Janusz Zaorski

1

Wywiad

Janusz ZaorskiNie widziaem wiata poza kinem

Temat numeru

Wakacyjny przewodnik festiwalowy

7 (3

5) /

LIP

IEC

201

4IS

SN 2

353-

6357

WW

W.S

FP.O

RG

.PL

2

Spis treciOPINIEKinematografia w PRL-u 62 Audiowizualna historia kina 64Nie ma stolika 66Moja (filmowa) muzyka 6710 000 dni filmowej podry 68

SWOICH NIE ZNACIEMaria Wiun 70

NIEWIARYGODNE PRZYGODY POLSKIEGO FILMU U Pana Boga za piecem 71

MIEJSCAKino Pionier 72

PISF 74

STUDIO MUNKA 76

KSIKI 80

DVD/CD 82

POEGNANIA 83

VARIA 84

BOX OFFICE 87

nr 35lipiec 2014

SFP/ZAPA 3

ROZMOWA NUMERUJanusz Zaorski 6

TEMAT NUMERUWakacyjny przewodnik festiwalowy 14

WYDARZENIADni Filmu Polskiego w Kazachstanie 22Tydzie Kina Iraskiego 23Walny Zjazd Kreatywnej Polski 24Pokaz dla dyplomatw 25Jubileusz dzkiej Katedry Filmu Animowanego 26

FESTIWALE KRAJOWEKrakowski Festiwal Filmowy 28Gdask DocFilm Festival 32O!PLA 33

POLSKIE PREMIERYKalendarz premier 34Rozmowa z Bartkiem Konopk 36Rozmowa z Krzysztofem Magowskim 38Premiery po latach 40

W PRODUKCJI 42

FESTIWALE ZAGRANICZNEKlu-Napoka 43Tomsk 44Zlin 45

HISTORIA FESTIWALIChicago 46

POLSCY FILMOWCY NA WIECIE 48

PRODUKCJE/FIRMY/TECHNOLOGIE Rozmowa z Jerzym Kapuciskim 52Rozmowa z Magorzat i Wojciechem Staroniami 54Rozmowa z Christophem Terhechte 56Filmowe regiony 59Legalna Kultura 60

MAGAZYN FILMOWY nr 35/lipiec 2014

Fot. Kuba Kiljan/SFP

Rys. Henryk Sawka

na okadce: Janusz ZaorskiFot. Kuba Kiljan/SFP

Festiwal Modzi i Film w KoszalinieFot. SFP

Projekt kostiumw Marii Wiun do filmu Czerwone i biae, re. Pawe KomorowskiFot. Andrzej Bukowiecki

2

SFP/ZAPA SFP/ZAPA

3MAGAZYN FILMOWY nr 35/lipiec 2014MAGAZYN FILMOWY nr 35/lipiec 2014

WYDAWCAStowarzyszenie Filmowcw Polskich

REDAKCJARedaktor naczelnyJerzy Armata

Zastpca redaktora naczelnegoAnna Gaszczka

Sekretarz redakcjiAneta OstrowskaCecylia uk-Obrbska

Redakcja tekstw Iwona Cegiekwna

Korekta tekstw Julia Michaowska

WsppracaAndrzej Bukowiecki, Jzef Gbski, Barbara Hollender, Krystyna Krupska-Wysocka,

Marek uszczyna, ukasz Maciejewski, Anna Michalska, Kalina Pietrucha, Jerzy Paewski, Ola Salwa, Grzegorz Wojtowicz, Anna Wrblewska, Marcin Zawiliski, Pawe Zwoliski

ReklamaJulia [email protected]

Projekt graficzny, DTPRafa Sosin

DrukOficyna Wydawnicza READ ME

Nakad: 2300 egz.

Adres redakcjiStowarzyszenie Filmowcw Polskichul. Krakowskie Przedmiecie 700-068 Warszawatel.: (48) 22 556 54 84faks: (48) 22 845 39 08e-mail: [email protected]

Stowarzyszenie Filmowcw PolskichBank PEKAO S.A. O./W-wa, ul. Jasna 1Konto: 31124062471111000049801952

Stowarzyszenie Filmowcw PolskichSekretariatul. Krakowskie Przedmiecie 700068 Warszawatel.: (48) 22 845 51 32, (48) 22 556 54 40faks: (48) 22 845 39 08e-mail: [email protected]

ZARZD GWNYPrezesi HonorowiJerzy KawalerowiczJanusz Majewski Andrzej Wajda

PrezesJacek Bromski

WiceprezesiJanusz ChodnikiewiczJanusz Kijowski

SkarbnikMicha Kwieciski

Czonkowie ZarzduWitold Adamek Filip BajonWitold GierszDorota LamparskaJuliusz MachulskiMarcin Pieczonka Allan Starskioraz

Marek Serafiski Sekcja Filmu Animowanego (Przewodniczcy)Jerzy Kucia Sekcja Filmu Animowanego (Wiceprzewodniczcy)Andrzej Marek Drewski Sekcja Filmu Dokumentalnego (Przewodniczcy)Pawe Kdzierski Sekcja Filmu Dokumentalnego (Wiceprzewodniczcy)Krzysztof Magowski Sekcja Telewizyjna (Przewodniczcy)Witold Bdkowski Sekcja Telewizyjna (Wiceprzewodniczcy)Janina Dybowska-Person Koo Charakteryzatorw (Przewodniczca)Andrzej Wojnach Koo Cyfrowych Form Filmowych (Przewodniczcy)Ryszard Janikowski Koo Kaskaderw (Przewodniczcy)Micha Wnuk Koo Modych (Przewodniczcy)Barbara Hollender Koo Pimiennictwa (Przewodniczca)Micha Kwieciski Koo Producentw (Przewodniczcy)Andrzej Roman Jasiewicz

Koo Realizatorw Filmw dla Dzieci i Modziey (Przewodniczcy)Micha arnecki Koo Reyserw Dwiku (Przewodniczcy)Maciej Karpiski Koo Scenarzystw (Przewodniczcy)Andrzej Haliski Koo Scenografw (Przewodniczcy)Krzysztof Wierzbiaski Koo Seniora (Przewodniczcy)Tomasz Dettloff Oddzia Krakowski (Przewodniczcy)Zbigniew mudzki Oddzia dzki (Przewodniczcy)Andrzej Rafa Waltenberger Oddzia Wrocawski (Przewodniczcy)

SD KOLEESKIPrzewodniczcyMarek Piestrak

SekretarzBeata Matuszczak

CzonkowieGrayna BanaszkiewiczHenryk BielskiMarcin EhrlichBarbara KosidowskaMagdalena azarkiewicz

Tomasz MiernowskiJan PurzyckiAndrzej SotysikAndrzej StacheckiPiotr Wojciechowski

KOMISJA REWIZYJNAPrzewodniczcaUrszula Wolska

WiceprzewodniczcaEwa Jastrzbska

Sekretarzukasz Maczyk

CzonkowieZbigniew DomagalskiIrena Strzakowska

Projekt zrealizowany przy wsparciu:

SFP

S ezon festiwalowy w peni. Za nami kolejne edy-cje Off Plus Camery, Tarnowskiej Nagrody Filmo-wej, Planete+ Doc Film Festival, Kina na Granicy, ydowskich Motyww (pisalimy o nich w poprzednim numerze Magazynu Filmowego) i Krakowskiego Festi-walu Filmowego, zakoczonego wielkim sukcesem kina polskiego Zoty Rg dla Efektu domina Elwiry Niewiery i Piotra Rosoowskiego oraz Zoty Smok dla Fugi na wiolonczel, trbk i pejza Jerzego Kuci (obszerna re-lacja w numerze biecym). Przed nami ogromny wysyp letnich festiwali.

Waciwie filmowe lato mona sobie za-planowa w peni, w dosownym znacze-niu tego sowa: wyruszy z domu 23 czerw-ca na 33. edycj Koszaliskiego Festiwa-lu Debiutw Filmowych Modzi i Film, i powrci 21 wrzenia, po gdyskiej gali. A po drodze m.in.: Lubuskie Lato Filmowe w agowie, Kameralne Lato w Radomiu, poznaski Animator, cieszyskie Wakacyj-ne Kadry, wrocawskie T-Mobile Nowe Horyzonty, Sopot Film Festival, Dwa Brzegi w Kazimierzu Dolnym, pozna-ski Transatlantyk, Iskie Lato Filmowe, Letnia Akademia Filmowa w Zwierzycu, zamojskie Spotkania z histori, lubomierski Festiwal Filmw Komediowych, Festiwal Ki-na Autorskiego Quest Europe w Zielonej Grze i wiel-

ki fina Festiwal Filmowy w Gdyni. Aby pomc Pastwu w wyborze, publikujemy Wakacyjny przewodnik festi-walowy, doczajc do niego map, na ktrej zaznaczyli-my trzy szlaki filmowo-turystyczne: relaksacyjny, dla wy-magajcych i niebezpieczny (tylko dla wytrwaych). By moe niebawem powstan zupenie nowe przedsiwzi-

cia. Nie ma potrzeby obawia si przesy-tu, bo skoro jest gdzie jeszcze zapotrze-bowanie na letni festiwal i widownia, kt-ra na niego czeka, to nic nie stoi na prze-szkodzie, by ten rynek si rozrasta pisze Julia Michaowska, autorka festiwalowego przewodnika.

Pracowite lato bdzie mia Janusz Za-orski, bohater lipcowego numeru Maga-zynu selekcjoner festiwalu gdyskie-go, przewodniczcy jury radomskiego Ka-meralnego Lata. W rozmowie ze Stanisa-wem Zawiliskim wyznaje: Za mojego ycia zaliczyem wiele szokw. Przeyem szok polityczny, cywilizacyjny, medialny.

Wdrowaem od suchania radia do korzystania z kom-putera i komrek, z kina do teatru i do telewizji, ale na twrczo filmow w Internecie ju si nie zaapuj, nie mam na to ochoty. Razem z reyserem zachcamy za-tem do wakacyjnego odpoczynku od komputera. Do zo-baczenia na filmowo-turystycznych szlakach!

Od RedakcjiJerzy Armata

Redaktor Naczelny

Fot.

Arc

hiw

um Je

rzeg

o A

rmat

y

ba nagrd iwyrnie, ktry-mi uhonorowano wostatnich latach rodzime filmy na wie-lu znaczcych festiwalach mi-dzynarodowych.

Dyrektor Instytutu mwi-a rwnie osprawach zwiza-nych ze statusem prawnym ta-kich firm jak: Wytwrnia Fil-mw Owiatowych wodzi, warszawskie Studio Filmo-we Kronika, Studio Filmw Rysunkowych wBielsku-Bia-ej iStudio Miniatur Filmo-wych wWarszawie. By do ko-ca uregulowa te sprawy, ko-nieczne wydaje si znowelizo-wanie Ustawy okinematogra-fii. Sprawy komercjalizacji do-tycz nie tylko instytucji fil-mowych, ale itych, ktre za-rzdzaj wanym dla kultury dziedzictwem. Aby zapewni im moliwo przeksztacenia winstytucje kultury, potrzeb-na jest nowa ustawa, ado niej wola polityczna. Wsppracu-jemy zresortami powiedzia-a Odorowicz.

Z dokumentem, ale bez kanauTemperatura na sali gwa-townie wzrosa, gdy owypo-wied iudzielenie odpowie-dzi na wiele prostych, ale jak-e wanych pyta jak uj to A. Marek Drewski, przewod-niczcy Sekcji Filmu Doku-mentalnego SFP poproszono Juliusza Brauna, prezesa Za-rzdu Telewizji Polskiej. Jaki

ksztat programowy przyjmie ikiedy rozpocznie sw emisj kana TVP Dokument, kiedy pojawi si nowe polskie filmy na antenie TVP ABC, kiedy zostanie rozstrzygnita kwe-stia umw handlowych po-midzy telewizj iproducen-tami wtaki sposb, by produ-cenci mieli prawo negocjowa-nia isprzedawania swoich pro-dukcji wwiecie? oto pytania najwaniejsze.

Z punktu widzenia finan-sowego dla Telewizji Polskiej sprzeda dokumentw jest, ni-komu nic nie ujmujc, pew-nym marginesem dziaalno-ci handlowej, niemniej przy-gotowalimy katalog, jeste-my otwarci, cho rozmowy s czsto bardzo trudne. Na-wet wprzypadku rozmw

zniemieck telewizj Deut-sche Welle syszymy, e ma ona ograniczone rodki inie sta jej na zakup. Gotowi s ra-czej na wymian programo-w. Rwnie imy jestemy na ni gotowi powiedzia pre-zes Braun. Idoda, e wspra-wie umw licencyjnych oraz wsppracy twrcw iprodu-centw zdziaem handlowym TVP, zostanie niebawem zor-ganizowane specjalne spo-tkanie.

Due poruszenie wrodo-wisku filmowym wywoaa in-formacja, e kana TVP Do-kument nie wystartuje. Skru-pulatnie przyjrzelimy si tej sprawie. Oceniajc dzisiej-sze realia, uznalimy, e nie jestemy wstanie urucho-mi tego kanau ie wtym

A e polski dokument ianimacja s wbardzo dobrej formie, przeko-nalimy si kilka godzin p-niej, podczas festiwalowej ga-li: tegoroczny Midzynarodo-wy Konkurs Dokumentalny wygra Efekt domina (2014) El-wiry Niewiery iPiotra Roso-owskiego, aMidzynarodowy Konkurs Filmw Krtkometra-owych Fuga na wioloncze-l, trbk ipejza (2014) Jerze-go Kuci. Tak wic iZoty Rg, iZoty Smok trafiy do rk na-szych twrcw.

System ekspercki sprawdza siAgnieszka Odorowicz jest za-dowolona zfunkcjonowania obowizujcego systemu ocen skadanych wPISF-ie pro-jektw (program operacyjny Produkcja filmowa dzieli si na pi priorytetw: stypen-dia scenariuszowe, rozwj pro-jektu, produkcja filmw fabu-larnych, produkcja filmw do-kumentalnych iprodukcja fil-mw animowanych). Eksper-ci oceniaj projekty wnikliwie irzetelnie, s bardzo wyma-gajcy, czego dowodem nie-wydanie caej puli pienidzy przeznaczonych na finansowa-nie tych sektorw produkcji wokrelonym czasie (zaosz-czdzone kwoty przechodz na finansowanie przyszej pro-dukcji). S zreszt tego spek-takularne efekty dua licz-

Obecno filmw dokumentalnych i ani-mowanych w programach operacyjnych Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej oraz na antenie Telewizji Polskiej zdominowa-a zorganizowane przez Sekcj Filmu Dokumentalnego i Sekcj Filmu Animo-wanego tegoroczne Forum Stowarzysze-nia Filmowcw Polskich, ktre odbyo si tradycyjnie w ostatnim dniu Krakowskiego Festiwalu Filmowego.

