Inżynieria ścieków. Podręcznik projektowania...

Inżynieria ścieków.Podręcznik projektowania instalacji.

r u b r i k e n

2 Zmianyzastrzeżone

PN EN 12056DIN 1986-100Przepisy lokalnePrzepisy krajowe

PN EN 12050PN EN 12056

PN EN 12050PN EN 12056DIN 1986-100

PN EN 12050

PN EN 12056DIN 1986-100

Przepisy lokalnePrzepisy krajowe

EN 752DIN 1986-100

EN 1610, ATV-DVWK

PN EN 12050PN EN 12056

EN 752

DIN 1986-100

Wyjaśnić kryteria wstępne

Wyjaśnić kryteria ustawienia

Ustawienie wewnątrz

Parametry studzienki

Akcesoria Akcesoria

Z dwomapompami

Z jedną pompą

Z dwomapompami

Z jedną pompą

Z dwomapompami

Z jedną pompą

Z dwomapompami

Z jedną pompą

Z dwomapompami

Z jedną pompą

Zawierające fekalia

Systemotwarty

Systemzamknięty

Bez fekaliów

Ustawienie na zewnątrz

Zawierające fekalia Bez fekaliów

Przybliżonysposóbpostępowaniaprzywykonywaniuobliczeńdlainstalacjiściekowychzuwzględnieniemwytycznychnormatywnych.

S p i S t r e ś c i

Wilo—InżynieriaŚcieków.Podręcznikprojektowaniainstalacji 3

informacje podstawowe

Normyobowiązująceprzyodprowadzeniaściekówzbudynków 5

Pojęciapodstawowe 6

Podstawowepojęciazzakresuhydraulikiirurociągów 17

Podstawowepojęciazzakresuelektrykiiichznaczenie 24

instalacje i przykłady obliczeń

Ogólnewskazówkidotycząceobliczeń 31

Wskazówkiprojektowedlainstalacjiwewnętrznych 32

Wskazówkiprojektowedlainstalacjizewnętrznych 40

Dalsze wskazówki projektowe

Peryferia 63

Wybórurządzeństerującychdlapompzatapialnych 64

Projektowanieszachtu 66

Diagnozabłędów 67

Aneks

Listykontrolnemontażu,eksploatacjiikonserwacji 69

Tabeleiwykresydoprzykładówobliczeń 76

Tabeleprzeliczaniaśrednic 85

Skróty 86

Zastosowanenormy 86

indeks 88

Metryczka 91


ZewzględunazmianystrukturalnewEuropienormyopracowanezostałyponowniewtakisposób,abyodnosiłysiędowielukrajów(dowszystkichkrajówczłonkowskichUE).WłaściwedlaposzczególnychkrajównormyprzerobionezostałynaobowiązującenormymiędzynarodoweEN,któretylkowswoimindywidualnymwstępiewykazująnieznacznedostosowaniedowarunkówtypowychdladanegokraju.

Nadalobowiązywaćmogąkrajowenormyuzupełniające,oileniekolidujązobowiązującyminormamiENaniichnieograniczają.

Normysąoficjalnymiwytycznymidotyczącymizakresuobowiązywania,zastosowań,instalacji,środkówbezpieczeństwaikonserwacjiiobowiązująjakouznanezasadytechniczne.

Niestanowiąoneprawa,któremusibyćprzestrzegane.Testandardyznajdująjednakzastosowaniewrazietrudnościprzyustalaniusprawców.Dziękitemuwrazieichnieprzestrzeganiamożeprzestaćobowiązywaćochronaubezpieczeniowaalbomożnapociągnąćdoodpowiedzialnościosobęwykonującąinstalację.

InformacjepodstawoweNormyobowiązująceprzyodprowadzaniuściekówzbudynków

PN EN 12056

PN EN 12050

DIN 1986-100

PN EN 12050

DIN 1986-100

ATV-DVWK

EN 752

Granicabudynku Granicadziałki

i n f o r M A c j e p o D S tAw o w e


Współczynnik odpływu C

Podajewartośćlubwspółczynnikdlaopadówwodniesieniudowłaściwościpowierzchninp.bruku,naktórąspadadeszczizktórejjestodprowadzany.

Wskaźnik odpływu K

Podajewartośćczęstotliwościużytkowaniainstalacjisłużącychdoodprowadzaniaścieków.Każdejinstalacjisłużącejdoodprowadzaniaściekówprzyporządkowywanyjestwedługtegobezwymiarowywspółczynnik(patrz Aneks, tabela 1 „Wartości dla charakterystycznych odpływów K”).

Abrazja

Wycieranie/ścieraniemateriałunaskutektarciacząsteczekstałychzawartychwściekachościanywewnętrznychpowierzchniinstalacji(np.podzespołypompyirurociągi).Najczęstsząprzyczynąabrazjijestpiasek.

Ilość ścieków

Ilośćodprowadzanychściekówzmieniasięwzależnościodtypubudynku,czasowegowykorzystywaniainstalacjiorazprzyzwyczajeńmieszkańców.Dodatkowodoilościściekówdoliczasięwodępochodzącązopadów(patrz „System mieszany”, str. 12, „System rozdzielny” str. 14).

Rodzaje ścieków

Podpojęciemściekówrozumianyjestkażdyrodzajzanieczyszczonejwody,jakapojawiasięwobrębiegospodarstwdomowychiobiektówprzemysłowych.Obejmujetowodędeszczową,wodęzanieczyszczonąwwynikujejużytkowania,wodęużywanądocelówprzemysłowychitd.

ścieki z gospodarstw domowych

Ściekizgospodarstwdomowychsąmieszankąwodypitnej,substancjiorganicznychinieorganicznychwformiestałejirozpuszczonej.Substancjamiwystępującymiwściekachzgospodarstwdomowychsąprzedewszystkimfekalia,włosy,odpadyspożywcze,środkiczyszcząceipiorąceorazróżnorodnechemikalia,papier,ścierkiorazpiasek(np.wsystemachmieszanychzewzględunawymywaniegoprzezwodędeszczową).Doświadczeniewskazujejednak,żezewzględunaniewiedzęlubnieprzestrzeganiezaleceńdościekówwprowadzanesąwszelkieodpady,któremuszązostaćnastępnieodprowadzoneprzezinstalacjęściekową.

Poniższesubstancjeniepowinnyjednakdostaćsiędościekówzgospodarstwdomowych,gdyżwprzeciwnymrazieistniejeprawdopodobieństwouszkodzeniainstalacjiidalejsiecikanalizacyjnej:

•odpadyodużychrozmiarach,jakodpadyzgospodarstwdomowych

•składnikiciałstałychjakpiasek,popiół,skorupy•domoweorganiczneodpadystałejakresztki

warzyw,obierki,kościitp.•strzępymateriałów,damskieartykułyhigieniczne•substancje,którestanowiązagrożenie

(np.rozpuszczalnikiagresywnechemicznie)

woda deszczowa

Nieużywanawodapochodzącazopadów,którazanieczyszczonajestjedynieprzezzanieczyszczeniazpowietrza,brudnapowierzchniodpływowejlubinnewarunkiekologiczne.Stopieńzanieczyszczeniazależnyjestwpierwszejliniiodpołożeniageograficznego,sąsiedztwamiast(zanieczyszczeniepowietrzaipowierzchni)orazczęstotliwościopadów.Zanieczyszczeniazawierajączęstooleje,sole,piaseklubsmary.

Zewzględunabardzoróżnewarunkiklimatycznewartościopadówmogąsięodpowiednioróżnić.Wartościopadówrozróżnianesąwoparciuoczęstotliwośćiintensywność.

Szacunkowomożnaliczyćsięzwartością300l/(sxha),jeślikoniecznienależyunikaćzalania.

Pojęciapodstawowe

Din1986-100

AtV-DVwkA 118



Przyobliczaniuilościopadówwychodzisięzdoświadczenia,żesilneopadydeszczutrwająkrótkoimająformęnawałnicydeszczowej.Dłuższedeszczeniemajązatotakiejintensywności.Ilośćdeszczuzmniejszasięwrazzezwiększaniemsięczasutrwaniaopadów.(patrz „Obliczeniowa ilość deszczu”, str. 9)

ścieki przemysłowe (ścieki zakładowe)

Ściekiprzemysłowewymagająszczegółowejanalizymedium,ponieważichskładchemicznymożesiębardzoróżnić,apoprzeztostanowićzagrożeniedlainstalacji.Uszkodzenianaskutekkorozjisątunajczęściejobserwowane.Szczególnąuwagęnależypoświęcićściekomzprzemysłutekstylnegoispożywczego.Typwirnika(np.zapchanie),wielkośćstudzienki(zewzględunabardzoróżnewypływy)orazkombinacjamateriałów(np.korozja)instalacjistanowiątucentralnepunktykrytyczne.

Skropliny

ZewzględunazmniejszonązawartośćskładnikówmineralnychwartośćpHskroplinjestmniejszaniżwartośćneutralna(wartośćneutralna=pH7).Agresywnośćzwiększasięwrazzezmniejszającąsięzawartościąskładnikówmineralnych.Zgodniezniemieckimiwytycznymi(np.ATVA251)skroplinnienależyodprowadzaćbezpośredniodokanalizacji,jeśliproporcjemieszankipomiędzyściekamizawierającymifekalia(wysokiwspółczynnikpHprzedwydzieleniemsiarkowodoru)askroplinami(niskiwspółczynnikpH)klasyfikowanesąjakowątpliwe.

Właściwościskroplin(wartośćorientacyjna)

Opalanieolejem: 1,8do3,8pH (obowiązekneutralizacji)

Opalaniegazem: 3,8do5,3pH

•Instalacjeomocydo25kWkwalifikowanesąjakobezzastrzeżeń,ponieważmożnazałożyćdostateczneprzemieszaniepowstającychskroplin.

•Instalacjeomocydo200kWkwalifikowanesąjakobezzastrzeżeń,oile25-krotnaobjętośćściekówwstosunkudoskroplinwprowadzanajestdotegosamegopunktuwejściowego,gdyżrównieżiwtymprzypadkustosunekprzemieszaniajestwystarczający.

•Większeinstalacjewymagająogólnejneutralizacjiprzedwprowadzeniemdourządzeniaprzetłaczającegoskroplinylubdokanalizacji.

woda morska

Mianemwodymorskiejokreślasięogólniewodęzoceanóworóżnymzasoleniu.Warunkiemwyborumateriałówprzyprojektowaniuinstalacjijestznajomośćstężeniaposzczególnychskładników.Zewzględunawysokąjonizacjęprzewodnictwomożewynosićdo7500µS/m.Przyprzewodnictwiepowyżej3200µS/mmediummazwiększoneoddziaływaniekorozyjne.Towpołączeniuzwpływemtemperaturypowodujezwiększonąkorozję,ponieważwzrosttemperaturydziałajakoprzyspieszaczreakcji.Poniżejpodanoorientacyjnewartościróżnychstężeńjonówdlajonówchlorkusodu.

Atlantyk 3,0-3,7%=30-37g/lPacyfik 3,6%=36g/lOceanIndyjski 3,5%=35g/lMorzePółnocne 3,2%=32g/lMorzeBałtyckie



Urządzenia o ograniczonym zastosowaniu

Temałeurządzeniaprzetłaczające(np.Wilo-DrainLiftKH32)instalowanesąbezpośredniozatoaletąpołożonąponiżejpoziomuodpływu(patrz str. 12).Zastosowanietychsystemówwiążesięjednakzpewnymiwarunkami.Jednaalternatywnatoaletamusiznajdowaćsiępowyżejpoziomuodpływu,abymogłabyćużywanawrazieawariimałegourządzeniaprzetłaczającego.Ponadtodopływyograniczonesąprzezdodatkowomaks.1umywalkę,1prysznicijedenbidet(pisuar),przyczymwszystkieteurządzeniamusząznajdowaćsięwjednympomieszczeniu.Wanny,pralkiizmywarkisąniedozwolone.Instalacjapowyżejpoziomuodpływudozwolonajesttylkowszczególnychwypadkach,jaknp.modernizacja.

Współczynnik odbioru DU

Oznaczaśredniąilośćodpływuściekówzposzczególnychurządzeńsanitarnych.Wartościpodajesięwl/s(patrz Aneks, tabela 2 „Współczynniki odbioru DU dla urządzeń sanitarnych”).

Rodzaje ustawienia

wykonanie jako stacjonarne ustawienie mokre

Wostatnichlatachznacznąpopularnośćzyskałygotowestudzienkipompowezbetonulubtworzywasztucznego,gdyżmożnajełatwoiszybkozainstalowaćatymsamymzaoszczędzićnakosztachinstalacyjnych.Zaletypompustawionychnamokroleżąpostroniekosztówimiejsca,ponieważniejestkonieczneoddzielnepomieszczenietechnicznedoustawieniapompytakjakwprzypadkuustawieniasuchego.Zdrugiejstronypodczaskonserwacjinakładpracywcelukontrolilubnaprawypompyjestwiększyzewzględunakoniecznośćpodniesieniapompy.

