Instytut Pamięci Narodowej - Łódźhttps://lodz.ipn.gov.pl/pl6/aktualnosci/104432,Obchody-100-lecia-Bitwy-Warszawskiej-1920-roku.html2021-11-12, 23:45

Obchody 100-lecia Bitwy Warszawskiej 1920 rokuZ okazji 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej, łódzki Oddział IPNwraz Łódzką Koleją Aglomeracyjną, 13 sierpnia o godz. 11.00zaprezentowali pociąg ŁKA „Pogonowski”.

Uroczysta premiera pociągu „Pogonowski” odbyła się 13 sierpnia 2020 r. o godz. 11.00. naDworcu PKP Łódź Fabryczna (peron 2). Wydarzenie uświetnił udział grup rekonstrukcyjnych:łódzkie Stowarzyszenie Historyczne „Strzelcy Kaniowscy” oraz kawalerii. Pociąg, wraz zuczestnikami przejechał na dworzec Łódź Fabryczna, gdzie nastąpiło otwarcie wystawy IPN„Łódzkie ślady wojny polsko-bolszewickiej” oraz krótki występ solistów Łódzkiego Domu Kulturyw repertuarze patriotycznym.

W uroczystości wzięli udział m.in. Zodfia Jakubowicz - siostrzenica kpt. Stefana Pogonowskiegowraz z wnukami, ppłk Tadeusz Barański- Członek Zarządu Okręgu Łódź ŚZŻAK, WłodzimierzTomaszewski - Poseł na Sejm RP.dr hab. Dariusz Rogut - Dyrektor łódzkiego oddziału IPN, JanuszMalinowski - Prezes zarządu Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej, Grzegorz Schreiber - MarszałekWojewództwa Łódzkiego oraz dr Tobiasz Bocheński - Wojewoda Łódzki.

IPN przygotował cztery broszury edukacyjne dotyczące postaci przedstawionych na pociągu,które podczas uroczystej premiery były rozdawane pasażerom wraz z ogólnopolskimBiuletynem IPN poświęconym „Bitwie Warszawskiej”

Wydarzenie odbyło się pod patronatem honorowym Marszałka Województwa ŁódzkiegoGrzegorza Schreibera.

Fot. Paweł Kowalski

Pociąg „Pogonowski” został oklejony grafiką okolicznościową przedstawiającą sylwetkibohaterów: Ks. Ignacego Skorupkę, Stefana Pogonowskiego, Aleksandra Napiórkowskiegooraz Jana Kowalewskiego. Trzej pierwsi zginęli bohatersko, a Kowalewski przeżył i walczył wszeregach PSZ w II wojnie światowej. Grafika dokumentuje również historię walk 28 pułkupiechoty Strzelców Kaniowskich „Dzieci Łódzkich” pod Warszawą.

Rysownik wzorował się na oryginalnym zdjęciu por. Stefana Pogonowskiego i próbował

odwzorować niektóre detala. Jednak rysunki nie są kopią archiwalnych zdjęć, stąduproszczenia detali, jaskrawsze kolory i ostrzejsze kontury postaci. Rysunki są wyłączniepróbą zrekonstruowania wydarzeń i przede wszystkim uwypuklają najważniejsze momentyz życia prezentowanych bohaterów, odwołując się w formie symbolicznej do BitwyWarszawskiej. Celem jest spopularyzowanie tematu wojny polsko-bolszewickiej,upamiętnienia jej bohaterów i pokazania odbiorcy, że historia może być ciekawa, z niąmożna podróżować i czerpać z niej inspiracje do poszerzania wiedzy na temat wydarzeńsprzed 100 lat.

Biogramy:

Jan Kowalewski (ur. 24 października 1892 w Łodzi, zm. 31 października 1965 w Londynie) –podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, matematyk, lingwista i kryptolog,który złamał sowieckie szyfry w czasie wojny z bolszewikami, wieloletni oficer Oddziału IISztabu Głównego. Po wojnie pozostał na emigracji w Londynie, współpracował z Radiem WolnaEuropa. 4 lipca 2012 r. w uznaniu wybitnych zasług dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiejzostał pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. 23 października2014 r. na domu przy ulicy Piotrkowskiej w Łodzi, w którym mieszkał w latach szkolnych,odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. Uchwałą z 17 października 2019 r. Senatu RP IXkadencji zdecydował o ustanowieniu roku 2020 Rokiem Jana Kowalewskiego.