O dokumencie

i ani-macji na Forum SFP Jerzy Armata

Wodzimierz Matuszewski, Agnieszka Odorowicz, A. Marek Drewski i Juliusz Braun

Fot.

Mar

cin

War

szaw

ski/

SFP

4

SFP/ZAPA SFP/ZAPA


skiem na problematyk znimi zwizan.Jeeli chodzi oto, jak obecnie wyglda obecno dokumentu na naszych ante-nach, to jest to rednio kilka-dziesit, czasami do stu tytu-w tygodniowo. Pan m-wi otysicach godzin doku-mentu, aja upominam si ci-gle odokument polski, nasze filmy. Ogldamy wtelewizji wspaniae dokumenty ze wia-ta, ale wartopokaza wiat, wktrym tu yjemy riposto-wa Drewski.

Obiektywnie rzecz oceniajc, trzeba stwierdzi, e wtej dzie-dzinie sytuacja ulega popra-wie, czego dowodem przygoto-wany przez TVP raport opol-skim dokumencie (filmy pro-dukowane ikoprodukowane przez TVP wokresie od czerwca 2013 do czerwca 2014). Nieste-ty, nie mona tej oceny powt-rzy wodniesieniu do animacji, zwaszcza dziecicej wystar-czy spojrze na powtrkowy program niedawno uruchomio-nego kanau TVP ABC.

momencie nie byoby to ra-cjonalne. Zwrcilimy si do KRRiT oprzesunicie termi-nu, ale otrzymalimy odpo-wied odmown, ze wzgl-dw formalnych. Koncesja wy-ganie. Podjlimy jednak de-cyzj owzmocnieniu obecno-ci dokumentu na antenach TVP Kultura iTVP Historia; na TVP Kultura, ukierunkowa-nego spoecznie ikulturalnie, ana TVP Historia historycz-nie. Uznalimy, e pozwoli to nam na dotarcie do wikszej grupy odbiorcw, atake po-moe we wzmocnieniu obu ka-naw oznajmi Braun.

Co do obecnoci dokumen-tu wkanaach uniwersalnych, prezes stwierdzi: Od wrze-nia chcemy kontynuowa to, co ju istnieje na antenach TVP1 iTVP2, na ktrych cz-nie bd trzy pasma doku-mentalne, czyli okoo 150 do-kumentw rocznie. Chcemy, by byo duo miejsca na do-kument take na antenach re-gionalnych, cho tu znaci-

Koleanki iKoledzy.

W tym numerze Magazynu Filmowego czeka na Was rozmowa Anny Wrblewskiej z Jerzym Kapuciskim, dyrektorem Programu II Telewi-zji Polskiej. Ta rozmowa to dla nas wszystkich ogromna rado. Nareszcie TVP ponownie za-cznie wspiera promocj polskich filmw nie tylko na terenie naszego kraju, ale rwnie i za granic.

Powinnicie te zajrze do wywiadu z Januszem Zaorskim. Wspaniay, niezwykle utalentowany, a take bardzo pracowity reyser, ktry sam o sobie mwi, e funkcjonuje prawie jak maszyna. Na pyta-nie, dlaczego ju nie robi filmw, odpar, e produk-cja filmu to coraz trudniejszy proces.

Niegdy na stworzenie filmu powicao si znacznie ponad miesic, teraz za stara si to skrci do zaledwie 2-3 tygodni. Innym proble-mem jest take znalezienie odpowiedniego pro-ducenta. Kogo, kto nie patrzy na film jak na rdo dochodu, ale jak na prawdziwe dzieo sztuki. Wedug Janusza Zaorskiego nadzieja polskiego kina jest w modych twrcach, ktrzy z ogromnym zapaem staraj si odbudowa dobre imi polskiej kinematografii. Na szcz-cie takie instytucje jak Telewizja Polska wy-chodz naprzeciw mo-dym filmowcom. Dziki temu nie-dugo bdzie o nich gono nie tylko w naszym kraju, ale i za jego granicami.

Krystyna Krupska-Wysocka

Fot.

Adr

iann

a K

dzie

rska

/SFP

NOWA RADA ADMINISTRACYJNA SFP-ZAPA17 maja, podczas zebrania sprawozdawczo-wyborczego SFP-ZAPA oraz 11 czerwca, podczas zebrania Zarzdu Gwnego Stowarzysze-nia Filmowcw Polskich, wybrano czonkw do Rady Administra-cyjnej SFP-ZAPA na kolejn, trzyletni kadencj. W skad nowej Ra-dy weszy nastpujce osoby: czonkowie (zesp autorw) Micha arnecki, Juliusz Machulski, Grzegorz Kdzierski; zastpca czon-ka Wiktor Skrzynecki; czonkowie (zesp producentw): Jacek Bromski, Maciej Strzembosz, Micha Kwieciski; zastpca czonka Mirosaw Bork; czonkowie wybrani z Zarzdu Gwnego SFP - An-drzej Haliski, Dorota Lamparska i Marek Serafiski.

A. Marek Drewski i Juliusz Braun

Fot.

Mar

cin

War

szaw

ski/

SFP

Nie widziaem wiata poza kinem z Januszem Zaorskim rozmawia Stanisaw Zawiliski

Rozmowa numeru: Janusz Zaorski

Formaty, produkty, profile, gotowce Gdzie jest miejsce na oryginalno, eksperyment, wasne spojrzenie? Gdzie jest twrca, gdzie autor? Gdzie pole dla wyobrani, fantazji, odkrywczoci? Ono byo w kinie. Jestem wkurzony na producentw dlatego, e zmuszaj reyserw do zaniania poziomu. Bolej nad tym, e zarwno oni, jak idystrybutorzy filmowi, daj, by zamiast dobrych aktorw angaowa tanich, zamiast wybitnych celebrytw. Nie rozumiem tego. Czy wszyscy s spragnieni tej ogupiajcej hollywoodzkiej i epigoskiej papki? Tych udzco do siebie podobnych komedii romantycznych i zabjczych broni?

Fot.

Kub

a Ki

ljan/

SFP

6 7MAGAZYN FILMOWY nr 35/lipiec 2014MAGAZYN FILMOWY nr 35/lipiec 2014

8

Rozmowa numeru: Janusz Zaorski Nie widziaem wiata poza kinem


noczenie ztrzech rde: od widzw, jurorw festiwali iod krytykw. Iod nich osobno take. Wiem, jak smakuje suk-ces komercyjny, jak festiwalo-wy, jak artystyczny ijak pry-watny. To s rne sukcesy. Znam te smak poraki. Ktr przey pan najbar-dziej?Z filmowych Panny iwdowy. Dlaczego nie udaa si panu ta wielka ekranowa epika?

Czym dla pana jest suk-ces?Reyser odnosi suk-ces wtedy, kiedy tumy wal do kin na jego film albo kie-dy zdobywa nagrody na pre-stiowych festiwalach lub ma bardzo dobre recenzje. Ide-aem jest, gdy osiga si to wszystko razem.

Panu to si par razy przytrafioOwszem, dostawaem za-pat za swoje filmy rw-

riusza, dorabiaem sceny idia-logi. Wprowadziem te now posta [komendanta agru, po-tem pukownika SB przyp. aut.], ktr zagra Kazio Ka-czor, za co jestem mu wdzicz-ny. Wogle wtedy nie spaem. Pracowaem jak wjakiej ma-lignie. Wrezultacie tej ner-wwy wszystko mi si posy-pao. Gdybym robi tylko zwy-ky, ptoragodzinny film ki-nowy, to moe bym sobie po-radzi, ale rwnolegle krciem te serial telewizyjny ito ju mnie przeroso. Moe zgubi-a mnie te pycha, moe pazer-no na robot, szansa na suk-ces, amoe to wszystko razem wzite. C, wywaliem si na Pannach iwdowach. Dystry-butorzy te mi nie pomogli, bo wroku 1991 nie interesowa ich film opolskiej historii

Wczeniej chodzi pan wau-reoli laureata Srebrnego Niedwiedzia otrzymane-go wBerlinie Zachodnim za ekranizacj Matki KrlwTo mj najbardziej znany wwiecie film. Pokazywano go na kilkudziesiciu festiwa-lach iprzegldach, wponad pidziesiciu krajach, na pra-wie wszystkich kontynentach. Ale wPolsce masowa widow-nia kojarzy mnie bardziej zPi-karskim pokerem ni zMatk Krlw.

Zoliwi mwi, e pan odci-na ju tylko kupony od tego PokeraMam si wstydzi, e od 1990 roku pokazano ten film sto ra-zy wtelewizji?

Nie, ale dlaczego jedynie za-powiada pan, anie krci jego kontynuacji?Problemem s, jak zwykle, pie-

nidze. Par lat temu oszuka mnie producent Jakubas, kt-ry dwa tygodnie przed rozpo-czciem zdj, wycofa si zfi-nansowania. Awszystko byo ju pod par ekipa, aktorzy, no, wszystko. Jednak nie stra-ciem jeszcze nadziei na to, e Pikarski poker 2 powstanie.

Ja te. Tym bardziej, e m-wi opanu maszyna wie-lofunkcyjna.Bo tak jest. Niemal od poczt-ku kariery byem wielofunk-cyjn maszyn. Miaem imam mnstwo rozmaitych zainte-resowa. Nie wiem, czy to do-brze czy le, ale to mnie ratuje wdzisiejszej rzeczywistoci.

Zapewne czyta pan wlatach 70. Szok przyszoci Alvi-na Tofflera, ktry zapowia-da, e wwieku XXI nastan czasy adhokracji iwieloza-wodowoci.Owszem, Tofflera czytaem, ale zawodu do tej pory nie zmieniem. Udaje mi si po-

rusza wobszarze jego kom-petencji, bo to jest multime-dialne rzemioso. Jak nie kr-c filmw, to reyseruj spek-takle lub suchowiska radiowe. Gdy nie mog tego robi, to co pisz.

Wiem, e nawet doktorat obroni pan niedawno wAka-demii Teatralnej.Tam od lat ju wykadam. Ucz m.in. jak aktor powinien gra wkinie, telewizji, teatrze iwradiu, bo wkadym ztych mediw gra si inaczej.

Przywieca panu jakie cre-do pedagogiczne? Uwaam, e nie jest dobrym pedagogiem ten, kto chce stworzy studenta na swj wzr ipodobiestwo, zamiast uruchomi wnim co inne-go ni to, co sam wykadowca posiada. Poza tym, jak mwi Rosjanie praktika jebiot teo-riu. Jestem absolutnie czo-wiekiem praktyki iucz prak-tycznie.

Wcigna pana pedagogika idlatego filmy krci pan co-raz rzadziej? Filmy robi coraz rzadziej, bo jest coraz trudniej. W epoce audiowizualnej jest trudniej?Dziwi si pan? Zgromadzenie

Gdy miaem za sob poow zdj, nagle przysza do mnie autorka scenariusza Maria Nu-rowska zinformacj, e jeden wtek filmu musi by usuni-ty, poniewa pochodzi zjej rozmw zhrabin Branick--Wolsk, ktra zabronia ko-rzystania zjej wspomnie. Omal szlag mnie nie trafi! Nie wiedziaem, e Nurowska opara cz scenariusza na cudzych zwierzeniach, nie ma-jc zgody na ich wykorzysta-nie. Byem przekonany, e sce-nariusz to historia wymylo-na przez Nurowsk, anie efekt erowania na innych. Itak, wjednym momencie, wypada mi godzina zdwu ipgodzin-nego filmu.

Co pan wtej sytuacji posta-nowi?Nie mogem przerwa zdj. Wieczorami iwnocy sam pi-saem nowe fragmenty scena-

Syberiada polska, re. Janusz Zaorski

Reyser odnosi sukces wtedy, kiedy tumy wal do kin na jego film albo kiedy zdoby-wa nagrody na prestiowych festiwalach lub ma bardzo dobre recenzje. Ideaem jest, gdy osiga si to wszystko razem.

Fot.

Mac

iej N

owac

zyk/

Kino

w

iat

Fot.

Kub

a Ki

ljan/

SFP

Fot.

Ren

ata

Pajc

hel/

Film

otek

a N

arod

owa

Sawomir Fabicki Janusz Zaorski

Maja Komorowska i Katarzyna Figura w filmie Panny i wdowy, re. Janusz Zaorski

Niemal od pocztku kariery byem wielofunkcyjn maszyn. Miaem i mam mnstwo rozmaitych zainteresowa. Nie wiem, czy to dobrze czy le, ale to mnie ratuje w dzisiejszej rzeczywistoci.

10



A reszta to kto? Pseudopro-ducenci?Tak. Wwikszoci s to daw-ni kierownicy produkcji, kt-rzy nie maj wasnych rod-kw, ale nauczyli si je organi-zowa. Wiedz, jak je wyszar-pywa iwyebrywa. Apotem zachowuj si tak, jakby to by-y ich wasne pienidze. Pro-dukuj filmy, na ktrych cz-sto ju wczasie ich realizacji staraj si zarobi i onic wi-cej si nie martwi.

Co wtym zego?Oni s dyletantami. Nie zale-y im na filmach, tylko na ka-sie. Dlatego nie chc by part-nerami reyserw. Ingeruj we wszystko. Matacz. Masakruj filmy, ka wycina najlepsze sceny, bo uwaaj, e maj do tego prawo.

A nie maj? Nie. Ale uzurpuj je sobie zte-go powodu, e zatrudniaj lu-dzi iim pac. Azdarza si, e nie pac albo pac nietermi-

nowo. Aprzecie produkcj filmu mona dobrze skalku-lowa idobrze zorganizowa. Nie trzeba a tak wiele kom-binowa.