Wprzypadkutychoferowanychprzezwiększośćproducentówrozwiązańkompleksowych(np.Wilo-DrainWS)studzienkimająjużoptymalnągeometrię,abyzagwarantowaćpompiebezpiecznąidługotrwałąpracę.Ponadtowszystkiekomponentysąjużdostosowanewzajemniedosiebie,awszystkieelementywyposażeniawchodząwzakresdostawy.

wykonanie jako stacjonarne pionowe ustawienie suche

wykonanie jako stacjonarne poziome ustawienie suche

Wprzeszłościwieleprzepompowniwyposażanychbyłowpompydławnicowe.Jednakzprzyczynwymienionychwdalszejczęścinastąpiłazmiana,takżeinstalowanychjestwięcejprzepompownizsuchymustawieniempompzatapialnych–niezależnieodtegoczymontowanesąpoziomoczypionowo.

pn en 12056-1

ipn en

12050-3



przyczyny > Zalety:•Zabezpieczenieprzedzalaniem

> bezpieczeństwo użytkowe.•Brakuszczelnieniadławnicowego,zamiast

nichbezobsługoweuszczelnieniepierścieniemślizgowymSiC/SiC> redukcja kosztów.

•Braksprzęgiełlubpasówklinowych,dziękitemumniejczęścipodlegającychzużyciuimniejszenakładynakonserwację> redukcja kosztów.

•Wbudowanypłaszczchłodzący> redukcja szumów, możliwy montaż poza komorą ścieków.

•Łatwydostępwceluprzeprowadzeniaprackonserwacyjnychinaprawczych> redukcja kosztów.

wersja jako przenośne ustawienie mokre

Wprzypadkuprzenośnegoustawieniamokregourządzeniawyposażanesąwstopę.Przyłączeciśnieniowewykonywanejestalbowwersjielastycznej(wążwysokociśnieniowy)lubsztywnej(rurociąg).Wceluopróżnianiawykopulubzbiornikapompyopuszczanesąnakrótkodomedium.

Należyzwrócićuwagęnato,abypompystałystabilnienapodłożuibyłyzabezpieczoneprzedobróceniemsięibyniemogłysięprzesuwać.Ponadtoagregatyniemogąwisiećswobodnie,jakrównieżniedopuszczalnejestzawieszaniepompnakablachzasilających.Powyższymontażmożliwyjestistosowanydlakrótkotrwałejpracy.Jeślizastosujemytakisposóbmontażujakodocelowy,należysięliczyćzezmniejszeniemżywotnościnaskutekzwiększonychdrgańiichszkodliwywpływnapompę.

Zabezpieczenie wyporowe

Zabezpieczeniewyporowejestzamocowaniemurządzenia/pompydopodłożalubwprzypadkustudzienkipompowejwziemi,abyzapobiecichwyporowiwraziezalaniaterenu(lubpodwyższonegopoziomuwódgruntowych),gdyżwwynikutegomogąwystąpićuszkodzenianapołączeniach/rurociągach,któremogąprowadzićdowyciekumedium.Zabezpieczeniewyporoweznajdujesiębezpośrednionazbiornikachlubmontowanejestdodatkowo.

Napowietrzanie

ZaworynapowietrzającedozwolonesązuwzględnieniemprEN12380dlainstalacjizodwadnianiemgrawitacyjnym.Zwymiarowanienależyprzeprowadzićwpołączeniuzprzewodemprzyłączeniowymlubprzewodemgrawitacyjnymwodyzanieczyszczonej.NapowietrzanieurządzeńprzetłaczającychnależywykonaćzgodniezEN12056-1.

Obliczeniowa ilość deszczu

Wartośćtaustalanajestprzezmiejscoweurzędy.WartościorientacyjneznajdująsięwprzypadkuNiemiecwnormieDIN1986-100iATV-DVWKA118,Tab.3.Należywychodzićodminimalnejwartościr5(0,5).Jeśliniepodanożadnejwartościdlar,wówczaswprzypadkupowierzchnizograniczonymzezwoleniemnaspiętrzenienależywyjśćod200l/(sxha).Jeśliogólnieistniejekoniecznośćzapobieganiazalaniuwówczaszgodniezdoświadczeniemnależyliczyćsięzwartością300l/(sxha).Wkażdymrazienależydostosowaćsiędodanychpochodzącychzurzędów(patrz Ilość ścieków – woda deszczowa).

en 12380pn en

12056-1

Din 1985-100i

AtV-DVwkA118



Powierzchnia dachu (skuteczna)

Koniecznadoobliczeńpowierzchniadachuustalanajestwwynikuprzemnożeniadługościokapudachuprzezpoziomyrzutgłębokościdachu.Wzasadzieoddziaływaniawiatrunieuwzględniasię,chybażejesttowymaganewprzepisachkrajowych.Toobliczenienależyprzeprowadzaćdlakażdejpowierzchnidachu.

bez uwzględnienia działania wiatru

Z uwzględnieniem działania wiatru

Wprzypadkudeszczupodkątemprostymdopowierzchnidachu:powierzchnia dachu = = Długość okapu 1 x Długość okapu 2

Opadydeszczupodkątem26°doprostopadłej:powierzchnia dachu = = Długość okapu 2 x Głębokość dachu

(w poziomie) + 0,5 x Głębokość dachu (w pionie)

Ponadtoprzyuwzględnieniudziałaniawiatrunależywziąćpoduwagępowierzchnięściany,naktórąwiatrspychadeszcz.Jestonadodawanadopowierzchnidachu.Oznaczato:powierzchnia ściany do obliczenia deszczu = = 0,5 x powierzchnia ściany

powierzchnia całkowita = powierzchnia dachu + powierzchnia ściany do obliczenia deszczu

DIN 1986

CzęścinormyDINobowiązujądziśwNiemczechjakopozostałościtejnormy.DIN1986zastąpionazostałaprzeznowenormy,takiejakPNEN12050iPNEN12056istosowanajestdziśwNiemczechjeszczewformienormyDIN1986-100jakonormauzupełniającadoEN752.

PN EN 12050

ObszaremobowiązywaniatejmiędzynarodowejnormyjestUniaEuropejska.Wszystkiekrajewzywanesądoprzestrzeganiadanychizaleceńtejnormy.NormaPNEN12050dotyczyswoimiczęściamizasadkonstrukcjiikontroliurządzeńizabezpieczeńprzedprzepływemzwrotnym.

Współczynnik DU

Patrz „Współczynnik odbioru DU”, str. 8

Odwadnianie ciśnieniowe

Jeślikanalizacjagrawitacyjnazewzględówgeograficznychlubfinansowychniejestmożliwalubuzasadniona,wówczasodwadnianiemożnaprzeprowadzaćprzypomocyprzepompowni.Rurociągimożnawówczasułożyćjakosiećpierścieniowąlubjakosiećrozgałęzionąododwadnianegoobszarudooczyszczalniścieków.

Wykonanie

ŚrednicarurpowinnawynosićwprzypadkuurządzeńtłoczącychbezrozdrabniarekDN80przyPN10.WprzypadkupompznożamitnącymimożnazastosowaćrurociągiośrednicyDN32.Stacjeprzepłukiwaniasprężonympowietrzemwspomagająusuwaniewodyzanieczyszczonejpoprzezregulacjęprocesuprzepływuiciśnienia.Skrócenieczasuprzebywaniawodyzanieczyszczonejizmniejszeniezarastaniaosadamiorazwdmuchiwanietlenustanowiązaletytakiejinstalacji.Całkowitawymianaobjętościpowinnabyćzagwarantowanaco4-8godzin(co4godzinywgłównychlubzbiorczychprzewodachciśnieniowych,co8godzinwspustowymprzewodzieciśnieniowym).

pn en 12056-3

Głębokość dachu (rzut poziomy)

Głębokość dachu (rzut pionowy)

Długość okapu 2

Długość okapu 1

Głębokość dachu (rzut)

Długość okapu

en 1671

pn en12050

en 1671i

pn en12050-3

AtV-DVwkA 116

iAtV-DVwk

A 134



Dalszymiprzyczynamistosowaniasystemówodwadnianiaciśnieniowegosą:•brakspadkuterenu•wysokipoziomwódgruntowych•niewielkagęstośćzasiedlenia•trudnepodłoże•okresowaobecnośćścieków(polacampingowe,

domywycieczkoweitp.)•zagadnieniaekologiczne

Ponadtoopisanajestczęstotliwośćprackonserwacyjnych,jakapowinnabyćprzestrzeganawcelubezawaryjnejeksploatacji.

Przetłaczane medium

Wceluwłaściwegodoborupompyniezbędnajestdokładnaznajomośćprzetłaczanegomedium.Niemusichodzićprzytymwprzypadkuzastosowaniapompywyłącznieościeki.Dziękiwłaściwemudoborowipompymożliwejestprzetłaczanieróżnegorodzajuzanieczyszczeń.Wceludokładnegozdefiniowaniaściekówpatrz„Ilość ścieków” (str. 6), „Właściwości materiałów” (str. 16), „Swobodny przelot kuli” (str. 19), „Rodzaje wirników” (str. 21).

Emisja dźwięków (patrz również izolacja dźwiękowa)

Należyuwzględnićhałaśliwośćinstalacjiprzyprojektowaniuwbudynkach,ponieważpoprzeztonadłuższyczaswytwarzasięczynnikstresogenny.PoszczególnespodziewaneobciążeniazgodniezPNEN12056-1zdefiniowanesąwodpowiednichprzepisachkrajowychiregionalnych.WNiemczechstosowanajesttunormaDIN4109.Woparciuoniąwsąsiednimpomieszczeniudozwolonejestobciążeniedźwiękoweonatężeniumaks.30dB(A).

Korozja

Pojęciekorozjiopisujereakcjęmateriałuzjegogazowymlubciekłymotoczeniem.Tareakcjapowodujestrukturalnezmianypowierzchnimateriału,atymsamymniekorzystnywpływnapierwotnąfunkcję.Siłakorozjizależnajestodkombinacjimateriałuzagresywnościąprzetłaczanegomedium.Woparciuodoświadczeniastwierdzono,żetworzywasztuczneiceramicznesąwznacznymstopniuodpornenakorozję.

Słabymipunktamiwprzypadkumateriałówmetalicznychsąuszkodzeniapowierzchniorazspoinyspawalniczeiłączące.

chlorki

Jonychlorkówmająagresywnedziałanienamateriałymetaliczne,cowyrażasiępodpostaciąkorozjiwżerowejmateriałumetalicznegoprzystężeniupowyżej150mg/l.

Ocena rodzajów instalacji i technik odwadniania Ustawienie* Ustawienie* Odwadnianie wewnętrzne zewnętrzne ciśnieniowe

Dokuczliwe zapachy – o o

Dokuczliwe dźwięki o + +

Koszty rurociągów o – +

(koszty ułożenia)

Koszty instalacyjne + – –

Łatwość konserwacji ++ o +

Koszty następcze – – o ow przypadku niewłaściwego działania, np. awarii zasilania

Woda mieszana nie + nie(z wodą deszczową) możliwa możliwa

* bez rozdrabniania++ bardzo dobrze+ dobrzeo średnio– słabo– – bardzo słabo

Przewodność elektryczna

Przewodnośćelektrycznamaznaczeniezarównodlaniektórychsystemówkontrolipoziomujakrównieżdlażywotnościagregatów.Oznaczaonostężeniesoliwmedium.PrzewodnośćwyrażanajestogólniewµS/cm(=10-4S/m)lubwµS/m.

PN EN 12056

ObszaremobowiązywaniatejmiędzynarodowejnormyjestUniaEuropejska.Wszystkiekrajewzywanesądoprzestrzeganiadanychizaleceńtejnormy.Przedtąnormąobecnyjestkrajowywstępwkażdymzkrajówczłonkowskich.Poszczególneczęścitejnormyodnosząsiędozastosowaniagrawitacyjnychinstalacjiodwadniającychwbudynkach.Ustalonajestwniejnp.przestrzeńmontażowa,jakapowinnazostaćzachowanadlaurządzeńprzetłaczającychzgodniez12056-4,orazmontażbeznaprężeń,tzn.stosownedomasypodparciearmaturirurociągów.

pn en 12056

Din 4109

pn en 12056



Azotany

Azotanyatakująmateriałymetalicznejużwniewielkimstężeniu.Stężeniaprzyniewielkiejtwardościwodydo30mg/lsąjużwystarczające,abyspowodowaćkorozję.

Azotynysąskładnikamiściekówzawierającychfekaliaiwywołująkorozjęjużwniewielkichstężeniach.

Siarczany

Jonysiarczanówsąagresywnewstosunkudowszystkichmateriałówostrukturzemetalicznejjakiwstosunkudobetonu.Powodująonekorozjęwżerowąodstężenia250mg/lirozkładająrównieżbetonjużprzyniskichstężeniach.Wtakichwypadkachzalecanesąstudzienkizpolietylenu.

System mieszany

Systemodprowadzaniaścieków,któryodprowadzawodędeszczową,wodęzanieczyszczonąorazwodęzawierającąfekaliaprzezjedenrurociąg.Informacjenatematmożliwościzastosowaniasystemumieszanegoznaleźćmożnawmiejscowychprzepisachlubuzyskaćwurzędziemiejskim.

Objętość użyteczna (wymagana objętość czynna)

Jakoobjętośćużytecznaokreślanajestogólnieobjętośćpomiędzypunktemwłączeniaiwyłączeniapompy.Wszczególnychprzypadkach,gdziedopływdoprzepompowniznajdujesięponiżejpunktuwłączeniapompy,atymsamymjestspiętrzany,objętośćdopływumożebyćwykorzystanadopokryciawymaganejobjętościmartwej.Powinnabyćonawymienianaprzykażdymprocesiepompowania.

