istotne dla kierunków - Politechnika Śląska · 2013-01-29 · Statement Eng. QAA for HE 2007...
Transcript of istotne dla kierunków - Politechnika Śląska · 2013-01-29 · Statement Eng. QAA for HE 2007...
1
Ogólne zasady Krajowych Ram Kwalifikacji
istotne dla kierunków technicznych
Czym są i po co je wprowadzamy ?
Bohdan MacukowPolitechnika Warszawska
1
Krajowe Ramy KwalifikacjiCzym są i po co je wprowadzamy
2
I. Wymagania rynku pracy Pracodawcy chcą wiedzieć jaką wiedzę,
umiejętności i kompetencje personalne i społeczne posiada potencjalny pracownik - sam dyplom nie wystarcza
II.Wymagania instytucji prowadzących „dalsze” kształcenie Chcą znać poziom efektów uczenia się kandydata
na studiaIII. Realizacja strategii LL
„Uczenie się przez całe życie” a nie „nauczanie” Równowaga pomiędzy trzema drogami „dojścia” do
kwalifikacji – formalną, poza-formalną i nieformalną
3
Co się zmieniło, że musimy używać
Ram Kwalifikacji i efektów kształcenia??
3
Ramy kwalifikacji
Ramy kwalifikacji
zbiór kwalifikacji możliwych do uzyskania w
systemie kształcenia i ich wzajemne relacje,
określające m.in. ścieżki kształcenia
Krajowe ramy kwalifikacji (KRK)
Narzędzie służące do opisu i klasyfikowania
kwalifikacji ze względu na poziomy osiągnięć
scharakteryzowane wedle przyjętych w danym
kraju zestawów kryteriów mających jasne
odniesienia do ram europejskich
KRK w zakresie szkolnictwa wyższego – krajowy
system kwalifikacji na poziomie wyższym zgodny
z poziomem 6,7 i 8 europejskich ram kwalifikacji
określonych zaleceniem Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 w
sprawie ustanowienia europejskich ram
kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie
5
Krajowe ramy kwalifikacji (KRK)
Kwalifikacje – efekty kształcenia potwierdzone
formalną oceną, zgodne z określonymi
standardami, poświadczone dyplomem,
świadectwem, certyfikatem lub uprawnieniem
Efekty kształcenia – wiedza, umiejętności i inne
kompetencje nabyte w wyniku uczenia się na
drodze kształcenia formalnego, pozaformalnego
lub nieformalnego.
Standardy kształcenia – zbiór reguł kształcenia
na studiach
6
Co to są „efekty kształcenia”?
Efekty kształcenia oznaczają określenie
tego, co uczący się wie, rozumie i potrafi
wykonać po ukończeniu procesu
kształcenia się, w zakresie wiedzy,
umiejętności i kompetencji.
Jest to język opisu kompetencji, który ma
być zrozumiały dla wszystkich
interesariuszy procesu kształcenia.
7
Kształcenie - nowe uwarunkowania
z „Uzasadnienia” do projektu nowelizacji (1)
Utraci moc rozporządzenie o standardach kształcenia, w którym minister
definiuje proces kształcenia dla zamkniętej listy kierunków studiów.
Podstawowe jednostki organizacyjne uczelni będą mogły same określać i
uruchamiać nowe kierunki studiów.
Jednostki posiadające uprawnienia habilitacyjne będą mogły to
czynić całkowicie samodzielnie; pozostałe – po uzyskaniu
decyzji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego
wydanej po zasięgnięciu opinii ministra nadzorującego i PKA.
Rozszerzenie zakresu autonomii uczelni(zróżnicowane w zależności od uprawnień jednostki)
z „Uzasadnienia” do projektu nowelizacji (2)
Kierunek studiów będzie zdefiniowany poprzez program kształcenia, który
będzie zawierał opis założonych efektów kształcenia oraz opis procesu
kształcenia, prowadzącego do osiągnięcia tych efektów. Efekty kształcenia
dla danego kierunku musza być zgodne z opisem efektów kształcenia dla
odpowiednich obszarów kształcenia, ...
