Jak sprawić, aby motywowanie dziecka Jak sprawić, aby motywowanie dziecka przyniosło oczekiwany sukces?przyniosło oczekiwany sukces?

2

Co to jest motywacja?Co to jest motywacja?

Motywacja kształtuje się od pierwszych dni życia człowieka przez kolejne etapy jego rozwoju i należy do indywidualnych kompetencji człowieka. Motywacja jest motorem rozwoju dziecka i źródłem sukcesu. Dzięki niej możliwe jest osiągnięcie każdego celu.

Ze względu na długość i intensywność procesu edukacji pierwszą czynnością w toku wychowania i nauczania powinno być rozbudzenie właściwej motywacji.

3

Umiejętność wzbudzania motywacji – Umiejętność wzbudzania motywacji –

To zachęcania dziecka do wysiłku oparte na języku współpracy. Zachęcające i zniechęcające komunikaty mają diametralnie różny wpływ na zachowanie dziecka.

Jedne prowokują do współpracy,

drugie najczęściej wywołują opór.

4

Jak używać zachęcających komunikatów jako skutecznego Jak używać zachęcających komunikatów jako skutecznego narzędzia motywującego?narzędzia motywującego?

Rodzaj stosowanych przez rodziców komunikatów nierozerwalnie wiąże się z tym, jakie wyznaczają oni granice.

Rodzice od wczesnych lat życia dziecka stosują dwie strategie postępowania.

Jeśli skupiają się na wartości i umiejętnościach dziecka, zamiast na konkretnym zachowaniu – wyrażają swoje przekonanie o nieudolności i nisko oceniają jego możliwości. Ono odbiera komunikat rodzica jako osobisty atak i czując się urażone – odpowiada oporem.

Jeżeli rodzice skupiają się na wyborach i zachowaniu dziecka – wyrażają szacunek, akceptację i wiarę w jego możliwości.

5

ZachętaZachęta

Zachęcające komunikaty sprawiają, że dziecko czuje się dobrze.

Motywują je do współpracy, szczególnie, kiedy zaspokajają jego potrzebę przynależności, wzmacniają poczucie wartości i kompetencji oraz budują wiarę w jego umiejętności, przezwyciężania problemów, które go dotyczą.

Są potężną siłą motywującą do zmian.

Zachęta potrafi zadecydować między oporem a współpracą.

6

Jak mówić, aby być słuchanym przez dzieci?Jak mówić, aby być słuchanym przez dzieci?

słuchaj dziecka bardzo uważnie,

zaakcentuj jego uczucia słowami: „ach”, „hm”, „rozumiem”,

określ te uczucia: „Och, to straszne. Wygląda na to, że jesteś wściekły/jest ci przykro”

słuchaj aktywnie z uwzględnieniem komunikacji interpersonalnej.

7

Do aktywnego słuchania niezbędne jest:Do aktywnego słuchania niezbędne jest:

Rodzic musi umieć rzeczywiście przyjmować uczucie wyrażone przez dziecko.

Rodzic musi pamiętać, że uczucia dziecka przemijają. Aktywne słuchanie pomaga dziecku przejść od jednego uczucia do drugiego.

Rodzic musi chcieć pomóc dziecku w rozwiązywaniu jego problemów i znaleźć na to czas.

Rodzic musi „towarzyszyć dziecku przeżywającemu trudne problemy, zachowując jednak odrębną tożsamość”.

Rodzic powinien zrozumieć, że dziecko rzadko zaczyna od prawdziwego problemu. Aktywne słuchanie pomaga mu w wyjaśnieniu sytuacji.

Zachęta dotyczy podejmowania właściwych działań, służy współpracy, samodzielności, rozwojowi.