Współczynnik pH

WspółczynnikpHopisujekwasowośćwodylubstężeniejonówwodorowych.Składnikamiwodymogąbyćm.in.składnikikwasusolnego,azotowego,siarkowegolubwęglowego.Ponadtonaagresywnośćwodywpływmająsiarczany,tłuszcze,benzynyirozpuszczalniki.Zdrugiejstronybrakminerałów,np.wskroplinachalboczęściowolubcałkowiciezdemineralizowanejwodzierównieżoznaczawzrostagresywności(wtymprzypadkunp.spadekwartościpHponiżejneutralnegopoziomu).

• pH 0 do 3,9 = silna kwasowość(np.ściekizprodukcjipiwa* ∼4skroplinyzespalaniagazu∼3,5skroplinyzespalaniapaliwciekłych∼2,0)

• pH 4 do 6,9 = słaba kwasowość(np.wodazrzeklubzbiornikówsłodkowodnych*∼5,5,ściekipowytrąceniuwęglowodorów<6,5)

• pH 7 = neutralne

• pH 7,1 do 10 = słaba zasadowość(np.ściekizubojni*∼8,2,wodamorska∼8)

• pH 10,1 do 14 = stark alkalisch(np.zawierającefekaliaściekiprzedwytrąceniemwęglowodorów∼10,5)

*Daneprzytemp.ok.20°C

WodazanieczyszczonazgospodarstwdomowychmazazwyczajwspółczynnikpHpomiędzy6,5a7,5.Wprzypadkusystemówmieszanychwodauboższawminerały(niskiwspółczynnikpH)mieszanajestzwodąbogatąwsoleiminerały,przezcodochodzidozbliżeniadopoziomuneutralnego(wzależnościodproporcjimieszania).

Poziom przepływu zwrotnego

Najwyższypunktinstalacji,doktóregomożepodnieśćsięzanieczyszczonawoda.Poziomprzepływuzwrotnegoznajdujesięwstrefienajwiększegorozszerzeniaprzekroju.Instalacjepowinnybyćprojektowanewtakisposób,abywodazkanalizacjiniemogłapowracaćdoprzepompowni.Mogłobysiętozdarzyćwprzypadkuburz,powodziisilnychopadówdeszczu,jeślikanalizacjakomunalnaniebyłabyzaprojektowananatakieilościmedium.Szkodypowstającewwynikutegozjawiskaniesąpokrywaneprzeztowarzystwaubezpieczenioweitylkowrzadkichprzypadkachudajesiędojśćswoichroszczeńsądowniezpozytywnymskutkiem.Zabezpieczeniejestobowiązkiemużytkownika/właściciela.Informacjaopoziomieprzepływuzwrotnegoustalanajestwlokalnychprzepisach.Wedługdoświadczeńzapoziomprzepływuzwrotnegowewstępnychkalkulacjachmożnaprzyjąćpoziomulicy.

pn en 12056-1

V [m3] =Q [l/s] x 0,9

z

Strumień przepływu największej pompy

Częstotliwość załączania

instalacja powyżej poziomu przepływu zwrotnego

instalacja poniżej poziomu przepływu zwrotnego

instalacja poniżej poziomu przepływu zwrotnego bez naturalnego spadku do kanalizacji

Przyczynamiprzepływuzwrotnegomogąbyćnp.nadzwyczajobfiteopadydeszczu,redukcjaswobodnegoprzelotururociąguzewzględunazarastanieosademlubzapchanieoraztechniczneawarieprzepompowni.

Lewar lub syfon zapobiegający przepływowi zwrotnemu

Pętlazapobiegającaprzepływowizwrotnemustanowisztuczniepodniesionewyprowadzenierur(powyżejpoziomuprzepływuzwrotnego),(patrz „Poziom przepływu zwrotnego” str. 12, rys. 3 i 4)poto,abyspiętrzającasięwodamogłanajpierwrozlaćsiędowszystkichniżejpołożonychpustychprzestrzeni.Ponieważwychodzisięzzałożenia,żewcałymsystemiesiecirurobecnajestwystarczającodużapojemność,pętlazapobiegającaprzepływowizwrotnemustanowinajpewniejszezabezpieczenieprzedprzepływemzwrotnym.

Wraziebrakulubniewłaściwegozabezpieczeniaprzedprzepływemzwrotnymodpowiedzialnośćponosiosobawykonującainstalację,przyczymwłaścicieldomutraciswojąochronęubezpieczeniową.

Przykrycie studzienki

Studzienkidzielisięnaróżneklasynośności.Nateklasyznacznywpływmakonstrukcjastropnicyipokrywy,podczasgdyodpornośćsamejstudzienkiokreślanajestbezpośrednioprzeznaciskziemi.

Izolacja dźwiękowa (patrz również „Emisja dźwięków”)

Winstalacjachnależyodpoczątkupodjąćodpowiedniedziałania,abyzmniejszyćichhałaśliwość.Jesttouzasadnionefaktem,iżpóźniejszezmianyzwiązanesązwysokimikosztamiluboznaczazmniejszeniewartościcałejstrefy.WytycznąjesttunormaDIN4109.



Klasa A: do obciążenia chodniki, drogi rowerowe w ruchu pieszym

Klasa B: warunkowo chodniki, deptaki, do obciążenia powierzchnie parkingowe przez pojazdy dla samochodów osobowych

Klasa C: do obciążenia strefa przykrawężnikowa przez pojazdy (wystająca na ulicę w ograniczonym na szerokość do 0,5 m) stopniu

Klasa D: do obciążenia jezdnie, pasy boczne, parkingi przez pojazdy przystosowane dla ciężarówek, powierzchnie logistyczne i przemysłowe, przeznaczony do ruchu wózków widłowych

Klasa E: do obciążenia powierzchnie dokowe, przez pojazdy pasy startowe lotnisk

Klasa F: do obciążenia pasy startowe lotnisk przez pojazdy

Din 4108

en 124

Poziom przepływu zwrotnego

1Niekonieczna instalacja przetłaczająca

2 Poziom przepływu zwrotnego

Zastosowanie urządzenia zapobiegającego przepływowi zwrotnemu w pomieszczeniach technicznych jest dozwolone, nie gwarantuje jednak 100% zabezpieczenia.

Zastosowanie urządzenia przetłaczającego gwarantuje zabezpieczenie przed przepływem zwrotnym medium oraz bezpieczne odprowadzanie ścieków dzięki zastosowaniu lewara lub syfonu zapobiegającej przepływowi zwrotnemu.



Odprowadzanie ścieków możliwe jest tylko przy zastosowaniu urządzenia przetłaczającego.



Dziękiodpowiedniozwymiarowanymarmaturomiwłaściwymprędkościomprzepływuwrurociągachorazodpowiedniemuprowadzeniururwścianachmożnazgóryzredukowaćhałaśliwośćinstalacji.Wpomieszczeniachmieszkalnychisypialnychwprzypadkuinstalacjiwodnychdozwolonejestmaks.natężeniedźwięku30dB(A)awpomieszczeniachwykładowychiroboczychmaks.35dB(A).

Niezostałytuuwzględnionekrótkotrwałeskokinatężeniadźwiękupowodowaneprzezklapy,armaturęitp.

Dźwiękinapełniania(np.gdystrumieńwodynatrafianaściankę)lubdźwiękiopróżniania(zbytdużaprędkośćprzepływu,silnazmianakierunkuprzepływuitd.)mogąpowodowaćdużąhałaśliwość.Należyzapobiegaćimzapomocąodpowiednichśrodków(płytkirozpryskowe,przestrzeganiewytycznychdot.prędkościprzepływu,materiałururociągówitd.),gdyżdźwiękitezewzględunawibracjeprzenoszonesąprzezruryimediumdalej.

System rozdzielny

Systemodwadnianiawktórymwodadeszczowaiwodazanieczyszczonaodprowadzanesąoddzielnymirurociągami.Rozdzielenieściekówmusimiećmiejscerównieżwówczas,jeśliurządzeniedoprzetłaczaniaściekówznajdujesięwbudynku.

Wodadeszczowanie możebyćodprowadzanadobudynku!

Konserwacja

Opisujetechnicznekontroleiwraziepotrzebywymianępodzespołów/częściulegającychzużyciu,któregwarantujądługotrwałąeksploatacjęinstalacjiichroniąprzeduszkodzeniamiiawarią.WzależnościodwarunkówroboczychitypuurządzeniawłaściwalubwymaganaprzeznormęPNEN12056-4będzieponiższaczęstotliwośćprackonserwacyjnych.

Stopień twardości wody

Mianemstopniatwardościwodyokreślasięstężeniejonówberylowców.Sątogłówniechlorki,siarczany,wodorowęglanyitd.Dodatkoworozróżniasiętutajwodęmiękką(do7°dtwardościcałkowitej),średniotwardą(do14°d),twardą(do21°d)ibardzotwardą(powyżej(do21°d).Imwyższystopieńtwardościtymwięcejjonówobecnychjestwwodzie.Dziśnieużywasięjużjednostki°d(niemieckistopieńtwardości),leczokreśleniatechnicznegommol/l.

Materiały

AbS (kopolimer styrenu z butadienem i akrylonitrylem)

Odpornenawysokietemperatury,niepalnetworzywosztuczne,którewyróżniasięwysokąodpornościąudarowąidobrymiwłaściwościamiwytrzymałościowymi.Znajdujezastosowaniem.in.wurządzeniudoprzetłaczaniaskroplinWilo-DrainLiftCon.

beton

MateriałdowykonywaniastudzienekzgodniezDIN4034-1.JakośćbetonuwykorzystywanaprzezWiloodpowiadanormieDINEN206(poprzednioDIN1045).DokładneokreślenietoB45WUozalecanejzgodnieznormągłębokościprzenikaniawody30mm.WedługwartościdoświadczalnychmaksymalnagłębokośćprzenikaniaWilo-DrainLiftWBwynosi20mm.Substancjami,któreatakująbetonsą:mediaowartościpH<6,5,kwassiarkowy,solny,masłowyimlekowy,siarczany,soletłuszczeorazolejezwierzęceiroślinne.

Żeliwo

Żeliwojeststandardowymmateriałemwykorzystywanymdobudowypomp.Odlatwiększośćagregatówwytwarzanychjestzżeliwa.Głównymizaletamiżeliwasąprzedewszystkimniskacenaimasywność.

Twardość [°d] Ocena całkowita (w zaokrągleniu) [mmol/l]

0-1 0-6 bardzo miękka

1-2 6-11 miękka

2-3 11-17 średnio twarda

3-4 17-22 twarda

> 4 >22 bardzo twarda

pn en 12056-4

Din en 206i

Din 4034-1

Częstotliwość prac konserwacyjnych

Użytek prywatny w małych budynkach; domy jednorodzinne co rok

Domy wielorodzinne i apartamenty co pół roku

Użytek przemysłowy co kwartał



Stal nierdzewna 1.4301 – V2A (AiSi304 – X5crni18-10)

OkreślenieV2ApochodzizdefinicjikoncernuThyssenKrupp(Versuchsreihe2TypAustenit–seriadoświadczalna2typaustenit)dlastalichromowo-niklowej.Jestonaogólnieobowiązującymstandardemdlastalinierdzewnejwprzemyśleprodukcjipomp,gdyżłączywsobiedobrewłaściwościwytrzymałościowezwysokąodpornościąnawysokietemperatury.Ponadtomateriałtenwykazujebardzodobrąodpornośćnaroztworyorganiczne (patrz „Właściwości materiałów”, str. 16).

Stal nierdzewna 1.4404 – V4A (AiSi316L – X2crniMo17-12-2)

OkreślenieV4ApochodzizdefinicjikoncernuThyssenKrupp(Versuchsreihe4TypAustenit–seriadoświadczalna4typaustenit)ioznaczawysokostopowąstalnierdzewną(wporównaniudo1.4301)zudziałemmolibdenu,któraczęściowomożebyćstosowanarównieżwwodziemorskiej.Wysokaodpornośćielastycznośćsącharakterystycznymicechami,którestanowiąoprzewadzestalinierdzewnejnadżeliwem(patrz „Właściwości materiałów”, str. 16).

pe-HD (polietylen – high density)

Najczęściejstosowanymateriałdobudowyrurociągówściekowychobardzodobrejodpornościchemicznejibardzoniskiejchropowatościpowierzchni,zapobiegającej

osadomizmniejszeniuprzepływu.Wysokaudarnośćiwydłużenieprzyzrywaniuprzyniewielkimwpływietemperaturysąkolejnymizaletami.MateriałPE100znajdujewpraktycecorazwiększezastosowanieizastępujeprzytymPE80iGGG.Zaletytakiejakwciąganierurprzyrenowacjachniosązsobądużypotencjałoszczędnościkosztów(patrz „Właściwości materiałów”, str. 16).

pp (polipropylen)

Materiałtenwyróżniaodpornośćtemperaturowaorazchemiczna.Jestonteżbardzomocnyzewzględunawysokąudarność(patrz „Właściwości materiałów”, str. 16).

pur (poliuretan)

Poliuretandostępnyjestwwieluwersjach.WysuwającymisięnaczołozaletamistosowanegoprzezWiloiwykorzystywanegowaplikacjachprzemysłowychsprawdzonegomateriałuBaydurGS,takiejakwysokaodpornośćnachemikalianp.rozcieńczonekwasy,ługi,olejesilnikowe,smary,benzyny,itd.orazodpornośćnakorozjęidrobnoustrojepredestynujągodozastosowaniawagresywnychmediach.Ponadtowyróżniasięonwiększąodpornościąnazużycie,odpornościąnarozkład,odpornościąnawarunkiatmosferyczne,odpornościąnaodkształceniacieplneiudarnościąodmateriałówmetalicznych,jaknp.żeliwa,mającprzytymznaczniemniejsząmasę(patrz „Właściwości materiałów”, str. 16).

pVc (polichlorek winylu)

StudzienkizPEwykonywanesązgodniezDIN19537iposiadająogromnezaletywporównaniuztradycyjnymistudzienkamibetonowymi,takiejakdługowieczność,elastyczność,łatwośćmontażu,iniewielkiekosztyinstalacyjne.Trudnopalnymateriał,któryłączywsobiejednocześnieodpornośćmechanicznąichemiczną(patrz „Właściwości materiałów”, str. 16).

