GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY

INFRASTRUKTURA KOMUNALNA

W 2011 R.

WARSZAWA 2012

INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE

Opracowanie publikacji: Główny Urząd Statystyczny Departament Handlu i Usług

Autorzy: Barbara Różańska, Marek Sobczyk Departament Handlu i Usług

Pod kierunkiem: Magdaleny Przybylskiej Naczelnika Wydziału Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej

Opracowanie tablic: Centrum Informatyki Statystycznej Zakład w Łodzi

Projekt graficzny i wykonanie map: Centrum Informatyki Statystycznej Zakład w Łodzi

Publikacja dostępna na: http://www.stat.gov.pl

Przy publikowaniu danych GUS prosimy o podanie źródła

PRZEDMOWA

Niniejsza publikacja jest kolejną edycją opracowania „Infrastruktura komunalna”. Jej celem jest

zapoznanie odbiorców danych z informacjami charakteryzującymi rynek usług komunalno-

bytowych w Polsce w 2011 roku oraz zaprezentowanie tendencji zmian zachodzących w badanym

obszarze działalności.

Opracowanie zawiera informacje o urządzeniach i usługach komunalnych w zakresie gospodarki

wodociągowo-kanalizacyjnej, cieplnej, dystrybucji energii elektrycznej i gazu sieciowego oraz

zbierania i unieszkodliwiania odpadów komunalnych według lokalizacji urządzeń lub miejsca

świadczenia usług komunalnych dla Polski ogółem, jak również w podziale na województwa,

miasta i obszary wiejskie.

W publikacji wykorzystano wyniki opracowań uzyskanych na podstawie sprawozdań

statystycznych, które sporządziły podmioty prowadzące działalność w zakresie dostarczania wody

i odbioru ścieków z gospodarstw domowych oraz zajmujące się zbieraniem odpadów komunalnych

i nieczystości ciekłych, unieszkodliwianiem odpadów komunalnych, recyklingiem, dystrybucją

energii elektrycznej, energii cieplnej, gazu sieciowego.

Całość opracowania składa się z czterech części: uwag metodycznych zawierających opis źródeł

informacji, podstawowych definicji, komentarza analitycznego z opisowo-graficzną interpretacją

wyników badań w obszarze gospodarki komunalnej oraz części tabelarycznej.

Autorzy publikacji będą wdzięczni wszystkim osobom i instytucjom za przekazanie uwag, które

zostaną, w miarę możliwości, wykorzystane w kolejnej edycji tej publikacji.

Dyrektor

Departamentu Handlu i Usług

Ewa Adach-Stankiewicz

Warszawa, październik 2012 r.

SPIS TREŚCI

 

PRZEDMOWA ........................................................................................................................................... 3 

OBJAŚNIENIE ZNAKÓW UMOWNYCH ....................................................................................................... 5 

SKRÓTY ................................................................................................................................................... 5 

1. UWAGI METODYCZNE .......................................................................................................................... 6 

2. PODSTAWOWE DEFINICJE .................................................................................................................... 7 

2.1. DEFINICJE POJĘĆ OGÓLNYCH........................................................................................................ 7 

2.2. DEFINICJE POJĘĆ Z ZAKRESU GOSPODARKI WODOCIĄGOWO-KANALIZACYJNEJ .......................... 7 

2.3. DEFINICJE POJĘĆ Z ZAKRESU GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ I GAZOWNICTWA........................... 8 

2.4. DEFINICJE POJĘĆ Z ZAKRESU GOSPODARKI CIEPLNEJ ................................................................... 8 

2.5. DEFINICJE POJĘĆ Z ZAKRESU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI ...................................... 8 

3. INFRASTRUKTURA KOMUNALNA W 2011 R........................................................................................ 10 

3.1. GOSPODARKA WODOCIĄGOWO-KANALIZACYJNA...................................................................... 10 

3.2. GOSPODARKA ENERGETYCZNA I GAZOWNICTWO ...................................................................... 15 

3.3. GOSPODARKA CIEPLNA............................................................................................................... 17 

3.4. GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI................................................................................. 18 

4. SPIS TABLIC – ZAMIESZCZONYCH W ODDZIELNYM PLIKU W FORMACIE EXCEL................................ 25 

4

5

OBJAŚNIENIE ZNAKÓW UMOWNYCH

Kreska /-/ – zjawisko nie występuje.

Zero /0/ – zjawisko istniało, jednakże w ilościach mniejszych od 0,5.

Kropka // – zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych.

Znak /x/ – wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe.

"W tym" – oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy.

SKRÓTY

tys. tysiąc

mln milion

m metr

m2 metr kwadratowy

m3 metr sześcienny

hm3 hektometr sześcienny

km kilometr

km2 kilometr kwadratowy

ha hektar

dam3 dekametr sześcienny

kWh kilowatogodzina

MWh megawatogodzina

GWh gigawatogodzina

J dżul

kJ kilodżul

GJ gigadżul

TJ teradżul

r. rok

cd. ciąg dalszy

dok. dokończenie

szt. sztuka

1. UWAGI METODYCZNE

Źródłem informacji o infrastrukturze komunalnej w 2011 r. są wyniki badań przeprowadzonych w oparciu

o sprawozdawczość na formularzach M-06, M-09, SG-01 cz.3, jak również wtórne wykorzystanie danych

pochodzących z badania bilansu nośników energii i infrastruktury ciepłowniczej oraz z wewnętrznych sys-

temów informacyjnych Agencji Rynku Energii S.A. w zakresie paliw i energii.

