Jak napisać ciekawą baśń? Ćwiczenia redakcyjne istylistyczne

1. Cele lekcji

a) WiadomościUczeń:

• wie, jak zbudowana jest baśń,

• wie, na czym polega różnica między światem realnym a fantastycznym,

• wie, jak łączyć motywy.

b) UmiejętnościUczeń:

• potrafi samodzielnie wymyślić baśń,

• umie połączyć logicznie motywy i wątki baśniowe,

• samodzielnie opracowuje plan wydarzeń baśni,

• prawidłowo rozmieszcza tekst pod względem graficznym, stosuje akapity.

c) PostawyUczeń:

• odróżnia dobro od zła i potrafi dokonać prawidłowej oceny bohaterów i sytuacji,

• przyjmuje właściwą postawę wobec zła.

2. Metoda i forma pracy• Praca w grupach,

• praca z kartą pracy.

3. Środki dydaktyczne• Słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik ortograficzny,

• karty pracy.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawczaNauczyciel dzieli uczniów na zespoły czteroosobowe i rozdaje im karty pracy (załącznik 1).

b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel omawia z uczniami zadania przygotowane na zajęcia i uświadamia im cellekcji, którym jest samodzielne przygotowanie baśni.

2. Nauczyciel posługując się Elementarzem literackim, wyjaśnia znaczenie takichterminów jak: motyw, wątek, bohater, akcja.

3. Następnie omawia kartę pracy z fragmentami baśni, którą uczniowie będą musieliuzupełnić według własnego pomysłu. Karta zawiera stałe składniki baśni i graficznyukład treści charakterystyczny dla tego gatunku.

4. Oprócz karty pracy uczniowie dysponują również materiałami pomocniczymi. Są tokartoniki, na których znajdują się motywy, wątki, imiona bohaterów występujących wbaśniach. Każdy uczeń otrzymuje komplet takich kartoników (załącznik 2). Dzieciwypełniają kartę pracy, rozbudowując baśń.

5. Uczniowie pracują w zespołach, wypełniając kartę pracy, rozbudowują baśń obohaterów i motywy zaproponowane przez nauczyciela oraz wymyślone samodzielnie.Ponadto w każdej grupie powinien znaleźć się słownik wyrazów bliskoznacznych isłownik ortograficzny, dzięki którym będą mogli wypełnić jeszcze jedną kartę(załącznik 3).

6. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują dokonania zespołu. Nauczyciel omawiapomysł i ocenia sposób pracy uczniów na lekcji.

c) Faza podsumowującaNa zakończenie zajęć nauczyciel wspólnie z uczniami ustala cechy charakterystyczne baśni.

Wnioski powinny zostać zapisane w zeszycie.

Nauczyciel podkreśla, że baśń jest utworem, mającym określone cechy:

•• czas i miejsce wydarzeń są nieokreślone,

• świat realny łączy się i przenika ze światem fantastycznym,

• występują postacie fantastyczne,

• dobro zwycięża ze złem,

• utwór zawiera jakieś przesłanie, motto, sentencję, poucza czytelników.

•Następnie uczący omawia pracę domową.

5. Bibliografia

1. Cienkowski W., Praktyczny słownik wyrazów bliskoznacznych, Polska OficynaWydawnicza „BGW”, Warszawa 1993.

2. Leszczyński G., Elementarz literacki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1.

W karcie należy wpisać własną wersję baśni

załącznik 2.

MOTYWY I WĄTKI POJAWIAJĄCE SIĘ W BAŚNIACH

Dawno, dawno temu, za górami, za lasami....................................................................................................................................................................................Była ona...............................................................i...................................................................................................................................................................................Wszyscy mieszkańcy tego miasta bardzo dziwili się, że.........................................................................................................................................................................