Kształcenie - nowe uwarunkowania
kierunki „międzyobszarowe”
– kombinacja efektów z różnych obszarów
z „Uzasadnienia” do projektu nowelizacji (3)
Zostaną przygotowane wzorcowe opisy efektów kształcenia dla istniejących
dotychczas kierunków studiów; uczelnia przygotowująca program
kształcenia może wykorzystać taki wzorcowy opis, bądź też przygotować
swój opis autorski. Warunkiem będzie zdefiniowanie efektów kształcenia
zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z Krajowych Ram Kwalifikacji.
Kształcenie - nowe uwarunkowania
stopniowo tworzony „bank”
wzorcowych opisów programów studiów
z projektu rozporządzenia MNiSzW „w
sprawie tytułów zawodowych...”
§ 6
Warunkiem wydania świadectwa ukończenia studiów
podyplomowych jest uzyskanie określonych w programie
tych studiów efektów kształcenia i co najmniej 60
punktów ECTS, złożenie egzaminów oraz złożenie pracy
końcowej lub egzaminu końcowego, jeżeli przewiduje to
program studiów podyplomowych
Kształcenie - nowe uwarunkowania
Odniesienie kwalifikacji pomiędzy
krajami z wykorzystaniem EQF
Kraj A Kraj B
2
1
3
4
5
6
7
Kwalifikacja „α” 5
4
3
2
1
6
7
8
9
10
11
1
2
3
4
5
6
7
8
Kwalifikacja „β”
„Europejskie”
3
2
1
„Bolońske”
Ramy
12
KRK – poziomy kwalifikacji
propozycja Komitetu Sterującego KRK
Poziom ERK
Poziom KRK
Przykładowe kwalifikacje odpowiadające poziomom KRK
1 1 Świadectwo ukończenia szkoły podstawowej
2 2 Świadectwo ukończenia gimnazjum
3 3 Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły
zawodowej
4 4 Świadectwo ukończenia szkoły średniej
5 5 [trwa dyskusja – np. dylom mistrzowski,
dyplom kolegium nauczycielskiego, niektóre
certyfikaty zawodowe]
6 6 Dyplom licencjata/inżyniera
7 7 Dyplom magistra
8 8 Dyplom doktora 13
Każdy z ośmiu poziomów jest określony przez zestaw
deskryptorów wskazujących na efekty uczenia się
odpowiadające kwalifikacjom na tym poziomie
Deskryptory definiujące poziomy Europejskich Ram
Kwalifikacji (EQF LLL)
Efekty uczenia się odpowiadające poziomowi, w zakresie:
Wiedzy Umiejętności Kompetencji
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Poziom 4
Poziom 5
Poziom 6
Zaawansowana
wiedza w danej
dziedzinie pracy i
nauki obejmująca
krytyczne rozu-
mienie teorii i zasad
Zaawansowane umiejętności,
wykazywanie się biegłością i
innowacyjnością potrzebną do
rozwiązywania złożonych i
nieprzewidywalnych
problemów...
Zarządzanie złożonymi
technicznymi lub
zawodowymi działaniami lub
projektami, ponoszenie
odpowiedzialności za
podejmowane decyzje ...
Poziom 7
Poziom 8
14
Krajowe ramy kwalifikacji (KRK)
Powinny zawierać:
• zdefiniowanie poziomów kształcenia,
• progresywny opis generycznych efektów
kształcenia,
• zagregowanie kierunków kształcenia w
obszary,
• zdefiniowanie profili kształcenia,
• budowanie programów kształcenia na
bazie efektów kształcenia.
Raport referencyjny z
odniesieniem KRK do EQF 15
dodatkowo przypisane punkty ECTS
Efekty kształcenia: czym są?
Z czym (z jaką częścią programu kształcenia)
są związane?
pełny program studiów (dyplom)
- studia I, II, III stopnia, studia podyplomowe, …
moduł (blok programowy)
pojedynczy przedmiot
pojedyncze zajęcia (wykład, …)
16
Efekty kształcenia: kto je określa?
ogólneefekty kształcenia
(niezależne do „kierunku”)
EuropejskieRamyKwalifikacji
„dziedzinowe”efekty kształcenia
w obszarze...
„dziedzinowe”efekty kształcenia
w obszarze...