Stefan Pogonowski (ur. 12 lutego 1895 lub 1896 w Domaniewie), porucznik piechotyWojska Polskiego, poległ 15 sierpnia 1920 r. w Wólce Radzymińskiej prowadząc do ataku Ibatalion 28 pułku Strzelców Kaniowskich, pośmiertnie odznaczony został KrzyżemSrebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz awansowany na kapitana. Pochowany naStarym Cmentarzu w Łodzi, w grobowcu z sylwetką rycerza w zbroi husarskiej, wykonanymprzez Wacława Konopkę, a ufundowanym przez łódzkie społeczeństwo.

Ignacy Jan Skorupka (ur. 31 lipca 1893 w Warszawie, zginął. 14 sierpnia 1920 podOssowem) – ksiądz katolicki, kapelan Wojska Polskiego. Jego śmierć stała się jednym zsymboli Bitwy Warszawskiej. Od września 1918 r., pracował jako wikariusz w Łodzi w parafiiPrzemienienia Pańskiego. Założył Towarzystwo „Oświata”, zajmujące się rozwojemszkolnictwa polskiego i został jego prezesem. Towarzystwo to przejęło szkołę przy ul.Placowej – później placówka ta przyjęła imię ks. Ignacego Skorupki. We wrześniu 1919 r.ks. Skorupka został przeniesiony przez władze kościelne do Warszawy.

Aleksander Napiórkowski (ur. 20 listopada 1890 w majątku Chrzczony, zm. 18 sierpnia

1920 pod Ciechanowem) – polski polityk, działacz PPS, poseł na Sejm Ustawodawczy w IIRP, w 1910 r. wstąpił do Związku Strzeleckiego, żołnierz Pierwszej Kompanii Kadrowej, odgrudniu 1917 r. został skierowany pod nazwiskiem Olkowski do Łodzi, przewodniczącyOkręgowego Komitetu Robotniczego PPS, współredaktor pism „Łodzianin” i „Wezwanie”. 13lipca 1920 r. wstąpił w szeregi Wojska Polskiego. W randze porucznika ciężko ranny 18sierpnia 1920 r. podczas szarży szwadronu ułanów, którym dowodził na pozycjebolszewickie pod Ciechanowem. Zmarł tego samego dnia w wyniku odniesionych ran.Pośmiertnie awansowany do stopnia rotmistrza, odznaczony Krzyżem Srebrnym OrderuVirtuti Militari (1921). Pochowany na Starym Cmentarzu w Łodzi. Inskrypcja na grobiemówiąca o śmierci Napiórkowskiego broniąc Ojczyzny przed najazdem bolszewickimzostała zniszczona w 1950 r.; w 2000 r. odtworzona.

28 Pułk Piechoty Strzelców Kaniowskich (28 pp) powstał w lipcu 1919 r. we WschodniejMałopolsce i na Wołyniu, w wyniku połączenia 13 pułku strzelców polskich z 28 pułkiempiechoty „Dzieci Łódzkich”. Toczył walki na Wołyniu, a następnie nad Styrem w rejonieRafałówki. Walczył z Czechami o Śląsk Cieszyński, potem nad Niemnem w rejonie Skidla iLwowa. Walczył też z wojskami ukraińskimi nad Seretem. Od 4 lipca 1920 r. rozpocząłodwrót w kierunku na Oszmianę i Lidę. W Bitwie Warszawskiej z Nieporętu atakował wkierunku na Wólkę Radzymińską i Mokre. W okresie międzywojennym pułk stacjonował wŁodzi w koszarach im. Józefa Piłsudskiego przy zbiegu ul. Leszno i Żeligowskiego.Podporządkowany był dowódcy 10 Dywizji Piechoty.

PLIKI DO POBRANIA

RODO_klauzula_informacyjna (docx, 17.5 KB) 07.08.2020 10:00