Pewnego dnia w ogrodzie pojawił się niespodziewanygość........................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................Nasza mała bohaterka postanowiła, że......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Tak też uczyniła. Z wielkim zaangażowaniem zaczęła realizować swój plan.Najpierw zdecydowała spotkać się z przybyszem. Zabrała swoje magicznelustro i ruszyła. A trzeba Wam wiedzieć, że zwierciadło to było wyjątkowe.Potrafiło..................................................................................................................................................................................................................................................Pomysł okazał się słuszny. Stworzenie, które przybyło do miasta, nie od razuchciało pokazać się małej......................... Długo musiała skradać się i zachęcać intruza do pokazania się.Nareszcie................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................................................................................Następnego dnia w mieście panowało wielkie poruszenie. Wszyscy chcieli, by ............................................................................................ opowiedziała o swojejprzygodzie. Dzielna bohaterka uczyniła to chętnie. Od tego zdarzenia nikt z mieszkańców nie opowiada niesprawdzonych historii

KRÓLEWNA CZEKA NASWEGO KSIĘCIA

ZAZDROSNA MACOCHAPRZEŚLADUJE

PASIERBICĘ

PIĘKNA I UBOGASIEROTA SZUKA

SZCZĘŚCIA

ZŁY SMOK PRZEŚLADUJEMIESZKAŃCÓW

OKOLICZNYCH WIOSEK

NIEPOZORNY CZŁOWIEKSTAJE SIĘ

WYBAWICIELEM IRATUJE PRZED

NIEBEZPIECZEŃSTWEMCAŁE KRÓLESTWO

KRÓL ODDAJE PÓŁKRÓLESTWA ZA JEDEN

CZYN

ZWYKŁY CZŁOWIEKPOSIADA

NADPRZYRODZONEUMIEJĘTNOŚCI, np.

POTRAFI ROZMAWIAĆ ZEZWIERZĘTAMI

ZWIERZĘTA IPRZEDMIOTY POTRAFIĄ

MÓWIĆ LUDZKIMGŁOSEM I POMAGAĆ

LUDZIOM

KRÓLEWNA UKRYWA SIĘPOD POSTACIĄ ZWYKŁEJ

DZIEWCZYNY

MAGICZNE PRZEDMIOTY

CZARODZIEJSKIEZWIERCIADŁO

TAJEMNICZA RÓŻDŻKA SIEDMIOMILOWE

BUTY

ZATRUTE OWOCE ELIKSIR ŻYCIA GADAJĄCE PRZEDMIOTY

MAGICZNE UBRANIA KAROCA ZAKLĘTA WDYNIĘ

SZAFA BĘDĄCA BRAMĄDO INNEJ

RZECZYWISTOSCI

POSTACIE WYSTĘPUJĄCE W BAŚNIACH

CALINECZKA PIOTRUŚ PAN KRASNOLUDKI ZŁA CZAROWNICA

KOPCIUSZEK CZERWONYKAPTUREK

ŚPIĄCA

KROLEWNA

KRÓLEWNA

ŚNIEŻKA

KRÓLOWA ŚNIEGU BIAŁACZAROWNICA

DREWNIANYPAJAC

TOMCIO PALUCH

załącznik 3.

Korzystając ze słownika wyrazów bliskoznacznych, dopisz wyrazy bliskoznaczne.

był –

żył –

przebywał –

znalazł się –

władał –

rzekł –

powiedział –

sprawił –

b) Notatki dla nauczycielabył – istniał, trwał, egzystował, przebywał, tkwił

żył – funkcjonował, przeżywać, egzystować, tętnić życiem

przebywał – spędzał, pozostawał, zostawał, podziewał się

znalazł się – odnalazł się, zbliżyć się, nadszedł, pojawił się

władał – panował, sprawował władzę, rządzić, kierować, zarządzać

rzekł – przemówił, powiedział, odezwał się

powiedział – zakomunikował, wyraził, oświadczył, wyraził

sprawił – spowodował, urządził

c) Zadanie domowePrzygotuj ilustrację do baśni wymyślonej na lekcji.

Dla chętnych: Przygotuj własną baśń, w której pojawią się motywy i wątki baśniowepołączone ze sobą w ciekawy i logiczny sposób.

7.

Czas trwania lekcji2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariuszaScenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 4.