PROJEKTPROJEKTPALCEM PO MAPIE PALCEM PO MAPIE ––DROGA DO MARZEŃDROGA DO MARZEŃ

Wykonawca: Domy dla Wykonawca: Domy dla Dzieci i MłodzieŜy Dzieci i MłodzieŜy

w Łoniowiew ŁoniowieDzieci korzystały z informacji dostępnych w Internecie, Encyklopediach, zaś zdjęcia Dzieci korzystały z informacji dostępnych w Internecie, Encyklopediach, zaś zdjęcia udostępniono ze zbioru prywatnego Jarosława Zdyba.udostępniono ze zbioru prywatnego Jarosława Zdyba.

MAPA I POŁOśENIE NA MAPA I POŁOśENIE NA ŚWIECIE ISLANDIIŚWIECIE ISLANDII

Przyroda i natura Przyroda i natura –– Lis polarny i Lis polarny i wodospadwodospad

Przyroda i natura Przyroda i natura –– Lodowiec i Lodowiec i gejzergejzer

Kultura Kultura –– legenda legenda Grzmiący wodospad GodafossGrzmiący wodospad Godafoss

Wodospad Godafoss tworzy para wodospadów tej samej rzeki, której nurt rozdziela Wodospad Godafoss tworzy para wodospadów tej samej rzeki, której nurt rozdziela leŜąca tuŜ przed progiem mała wysepka. Huczące wody obu odnóg wpadają do korytaleŜąca tuŜ przed progiem mała wysepka. Huczące wody obu odnóg wpadają do korytauformowanego na kształt podkowy o szerokości 100 m. Miejscowe opowieści wiąŜą uformowanego na kształt podkowy o szerokości 100 m. Miejscowe opowieści wiąŜą Nazwę wodospadu z niezwykle waŜnym wydarzeniem.Nazwę wodospadu z niezwykle waŜnym wydarzeniem.

NajbliŜsze kraje w otoczeniu Islandii od dawna były chrześcijańskie, zaś mieszkańcyNajbliŜsze kraje w otoczeniu Islandii od dawna były chrześcijańskie, zaś mieszkańcyIslandii wciąŜ oddawali cześć staronordyckim bogom. Podejmowane przez misjonarzy od 980 r.Islandii wciąŜ oddawali cześć staronordyckim bogom. Podejmowane przez misjonarzy od 980 r.próby zaszczepienia chrześcijaństwa kończyły się poraŜkami. Islandczycy twardo i konsekwentniepróby zaszczepienia chrześcijaństwa kończyły się poraŜkami. Islandczycy twardo i konsekwentniepróby zaszczepienia chrześcijaństwa kończyły się poraŜkami. Islandczycy twardo i konsekwentniepróby zaszczepienia chrześcijaństwa kończyły się poraŜkami. Islandczycy twardo i konsekwentniesprzeciwiali się ich naukom, co prowadziło do krwawych konfliktów.sprzeciwiali się ich naukom, co prowadziło do krwawych konfliktów.

Działalność misyjna na Islandii nasiliła się, kiedy na tronie Norwegii zasiadł Olaf Tryggvason. Raz po raz słał Działalność misyjna na Islandii nasiliła się, kiedy na tronie Norwegii zasiadł Olaf Tryggvason. Raz po raz słał on duchownych, aby przekonali wyspiarzy do zmiany wyznania. Jeden z misjonarzy, on duchownych, aby przekonali wyspiarzy do zmiany wyznania. Jeden z misjonarzy, Stefnir Thorgilsson, nie przebierał w środkach: brutalnie niszczył świątynie i wizerunki pogańskich bogów, Stefnir Thorgilsson, nie przebierał w środkach: brutalnie niszczył świątynie i wizerunki pogańskich bogów, przez co stał się tak niepopularny, Ŝe musiał uchodzić z wyspy. W jego miejsce król Olaf posłał kapłana przez co stał się tak niepopularny, Ŝe musiał uchodzić z wyspy. W jego miejsce król Olaf posłał kapłana imieniem Thangbrand, który wcześniej doświadczenia misyjne zdobywał w Norwegii i na Wyspach Owczych. imieniem Thangbrand, który wcześniej doświadczenia misyjne zdobywał w Norwegii i na Wyspach Owczych. W latach 997 W latach 997 -- 999 pozyskał on dla nowej religii kilku znaczących islandzkich wodzów, 999 pozyskał on dla nowej religii kilku znaczących islandzkich wodzów, lecz nie obyło się to bez śmiertelnych ofiar, a i praktyki pogańskie wyspiarzy wcale nie osłabły. lecz nie obyło się to bez śmiertelnych ofiar, a i praktyki pogańskie wyspiarzy wcale nie osłabły. Po tych niepowodzeniach norweski król zmienił taktykę. Po pierwsze odmówił Islandczykom dostępu Po tych niepowodzeniach norweski król zmienił taktykę. Po pierwsze odmówił Islandczykom dostępu do swoich portów, po drugie wziął kilku zakładników do swoich portów, po drugie wziął kilku zakładników -- niektórzy byli synami wodzów niektórzy byli synami wodzów -- których obiecał stracić, których obiecał stracić, jeśli Islandczycy nie przyjmą chrześcijaństwa.jeśli Islandczycy nie przyjmą chrześcijaństwa.