Z zakresu gospodarki wodociągowo-kanalizacyjnej badanie prowadzone jest metodą pełną i obejmuje

podmioty, których podstawową, drugorzędną lub pomocniczą działalnością jest prowadzenie wodociągów

i kanalizacji lub wywóz nieczystości ciekłych.

Dane z zakresu energetyki obejmują podmioty, którym nadano koncesję na przesył i dystrybucję paliw

i energii. Informacje o liczbie odbiorców i zużyciu energii elektrycznej dotyczą gospodarstw domowych

oraz gospodarstw zbiorowego zamieszkania, które opłacają rachunki za zużycie energii elektrycznej

według stawek grupy taryfowej „gospodarstwa domowe”. Dane o zużyciu energii elektrycznej podano na

podstawie dokonanych wpłat zaliczkowych przez odbiorców.

Dane o liczbie odbiorców paliw gazowych pochodzą od jednostek posiadających koncesję na sprzedaż

gazu i oparte są na liczbie podpisanych umów z odbiorcami gazu z sieci.

Informacje z zakresu ciepłownictwa obejmują budynki mieszkalne oraz urzędów i instytucji ogrzewane

centralnie za pośrednictwem sieci przesyłowej rozumianej jako układ instalacji połączonych

i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania i dystrybucji czynnika grzewczego do odbiorcy.

Informacje o kotłowniach obejmują typy urządzeń kotłowych, ich moc (tj. maksymalną ilość energii

cieplnej, jaką mogą wyprodukować kotły w określonej jednostce czasu), roczną produkcję oraz zainstalo-

wane urządzenia ochrony atmosfery (ograniczające emisję zanieczyszczeń do atmosfery).

Informacje o odpadach obejmują: odpady zebrane ogółem w skali roku (w tym z gospodarstw domowych,

z handlu, małego biznesu, biur i instytucji oraz usług komunalnych), odpady zebrane selektywnie

z przeznaczeniem na recykling, odpady zdeponowane na składowiskach oraz odpady unieszkodliwione

w procesach biologicznych, mechaniczno-biologicznych i termicznych. Badanie dostarczające powyższych

informacji prowadzone jest metodą pełną i obejmuje podmioty prowadzące działalność w zakresie zbiera-

nia oraz unieszkodliwiania, jak też recyklingu odpadów komunalnych.

Przy przeliczaniu na 1 mieszkańca (1000 ludności itp.) danych według stanu w końcu roku (np. ludność

korzystająca z urządzeń komunalnych) przyjęto liczbę ludności faktycznie zamieszkałej według stanu

w dniu 31 XII, a przy przeliczaniu danych charakteryzujących wielkość zjawiska w ciągu roku

(np. zużycie) – według stanu w dniu 30 VI. Do przeliczeń przyjęto liczbę ludności opracowaną na bazie

Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011.

6

2. PODSTAWOWE DEFINICJE

2.1. DEFINICJE POJĘĆ OGÓLNYCH

Gospodarka komunalna – dział gospodarki narodowej, którego celem jest zaspakajanie materialno-

bytowych potrzeb ludności. W Polsce do gospodarki komunalnej zalicza się przedsiębiorstwa zajmujące się

m.in. gospodarką wodociągowo-kanalizacyjną i cieplną, dystrybucją paliw i energii na potrzeby gospo-

darstw domowych oraz gospodarką odpadami komunalnymi.

Infrastruktura komunalna – podstawowe urządzenia i instytucje usługowe niezbędne do funkcjonowania

gospodarki i społeczeństwa.

2.2. DEFINICJE POJĘĆ Z ZAKRESU GOSPODARKI WODOCIĄGOWO-KANALIZACYJNEJ

Wodociągi – kompleks urządzeń wodociągowych służących do ujęcia wód powierzchniowych

i podziemnych, studni publicznych, urządzeń służących do magazynowania i uzdatniania wód, sieci wodo-

ciągowe, urządzenia regulujące ciśnienie wody.

Sieć magistralna – przewody doprowadzające wodę od oddalonego źródła ujęcia wody do sieci

rozdzielczej.

Sieć rozdzielcza – przewody uliczne służące do rozprowadzania wody do odbiorców za pośrednictwem

przyłączy do budynków i innych obiektów.

Przyłącze wodociągowe – odcinek przewodu łączący sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodo-

ciągową w nieruchomości odbiorcy wraz z zaworem za wodomierzem głównym.

Zdrój uliczny – powszechnie dostępne dla ludności urządzenie wmontowane w uliczny przewód

wodociągowy, służące do pobierania wody przez ludność bezpośrednio z tych przewodów.

