WYKONYWANIE PRZEZ GMINY WOJEWÓDZTWA

ZACHODNIOPOMORSKIEGO ZADAŃ W ZAKRESIE OPIEKI NAD ZWIERZĘTAMI

BEZDOMNYMI

Jarosław Staniszewski Delegatura w SzczecinieNAJWYŻSZA IZBA KONTROLIwww.nik.gov.pl Szczecin, 7.02.2014

Kontrola „Wykonywania zadań gmin dotyczących ochrony zwierząt” (P/12/193) przeprowadzona w okresie od września 2012 r. do stycznia 2013 r. - badaniami kontrolnymi objęto lata 2011 i 2012.

Uzasadnienie podjęcia kontroli:

sprawdzenie stanu realizacji wniosków po kontroli NIK przeprowadzonej w 2010 r. (P/10/124 „Przestrzegania praw zwierząt”),

duża liczba napływających do NIK skarg i wniosków dotyczących problematyki ochrony zwierząt.

2

Cel kontroli:ocena realizacji przez gminy zadań w zakresie

ochrony zwierząt oraz warunków pobytu zwierząt w schroniskach.

Kontrolą objęto:• wykonywanie zadań gmin dotyczących

zapobiegania bezdomności zwierząt, zapewnienia im opieki oraz reagowania na przypadki okrutnego traktowania,

spełnianie wymagań formalnych dotyczących prowadzenia działalności w ww. zakresie oraz zapewnienie właściwej opieki nad zwierzętami przez podmioty wykonujące taką działalność na zlecenie gmin.

3

Kontrolę przeprowadzono:

• w 18 urzędach gmin (miast) oraz w 19 podmiotach zajmujących się opieką nad zwierzętami (w tym ich wyłapywaniem), z 10 województw

(lubelskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, podlaskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie - 5 podmiotów).

4

Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła wykonywanie przez gminy i schroniska ustawowych zadań dotyczących ochrony zwierząt.

Gminy:

• działania Gmin nie zapewniają właściwej opieki nad bezdomnymi zwierzętami, w tym godziwych warunków zwierzętom,

• nieskutecznie zapobiegały ich bezdomności - gminy nieskutecznie walczą z problemem bezpańskich psów i kotów.

5

Polskie schroniska nie zapewniły przebywającym tam zwierzętom właściwych warunków bytowania, m.in. są przepełnione:

• w 2011 r. w 150 schroniskach przebywało ponad 100 tys. psów, chociaż miejsc w nich jest trzykrotnie mniej  (ok. 34 tys.),

• w schroniskach było ok. 20 tys. kotów, czyli ponad cztery razy więcej niż dostępnych miejsc (około 4 tys.).

Tymczasem z roku na rok przybywa porzucanych zwierząt. Ich liczba wzrosła od 2005 r. o 21 procent.

6

Schroniska nie są w stanie zapewnić zwierzętom godnych warunków bytowania:

• brak odpowiednich pomieszczeń, legowisk  ani wybiegów (71 proc. schronisk),

• złe warunki sanitarne (43 proc.),• złe karmienie (21 proc.).(co czwartemu zwierzęciu przyjętemu do

schroniska nie udaje się przetrwać w takich warunkach).

Konieczność wzmocnienia nadzoru Inspekcji Weterynaryjnej nad schroniskami oraz innymi placówkami sprawującymi na zlecenie gmin opiekę nad zwierzętami.

7

Nieprawidłowości dotyczyły prowadzenia przez gminy ewidencji wyłapywanych psów i kotów - tylko 4 skontrolowane gminy podjęły próby ich znakowania

(w 5 skontrolowanych schroniskach inspektorzy wykryli braki i uchybienia w ewidencji).

Skutkuje:• niemożliwością śledzenia dalszych losów

zwierząt, które zostały umieszczone w schronisku lub oddane do adopcji,

• trudnością sprawdzenia, czy pieniądze przeznaczone na ochronę zwierząt zostały właściwie wykorzystane.

8

Ponad 1/3 środków przeznaczonych w skontrolowanych gminach na finansowanie opieki nad zwierzętami wydano:

• nielegalnie (firmom, które nie miały odpowiednich zezwoleń na wyłapywanie zwierząt i nie zapewniały miejsc w schroniskach),

• niegospodarnie (bez zapewnienia minimalnych standardów opieki nad zwierzętami).

W żadnej ze skontrolowanych umów gmin ze schroniskami i firmami wyłapującymi zwierzęta wysokość opłat nie była skalkulowana na podstawie rzeczywistych kosztów.

9

Pozytywne zjawiska:• Gminy na ogół prawidłowo reagowały na

zgłoszone przypadki znęcania się nad zwierzętami.

• rośnie liczba zwierząt adoptowanych - wysiłki wielu organizacji pozarządowych sprawiają, że w roku 2011 ponad połowa znalazła nowy dom (54,7 tys. zwierząt).

10

W województwie zachodniopomorskim skontrolowano działalność 5 jednostek (2 gminy oraz 3 podmioty zajmujące się wyłapywaniem i przetrzymywaniem zwierząt ).