Kultura Kultura –– legenda legenda Grzmiący wodospad GodafossGrzmiący wodospad Godafoss

Społeczeństwo Islandii w tym czasie Społeczeństwo Islandii w tym czasie składało się juŜ po części z europejskich składało się juŜ po części z europejskich emigrantów emigrantów -- chrześcijan i plemion podległych nchrześcijan i plemion podległych nawróconym wodzom, ale ogromną większość stanowili awróconym wodzom, ale ogromną większość stanowili wciąŜ zwolennicy starych wyznań. Jedni i drudzy wciąŜ zwolennicy starych wyznań. Jedni i drudzy mieli swoich przedstawicieli mieli swoich przedstawicieli w parlamencie, Althingu, który latem kaŜdegow parlamencie, Althingu, który latem kaŜdegoroku zbierał się w Thingvellir na Równinie roku zbierał się w Thingvellir na Równinie Parlamentarnej. Na jego obrady zjeŜdŜali,Parlamentarnej. Na jego obrady zjeŜdŜali,jako przedstawiciele narodu, wodzowie plemienni z całej wyspy. jako przedstawiciele narodu, wodzowie plemienni z całej wyspy. W parlamencie tym istniała funkcja głosiciela praw, którego zadaniem było zapoznanie W parlamencie tym istniała funkcja głosiciela praw, którego zadaniem było zapoznanie

zebranych z treścią ustaw, zanim te zostaną przyjęte. zebranych z treścią ustaw, zanim te zostaną przyjęte. zebranych z treścią ustaw, zanim te zostaną przyjęte. zebranych z treścią ustaw, zanim te zostaną przyjęte.

Od 985 r. był nim Thorgeir Thorkelsson, pogański wódz z Ljósavatn opodal Akureyri, z racji obowiązków Od 985 r. był nim Thorgeir Thorkelsson, pogański wódz z Ljósavatn opodal Akureyri, z racji obowiązków religijnych pełniący teŜ funkcje kapłana. Na Althingu w 1000 r. (lub 999 r.) czekało go niebywale religijnych pełniący teŜ funkcje kapłana. Na Althingu w 1000 r. (lub 999 r.) czekało go niebywale trudne zadanie. Musiał zdecydować o wyznaniowej przyszłości narodu w chwili, kiedy dwie trudne zadanie. Musiał zdecydować o wyznaniowej przyszłości narodu w chwili, kiedy dwie rywalizujące religie zdołały podzielić kraj, przez co wizja wojny domowej była bardzo realna. Jak rywalizujące religie zdołały podzielić kraj, przez co wizja wojny domowej była bardzo realna. Jak postanowić, aby nie utracić dobrych stosunków z Norwegią (głównym partnerem handlowym), a postanowić, aby nie utracić dobrych stosunków z Norwegią (głównym partnerem handlowym), a jednocześnie wyciszyć burzliwe spory wewnętrzne?jednocześnie wyciszyć burzliwe spory wewnętrzne?

Wpierw, w imię jedności narodu, Thorgeir zaapelował do zgromadzonych o rozwagę. Upewniwszy się, iŜ Wpierw, w imię jedności narodu, Thorgeir zaapelował do zgromadzonych o rozwagę. Upewniwszy się, iŜ obie strony przyjmą zgodnie jego decyzję, w samotności medytował nad nią dzień i noc. W końcu, obie strony przyjmą zgodnie jego decyzję, w samotności medytował nad nią dzień i noc. W końcu, mimo iŜ sam hołubił Odyna, Thora i cały panteon licznych bogów, opowiedział się za Islandią mimo iŜ sam hołubił Odyna, Thora i cały panteon licznych bogów, opowiedział się za Islandią chrześcijańską, co nazajutrz ogłosił. Był doświadczonym negocjatorem, więc dodał takŜe, iŜ poganie chrześcijańską, co nazajutrz ogłosił. Był doświadczonym negocjatorem, więc dodał takŜe, iŜ poganie nie muszą wyzbywać się dotychczasowych rytuałów, a Ŝe te są niezgodne z prawem nowego nie muszą wyzbywać się dotychczasowych rytuałów, a Ŝe te są niezgodne z prawem nowego Kościoła, winni to robić potajemnie.Kościoła, winni to robić potajemnie.