Din 8078

Nrmateriału

Staleaustenityczne

1.4301

1.4401

1.4404

1.4571

Tabela norm materiałowych

Oznaczenie DIN Oznaczenie US Skrócona nazwa Norma chemiczna Europejska Amerykańska

AISI

304

316

316L

316Ti

X5CrNi18-9

X5CrNiMo17-12-2

X2CrNiMo17-12-2

X6CrNiMoTi17-12-2

EN

10088-3

10088-3

10088-3

10088-3

ASTM

A167/276

A167/276

A167/276

A167/276

Din 8061

Din 19537-1i

Din 8075

100 %

50 %

0 % Wciąganie rurz PE

Kosz

ty

Układanie rurz PE

Układanie rurz żeliwa



Materiały uszczelniające

EPDM

FPM(=Viton)

NBR

Właściwości materiałów

Nazwa Temperatury Odporny na Nieodporny na Zakres zastosowania użytkowe [°C]

-30do+120-30do+120

-25do+140

-30do+100

wodabezdodatkówchem.,ługisodowe,kwassolny,kwasfosforowy,wodazawierającasole

ściekiopH3dopH10,paliwa,olejemineralne,kwasfosforowyikwassiarkowy

ściekiopH6dopH10,wodabezdodatkówchemicznych,paliwa,olejemineralne,wodazawierającasole

paliwa,naftaświetlnakwassiarkowykwasazotowy

kwasoctowy,kwasazotowybenzol

kwasazotowykwassiarkowy

uszczelnieniaobudowy,mieszkiuszczelnieniapierścieniemślizgowym



Materiały na obudowy

PE

PP

PUR

Stalnierdzewna1.4301(AISI304,V2A)

Stalnierdzewna1.4404(AISI316,V4A)

0do+90

0do+90

0do+80

-20do+120

-20do+120

ściekiopH4dopH9,wodabezdodatkówchemicznych,słabemedianieorganiczne

ściekiopH4dopH9,wodabezdodatkówchemicznych,słabemedianieorganiczne,wodazawierającasole

wodamorska*),kwasy,zasady,pH3do13,tłuszcze,olejemaszynowe,benzyna

olejemineralne,wodabezdodatkówchemicznych,alkohole

olejemineralne,wodabezdodatkówchemicznych,alkohole,wodamorska*)

stężonekwasyiługi

stężonekwasyiługi

bardzożrącekwasyizasady

wodamorska*),kwassolny,stężonekwasyiługi

wodamorska*),kwassolny,stężonekwasyiługi

obudowypompy,wirniki,rurociągi,studzienkipompoweiarmaturowe

obudowypompy,wirniki,klapyprzeciwzwrotne,studzienkipompowe

obudowypompy,wirniki,elementypołączeniowe,mieszadła

obudowysilnika,obudowyhydrauliki,wirniki

obudowysilnika,obudowyhydrauliki,wirniki

*)Materiałwarunkowoodpornywzależnościodtemperaturymediumidalszychskładnikóworganicznychinieorganicznych.



Charakterystyka instalacji (charakterystyka rurociągu)

HVL = straty ciśnienia w rurociągach

HVA = straty ciśnienia na armaturach

Hgeo = geodezyjna różnica wysokości (wysokość geometryczna, jaką trzeba pokonać)

Hcałk. = całkowita wysokość strat

CharakterystykainstalacjiwskazujewymaganąprzezsystemwysokośćpodnoszeniaHcałk .SkładasięonazeskładnikówHgeo ,HVLiHVA.PodczasgdyHgeo(statyczna)pozostajeniezmiennaniezależnieodstrumieniaprzepływuHVLiHVA(dynamiczne)wzrastajązewzględunauwarunkowaneprzezróżneczynnikistratywrurociągach,armaturachkształtkach,wzrosttarciaspowodowanyprzeztemperaturęitd.

Kanał/przewód przyłączeniowy

WedługDIN4045pojęcietoopisujepołączeniepomiędzypublicznymkanałemściekowymagranicądziałki.

Punkt pracy

Punktpracyjestpunktemprzecięciacharakterystykiinstalacjiicharakterystykipompy.Punktpracyustawiasięwprzypadkupompzestałąprędkościąobrotowąsamoczynnie.

Przykład:wahaniapoziomuwodywzbiorniku

Zmianapunktupracynastępujewówczas,gdynp.wstacjonarnejprzepompowniściekówgeodezyjnawysokośćpodnoszeniawahasiępomiędzywartościąmaksymalnąiminimalną.Poprzeztozmieniasięwydajnośćpompy,gdyżmożeonarealizowaćjedyniepunktypracynacharakterystycepompy.

Przyczynamiwahaniapunktupracymogąbyćm.in.różnypoziomwodywstudziencelubzbiorniku,ponieważwtakimprzypadkuzewzględunaróżnepoziomyzmieniasięciśnieniedopływudopompy.Postronieciśnieniawyjściowegotazmianamożebyćspowodowanarównieżprzezzapchaniesięrurociągów(zarastanieosadem)lubprzezprzydławienieprzezzaworylubodbiorniki.

Przewód ciśnieniowy

Pojęcietoopisujeprowadzącedalejprzewodyzaurządzeniamilubpompami.WnormachPNEN12050-1lubwPNEN12056-4ustalono,jakiepowinnybyćwykorzystywaneśredniceprzewodów.DlainstalacjibezrozdrabniarkiminimalnaprzewidzianaśrednicatoDN80adlainstalacjizrozdrabniarkąDN32.

Uderzenie hydrauliczne

Uderzeniahydraulicznespowodowaneprzeznagłezmianyprędkościcieczywewnątrzsystemururociągów,którewzależnościodsiłymogąspowodowaćuszkodzenielubzniszczenieinstalacji.Szczególnienarażonenaniesąinstalacje,wktórychrurociąginiesąułożonezciągłymnachyleniemwgóręlubzciągłymnachyleniemwdół.Ponieważwpunktachwysokościowychmożedojśćdoprzerwaniasłupawody(ipowstaniapróżni)lubprzyspotkaniusięsłupówwodydopowstaniapodwyższonegociśnienia,rurociągimogąpęknąć.

Szczególnienarażonesątubardzodługierurociągiiukładyozbytdużychprędkościachprzepływu.

Podstawowepojęciazzakresuhydraulikiirurociągów

H

Q

charakterystykainstalacji

HVL+HVAHcałk.

Hgeo

Hgeopoziom minimalny

charakterystyka instalacji 1

A

B

charakterystyka instalacji 2

charakterystyka pompy

A, B = punkty pracy

H geopoziom

maksymalny

H

Q

Din 4045

pn en12050-1

ipn en

12056-4



Straty ciśnienia w rurociągach i na armaturach

Stratyciśnieniaoznaczajązmniejszenieciśnieniapomiędzywejściemawyjściempodzespołu.Dotychpodzespołównależąrurociągiiarmatury.Stratywystępujązewzględunazawirowaniaitarcie.Każdyrurociągiarmaturama,wzależnościodmateriałuiprzekroju,swojąwłasną,specyficznąwartośćstratyciśnienia.Danenatentematmożnaznaleźćwdokumentacjiproducenta.PrzeglądarmaturstosowanychprzezWiloorazichstartznajdujesięwaneksie.(patrz Tabela 6 „Straty ciśnienia w stosunku do strumienia przepływu w rurociągach z tworzyw sztucznych PE-HD”).

Tryb pracy z jedną pompą

Oznaczapracęzjednąpompąwjednejinstalacjipodczasktórejpunktpracypompyznajdujesięwpunkcieprzecięciacharakterystykipompyicharakterystykiinstalacji.

1 = charakterystyka pompy

2 = wymagana geodezyjna wysokość podnoszenia

3 = straty na armaturze i rurociągach spowodowane przez prędkość przepływu/ strumień przepływu.

A = punkt pracy pompy

Odpowietrzanie

WykonanieprzewoduwentylacyjnegoopisanezostałownormiePNEN12050-1,2,3dlainstalacjiwbudynkach.Zgodnieznormądziśdlaurządzeńprzetłaczającychfekaliawystarczającyjestprzewódwentylacyjny(odpowietrzanieprzezdach)ośrednicyconajmniej50DN,podczasgdystarawytycznakrajowaDIN1985nakazywałaśrednicęDN70.Tenprzewódodpowietrzającymożebyćwykonanyzarównojakoprzewódpierwotnyjakiprzewódwtórny.Zawórnapowietrzający/odpowietrzającynie jestdozwolonyjakozastępstwodlaprzewoduodpowietrzającegowurządzeniachprzetłaczającychfekalia.

Winstalacjachdoprzetłaczaniawodyzanieczyszczonejnależyzaplanowaćodpowietrzanie,przyczymnormaPNEN12056-2niepodajeinformacjinatematjejrodzaju.Należałobyzalecićodpowietrzanieprzezdachlubwyposażeniewfiltrzwęglemaktywnym.

Przewód grawitacyjny

Oznaczawszelkieznajdującesięwbudynkupionoweprzewody,czasemwyposażonerównieżwodpowietrzanieprzezdach.

Prędkość przepływu

Znajdującesięwściekachsubstancjestałeiosadzającasięzawiesinamogąosadzaćsięwrurociągachiwtensposóbprowadzićdozapchaniasystemuodprowadzaniaścieków.Abyzapobieczapychaniusięrurociągów,zalecasięzachowanienastępującychminimalnychprędkościprzepływu:

Wzależnościodskładuprzetłaczanegomedium(np.wysokiprocentpiasku,tłoczenieszlamu)powyższewartościmogąbyćwiększe.Należyjednakprzestrzegaćodpowiednichnormregionalnychikrajowych.Prędkośćprzepływuokreślanajestprzezprzetłaczanystrumieńprzepływu(m3/s)najednostkępowierzchni(m2)iogólniepowinnawynosićpomiędzy0,7m/sa2,5m/s.Przywyborześrednicyrurnależyuwzględnićponiższeinformacje.

Imwiększaprędkośćprzepływu,tymmniejszeosadyimniejszeniebezpieczeństwozapychaniasięinstalacji.Jednakwrazzewzrostemprędkościprzepływuzwiększająsięoporywrurociągu,coprowadzidonieekonomicznościsystemuaprzyobecnościskładnikówpowodującychabrazjęmożepowodowaćprzedwczesneuszkodzeniekomponentówsystemu.

H

Q

1

A

3

2

pn en12050-1

ipn en

12056-2

Grawitacyjne odprowadzanie ściekówNorma Wartość wg. normy Zalecenie

Poziome rurociągi – Vmin = 0,7-1,0 m/s

Pionowe rurociągi – Vmin = 1,0-1,5 m/s

Rurociągi syfonowe wartość wg. normy Vmin = 2,0-3,0 m/s

Ciśnieniowe odprowadzanie ściekówNorma Wartość wg. normy Zalecenie

Przewód płukany 0,6 ≤ Vmin ≤ 0,9 0,7 ≤ Vmin sprężonym powietrzem EN 1671

Przewód nie płukany 0,5 < Vmin < 0,9 0,7 ≤ Vmin ≤ 2,5 sprężonym powietrzem ATV-DVWK A 134

en 1671i

Din 1986-100



Swobodny przelot (kuli)

Zewzględunaróżnecechyiodpowiednieskładnikiprzetłaczanychmediówdostosowywanesądonichelementyhydraulicznepompściekowych.Należyjednakprzytympamiętać,jakikształtkonstrukcyjnywirnikanajlepiejnadajesiędladanegomediumookreślonymskładzie.

Należytujednakpamiętać,żezwiększenieswobodnegoprzelotukulioznaczaredukcjęsprawnościhydraulicznej.Prowadzitodozwiększaniamocysilnikaprzytakichsamychwynikachhydraulicznych,coodbijasięnakosztachużytkowychikosztachzakupu.Zewzględówekonomicznychkoniecznejestwięcsumiennezaprojektowanieinstalacji.

Przewód grawitacyjny

Wprzypadkuprzewodugrawitacyjnegoodwadnianiepowodowanejestprzezspadekgeodezyjny.Przewódnapełnionyjestprzytymczęściowotylkodopunktuszczytowegorurociągu.

Wysokość podnoszenia

JakowysokośćpodnoszeniaHpompyokreślasięróżnicęenergiipomiędzywlotemiwylotempompy.Jednostkąwysokościpodnoszeniajestmlubbar(10m∼1bar).Składoweenergiiwyrażanesąprzytymjakowysokościenergii(=wysokośćpodnoszenia).Ciśnieniejestprzytymskładnikiemwysokościenergii,jednakpotocznieokreślanejestjakosynonimróżnicyenergii(różnicaenergii=ciśnienie).

