Jagiełło i jego synowie - ORPEG · Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej...

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jagiełło i jego synowie

Historia Polski

Klasa I Gim


Plan zajęć

– Krótkie powtórzenie

– Po Wielkiej Wojnie

– Unie i przywileje

– Władysław III Warneńczyk

– Kazimierz Jagiellończyk

• Ćwiczenia

• Podsumowanie

• Praca domowa

• Bibliografia


Praca domowa

Odpowiedz na pytania:

• "jakie były przyczyny Wielkiej Wojny z Zakonem?"

• "Co spowodowało zwycięstwo wojsk polsko-litewskich?"

• Wymień elementy tradycji grunwaldzkiej w polskiej kulturze.

Dla chętnych: – „Wyobraź sobie, że jesteś Władysławem Jagiełłą. Powiedz czy

postąpiłbyś w trakcie wojny tak samo? Co mógłbyś zmienić?”

Na następną lekcję:

• Przygotuj informacje o panowaniu Władysława Jagiełły, Władysława Warneńczyka, sytuacji w Europie II poł. XV w.


Powtórzenie

• Wielka Wojna trwała od 1409 do 1411 r.

• Kulminacyjnym jej punktem była bitwa pod Grunwaldem z 15 lipca 1410 r.

• Wojna zakończyła się pokojem toruńskim w 1411 r.

• Spór polsko-krzyżacki kontynuowano na soborze w Konstancji - 1414-1418

• Tradycja grunwaldzka jest bogata lecz oparta częściowo na mitach

• Tworzenie wspólnego planu na zajęciach nie jest sprawą prostą-wymaga wielu umiejętności


Plan zajęć






• Ćwiczenia

• Podsumowanie

• Praca domowa

• Bibliografia


Po Wielkiej Wojnie

• Dwuletnia podróż Władysława Jagiełły po Litwie • Zjazd w Lubowli w 1412 r.

– w zamian za pożyczkę 12 miast na Spiszu • Wzrost autorytetu państwa polsko-litewskiego w Europie • Sobór w Konstancji 1414-1418 • Odmówienie Krzyżakom prawa do nawracania Litwy • 1422 r. – wojna golubska

– Kolejne starcie polsko-krzyżackie – Pokój melneński

• Wojna z Krzyżakami 1431-1435 • Świdrygiełło • "Sierotki" odłam czeskich husytów • Pokój w Brześciu Kujawskim w 1435 r. – stany pruskie gwarantem • Śmierć króla w drodze na Ruś w Gródku Jagiellońskim w 1434 r.


Plan zajęć – Krótkie powtórzenie





• Ćwiczenia

• Podsumowanie

• Praca domowa

• Bibliografia


Unie i przywileje • 1413 r. – unia w Horodle

• Potwierdzenie zobowiązań unijnychz Krewa

• Do polskich rodów przyjęto 47 rodów bojarskich

• Przywilej czerwiński z 1422 r. zapewniał szlachcie: – nietykalność majątkową bez wyroku sądowego

– król nie mógł bić monety bez zgody rady królewskiej

– sądy miały sądzić według prawa pisanego

– nikt nie mógł być równocześnie starostą i urzędnikiem ziemskim


Unie i przywileje • Statut warcki z 1423 r. stanowił:

• podstawa do przejmowania gospodarstw sołtysich na zasadzie wykupu

• obowiązek kontroli miar i wag w miastach oraz nadawanie cen na artykuły rzemieślnicze (taksy wojewodzińskie)

• Przywilej jedlneńsko-krakowski

• Jedlnia 1430 r. – Kraków 1433 r.

• "nikogo nie uwięzimy, nim go wcześniej nie pokonamy prawem"

• Godności kościelne wyłącznie dla szlachty

• Pierwszy przywilej w Europie gwarantujacy nietykalność osobistą szlachty


Plan zajęć






• Ćwiczenia

• Podsumowanie

• Praca domowa

• Bibliografia


Władysław III Warneńczyk

• Pierwszy syn Władysława Jagiełły – ur.1424

• "Wladislaus, Dei gracia rex Polonie, Hungarie, Dalmacie, Croacie, Rascie, Bulgarie, Sclavonie, nec non terrarum Cracovie, Sandomirie, Lancicie, Syradie, Cuyavie, Lythuanie princeps suppremus, Pomeranie, Russieque dominus et heres etc."