Rozstrzygnięcie było korzystne dla obu stron. Thorgeir pogodził skłócony naród, a przy tym bez Rozstrzygnięcie było korzystne dla obu stron. Thorgeir pogodził skłócony naród, a przy tym bez przemocy zaszczepił chrześcijaństwo w społeczeństwie, które dotąd skutecznie mu się opierało. przemocy zaszczepił chrześcijaństwo w społeczeństwie, które dotąd skutecznie mu się opierało. Wracając konno w rodzinne strony, przejeŜdŜał koło wodospadu, którego kształt kojarzył się z Wracając konno w rodzinne strony, przejeŜdŜał koło wodospadu, którego kształt kojarzył się z podkową konia boskiego Odyna. Zrywając z przeszłością, wrzucił do niego towarzyszące mu w podkową konia boskiego Odyna. Zrywając z przeszłością, wrzucił do niego towarzyszące mu w podróŜy pogańskie wizerunki. Od tego wydarzenia o wodospadzie mówiono Godafoss, co znaczy podróŜy pogańskie wizerunki. Od tego wydarzenia o wodospadzie mówiono Godafoss, co znaczy Wodospad bogów. Tak mówi legenda. Ale czy tak było naprawdę?Wodospad bogów. Tak mówi legenda. Ale czy tak było naprawdę?

Symbol Symbol –– Godło i flaga IslandiiGodło i flaga Islandii

Charakterystyczne obyczaje Charakterystyczne obyczaje roczneroczne

Islandczycy świętują 13 dni BoŜego Narodzenia Islandczycy świętują 13 dni BoŜego Narodzenia (od 24 grudnia do 6 stycznia). Święta BoŜego Narodzenia Islandczycy (od 24 grudnia do 6 stycznia). Święta BoŜego Narodzenia Islandczycy zaczynają o 6 rano, poniewaŜ dawniej wierzono, Ŝe nowy dzień zaczyna zaczynają o 6 rano, poniewaŜ dawniej wierzono, Ŝe nowy dzień zaczyna się właśnie o tej godzinie. Islandczycy bardzo powaŜnie traktują się właśnie o tej godzinie. Islandczycy bardzo powaŜnie traktują dekoracje świąteczne. Najbardziej powszechną dekoracją są choinki, dekoracje świąteczne. Najbardziej powszechną dekoracją są choinki, które dekoruje się girlandami, lampkami i róŜnego rodzaju ornamentami. które dekoruje się girlandami, lampkami i róŜnego rodzaju ornamentami. Inną powszechną dekoracją świąteczną są Świece Adwentowe. Na Islandii Inną powszechną dekoracją świąteczną są Świece Adwentowe. Na Islandii są dwa rodzaje Świec Adwentowych. są dwa rodzaje Świec Adwentowych. Pierwszy rodzaj to Wieniec Adwentowy udekorowany czterema Pierwszy rodzaj to Wieniec Adwentowy udekorowany czterema świeczkami świeczkami ––świeczkami świeczkami ––jedna na kaŜdą niedzielę Adwentu. Drugi rodzaj to siedem świec ułoŜonych jedna na kaŜdą niedzielę Adwentu. Drugi rodzaj to siedem świec ułoŜonych w formie trójkąta. Zwykle ustawia się je w oknach i zapala począwszy w formie trójkąta. Zwykle ustawia się je w oknach i zapala począwszy od pierwszej niedzieli Adwentu, aŜ do 6 stycznia.od pierwszej niedzieli Adwentu, aŜ do 6 stycznia.

ŚWIĘTY MIKOŁAJŚWIĘTY MIKOŁAJIslandczycy mają nie jednego, a trzynastu Świętych Mikołajów. Ci Święci nie mają nic Islandczycy mają nie jednego, a trzynastu Świętych Mikołajów. Ci Święci nie mają nic

wspólnego z polskim Świętym Mikołajem. Są one potomkami troli i na początku wspólnego z polskim Świętym Mikołajem. Są one potomkami troli i na początku straszono nimi dzieci. Jednak w ubiegłym stuleciu stały się o wiele bardziej przyjacielskiestraszono nimi dzieci. Jednak w ubiegłym stuleciu stały się o wiele bardziej przyjacielskie

KOT ŚWIĄTECZNYKOT ŚWIĄTECZNYStary islandzki obyczaj mówi o tym, Ŝe kaŜdy musi mieć na sobie nowe ubranie w czasie Stary islandzki obyczaj mówi o tym, Ŝe kaŜdy musi mieć na sobie nowe ubranie w czasie

świąt, w przeciwnym wypadku takie osoby były w niebezpieczeństwie i mogły zostać świąt, w przeciwnym wypadku takie osoby były w niebezpieczeństwie i mogły zostać zjedzone przez złośliwą bestię zwaną zjedzone przez złośliwą bestię zwaną KOTEM ŚWIĄTECZNYM. KOTEM ŚWIĄTECZNYM. W ten oto sposób W ten oto sposób kaŜdy człowiek pracował cięŜko, aby mieć coś nowego do ubrania.kaŜdy człowiek pracował cięŜko, aby mieć coś nowego do ubrania.