Główne nieprawidłowości:• brak umów na wyłapywanie bezdomnych

zwierząt, umowy zawarte z podmiotami nie posiadającymi zezwoleń oraz bez wskazania miejsca przetrzymywania wyłapanych zwierząt,

brak umów z podmiotami zajmującymi się przetrzymywaniem zwierząt oraz brak upoważnienia do poszukiwania nowych właścicieli zwierząt i oddawania ich w adopcję,

11

• brak właściwego nadzoru służb weterynaryjnych nad działalnością podmiotów wyłapujących i przetrzymujących bezdomne zwierzęta,

• nierzetelna ewidencja wyłapanych i przetrzymywanych zwierząt w schroniskach,

• brak w gminach informacji o miejscach przetrzymywania bezdomnych zwierząt, ich stanie ilościowym i zdrowotnym, wykonanych zabiegach, padnięciach, eutanazjach lub przekazania ich do adopcji,

• ponoszenie kosztów wyłapania i przetrzymywania bezdomnych zwierząt, bez zawarcia umów na wykonanie tych zadań i bez rzetelnego sprawdzenia zasadności obciążenia kosztami. 12

Podjęcie kontroli przez Delegaturę NIK w Szczecinie (od marca do maja 2013 r.) w zakresie opieki nad zwierzętami bezdomnymi i zapobiegania bezdomności zwierząt (I/13/001) - objęto okres od 2012 do marca 2013 r.

Delegatura oceniła negatywnie działalność 11 (z 14) kontrolowanych urzędów – 2 urzędy oceniono pozytywnie mimo stwierdzonych nieprawidłowości, a 1 - pozytywnie.

13

Główne nieprawidłowości:• nieprzedkładanie, nieterminowe przedkładanie

projektów uchwał dotyczących prawa miejscowego regulujących w gminach ochronę zwierząt lub nieuwzględnianie w nich dyspozycji ustawowych, w tym:• nieuchwalanie lub zbyt późne wejście w życie

corocznych Programów opieki nad zwierzętami bezdomnymi i zapobiegania bezdomności zwierząt (wymóg art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt),

• nieokreślanie wymagań, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie ochrony przed bezdomnymi zwierzętami i prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt (wymóg art. 7 ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach), 14

• powierzanie wykonywania na terenie gmin zadań ochrony przed bezdomnymi zwierzętami (wyłapywania i przetrzymywania zwierząt) podmiotom, które nie posiadały zezwolenia w tym zakresie (naruszenie art. 7 ust. 6 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku) - w następstwie działań niezgodnych z prawem poniesiono wydatki w łącznej kwocie 253.300 zł,

• brak umów na zapewnienie miejsca i opieki wyłapanym bezdomnym zwierzętom oraz brak udokumentowanego rozeznania przez gminy warunków i dalszych losów przetrzymywania bezdomnych zwierząt,

15

• niedostateczny nadzór urzędów nad sposobem wykonania zleconych zadań oraz rzetelnością przedkładanych gminom rozliczeń,

• brak udokumentowanych informacji o liczbie wyłapanych, przekazanych i przebywających w schroniskach bezdomnych zwierząt,

• brak informacji o liczbie wykonanych zabiegów sterylizacji i kastracji oraz liczbie zwierząt oddanych do adopcji.

16

Wyniki kontroli doraźnej wskazywały m.in. na:

• konieczność dostosowania prawa miejscowego w gminach do wymagań ustawowych,

• skuteczniejszą realizację przez organy gmin obowiązków dotyczących opieki nad zwierzętami bezdomnymi i zapobiegania bezdomności zwierząt,

• efektywniejsze wykorzystanie przez gminy środków publicznych przeznaczonych na ten cel,

• konieczność ograniczenia przypadków wyłapywania i przetrzymywania bezdomnych zwierząt przez podmioty nie spełniające wymagań.

17

Podsumowanie:NIK w wyniku kontroli „Wykonywania zadań gmin

dotyczących ochrony zwierząt” (P/12/193) wskazała w swoim raporcie na konieczne zmiany w prawie. Wśród wniosków de lege ferenda znalazły się:

• ustawowy obowiązek rejestracji i znakowania psów, tzw. czipowanie (śledzenie losów wyłapywanych zwierząt, sprawdzenie, czy trafiły do schroniska oraz kiedy oddano je do adopcji),

• prawny wymóg umożliwiający prowadzenie schroniska pod warunkiem wydania przez inspekcję weterynaryjną decyzji stwierdzającej spełnienie przez wszystkich niezbędnych warunków,

18

• zobligowanie gmin do określenia w umowach z hyclami schronisk, do których mają trafić wyłapane zwierzęta, w umowach ze schroniskami do formułowania precyzyjnych wymagań dotyczących opieki nad nimi oraz zagwarantowanie przez Gminy w umowach możliwości prowadzenia kontroli w schroniskach,

• wprowadzenie w ustawie obowiązku opieki nad bezdomnymi zwierzętami, zamiast dotychczasowego obowiązku ochrony przed nimi (co prowadziło do wyłapywania psów i kotów, dla których nie było miejsc w schroniskach),

• ustanowienie gminnych programów opieki nad bezdomnymi zwierzętami aktami prawa miejscowego.

19

Parlamentarny Zespół Przyjaciół Zwierząt kończy pracę nad nowelizacją ustaw i rozporządzeń, w której chce wykorzystać  m.in. wszystkie kluczowe wnioski NIK.

20

DZIEKUJĘ ZA UWAGĘ.

21