Wysokośćpodnoszenia,jakapowinnabyćdostarczanaprzezpompę(różnicaenergii)jestsumągeodezyjnejróżnicywysokości(=statycznaróżnicawysokości)istratciśnienia(wysokośćstrat)wrurociągachiarmaturach.

HVL = straty ciśnienia w rurociągach (liniowe)

HVA = straty ciśnienia na armaturach (miejscowe)

(patrz „Charakterystyka instalacji”, str. 17)

Przypodawaniuwysokościpodnoszenianależyzwrócićuwagęnadokładneokreślenieciśnienia.Istniejepodstawowaróżnicapomiędzyciśnieniemwoptymalnympunkciepracy,ciśnieniemprzynajlepszejsprawnościpompy(Hopt)amaksymalnymciśnieniempompy(Hmaks.).Zewzględunaomyłkowedane,którychskutkiemjestnadmiernezwymiarowanielubwybórzbytmałychpomp,wystąpićmogąuszkodzeniawinstalacjiiwpompieasystemymogąulecchwilowejawarii.Należyuwzględnićprzytymewentualnewysokopołożonepunkty,tzn.najwyżejpołożonypunktrurociągutoHgeo - max.

Ścieki zawierające fekalia (=woda zanieczyszczona)Niezbędny Zalecana Przykładowa swobodny przelot hydraulika seria WiloWoda drenażowa, 10–14 mm swobodny przelot, TMW, TS, CP, TC 40 wielokanałowa VC

Woda przesiąkająca 10–14 mm swobodny przelot, TMW, TS, CP, TC 40, wielokanałowa VC

Woda zanieczyszczona z gospodarstw domowych 10–12 mm swobodny przelot TMW, TS, CP, TC 40 wielokanałowa

Woda deszczowa, mniejsze powierzchnie spływowe1), większe powierzchnie spływowe2) 12-35 mm swobodny przelot, TMW, TS, CP, TC 40,

35-50 mm1) jednokanałowa TP 50-65, TP 80-150,

70-100 mm2) wielokanałowa STC 80-100

Przemysłowa woda zanieczyszczona 35–50 mm swobodny przelot TC 40, TS, TP 50-65, wielokanałowa 40, TP 80-150,

STC 80-100,

STS 80-100

Ścieki z przepompowni ≥ 100 mm swobodny przelot, TP 100-150, jednokanałowa STS 100, TP 80

wielokanałowa

Woda zanieczyszczona zawierająca fekalia, woda mieszana (=ścieki)Niezbędny Zalecana Przykładowa swobodny przelot hydraulika seria WiloŚcieki z gospodarstw domowych 10–80 mm swobodny przelot, MTS 40, TP 50-100 rozdrabniarka jednokanałowaŚcieki przemysłowe < 80 mm swobodny przelot, TP 80-150, jednokanałowa STC 80-100,

STS 80-100

en 476Din 1986-100

HVL

HVL

HVL

HVA

HVL = Druckverluste in Rohrleitungen

HVA = Druckverluste in Armaturen und Bögen

Wylot

Średni poziom wody

Straty ze względu na różnicę wysokości Hgeo



Wprzypadkururociągówciśnieniowychukładanychwsposóbnieciągłybezodpowietrzaniaposzczególnewartościnależyzsumowaćzgodniezezmianamiwysokości.Jesttouwarunkowanetym,żezewzględunaposzczególneróżnicewysokościczęściowenapełnieniaprzewodówsąnajbardziejprawdopodobne,aztegowzględusumujesiękilkasłupówwody.

Przyczęściowymnapełnieniusumujesięwznoszącesiępiony:

Hgeo-max = (NN1 - NN) + (NN3 - NN2) = [10 m - (-1 m)] + (11 m - 5 m) = 17 mGdybynależałowyjśćzzałożeniacałkowitegonapełnienia,trzebabyobliczyćtylkogeodezyjnąróżnicęwysokościpomiędzyśrednimpoziomemwodyazbiornikaapunktemprzekazywania.

Wprzypadkucałkowitegonapełnienia:

Hgeo = NNA - NN = 6 m - (-1 m) = 7 m

pomoc przy obliczeniach:

Dla rozruchu pompy bez odpowietrzania:sumowaniewszystkichwznoszącychsiępionów(pion 1 + pion 3),ponieważpowietrzejestsprężanewopadającympionie(pion 2).Dlategowcelupokonaniawysokopołożonychpunktówkoniecznejestwysokieciśnienie.

podczas pracy bez odpowietrzania:powyparciupowietrzazrurociągubędzieoncałkowicienapełniony.Dlategociśnienie,jakiepowinnadawaćpompajestjeszczetylkomaksymalnągeodezyjnąróżnicąwysokościHgeopomiędzywylotem/punktemprzekazywaniaNNAapoziomemwodywstudzienceNNpowyłączeniupompy.

Rozruchpompyzodpowietrzaniem:należytutajuwzględnićróżnicęciśnieńpomiędzypoziomemwodywstudzience(punktwłączeniapompy)anajwyższympunkteminstalacjiHgeo-max.

podczas pracy z odpowietrzaniem:podczaspracypompazachowujesięwtakisamsposóbjakwopisie„bezodpowietrzania”.

Wceluwłaściwejeksploatacjipompynależyobliczyćnapełnieniecałkowiteiczęściowe,gdyżpunktpracymożesiędrastyczniezmienić,apoprzeztopompamożebyćużytkowanawniedozwolonychzakresach.

Wydajność pompy (=ilość przetłaczanej cieczy = strumień przepływu)

WydajnośćpompyQjestosiąganymprzezpompęhydraulicznymstrumieniemprzepływu(ilościąprzetłaczanegomedium)wokreślonejjednostceczasujaknp.l/slubm3/h.Cyrkulacjaniezbędnadlawewnętrznegochłodzenialubstratywskutekwyciekusąstratamiwydajności,któreniesądoliczanedowydajnościpompy.Przypodawaniuilościcieczy,jakamabyćprzetłaczana,należyzaznaczyć,czychodzituoszczytsprawnościpompy,(Qopt),maksymalnywymaganystrumieńprzepływu(Qmaks),czynajmniejszywymaganystrumieńprzepływu(Qmin)podczaspracypompy.

Zewzględunaomyłkowedane,którychskutkiemjestnadmiernezwymiarowanielubwybórzbytmałychpomp,wystąpićmogąuszkodzeniawinstalacjiiwpompieimogąoneulecchwilowejawarii.

Przykanalik

Oznaczaułożonywziemiprzewódodwadniającyażdokanału.

NN3 11,0 m

Hgeo-maxHgeo

NN2 5,0 m

NN1 10,0 m

1

2 34

NND 0 mStrata ciśnieniaPrzepompownia

NN -1,0 mPoziom wody po wyłączeniu pompy

NNA 6,0 mPunkt przekazania

Przy całkowitym napełnieniu g



Kawitacja (patrz również NPSH)

Mianemkawitacjiokreślasięimplozjępowstałychpęcherzykówparprzetłaczanejcieczy.Zjawiskotojestskutkiemspadkuciśnieniaprzetłaczanejcieczyponiżejodpowiadającegojejciśnieniaparowania.Miejscempowstawaniazjawiskakawitacjisąnajczęściejobszarypowierzchniłopatwirnika.Powodujetospadekmocy(wysokościpodnoszenia),nierównomiernośćpracy,spadeksprawności,emisjędźwiękówizniszczeniemateriału(wewnętrzupompy).Mikroskopijniemałeeksplozjepowodująpoprzezrozprężaniesięiłączenie(implozję)małychpęcherzykówpowietrzawstrefachwysokiegociśnienia(np.wzaawansowanymstadiumprzywyjściuzwirnika)uderzeniaciśnienia,którychskutkiemjestuszkodzenielubzniszczeniehydrauliki.Pierwszymioznakamitegosądźwiękilubuszkodzenianawlociewirnika.

Wielkośćuszkodzeńuzależnionajestodrodzajumateriału:np.staliwostopowejakości14408(ASI316)jestokołodwudziestokrotniebardziejodporneniżstandardowymateriałstosowanywprzemyśledoprodukcjipomp-żeliwo(GG25).Wprzypadkubrązunależyliczyćsięzpodwójnążywotnością.

Wykorzystaniezależnościprędkościprzepływuiciśnieniaoraztemperaturyparowaniapomagazapobiegaćkawitacji.Dużaprędkościprzepływuoznaczamałeciśnienie,któregoskutkiemjestzkoleiobniżenietemperaturywrzeniamedium.Itaknp.poprzezzwiększenieciśnieniadopływu(np.przezzwiększonezatopienie,wyższypoziomwodystudzience)zmniejszasię/unikasięwytwarzaniapęcherzykówpary.Dalszemetodyznajdująsięwrozdziale„Diagnoza błędów, str. 67f.

Rodzaje wirników – zalety przy zastosowaniu

wirniki jedno- lub wielokanałowesąodpowiedniedlacieczyzawierającychskładnikistałe.Innezastosowanieznajdująprzytłoczeniuwodydeszczowej,chłodniczej,użytkowejorazściekówprzemysłowych.

wirnik o swobodnym przepływieoptymalnienadajesiędomediówzdługimiskładnikamiwłóknistymi,ponieważtakikształtwirnikaniepowodujejegooplatania.Zewzględunarównomiernośćjegopracyimasywnośćtenkształtjestidealnydozastosowaniawbudynkach.Ponadtokształttenwyróżniasięwysokąodpornościąnaścieraniewprzypadkuwystępowaniawmediumskładnikówpowodującychabrazję(np.piasek).

Zalecenia

d d d optymalny d d bardzo dobry d dobry s warunkowo

Spadek rurociągu przy odwadnianiu grawitacyjnym

Wszystkierurociągiściekowemusząposiadaćmożliwośćopróżnianiadziękiwykorzystaniuspadku.Ponadtopoprzezodpowiednieułożeniemożnauniknąćdźwiękówprzepływuiosadów.Ponadtonależyzadbaćoto,abywszystkierurociągiukładanebyływsposóbchroniącyjeprzedmrozem(zalecenie:minimalnagłębokośćwNiemczech>80cm).

Otwarty Otwarty Wirnik wirnik wirnik o swobodnym jedno- wielo- przepływie kanałowy kanałowy Odporność

d d d d d d na zapychanie

Media zawierające gazy d d s

Szlam d d d

Sprawność d d d d s

Równomierność pracy d d d d d d

Odporność na ścieranie d d d d d d d

Nachylenie charakterystyki d d s

Minimalny spadek według DIN 1986, część 1DN Woda Woda Woda

zanieczyszczona deszczowa mieszana

Rurociągi wewnątrz budynków ≥ 100 1 : 50 1 : 100 1 : 50 150 1 : 66,7 1 : 100 1 : 66,7 200 1 : 100 1 : 100 1 : 100

Rurociągi na zewnątrz budynków≥ 100 1 : 50 1 : 100 1 : 50 150 1 : 66,7 1 : 100 1 : 66,7 200 1 : 100 1 : 100 1 : 100



NPSHzestronypompywpływmakształtwirnika,prędkośćobrotowapompy,azestronyotoczeniatemperaturamedium,wysokośćsłupacieczynadwlotempompyorazciśnienieatmosferyczne.RozróżniasiędwiewartościNPSH:

1. npSH pompy = npSH wymaganeOkreślaciśnieniedopływu,jakiejestwymagane,abyuniknąćkawitacji.Jakociśnieniedopływurozumianejestrównieżzatopienie(różnicawysokościpomiędzydopływemdopompyapoziomemwodywstudzience).

2. npSH instalacji = npSH obecnePodaje,jakieciśnienieobecnejestnadopływiepompy.

NPSHinstal>NPSHpompylubNPSHobec.>NPSHwymag.

WprzypadkupompwustawieniumokrymwartośćNPSHinstalacjiobliczanajestpoprzezzsumowanieciśnieniaatmosferycznego,wysokośćsłupacieczynadwlotempompypompywmediumminusciśnienieparowania.Wustawieniusuchymodejmujesiędodatkowostratywysokościciśnieniapostroniedopływu.WartośćNPSHpompypodawanajestprzezproducentajakodefinicjakryteriumkawitacji.

Podłączenie równoległe

Celemrównoległejeksploatacjipompjestzwiększeniestrumieniaprzepływu,aoznaczaonaeksploatację2lubwięcejpomp,podczasktórejwszystkiepompyrównocześnietłocząmediumdowspólnegoprzewoduciśnieniowego(zapomocąodpowiednichwłasnycharmaturiwłasnychprzewodówdoprowadzających).Jeśliwszystkiepompytłocząmediumjednocześnie,wówczasstrumienieprzepływuprzyjednakowejwysokościpodnoszeniamogąbyćzsumowane,abyobliczyćcałkowitystrumieńprzepływu.

Punktpracyjesttakjakwprzypadkujednejpompypunktemprzecięciacharakterystykipompyicharakterystykiinstalacji.Każdapompapracujedalejnaswojejwłasnejcharakterystyce.Wprzypadkupomptegosamegotypuoznaczato,żewszystkiepompymajątakisamstrumieńprzepływu(patrz. rysunek na str. 23).Należyjednakpamiętać,żeprzewóddoprowadzającydozbiorczegoprzewoduciśnieniowegomawłasnearmaturyzodpowiednimistratami.Należyodjąćjeprzyobliczaniupunktupracy.

en 1671

pn en 12050-1pn en

12056-4

Minimalny spadek

* prędkość przepływu od min. 0,7 m/s do maks. 2,5 m/s.