„standardy”międzynarod.
określonecentralnie
Grupa Robocza ds. KRK
„obszarnicy”
nowelizacja PSzW z dnia18 marca 2011
• obszar nauk humanistycznych• obszar nauk społecznych • obszar nauk ścisłych• obszar nauk przyrodniczych • obszar nauk technicznych• obszar „sztuka” • obszar nauk rolniczych • obszar nauk medycznych
wzorowane na klasyfikacji OECD/EUROSTAT/UNESCO
17
Efekty kształcenia: kto je określa?
ogólneefekty kształcenia
(niezależne do „kierunku”)
„dziedzinowe”efekty kształcenia
w obszarzestudiów technicznych
„dziedzinowe”efekty kształcenia
w obszarze...
IEA, ABETEUR-ACESBS...
określonecentralnie
Grupa Robocza ds. KRK
„obszarnicy”
określoneprzez wydział
prognozyrozwoju
rynku pracy
efekty kształceniadla
programu/kierunku...
Tuning, ACM,IEEE Comp Sci, Computing 2007,QAA for HE 2006Subject Banch. Statement Eng.QAA for HE 2007
ustalenia na poziomie uczelni
efekty kształceniadla
programu/kierunku„informatyka”
określoneprzez ???
efekty kształceniadla grupy kierunków„informatycznych”
efekty kształceniadla grupy kierunków
...
EuropejskieRamyKwalifikacji
18
nowelizacja PSzW z dn. 18 marca 2011 r.
Profile studiów
profil
praktyczny
profil
ogólno-
akademicki
studia I st + +studia II st + +
19
studia I stopniaprofil
ogólnoakademickiróżnice
(co inaczej?)(co więcej?)
Podejście „różnicowe”
studia II stopniaprofil
ogólnoakademicki
studia I stopniaprofil praktyczny
różnice (co więcej?)
„baza”: studia I stopnia, profil ogólnoakademicki
20
Jak szczegółowo definiować efekty kształcenia?
czy jest sens „rozpisywać wiedzę” na poziomie
szczegółowości odpowiadającym „ramowym
treściom kształcenia” lub zbliżonym?
czy można pozostawić KPS w postaci (liczbie)
takiej jak dla obszaru (z ew.
uszczegółowieniem/doprecyzowaniem
niektórych zapisów)?
Problemy koncepcyjne (1)
21
Jak szczegółowo definiować efekty kształcenia?
Do rozważenia
w dziale „wiedza” – koncentracja na tym
czego brakuje w dzisiejszych programach
(aspekty pozatechniczne)
większy stopień szczegółowości w dziale
„umiejętności”
Problemy koncepcyjne (1)
22
Jak definiować efekty kształcenia w dziale
„wiedza” w zakresie matematyki, fizyki, ...?
a) tematycznie – przez odwołania do działów
matematyki, fizyki, ...
b) tematycznie, z podkreśleniem tematów
specyficznych dla kierunku (niewystępujących
w programach innych kierunków)
c) „funkcjonalnie” – wiedza niezbędna/przydatna
do ... [opis działań związanych ze specyfiką
kierunku]
Problemy koncepcyjne (2)
23
Jak definiować efekty kształcenia
dla studiów II stopnia?
a) przyrostowo (z pominięciem wszystkiego, co
powinny dać studia I stopnia)
b) kumulacyjnie (z uwzględnieniem wszystkiego,
co powinny dać studia I stopnia)
b*)kumulacyjnie, z zaznaczeniem tego, co
powinny dać studia I stopnia
c) w sposób mieszany___________________________________________________________________________________________
(b) i (b*): odpowiedniość w efektach obszaru
Problemy koncepcyjne (3)
24
Jak wyróżnić (w sposób dostatecznie wyraźny)
efekty kształcenia dla studiów II stopnia?
czy wystarczy „wzmocnienie” efektów dla
studiów I stopnia?
ile specyficznych efektów (niemających
odpowiedników w opisie studiów I stopnia)?
Problemy koncepcyjne (3)
25
Jak przypisywać punkty ECTS poszczególnym
grupom efektów kształcenia?
matematyka+fizyka+...? (W)
języki obce? (U)
zagadnienia techniczne (inżynierskie)? (W+U)
aspekty pozatechniczne? (W+U)
praktyki?
