdo 19,9 dB. Dla pory dnia ok. 50% przekroczeń odnotowano w przedziale od 5-10 dB, dla pory nocy ok.60% stanowiły przekroczenia ponad 15 dB.

DWN N

DWN N

DWN N

DWN

N

DWN N

Aeq,D, Aeq,N

Tabela IV.2.1. Liczba punktów pomiarowych w poszczególnych klasach przekroczeń długookresowego poziomu dźwiękuw 2008 r. (źródło danych [26])

MiastoBrak

przekroczeń 0-5 dB 5-10 dB 10-15 dB 15-20 dB > 20 dB

LDWN

LN

Brzozów

Mielec

Horyniec Zdrój

Województwo

Brzozów

Mielec

Horyniec Zdrój

Województwo

1

3

-

4

1

3

-

4

2

-

2

4

2

-

2

4

-

1

-

1

-

1

-

1

1

-

-

1

1

-

-

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

35 HAŁAS

Tabela IV.2.2. Liczba punktów pomiarowych w poszczególnych klasach przekroczeń równoważnego poziomu dźwiękuw 2008 r. (źródło danych [26])

Monitoring hałasu komunikacyjnego w miejscowości Rzeszów

W mieście Rzeszów pomiary natężenia poziomu hałasu komunikacyjnego prowadzono w rejonieobiektów, dla których wykonano znaczące inwestycje w zakresie ochrony przed hałasem. Do końca2008 r. w Rzeszowie wybudowano ekrany o łącznej długości ok. 7,4 km. W pobliżu głównych tras tranzy-towych miasta (ciągu komunikacyjnego drogi krajowej nr 4 i nr 9 oraz europejskiej trasy E40 i E371)zlokalizowano reprezentatywne punkty pomiarowo-kontrolne. Badaniem objęto ciąg dróg o łącznejdługości ok. 10,74 km.

Pomiary równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dziennej prowadzono na wysokości 1,5 mi 4 m od źródła, w odległości przed (od 7 do 20 metrów) i za ekranem akustycznym (od 14 do 100 metrów).Wyniki pomiarów wykazały znacznie niższe wartości równoważnego poziomu hałasu za ekranem.Wartość różnicy równoważnego poziomu hałasu, dla pomiarów prowadzonych na wysokości 1,5 m odźródła, kształtowała się w zakresie od 13,4 dB (ul. Krakowska) do 28,5 dB (ul. Witosa), zaś wartośćróżnicy dla pomiarów na wysokości 4 metry od źródła hałasu - wynosiła od 12,4 dB (ul. Krakowska) do27,9 dB (ul. Witosa).

Wyniki badań potwierdzają skuteczność zrealizowanych inwestycji. We wszystkich porówny-wanych punktach pomiarowych nastąpiło zmniejszenie emisji hałasu do środowiska.

Pora dzienna L Aeq, D

Pora nocna L Aeq, N

MiastoBrak

przekroczeń 0-5 dB 5-10 dB 10-15 dB 15-20 dB > 20 dB

Bielowy

Dębica

Tarnobrzeg

Województwo

Bielowy

Dębica

Tarnobrzeg

Województwo

- - - - 1 -

- - - 2 1 -

- - 4 - - -

- - 4 2 2 -

- - - - 1 -

- - - 2 1 -

- - - - 1 -

- - - 2 3 -

Rzeszów - ul. Szopena

36STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIEPODKARPACKIM W LATACH -2001999 8

Mapa IV.2.1. Miasto Rzeszów - wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w 2008 r. (źródło danych [26])

Warszaw

ska

Lube

lska

Podka

rpac

ka

WIS

ŁOK

DRABINIANKA

OsiedlePaderewskiego

OsiedleMieszka I

OsiedleDąbrowszczaków

POBITNO

OsiedleMieszka I

SŁOCINA

ZALESIE

BIAŁA

BARANÓWKA

Osiedlegen. Andersa

PRZYBYSZÓWKA

STARONIWA

ZWIĘCZYCA

OsiedleDąbrowskiego

OsiedleKmity

WILKOWYJA

STAROMIEŚCIE

OsiedlePiastów

OsiedleKr. Augusta

Osiedle1000 Lecia

OsiedlePułaskiego

Osiedlegen. Grota

RoweckiegoOsiedle

Nowe Miasto

ŚRÓDMIESCIE

ciągi analizowanych ulicpozostałe ulice

Krakowska

LwowskaAl.W

.Wito

sa

Al.PowstańcówA

l.Arm

ii

Al.Batalionów

Chłopskich

Kra

jow

ej

Warszawy

Al.G

enerała

Wład

ysława

Siko

rskiego

19,2 dB20,2 dB

18,0 dB18,0 dB

12,4 dB13,4 dB

27,9 dB28,5 dB

14,9 dB17,2 dB

15,7 dB18,3 dB 23,7 dB

25,5 dB

15,0 dB17,4 dB

17,5 dB19,7 dB

18,2 dB18,8 dB

18,5 dB22,1 dB

17,5 dB19,7 dB

LEGENDA:

lokalizacja i numer punktu pomiarowego1

1

4

2

5

3

7

6

8

12

1110

9E371E371

E371

E40E40

E40E40

9

4

4

4

4

878

droga krajowa4

878 droga wojewódzka

E40 trasa europejska

15,7 dB

18,3 dB

- różnica LAeq D dla punktu pomiarowego zlokalizowanego na wyskości 4 m

- różnica LAeq D dla punktu pomiarowego zlokalizowanego na wyskości 1,5 m

984

985

2

875

1 34

985

3

2

1

1

887

886

886

4

3

2

1

1

985

867

867

2

1

723

871

1

4

3

2

37 HAŁAS

Mapa IV.2.2. Pomiary hałasu komunikacyjnego na terenie województwa podkarpackiego w 2008 r. (źródło danych [26])

1

1

4

2

5

3

7

6

8

12

1110

9

878

878

Pomiary w zakresie długookresowej polityki

Pomiary interwencyjne na wniosek mieszkańców

Pomiary potwierdzające efekt ekologiczny inwestycji

WolnościW

ojsławska

Legionistów

Hen

ryka

Sie

nkie

wic

za

Stanisława Padykuły

984

985

L = 63 dBDWN

L = 63 dBDWN

L = 67 dBDWN

L = 57 dBN

L = 53 dBN

L = 63 dBDWN

L = 54 dBN

L = 55 dBN

2

875

AlejaNiepodległośc

i

1 34

MIELEC

Krako

wska

Wielopolska

Rzeszowska

Tras

aLw

owsk

a

Sandom

iers

ka

Trasa

Lwowsk

a

4

4

985

E40

L = 67,3 dBAeqD

L = 64,2 dBAeqN

L = 63,8 dBAeqN

E40

L = 68,1dBAeqD

3

2

4

L = 71,2 dBAeqD

L = 67,1dBAeqN

1

E40

DĘBICA

Horyniec-Zdrój

Mielec

Brzozów

Bielowy

Dębica

Tarnobrzeg

Rzeszów

E371

E40

9

4 4 E40

739

E371

Pilzno

Strzegocice

Bielowy

73

73

L = 69,9 dBAeqN

L = 72 dBAeqD

1

BIELOWY

Rzeszow

ska

3M

aja

Legio

nistó

w

Mickiewicza

887

L = 57 dBDWN

886

886

4

L = 59 dBDWN

L = 61 dBDWN

L = 73 dBDWN

L = 49 dBN

L = 47 dBN

L = 52 dBN

L = 63 dBN3

2

1

BRZOZÓW

LEGENDA

lokalizacja i numer punktu pomiarowego1

- pora dnia

- pora nocy

LL

aeq D

Aeq N

Równoważny średni poziom dźwięku L :Aeq

droga krajowa4

985 droga wojewódzkaE40 Trasa europejska

- z uwzglednieniem pory dnia, wieczoru i nocy

- z uwzglednieniem pory nocy

LL

DWN

N

Długookresowy średni poziom dźwięku:

867

867

HORYNIEC-ZDRÓJ

L = 55 dBDWN

L = 46 dBN

2

1 L = 55 dBDWN

L = 45 dBN

Sienkiewicza

Wyspiańskiego Kopernika

Mic

kiew

icza

Sik

ors

kie

go

723

L = 67 dBAeqN

L = 68 dBAeqD

L = 69 dBAeqD

L = 63 dBAeqD

L = 69 dBAeqD

871

1

4

3

2

TARNOBRZEG

38STAN ŒRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIEPODKARPACKIM W LATACH -2001999 8

IV.3. INWESTYCJE ZWIĄZANE Z OGRANICZENIEM EMISJI HAŁASUDO ŚRODOWISKA

Działania zmierzające do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko hałasuprzemysłowego sprowadzają się zwykle do ograniczenia uciążliwości hałasowej konkretnych,najczęściej punktowych źródeł hałasu. W 2008 r. inwestycje ograniczające emisję hałasuprzemysłowego do środowiska zrealizowane zostały m.in. w:1. CARBON BLACK POLSKA Sp. z o.o. w Jaśle - w celu osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony

środowiska jako całości, przystosowania wyposażenia instalacji do wymagań pozwoleniazintegrowanego i wymagań BAT i BREFF (w tym ograniczenia emisji hałasu do środowiska)zrealizowano następujące przedsięwzięcia inwestycyjne: zastąpienie istniejącego filtra suszarki liniisadzowej nr 1 nowym filtrem (PGF) typu pulse jet on-line, przebudowa systemu transportu gazuporeakcyjnego, przeniesienie wentylatora filtra aspiracji.