Do roku 1989 wPolsce pro-ducentem filmw byo pa-stwo. Dzisiaj finansowanie filmu wie si zryzykiem

plajty konkretnych firm ikonkretnych ludziTo prawda, ale czy to ozna-cza, e producent ma si pano-szy? e ma nie respektowa umw idecyzji reyserskich? Rozumiem, e producent mu-si film sprzeda ichce zarobi. To nie jest proste. Ale na tym midzy innymi polega zawd producenta. Wie pan, dlacze-go unas najchtniej produku-je si debiuty? Bo zreguy s to tanie filmy.I najatwiej pozyska na nie pie-nidze. Polski Instytut Sztu-ki Filmowej dofinansowuje do 90 procent kosztw ich produk-cji. Tote dzisiaj atwo jest wki-nie zadebiutowa, ale nakrci drugi itrzeci film jest bardzo trudno. Reyserzy dowiadcze-ni, ktrzy dowiedli, e potrafi nakrci co interesujcego, te maj kopoty. Rzadko staj za kamer, bo maj pewne wyma-gania, aza takimi producenci nie przepadaj. Wol mie pod sob armi pokornych ludzi, ktrzy nie bd pyszczy.

Rzdzi ten, kto paci.Ale kto paci iczyimi pie-nidzmi? Komu paci iza co? Warto stawia takie pytania, eby wiedzie, jak funkcjonuje nasza kinematografia.

Jak funkcjonuje? Wci nie tak, jak mogaby ijak powinna. Zastanawia si pan,

funduszy, domknicie bude-tu, przygotowania do produk-cji to trwa dzisiaj niesamowi-cie dugo.

Za to okres zdjciowy jest coraz krtszy.Nawet nie miem porwnywa iloci dni powicanych na ro-bienie zdj do filmu czter-dzieci czy nawet dwadzie-cia lat temu, zsytuacj dzi-siejsz. Na podobny film prze-znaczao si wtedy pidzie-sit dni zdjciowych, aobec-nie trzydzieci, aczasem jesz-cze mniej. Zreszt, coraz krt-szy okres zdjciowy iszybsze tempo realizacji, to nie s za-sadnicze trudnoci. WPolsce gwnym problemem dzisiaj s producenci. Adokadniej mwic ich brak. Jak to?Chodzi mi obrak producen-tw zprawdziwego zdarzenia. Tych powanych mona poli-czy na palcach jednej rki.

obrani, fantazji, odkrywczo-ci? Ono byo wkinie. Jestem wkurzony na producentw dla-tego, e zmuszaj reyserw do zaniania poziomu. Bolej nad tym, e zarwno oni, jak idys-trybutorzy filmowi, daj, by zamiast dobrych aktorw an-gaowa tanich, zamiast wy-bitnych celebrytw. Nie ro-zumiem tego. Czy wszyscy s spragnieni tej ogupiajcej hol-

lywoodzkiej iepigoskiej pap-ki? Tych udzco do siebie po-dobnych komedii romantycz-nych izabjczych broni?

Na szczcie s jeszcze ni-sze, wktrych oferuje si co innego.Mam nadziej, e te nisze po-zostan inie bd nimi tyl-ko festiwale filmowe. Dlate-go upominam si oposza-nowanie zawodu reysera. Przez cztery lata byem dy-rektorem artystycznym jedy-nego na wiecie Festiwalu Re-yserii Filmowej, ktry odby-wa si wwidnicy. Kiedy ta-ki festiwal byby niepotrzeb-ny, ale dzisiaj jest niezbd-ny do uwiadamiania mio-nikom kina, co tracimy go-dzc si na dyktat producenc-kich, zwaszcza komercyjnych

gustw. Komercja tamsi ory-ginalno, indywidualny styl iciekaw myl.

25 lat temu wielu artystw tsknio za niewidzialn r-k rynku.Tak, ateraz rwnie wielu do-strzega, e bez mecenatu pa-stwowego wkulturze nie da si tworzy niekomercyjnej sztuki. Bez niego moe nasze-

go kina ju by nie byo. Dziki powstaniu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej ijego fundu-szom, przy wszystkich uom-nociach tej struktury, po-wstaje coraz wicej filmw. Co prawda, wwikszoci skrom-nych. As ciekawe iwane te-maty, ktrych nie da si prze-cie opowiedzie isfilmowa za dwa miliony zotych.

A co jako widz lubi pan wki-nie?

Najduej pamitam filmy, wktrych bohater oco wal-czy is sceny, ktre mnie przejmuj. Nie obchodz mnie filmy chodne ani dopracowa-ne jak szwajcarski zegareczek, lecz bez duszy. Lubi filmy na-wet poamane scenariuszowo idramaturgicznie, ale jeli do-strzegam wnich jak pasj, kiedy mnie one wzruszaj, za-smucaj lub doprowadzaj do

autentycznego miechu, anie do rechotu, to jest OK. Apro-pos miechu: nie rozumiem apoteozowania filmw Barei. Przecie jego filmy, to jest sfil-mowany kabaret. To nie s fil-my, lecz skecze.

Mode pokolenie na ich pod-stawie wyrabiao sobie po-gld otym, jak gupio iweso-o byo wPRL-u.Czy byo a tak wesoo, sko-ro tak smutny by jego koniec?

dlaczego houbi si operatorw wroli reyserw? Poniewa oni robi adne widoczki inie za-daj trudnych pyta. Nie bawi si wadn psychologi posta-ci. Modzi reyserzy czsto my-l, e tak by musi. Szybko si przystosowuj do wymaga producentw. Mnie jest trudno, bo dziki wieloletniej praktyce wiem, jak pewne rzeczy powin-ny wyglda. Czsto nie zga-dzam si zpogldami idecy-zjami producentw. Nic na to nie poradz, ale oni nie s dla mnie autorytetami.

Pan te prbowa by produ-centemTo prawda, prbowaem, ale zdesperacji. Nie mogem zna-le producenta, wic sam prbowaem nim poby. Szyb-ko jednak zrozumiaem, e jak chce si by dobrym produ-centem, to nie mona by rw-noczenie reyserem. Ina od-wrt. Nie starcza czasu isi na czenie jednego zawodu zdrugim.

Odnosz wraenie, e trud-no si panu pogodzi ztym, e bezpowrotnie przemin-y czasy kinematografii rey-serskiej.Nie wiem, czy bezpowrotnie, ale na pewno dominujca rola reysera se ne vrati. Jestem ztym ju pogodzony, cho to byy zote czasy dla kina. Zwaszcza dla kina artystycz-nego, autorskiego. Reyser by bogiem.Bez przesady, ale mia sporo do powiedzenia. Mg czu si twrc, autorem dziea, ateraz straci, araczej odebrano mu to poczucie.

Podobnie jak dziennikarzo-wi, scenarzycie czy pisarzo-wi. Ich dziea s dzisiaj for-matowane lub montowane tyle e przez wydawcw. To mnie zatrwaa. Formaty, produkty, profile, gotowce Gdzie jest miejsce na orygi-nalno, eksperyment, wasne spojrzenie? Gdzie jest twrca, gdzie autor? Gdzie pole dla wy-

Najduej pamitam filmy, w ktrych bo-hater o co walczy i s sceny, ktre mnie przejmuj. Nie obchodz mnie filmy chodne ani dopracowane jak szwajcarski zegareczek, lecz bez duszy.


Fot.

Kin

o w

iat

Andrzej Zaorski i Magda Teresa Wjcik w Matce Krlw, re. Janusz Zaorski

Fot.

WFD

iF/F

ilmot

eka

Nar

odow

a

Fot.

Ren

ata

Pajc

hel/

WFD

iF/F

ilmot

eka

Nar

odow

a

Janusz Gajos w filmie Pikarski poker, re. Janusz Zaorski

12



Ale mona pana uwaa za luksusowy produkt PRL-u. Jasne, zwaszcza, e ja pierw-szy osobie tak powiedziaem ijak wida dobrze si to ro-zeszo. Zreszt to jest praw-da: PRL mnie uksztatowa,

sformatowa. Za drobne pie-nidze, aczasem iza darmo-ch jako mody czowiek mia-em dostp niemal do wszyst-kiego. No, za bilety wstpu na Jazz Jamboree czy kon-cert The Rolling Stones wSa-li Kongresowej musiaem ju sporo paci. Jak zabieraem dziewczyn, to musiaem wy-buli 160 zotych wczasach, gdy przecitna pensja wy-nosia 1400 zotych. Jednak dziki oglnej dostpnoci kultury PRL idealnie przygo-towa mnie do zawodu reyse-ra. Mogem lizn idotkn wszystkiego od literatury iteatru po kino, jazz, big-beat, muzyk powan iplastyk. Co wicej, potyczki zcenzu-r przygotoway mnie do ne-gocjacji zproducentami wka-pitalizmie.

A nie czu si pan homo so-vieticus?Jak mona tak mwi oPo-lakach! My bylimy najwe-selszym barakiem wdemolu-dach. Moe nieco schizofre-nicznym barakiem, bo co in-nego gosio si oficjalnie, aco innego opowiadao wdomach, ale moe dziki temu zsowie-tyzowa si nie pozwolilimy.

A pana najbardziej inspiro-waa polska literatura

Dlatego pokrywanie dzisiaj pe-erelowskich absurdw mie-chem te mi si nie podoba. Mi-mo to, zmoimi pogldami na temat Barei, na festiwalu Bareja-da otrzymaem przyznawan na nim nagrod Misia. To moliwe jest chyba tylko wPolsce.

Ale to nie jest powd do zmartwienia.Jeli nie do zmartwienia, to do zastanowienia si. Ija si za-stanawiam, co si znaszymi gustami, upodobaniami, zpo-czuciem humoru, ze smakiem, anawet szerzej znasz wia-domoci spoeczn porobi-o po odzyskaniu wolnoci. Po-chwala si inagradza tandet, nadal nie ceni si dobrego rze-

miosa. Sylwester Chciski nigdy nie dosta powaniejszej nagrody festiwalowej wkraju, aprzecie jego trylogia zKar-gulem iPawlakiem, Wielki Szu czy Rozmowy kontrolowane to pery polskiej komedii.

Bardzo dobrze. Nastpi-a zmiana warty na lepsze. Weszo do zawodu mnstwo utalentowanych filmowcw. Ostatnie festiwale wGdyni potwierdzaj, e mamy liczn, co najmniej kilkunastoosobo-w grup realizatorw, ktrych debiuty inastpne filmy s bardzo ciekawe artystycznie.

To nie jest kurtuazyjna opi-nia?Nie. To jest radosna diagnoza.

Pan robi filmy rnorodne tematycznie igatunkowo, ale bardzo polskie. Co to znaczy: by polskim reyserem?To znaczy szuka tematw irobi takie filmy, ktre od-daj nasz specyfik. Gwnie tym si zajmowaem. Najlepiej pracuje mi si wPolsce i zpol-skimi aktorami. Oczywicie, chciaem, by te zgruntu pol-skie tematy mogy zaintereso-wa midzynarodow publicz-no inie raz mi si to uda-o. Nie robiem jednak filmw majcych zzaoenia uniwer-saln wymow, tak jak czynili to Roman Polaski, Jerzy Sko-limowski czy pny Krzysztof Kielowski. Mnie najbliszy jest Andrzej Munk. Jego Ero-ic iZezowate szczcie uwa-am za arcydziea. Nikt po-za Munkiem nie potrafi tak wspaniale odzwierciedla pol-skich paradoksw.

Czy one s niezrozumiae dla reszty wiata?Tego nie twierdz. Trzeba tyl-ko znale sposb, by ciekawie onich opowiada. atwe to na pewno nie jest.

Andrzej Wajda uwaa, e re-yser powinien mie dusz poety iwol kaprala. Jaka jest paska definicja tego za-wodu? Mnie najbardziej podoba si zdanie Rafaa Marszaka: Naj-lepszym filmem opracy jest Osiem ip, bo ten film udo-wadnia, e reyser pracuje dwadziecia cztery godziny na dob.

Skoro tak, to jaka umie-jtno jest najwaniejsza wtym zawodzie?Decyzyjno.

Dlaczego?Bo kada decyzja jest lep-sza ni brak decyzji. Profesor Edward Zajiek obliczy, e re-yser wcigu dnia zdjciowe-go podejmuje ponad sto roz-maitych decyzji: od marginal-nych po strategiczne. Od tego, jakie decyzje podejmie, zaley realizacja filmu.

A zanim film zostanie skiero-wany do produkcji od siy przebicia iod ukadw?Najwiksz si przebicia ma baran, natomiast prawdziwi artyci bywaj dupowaci y-ciowo. Ale jak kto ma doj-cie do ucha wezyra itam na-szepcze, to ma nadziej, e do-stanie dotacje. Wanda Jaku-bowska, gdy chciaa zrealizo-wa Ostatni etap, znalaza po-dobno dojcie do samego Sta-lina. Ja nie szukaem dla sie-bie wsparcia upolitykw. Mia-em jednak szczcie, ponie-wa od samego pocztku swo-jej kariery spotykaem ludzi mi yczliwych, starszych ko-legw zbrany, zzespow filmowych. Wiele zawdzi-czam Januszowi Morgenster-nowi, Tadeuszowi Konwickie-mu, Stanisawowi Rewiczo-wi, Andrzejowi Wajdzie. Da-wali mnie, modemu reysero-wi, szanse wykazania si umie-jtnociami. Rekomendowa-li mnie. Czasem podpowiadali pomysy, podrzucali scenariu-sze. To bardzo wane, zwasz-cza na pocztku drogi.

A na kocu?Za mojego ycia zaliczyem wiele szokw. Przeyem szok polityczny, cywilizacyjny, me-

dialny. Wdrowaem od su-chania radia do korzystania zkomputera ikomrek, zki-na do teatru ido telewizji, ale na twrczo filmow wInter-necie ju si nie zaapuj, nie mam na to ochoty.

Dlaczego?Staram si nie zapomina, e poza prac jest co jeszcze. Kiedy chciaem by pierw-szym wpracy, ale ipierwszym wzabawie. Nie widziaem wiata poza kinem, cho dzi-ki temu odwiedziem ponad

80 krajw Ateraz jest ina-czej: nie musz ju by wsz-dzie pierwszy.

Warszawa, wiosna 2014

Wicej informacji, ciekawostek ianeg-dot wksice, ktra wanie pojawi-a si na rynku ksigarskim: Jaja, ser-ce, eb Janusz Zaorski wrozmowie ze Stanisawem Zawiliskim, Wydaw-nictwo Olesiejuk, 2014.