Woda dostarczona gospodarstwom domowym – ilość wody pobranej z sieci wodociągowej za pomocą

urządzeń zainstalowanych w budynku.

Woda dostarczona na cele produkcyjne – woda dostarczona przedsiębiorstwom (zakładom) przemysło-

wym, budowlanym, transportowym itp., tj. zakładom produkcyjnym we wszystkich działach gospodarki

narodowej, niezależnie od tego czy dostarczona woda zużywana jest na cele technologiczne, czy na cele

socjalno-bytowe pracowników (w znajdujących się na terenie zakładu umywalniach, łazienkach,

jadalniach, stołówkach, świetlicach, budynkach biurowych itp.).

Kanalizacja – kompleks urządzeń kanalizacyjnych służący do odprowadzania ścieków: sieć kanalizacyjna,

wyloty urządzeń służących do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, urządzenia podczyszczające

i oczyszczające ścieki oraz przepompownie ścieków.

7

Sieć kanalizacyjna czynna – system kanałów krytych (podziemnych) odprowadzających ścieki

z budynków innych obiektów, do odbiorników lub urządzeń do oczyszczania ścieków.

Przyłącze kanalizacyjne – odcinek przewodu łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną

w nieruchomościach odbiorców usług z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką, licząc od strony

budynku, a w przypadku jej braku – od granicy nieruchomości.

Ścieki odprowadzone – ścieki bytowe lub mieszanina ścieków bytowych z przemysłowymi, lub

mieszanina ścieków bytowych z wodami opadowymi, lub mieszanina ścieków bytowych ze ściekami

przemysłowymi i wodami opadowymi.

Zbiornik bezodpływowy – instalacja i urządzenie przeznaczone do gromadzenia nieczystości ciekłych

w miejscu ich powstawania.

Nieczystości ciekłe – ścieki gromadzone przejściowo w zbiornikach bezodpływowych.

Stacja zlewna – instalacja i urządzenie, zlokalizowane przy kolektorze sieci kanalizacyjnej lub przy

oczyszczalni ścieków, służące do przyjmowania nieczystości ciekłych dowożonych pojazdami

asenizacyjnymi z miejsc ich gromadzenia.

2.3. DEFINICJE POJĘĆ Z ZAKRESU GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ I GAZOWNICTWA

Sieć gazowa – system przewodów doprowadzających do odbiorców paliwa gazowe przez przedsiębiorstwa

prowadzące działalność w zakresie przesyłu i dystrybucji gazu. W systemie przewodów rozróżnia się:

sieć przesyłową i rozdzielczą (na gaz wysokometanowy i zaazotowany) – przewody uliczne

przeznaczone do doprowadzenia gazu do budynków lub innych obiektów za pośrednictwem

przyłączy;

przyłącza – system przewodów łączących sieć rozdzielczą z budynkami i innymi obiektami.

2.4. DEFINICJE POJĘĆ Z ZAKRESU GOSPODARKI CIEPLNEJ

Kotłownia – budynek lub pomieszczenie wraz z ustawionymi w nim kotłami oraz urządzeniami służącymi

do wytwarzania energii cieplnej na cele grzewcze lub ogrzewania i równoczesnego dostarczania ciepłej

wody.

2.5. DEFINICJE POJĘĆ Z ZAKRESU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI

Odpady komunalne – odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające

odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój

charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

8

Odpady biodegradowalne – odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu.

Unieszkodliwianie odpadów – procesy przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych

stosowane w celu doprowadzenia odpadów do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi

lub dla środowiska.

Składowisko – obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów.

Termiczne przekształcanie odpadów – rozumie się przez to spalanie odpadów przez ich utlenianie oraz

inne procesy termicznego przekształcania odpadów, w tym pirolizę, zgazowanie i proces plazmowy, o ile

substancje powstające podczas tych procesów termicznego przekształcania odpadów są następnie spalane.

Kompostowanie odpadów – obróbka tlenowa odpadów komunalnych, które ulegają biologicznemu

rozkładowi w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów w celu ich unieszkodli-

wienia.

Gospodarowanie odpadami – zbieranie, transportowanie, odzysk oraz unieszkodliwianie odpadów,

łącznie z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami

unieszkodliwiania odpadów.

Zbieranie odpadów – gromadzenie, sortowanie lub mieszanie odpadów do celów ich transportowania.

9

3. INFRASTRUKTURA KOMUNALNA W 2011 R.

3.1. GOSPODARKA WODOCIĄGOWO-KANALIZACYJNA

Na koniec 2011 roku sieć wodociągowa rozdzielcza wynosiła ponad 278 tys. km i zwiększyła się

w stosunku do roku poprzedniego o 2% (tj. o ok. 5 tys. km). W układzie przestrzennym największe zagęsz-

czenie sieci [w km na 100 km2] występuje na terenach województw: śląskiego (162,9), kujawsko-

pomorskiego (123,2), łódzkiego (120,7) i małopolskiego (116,6); najmniejsze na terenach województw

zachodniopomorskiego (45,2) i lubuskiego (46,8).