Gospodarka Islandii Gospodarka Islandii Gospodarka kraju oparta Gospodarka kraju oparta jest na rybołówstwie morskim, w którym zatrudnienie znajduje 12% ludności jest na rybołówstwie morskim, w którym zatrudnienie znajduje 12% ludności zawodowo czynnej. Poławia się głównie dorsze i śledzie. zawodowo czynnej. Poławia się głównie dorsze i śledzie.

W miastach portowych funkcjonują liczne zakłady przetwórstwa rybnego W miastach portowych funkcjonują liczne zakłady przetwórstwa rybnego produkującego konserwy, karmę dla zwierząt, mączkę rybną, tran. Większość produkującego konserwy, karmę dla zwierząt, mączkę rybną, tran. Większość zakładów skupia się w Rejkiawiku. Do największych partnerów handlowych zakładów skupia się w Rejkiawiku. Do największych partnerów handlowych kraju naleŜą Niemcy, Stany Zjednoczone i Holandia.kraju naleŜą Niemcy, Stany Zjednoczone i Holandia.

SportSport

•• Na Islandii bardzo popularna jest gra w Na Islandii bardzo popularna jest gra w szachy. Wśród dyscyplin sportowych szachy. Wśród dyscyplin sportowych bardzo często uprawia się pływanie, piłkę bardzo często uprawia się pływanie, piłkę bardzo często uprawia się pływanie, piłkę bardzo często uprawia się pływanie, piłkę noŜną i koszykówkę i jazdę konną na noŜną i koszykówkę i jazdę konną na kucach islandzkich.kucach islandzkich.

•• Narodową, tradycyjną dyscypliną są Narodową, tradycyjną dyscypliną są zapasy zwane GLIMA.zapasy zwane GLIMA.

DDzziieecci i oo ddzziieecciiaacchhNa Islandii nie występuje analfabetyzm poniewaŜ dzieci od Na Islandii nie występuje analfabetyzm poniewaŜ dzieci od 2 roku Ŝycia uczęszczają do przedszkola, a w dalszym etapie 2 roku Ŝycia uczęszczają do przedszkola, a w dalszym etapie idą do szkoły. Do braku analfabetyzmu przyczynia się idą do szkoły. Do braku analfabetyzmu przyczynia się równieŜ zamiłowanie Islandczyków do czytania ksiąŜek. równieŜ zamiłowanie Islandczyków do czytania ksiąŜek. System edukacji na Islandii podzielony jest na 4 etapy:System edukacji na Islandii podzielony jest na 4 etapy:

•• LeikskóliLeikskóli -- przedszkole dla dzieci poniŜej 6 lat,przedszkole dla dzieci poniŜej 6 lat,•• GrunnskóliGrunnskóli -- szkoła obowiązkowa (podstawowa + szkoła obowiązkowa (podstawowa +

gimnazjum)gimnazjum)gimnazjum)gimnazjum)dla dzieci w wieku od 6dla dzieci w wieku od 6--16 lat,16 lat,

•• FramhaldsskóliFramhaldsskóli -- szkoła średnia dla młodzieŜy od 16szkoła średnia dla młodzieŜy od 16--20 lat,20 lat,•• HáskóliHáskóli -- szkoła wyŜsza dla osób w wieku powyŜej 20 lat.szkoła wyŜsza dla osób w wieku powyŜej 20 lat.

Główną zasadą systemu edukacji w Islandii jest równe Główną zasadą systemu edukacji w Islandii jest równe prawo do edukacji niezaleŜnie od płci, bogactwa, miejsca prawo do edukacji niezaleŜnie od płci, bogactwa, miejsca zamieszkania, pochodzenia, religii, ewentualnego zamieszkania, pochodzenia, religii, ewentualnego inwalidztwa. Wszyscy mają zagwarantowana bezpłatną inwalidztwa. Wszyscy mają zagwarantowana bezpłatną naukę równieŜ w szkole średniej i wyŜszej. Tradycyjnie naukę równieŜ w szkole średniej i wyŜszej. Tradycyjnie szkoły są tworzone przez sektor publiczny, istnieje parę szkoły są tworzone przez sektor publiczny, istnieje parę szkół prywatnych, które są takŜe dofinansowywane przez szkół prywatnych, które są takŜe dofinansowywane przez państwo.państwo.