Tak, chocia nie kada daje si przerobi na scenariusz. Para-doksalnie, ta mniej pikna li-teratura czsto jest bardziej fil-mowa. Zreszt tej piknej jest teraz coraz mniej albo tak mi si wydaje, bo sam coraz rza-dziej po ni sigam.

Mniej pan czyta?Przeczytaem wyciu mn-stwo ksiek izawsze szuka-em wnich tematw iscen fil-mowych. Wpocztkach mojej kariery czytanie ksiek byo czym nobilitujcym. Oksi-kach rozmawiao si na spo-tkaniach towarzyskich. To by-a inna epoka prasy, radia, ksiek ipotem telewizji. Te-raz sam na lektur ksiek po-wicam coraz mniej czasu. Czytam przede wszystkim sce-nariusze.

Sta si pan bardziej pragma-tyczny?Moe, ale wdwch sprawach pozostaj tradycjonalist, ana-wet konserwatyst. Aby tekst zainteresowa mnie jako mate-ria na film, musz wnim zna-le dwie rzeczy: przemian gwnego bohatera ikonflikt. One s magnesem. Jednak no-wa literatura mnie nie zachwy-ca. Brakuje takiej behawioral-nej, filmowej. Aczkolwiek bar-dzo mi si podobaa ekrani-zacja Wojny polsko-ruskiej Doroty Masowskiej dokona-na przez Xawerego uawskie-go. To najciekawszy ekspery-ment ostatnich lat. uawskie-mu udao si znale filmo-wy ekwiwalent dla nieatwe-go argonu modej pisarki. Do ekranizacji wietnie nadaj si, moim zdaniem, kryminay Marka Krajewskiego. To m-dre rebusy, zagadki. Nie wiem, dlaczego polscy producenci inasza publiczno rwnie, nie przepadaj za kryminaa-mi, ale moe to si zmieni.

Nadzieja wmodych?Jak zawsze.

Jak pan ocenia tych, ktrzy depcz po pitach modych reyserw?

I ja si zastanawiam, co si z naszymi gustami, upodobaniami, zpoczuciem humoru, ze smakiem, a nawet szerzej z nasz wia-domoci spoeczn porobio po odzyskaniu wolnoci. Pochwala si i nagradza tandet, nadal nie ceni si dobrego rzemiosa.

Mnie najbardziej podoba si zdanie Rafaa Marszaka: Najlepszym filmem o pracy jest Osiem i p, bo ten film udowadnia, e reyser pracuje dwadziecia cztery godziny na dob.

Powstae, podobnie jak naj-lepsze pana filmy wPRL-u, anie po upadku komuny. Nie wiadomo jeszcze, jaki b-dzie ostateczny bilans tego, co zrobiem wtamtym, aco wtym ustroju.

Janusz Zaorski i Adam Woronowicz na planie filmu Syberiada polska, re. Janusz Zaorski

Janusz Zaorski

Fot.

Dar

iusz

Wili

cki/

Kino

w

iat

Fot.

Kub

a Ki

ljan/

SFP

Fot.

Dar

iusz

Wili

cki/

Kino

w

iat


14

Temat numeru: Wakacyjny przewodnik festiwalowy Julia Michaowska: Na przekr kanikule


kanikuleNa przekr

Przyjo si uwaa, e z pocztkiem lata nastaje w kulturze sezon ogr-kowy. Wikszo teatrw i filharmo-nii zamyka swoje podwoje (w kocu artyci te musz kiedy odpocz), awkinach dominuje, przewanie amerykaski, lekki repertuar rozryw-kowy. Polskie premiery cierpliwie cze-kaj na jesie. Zreszt czsto rodzime produkcje, wanie w miesicach letnich, rodz si dopiero na planach filmowych lub w montaowniach.

Temat numeru:

Wakacyjny przewodnik festiwalowy

Julia Michaowska

wakacyjnych festiwali coraz czciej nie zapominaj rw-nie onajmodszych, mdrze kalkulujc, e przyszych wia-domych odbiorcw sztuki na-ley sobie wychowa.

Od koszaliskich Jantarw do gdyskich Zotych LwwPatrzc wtegoroczny kalen-darz, atwo zauway klamr, ktra wyznacza pocztek iko-niec festiwalowego lata. Se-zon otworzy 33. Koszaliski Festiwal Debiutw Filmowych Modzi iFilm (23-28 czerw-ca), azamknie 39. Festiwal Fil-mowy wGdyni (15-20 wrze-nia). Obie imprezy, wmo-mencie narodzin, byy ci-le branowe, dla profesjonali-stw (obie wsporganizowa-ne przez Stowarzyszenie Fil-mowcw Polskich), ale od kil-ku lat otworzyy si te na wi-dzw zwykych kinomanw. WKoszalinie mona bezpat-nie uczestniczy we wszyst-kich pokazach, spotkaniach ztwrcami, towarzyszcych koncertach iwystawach, nato-miast wGdyni system dystry-bucji biletw umoliwia ogl-danie festiwalowych filmw gociom nieakredytowanym, czyli zwykym mieszkacom Trjmiasta iturystom.

Festiwale wKoszalinie iGdy-ni to imprezy bardzo zasuo-ne dla historii rodzimego kina. Na tym pierwszym debiutowa-li przecie pniejsi wielcy re-yserzy, tacy jak: Krzysztof Za-nussi, Krzysztof Kielowski czy Agnieszka Holland. Natomiast

Gdynia dla filmowcw oznacza wito polskiej kinematografii, gdzie raz wroku przyjedaj twrcy, by zaprezentowa ro-dowisku swoje najnowsze fil-my, albo po prostu spotka si zkolegami. Obie imprezy, ko-szaliska igdyska, zracji let-nich terminw, wiadomie wy-korzystuj blisko morskich plenerw, zyskujc tym samym wspaniay walor wypoczyn-kowy. Ostatnimi laty festiwal wGdyni, wzorem Cannes ije-go Cinma de la Plage, zacz

organizowa wieczorne poka-zy zdala od czerwonych dy-wanw, na duym ekranie roz-pitym na miejskiej play. Wy-obramy sobie, jak przyjem-nie byo dwa lata temu ogl-da, siedzc na leaku isyszc szum morza, niezapomniany wswoim wakacyjnym klima-cie film Do widzenia, do jutra (1960) Janusza Morgensterna krcony zreszt wtrjmiejskich plenerach

Zaczo si od agowa Zanim jednak dotrzemy na gdysk pla przed nami jeszcze cae lipiec isierpie pene festiwali, do wyboru, do koloru Itak, zKoszalina na-leaoby od razu nastpnego dnia po rozdaniu nagrd, uda si niej na zachodnie rubiee, aby wrd malowniczych la-sw ijezior dotrze na 43. Lu-buskie Lato Filmowe wago-wie (29 czerwca 6 lipca). To impreza zimponujc histo-ri najstarszy wPolsce festi-

wal filmw fabularnych. Do momentu narodzin Festiwa-lu Polskich Filmw Fabular-nych wGdasku (od 1987 ro-ku wGdyni) by jedynym do-stpnym forum dla polskie-go kina fabularnego, apniej funkcjonowa jako przegld ki-na Europy rodkowo-Wschod-niej. Ostatnimi laty, zuwagi na rosnc konkurencj, lubu-ska impreza stracia nieco na znaczeniu, jej widzowie wybra-

Tymczasem, na prze-kr kanikule, od kilku lat, obserwujemy zjawi-sko cudownego rozmnaania si na mapie kulturalnej co-raz to nowych imprez filmo-wych, ktre powstaj zarw-no w maych miejscowociach, jak i w najwikszych miastach. Festiwale stay si, zwaszcza dla modych ludzi, sposobem na wakacje, dla twrcw oka-zj na szersze dotarcie do wi-dza, a dla miejscowoci go-spodarzy tych imprez, wspa-nia promocj i turystyczn atrakcj.

S jeszcze tereny niezago-spodarowane, ale mona si spodziewa, e to tylko kwe-stia czasu, kiedy kady region Polski bdzie mia wasne let-nie wydarzenie filmowe. Tym-czasem ju teraz, bdc stu-dentem imajc trzymiesicz-ne wakacje, mona wyruszy festiwalowym szlakiem zaraz po sesji iwrci dopiero na Gaudeamus igitur. Co praw-da, czasami kompas, wyzna-czajcy kolejne imprezy, mo-e nieco wariowa, bo festi-wale si terminowo dublu-j itrzeba wybiera: albo p-nocny-zachd, albo poudnio-wy-wschd (w tym roku to ca-sus Iskiego Lata Filmowego iLetniej Akademii Filmowej wZwierzycu).

Wrd publicznoci domi-nuj zdecydowanie studenci imodzie licealna, chocia wi-dzw dojrzaych wiekiem te nie brakuje, zwaszcza wwiel-kich miastach. Organizatorzy

S jeszcze tereny niezagospodarowane, ale mona si spodziewa, e to tylko kwestia czasu, kiedy kady region Polski bdzie mia wasne letnie wydarzenie filmowe. Tym-czasem ju teraz, bdc studentem i majc trzymiesiczne wakacje, mona wyruszy fe-stiwalowym szlakiem zaraz po sesji i wrci dopiero na Gaudeamus igitur.

Fot.

SFP

Fot.

Sha

rk F

oto

Stud

io/S

FP

Festiwal Modzi i Film w Koszalinie

Festiwal Filmowy w Gdyni

16



na poudnie do Cieszyna na 9. Przegld Filmowy Wakacyj-ne Kadry wKrgach Sztuki (9-13 lipca).

Cieszyn jest miastem nie-zwykym zracji graniczne-go pooenia na styku kultur, narodw oraz wyzna religij-nych i ztego te wynika jego otwarto na rozmaite inicja-tywy kulturalne. Tutaj wiosn, od kilkunastu lat, zduym suk-cesem organizowany jest Prze-gld Filmowy Kino na Grani-cy, to tutaj rwnie odbyo si par edycji festiwalu Era Nowe Horyzonty (dzi: T-Mobile No-we Horyzonty), zanim rozrs si do ogromnej imprezy, kt-

r pomieci mogo ju tylko wielkie miasto Wrocaw. Prze-gld Wakacyjne Kadry te ma swoj dug tradycj. Naj-pierw by niezalenym festiwa-lem, aod piciu lat odbywa si rwnolegle zFestiwalem Euro-pejskich Szk Artystycznych iTwrczoci Krgi Sztuki, std obecna nazwa Wakacyjne Ka-dry wKrgach Sztuki. Pod-czas tegorocznej edycji, obok polskich produkcji, obejrzymy dziea kinematografii serbskiej, iraskiej, chiskiej iameryka-skiej. Jubileusz 50-lecia obcho-dzi bdzie cieszyski DKF Fa-fik, jeden znajstarszych klu-

bw ilegenda ruchu, co zosta-nie uczczone specjalnym cy-klem filmowym.

Jeeli kto uzna, e do Cie-szyna ma za daleko iwybra poznaski Animator, to przyjedzie na uczt dla wielbi-cieli animacji. Tutaj zobaczy najnowsze produkcje ze wia-ta, ale idokonania twrcw ro-

dzimych, przypomni sobie lub dopiero pozna klasyk gatun-ku, wreszcie spotka polskie izagraniczne sawy filmu ani-mowanego. Mimo niedugiej historii festiwal szybko wpi-sa si do midzynarodowej li-gi zuwagi na ambitn selekcj konkursow iwieloaspektowe podejcie do tematu animacji artystycznej. Bogaty program imprezy moe nie pozostawia zbyt wiele czasu na zwiedza-nie stolicy Wielkopolski, ale bdziemy tu mogli jeszcze po-wrci, przy okazji innego fe-stiwalu.

Mona te zastosowa tra-

s alternatywn ijeli kto nie jest zagorzaym wielbicielem filmu animowanego, powi-nien omin Pozna iuda si wbardziej wakacyjnym kie-runku, nad morze, na 14. So-pot Film Festival (12-20 lip-ca). Impreza odbywa si po raz 14. jako festiwal midzyna-rodowy, ale wformule Sopot

li inne kierunki, ale powoli od-radza si, szukajc odwieo-nej formuy na nowe czasy, by nie znikn zletniej mapy kul-turalnej iprzyciga swoj le-gend nastpne pokolenia.

Festiwalowy lipiec si roz-krcaTymczasem zagowa przeno-simy si czym prdzej wkie-runku poudniowo-wschod-nim do Radomia na 7. Ogl-nopolskie Spotkania Filmowe Kameralne Lato (6-12 lipca). To jeden zmodszych letnich festiwali, ale niezwykle pr-nie si rozwijajcy. Ciekawie dobrany repertuar, ado tego warsztaty ikonkursy filmowe oraz zapraszani uznani twrcy, uczyniy ztej imprezy orygi-nalne wydarzenie kulturalne, na rne sposoby angaujce mieszkacw miasta, ktre do-tychczas niespecjalnie zdzia-alnoci artystycznej syno. Kameralne Lato, trzeba do-da, ma za sob nie tylko wo-darzy Radomia, ale jako jedy-ny festiwal wPolsce moe si poszczyci wsparciem wszyst-kich sub mundurowych (!), houbic wrandze wspor-ganizatora Wojewdzk Ko-mend Policji zsiedzib wRa-domiu. Ztak profesjonalnie ibezpiecznie obstawionej im-prezy, wyruszamy dalej, albo skrcajc na zachd do Pozna-nia na 7. Midzynarodowy Fe-stiwal Filmw Animowanych Animator (11-17 lipca), albo

Mniej jest imprez monotematycznych, skupiaj-cych si tylko na danym zagadnieniu lub gatun-ku filmowym. Przewaa rozbudowany, czsto interdyscyplinarny charakter programu, w myl zasady: dla kadego co miego.