8

Aby zachęcić dziecko:Aby zachęcić dziecko:

Opisz, co widzisz, lub przedstaw problemUdziel informacji

Powiedz to jednym słowemPorozmawiaj o swoich uczuciach

9

Cel pracy domowej:Cel pracy domowej:

Dostarczanie dziecku możliwości ćwiczenia i doskonalenia nowych umiejętności (trening- lepsze oceny)

Uczy odpowiedzialności, samodyscypliny, samodzielności, wytrwałości, umiejętności gospodarowania czasem

właśnie te umiejętności będą miały największy wpływ na przyszły sukces życiowy dziecka.

10

System z zachwianą równowagą oraz zrównoważony System z zachwianą równowagą oraz zrównoważony system odrabiania lekcji:system odrabiania lekcji:

Zadania rodziców:

Zachwiana równowaga

1. zadawanie częstych pytana temat prac domowych2. przypominanie dziecku o odrobieniu lekcji3. pytanie, czy dziecko odrobiło lekcje4. przywożenie do szkoły zadań, których dziecko zapomniało zabrać5. pomoc polegająca rozwiązywaniu niektórych zadań6. wygłaszanie kazań lub karanie za niewykonane zadania7. poczucie odpowiedzialności za porażki dziecka

Zrównoważony system

1. wyznaczanie stałej pory odrabiania lekcji

2. wyznaczanie stałego miejsca pracy3. zapewnienie niezbędnych materiałów i

pomocy naukowych4. zapewnienie pomocy i rady w

określonych granicach5. wyznaczanie logicznych konsekwencji

za nieposłuszeństwo i wyciąganie ich w razie potrzeby

11

System z zachwianą równowagą oraz zrównoważony system System z zachwianą równowagą oraz zrównoważony system odrabiania lekcji:odrabiania lekcji:

Zachwiana równowaga: 1. znajdowanie wymówek dotyczących

zadanej pracy (np. ”została zgubiona lub ukradziona”, „nic nie było zadane”),

2. wysłuchiwanie upomnień, kazań i reprymend od rodziców i uczących,

3. czekanie z odrobieniem lekcji do ostatniej chwili,

4. odrabianie lekcji w ruchliwym miejscu, które będzie przyciągało jak największą uwagę,

5. udawanie, że nie rozumie zadań, tak by rodzice zaangażowali się w ich odrobienie,

6. odrabianie lekcji pospiesznie i powierzchownie, by mieć to jak najszybciej za sobą,

7. obwinianie rodziców i nauczycieli za słabe oceny.

Zrównoważony system:1.pilnowanie zadanych prac i książek,2.punktualne rozpoczynanie odrabiania lekcji i przeznaczanie na to odpowiedniej ilości czasu,3.samodzielne odrabianie lekcji -korzystanie tylko z niewielkiej pomocy,4.oddawanie na czas wykonanej pracy,5.przejęcie odpowiedzialności za ocen lub inne konsekwencje.

Zadania dziecka:

12

System z zachwianą równowagą oraz zrównoważony system System z zachwianą równowagą oraz zrównoważony system odrabiania lekcji:odrabiania lekcji:

Zadania nauczyciela:

Zachwiana równowaga: 1.wygłaszanie kazań, przekonywanie i namawianie dziecka do odrabiania lekcji,2.częste przypominanie o zadanej pracy,3.dawanie dziecku dodatkowych terminów i kolejnych szans nadrobienia zaległości,4.dawanie łatwiejszych zadań w nadziei, że wówczas zostaną odrobione,5.proszenie rodziców o większe zaangażowanie,6.specjalne nagradzanie dziecka za odrobioną pracę,7.poczucie odpowiedzialności za niepowodzenia dziecka.

Zrównoważony system: 1.udzielanie wskazówek,2.dostarczenie materiałów,3.wyznaczenie terminów,4.zachęcanie do pracy,5.udzielanie informacji zwrotnej dotyczącej oddanej pracy.

13

Trzy kroki w celu zrównoważenia systemu:Trzy kroki w celu zrównoważenia systemu:

Jasno określ zadania

Wbuduj odpowiedzialność

Wycofaj się, ograniczając własne zaangażowanie tylko do wykonywania swoich

zadań i pozwól, by reszty dokonał system oparty na odpowiedzialności

14

Konsekwencje dla dzieci w szkole podstawowej:Konsekwencje dla dzieci w szkole podstawowej:

zakaz zabawy po szkolezakaz zapraszania kolegów do domuzakaz oglądania telewizji i gier videonakaz pozostawania w domu i

zachowywania się cicho (może zająć się czytaniem, rysowaniem).

15

Metody motywowaniaMetody motywowania

Metody motywowania dzielą się zasadniczo na:

związane z „nagrodą”związane z uniknięciem „kary”

Co dorosłych bardziej motywuje w ich pracy: obawa przed ucięciem części pensji czy perspektywa

nagrody finansowej?

16

NagrodaNagroda

Motywacja dzieci jest nietrwała, nastawiona na natychmiastową nagrodę lub uniknięcie kary. Dzieci żyją tu i teraz, skupione są na dniu dzisiejszym, nie potrafią wyobrażać sobie przyszłości, ani siebie w przyszłości za kilka, czy kilkanaście lat. Oczekiwanie od dzieci motywacji wewnętrznej – uczenia się „dla siebie” i przyszłych osiągnięć zawodowych w wyimaginowanym zawodzie – jest nierealne na tym etapie rozwoju.

Spodziewana nagroda ma większą funkcję motywacyjną niż strach przed karą (brakiem nagrody).

17

Od motywacji zewnętrznej do wewnętrznej…Od motywacji zewnętrznej do wewnętrznej…

Dzieci są konkretne, im młodsze dziecko tym nagrody powinny być bardziej konkretne (słodycze, zabawki itp.).

Z czasem ich liczba zmniejsza się na korzyść nagród społecznych (pochwała, uśmiech, przytulenie itp.), ale czasem nawet my jako dorośli wolimy premię od uścisku dłoni prezesa.

Stopniowo należy doprowadzić, by dziecko samo odczuwało motywację opartą na satysfakcji, poczuciu zadowolenia, dumie.

Motywacja płynąca z wnętrza decyduje bowiem o wykorzystaniu przez dziecko zdolności i umiejętności, a zawarta w niej energia sprawia, że mogą się one ujawnić.

18

Jak chwalić dziecko?Jak chwalić dziecko?

Pochwała, słowna aprobata, jest rodzajem wzmocnienia pozytywnego i formą emocjonalnego wsparcia. Ma ona szczególne znaczenie, gdy dziecko funkcjonuje w trudnej sytuacji.

Jak wynika z badań, ludzie najczęściej oczekują takiego właśnie wsparcia, choć jego skuteczność zwykle jest mniejsza np. od wsparcia rzeczowego.

Pochwała i aprobata są też ważnymi czynnikami, sprzyjającymi kształtowaniu pozytywnego obrazu samego siebie, a pozytywna i realistyczna samoocena jest zasadniczym czynnikiem dla prawidłowego przystosowania emocjonalnego dziecka.

19

Znaczenie pochwaZnaczenie pochwałł

Komunikat wyrażający akceptację i uznanie, aby mógł rzeczywiście stanowić nagrodę – musi być zgodny w swej treści

słownej i treści emocjonalnej.

Pochwała wyrażona przez osoby znaczące w otoczeniu dziecka, ma istotny wpływ nie tylko na jego dobre samopoczucie, ale jest też czynnikiem kształtowania obrazu samego siebie.

Struktura „ja” ma dwa wymiary: wiedza o sobie i samoocena. Spośród wielu rodzajów wzmocnień pozytywnych, jakie mamy do dyspozycji w wychowaniu, najczęściej jest stosowana właśnie aprobata słowna: pochwała. Czasami wspieramy ją gestem: bijemy brawo, przytakujemy głową na znak uznania, mimiką twarzy (uśmiechamy się, spoglądamy przyjaźnie).