• Koronowany w Krakowie w lipcu 1434 r. w wieku 10 lat

• Rada Opiekuńcza – regent abp Zbigniew Oleśnicki

• Zakończenie wojny z Krzyżakami

• Bitwa pod Wiłkomierzem-wrzesień 1435 r.

• Pokój w Brześciu Kujawskim-grudzień 1435 r.


Władysław III Warneńczyk • Konfederacja w Nowym Mieście Korczynie w 1439 r.

• Bunt przeciw potedze duchowieństwa-Spytko z Melsztyna

• 1440 r. – koronacja na króla Węgier jako Ulászló I

• Napięta sytuacja wewnętrzna w Polsce i na Węgrzech

• 1443 r. wyprawa przeciw Turcji – sukces i 10-letni rozejm

• 1444 r. – nowa wyprawa antyturecka

• Bitwa pod Warną i śmierć Władysława III

• Zagadkowe okoliczności i legendy

• Bezkrólewie (3 lata)


Plan zajęć






• Ćwiczenia

• Podsumowanie

• Praca domowa

• Bibliografia


Kazimierz Jagiellończyk • Młodszy syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej

ur. 1427 r. • W 1438 r. obrany królem Czech przez część stanów – nie

doszło do koronacji • Obranie Kazimierza Wielkim Księciem Litwy w 1440 r. –

zerwanie unii • Doradca Jan Gasztołd • 1445 r. zjazd w Sieradzu – bezkrólewia cd. • 1447 r. – koronacja na Wawelu • Spory wewnętrzne ze szlachtą i Zbigniewem Oleśnickim • Potwierdzenie przywilejów w Piotrkowie-1453 r. • "Zakupy" – prawa do Mazowsza, Księstwo Oświęcimskie • Wojna trzynastoletnia • "Matka królów" – Elżbieta Rakuszanka – 13 dzieci,

4 królów


Plan zajęć






• Ćwiczenia

• Podsumowanie

• Praca domowa

• Bibliografia


Ćwiczenia

• Teksty źródłowe – analiza

• Mapa

• Drzewo genealogiczne

• Postacie

• Daty

• Terminy i pojęcia historyczne


Ćwiczenia - Teksty źródłowe – analiza • "(...) a janczar imieniem Kodża Chazer dzielnym

natarciem ranił mu konia, zwalił na ziemię wychowańca piekła, uciął nikczemną głowę i, przynosząc ją padyszachowi, pochwały, względy i hojną nagrodę osiągnął. (...) Głowa nieszczęsnego króla (...) posłaną została do Brussy, przedtem stolicy państwa, aby na widok pospolitego ludu była tam wystawiona. (...) Dla zachowania od zepsucia (...) w miodzie była zatopiona." wg Chodży Effendiego


Ćwiczenia - Mapa


Ćwiczenia - źródła – analiza


Ćwiczenia-drzewo genealogiczne


Terminy i pojęcia historyczne • Powiedz, co oznaczają podane określenia ?

• "sierotki„

• ” husyci

• „taboryci”

• „unia personalna”

• „nietykalność osobista

• „nietykalność majątkowa”

• „przywilej”


Postacie Rozszyfruj, o kogo chodzi:

• „dała Jagielle następców”

• „opiekun młodego Władysława”

• „nadzieja ludów bałkańskich”

• „matka królów”

• „utrzymywał bezkrólewie”

Powiedz, kogo przedstawiają ilustracje:


Daty Powiedz, co oznaczają wydarzyło się w latach:

• 1434

• 1435

• 1440

• 1444

• 1447

• 1453


Plan zajęć






• Ćwiczenia

• Podsumowanie

• Praca domowa

• Bibliografia


Podsumowanie • Władysław Jagiełło

• Władysław Warneńczyk

• Kazimierz Jagiellończyk


Podsumowanie • Władysław Jagiełło (1386-1434)