Sieć na terenach wiejskich stanowi prawie 78% całkowitej długości sieci w Polsce. W 2011 roku na wsi

przybyło ponad 4 tys. km nowej sieci. Największym przyrostem sieci [w km] na terenach wiejskich

charakteryzują się województwa: mazowieckie (803,1), zachodniopomorskie (541,7), wielkopolskie

(531,8) i warmińsko-mazurskie (467,2). W województwie opolskim, lubuskim i małopolskim przyrost

kształtował się poniżej 100 km w ciągu roku.

Zmiana długości sieci wodociągowej w 2011 r. [%]

[2010=100]

108,0

102,3

104,0

103,4

101,7

101,6

102,2

101,6

101,7

102,5

100,0

100,9

101,7

102,6

101,5

99,3

104,8

101,1

102,5

101,6

101,3

99,8

101,6

104,2

100,9

102,6

101,7

102,0

100,8

100,7

102,6

99,6

95 100 105 110

Zachodniopomorskie

Wielkopolskie

Warmińsko-mazurskie

Świętokrzyskie

Śląskie

Pomorskie

Podlaskie

Podkarpackie

Opolskie

Mazowieckie

Małopolskie

Łódzkie

Lubuskie

Lubelskie

Kujawsko-pomorskie

Dolnośląskie

%

miasta wieś

Najwyższe zużycie wody [w m3] przez gospodarstwa domowe w przeliczeniu na 1 mieszkańca odnotowano

w województwach mazowieckim (36,5) i wielkopolskim (35,5), podczas gdy najniższe w województwach

podkarpackim (22,2) i lubelskim (26,6).

10

Zużycie wody według województw w 2011 r.

Wskaźnik ten wahał się w miastach od 41,1 m3 w województwie mazowieckim do 29,7 m3 w podlaskim,

natomiast na terenach wiejskich od 34,9 m3 w województwie wielkopolskim do 16,2 m3 w województwie

małopolskim.

Ścieki odprowadzone według województw w 2011 r.

11

Długość sieci kanalizacyjnej w 2011 r. wyniosła prawie 118 tys. km i zwiększyła się w stosunku do roku

poprzedniego o ponad 9% (tj. w przybliżeniu o 10 tys. km). W układzie przestrzennym największe zagęsz-

czenie sieci [w km na 100 km2] występuje w województwach: śląskim (99,3), podkarpackim (77,2),

małopolskim (70,1) oraz pomorskim (45,3).

W ciągu 2011 roku na terenach wiejskich przybyło prawie 8 tys. km nowej sieci (przyrost o 14,4%),

a w miastach ponad 2 tys. km (tj. o 4,3%).

Zmiana długości sieci kanalizacyjnej w 2011 r. [%] [2010=100]

128,7

113,7

117,6

141,8

113,1

110,2

119,2

112,6

112,5

114,0

109,5

111,3

119,6

116,7

107,5

110,3

105,4

104,1

104,1

103,0

105,1

101,5

106,1

105,9

104,3

103,2

102,2

106,9

103,8

102,3

111,5

101,6

95 100 105 110 115 120 125 130 135 140 145

Zachodniopomorskie

Wielkopolskie

Warmińsko-mazurskie

Świętokrzyskie

Śląskie

Pomorskie

Podlaskie

Podkarpackie

Opolskie

Mazowieckie

Małopolskie

Łódzkie

Lubuskie

Lubelskie

Kujawsko-pomorskie

Dolnośląskie

%

miasta wieś

Największy przyrost [w km] wystąpił w województwach podkarpackim (1365,1) i zachodniopomor-

skim (994,4) a w wielkopolskim, świętokrzyskim, śląskim i mazowieckim ponad 800, natomiast

w pozostałych województwach kształtował się poniżej 650.

Istotne różnice pomiędzy poszczególnymi województwami odnotowano w ilości odprowadzonych ścieków.

Wielkości te kształtują się od prawie 208 hm3 w województwie mazowieckim do 30 hm3 w województwie

opolskim.

12

Ścieki odprowadzone siecią kanalizacyjną według województw w 2011 r. [hm3]

10,7

18,2

7,0

5,0

11,4

13,6

3,1

19,4

5,9

18,7

14,6

5,4

4,0

6,2

8,6

11,6

63,0

88,5

38,7

27,8

135,5

65,7

30,3

36,4

24,1

189,5

91,3

81,9

26,4

43,3

62,0

90,7

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180

Zachodniopomorskie

Wielkopolskie

Warmińsko-mazurskie

Świętokrzyskie

Śląskie

Pomorskie

Podlaskie

Podkarpackie

Opolskie

Mazowieckie

Małopolskie

Łódzkie

Lubuskie

Lubelskie

Kujawsko-pomorskie

Dolnośląskie

hm3

miasta wieś

Z uwagi na to, że nie wszystkie obszary zamieszkane są podłączone do sieci kanalizacyjnej, część ścieków

odprowadzana jest do systemów przydomowych (zbiorników bezodpływowych lub przydomowych

oczyszczalni ścieków). Liczba zbiorników bezodpływowych, w których czasowo składuje się nieczystości

ciekłe, spadła z około 2 407 tys. w 2010 roku do 2 359 tys. w roku 2011, przy wzroście liczby przydomo-

wych oczyszczalni ścieków z około 81 tys. w 2010 roku do około 103 tys. w 2011 roku (o 27,7%).