Zastudzienkązotwartymprzepływemwcelupełnegonapełnieniamożnapracowaćbeznadciśnienia.

Minimalne średnice znamionowe

Opisujenajmniejsząznajdującąsięwinstalacjiśrednicęznamionową(wielkośćprzyłączeniową)lubnajmniejsząwymaganąwielkośćrurociągu.

Awaryjna pojemność spiętrzenia

Awaryjnapojemnośćspiętrzeniaopisujedodatkowezabezpieczenieprzedwyciekiemmedium.Mierzysięjąwoparciuocodziennąśredniąilośćwodyzanieczyszczonejiwyrażasięjąjako25%tejwartości.Stanowionadodatkową,będącądodyspozycji,objętośćpomiędzypunktemwłączeniaurządzeniapompującegoadanymwylotemmedium.Wpraktycejakozabezpieczenieprzyjmujesięrównieżczęstoobjętośćpostroniedopływururociągu.

NPSH (patrz również kawitacja)

WażnąwielkościądlapompywirnikowejjestwartośćNPSH(NetPositiveSuctionHead).Podajeonaminimalneciśnienienadopływiedopompy,jakiegowymagatentyppompy,abymócpracowaćbezkawitacji,tzn.dodatkoweciśnienie,jakiejestwymagane,abyzapobiecparowaniucieczyiutrzymaćjąwstanieciekłym.Nawartość

Zakres wyd. Minimalny Wskazówka spadek na normę i ustępNie wentylowane 1,0 % PN EN 12056-2,przewody przyłączeniowe Tabela 5 DIN 1986-100, Ustęp 8.3.2.2

Wentylowane 0,5 % PN EN 12056-2,przewody przyłączeniowe Tabela 8

Rurociągi główne i zbiorcze:a) do wody zanieczyszczonej 0,5 % DIN 1986-100, Ustęp 8.3.4, Ustęp 8.3.5 b) do wody deszczowej 0,5 % DIN 1986-100, (stopień napełnienia 0,7) Ustęp 9.3.5.2

Rurociągi główne i zbiorcze 0,5 % DIN 1986-100,DN 90 (muszle klozetowe Tabela A.2 o pojemności wody płuczącej 4,5l – 6l)

Rurociągi główne do wody 0,5 % DIN 1986-100,deszczowej poza budynkami Ustęp 9.3.5.2 (stopień napełnienia 0,7) do DN 200 0,5 % od DN 250 1:DN*



Wzasadzieregułyteobwiązująrównieżprzyeksploatacjidwóchpompniejednakowejwielkości,przyczymobiepompypracujądalejnaswojejwłasnejcharakterystyceiodpowiedniodzieląmiędzysiebiestrumieńprzepływu(przyjednakowymciśnieniuzsumowaćstrumienieprzepływu).

Istniejąróżneprzyczynyzastosowaniakilkupomp:•pracarównoległazpompąobciążenia

podstawowegoiodpowiednimdołączaniempompyobciążeniaszczytowego,przyczympompyobciążeniaszczytowegowłączanesądopieroprzyzwiększonychwymaganiach,którychniejestwstaniezrealizowaćpompaobciążeniapodstawowego(np.większydopływściekówniżmaksymalnystrumieńprzepływupompyobciążeniapodstawowego);

•pracarównoległawcelupodzieleniastrumieniprzepływu,abyzredukowaćkosztyużytkowaniaalbowprzypadkubardzozmiennychwarunków;

•eksploatacjapompyzzałączaniempompyrezerwowejwrazieawariiagregaturoboczego.

Należyzwrócićuwagęnaczasoweprzełączaniepomp,abyzagwarantowaćmożliwejednakowyrozkładroboczogodzinnawszystkiepompyiwtensposóbzapewnićdłuższążywotnośćinstalacji.OferowaneprzezWilourządzeniasterującedoinstalacjizwielomapompamiposiadajątakąfunkcję.

Graficzny sposób postępowania przy obliczeniu

1.Naniesieniecharakterystykipompy1

2.Redukcjacharakterystykipompy1ostraty(przezarmaturylubzapchanie)wprzewodzieciśnieniowym(ażdoprzewoduzbiorczego)

3.Naniesieniecharakterystykiinstalacji

4.Prostopadłaprojekcjapunktuprzecięciacharakterystykiinstalacjizezredukowanącharakterystykąpompywgóręażdopierwotnejcharakterystykipompy.

A=punktpracypompyprzypracyjednejpompy

5.Naniesieniecharakterystykipompy2(dodaniestrumieniaprzepływuprzyjednakowejwysokościpodnoszenia)

6.Redukcjacharakterystykipompy2ostraty(przezarmaturylubzapchanie)wprzewodzieciśnieniowym(ażdoprzewoduzbiorczego).

7.Prostopadłaprojekcjapunktuprzecięciacharakterystykiinstalacjizezredukowanącharakterystykąpompywgórę,ażdopierwotnejcharakterystykipompy.

B1=punktpracypompyprzypracyrównoległej

B2=punktpracypompy1lub2wujęciuoddzielnymprzypracyrównoległej.

Podłączenie szeregowe

Celempodłączeniaszeregowegojestzwiększenieciśnienia(wysokościpodnoszenia)ioznaczaonoeksploatacjęjednejlubkilkupompprzyktórejwszystkiepompyrównocześnietłocząmediumdowspólnegoprzewoduciśnieniowego(zapomocąodpowiednichwłasnycharmaturiwłasnychprzewodówdoprowadzających).

Abyobliczyćodpowiedniącałkowitącharakterystykępomp,sumujesięciśnieniaprzyjednakowymstrumieniuprzepływu.

Podłączenieszeregoweocenianejestjednakraczejjakowątpliwe,ponieważwystępowaćmogąturóżnetrudności.

Począwszyodkawitacjiażpozjawiskaturbinowe,wktórychpierwszapompanapędzadrugą,czegoskutkiemmożebyćuszkodzenieobupomp.Bezwzględniekoniecznejesttuprecyzyjnezaprojektowanieorazciągłynadzór.

Objętość czynna

Określaobjętośćściekówwzbiorniku(studzienceitp.)jakaobecnajestpomiędzypunktemwłączeniaiwyłączeniainstalacji.Punktywłączeniaiwyłączeniadefiniowanesąprzezprzełącznikipływakowe,sondypoziomunapełnieniaitp.Objętośćtaopisujeilośćściekówznajdującąsięwzbiorniku,jakajestwypompowywanapodczasjednegoprocesupompowania.

Objętość martwa

Oznaczapozostałąobjętośćwstudziencepowyłączeniupompyprzezczujnikpoziomu.

H

Q

B2 B1A

4

2

8

6

5

1

7 3



Prąd rozruchowy

Oznaczaprąd,jakipodczasprocesuuruchamianamaszynyjestniezbędny,abypokonaćstratynaskutektarciaimomentrozruchowy.Prądrozruchowywzależnościodrodzajurozruchumożewynosićsiedmiokrotnośćprąduznamionowego.Wrazieniestabilnościsiecielektrycznejlubzastosowaniawiększychsilnikównależyzaplanowaćodpowiednieurządzeniawceluzredukowaniaprądurozruchowego.Mogątobyćurządzeniadorozruchułagodnego,przetworniceczęstotliwościiinne.Redukcjaprądurozruchowegomożezostaćosiągniętajużprzywykonaniusilnikajakosilnikatypugwiazda-trójkąt,którewNiemczechnakazywanejestprzezprzedsiębiorstwaenergetyczneprzymocysilnikaP2>4kW.

ATEX

Patrz ochrona przeciwwybuchowa, str. 24

Tryb pracy (według DIN EN 60034-1)

S1 = praca ciągłaTemperaturasilnikawrastapodczaspracydotemperaturyroboczej(termicznystanustalony).Podczaspracytemperaturaodprowadzanajestzapomocąpłynuchłodzącegolubopływającegosilnikmedium.Maszynamożebyćwtymstanieeksploatowanawtrybieciągłym.Należydodatkowoprzestrzegaćinformacjiosposobieustawienia(wynurzona/zanurzona)lubinstalacji!Pojęcietrybciągłynieokreślategojednoznacznie.S1nieoznaczaściśle24hnadzień,7dniwtygodniu!

Prosimyoprzestrzeganiedanychdotyczącychżywotnościlubczasupracywciąguroku,znajdującychsięwodpowiedniejdokumentacji.

S2 do S9Silnikniemożebyćeksploatowanyciągleponieważstratamocy,którawsilnikuzamienianajestnaciepło,jestwiększaniżciepło,jakiemożeodprowadzićukładchłodzenia.Silnikprzegrzałbysiępojakimśczasieiwraziepotrzebyzostałbywyłączonyprzezwyłącznikochronnysilnika.

S3Tentrybpracyjestpowszechniestosowanyprzyobciążaniupompściekowych.Opisujeonstosunekczasupracyiczasuprzestoju.Obiewartościmusząbyćpodanenatabliczceznamionowejlubwinstrukcjiobsługi.WprzypadkutrybuS3obliczenieodnosisięzawszedookresu10min.

przykłady:S3–20%oznacza: Czaspracy20%

z10min=2minCzasprzestoju80%z10min=8min

S3–30%oznacza: Czaspracy3minCzasprzestoju7min

Jeślipodanesądwiewartości,oznaczatonp.S3-5min/20min Czaspracy5min

Czasprzestoju15minS3-25%/20min Czaspracy5min

Czasprzestoju15min

Technologia magistral bus

Podpojęciemtechnologiimagistralbusrozumiesięinteligentnepołączeniewsiećpodzespołówelektrycznych.Przewódbusstanowitumagistralędladanych,zapomocąktórejwymienianesąinformacje.Dziśnarynkuobecnesąróżnesystemy(patrz „LON”, str. 26).

Pojedynczy komunikat roboczy

Pojedynczykomunikatroboczywskazujenapracęurządzenia(nienagotowośćdopracy).

Pojedyncza sygnalizacja zakłócenia

Wskazujenazakłóceniepojedynczejpompyiprzedstawiadokładnąmetodędiagnozydlasystemównadrzędnegosterowaniawbudynku.

Ochrona przeciwwybuchowa

OchronaprzeciwwybuchowazostałazmodyfikowanawUniiEuropejskiej.Od1czerwca2003obowiązujeDyrektywaEuropejska94/9/EGdotyczącaochronyprzeciwwybuchowej.Modyfikacjepolegająprzedewszystkimnatym,żecałyagregat(anietylkoczęśćelektryczna)powinienbyćsprawdzonyicertyfikowanypodwzględemochronyprzeciwwybuchowej.Definicjastrefy,wjakiejnależyzastosowaćochronęprzeciwwybuchowąjestobowiązkiemużytkownika.AgregatywskazaneprzezWilojakoprzeciwwybuchoweprzeznaczonesądlastrefy1,grupaII,kategoria2,tzn.posiadająwysokistopieńbezpieczeństwanawypadek,gdybytrzebabyłoliczyćsięzatmosferązagrożonąwybuchem.

Podstawowepojęciazzakresuelektrykiiichznaczenie



ochrona przeciwwybuchowa

np. eex de iib t4

eexOgólneoznaczenieskrótowe

deSkrótdlarodzajuochronyprzeciwzapłonowej d Hermetyzacja odporna na ciśnienia oHermetyzacjaolejowa pHermetyzacjanadciśnieniowa qHermetyzacjapiaskowa e Zwiększone bezpieczeństwo i Urządzeniesamobezpieczne

iiSkrótdlagrupyurządzeniaelektrycznego I Ochronaprzeciwwybuchowadlagazów kopalnianych ii ochrona przeciwwybuchowa

b PodkategoriagrupyIIA-b-CRóżnerozmiaryszczelingranicznych,minimalnyprądzapłonowy

t4Skrótdlaklasytemperaturowej

T1<450°C T2<300°C T3<200°C t4 < 135°c T5<100°C T6<85°C

Przeciwwybuchowy przekaźnik rozdzielający

Dziękiprzeciwwybuchowemuprzekaźnikowirozdzielającemuprzełącznikipływakowemogąbyćstosowanerównieżwstrefachzagrożonychwybuchem(strefa1wprzypadkumediówzawierającychfekalia).Teprzekaźnikizmniejszająprzepływającyprąddotakiejwielkości,abynawetwprzypadkuwystąpieniabłęduniemogłapowstaćiskrazapłonowa,któramogłabyspowodowaćzapłonmediumlubjegootoczenia.

Klasy ochronne IP

OznaczenianumeryczneklasyfikacjiIPskładająsięzdwóchzakresów.Pierwszacyfraoznaczaochronęprzeddotykiemistycznościązciałamiobcymi,podczasgdydrugadefiniujestopieńochronyprzedwodą.Przedstawionatabelazawierapodstawowedane.SzczegółoweinformacjeznaleźćmożnawEN60034-5iIEC34-5.

przykład

Wilo-DrainTP80E160/14mazgodniezkatalogowymiinformacjamiklasęochronyIP68.

oznacza to,żewtymprzypadkuchodziowersjęcałkowiciechronionąprzeddotykiemipyłoszczelną(6..),któraponadtomożebyćnastałezanurzonawmedium(..8).