Legenda

33. Koszaliski Festiwal Debiutw Filmowych Modzi i Film

23-28 czerwca

43. Lubuskie Lato Filmowe 29 czerwca 6 lipca

7. Oglnopolskie Spotkania Filmowe Kameralne Lato 6-12 lipca

9. Przegld Filmowy Wakacyjne Kadry w Krgach Sztuki

9-13 lipca

7. Midzynarodowy Festiwal Filmw Animowanych Animator

11-17 lipca

Sopot Film Festival. 14. Midzynarodowy Festiwal Filmowy

12-20 lipca

14. Midzynarodowy Festiwal Filmowy T-Mobile Nowe Horyzonty

24 lipca 3 sierpnia

8. Festiwal Filmu i Sztuki Dwa Brzegi 2-10 sierpnia

3. Transatlantyk Festival Pozna 8-14 sierpnia

41. Iskie Lato Filmowe 8-17 sierpnia

15. Letnia Akademia Filmowa 8-17 sierpnia

2. Zamojski Festiwal Filmowy Spotkania z histori

13-16 sierpnia

18. Oglnopolski Festiwal Filmw Komediowych 15-17 sierpnia

10. Midzynarodowy Festiwal Kina Autorskiego Quest Europe

16 lipca 31 sierpnia

39. Festiwal Filmowy w Gdyni 15-20 wrzenia

Fot.

Sha

rk F

oto

Stud

io/S

FP

Fot.

Ew

a Ja

sis

ka

Teatr Muzyczny podczas Festiwalu w Gdyni

Kameralne Lato w Radomiu

szlak relaksacyjny

szlak dla wymagajcych

szlak niebezpieczny, tylko dla wytrwaych

1

7

8

9

10

11

12

13

14

15

2

3

4

5

6

8

3

13

14

25 9

10

4

12

11

1

7

615

Koszalin

Isko

Radom

Kazimierz Dolny / Janowiec nad Wis

Zwierzyniec

Zamo

Lubomierz

Zielona Gra

Cieszyn

agwPozna

Wrocaw

Sopot

Gdynia

Trasy szlakw

Niebieski szlak relaksa-cyjny:

1. Koszalin2. agw3. Radom4. Sopot5. Wrocaw6. Kazimierz Dolny /

Janowiec nad Wis7. Zwierzyniec8. Zielona Gra9. Gdynia

Zielony szlak dla wyma-gajcych:

1. Koszalin2. agw3. Radom4. Pozna5. Sopot6. Wrocaw7. Kazimierz Dolny /

Janowiec nad Wis8. Isko9. Zielona Gra10. Gdynia

Czerwony szlak nie

-

bezpieczny, tylko dla wytrwaych:

1. Koszalin2. agw3. Radom4. Cieszyn5. Sopot6. Wrocaw7. Kazimierz Dolny /

Janowiec nad Wis8. Pozna9. Zwierzyniec10. Zamo11. Lubomierz12. Zielona Gra13. Gdynia

18



ry kinowej, wystawowej, kon-certowej iwreszcie noclego-wej, dla coraz tumniej przy-jedajcych zcaej Polski en-tuzjastw ambitnego kina. We Wrocawiu, eby unikn fru-stracji, e wszystkiego, co nas interesuje nie da si zobaczy, mimo stania wdugich kolej-kach po bilety, najlepiej wy-bra kilka najciekawszych dla nas pozycji zprzeobfitego pro-gramu, dooy do tego wysta-w, wieczorne koncerty iwa-kacyjny wypad powinien by udany. Jeli nie dostaniemy

si na pokaz filmu, ktry otrzy-ma Zot Palm wCannes, nie martwmy si, bo zobaczy-my go par miesicy pniej wkinie, atymczasem skup-my si na tych rzadkich tytu-ach, ktre sprowadzane s na T-Mobile Nowe Horyzonty na pojedyncze pokazy, apniej prno ich szuka wregular-nej dystrybucji. Wtym roku mona obejrze np. co zcy-klu Nowe Kino Grecji, obrazy zDrugiej Nowej Fali albo ory-ginalne dziea wMidzyna-rodowym Konkursie Filmw oSztuce.

Jeli kogo mczy jednak wielkie (skdind bardzo pik-ne) miasto Wrocaw, to powi-nien od razu przenie si do kameralnego inieco nostal-gicznego Kazimierza Dolne-go nad Wis, gdzie czas pynie zdecydowanie wolniej, so-ce pray leniwiej iwszdzie dojdziemy na piechot. Kazi-mierz, ze swoim genius loci,

waciwie nie potrzebowa do-datkowej promocji, jak przy-nosi miastu organizacja filmo-wej imprezy. Ale wielu mo-dych ludzi, gdyby nie festiwal, moe wcale by si do Kazimie-rza nie wybrao, uwaajc go za nieco senn mekk dla arty-stw szukajcych natchnienia, wktrej tak naprawd niewie-le si dzieje. Festiwal filmowy wKazimierzu odbywa si od poowy lat 90., stajc si kulto-w imprez, punktem obowiz-kowym wwakacyjnym progra-mie kinomanw zcaej Polski. Icho, na przestrzeni lat, zmie-niali si organizatorzy ina-zwy imprezy (najpierw by Fe-stiwal Filmowy iArtystyczny Lato Filmw, aod omiu lat Festiwal Filmu iSztuki Dwa Brzegi), to wwiadomoci wi-dzw, Kazimierz ma po pro-stu od lat wietn imprez fil-mow, ze wieymi tytuami prosto zRotterdamu, Berlina i Cannes, zmagicznymi kon-

Film Festival dopiero po raz pity. Urokliwy kuracyjny So-pot nie narzeka latem na brak turystw, wic liczne filmo-we atrakcje, przygotowywane przez organizatorw, znajduj tu spor widowni. Wklima-tyzowanych salach kinowych, wsynnej Operze Lenej czy nastrojowo na play, mona oglda filmy nagradzane na najwikszych festiwalach wia-towych, ale te najciekawsze krtkometrawki sezonu lub klasyczne filmy nieme, ogl-dane ztowarzyszeniem mu-zyki na ywo. Sopocka impre-za szczyci si, e jest jedynym midzynarodowym festiwalem wPolsce Pnocnej prezentu-jcym kino autorskie oraz dru-gim najwaniejszym wydarze-niem filmowym wregionie, po Festiwalu Filmowym wGdyni.

Najwiksze imprezy wkra-czaj do gry Gdy ju wystarczy inhalacji jo-dowych imorskiej bryzy, czas zmieni klimat iskierowa si na Dolny lsk, do Wrocawia na 14. Midzynarodowy Festi-wal Filmowy T-Mobile Nowe Horyzonty (24 lipca 3 sierp-nia). Ta impreza ma swoj wa-sn histori z Kolbergiem po kraju, bo zaczynaa jeszcze wbieszczadzkim Sanoku, na-stpnie zsukcesem na kilka lat przeniosa si do malowni-czego Cieszyna, by wreszcie we Wrocawiu znale komfort wystarczajcej infrastruktu-

ste, jak kina ifilharmonia, ale przede wszystkim wkroczy wmiejsk tkank zabytkowej architektury iterenw parko-wych, organizujc plenerowe projekcje wtak niebanalnych miejscach jak most czy zwyka ulica, gdzie widowni wyzna-cza przestrze midzy dwo-ma rzdami secesyjnych ka-mienic. Tutaj mona po pro-stu wyj zdomu, usi na le-aku iwraz zssiadami, tu-

rystami, gomi zzagranicy, obejrze ciekawy film. Mia-sto yje festiwalem, podobnie jak T-Mobile Nowe Horyzon-ty we Wrocawiu, dajc szans uczestniczenia wwydarzeniu, zarwno mieszkacom, jak iprzyjezdnym, co przynosi im-ponujce wyniki frekwencyjne.

Mniejsi, ale dobrze znaniPo pobycie wduym mie-cie (co jest atrakcyjne, ale la-

tem nieco mczce) a si pro-si opowrt wbardziej ustron-ne zaktki. Itu pojawia si, wspomniany na pocztku, dy-lemat, wktrym kierunku si uda, bo rwnoczenie od-bywaj si dwie fantastyczne imprezy 41. Iskie Lato Fil-mowe wIsku (8-17 sierpnia) i15. Letnia Akademia Filmo-wa wZwierzycu (8-17 sierp-nia). Pomin ju fakt, e oba festiwale zaczynaj si dokad-nie wtedy, kiedy stratuje Tran-satlantyk wPoznaniu Ale za to ich turnus trwa okilka dni duej imona swj czas jako midzy dwa wydarzenia po-dzieli. Festiwal wIsku po-oonym nieopodal Szczeci-na nad piknym jeziorem na-ley do najstarszych wPol-sce icay czas utrzymuje re-nom dobrze organizowanego przedsiwzicia zambitnym repertuarem rodzimym iza-granicznym. Tutaj zawsze zo-baczymy najnowsze kino pol-skie wszystkich gatunkw, mo-emy spotka si zjego twr-cami, ale te obejrzymy fil-my zNiemiec, Czech iSowa-cji wramach, tradycyjnej ju, sekcji Kino Naszych Ssiadw. Wtym roku iska impreza rozszerzy swj obszar dziaa-nia izagoci rwnie wDraw-sku Pomorskim, co zapewne przyniesie jej znacznie szersz widowni.

certami wruinach zamku oraz zwielkim kinem na Maym Rynku. Festiwal Dwa Brze-gi (2-10 sierpnia) przerzuci te wirtualny pomost na drugi brzeg Wisy icz programu odbywa si wurokliwym Ja-nowcu, czc obie miejscowo-ci niczym symboliczne dwa ksiyce.

Jeeli komu due miasto latem nie straszne, to zKazi-mierza powinien szybko wyru-szy (w przypadku niektrych ponownie) do Poznania, tym razem na mody, cho ju bar-dzo znany Transatlantyk Fe-stival Pozna (8-14 sierpnia). Wtym roku to trzecia edycja imprezy, wczeniej funkcjonu-jcej pod dusz nazw Mi-dzynarodowy Festiwal Filmu iMuzyki Transatlantyk. Tu-taj czeka nas tydzie raryta-sw filmowych, muzycznych, artystycznych inawet kulinar-nych (Kino Kulinarne wraz zdegustacjami), atake spo-tkania zfascynujcymi ludmi szeroko pojtej kultury, arty-stami, dziennikarzami, wresz-cie naukowcami. Ten festiwal doskonale odnalaz si wdu-ym miecie, anektujc nie tyl-ko miejsca dla niego oczywi-

Nie ma potrzeby obawia si przesytu, bo skoro jest gdzie jeszcze zapotrzebowanie na letni fe-stiwal i widownia, ktra na niego czeka, to nic nie stoi na przeszkodzie, by ten rynek si rozrasta.

Fot.

SFP

Fot.

SFP

Fot.

Sto

war

zysz

enie

Now

e H

oryz

onty

Fot.

Sto

war

zysz

enie

Now

e H

oryz

onty

Spotkanie z twrcami na Animatorze

Nowe Horyzonty we Wrocawiu

Projekcja na Dwch Brzegach

20



go wcyklu Nie tylko Bolly-wood. Ale bd te przegldy Pod gruziskim niebem lub Kurdyjskie cieki co zdra-dza fascynacje, zawsze twrczo poszukujcych, selekcjone-rw zwierzynieckiej Akademii. Trzeba doda, e mimo braku profesjonalnych sal kinowych iodpowiedniej bazy noclego-wej, na Letni Akademi Fil-mow zjedaj tumy kinoma-nw, czsto wielu ztych, kt-rzy wczeniej gocili wKazi-mierzu Dolnym.

Sierpie do koca wpodryJeeli kto nie zdecydowa si ani na Isko, ani na Zwierzy-niec, moe odwiedzi Zamo, synny, jak wiadomo, ze swe-go renesansowego zaoenia architektonicznego. T uni-

kaln starwk mona bdzie zwiedzi uczestniczc w2. Za-mojskim Festiwalu Filmowym Spotkania zhistori (13-16 sierpnia). Najistotniejsza cz imprezy to konkurs filmu do-kumentalnego ireportau ote-matyce historycznej, aoprcz sekcji konkursowych organiza-torzy zapraszaj na pokazy ple-nerowe na Rynku Wielkim oraz wzrewitalizowanych obiektach twierdzy zamojskiej.

Z Padwy Pnocy warto si zkolei wybra, cho droga b-dzie wyjtkowo duga, szlakiem poudniowym na Dolny lsk do Lubomierza, na 18. Ogl-nopolski Festiwal Filmw Ko-mediowych (15-17 sierpnia). To by wspaniay pomys, by tak sprofilowany festiwal umiej-scowi wlicznym miasteczku, ktre zagrao wkultowej ko-medii Sami swoi (1967). Nie ma wit, eby film Sylwestra Ch-ciskiego nie goci na antenie ktrego zkanaw telewizyj-nych, awanie Kargula iPaw-laka niezmiennie bawi kolej-ne pokolenia. Gatunek kome-diowy wpolskiej kinematogra-fii ma swoj bardzo mocn kar-t, ktra zca pewnoci za-sugiwaa, by zadedykowa jej odrbny festiwal. Ae podczas wakacji moe czasami zabrak-n dobrej pogody, ale nie mo-e zabrakn dobrego humoru, to Lubomierz wydaje si wa-ciwym kierunkiem na naszej festiwalowej mapie.

Sierpniowe wojae warto za-koczy na zachodnim kracu Polski, tam gdzie na sonecz-nych zboczach winnic wa-nie dojrzewaj winorole, czy-li wZielonej Grze na 10. Mi-dzynarodowym Festiwalu Ki-na Autorskiego Quest Europe (16 lipca 31 sierpnia). Moc-no rozcignita data festiwalu wynika zjego formuy, awa-ciwie misji organizatorw mionikw dobrego kina, kt-rzy chc jak najduej kultu-ralnie oywia latem Zielo-n Gr. Przerne pokazy ki-nowe, warsztaty, koncerty mu-zyki filmowej, wieczory lite-rackie iwystawy sztuki, odby-waj si przez ptora miesi-ca, by wieczy festiwal Wiel-kim Finaem trzydniowym maratonem filmowym, po-czonym zwrczeniem honoro-wej statuetki Wielkiego Uko-nu, wybranemu wdanym ro-ku, wybitnemu polskiemu ar-tycie filmu.