W 2011 roku 70,7% nieczystości ciekłych zostało zebranych przez prywatne przedsiębiorstwa (68,5%

w 2010 roku), 29,8% przez firmy z sektora publicznego (31,2% w 2010 roku), a pozostałe 0,2% przez

jednostki stanowiące własność mieszaną między sektorami prywatnym i publicznym (podobnie jak

w 2010 r.). Liczba stacji zlewnych, przyjmujących ścieki od użytkowników zbiorników bezodpływowych

wyniosła 2 196 przy 2 175 w roku poprzednim.

13

Oczyszczalnie przydomowe w latach 2010-2011 [szt.]

2 125

6 961

2 070

1 657

6 229

2 542

5 083

632

1 463

9 840

5 430

7 184

2 015

11 217

12 205

3 969

2 608

9 312

2 624

2 964

7 017

2 877

6 416

930

2 549

14 353

7 049

8 428

2 438

14 188

14 437

4 736

0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 8 000 9 000 10 000 11 000 12 000 13 000 14 000 15 000

Zachodniopomorskie

Wielkopolskie

Warmińsko-mazurskie

Świętokrzyskie

Śląskie

Pomorskie

Podlaskie

Podkarpackie

Opolskie

Mazowieckie

Małopolskie

Łódzkie

Lubuskie

Lubelskie

Kujawsko-pomorskie

Dolnośląskie

2011 2010

W roku 2011 zostało zebranych około 24,9 tys. dam3 nieczystości ciekłych, co stanowi wzrost 1%

w stosunku do poprzedniego roku. Około 65,2% zebranych nieczystości ciekłych pochodziło

z gospodarstw domowych, 26,5% z budynków jednostek prowadzących działalność gospodarczą,

a pozostałe 8,3% z budynków użyteczności publicznej (w 2010 r. odpowiednio 65,7%, 26,2% i 8,1%).

Źródła pochodzenia nieczystości ciekłych w 2011 r. [%]

Gospodarstwa domowe65,2%

Budynki użyteczności publicznej

8,3%

Budynki jednostek prowadzących działalność

gospodarczą26,5%

14

3.2. GOSPODARKA ENERGETYCZNA I GAZOWNICTWO

Długość sieci gazowej wynosiła blisko 135 tys. km, w tym prawie 115 tys. km przypadało na sieć

rozdzielczą. Największe jej zagęszczenie [w km na 100 km2] występuje na terenach województw: małopol-

skiego (136,9), śląskiego (118,5) i podkarpackiego (93,5), w tym w miastach 244,5 km.

Infrastruktura gazowa według województw w 2011 r.

Największym przyrostem sieci gazowej rozdzielczej w 2011 roku w stosunku do roku poprzedniego

charakteryzuje się województwo mazowieckie (prawie 310 km) i wielkopolskie (290 km), natomiast

w podlaskim, opolskim i świętokrzyskim przyrost ten kształtował się poniżej 50 km.

W 2011 roku tempo rozwoju infrastruktury kształtowało się na tym samym poziomie w miastach (101,2%)

i na obszarach wiejskich (101,7%).

15

16

Zmiana długości sieci gazowej [rozdzielczej] w 2011 r. [%] [2010=100]

102,7

103,5

109,4

100,4

100,8

107,6

105,4

99,9

112,6

103,2

100,4

103,6

106,7

101,5

116,6

109,4

102,4

101,8

102,8

101,2

100,1

101,8

102,4

102,3

99,7

101,9

100,7

103,0

103,2

102,0

101,8

100,2

95 100 105 110 115

Zachodniopomorskie

Wielkopolskie

Warmińsko-mazurskie

Świętokrzyskie

Śląskie

Pomorskie

Podlaskie

Podkarpackie

Opolskie

Mazowieckie

Małopolskie

Łódzkie

Lubuskie

Lubelskie

Kujawsko-pomorskie

Dolnośląskie

%

miasta wieś

Najwyższe zużycie gazu z sieci [w m3] przez gospodarstwa domowe (w przeliczeniu na 1 odbiorcę)

odnotowano w województwie wielkopolskim (738,5), najniższe w województwie łódzkim (348,5).

Sprzedaż gazu według województw w 2011 r.

3.3. GOSPODARKA CIEPLNA

W układzie wojewódzkim największe zagęszczenie sieci cieplnej [w km na 100 km2] występuje na

terenach województw: śląskiego (29,6), małopolskiego (12,4), mazowieckiego (9,8) oraz pomorskiego

(9,6), natomiast w pozostałych kształtowało się poniżej 9 km na 100 km2.

Sieć cieplna według województw w 2011 r.

Ogółem w 2011 roku sprzedano prawie 196 640 TJ energii cieplnej, w tym na potrzeby ogrzewania

mieszkań ponad 150 688 TJ. Dało to możliwość ogrzania 2 007 538 tys. m3 kubatury budynków ogółem.

Sprzedaż energii cieplnej według województw w 2011 r.

18

Najwięcej energii cieplnej na cele grzewcze wyprodukowano przy wykorzystaniu paliwa stałego – 67,2%,

w dalszej kolejności gazu ziemnego – 29,4% a także oleju opałowego 3,4%.

Rodzaje paliwa stosowanego do produkcji energii cieplnej na cele grzewcze w 2011 r. [%],

Paliwa gazowe 29,4%

Paliwa olejowe 3,4%

Biopaliwa 0,0%

Paliwa stałe 67,2%

Węgiel 62,2%

Biomasa 2,7%

Inne 2,1%

Koks 0,2%

3.4. GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI

W 2011 roku w Polsce zebranych zostało 9 827,6 tys. ton odpadów komunalnych (w porównaniu z 2010

rokiem spadek o 2,2%). Jednak ilość odpadów wytworzonych wzrosła – w 2011 roku było to 12 128,8 tys.

ton, podczas gdy w roku poprzednim 12 038,4 tys. ton. Najwięcej odpadów komunalnych [w tys. ton]

zebrano w województwach: mazowieckim (1 449,9), śląskim (1 360,5), wielkopolskim (928,4) i dolnoślą-

skim (914,9), podczas gdy najmniej w województwach: świętokrzyskim (195,6), podlaskim (252,1)

i opolskim (256,8).

Odpady komunalne zebrane w 2011 r. według województw.

19

W 2011 roku 57,9% odpadów komunalnych zostało zebranych przez prywatne firmy oczyszczania (58,3%

w 2010 roku), podczas gdy 40,3% przez przedsiębiorstwa z sektora publicznego (39,9% w 2010 roku)

a pozostałe 1,8% przez jednostki stanowiące własność mieszaną między sektorami prywatnym

i publicznym (podobnie jak w roku 2010).

W roku 2011 na 1 mieszkańca Polski przypadało około 315 kg wytworzonych odpadów komunalnych,

natomiast ilość zebranych odpadów komunalnych przypadająca na 1 mieszkańca kształtowała się na

poziomie ok. 255kg.

Odpady komunalne wytworzone i zebrane na 1 mieszkańca w 2011 r. [kg]

312

269

225

153

294

296

210

177

253

275

225

250

292

159

250

314

339

313

309

189

336

333

289

205

297

361

306

356

340

231

299

367

0 50 100 150 200 250 300 350

Zachodniopomorskie

Wielkopolskie

Warmińsko-mazurskie

Świętokrzyskie

Śląskie

Pomorskie

Podlaskie

Podkarpackie

Opolskie

Mazowieckie

Małopolskie

Łódzkie

Lubuskie

Lubelskie

Kujawsko-pomorskie

Dolnośląskie

odpady wytworzone odpady zebrane

W 2011 roku większość (69,8%) zmieszanych odpadów komunalnych zostało zebranych z gospodarstw

domowych. Następnym znaczącym źródłem pochodzenia (25,0%) był handel, mały biznes, biura

i instytucje. Odpady z usług komunalnych, takich jak czyszczenie ulic lub utrzymanie parków czy

cmentarzy, stanowiły 5,2% ogólnej masy zebranych zmieszanych odpadów komunalnych (w roku

poprzednim było to odpowiednio 68,6%, 26,0% i 5,4%).

20

Źródła pochodzenia odpadów komunalnych zmieszanych w 2011 r. [%]

Gospodarstwa domowe69,8%

Handel, mały biznes, biura i instytucje

25,0%

Usługi komunalne5,2%

W 2011 roku selektywna zbiórka odpadów była prowadzona w 2 390 gminach, w tym odpady biodegrado-

walne były zbierane już w 1 031 gminach, a zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny w 1 289 gminach

(w 2010 roku odpowiednio w 939 i 1 113 gminach). Na terenie 89 gmin nie była prowadzona selektywna

zbiórka odpadów komunalnych (w 2010 roku na terenie 110 gmin).

W 2011 roku najwięcej (68,3%) zebranych selektywnie odpadów komunalnych pochodziło z gospodarstw

domowych (głównie odpady szklane). Odpady zebrane selektywnie z jednostek handlu, małego biznesu,

biur i instytucji (głównie papier) stanowiły 17,4%. Odpady z usług komunalnych (głównie odpady biode-

gradowalne) to 14,3% ilości odpadów komunalnych zebranych w sposób selektywny. W roku poprzednim

było to odpowiednio 69,4%, 17,0% i 13,6%.

Źródła pochodzenia odpadów komunalnych zebranych selektywnie w 2011 r. [%]

Gospodarstwa domowe68,3%

Handel, mały biznes, biura i instytucje

17,4%

Usługi komunalne14,3%

21

Udział odpadów zebranych selektywnie w ogólnej ilości zebranych odpadów komunalnych wzrósł z 8,6%

w roku 2010 do 10,0% w roku 2011. Całkowita waga zebranych selektywnie odpadów wzrosła z około

860 tys. ton w roku 2010 do około 984 tys. ton w roku 2011.

Odpady komunalne zebrane selektywnie w latach 2010-2011 [tys. t]

0,8

17,4

12,0

35,7

102,9

124,0

169,9

181,3

215,9

0,8

16,9

22,0

31,0

102,8

157,3

174,6

210,0

268,7

0 50 100 150 200 250 300

Niebezpieczne

Metale

Zużyty sprzęt elektrycznyi elektroniczny

Tekstylia

Wielkogabarytowe

Tworzywa sztuczne

Papier i tektura

Biodegradowalne

Szkło

2011 2010

W 2011 r. zebrano selektywnie z przeznaczeniem na recykling 268,7 tys. ton szkła (27,3% ogółu odpadów

zebranych selektywnie). Ilość zebranego selektywnie papieru i tektury wyniosła 174,6 tys. ton (17,7%).

Ilość zebranych odpadów biodegradowalnych kształtowała się na poziomie 210,0 tys. ton (21,3%),

a tworzyw sztucznych wyniosła 157,3 tys. ton (16,0%). Biorąc pod uwagę najpowszechniej poddawane

recyklingowi surowce, ilość zebranego selektywnie szkła wzrosła od roku 2010 o 24,4%, ilość papieru

i tektury wzrosła o 2,8%, a tworzyw sztucznych o 26,9%. W 2011 roku zebrano około 16,9 tys. ton

odpadów metali tj. o 2,8% więcej niż w roku 2010.

Odpady komunalne zebrane selektywnie w 2011 r. [%]

papier i tektura17,7%

szkło27,3%

tworzywa sztuczne16,0%

metale1,7%

tekstylia3,2% odpady

wielkogabarytowe10,4%

odpady niebezpieczne0,1%

zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne

2,2%

odpady biodegradowalne

21,3%

22

Udział odpadów komunalnych umieszczonych na składowiskach odpadów spadł z 73,4% w 2010 do 70,9%

w roku 2011. Natomiast faktyczna masa odpadów unieszkodliwionych w ten sposób zmniejszyła się

z 7 368,7 tys. ton w 2010 roku do 6 967,1 tys. ton w 2011 roku (o 5,5%).

W 2011 roku 98,3 tys. ton odpadów komunalnych zostało przekształconych termicznie, tj. o 4,1% mniej

niż w roku 2010. Natomiast udział odpadów przekształconych termicznie w ogólnej masie zebranych

odpadów komunalnych nie uległ zmianie i pozostał na poziomie 1%.

Gospodarka odpadami komunalnymi w 2011 r. [%]

Odpady składowane

70,9%

Recykling11,4%

Odpady przekształcone

termicznie1,0%

Odpady unieszkodliwione

biologicznie16,7%

W 2011 roku około 1 643,9 tys. ton odpadów komunalnych zostało poddanych biologicznym

i mechaniczno–biologicznym procesom przetwarzania. Były to głównie odpady zielone z ogrodów, parków

i cmentarzy, odpady z targowisk, biodegradowalne odpady kuchenne i odpady z gastronomii. W porówna-

niu z rokiem poprzednim udział odpadów poddanych takiej obróbce w ogólnej ilości zebranych odpadów

komunalnych wzrósł do poziomu 16,7%. Około 344,2 tys. ton surowców przeznaczonych do recyklingu

zostało wysortowanych ze zmieszanych odpadów komunalnych.

Na koniec roku 2011 funkcjonowało 578 czynnych kontrolowanych składowisk przyjmujących odpady

komunalne. Składowiska te zajmowały łączną powierzchnię prawie 2 350 ha. W ciągu 2011 roku zamknię-

tych zostało 58 składowisk tego typu, zajmujących powierzchnię ponad 190 ha.

W 2011 roku wśród 428 funkcjonujących składowisk z instalacjami służącymi do odgazowywania prawie

64,5% stanowiły te, w których ujmowany gaz składowiskowy uchodzi do atmosfery. Na pozostałych skła-

dowiskach ujmowany gaz był unieszkodliwiany przez spalanie bez odzysku energii (następował proces

przekształcania metanu w dwutlenek węgla) lub z jej odzyskiem. W 2011 roku w wyniku unieszkodliwie-

nia ujętego gazu składowiskowego poprzez jego spalanie odzyskano około 73 244 tys. MJ energii cieplnej

oraz około 249 178 tys. kWh energii elektrycznej.

23

Składowiska czynne i zamknięte w ciągu 2011 r. [szt.]