Gdy o berło nie na żarty Walczyć jął Ziemowit Czwarty, Co próbował w sposób lisi Szaty męża wdziać Jadwisi, Małopolscy komesowie, Co Habsburga w jej alkowie Wcześniej już nie zatwierdzili, Ziemowita przepędzili Ustalając, że dziewczyna Wyjdzie za mąż za Litwina, Co Jagiełło zwał się oraz Duży męstwa miał iloraz. Sześćiu braci miał Jagiełło - Najważniejszy Świdrygiełło, Witold, syn Kiejstuta (stryja) Na początku mu nie sprzyjał, Gdy pod Worsklą była bitwa, W której Kutłuk natłukł Witka, Czując, że to koniec pieśni Witek z Władkiem więzy ścieśnił. W rezultacie tego kroku Nie dziwota, że niepokój Niemca wzrósł - miał nóż na gardle. Nóż ten wbito pod Grunwaldem. Tamże mistrz Jungingen zginął Pchnięty w szyję rohatyną, A prócz niego padł gęsiego Kwiat rycerstwa zachodniego. I tu rzadka wpadka Władka, Co odłożył był ad acta Sprawę taką by komtura Dobić w twierdzy Malbork murach. Armią słabszy o połowę wygrał wszak pod Koronowem, Gdzie do szczętu zniósł Krzyżaków Mimo artylerii braku. Jeśli chodzi o małżeństwo, To wykazał również męstwo, Bo choć siedem dych z okładem Miał, bez trudu dawał radę

• Swojej czwartej żonce Sonce (Czy to w domu czy na łące), Ta zaś mu Jagiellończyka Dała oraz Warneńczyka. Raz wlazł w las przy wsi Medyka, Bo posłuchać chciał słowika I przeziębił się tak strasznie, Że z przyczyny tej zgasł właśnie. Świetnie działo się Koronie, Kiedy Władek był na tronie. Teraz skupcie się psubraty, Bo ważniejsze padną daty: Jeden, trzy, pięć, jeden - Władek Rodzi się nie przez przypadek, Bo z Juliany i Olgierda. Syn to był, a nie łapserdak. Jeden, trójka, dwie dziewiątki - Złe miłego to początki Czyli Witka krach pod Worsklą, Co go w sumie zbliżył z Polską. Jeden, cztery, dziesięć - jatka W wykonaniu króla Władka, Co krzyżackich trupów hałdę Pozostawił pod Grunwaldem. Jeden, cztery, raz, trzy - akt to, Co w Horodle powstał, nadto Wzmacniał unię z bojarami i obdarzał ich herbami. Jeden, cztery, trzy i cztery - W lesie mu przewiało plery, Stąd niedługo potem w Gródku Doszedł jego zgon do skutku. Och, ten Władek! Ten Jagiełło! To co zdziałał, z nóg nas ścięłło!


Plan zajęć






• Ćwiczenia

• Podsumowanie

• Praca domowa

• Bibliografia


Praca domowa Odpowiedz na pytania:

• "Podaj sukcesy i porażki Władysława Jagiełły?"

• " Podaj najważniejsze momenty w życiu Władysława Warneńczyka ?"

Dla chętnych:

– "Podaj charakterystyczne miejsca związane z Jagiełłą i jego najstarszym synem. "

Na następnej lekcji:

• Wojna trzynastoletnia ,sytuacja Polski i Litwy na przełomie XV/XVI w., polityka dynastyczna Jagiellonów


Plan zajęć






• Ćwiczenia

• Podsumowanie

• Praca domowa

• Bibliografia


Bibliografia/netografia

• www.poczet.com

• www.polskiedzieje.pl

• Ilustracje pochodzą z:

– www.pl.wikipedia.org

– www.pinakoteka.zascianek.pl

http://www.poczet.com/

http://www.polskiedzieje.pl/


Dziękuję za uwagę

Grzegorz Nowak

Jagiełło i jego synowie - ORPEG · Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej...

Documents

Transcript of Jagiełło i jego synowie - ORPEG · Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej...