SKŁAD I STATUS CZŁONKÓW: Art. 14 TUE i art. 223-234 TFUE

przedstawiciele obywateli Uniinie przekracza siedmiuset pięćdziesięciudegresywnie proporcjonalny z minimalnym progiem sześciu członków nie więcej niż dziewięćdziesiąt sześć

miejsc Dodatkowo decyzje Rady oraz Parlamentu,

dyrektywa Rady oraz regulamin Parlamentu (m.in. zasady wyboru, głosowania etc.)

W Polsce:

Ustawa z 23.01.2004r. :

▪ Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego

Wspólne Zgromadzenie od czasu utworzenia EWWiS

Od 1958r. Jako Zgromadzenie Parlamentarne dla trzech Wspólnot

Od 1979r. co 5 lat wybory do PE

1986.r Jednolity Akt Europejski:▪ Instytucja dostaje nazwę PARLAMENT

EUROPEJSKI

1. wielonarodowe zgromadzenie parlamentarne

2. jedyna instytucja UE wybierana w wyborach powszechnych

3. reprezentuje ok. 500 mln obywateli z 27 państw członkowskich UE

4. wybory co 5 lat (ostatnie w 2009r.: 736 europosłów)| po akcesji kolejnych państw dołączyło 18 posłów

5. Mandat może wygasnąć w wyniku rezygnacji lub śmierci posła lub wskutek utraty mandatu określonej przepisami krajowymi

6. Mandatu posła nie można łączyć m.in. z funkcjami:▪ Członka rządu państwowego▪ Członka Komisji▪ Sędziego, rzecznika generalnego lub sekretarza

TSUE▪ Członka Trybunału Obrachunkowego, Europejskiego

Banku Centralnego, EBI, Rzecznika Praw Obywatelskich, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

▪ Czynnego urzędnika lub pracownika instytucji UE ▪ mandatem posła parlamentu krajowego

7. Siedziba: oficjalna Strasburg (12 sesji plenarnych rocznie), Bruksela (posiedzenia komisji parlamentarnych oraz dodatkowe sesje plenarne)

8. Debaty prowadzone we wszystkich językach urzędowych UE

Immunitet (może być uchylony)PrzywilejeWynagrodzenie z budżetu UE (38,5

% poborów podstawowych sędziego TSUE)

PREZYDIUM: przewodniczący+ prezydium (14 wiceprzewodniczących oraz 6 kwestorów)kadencja 2 i pół roku

Przewodniczący:kieruje całością pracprzewodniczy obradomreprezentuje Parlament na płaszczyźnie międzynarodowej i uroczystościach

Prezydium:odpowiada za preliminarz PEorganizacja administracyjno finansowasekretariat i jego sekcjekwestorzy odpowiadają za finanse dot. posłów

Konferencja Przewodniczących:Przewodniczący Parlamentu +

przewodniczący grup politycznych

Określa organizację prac PE, program prac legislacyjnych, kalendarz, porządek dzienny sesji plenarnych, skład komisji, delegacji

Konferencja Przewodniczących Komisjiprzewodniczący wszystkich komisji stałych oraz tymczasowych

ustala sprawy związane z porządkiem prac komisji parlamentarnych

Posłowie mogą łączyć się w grupy polityczne zgodnie z poglądami politycznymi Każda grupa składa się z posłów

wybranych z co najmniej ¼ państw członkowskich (minimum 25 posłów). Poseł należy tylko do 1 grupy

34 posłów> GUE/NGL – Zjednoczona Lewica Europejska/ Nordycka Zielona Lewica

190 posłów> S&D – Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów

58> Greens/EFA – Grupa Zielonych/ Wolne Przymierze Europejskie

85> ALDE – Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy

271> EPL – Europejska Partia Ludowa 52> ECR – Europejscy Konserwatyści i

Reformatorzy 34> EFD – Europa Wolności i Demokracji 30> - Niezrzeszeni

Stałe (20) i tymczasowe (komisje śledcze) oraz specjalne

Wspomaga działanie PENa czele Sekretarz generalny

PE odbywa sesje roczną, zbiera się w drugi wtorek marca

Może zebrać się na sesje nadzwyczajne na żądanie większości posłów, Komisji lub Rady

Co do zasady PE stanowi większością głosów

Działając zgodnie z zasadami demokracji PE pełni 3 najważniejsze funkcje: Prawodawczą Budżetową Kontrolną

PE dzieli uprawnienia z Radą UE (tzn. nie może samodzielnie uchwalać aktów prawnie wiążących| wyjątek: regulamin wewnętrzny)

Patrz: zwykła procedura ustawodawcza, specjalna procedura ustawodawcza

Zobaczmy to na ładnym obrazku

Prawo petycji (każdy obywatel UE może złożyć petycję do PE, który przekazuje ją dalej do Rzecznika Praw Obywatelskich)

Komisje śledcze Pytania pisemne i ustne do Komisji i Rady Obowiązek składania sprawozdań

Parlamentowi (Rada Europejska, Trybunał Obrachunkowy, Komisja, EBC, Rzecznik Praw Obywatelskich)

Możliwość zgłoszenia wotum nieufności wobec Komisji

Prawo skargi do TSUE (na niezgodność aktu prawnego instytucji UE z prawem UE oraz na zaniechanie działania Komisji, Rady lub EBC)

Kreacyjna: Powoływanie RPO, zatwierdzanie nominacji

przewodniczącego Komisji oraz całego jej składu PE jest konsultowany przez Radę w sprawie

mianowania członków Trybunału Obrachunkowego

PE jest konsultowany przez Radę Europejską w sprawie mianowania prezesa, wiceprezesa i członków zarządu EBC

Międzynarodowa: Zgoda PE na niektóre umowy międzynarodowe

UE (w tym akcesyjne)

Uprawnienia do przyjmowania od każdego obywatela UE lub osoby fizycznej lub prawnej zamieszkałej lub mającej siedzibę w państwie członkowskim skarg dotyczących przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji lub organów UE, z wyłączeniem TSUE

Mianowany co 5 lat przez PE Prowadzi dochodzenia z inicjatywy własnej

lub ze skargi W pełni niezależny

Wcześniej : Specjalna Rada Ministrów, Rada Ministrów, Rada Wspólnot Europejskich

Od 1993r. Rada Unii EuropejskiejSiedziba: BRUKSELA ale jej

posiedzenia w kwietniu, czerwcu i październiku odbywają się w Luksemburgu

W skład wchodzi 1 przedstawiciel szczebla ministerialnego każdego z państw członkowskich upoważniony do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu państwa członkowskiego

Członkowie Rady korzystają z przywilejów i immunitetów określonych w Protokole w sprawie przywilejów i immunitetów UE

Nie jest to organ kadencyjny W zależności od tematyki wyróżnia się składy

Rady ds.: Ogólnych Zagranicznych Gospodarczych i finansowych Wymiaru sprawiedliwości i wewnętrznych Zatrudnienia, polityki społecznej, zdrowia, ochrony

konsumentów Konkurencyjności Transportu, telekomunikacji i energii Rolnictwa i rybołówstwa Środowiska naturalnego Edukacji, młodzieży i kultury

Rada ds. ogólnych Przygotowuje posiedzenia Rady

Europejskiej w powiązaniu z przewodniczącym Rady Europejskiej i Komisją

Na czele Przewodniczący: (z wyjątkiem Rady ds. zagranicznych) jest to przedstawiciel państwa sprawującego tzw. prezydencję

PREZYDENCJĘ składów Rady, z wyjątkiem Rady ds. zagranicznych sprawują na zasadzie równej rotacji przedstawiciele państw członkowskich w Radzie, na warunkach określonych przez Radę Europejską, stanowiącą większością kwalifikowaną zgodnie z art. 236 TFUE (art. 16 ust. 9 TUE)

Na czele Rady ds. zagranicznych stoi wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

Prowadzi on unijną wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa oraz czuwa nad spójnością działań zewnętrznych UE

Posiedzenia Rady zwołuje jej Przewodniczący, z własnej inicjatywy lub na wniosek jednego z członków Rady lub Komisji

Radę wspomaga Sekretariat Generalny, działający pod kierunkiem sekretarza generalnego mianowanego przez Radę

COREPER czyli Komitet Stałych Przedstawicieli

Przedstawiciele państw członkowskichPrzygotowywanie prac RadyWykonywanie zadań powierzonych przez

Radę

W praktyce: 2 komitety: COREPER I (składający się z

zastępców stałych przedstawicieli) i COREPER II (stali przedstawiciele)

Jeśli komitet uzgodni projekt aktu prawnego, to nie ma wymogu dyskusji ani formalnego głosowania w Radzie, w innym wypadku Rada głosuje: Zwykłą większością (14 głosów) Większością kwalifikowaną- zdecydowana

większość spraw Jednomyślnie (np.w dziedzinie zwalczania

dyskryminacji ze względu na płeć)

Rada głosuje z inicjatywy swojego przewodniczącego

Przewodniczący ma obowiązek rozpocząć głosowanie z inicjatywy członka Rady lub z inicjatywy Komisji pod warunkiem, że postanowi tak większość członków Rady

Dla ważności głosowania musi być obecna większość członków

Członek Rady może otrzymać pełnomocnictwo do głosowania tylko od 1 innego członka

Prawodawcza Pośrednie prawo inicjatywy ustawodawczej.

Może zażądać od Komisji wykonania wszelkich analiz, które uzna za pożądane dla realizacji wspólnych celów

Prawo modyfikowania niektórych przepisów prawa pierwotnego (np. w Statucie TSUE)

Wydawanie rozporządzeń, dyrektyw, decyzji (wspólnie z PE- zwykła procedura ustawodawcza)

Kreacyjna Prawo tworzenia niektórych organów i urzędów UE▪ np. Sąd Pierwszej Instancji (obecnie zwany Sądem),

kilkanaście agencji np. Europejską Agencję ds. Leków

Prawo określania liczby członków niektórych instytucji i organów

Rada zatwierdza regulaminy TSUE, Sądu, sądów wyspecjalizowanych, Trybunału Obrachunkowego

Mianuje członków Trybunału Obrachunkowego, Komitetu ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów

Rada wspólnie z PE uchwala regulamin pracowniczy urzędników UE, ustala uposażenia i dodatki

Kontrolna W zakresie przestrzegania zasad (wartości) UE

w państwach członkowskich▪ Może zadecydować o zawieszeniu niektórych praw

traktatowych w stosunku do państwa członkowskiego W przypadku stwierdzenia deficytu

budżetowego w danym państwie▪ Może wezwać EBI do rozważenia polityki udzielania

pożyczek dla tego państwa oraz zażądać złożenia we Wspólnocie przez dane państwo nieoprocentowanego depozytu stosownej wysokości i nałożyć grzywnę

W dziedzinie pomocy publicznej – w wyjątkowych okolicznościach (poza Komisją)- prawo do zalegalizowania pomocy publicznej w danym państwie

Międzynarodowe Uprawnienie do zawierania w imieniu UE

umów międzynarodowych Rada odgrywa też rolę w procedurze

rewizji traktatów założycielskich

Siedziba: Bruksela Kadencja 5 lat Określana jako organ ponadnarodowy Członkowie wybierani ze względu na swoje

ogólne kwalifikacje Całkowicie niezależni Komisarze Liczba członków: 27 (w tym przewodniczący

oraz wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa

Polski Komisarz ds. programowania finansowego i budżetu: Janusz Lewandowski

Od 1 listopada 2014r. w skład Komisji wchodzą: Przewodniczący Wysoki przedstawiciel Unii ds.

zagranicznych i bezpieczeństwa Wszyscy członkowie mają stanowić 22/3

liczby państw członkowskich, chyba, że Rada Europejska jednomyślnie podejmie decyzję o zmianie tej liczby

3 główne etapy:1. Nominacja przez Radę2. Zatwierdzenie przez PE3. Mianowanie przez Radę Europejską

Szczegółowo w art. 17 ust. 7 TFUE

Może to zrobić Trybunał Sprawiedliwości na wniosek Rady lub Komisji Pod warunkiem: nie spełnia warunków

koniecznych do wykonywania funkcji lub dopuścił się poważnego uchybienia

Poza tym:▪ Może zrezygnować (dobrowolnie albo pod

przymusem kiedy żąda tego przewodniczący Komisji- indywidualna rezygnacja; lub kolektywna: kiedy w PE przegłosowuje się wotum nieufności wobec Komisji)

Przywileje i immunitety Są w pełni niezależni w wykonywaniu

swych funkcji Zakaz wykonywania jakiejkolwiek

innej pracy zarobkowej lub niezarobkowej działalności zawodowej Jest sankcja na taki wypadek:▪ TSUE może orzec o dymisji lub o pozbawieniu

prawa do emerytury lub innych korzyści

Przewodniczący na czele Określa wytyczne Decyduje o wewnętrznej organizacji Mianuje wiceprzewodniczących (innych

niż Wysoki przedstawiciel ds. zagranicznych…)

Ustala zakres obowiązków i rozdziela je pomiędzy komisarzy

Od 2004r. Manuel Barroso (druga kadencja!)

Członkowie Komisji dysponują gabinetami (rola pomocnicza)

Obsługę administracyjną Komisji zapewnia sekretarz generalny- szef Sekretariatu Generalnego. Pomaga on przewodniczącemu w przygotowaniu i prowadzeniu posiedzeń Komisji; odpowiada za kontakty z innymi instytucjami UE oraz monitoruje ich prac o czym raportuje do Komisji

W realizacji zadań Komisji pomagają Dyrekcje Generalne oraz aparat administracyjny

Komisja działa na zasadzie kolegialności (inaczej zasadzie odpowiedzialności zbiorowej)

Mamy 4 typy procedur:1. Ustną (niewielki ułamek spraw)2. Pisemną (jest czas na wyrażenie

zastrzeżeń przez komisarzy)3. Uprawnienia (upoważnienie

poszczególnych komisarzy do podjęcia uchwały/decyzji w imieniu Komisji)

4. Delegacji (możliwość przekazania prawa decydowania dyrektorom generalnym i szefom służb)

Ogólnie w TUE: art. 17 ust. 1: Wspiera ogólny interes UE i podejmuje w tym celu

odpowiednie inicjatywy Czuwa nad stosowaniem Traktatów Nadzoruje stosowanie prawa UE pod kontrolą TSUE Wykonuje budżet i zarządza programami Pełni funkcje koordynacyjne, wykonawcze,

zarządzające Zapewnia reprezentację Unii na zewnątrz Podejmuje inicjatywy w zakresie rocznego i

wieloletniego programowania Unii

Kontrolne, decyzyjne i wykonawcze

Kontrolne▪ Uprawnienia zmierzające do zapewnienia

przestrzegania prawa UE przez państwa członkowskie (np. implementacja dyrektyw)▪ Uprawnienia wobec podmiotów

indywidualnych (np. w dziedzinie konkurencji postępowania przeciwko przedsiębiorstwom)

Decyzyjne▪ Chodzi o uczestnictwo w procesie stanowienia

prawa▪ Wyłączna bezpośrednia inicjatywa

legislacyjna▪ Możliwość wydawania aktów prawnych (na

mocy upoważnienia traktatowego lub delegującego aktu ustawodawczego)

Wykonawcze▪ Wydaje liczne akty administracyjne (decyzje

np. w kwestii stosowania pomocy publicznej, wykonania budżetu czy realizacji bieżących polityk unijnych

Ponadto: Międzynarodowe:▪ Prowadzi rokowania z państwami trzecimi w

sprawie umów, które mają być zawarte przez Unię

Dopiero od 1993r. Otrzymał status instytucji UE

Siedziba: LuksemburgSkład: po 1 obywatelu z każdego

państwa członkowskiegoKadencja 6 lat, mandat odnawialny

Rada większością kwalifikowaną po konsultacji z PE przyjmuje listę członków (propozycje państw)

Członkowie wybierani spośród osób, które wchodzą lub wchodziły w skład organów kontroli zewnętrznej lub mających szczególne kwalifikacje do zajmowania tego stanowiska

Niekwestionowana niezależność Polak: A. Kubik, wcześniej J. Uczkiewicz

Wymiana lub śmierć Rezygnacja lub dymisja (orzeczona

przez TSUE) TSUE rozpatruje sprawę w momencie

gdy Trybunał Obrachunkowy w głosowaniu tajnym, większością głosów 4/5 zadecyduje o skierowaniu sprawy do TSUE

Zakaz jakiejkolwiek pracy zarobkowej/niezarobkowej działalności

Członkowie wybierają prezesa na 3 lata Prezes:

▪ Zwołuje i przewodniczy posiedzeniom▪ Odpowiada za właściwy przebieg posiedzeń▪ Czuwa nad realizacją decyzji Trybunału▪ Odpowiada za właściwe funkcjonowanie

departamentów oraz właściwe zarządzanie działaniami Trybunału

▪ Wyznacz osobę do reprezentowania Trybunału w postępowaniach spornych

▪ Reprezentuje Trybunał na zewnątrz

W Trybunale mogą zostać powołane: Grupy kontroli▪ Ich zadaniem przygotowanie przyjęcia przez

Trybunał dokumentów w zakresie kontroli Komitety▪ Ich zadaniem jest to czego nie obejmują grupy

kontroli Na czele administracji Trybunału stoi:

Sekretarz generalny (wybierany przez Trybunał)

NIE jest organem sądowym Jest organem KONTROLI

FINANSOWEJ (odpowiednik polskiej Najwyższej Izby Kontroli)

Funkcja kontrolna polega na: Kontroli rachunków wszystkich dochodów i

wydatków UE Kontroli rachunku dochodów i wydatków

wszystkich organów i jednostek organizacyjnych utworzonych przez Unię

Pomaga PE i Radzie w wykonywaniu ich funkcji kontrolnych w zakresie wykonania budżetu

Przedkłada PE i Radzie poświadczenie wiarygodności rachunków

Kontroluje legalność i prawidłowość dochodów i wydatków

Upewnia się co do należytego zarządzania finansami

Przygotowuje roczne sprawozdanie po zamknięciu każdego roku budżetowego

Może wydawać w każdej chwili specjalne sprawozdania oraz opinie na żądanie instytucji UE