4

0

6

3

1

2

2

1

1

6

1

5

2

8

7

9

31

68

25

14

27

35

36

26

25

65

28

27

19

62

48

42

0 10 20 30 40 50 60 70

Zachodniopomorskie

Wielkopolskie

Warmińsko-mazurskie

Świętokrzyskie

Śląskie

Pomorskie

Podlaskie

Podkarpackie

Opolskie

Mazowieckie

Małopolskie

Łódzkie

Lubuskie

Lubelskie

Kujawsko-pomorskie

Dolnośląskie

składowiska czynne składowiska zamknięte w ciągu roku

Rosnąca liczba przypadków dzikiego składowania odpadów jest wciąż poważnym problemem gospodarki

odpadami w Polsce, jako że proceder ten jest powodem szkód powstających w środowisku naturalnym

i wpływa niekorzystnie na estetykę otoczenia. Na koniec 2011 roku w Polsce istniało 2 539 dzikich

wysypisk i było ich o 35% mniej niż w roku poprzednim.

Dzikie wysypiska odpadów w 2011 r.

24

Na koniec 2011 roku około 75% istniejących dzikich wysypisk zlokalizowanych było na obszarach

wiejskich, podczas gdy prawie 25% w miastach. W roku 2010 było to odpowiednio 55% i 45%. Liczba

dzikich składowisk istniejących w miastach na koniec 2011 roku spadła o 64,2%, a na obszarach wiejskich

spadła o 10,2% w porównaniu do roku 2010.

Do terenów najczęściej dotkniętych dzikim składowaniem należą miejsca w pobliżu zakładów gospodarki

odpadami, nieużytki, pobocza dróg, boczne drogi, tereny prywatne (szczególnie na obrzeżach miast) i cieki

wodne. W ciągu 2011 roku zlikwidowanych zostało w Polsce 13 202 takich wysypisk, z czego 85,5%

w miastach, a 14,5% na obszarach wiejskich. W porównaniu do roku poprzedniego ogólna liczba zlikwi-

dowanych nielegalnych miejsc składowania odpadów komunalnych wzrosła o około 36% (w miastach był

to wzrost o 45,3%, natomiast na obszarach wiejskich spadek o 0,2%). Podczas likwidacji dzikich wysypisk

zebrano prawie 53 tys. ton odpadów komunalnych, z czego 81% w miastach, a pozostałe 19% na obszarach

wiejskich.

25

4. SPIS TABLIC – ZAMIESZCZONYCH W ODDZIELNYM PLIKU W FORMACIE EXCEL

1. WAŻNIEJSZE DANE O INFRASTRUKTURZE KOMUNALNEJ

2. URZĄDZENIA KOMUNALNE

3. LUDNOŚĆ KORZYSTAJĄCA Z URZĄDZEŃ KOMUNALNYCH

4. WODOCIĄGI I KANALIZACJA BĘDĄCA W ZARZĄDZIE BĄDŹ ADMINISTRACJI JEDNOSTEK SPRAWOZ-DAWCZYCH WEDŁUG FORM WŁASNOŚCI

5. URZĄDZENIA WODOCIĄGOWE

6. URZĄDZENIA WODOCIĄGOWE W LATACH 2000, 2005, 2009 – 2011

7. ZUŻYCIE WODY Z WODOCIĄGÓW W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH

8. ZUŻYCIE WODY W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH WEDŁUG FORM WŁASNOŚCI JEDNOSTEK DOSTARCZAJĄCYCH WODĘ

9. URZĄDZENIA KANALIZACYJNE

10. URZĄDZENIA KANALIZACYJNE W LATACH 2000, 2005, 2009 – 2011

11. EKSPLOATACJA WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI

12. GROMADZENIE NIECZYSTOŚCI CIEKŁYCH

13. NIECZYSTOŚCI CIEKŁE WYWIEZIONE DO OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW

14. ODBIORCY I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH

15. SIEĆ GAZOWA

16. POŁĄCZENIA I ODBIORCY GAZU Z SIECI W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH

17. ZUŻYCIE GAZU Z SIECI W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH

18. OGRZEWNICTWO WEDŁUG FORM WŁASNOŚCI

19. SPRZEDAŻ ENERGII CIEPLNEJ W GJ NA CELE KOMUNALNO-BYTOWE

20. KOTŁOWNIE I SIEĆ CIEPLNA

21. KUBATURA BUDYNKÓW OGRZEWANYCH CENTRALNIE

22. CHARAKTERYSTYKA KOTŁÓW CIEPLNYCH WEDŁUG TYPÓW

23. URZĄDZENIA CHRONIĄCE ATMOSFERĘ PRZED EMISJĄ ZANIECZYSZCZEŃ ZAINSTALOWANE W KOT-ŁOWNIACH

24. OCZYSZCZANIE WEDŁUG FORM WŁASNOŚCI

25. GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI

26. ODPADY KOMUNALNE ZEBRANE W KG NA 1 MIESZKAŃCA W LATACH 2005 – 2011

27. ZEBRANE ODPADY KOMUNALNE ZMIESZANE

28. ODPADY KOMUNALNE ZEBRANE SELEKTYWNIE

29. METODY UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH

30. SKŁADOWISKA KONTROLOWANE

31. ODGAZOWYWANIE SKŁADOWISK KONTROLOWANYCH

32. MIEJSCA DEPONOWANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH

33. SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW KOMUNALNYCH W GMINACH