*wg.PNEN60529:2003(kodIP),PNIEC60364

Moc

Mocpompymożnapodzielićnamocelektrycznąimochydrauliczną.MochydraulicznawyrażanajestzapomocąQ(m3/hlubl/s)orazH(mlubbar).Mocelektrycznarozróżnianajestzkoleijakokilkaparametrów.

Itaknp.pobórmocyokreślanyjestjakoP1iwyrażanywkilowatach(kW).

SymbolemP2określasięmocwałkasilnika,tzn.mocprzenoszonązsilnikanahydraulikę.

P3oznaczamochydraulicznąjakąoddajepompa.

en 60034-5

Cyfra 1 – ochrona przed Cyfra 2 – ochrona stycznością z obcymi ciałami przed wodą

0 Brak specjalnej ochrony 0 Brak specjalnej ochrony

1 Ochrona przed wnikaniem 1 Ochrona przed kapiącą ciał stałych > 50 mm pionowo wodą

2 Ochrona przed wnikaniem 2 Skośnie spadająca woda, ciał stałych > 12 mm kąt kapania do 15°

3 Ochrona przed wnikaniem 3 Skośnie spadająca woda, ciał stałych > 2,5 mm kąt kapania do 60°

4 Ochrona przed wnikaniem 4 Bryzgi wody ciał stałych > 1mm ze wszystkich stron

5 Ochrona przed wnikaniem 5 Strumień wody, pyłów (dopuszczalne woda skierowana z dyszy w mniejszych ilościach), ochrona przeciwpyłowa, pełna ochrona przed dotykiem

6 Ochrona przeciwpyłowa, 6 Zalanie wodą, strumień pełna ochrona przed dotykiem wody w małych ilościach

7 Zanurzenie w określonych warunkach ciśnieniowych i czasowych

8 Trwałe zanurzenie, warunki użytkowania opisane przez producenta



U = napięcie[V]I = natężenieprądu[A]cosw= danaproducenta silnikaM = moment znamionowy[Nm]n = znamionowaprędkośćobrotowa[1/min]r = gęstośćmedium[g/dm3]g = 9,81m/s2Q = strumieńprzepływu[m3/h]H = wysokośćpodnoszenia[m]

LON (Local Operating Network)

Oznaczasiećautomatyki(np.automatykibudynków),którarozdzielazakresodpowiedzialności(inteligencje)napodzespołyniecentralne(np.pompę,urządzeniesterująceitd.).Dziękiujednoliconemuprotokołowiwszystkiefunkcjemogąbyćwykorzystywanewodpowiednichwęzłachsieci.Modułowakonstrukcjasiecizapewniaciągłąelastycznośćimożliwośćrozszerzania.Ujednoliconakonstrukcjastrukturalnaniejestjużkonieczna,ponieważwszystkiepodzespołymogąprzesyłaćinformacjewewszystkichkierunkach(patrz „Technologia magistrali bus” str. 24).

Ochrona silnika

termiczny przekaźnik (np. termistor ptc)

Teprzekaźnikiwyzwalająwzależnościodtemperaturyiprzerywająpracęurządzenia.Wyzwalająoneprzyokreślonychtemperaturach(podwpływemwzrostutemperaturyuzwojenia)izewzględunazwiększonypobórprądu.Przyczynątakiegonadmiernegonagrzaniamożebyćzablokowanahydraulikalubwahanianapięcia.

wyłącznik ochronny silnika

Wyłącznikiochronnesilnikamontowanesąwurządzeniachsterującychwceluochronyagregatówelektrycznych.Włączająiwyłączająonesilnikodpowiedniodoswoichzdolnościłączeniaiwraziezbytwysokichprądówwejściowych.Ponadtosązabezpieczeniemprzedzwarciemibrakiemfazy.SąonewyzwalaneprzezPTO(przełącznikibimetalowe)oraztermistoryPTC.

wbudowane czujniki temperatury

Teczujnikitemperaturyumieszczanesąwuzwojeniusilnikawceluochronyprzednadmiernątemperaturą.Dziękitemuzagwarantowanajestbezpośredniakontrolatemperaturywuzwojeniu.

• przełącznik bimetalowyTefunkcjeochronnewyzwalanesąprzezprzełącznikbimetalowy.Zewzględunazwymiarowaniemetalowychpłytekpowodowanajestzmianakształtupłytkibimetalowej,któraotwierastykwrazieprzekroczeniaokreślonejtemperatury.Powrótdopoprzedniegokształtu(iodpowiedniezezwolenienapracęagregatu)odbywasiędopieropowiększymochłodzeniusięsilnika.Wprzypadkuagregatównaprądzmiennyzezwolenienaużytkowaniemożliwejestrównieżbezurządzeniasterującego.NowestosowaneprzezWiloprzekaźnikiochronneumożliwiajątęfunkcjęrównieżbezurządzeniasterującegowprzypadkusilnikówtrójfazowych.Prosimyzwrócićprzytymuwagęnadanedokumentacjikatalogowej.

Pobierana czynna moc elektryczna P1

(prąd trójfazowy)

P2 = M x 2n x

Moc wałka P2 (moc znamionowa)

P3 = � x g x Q x H

Hydrauliczna moc użyteczna P3

R [�] Temperatura wyzwalania

T[oC]



• termistoryPrzyanalizietemperaturyzapomocątermistorówPT100jakoinformacjareferencyjnawykorzystywanajestkrzywaopornościzależnaodzmianytemperatury.InnymrodzajemtermistorówsątermistoryPTC.

PTC PT100WprzypadkuzastosowaniatermistorówPT100istniejemożliwośćciągłejiprecyzyjnejanalizytemperaturyuzwojeniaw°Club°F.

Systemy określenia poziomu

Sterowanie poziomem za pomocą elektrycznego sygnału poziomu medium

Przełącznikpływakowy(np.Wilo–MS1).Każdyprzełącznikpływakowyzawieszanyjestnaodpowiednimpoziomiewyzwalającym.Wprzełącznikupływakowymznajdujesięłącznik,któryprzerywawysyłanyprądpootworzeniustyku,wysyłającwtensposóbodpowiedniąinformacjędourządzeniasterującego.Dziękizastosowaniuprzeciwwybuchowegoprzekaźnikarozdzielającegoprzełącznikipływakowemogąbyćstosowanerównieżwstrefachzagrożonychwybuchem(strefa1mediówzawierającychfekalia).Teprzekaźnikizmniejszająprzepływającyprąddotakiejwielkości,abynawetwprzypadkuwystąpieniabłęduniemogłapowstaćiskrazapłonowa,któramogłabyspowodowaćzapłonmediumlubjegootoczenia.Liczbaprzełącznikówpływakowychzależnajestodilościpomplubodilościirodzajuzabezpieczeń.Każdyprzełącznikpływakowyzwisaodgórywstudzienceimożebyćswobodnieprzesuwanynapowierzchnimediumlubwiszącwpowietrzuwstudzience.

Wrazieprzekroczeniapoziomumediumprzełącznikiprzewracająsięwokółswojejosiodniesieniaiwyzwalająwtensposóbdanąfunkcjęwurządzeniusterującym.Tenpunktwyłączaniapoziomuregulowanyjestzapomocądługościkablawstudzience.

Przełącznik pływakowy (Wilo MS 1)

Abyzapobiec„zapętleniusię“kilkuprzełącznikówpływakowychwprzypadkusilnychturbulencjiwstudzience,należynakładaćrurkiochronnenakablewceluichzabezpieczenia.

Wzależnościodliczbyprzełącznikówpływakowychnależywstudzienkachomałychśrednicachzastosowaćinnyrodzajsterowaniapoziomem(dzwonpomiarowylubczujnikciśnienia).

R [�] R [�]

T[oC]T[oC]



Sterowanie poziomem za pomocą hydrostatycznego sygnału wyzwalającego

Wprzypadkutegorodzajudetekcjisygnału,poziommediumustalanyjestnapodstawieciśnieniaotoczeniamembrany.Tociśnienieotoczeniazmieniasię,gdymembranęotaczamedium.Dalszeprzesyłanietejinformacjimożeodbywaćsiędrogąelektryczną(analogowo)jakrównieżzapomocąsygnałuciśnienia(pneumatycznie).Regulacjapoziomucieczywstudzienceodbywasiędopieropoprzezustawieniawurządzeniusterującym(wprzeciwieństwiedoprzełącznikówpływakowych).

• Dzwon pomiarowy (dzwon zanurzeniowy)Dzwonpomiarowynadajesięzewzględunawiększąpowierzchnięotworudosilniezanieczyszczonychmediów.Jakomateriałdzwonuzanurzeniowegowykorzystujesiężeliwo,abyrównieżwprzypadkumediówodużejgęstościutrzymaćdzwonwzanurzeniu.Wchwilizatopieniadzwonupomiarowegoprzezmediumzamkniętewnimpowietrzeatmosferycznejestodpowiedniosprężane.Tazmianaciśnieniaanalizowanajestprzezelektronicznyprzetwornikpoziomunapełnienia,któryznajdujesięprzylubwurządzeniusterującym,iwyrównywanadowartościzapisanychwurządzeniusterującym.Zaletamidzwonusąciągładetekcjapoziomuzmożliwościąanalizypoziomu(wcmlubmitd.)orazmożliwośćstosowaniawstrefachzagrożonychwybuchem(np.wzawierającychfekaliaściekachstrefy1)dziękiprzekazywaniudalejczystegosygnałuciśnieniametodąbarbotażowąbezdodatkowejkoniecznościzabezpieczeń.Analizaodbywasięwurządzeniusterującymprzywykorzystaniuwbudowanejtamsensoryki.

Dzwon pomiarowy

Metodabarbotażowa(kompresorpowietrza)gwarantujerównomiernąilośćpowietrzawsystemie.

• elektroniczny detektor ciśnienia (czujnik ciśnienia)Elektronicznedetektoryciśnieniafunkcjonujązgodnieztąsamązasadą,codzwonyzanurzeniowe.Głównaróżnicapoleganatym,żeprzetwornikciśnieniawbudowanyjestbezpośredniowdetektorciśnienia,tzn.żesygnałciśnieniaprzetwarzanyjestbezpośredniowstudziencenaelektrycznysygnałanalogowy(4-20mA).Urządzeniesterująceniewymagazgodnieztymdodatkowegoprzetwornikaciśnienia.Podczasgdywprzypadkudzwonuzanurzeniowegowystępowaćmogąniedokładnościzewzględunaprzeciekiwwężuciśnieniowym,zmianytermicznezodpowiednimoddziaływaniemnailośćpowietrzawwężuitp.,analizazapomocąelektronicznegoczujnikaciśnieniajestprecyzyjniejsza.Pozatymmateriałstosowanywczujnikachciśnieniajestbardziejodpornynakorozję(zazwyczajAISI316lublepszy).Czujnikinstalowanyjestwstudziencewzwisieawraziesilnychturbulencjiwmediummożezostaćzainstalowanywrurceochronnej.WprzypadkuczujnikaciśnieniawykorzystywanegoprzezWilomożliwejestzastosowaniewstrefachzagrożonychwybuchem.JednaktakjakwprzypadkuwszystkichczujnikówwstrefachzagrożonychwybuchemnależyzastosowaćbarieręZenera,abywrazieawarii/uszkodzeńuniknąćiskier,któremogłybyspowodowaćwybuch.

Elektroniczny czujnik ciśnienia

WceluzwiększeniabezpieczeństwamożnazainstalowaćdodatkowyprzełącznikpływakowyWilo–MS1jakoalarmowysokimpoziomiewody.



Prąd znamionowy

Oznaczaprądpobieranyprzeznapędwpunkcienajlepszejsprawnościprzyokreślonymnapięciu.

Styki bezpotencjałowe

Służyjakostyksygnalizacyjnylubsterującydlapodłączonychurządzeń.Musibyćzasilanyzzewnątrznapięciem.Należyprzytympodaćmaksymalnąobciążalnośćnapięciowąwwoltachimaksymalnąobciążalnośćprądowąwamperach.WprzypadkuurządzeńWilosterującychodprowadzaniemściekówtewartościwynosząmaksymalnie250V/1A.Testykisączystymiwyjściami,zapomocąktórychniemożnaprzeprowadzaćżadnychustawieńwurządzeniusterującym.Częstożądaneinformacjejaknp.prądprzeciążeniowy,nadmiernatemperatura,nieszczelnościitd.mogąbyćprzekazywanedosystemówanalizujących(np.komputerów,kartsygnalizacyjnych,nadrzędnegosterowaniawbudynkuitd.)orazdoprzekaźnikówwceluoddzielnegoustawieniafunkcji.

Zbiorczy komunikat roboczy

Zbiorczykomunikatroboczyinformujeogotowościroboczejsystemu(nieopracy!).

Zbiorcza sygnalizacja awarii

Przekazujesygnałkilkupomp/instalacjipojedynczychdomechanizmuanalizującegolubstacjisygnalizacyjnej.Punktamisygnalizacyjnymimogąbyć:alarmakustyczny,alarmoptyczny,licznikitd.Gdytylkojedenskładniksystemuzawiedzie,wówczaswyzwolonazostaniezbiorczasygnalizacjaawariijakosygnalizacjabłęducałegosystemu(niepojedynczejpompy!).

