INFORMATION LITERACY W BIBLIOTEKACH AKADEMICKICH

STANDARDY

EWA ROZKOSZ

Kto dziś korzysta z bibliotek akademickich to „wiemy”

A kto będzie korzystał jutro?

STEREOTYP: doskonała znajomość narzędzi ITFAKT: tak, są kompetentni informatycznie, ale wybierają najprostsze narzędzia

STEREOTYP: wykonują wiele czynności jednocześnieFAKT: tak, co może lepiej przygotować ich do przetwarzania równoległego

STEREOTYP: to pokolenie „kopiuj-wklej”FAKT: tak, nie krępują się używać cudzych utworów niezgodnie z regułami

STEREOTYP: wolą informację fragmentaryczną od długich tekstówFAKT: tak, ale nie jest to tylko cecha generacji urodzonej po ’93 r.

Information behaviour of the researcher of the future [on-line]. 2008 [Dostęp 1 stycznia 2010]. Dostępny w World Wide Web: http://www.jisc.ac.uk/media/documents/programmes/reppres/gg_final_keynote_11012008.pdf.

(raport z badań zleconych przez British Library i JISC firmie CIBER)

Profil przyszłego klienta biblioteki akademickiej

Od przysposobienia bibliotecznego do bardziej rozwiniętych form…

W wielu krajach (szczególnie anglosaskich, ale nie tylko) przyjęto model kształcenia oparty na koncepcji information literacy.

Jeśli szkolić – to jak?

Information literacy polega na

”

Nieco teorii

przystosowaniu własnych zachowań informacyjnych do rozpoznania, a także wykorzystania informacji pozyskanej przy pomocy różnorodnych kanałów i źródeł, stosownie do potrzeb i możliwości z zachowaniem zasad etycznych

(2003, Webber, Johnston ; tł. M. Karciarz)”

Standardy i modele wypracowywane były i są przez • organizacje skupiające bibliotekarzy,• instytucje, w których realizuje się rozszerzone szkolenia użytkowników informacji (głównie ośrodki akademickie)

Standardy, czyli w poszukiwaniu wzorców

Standardy mają postać:• zestawień umiejętności (podstawowych oraz szczegółowych),• efektów przeprowadzanych szkoleń,• cyklu w jakim realizowane są kolejne procesy informacyjne.

7 Filarów Information Literacy (2004, SCONUL)

Standardy uniwersalne, czyli punkt wyjścia

Rozpoznanie potrzeb informacyjnych

Określenie sposobów na uzupełnienie luki informacyjnej

Stworzenie strategii wyszukiwawczej

Wyszukiwanie informacji

Porównanie i ocena pozyskanych informacji

Organizacja i wykorzystanie informacji,jej prezentacja

Synteza otrzymanej informacji, budowanie nowej informacji

Podstawowa umiejętność korzystania z biblioteki

oraz komputera

InformationLiteracy

początkujący > średnio-zaawansowany > zaawansowany > ekspert

Standard bliski potrzebom użytkowników bibliotek akademickich.

Wiedza o tym jak korzystaćz biblioteki i katalogu dla początkujących, a dla zaawansowanych i ekspertów wiedza o bazach danych, specjalistycznych wyszukiwarkach etc.

Big 6 Skills (1987 -> 2010, M. Eisenberg, D. Johnson, B. Berkowitz)

1. Zdefiniowanie zadania• Zapoznaje się z moim zadaniem.• Określam jaka informacja niezbędna jest do rozwiązania

zadania.

2. Budowanie strategii wyszukiwania informacji

• Wybieram odpowiednie narzędzia oraz zasoby informacyjne.• Opracowuję plan wyszukiwania.

3. Lokalizacja i dostęp • Przygotowuję pytania.• Wydobywam informacje z wybranych źródeł.

4. Korzystanie z informacji

• Zapoznaję się z informacjami (czytam, słucham, oglądam).• Selekcjonuje wybrane informacje.

5. Synteza • Przetwarzam i organizuję informacje.• Wyniki prezentuję w czytelnej dla odbiorców postaci.

6. Ocena wykonania zadania

• Oceniam przeprowadzone przez siebie działania (wydajność procesu) oraz sposób prezentacji zbudowanej na podstawie pozyskanych informacji wiedzy (skuteczność procesu).

Użytkownik poznaje cały proces!

Standardy dla użytkowników bibliotek medycznych

Użytkownik biblioteki medycznej1) zna swoje potrzeby w zakresie informacji medycznej, umie je sprecyzować,2) umie dotrzeć do potrzebnej informacji i ją pozyskać,3) krytycznie ocenia uzyskane informacje,4) wykorzystuje wyselekcjonowane informacje do tworzenia i upowszechniania nowej wiedzy

(Anna Grygorowicz, Elżbieta Kraszewska )

Standardy przedmiotowe (dyscyplinarne, specjalistyczne)

Standardy dla użytkowników bibliotek medycznych

Użytkownik bibioteki medycznej1) zna swoje potrzeby w zakresie informacji medycznej, umie je sprecyzować,2) umie dotrzeć do potrzebnej informacji i ją pozyskać,3) krytycznie ocenia uzyskane informacje,4) wykorzystuje wyselekcjonowane informacje do tworzenia i upowszechniania nowej wiedzy

(Anna Grygorowicz, Elżbieta Kraszewska )

Standardy przedmiotowe (dyscyplinarne, specjalistyczne)

• zna kryteria oceny wiarygodności źródeł informacji medycznej• zna kryteria oceny wiarygodności publikacji z zakresu medycyny

Wartość dodana standardów

1) Ten sam profil wykształconego użytkownika informacji (information literate)

2) Materiały instruktażowe, metodyczne, podręczniki3) Doświadczenie innych bibliotekarzy4) Wspólne projekty5) Komunikacja

BIBLIOGRAFIA

BASILI C. Theorems of Information Literacy. A matematical-like approach to the discourse of Information Literacy. 2006. [dostęp 20 listopada 2009]. <http://eprints.rclis.org/13509/1/Theoremspaper.pdf>. The Big 6. Information & Technology Skills for Student Achievement. [dostęp 1 lutego 2010]. <http://www.big6.com>. DERFERT-WOLF L. Information literacy - koncepcje i nauczanie umiejętności informacyjnych. „Biuletyn EBIB” 2005, nr 1. [dostęp 20 listopada 2009]. <http://ebib.oss.wroc.pl/2005/62/derfert.php>. EISENBERG M., JOHNSON D., BERKOWITZ B. Information, Communications, and Technology (ICT) Skills Curriculum Based on the Big6 Skills Approach to Information Problem-Solving. 2010 . [dostęp 11 lutego 2010]. <http://www.big6.com/go/wp-content/2010/02/ICT-Big6-Curriculum-Eisenberg-Johnson-Berkowitz-Feb.2010.pdf>. GRYGOROWICZ A., KRASZEWSKA E. Propozycje standardów w zakresie edukacji użytkowników polskich bibliotek medycznych. [dostęp 1 sierpnia 2010]. <http://www.annales.gumed.edu.pl/attachment/attachment/5151/19-an37_Grygorowicz-Propozycje_stand.pdf>. SCONUL. The Seven Pillars of Information Literacy model. [dostęp 1 lutego 2010]. <http://www.sconul.ac.uk/groups/information_literacy/sp/model.html>.

W prezentacji wykorzystano symbol information literacy:UNESCO – IFLA – Information Literacy Logo

Dziękujęi zapraszam do dyskusji