Piszc oletnich festiwa-lach nie mona pomin nie-zwykego przedsiwzicia, ja-kim jest Orange Kino Letnie Sopot-Zakopane, ktre po raz sidmy zagoci wdwch naj-wikszych polskich kurortach, organizujc bezpatne projek-cje przy Krupwkach wZa-kopanem ina Molo wSopo-cie. Urozmaicony repertuar dostpny jest dla wszystkich chtnych, wkady wieczr lip-ca isierpnia, zawsze po zacho-

Letnia Akademia Filmo-wa wZwierzycu przyciga zkolei rnorodn ofert ki-na artystycznego, ale te bo-gat histori miasta iurzeka-jcymi pejzaami Roztocza-skiego Parku Narodowego. To wZwierzycu wanie rozkwi-ta mio Marysieki iJana III Sobieskiego, tutaj te od-najdziemy zachwycajce za-bytki pozostae po dawnej Or-dynacji Zamoyskich. Wtej hi-storycznej scenerii organiza-torzy Akademii ambitnie wy-bieraj odlege, egzotyczne zpunktu widzenia polskiego widza, kinematografie, przy-gotowujc reprezentatywne przegldy ich dokona. Tego-roczna edycja upynie midzy innymi pod znakiem obcho-dw stulecia filmu indyjskie-

ny te jest nie do przecenienia, bo wikszo zopisanych tutaj imprez ma wswoim progra-mie starannie przygotowane wydarzenia filmowe dla dzie-ci, co jest atrakcyjne zarwno wprzypadku familijnego przy-jazdu na festiwal, jak iwiet-nym sposobem na spdzanie wolnego czasu dla dzieci miej-scowych, ktre nigdzie na wa-kacje nie wyjechay.

Wysoki poziom repertu-aru festiwalu czsto jest gwa-rantowany przez znan po-sta wiata filmu, ktra za da-nym przedsiwziciem stoi, jak ma to chociaby miejsce wprzypadku Dwch Brze-gw iGrayny Torbickiej, T- Mobile Nowe Horyzonty iRomana Gutka, czy te Tran-satlantyku ilaureata Oscara Jana A.P. Kaczmarka. Ale by-wa itak, e festiwalem kieru-je osoba bez medialnie rozpo-znawalnego nazwiska, jednak si pasji izmysem organiza-cyjnym jest wstanie stworzy iwypromowa interesujce wydarzenie. Dobra fama szyb-ko si roznosi wrd widzw itwrcw. Ci filmowcy, ktrzy przekonali si, jak udane by-waj spotkania zpubliczno-ci oraz jak wspaniale s na takich imprezach goszczeni, namawiaj pniej kolegw, e warto do tych, czsto odle-gych inie po drodze, miej-scowoci pojecha.

Wymienione tutaj festiwa-le filmowe nie s pen ofer-t. Wlipcu odbdzie si jesz-cze 10. Festiwal Artystw Fil-mu iTelewizji FART wJanowie Lubelskim, 6. Solanin Film Fe-stival wNowej Soli, 9. Przegld Filmowy Brave Festival we Wrocawiu, awNowogardzie 18. Midzynarodowy Festiwal Filmu-Muzyki-Malarstwa La-to zMuzami. Wsierpniu mo-na te odwiedzi 3. Koobrze-ski Festiwal Filmowy Sensa-cyjne Lato Filmw, awe wrze-niu, jeszcze przed Gdyni, po-jecha do Zakopanego na 10. Spotkania zFilmem Grskim albo do Koszalina na 11. Euro-pejski Festiwal Filmowy Inte-gracja Ty iJa.

By moe niebawem po-wstan te zupenie nowe przedsiwzicia. Nie ma po-trzeby obawia si przesytu, bo skoro jest gdzie jeszcze za-potrzebowanie na letni festi-wal iwidownia, ktra na nie-go czeka, to nic nie stoi na przeszkodzie, by ten rynek si rozrasta. Nie ma ju powro-tu do sytuacji, kiedy przynaj-mniej teoretycznie mona byo przez cae wakacje odwie-

dzi wszystkie imprezy, prze-mieszczajc si zjednej na drug ikoczc na mecie Fe-stiwalu Filmowego wGdyni. Wtym roku Gdynia nadal za-myka wakacyjne peregrynacje festiwalowe, ale ju nie sposb uczestniczy we wszystkich wydarzeniach filmowych, kt-re odbywaj si latem. Zboga-tej oferty trzeba teraz wybie-ra, ale tego akurat chyba nikt nie uzna za problem

dzie soca. Wramach tego fe-stiwalu, mona te oglda fil-my wsposb bardziej mobil-ny, wspecjalnym Wagonie Fil-mowym, jadc pocigiem, kt-rego tras wyznaczaj Batyk iTatry. Tego rodzaju filmo-wa podr oferowana jest we wszystkie weekendy wakacji.

Przepis na letni festiwalJak wida nie ma jednej spraw-dzonej formuy na zorganizowa-nie festiwalu filmowego latem. Tutaj liczy si oryginalno, po-mysowo, wykorzystanie po-tencjau miejsca, wktrym im-preza ma si odbywa. Wielkie miasta, jak Wrocaw, Pozna, przekonay si, e to wietny sposb, by oywi latem miej-skie przestrzenie, zmobilizo-wa mieszkacw do kultural-nej aktywnoci iprzycign tumy turystw, ktrzy przyda-dz miastu energii wnieco bar-dziej dla niego leniwych mie-sicach. Zkolei mniejsze miej-scowoci kusz walorami przy-rodniczymi, sielsk atmosfer, stwarzajc wymarzone warunki do letniego wypoczynku. Korzy-staj ztego iwidzowie, izapra-szani twrcy, ktrzy czsto wa-nie zracji atrakcyjnego umiej-scowienia festiwalu, decyduj si na przyjecha.

Jeli chodzi ozawarto programow, to rwnie ma-my ogromn rnorodno. Mniej jest imprez monotema-tycznych, skupiajcych si tyl-ko na danym zagadnieniu lub gatunku filmowym. Przewaa rozbudowany, czsto interdy-scyplinarny charakter progra-mu, wmyl zasady: dla kade-go co miego. To stwarza oka-zj do pokazania repertuaru, ktry na co dzie nie jest do-stpny na ekranach kinowych, awtelewizjach bywa rzadko, ajeli ju, to po pnocy. Doty-czy to wielu filmw dokumen-talnych, animowanych, krt-kometraowych. Zjawisko roz-przestrzeniania si na letniej mapie Polski festiwali, stwo-rzyo nowy rynek do zapre-zentowania szerokiej widow-ni ambitnego repertuaru ar-tystycznego. Walor edukacyj-

Fot.

uk

asz

usz

czek

Fot.

Les

aw

Skw

arsk

i/LA

F w

Zw

ierz

ycu

Fot.

Sha

rk F

oto

Stud

io/S

FP

Fot.

Les

aw

Skw

arsk

i/LA

F w

Zw

ierz

ycu

Pokaz niemego filmu z muzyk na ywo w Zwierzycu

Plenerowa wystawa na LAF w Zwierzycu


sale koncertowe, studia filmo-we, sale sztuk plastycznych ichoreografii, atake szkoa baletowa. Jacek Bromski, Fi-lip Bajon iJanusz Zaorski spo-tkali sitam zwadzami uczel-ni, wykadowcami oraz stu-dentami inawizali kontak-ty, ktre umoliwi rozpocz-cie wsppracy Szkoy Filmo-wej wodzi zkazachskim uni-wersytetem.

Wyjtkowe wzruszenia to-warzyszyy wyprawie Polakw na pnoc Kazachstanu. Rey-serzy pokazywali swoje filmy Polonii potomkom Polakw zesanych w1936 roku.Sala ki-nowa wJasnej Polanie pol-skiej osadzie wrd kazach-skich stepw zapenia si do ostatniego miejsca.

Wiceminister kultury Mo-nika Smole iprezes Stowa-rzyszenia Filmowcw Pol-skich Jacek Bromski spotka-li si zwiceministrem kultury Kazachstanu anajem Oma-rovem idyrektorem Kazach-filmu Didarem Amantayem. Uczestnicy spotkania podj-li postanowienie ozacienie-

dzie wzajemnoci organizu-jemy wWarszawie przypo-mnia na wstpie Andrzej Ja-siewicz, czonek Zarzdu Sto-warzyszenia Filmowcw Pol-skich. Zorganizowalimy ju festiwal polskich filmw wIra-nie, ktry spotka si zbar-dzo dobrym przyjciem. Teraz uczestniczymy wuroczystoci otwarcia Tygodnia Kina Ira-skiego doda Ramin Meh-manparast Nodehi, ambasa-dor Islamskiej Republiki Iranu wPolsce. Chcemy pokaza, e poza znanymi nazwiskami, takimi jak Abbas Kiarostami, s unas take inni reyserzy, ktrzy robi dobre filmy za-powiedzia Ali Haji Ghasemi, szef wydziau zagranicznego wVisual Media Institute, kt-ry jest iraskim odpowiedni-

niu wsppracy kulturalnej po-midzy Polsk aKazachsta-nem, m.in. wdziedzinie kine-matografii.

Polska kultura jeszcze od czasw Zwizku Radzieckie-go cieszy si wKazachsta-nie wielkim zainteresowa-niem ipowszechnym uzna-niem. Minister Monika Smo-le uzgodnia jak najszybsz reaktywacj umowy owsp-

kiem Polskiego Instytutu Sztu-ki Filmowej.

W kolejnych dniach wki-nie Kultura widzowie zoba-czyli m.in. Green Umbrella (2014) Nassera Refaiea opo-wie o10-letnim chopcu, Mehranie, ktrego rodzice y-j wseparacji, dramat obycza-jowy Im his wife (2012) Mo-stafy Shayesteha oraz The Pri-vate Life of Mr. and Mrs. M (2012) Rouhollaha Hejazie-go. Iraczycy zaprezentowali rwnie takie filmy jak: Robot (2013) Rahima Behboodifa-ra, Sunlight, Moonlight, Earth (2013) Aliego Ghavitana, dra-mat wojenny In the Name of Father (2006) Ebrahima Hata-mikii oraz Snow on aHot Tin Roof (2011) Mohammada Hadi Karimiego, wspczesny kry-mina odsaniajcy tajemnicze ycie znanego poety.

Przy okazji przegldu kilku-osobowa delegacja iraskich filmowcw, na czele zHojatol-lahem Ayoubim, szefem ira-skiej kinematografii ipodse-kretarzem stanu wMinister-stwie Kultury Iranu, odwie-dzia Szko Filmow wo-dzi. dzka uczelnia jest zna-na wIranie icieszy si sza-cunkiem. Miaaby posuy za wzr do stworzenia wTehera-nie pastwowej szkoy filmo-wej przyzna wiceminister. Zaproponowa rwnie zorga-nizowanie wniedalekiej przy-szoci wstolicy polskiego fil-mu warsztatw Abbasa Kiaro-

pracy kulturalnej midzy oby-dwoma krajami, natomiast prezes Jacek Bromski zapo-wiedzia prezentacj kazach-skiego kina jesieni wwar-szawskim kinie Kultura. Wprzyszym roku natomiast odbdzie si wielka, dwuty-godniowa panorama kina pol-skiego wAstanie iAma-Acie od klasyki po trzydziest-kiStudia Munka.

stamiego oraz warsztatw jed-nego zmistrzw naszego kina wIranie, atake wymian stu-dentw zobu krajw. Nasza wsppraca rozpocza si pra-wie trzy lata temu. Mam na-dziej, e zostanie ona zinten-syfikowana wprzyszoci podkreli zkolei Behzad Mo-hammadi, Isekretarz ds. kul-tury wAmbasadzie Islamskiej Republiki Iranu wPolsce.

Organizatorami wydarzenia byli: Stowarzyszenie Filmow-cw Polskich, Polski Instytut Sztuki Filmowej, Ambasada Polski wTeheranie iAmbasa-da Islamskiej Republiki Iranu wWarszawie oraz Visual Me-dia Institute.

Tegoroczny przegld otworzya Monika Smo-le, podsekretarz sta-nu w Ministerstwie Kultu-ry i Dziedzictwa Narodowe-go. Strona polska wybraa fil-my, ktre pokazuj losy Po-lakw na wschodzie Europy i w Azji. Imprez zainauguro-wa pokaz filmu Jacka Brom-skiego Kochankowie Roku Ty-grysa (2005), ktry odby si w kinie Saryarka przy penej widowni i z owacj na stojco. W kolejnym dniu imprezy wi-dzowie obejrzeli Przedwionie (2001) Filipa Bajona oraz Sy-beriad polsk (2013) Janusza Zaorskiego.

Polscy reyserzy odwiedzi-li Narodowy Uniwersytet Sztu-ki, gdzie bylipodejmowani przez prorektor Gali Akra-pow oraz dziekana Wydzia-u Filmu iTelewizji Saulebeka Asychanuy. Ta nowa uczel-nia mieci si wimponujcym, futurystycznym gmachu przy-pominajcym aren wyko-nan zmetalu iszka. Pod jed-nym dachem znajduj si tu

Tydzie Kina Polskiego w Teheranie (26-29 ma-ja) rozpocz pokaz Wa-sy. Czowieka z nadziei (2013). Oprcz filmu Andrzeja Waj-dy z wielkim zainteresowa-niem Iraczycy obejrzeli rw-nie: Imagine (2012) Andrze-ja Jakimowskiego, Mj rower (2012) Piotra Trzaskalskiego, Supermarket (2012) Macieja a-ka oraz dokument Andrzeja B. Czuldy Perskie ocalenie (2013).

Tegoroczny, dziesiciodnio-wy przegld filmw iraskich (10-20 czerwca) wstoecznym kinie Kultura oficjalnie zain-augurowa pokaz wspcze-snego thrillera The Sinners (2012) Faramarza Gharibiana. Witam na przegldzie filmw iraskich, ktry na zasa-

Pod koniec maja, w pooonej wrd rozle-gych stepw stolicy Kazachstanu Astanie, odbyy si Dni Filmu Polskiego. W przyszym roku w Kazachstanie zostanie zorganizowany wielki przegld polskiej kinematografii. Polska kultura cieszy si tam duym zainteresowa-niem i szacunkiem warto to wykorzysta.

Ju po raz drugi w cigu ostatnich dwch lat w Warszawie odby si Tydzie Kina Iraskie-go. Nieco wczeniej w Teheranie doszo do pierwszego od kilku dekad przegldu dzie polskich twrcw filmowych.

Wydarzenia: Dni Filmu Polskiego w Kazachstanie

Marzena Mrz-Bajon

Marcin Zawiliski

szerokim

Polsko-iraska Wstepie wymiana filmowaWydarzenia: Tydzie Kina Iraskiego

Budynek Narodowego Uniwersytetu Sztuki

Polska delegacja z gospodarzami

Fot.

Mar

zena

Mr

z-Ba

jon

Fot.

Kub

a Ki

ljan/

SFP

Ramin Mehmanparast Nodehi i Andrzej Jasiewicz

http://www.sfp.org.pl/osoba,0,1,18377,Jacek-Bromski.htmlhttp://www.sfp.org.pl/osoba,0,1,3159,Filip-Bajon.htmlhttp://www.sfp.org.pl/osoba,0,1,3159,Filip-Bajon.htmlhttp://www.sfp.org.pl/osoba,0,1,19776,Janusz-Zaorski.htmlhttp://www.sfp.org.pl/osoba,0,1,18377,Jacek-Bromski.html


wtpliwy sukces naley uzna wycofanie si po naszych in-terwencjach Ministerstwa Fi-nansw z interpretacji podat-kowych, mwicych o tym, e nie mona przekazywa praw autorskich w ramach prowa-dzenia dziaalnoci gospodar-czej. Stowarzyszenie wystpi-o do resortu finansw o inter-pretacj ogln w tej sprawie, bo obawiamy si, e rzd mo-e jeszcze kiedy wrci do te-go pomysu podkreli Ma-ciej Strzembosz, prezes Kra-jowej Izby Producentw Au-diowizualnych. Powoalimy te specjalny zesp, ktry zaj-muje si ustaw o wiadcze-niu usug drog elektronicz-n, ktra jest kluczowa, zarw-no jeeli chodzi o ochron wa-snoci intelektualnej, jak rw-nie w walce z piractwem dodaa Barbara Jwiak, re-prezentujca Wydawnictwo Naukowe PWN. Stowarzysze-niu udao si take wprowa-dzi swojego przedstawicie-la do Rady ds. Cyfryzacji, dzia-ajcej przy kierowanym przez Rafaa Trzaskowskiego resor-cie administracji i cyfryzacji.

koczenie, kiedy widzimy, jak prawdziwy Mateusz spotyka si zaktorem, ktry go zagra wyzna Paul Bekkers, amba-sador Krlestwa Niderlandw wPolsce.

Tytu filmu brzmi Chce si y iczy si zkonkluzj, do jakiej dochodzimy po jego obejrzeniu. Rwnoczenie czu-jemy si jednak smutni, obser-wujc bliej tych ludzi, ktrzy nie mog zosta zrozumiani. To nie jest tylko kwestia nie-penosprawnoci czy choro-by umysowej. To dotyczy rw-nie niektrych ludzi, ktrzy nie czuj si zrozumiani, bo na przykad nale do innych kul-tur albo zauwaaj rzeczy, kt-

Zosta nim prawnik Dominik Skoczek.

Stowarzyszenie Kreatyw-na Polska opowiada si te za wprowadzeniem wsdach od-rbnych wydziaw, ktre zaj-mowayby si sprawami doty-czcymi prawa wasnoci inte-lektualnej. Resort sprawiedli-woci nie chce jednak na ra-zie przysta na ten postulat. Czonkowie Stowarzyszenia prowadz take prace nad no-wym projektem ustawy medial-nej. Zawiera on projekt Fundu-szu Misji Publicznej, ktrego celem miaoby by dofinanso-wywanie wszystkich mediw (prasy, radia itelewizji), wtym rwnie mediw obywatelskich oraz tych, ktrzy zamierzaj udostpnia swoj prac na za-sadach wolnej licencji.

Eksperci Kreatywnej Polski zajmuj si rwnie szeregiem przepisw dotyczcych pra-

rych nie widz zwykli ludzie. Doceniam rwnie to, e ten film czyni nas bardziej tole-rancyjnymi ipokazuje nam, e ycie jest pikne wtrowa-a swojemu przedmwcy Patri-cia Beatriz Salas, charge daf-faires ambasady Argentyny wPolsce.

wa prasowego, ochrony dzie osieroconych oraz kwesti podniesienia opat reprogra-ficznych idostosowania ich do standardw europejskich. Staramy si by ciaem inter-weniujcym ikoordynujcym to, co dla nas jest wane. Ale zaley nam te na dziaaniach pozytywnych oraz na waci-wym nazywaniu zjawisk ta-kich jak sprawa ACTA ktre wpywaj przecie na ksztat prawa autorskiego powie-dzia Jerzy Kornowicz, pre-zes Stowarzyszenia Kreatywna Polska. Sens istnienia nasze-go Stowarzyszenia powinien si ujawni do czasu najbli-szych wyborw parlamentar-nych. Do tej pory musimy wy-pracowa kilka istotnych zna-szego punktu widzenia postu-latw iwprowadzi je do deba-ty publicznej zapowiedzia Maciej Strzembosz.

Czerwcowe spotkanie zdy-plomatami byo kolejnym zcy-klu prezentujcego najnowsze osignicia naszej kinemato-grafii. Cykl zosta zainauguro-wany wmaju 2013 roku poka-zem filmu Obawa (2012) Mar-cina Krzysztaowicza.

Szacuje si, e nasz ry-nek kreatywny wytwarza 3,5 proc. PKB, czyli ok. 50 mld z rocznie. W tym sek-torze gospodarki pracuje ok. 5 proc. wszystkich zatrudnio-nych w Polsce. Podczas Wal-nego Zjazdu Kreatywnej Pol-ski wybrano dziewiciooso-bowy zarzd Stowarzyszenia na trzyletni kadencj. Preze-sem zosta ponownie (wcze-niej peni t funkcj tymcza-sowo) Jerzy Kornowicz, repre-zentujcy Zwizek Kompozy-torw Polskich. Oprcz niego do wadz Stowarzyszenia we-szli po raz kolejny: Wiesaw Podkaski (wiceprezes), Ma-ciej Strzembosz (wiceprezes), Barbara Jwiak (skarbnik) oraz Wodzimierz Albin, Ja-cek Bromski, Ludmia Mitrga, Krzysztof Sadowski i Marek Staszewski. Zatwierdzono tak-e jednolity tekst statutu oraz powoano trzy pierwsze sek-cje tematyczne (literack, mu-zyczn i ochrony praw wasno-ci intelektualnej). Podsumo-wano rwnie dotychczasow, blisko roczn, dziaalno Kre-atywnej Polski. Za nasz nie-

Bd sugerowa papieo-wi Franciszkowi I, e-by obejrza ten film zdradzi sekretarz stanu Sto-licy Apostolskiej i zarazem dziekan korpusu dyplomatycz-nego w Polsce Celestino Mi-gliore. 16 czerwca, tradycyj-nie w stoecznym kinie Kul-tura, dla dyplomatw z cae-go wiata odby si specjal-ny pokaz filmu Chce si y (2013), zdobywcy Srebrnych Lww i nagrody publiczno-ci podczas ubiegoroczne-go festiwalu w Gdyni. To film wany, bo przez cae pokole-nia problem niepenosprawno-ci intelektualnej, szczeglnie wrd dorastajcych dzieci, nie by zauwaany w polskim kinie mwi dziennikarz Pa-we Sztompke, zapowiadajc film, w ktrym pierwszoplano-w rol znakomicie zagra Da-wid Ogrodnik, okrelany jako wschodzca gwiazda polskie-go kina (Jeste Bogiem Leszka Dawida, Ida Pawa Pawlikow-skiego).

Tym razem po pokazie nie odbya si dyskusja ztwrca-mi filmu, ktrzy zrnych po-wodw nie mogli przyby do kina. Co mwili sami dyplo-maci tu po zakoczeniu se-ansu? Wwikszoci byli fil-mem zachwyceni. Ijego ar-tystycznym poziomem, iuni-wersalnym tematem oraz m-drym ioptymistycznym prze-saniem.

Ten film bardzo mnie wzru-szy iporuszy. Zkilku powo-dw. Przede wszystkim gra ak-torska bya cudowna. Bardzo spodobao mi si rwnie za-

26 maja w stoecznym kinie Kultura odbyo si pierwsze walne zebranie czon-kw Stowarzyszenia Kreatywna Polska. Rozwijajca si od roku inicjatywa zrzesza twrcw, przemysy kreatywne, nadaw-cw, wydawcw i przedstawicieli firm audiowizualnych.

Mio, ktra zwycia wszelkie przeciw-noci losu taki mora zdaniem kardynaa Celestino Migliore pynie z obsypanego nagrodami, znakomitego filmu Macieja Pieprzycy Chce si y.

Wydarzenia: Walny Zjazd Kreatywnej Polski

Marcin Zawiliski

Marcin Zawiliski

plany Wydarzenia: Dyplomaci w Kulturze

Ambitne jest pikne

ycie

Walny Zjazd Stowarzyszenia Kreatywna Polska

Fot.

Mic

ha H

awlic

zek/

Krea

tyw

na P

olsk

a

Fot.

Kub

a Ki

ljan/

SFP

Przedstawiciele korpusu dyplomatycznego na pokazie

http://www.sfp.org.pl/osoba,0,1,34041,Maciej-Strzembosz.htmlhttp://www.sfp.org.pl/osoba,0,1,34041,Maciej-Strzembosz.htmlhttp://www.sfp.org.pl/osoba,0,1,34041,Maciej-Strzembosz.html


Wydarzenia: Jubileusz dzkiej Katedry Filmu Animowanego

sza Popakula to ostatnio je-den z najczciej prezentowa-nych na wiecie polskich fil-mw. Wystarczy przypomnie niedawne laury i pochwa-y, jakie zbieraa Tajemnica Gry Malakka (2012) Jaku-ba Wroskiego czy szereg na-grd publicznoci dla Dr-cych trb (2010) Natalii Bro-yskiej. Obserwujemy rozwi-jajce si na naszych oczach talenty Izumi Yoshidy, Cy-priana Piwowarskiego, Renaty Gsiorowskiej, Agaty Gorz-dek. Kamil Jaworek i Krzysz-tof Szafraniec to pierwsi stu-denci, ktrzy zdecydowali si nakrci artystyczn etiu-d animowan w 3D. A god-nym uczczeniem roku jubile-uszowego jest udzia w kon-kursie w Annecy Nieprawdo-podobnie elastycznego czo-wieka (2013) Karoliny Specht. Dzieje si.

Uroczysto 25-lecia zosta-a uczczona ajake multi-medialn, efektown wystaw wOrodku Propagandy Sztu-ki wodzi. Czasem nowe ka-tedry, jak na przykad Animacji iEfektw Specjalnych, traktu-je si jako eksperymenty. Tym-czasem dzisiaj katedra ta na-ley do najlepiej rozwijajcych si wszkole przyznaje prof. Mariusz Grzegorzek, rektor Szkoy Filmowej. Na pewno na sukces wielki wpyw ma osobo-wo profesorw: Piotra Duma-y, Marka Skrobeckiego, Mariu-sza Wilczyskiego. Z satysfak-cj myl otym, e moi studen-ci zrealizowali filmy, ktre zbie-raj najwaniejsze nagrody na wiecie mwi Wilczyski.

Podoe do tych sukcesw byo wiele lat przygotowywa-ne. Pionierska Pracownia Fil-mu Animowanego na Wy-dziale Operatorskim powsta-a wSzkole Filmowej wo-dzi zinicjatywy Jerzego Ko-towskiego w1969 roku. Tam ksztacili si m.in. Zofia O-dak, Daniel Szczechura, Sta-nisaw liskowski iZbigniew Rybczyski. W1985 roku Pra-cowni przeksztacono wPo-dyplomowe Studium Anima-cji. Wrd absolwentw Stu-dium ztego okresu s tak zna-

ni twrcy jak Alina Skiba, Ma-rek Serafiski, Marek Skrobec-ki iAleksander Sroczyski.

Kilka lat pniej ruszyy re-gularne, magisterskie stu-dia, zprogramem opraco-wanym przez prof. Henryka Ryszk, osoby ogromnie za-suonej dla historii Katedry. Wpamitnym 1989 roku po raz pierwszy zostaa przepro-wadzona rekrutacja na Wy-dzia Operatorski, na specjal-no Film Animowany iEfek-ty Specjalne. Kilka lat p-niej Wydzia opucio pierw-sze grono absolwentw, oto-czone opiek przez wyjtkowe grono profesorw: Kazimie-rza Urbaskiego, Stanisawa liskowskiego iMariana Kie-baszczaka.

Jeli przyjrzymy si filmom profesorw, wida, jak bardzo kady znas jest inny. Nasi stu-denci maj absolutn wolno wyboru. Wczasie studiw bar-dzo czsto sami decyduj, e bd wiczy si wrnych dziedzinach robi filmy tech-nik tradycyjn, na przykad rysunkow albo lalkow, ale take w3D mwi Mariusz Wilczyski. Imoe ta absolut-na, zgruntu barwna wolno jest kluczem do edukacyjnego iartystycznego sukcesu.

Katedry rzadko maj swoje jubileusze. Ale ta owszem. Czy dla-tego, e ma imponujcy doro-bek? To bezdyskusyjne. To tu, w Katedrze Filmu Animowa-nego i Efektw Specjalnych w dzkiej Szkole Filmowej, objawiy si talenty Joanny Jasiskiej-Koronkiewicz, Pio-tra Karwasa, Pauliny Majdy, Kamila Polaka, Piotra Szcze-panowicza, Wojtka Wawszczy-ka, Izabeli Pluciskiej. Z dru-giej strony wanie teraz Ka-tedra przeywa swoje wielkie chwile. Etiudy zrealizowane w szkole, ambitne dyplomy wyprodukowane z firmami ze-wntrznymi, tworz na caym wiecie siatk polskiego suk-cesu. Przesada? Ani troch. Ab ovo (2012) Anity Kwiat-kowskiej-Naqvi wygrao stu-denck sekcj festiwalu w An-necy, Ziegenort (2013) Toma-

Przez 25 lat nastpoway zmiany, ktre mona identyfikowa jako permanentn ewolucj techniczno-technologiczn. Ale jedno pozostaje niezmienne. Nadal zabiera-my modych ludzi w podr do krainy, gdzie nie jest uywany jzyk werbalny mwi dr hab. Krzysztof Rynkiewicz, kierownik Kate-dry Filmu Animowanego i Efektw Specjal-nych Szkoy Filmowej w odzi.

Anna WrblewskatalentwKunia

Ziegenort, re. Tomasz Popakul

Fot.

NoL

abel

Patronat Honorowy:Patronat Honorowy:

Partner Logistyczny:

w w w. ka m e r a l n e l a t o . p l

D O ZO B A C Z E N I A W 2 015

Zeszuta

Honorowy Patronat Rzecznika Praw Dziecka Honorowy Patronat Dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej

Honorowy Patronat Marszaka Wojewdztwa Mazowieckiego

Patronat Prezydenta Miasta Radomia

Honorowy Patronat Mazowieckiego Komendanta

Wojewdzkiego Policji

Honorowy Patronat Prezesa Zwizku Artystw Scen Polskich

Honorowy Patronat Prezesa Stowarzyszenia Filmowcw Polskich

Honorowy Patronat Przewodniczcego Zarzdu Stowarzyszenia Autorw ZAIKS


CzowiekOsiem intensywnych dni 54. Krakow-skiego Festiwalu Filmowego wypeniy pokazy a 230 filmw. Wielkie zwy-cistwo Zoty Rg i Zoty Lajkonik naley do Efektu domina Elwiry Niewie-ry i Piotra Rosoowskiego. O triumfie moe mwi rwnie Jerzy Kucia, ktry za Fug na wiolonczel, trbk i pejza otrzyma Zotego Smoka.

Kuba Armata, Dagmara Romanowska

Festiwale krajowe: Krakowski Festiwal Filmowy

Rala de la Fuente okobie-tach zzapomnianej przez wiat iwyniszczanej przez bied grniczej wiosce (wy-rnienie gwnego jury).

Tutaj spojrzenie na czowie-ka zderzyo si zdrugim do-minujcym tematem 54. Kra-kowskiego Festiwalu polity-k ijej wpywem na ycie jed-nostek wpltanych we wbrew sobie, ksztatowanych przez czas imiejsce urodzenia. Na-grodzona Prix EFA dla naj-lepszego filmu europejskie-go (nominacja do Europej-skiej Nagrody Filmowej wka-tegorii filmu krtkometrao-wego) animacja Lato 2014 (2014) Wojciecha Sobczyka za pomoc kreski ukazuje apo-kalips niesion przez wojn. Dokumenty, moe niesusz-nie pominite przez jurorw, Gaza (re. Eszter Cseke, An-drs S. Takcs, Wgry 2013) czy Dwch na granicy (re. Fe-licitas Sonvilla, Tuna Kaptan, Niemcy 2013) zbliyy widzw festiwalu do ludzi, ktrych y-cie zniszczy konflikt wadz, historii, granic.

Midzynarodowy Konkurs DokumentalnyPolityka wfilmach Krakow-skiego Festiwalu Filmowe-

go nie bya abstraktem, si- rozgrywajc si iistniej-c poza czowiekiem rodzi-cem, dzieckiem, przyjacielem. Przeciwnie, twrcy przyblia-li j widzom przez pryzmat co-dziennych prywatnych wybo-rw irozterek, rozczarowa inadziei.

Zwyciski Efekt domina (2014) Elwiry Niewiery iPio-tra Rosoowskiego nie odnosi si do polityki bezporednio, ajednak to ona, razem zhi-stori, tradycj, religi ikul-tur, wpywa na dynamik y-cia bohaterw maestwa abchaskiego ministra sportu Rafaela irosyjskiej piewacz-ki Nataszy. Nie ma tu kon-fliktu militarnego, sytuacja jest stosunkowo stabilna, ale wtle coraz lepiej zarysowuje si portret Abchazji ijej spo-eczestwa, atake coraz a-twiej zrozumie realia poli-tyczne za nasz wschodni granic.

W wiat zbrojnego kon-fliktu wkracza te wyrnio-ny Srebrnym Rogiem inagro-d jury studenckiego Powrt do Homs (2013) Talala Derkie-go, dokument spogldajcy na Syri oczami modych icoraz bardziej zagubionych izrezy-gnowanych rewolucjonistw,

toczcych bj wzniszczonym bombami istrzelaninami mie-cie, niegdy ich domu.

Globalna ieuropejska poli-tyka oraz kryzys ekonomiczny widziane oczami zwykych lu-dzi, anie publicystw czy re-porterw, stay si si nap-dow tumaczcych si ju sa-mymi tytuami filmw Gra-nice (2013) Jacqueline van Vugt (Nagroda FIPRESCI),

jury Midzynarodowej Federa-cji Klubw Filmowych Wiecz-nego wiata (2013) Carlosa Tribio Mambyego zKolum-bii ukrya si na poy filozo-ficzna, na poy egzystencjal-na przypowie oodwiecznym cyklu ycia imierci.

Czowiek tkwi rwnie wcentrum zainteresowania filmw wyrnionych Srebr-nym Smokiem dokumencie Wielki dom (2013) Juliette Touin, przygldajcym si troskom mieszkanek kuba-skiego orodka dla kobiet wciy; animacji Bg ztob (2014) Brytyjczyka Stephena Irwina, metaforycznej opo-wieci odziewczynce, ktrej rodzice zostali zabici; atake fabule Rozmowa (2013) Ma-ta Kirkbyego zSally Haw-kins iJimem Broadbentem po dwch stronach telefonu zaufania. Gboki humanizm wyrni te brytyjsk ani-macj Przez gogi (2014) An-ny Benner, Pii Borg iGemmy Burditt oschizofrenii (nagro-da jury studenckiego), rosyj-ski dokument Mama (2013) Lidii Sheinin oopiece nad schorowan babk (wyr-nienie gwnego jury), atak-e hiszpasko-boliwijski do-kument Minerita (2014)

Festiwale krajowe: Krakowski Festiwal Filmowy

Midzynarodowy Konkurs Filmw Krtkometraowych

Fug na wiolonczel, trb-k ipejza (2014) mie-limy obejrze wubie-gym roku, ale prace nad fil-mem przeduyy si. Po po-nad trzynastu latach milczenia tyle ju bowiem czasu upy-no od premiery Strojenia in-strumentw (2000) krakow-ski mistrz powrci niezwykle dynamicznym filmem-podr- przez krajobraz, dzieem emocj, rodzc si na styku obrazu, ruchu imelodii.

Wybr jurorw (ktrym przewodniczy Wojciech Mar-

czewski) wydaje si oczywisty, ale atwy zpewnoci nie by. Do rywalizacji wnajstarszym konkursie Krakowskiego Festi-walu Filmowego stano a 39 tytuw bardzo duo anima-cji, gdy a 15, atake 11 fabu i13 dokumentw.

Rozstrza tematyczny isty-listyczny by bardzo duy, acz-kolwiek podobnie jak wpro-gramie caego festiwalu do-minoway dwa gwne nurty problematyczne: czowiek ije-go kondycja oraz polityka. Na-wet wprzypadku filmw, kt-re najbardziej stawiay na es-tetyk, wartoci fundamental-ne wychodziy na plan pierw-szy. Tak stao si m.in. wprzy-padku poudniowokoreaskiej Gospodyni domowej (2014) Jayila Paka, wktrej twrca zadba okady detal wkadrze, by opowiedzie zainspirowan autentycznym wydarzeniem dramatyczn histori kobiety uwizionej wroli idealnej pani domu imatki. We francuskim Cieniu (2013) Lorenzo Recio sign po tradycj teatru cie-ni, by podkreli samotno gwnego bohatera. Wbra-zylijskim dokumencie Ma-tias (2014) Ricarda Martense-na iFelipe Tomazelliego prace operatora, kolorysty imonta-ysty skupiy si na podkrele-niu zwizkw bohatera znatu-r. Za form czarno-biaymi kadrami wyrnionego przez

28 MAGAZYN FILMOWY nr 35/lipiec 2014

wpltany w polityk

Ceremonia zakoczenia 54.Krakowskiego Festiwalu Filmowego

Fuga na wiolonczel, trbk i pejza, re. Jerzy Kucia

Jerzy Kucia

Fot.

Mar

cin

War

szaw

ski/

SFP

Fot.

KFF

Fot.

Mar

cin

War

szaw

ski/

SFP


(2013) Moniki Nawrot iDomi-nika Grskiego, Salon sistr W. (2013) Jakuba Stoka, One Man Show (2014) Jakuba Pit-ka czy niekonwencjonalny for-malnie Dom na gowie (2014) Adama Palenty (Nagroda Pre-zesa Stowarzyszenia Filmow-cw Polskich za monta).

Podobnie byo zkrtkome-traowymi fabuami, cho tu-taj trudno oprze si wrae-niu, e konkurencja bya nie-co mniejsza. Srebrny Lajko-nik trafi wrce Kacpra Lisow-skiego za zrealizowany wStu-diu Munka film Ojcze masz (2013). To zabawna ipomyso-wa opowie o40-letnim pun-krockowym muzyku, ktry pewnego dnia postawiony zo-staje przed nie lada wyborem. Na szali staje bowiem jego ca-e dotychczasowe ycie, anie byo wnim zbyt wiele miej-sca na opiekuczo czy od-powiedzialno. Sukces filmu, obok zgrabnego scenariusza, to rwnie zasuga wcielaj-cego si wgwn rol Arka-diusza Jakubika. Jury posta-nowio doceni take Mlecz-

Wcieke babcie (2013) Hvar-da Bustnesa oseniorkach-ak-tywistkach, ktre zadaj eko-nomistom imietance Wall Street najbardziej kopotli-we pytania, oraz Mediatorzy (2013) Karen Stokkendal Pou-lsen, wktrych kamera zagl-da do brukselskich sal konfe-rencyjnych wczasie negocjacji pomidzy Serbi iKosowem.

Ten polityczno-ludzki ton odczuwalny by te iwinnych dzieach konkursu dokumen-talnego (10 produkcji peno i10 redniometraowych), na-wet wtedy, gdy mwiy one oprzeszoci, anie tu ite-raz. Wzauwaonym przez pu-bliczno Niegdy moja mat-ka (2014) Sophia Turkiewicz odtwarza drog swojej matki zPolski (dzi zniewielkiej wsi na Ukrainie), przez sowiec-ki agier ituaczk zArmi Andersa, afrykaski obz dla uchodcw, a po dom wAu-stralii.

Konkurs PolskiObok wspomnianego Efektu domina jednym zfilmw re-prezentujcych Polsk wry-walizacji midzynarodowej by Deep Love (2013) wrey-serii Jana P. Matuszyskie-go. Nie udao mu si co praw-da powtrzy spektakularne-go sukcesu dokumentu Elwiry Niewiery iPiotra Rosoowskie-go, ktry ustrzeli najcenniej-szy dublet (zdoby te przecie Zotego Lajkonika), ale doce-niony zosta przez polskie ju-ry, na czele zJerzym ladkow-skim. Dowodem tego druga wkonkursowej hierarchii na-groda, czyli Srebrny Lajko-nik (dla najlepszego filmu do-

nego brata (2014) wreyserii Vahrama Mkhitaryana, przy-znajc mu wyrnienie. Nakr-cona warmeskich plenerach plastyczna opowie onaro-dzinach niecodziennej przy-jani ujmuje skromnoci. Nie by to jednak jedyny laur dla filmu, bowiem jego producent-ka, Joanna Szymaska, zostaa uhonorowana nagrod dla naj-lepszego producenta polskich filmw krtkometraowych idokumentalnych, ufundo-wan przez KIPA. Przyglda-jc si prezentowanym wkon-kursie fabuom, pozostaje spo-ry niedosyt, e zupenie pomi-nity zosta film Arkadiusza Biedrzyckiego le nam zoczu patrzy (2014). Ta rozgrywaj-ca si gwnie wczterech cia-nach duszna opowie, inspi-rowana tragicznymi wyda-rzeniami, ktre rozegray si wSanoku w2013 roku, bya jedn zlepszych propozycji na festiwalu.

Spogldajc na dziesi ani-macji, zakwalifikowanych do Konkursu Polskiego, trudno pokusi si ojakie bardziej

kumentalnego) inagroda ju-ry studenckiego. To wybr bez wtpienia dobry, bo obraz ten, przedstawiajcy histori m-czyzny, ktry za wszelk ce-n stara si pokona wasne ograniczenia, porusza izosta-je wnas na dugo po projek-cji. Przyzna jednak trzeba, e dokument by zdecydowanie najmocniej obsadzon czci Konkursu Polskiego tegorocz-nej edycji festiwalu.

Nieatwo wskaza jakie po-winowactwo wtkw, uwag zwraca raczej fakt, e tym ra-zem filmy nie uginay si pod ciarem opowiadanych tema-tw. Dobrym tego przykadem Pozwl kocha, pozwl marzy

Midzynarodowy Konkurs Dokumentalnych Filmw Muzycznych cznikami pomidzy t bardzo lubian przez publiczno kom-petycj aKonkursem Polskim byy dwa rodzime dokumenty Nowa Warszawa (2013) Barto-sza Konopki oraz Za to e yje-my czyli punk zWrocka (2014) Tomasza Nuzbana. Icho final-nie nie znalazy one uznania woczach jurorw, zwaszcza ten pierwszy, opowiadajcy onie-zwykym projekcie Stanisawy Celiskiej iRoyal String Quar-tet, zasuguje na uwag. Wyda-je si, e iwtym konkursie final-nie wan rol odegraa polity-ka, ale to chyba dobrze. Wog-le muzyka staa si interesuj-cym medium do tego, by podej-mowa powane, palce proble-my. Przewodniczcy jury kon-kursu DocFilmMusic, Jan Kan-ty Pawlukiewicz, sugerowa, e wanie to jest wsplnym mia-nownikiem prezentowanych wtej sekcji filmw. Wiarygod-no tych pieni jest nadzwy-czajna. Ich intencja jest niepod-waalna. Te pieni buntu, za-gubienia, tsknoty, mog sta si ladem albo nawet ciek wolnoci przekonywa.

Z pewnoci odnosi si to do dwch spord trjki nagro-dzonych Pieni odkupienia (2013) Amandy Sans iMiquela Galofr oraz Rap idzie na woj-n (2013) Jesseiego Acevedo. Pierwszy film, laureat Zotego Hejnau, to poruszajca opo-wie owiniach zakadu kar-nego wKing ston, ktrzy chc wrci do normalnego ycia poprzez muzyk. Owadze te-go wyrnienia na scenie kra-kowskiego kina Kijw.Centrum mwia sama reyserka: Moi bohaterowie na pewno bardzo uciesz si ztej nagrody, bo ta-kie rzeczy pozwalaj im uwie-rzy, e s ludmi, ktrzy ma-j prze

Janusz Zaorski

Documents

Transcript of Janusz Zaorski