2. Firmie GPR Guma i Plastik Recycling Sp. z o.o. w Zarzeczu - wykonano prace modernizacyjnepolegające na wyciszeniu hali granulacji gumy przez zastosowanie wełny mineralnej i dodatkowejwarstwy płyty gipsowej; poprzez połączenie nowej i starej hali wtryskarek oraz hali kontroli stworzonojedną zamkniętą halę, której dach wykonano z płyt warstwowych, a ściany boczne wyciszonostyropianem.

3. Spółce Richd. Anders Polska Zakład Produkcyjny w Kańczudze - ograniczono rozprzestrzenianie sięhałasu w kierunku sąsiadującej z zakładem posesji prywatnej poprzez usytuowanie muru przykomplecie suszarni.

Wśród głównych działań prowadzonych w celu poprawy infrastruktury drogowej w województwie,w latach 2000-2007, wymienić należy:1. poprawę infrastruktury drogowej w regionie, obszar południowo-wschodni - Wielka Pętla

Bieszczadzka,2. przebudowę ulic powiatowych w centrum miasta Rzeszowa,3. przebudowę drogi powiatowej nr 1342R Sędziszów Młp.-Zagórzyce-Wielopole Skrzyńskie,4. prace projektowe i uzgodnienia przedsięwzięcia „Przebudowa ulic Rzeszowa w ciągu drogi krajowej

nr 4”,5. zakończenie budowy obwodnicy miasta Jasła w ciągu drogi krajowej nr 28,6. realizację kolejnego etapu budowy obwodnicy miasta Stalowa Wola,7. remont drogi krajowej nr 9 (skrzyżowanie w Widełce),8. budowę drogi obwodowej miasta Pilzna w ciągu drogi krajowej nr 4,

Jasło - ul. Kościuszki

39 HAŁAS

9. przebudowę dróg wojewódzkich: nr 871 Tarnobrzeg - Stalowa Wola, nr 985 Nagnajów - Dębica naodcinku Nagnajów - Mielec, nr 992 Jasło-Krempna na odcinku Krempna - Grab,nr 886 Domaradz - Sanok, nr 877 odcinek Leżajsk - Łańcut i dróg łącznikowych, nr 872 na odcinkuBaranów Sandomierski - Majdan Królewski, nr 988 Babica -Warzyce na odcinku Twierdza - Warzyce,

10. planowanie budowy obwodnic miast: Ropczyce, Sokołów Młp., Leżajsk, Przeworsk, Jarosław,11. budowę ekranów akustycznych w Rzeszowie o łącznej długości około 7,4 km,12. budowę ekranu na wysokości zabudowań w rejonie skrzyżowania w Radymnie (150 m).

W 2008 r. Podkarpackie Biuro Planowania Przestrzennego w Rzeszowie opracowało ProgramOchrony Środowiska dla województwa podkarpackiego na lata 2008-2011, z uwzględnieniem lat 2012-2015. W programie określono kierunki działań średnio- i krótkoterminowych w zakresie ochrony przedhałasem i ich realizacji (priorytet 8).

Wśród głównych działań prowadzonych w 2008 r., w celu poprawy infrastruktury drogowej wwojewództwie, wymienić można m.in.:1. przebudowę mostu na rzece Wisłoka w miejscowości Jaworze Górne, ciąg drogi krajowej

nr 73 Pilzno - Jasło,2. przebudowę drogi krajowej nr 4, od Machowej do Łańcuta oraz budowę obwodnicy Ropczyc w ciągu

drogi krajowej nr 4 (E40) Jędrzychowice - Korczowa,3. przebudowę mostu w Nagnajowie w ciągu drogi krajowej nr 9, będącej częścią trasy międzynarodowej

E371, łączącej północ kraju z południem oraz ze Słowacją.W 2008 r. rozpoczęła się realizacja rządowego „Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2008-

2012”. Planowane i realizowane najważniejsze inwestycje i modernizacje na terenie województwapodkarpackiego to: budowa autostrady A-4, budowa drogi S-19 oraz budowa obwodnicy Jarosławia iRopczyc - ciąg drogi krajowej nr 4.

Ponadto GDDKiA objęło programem „Drogi zaufania. Bezpiecznych osiem”, dwie drogi znajdującesię na terenie województwa podkarpackiego: drogę krajową nr 4 (E40) i nr 9 (E371). Wszystkie tedziałania przyczynią się do ograniczenia negatywnego działania dróg na środowisko w tym równieżograniczenia emisji hałasu.

Ekrany akustyczne - obwodnica Głogowa Małopolskiego