U+KS???
Problemy koncepcyjne (4)
26
Co to oznacza dla uczelni?
istotna modyfikacja „zawartości”
programów/kierunków studiów (zmiana nazwy?)
wprowadzenie nowych programów/kierunków studiów
PLAN MAXIMUM
Restrukturyzacja oferty programowej (zwłaszcza przez
jednostki z uprawnieniami do habilitowania)
PLAN MIMIMUM
Dostosowanie do nowych regulacji prawnych z
zachowaniem dotychczasowej struktury/nazw kierunków
studiów
Plan minimum
określenie profilu
zmiana formy opisu programu/kierunku
dla programu oraz dla każdego przedmiotu
efekty kształcenia
sposób weryfikacji efektów kształcenia
??? zmiany „programowe” – dostosowanie do
wymagań wynikających z definicji efektów kształcenia
??? zmiany w sposobie realizacji procesu kształcenia
ukierunkowanie na zdobywanie umiejętności
zmiany w metodach kształcenia
metody podające -> metody
poszukujące/aktywizujące/problemowe
zmiany w sposobie funkcjonowania wydziałowego
systemu zapewniania jakości kształcenia
dla studiów I stopnia
Nie bardzo wiadomo, gdyż Ustawa jest w wielu
punktach niejasna, np.
1. od kiedy „wchodzą” Ramy?Przepisy przejściowe zawarte w ustawie zmieniającej
Art. 29.
1. Studenci przyjęci na studia przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy
oraz w roku akademickim 2011/2012 studiują według programów
opracowanych na podstawie dotychczasowych przepisów do końca okresu
studiów przewidzianego w programie i planie studiów.
Czy dotyczy studiów I, czy również II stopnia?
Studentów na 2012/13 przyjmujemy w lipcu – czyli w 2011/12
Co ze słuchaczami studiów podyplomowych?
Co z uczestnikami studiów doktoranckich?
Co robić już??
29
Co możemy, co powinniśmy zrobić? – dziś,
czerwiec 2011r.
• Przebudowywać całe programy studiów ?• Zdefiniować efekty kształcenia dla istniejących programów studiów ?
– Realizowane przez aktualny program– Oczekiwane, wg Ram Kwalifikacji ogólnych i dla obszaru nauk
technicznych– Przeprowadzić analizę brakujących efektów kształcenia
• Opisać i prowadzić poszczególne przedmioty w oparciu o efekty kształcenia? – Unaocznić efekty mało widoczne, uważane za ważne– Wprowadzać myślenie w kategoriach „efektów kształcenia” w miejsce
„treści programowych”– Dostosować prowadzenie zajęć do potrzeb wspomagania studentów w
uczeniu się– Wymagać egzaminowania „z efektów kształcenia” – w tym
egzaminowania dyplomowego
• Wprowadzać mechanizmy uznawania kompetencji zdobytych poza systemem kształcenia formalnego ?
• Dostosować, przebudować, uzupełnić wewnętrzny systemu zapewniania jakości kształcenia
Nie od tego zaczynaćTo dobry pomysł
To zrobić koniecznie
Może nie od tego zaczynać
Koniecznie nad tym pracować
Na pewno trzeba dostosować opis przedmiotów i
programów do wymogów KRK, czyli
zaprojektować nową Kartę Przedmiotową
Opisać program w kategorii Efektów Kształcenia
(wiedza, umiejętności, kompetencje)
Zbudować Macierz Kompetencji
Co robić już??
31
W prezentacji wykorzystano:
materiały przygotowane w ramach realizacji przez MNiSW projektu
„Krajowe Ramy Kwalifikacji w szkolnictwie wyższym jako narzędzie
poprawy jakości kształcenia (priorytet IV PO KL)
materiały przygotowane w ramach działalności Zespołu Ekspertów
Bolońskich
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
oraz
pomysły zaczerpnięte z prezentacji i wypowiedzi prof. Ewy
Chmieleckiej, prof. Andrzeja Kraśniewskiego i dr Tomasza
Saryusza-Wolskiego
bardzo dziękuję za udostępnienie materiałów !
32
Dziękuję za uwagę
Jeśli są pytania -
zapraszam do dyskusji !
33