20

Nie szczędź pochwał:Nie szczędź pochwał:

opisz, co widziszopisz, co czujesz

podsumuj godne pochwały zachowanie dziecka słowami

np. „Ładnie posprzątałeś pokój”

21

Oto kilka przykładów:Oto kilka przykładów:

Podoba mi się sposób, w jaki pracujesz

Wygląda na to, że włożyłeś w to dużo pracy

Cudownie! Masz u mnie wielkiego „plusa”

Taka praca bardzo mnie cieszy. Rzeczywiście, dałeś z siebie wszystko.

Właśnie tak! Spisałaś się na medal.

Kapitalnie, radzisz sobie coraz lepiej. Dziękuję za twoją pracę.Jestem ci wdzięczny za twoją pomoc.

Sprawiłeś mi wielką przyjemność!

Jestem z ciebie dumny.Jesteś bardzo pracowita i wytrwała.

22

Pochwały konstruktywne i destruktywne.Pochwały konstruktywne i destruktywne.

Pochwała może być destruktywna.

Taka pochwała wytwarza niepokój. Nakłada na człowieka obowiązek sprostania niemożliwości. Nikt nie może być zawsze dobry, hojny, i pełen troski o innych.

Pochwała, która ocenia osobowość i charakter, jest nieprzyjemna, niebezpieczna.

Pochwała, która opisuje wysiłki, dokonania i uczucia, jest pożyteczna i bezpieczna.

Opisuj, nie oceniaj. Zajmuj się zdarzeniami – nie oceniaj osobowości.

Opisuj uczucia, nie oceniaj charakteru. Przekaż realistyczny obraz osiągnięcia, nie gloryfikuj osoby.

Zawsze jesteś taki dobry. Zawsze jesteś taki hojny. Zawsze jesteś taki uczciwy

23

PodsumowaniePodsumowanie

Umiejętność wzbudzania motywacji – czyli zachęcenia dziecka do wysiłku – to ważna cecha dorosłego opiekuna: rodzica, nauczyciela.

Aktualnie za najlepszy sposób uczenia dzieci, motywujący je „od wewnątrz”, uważa się metodę „uskrzydlania”.

Uskrzydlenie jest stanem psychicznym, który oznacza, że dziecko zajmuje się właściwym zadaniem, zadana praca sprawia mu przyjemność, że mu na niej zależy.

Dzieci niespokojne są wtedy, gdy przerastają je zadania domowe.

Należy motywować dziecko zachętą, pochwałą i nagrodą tak, aby miało chęć na podejmowanie wysiłku, kolejnych prób

(mimo niepowodzeń), stało się wytrwałe, weszło w stan „uskrzydlenia”.

24

Zadania rodziców, nauczycieli w koncepcji „uskrzydlenia”:Zadania rodziców, nauczycieli w koncepcji „uskrzydlenia”:

Zaszczepić dziecku wytrwałość i wolę walkiPokazać radość satysfakcji z pokonania

przeszkodyPrzekonać, że warto się doskonalićBudować i wzmacniać wewnętrzną motywację,

tak aby stała się niezależna od czynników zewnętrznych

25

LiteraturaLiteratura

• Faber A., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły.

• Fisher S., Rodzice a nastolatki.• Goleman D., Inteligencja emocjonalna.• Dobson J., Uparte dziecko. Od narodzin do wieku młodzieńczego.• Mackenzie R.J., Kiedy pozwolić? Kiedy zabronić?

Kontaktul. Rękawka 3/230-535 Kraków

Biuraul. Wiśniowa 36 m. 202-520 Warszawa

ul. Iwana Pawłowa 1/153-604 Wrocław

ul. Kościuszki 31a/810-503 Olsztyn

sekretariat@ud.edu.plwww.uniwersytetdzieci.pl

Dziękuję!mgr Ewa Soja

27

Realizację wykładu wspiera