Napięcie zasilające

Stałenapięciezasilającegwarantujedłuższążywotnośćagregatuelektrycznego.Ponieważprzyzmniejszaniusięnapięciawzrastanatężenieprąduwymaganeprzezsilnik,następujeautomatyczniewzrosttemperaturywuzwojeniu.Prowadzitodoszybszegostarzeniasięsilnikaiszybszejawarii.Wzrostnatężeniaprąduspowodowanyjestzmniejszeniemsprawnościiopornościindukcyjnej.Ponadtozmniejszająsięmomentobrotowysilnikaiprędkośćobrotowa,takiżagregatniedajemocyhydraulicznej,najakązostałzaprojektowany.Wraziepotrzebyurządzeniaochronnesilnikawyłącząagregat.

Wśródpompnaprądzmiennyefektembędzieuszkodzeniekondensatorów.

Poniższezestawieniepodajetendencjewzajemnychoddziaływańprzywahaniachnapięcia:

Napięciewzrastao10%:

•prędkośćobrotowapozostajeniezmienna•sprawnośćprzypełnymobciążeniunieznacznie

wzrasta•prądrozruchowywzrastaook.10%•prądznamionowyprzypełnymobciążeniu

spadaook.7%•temperaturauzwojenianieznaczniesięzmniejszaNapięciespadado90%napięciaznamionowego:•prędkośćobrotowapozostajeniezmieniona•sprawnośćprzypełnymobciążeniunieznacznie

spada•prądrozruchowyspadaook.10%•prądznamionowyprzypełnymobciążeniu

wzrastaook.10%•temperaturauzwojeniazwiększasię

Sygnalizacja zakłóceń

Możebyćwykonanajakosygnalizacjazakłóceńpojedynczychizbiorczych.Sąonewykrywaneisygnalizowaneprzezurządzeniesterującelubprzyodpowiednimzaprogramowaniuprzerywajądanąfunkcję.Przyczynamiwyzwoleniasygnalizacjizakłóceńmogąbyćuszkodzeniasilnika,przekroczeniepoziomuwgóręlubwdół,itd.(patrz „Pojedyncza sygnalizacja zakłócenia”, str. 24, i „Zbiorcza sygnalizacja zakłócenia”, str. 29).

Bariera Zenera

BarieraZenerajestpasywnympodzespołemdoredukcjiprzesyłanegonatężeniainapięciapoto,abysystemywykrywaniapoziomumogłybyćstosowanewstrefachzagrożonychwybuchem.ZawartawbarierzediodaZeneraograniczanapięciepodczasgdywewnętrznyopornikograniczanatężenie.Wraziebłęduwyzwolonyzostajewbudowanybezpiecznik,przerywającpołączenie.BarieraZeneramożebyćwykorzystywanatylkowpołączeniuzczujnikiempoziomu.

Wilo — Inżynieria Ścieków. Podręcznik projektowania instalacji 31

Ogólne wskazówki

• Strumień przepływu, jaki powinna mieć pompa, musi być większy od strumienia przepływu napływających ścieków. Należy zwrócić uwagę na to, aby pompy w miarę możliwości pracowały w optymalnym punkcie pracy, aby zagwarantować optymalną moc i długą żywotność.

• Należy uwzględnić redukcję mocy postępującą z wiekiem pompy. Abrazja i korozja mogą wywierać niekorzystny wpływ na strumień przepływu i ciśnienie.

• Pompę należy dobierać zawsze w taki sposób, aby wykorzystywany był zakres +/-15% wokół punktu najwyższej sprawności pompy.

• Strome charakterystyki pomp zapobiegają zapychaniu się przewodu ciśnieniowego, gdyż przy zwiększonym oporze pompa zwiększa ciśnienie wzdłuż swojej charakterystyki i w ten sposób wypłukuje osady.

• Przy wyborze akcesoriów należy uwzględnić właściwości materiałowe, jak również podatność na korozję i abrazję.

• W przypadku większych geodezyjnych wysokości podnoszenia należy zastosować szybko zamykającą armaturę, aby uniknąć uderzeń hydraulicznych.

• Szczytowe dopływy ścieków powinny być kompensowane ze względów ekonomicznych i ze względów bezpieczeństwa poprzez zastosowanie urządzeń z dwoma pompami (podział pomp, pompa rezerwowa powinna być zawsze traktowana jako oddzielna).

• Jeśli studnia rozprężna (kanał) położona jest poniżej poziomu studzienki, należy przewidzieć odpowietrzniki, gdyż w przeciwnym razie powstające ssanie mogłoby opróżnić całą studzienkę wraz z pompą. Skutkiem tego byłyby trudności z odpowietrzeniem. Dlatego należy sprawdzić to już w fazie projektowania.

• Należy zwrócić uwagę na różne warunki robocze w przypadku rurociągów układanych w sposób nieciągły. Trzeba zwrócić uwagę na sytuację napełnienia częściowego i całkowitego! (patrz „wysokość podnoszenia”, strona 19/20)

Materiały rurociągów i pomp

• Przy projektowaniu pamiętaj, że poniższe czynniki mogą stanowić dodatkowe obciążenie dla Twojego systemu:

• prędkość przepływu medium > dźwięki, zużycie

• współczynnik pH medium > uszkodzenie materiału, korozja

• chemiczne składniki medium > korozja • warunki atmosferyczne jak wilgotność

powietrza, cząsteczki soli w powietrzu itd. > korozja

• temperatura zewnętrzna i temperatura medium > agresywność medium, korozja

• czas przebywania medium w rurociągach > zapachy

Ze względu na wytrzymałość materiałową rurociągi w ziemi powinny być zawsze wykonane jako rurociągi PN 10.

Instalacje i przykłady obliczeńOgólne wskazówki odnośnie obliczeń

I N S TA L A C J E I P R Z Y K Ł A D Y O B L I C Z E Ń

32 Zmiany zastrzeżone

• PN EN 12050• PN EN 12056• EN 752• DIN 1986–100• EN 1610• ATV–DVWK

Wskazówki dotyczące planowania instalacji w budynkach

Zamknięte instalacje przetłaczające wewnątrz budynków Media zawierające fekalia – system rozdzielny

1 m 10,5 m0

4,5 m4 m

1 m

0

1. Ustalenie wstępnych warunków

2. Ustalenie warunków brzegowych

• Znajdująca się wewnątrz budynku instalacja do przetłaczania fekaliów

• System rozdzielny• Poziom przepływu zwrotnego znajduje się

na poziomie ulicy

Wyjaśnić kwestię napięcia i prądu zasilania:• możliwy prąd zmienny i trójfazowy • częstotliwość sieciowa 50 Hz

Założenia1 toaleta dla gości z umywalką i WC

2 łazienki (2 WC, 2 prysznice, 2 umywalki i jedna wanna), w tym jedna łazienka z odpływem podłogowym DN 50

1 kuchnia ze zmywarką

1 pralnia z 1 pralką (10 kg), jedną umywalką i 1 odpływem podłogowym DN 50


Wilo — Inżynieria Ścieków. Podręcznik projektowania instalacji 33

3. Obliczenie dopływu wody zanieczyszczonej Qs

4. Obliczenie dopływu wody

deszczowej Qr

5. Obliczenie dopływu wody mieszanej Qm

6. Projektowanie rurociągów lub ustalenie najmniejszej prędkości przepływu

Wymagany przepływ [m3/h]

Wewnętrzna średnica rurociągu [m]

Współczynnik odpływu K dla domów mieszkalnych 0,5 l/s

= 2,04 l/s < 2,5 l/s (9 m3/h)

Ponieważ obliczona wartość jest mniejsza niż współczynniki przyłączeniowe (DU) największego odwadnianego urządzenia, należy się liczyć z większą spośród obu tych wartości!

Niekonieczne, ponieważ system rozdzielny

Niekonieczne, ponieważ system rozdzielny

Warunki: rurociąg o długości 15,5 m Wybrano: żeliwo (GG) jako materiał rurociągu

średnica DN 80

Sprawdzenie prędkości przepływu

= 0,5 m/s

Średnica rurociągu nie ma dostatecznej wielkości pod względem zabezpieczania przed osadami i ze względu na straty, ponieważ 0,7 m / s < Vmin< 2,5 m/s. Konieczne jest sprawdzenie charakterystyki pompy pod względem faktycznego punktu pracy.

• patrz załącznik, tabela 1 „Wartości cha-rakterystycznych odpływów K”

• PN EN 12050• PN EN 12056 • patrz załącznik,

tabela 2 „Współczynniki przyłączeniowe (DU) dla urządzeń sanitarnych”

• PN EN 12050• PN EN 12056

• ATV-DVWK A134• PN EN 12056-4

• Patrz załącznik tabela 7 „Wewętrzna średnica nowych rur“.

Qs [l/s] = K x DU + Qb

Vmin [m/s] =Qben

x (di)24π

Vmin [m/s] =Qben [m3]

x (di[m])2 x 3600 s4π

Qs = 0,5 l/s x 16,6 l/s + 0

Vmin = =9 m3/h

0,785 s x (0,08 m) 29 m3

2826 s x 0,0064 m2

Odwadniane urządzenia Współczynnik DU

(współczynnik przyłączeniowy)

2 Prysznice 2 x 0,8 l/s

1 Wanna 1 x 0,8 l/s

1 Zlew 1 x 0,8 l/s

1 Zmywarka 1 x 0,8 l/s

1 Pralka (10 kg) 1 x 1,5 l/s

2 Odpływy podłogowe DN 50 2 x 0,8 l/s

3 WC ze spłuczką 9 l 3 x 2,5 l/s

4 Umywalki 4 x 0,5 l/s

16,6 l/s

Współczynnik odpływu [l/s]

Współczynnik przyłączeniowy [l/s]

Wartość odpływu przy szczególnym obciążeniu [l/s]

7. Wybór niezbędnej armatury i kształtek

8. Obliczenie wymaganej całkowitej wysokości podnoszenia

A. Geodezyjna różnica wysokości

Hgeo-max [m] = NN1 - NN0

Maksymalna wysokość osi Wysokość lustra

rurociągu na trasie lub dna wody [m]

lewara zapobiegającego

przepływowi zwrotnemu

w punkcie zmiany kierunku [m]

B. Straty w rurociągach

HVL [m] = H*VL x L

Straty w rurociągu Długość zgodnie z wykresem rurociągu [m]

C. Straty na armaturze

HVA

[m] = (HVA1

+ HVA2

… + HVAn

) x H*VL

Straty Straty Straty

na armaturze 1 na armaturze 2 w rurociągu

[m] [m] zgodnie

z wykresem

D. Łączne straty

HGes

[m] = Hgeo-max

+ HVA

+ HVL

Geometryczna Straty Straty

różnica na armaturze w rurociągach

wysokości [m] [m] [m]

1 x armatura odcinająca DN 80 = 0,56 m 1 x zabezpieczenie przed przepływem zwrotnym DN 80 = 3,3 m 5 x kolanka 90° DN 80 = 3,95 m

Hgeo-max = 4,5 m - 0 m = 4,5 m

Zgodnie z wykresem dla nowego rurociągu z żeliwa o długości 15,5 m, o średnicy DN 80:

H*VL = 0,45 m/100 m odpowiada 0,0045 m/m rurociągu

HVL = 0,0045 x 15,5 m = 0,07 m

HVA = (0,56 m + 3,3 m + 3,95 m) x 0,0045 = 0,035 m

HGes = 4,5 m + 0,07 m + 0,035 m = 4,61 m

Obliczony punkt pracy (wartość minimalna): Qmax = 9 m3/h (2,5 l/s) Hges = 4,61 m

• patrz załącznik, tabela 9 „Straty na armaturach“

• PN EN 12050-1• DIN 1988-T3

• patrz załącznik, tabela 8 „Straty w rurociągach na skutek tarcia i współczynniki korekty“

• patrz załącznik, tabela 9 „Straty na armaturach“

• PN EN 12050-1• DIN 1988-T3


34 Zmiany zastrzeżone

[m3/h]0 10 20 30 40 50

H

[m]

0

4

6

2

Q

H geo•maxA

B

2

1

Q minDN 80

Q minDN 100

Wilo-DrainLift S

1 = DrainLift S 1/5 A = obliczony punkt pracy 2 = DrainLift S 1/7 B = faktyczny punkt pracy

Wybrana instalacja przetłaczająca to Wilo-DrainLift S 1/7, ponieważ punkt pracy ze względu na przeciwciśnienie przesuwa się w zakres wymaganego wydatku a poprzez to spełnione jest kryterium minimalnego strumienia przepływu. Czas eksploatacji instalacji skraca się odpowiednio bez negatywnego wpływu na żywotność.

Faktyczny punkt pracy instalacji Wilo: QReal = 16 m3/h (4,44 l/s) HReal = 5,2 m

= 0,88 m/s

Wyposażenie elektryczne: Wszystkie niezbędne podzespoły wchodzą w zakres dostawy. Wyposażenie mechaniczne: • 1 x zawór klapowy przeciwzwrotny (od roku 2005

wchodzi w zakres dostawy)• 1 x zasuwa odcinająca DN 80• 5 x kolanko DN 80

9. Wybór pompy

10. Zaprojektowanie rurociągu lub określenie rzeczywistej prędkości przepływu

Skorygowany strumień przepływu [m3/h]

Wewnętrzna średnica rur [m]

11. Wybór sterowania i wyposażenia

• patrz „Katalog produktów Wilo“

• patrz „Katalog produktów Wilo“


Wilo — Inżynieria Ścieków. Podręcznik projektowania

Inżynieria ścieków. Podręcznik projektowania...

Documents

Transcript of Inżynieria ścieków. Podręcznik projektowania...