Informacja z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału Banku ......1) ryzyko kredytowe z...
Transcript of Informacja z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału Banku ......1) ryzyko kredytowe z...
Bank Spółdzielczy
w Dołhobyczowie
Informacja z zakresu profilu ryzyka i poziomu kapitału
Banku Spółdzielczego w Dołhobyczowie
według stanu na dzień 31 grudnia 2013 roku
________________________________________________________________________
Dołhobyczów, kwiecień 2014 r.
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
2
Spis treści
I. Informacje ogólne _______________________________________________________ 3
II. Cele i zasady zarządzania poszczególnymi ryzykami __________________________ 3
III. Fundusze własne ______________________________________________________ 12
IV. Adekwatność kapitałowa _______________________________________________ 14
V. Ryzyko kredytowe _____________________________________________________ 15
VI. Ryzyko kredytowe kontrahenta __________________________________________ 21
VII. Ryzyko kredytowe do wyliczania kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem ________ 21
VIII. Metoda wyliczania wymogu kapitałowego na pokrycie ryzyka operacyjnego ____ 22
IX. Ekspozycje kapitałowe nieuwzględnione w portfelu handlowym _______________ 22
X. Ryzyko stopy procentowej dla pozycji zakwalifikowanych do portfela bankowego 23
XI. Wymogi kapitałowe na kwoty ekspozycji sekurytyzacyjnych ważone ryzykiem 26
XII. Zasady ustalania wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze 26
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
3
Niniejsza informacja stanowi realizację Polityki informacyjnej z zakresu profilu ryzyka i
poziomu kapitału Banku Spółdzielczego w Dołhobyczowie (wprowadzonej Uchwałą Zarządu
Nr 26 /2012 z dnia 15.03.2012 r. oraz zatwierdzonej Uchwałą Rady Nadzorczej Nr 32/2012
z dnia 20.03.2012 r.) wynikającej z postanowień Uchwały KNF Nr 385/2008 z dnia 17 grudnia
2008 roku w sprawie szczegółowych zasad i sposobu ogłaszania przez banki informacji o
charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu
informacji podlegających ogłaszaniu z uwzględnieniem późniejszych zmian.
Informacja o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczące adekwatności kapitałowej
Bank udostępnia osobom zewnętrznym, w szczególności klientom Banku oraz uczestnikom
rynków finansowych z częstotliwością roczną, w terminie do 30 dni od zatwierdzenia przez
Zebranie Przedstawicieli rocznego sprawozdania finansowego Banku. Dane prezentowane w
Informacji sporządzone zostały według stanu na dzień 31 grudnia 2013 roku.
I. Informacje ogólne
1. Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie z siedzibą w Dołhobyczowie, ul. Partyzantów 3, zwany dalej
Bankiem, przedstawia informacje o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczące adekwatności
kapitałowej wg stanu na dzień 31.12.2013 r.
2. W 2013 roku Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie prowadził działalność w następujących
jednostkach organizacyjnych:
Centrala Banku w Dołhobyczowie, ul. Partyzantów 3, 22-540 Dołhobyczów,
Oddział w Mirczu, ul. Kryłowska 29, 22-530 Mircze,
- Oddział w Trzeszczanach, 22-544 Trzeszczany
Punkt Kasowy w Hulczu, 22-540 Dołhobyczów,
Punkt Kasowy w Hrubieszowie,ul.27 Wołyńskiej Piechoty AK 11 22-500 Hrubieszów,
Filia Banku Spółdzielczego w Hrubieszowie, ul. Ludna 22 nr lokalu 21, 22-500 Hrubieszów,
Działalność operacyjna prowadzona jest za pośrednictwem bankowości internetowej.
3. Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie na dzień 31.12.2013 r. nie posiadał udziałów w podmiotach
zależnych nieobjętych konsolidacją.
II. Cele i zasady zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka
1. Struktura organizacyjna
Podstawowe zadania organów Banku w zakresie zarządzania ryzykiem zostały określone w
„Strategii zarządzania ryzykiem w banku Spółdzielczym w Dołhobyczowie”. W procesie
zarządzania ryzykiem w banku uczestniczą następujące organy, jednostki i komórki
organizacyjne:
Rada Nadzorcza Banku:
1. Zatwierdza strategię działania Banku oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania
Bankiem, obejmujące m.in.:
a) specyfikę i profil działalności,
b) możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku,
c) założenia polityki w zakresie ryzyka braku zgodności.
2. Zatwierdza procedury dotyczące procesów:
a) szacowania kapitału wewnętrznego,
b) planowania i zarządzania kapitałowego.
3. Zatwierdza strukturę organizacyjną Banku dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
4
ryzyka.
4. Zatwierdza plan pozyskania i utrzymania środków obcych stabilnych.
5. Sprawuje nadzór nad zgodnością polityki banku w zakresie podejmowania ryzyka ze
strategią i planem finansowym Banku.
6. Zapewnia wybór członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do
sprawowania wyznaczonych im funkcji.
7. Sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w
działalności Banku oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez
zapoznanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na
poszczególne rodzaje ryzyka i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności
i adekwatności zarządzania ryzykiem.
8. Ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne
i zgodne z polityką Rady Nadzorczej.
Zarząd Banku:
1. Odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację pisemnych strategii oraz
procedur dotyczących identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka w zakresie:
a) systemu zarządzania ryzykiem,
b) systemu kontroli wewnętrznej,
c) szacowania kapitału wewnętrznego, zarządzania i planowania kapitałowego,
d) dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału
wewnętrznego.
2. Odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, systemu kontroli wewnętrznej,
procesu szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania
i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów.
3. Odpowiada za właściwe ustalenie całkowitego wymaganego poziomu kapitału na pokrycie
wszystkich istotnych rodzajów ryzyka i jego jakościową ocenę.
4. Wprowadza zatwierdzaną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do
wielkości i profilu ponoszonego ryzyka.
5. Wprowadza podział zadań realizowanych w Banku który zapewnia niezależność funkcji
pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej
podejmowaniem ryzyka przez Bank.
6. Zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do
akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku.
7. Odpowiada za przejrzystość działań banku, a w szczególności za:
a) ujawnianie informacji na temat działalności banku, pozwalających na ocenę
skuteczności działania Rady nadzorczej i zarządu w zakresie zarządzania Bankiem,
monitorowania bezpieczeństwa działalności banku i na ocenę sytuacji finansowej
Banku,
b) zapewnienie zgodności działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa,
c) zapewnienie, że Bank prowadzi politykę służącą zarządzaniu wszystkimi istotnymi
rodzajami ryzyka w działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie.
8. Uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz
biegłych rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem.
Jednostki i komórki organizacyjne:
1. Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie
konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, czy też jednostkami organizacyjnymi
Banku.
2. Komórki organizacyjne Banku biorą udział w procesie zarządzania ryzykiem poprzez
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
5
realizację celów zawartych w przyjętych przez Zarząd Banku procedurach zarządzania
poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Banku.
3. W procesie zarządzania ryzykiem udział biorą: Komitet Kredytowy oraz Stanowisko
Zarządzania Ryzykami i Analiz, będący organem opiniodawczo-doradczym Zarządu
Banku w zakresie efektywnego kształtowania struktury ilościowej i jakościowej aktywów i
pasywów w celu optymalizacji dochodu, przy jednoczesnym zachowaniu pełnego
bezpieczeństwa Banku.
4. W ramach procesu zarządzania ryzykiem kierownicy lub wyznaczeni pracownicy komórek
organizacyjnych Banku sprawują kontrolę w zakresie występujących ryzyk oraz oceniają
ich poziom, zgodnie z przyjętymi regulacjami.
5. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości i uchybień obniżających ocenę jakości
zarządzania ryzykiem, kierownicy lub wyznaczeni pracownicy komórek organizacyjnych
zobowiązani są do bieżącego informowania o zaistniałych faktach nadzorującego te ryzyka
członka Zarządu.
2. Strategie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka:
W procesie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, strategiczne cele dla Banku
zatwierdza Rada Nadzorcza, która ocenia skuteczność działań Zarządu banku, mających
na celu zapewnienie efektywności procesu zarządzania ryzykiem.
Zarządzanie ryzykiem w Banku realizowane jest w oparciu o opracowane w formie pisemnej
i zatwierdzone przez Zarząd wewnętrzne strategie i procedury, które określają sposób
identyfikacji, pomiaru, monitorowania i raportowania poszczególnych rodzajów ryzyka
uznanych przez Bank za istotne. Do ryzyk, istotnych w swojej działalności, które podlegają szczególnemu nadzorowi, Bank zalicza:
1) ryzyko kredytowe z uwzględnieniem ryzyka koncentracji,
2) ryzyko płynności,
3) ryzyko stopy procentowej,
4) ryzyko walutowe,
5) ryzyko operacyjne.
6) ryzyko braku zgodności
7) ryzyko biznesowe,
8) oraz inne ryzyka, jeżeli według oceny Banku lub zgodnie z „Procedurą wyznaczania wewnętrznego
wymogu kapitałowego w Banku Spółdzielczym w Dołhobyczowie’ winny podlegać odrębnemu
zarządzaniu na podstawie pisemnych procedur.
Strategie i procesy zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka:
1) Ryzyko kredytowe z uwzględnieniem ryzyka koncentracji zwane dalej ryzykiem kredytowym:
Celem zarządzania ryzykiem kredytowym jest utrzymanie stabilnego i na założonym w planie
finansowym poziomu wyniku finansowego oraz posiadanie funduszy własnych
adekwatnych do rodzaju i rozmiarów prowadzonej działalności, zapewniających
bezpieczeństwo Banku. Przez zarządzanie rozumie się proces kształtowania struktury
ilościowej (zróżnicowanie portfela aktywów) i jakościowej aktywów, w celu osiągnięcia
optymalnego wyniku przy równoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa Banku, jak również
uniknięcia pośrednich i bezpośrednich strat wynikających z nieadekwatności lub błędów
procesów, ludzi i systemów lub przyczyn zewnętrznych.
2) Ryzyko płynności:
Celem zarządzania ryzykiem płynności jest zapobieganie powstaniu sytuacji kryzysowych
prowadzących do zachwiania płynności Banku poprzez zapewnienie terminowej realizacji
bieżących i przyszłych zobowiązań wobec klientów. Przez zarządzanie ryzykiem płynności
rozumie się proces kształtowania struktury ilościowej (zróżnicowanie składników pasywów i
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
6
aktywów) w celu osiągnięcia optymalnego wyniku finansowego, przy jednoczesnym
zapewnieniu płynności finansowej Banku.
3) Ryzyko stopy procentowej:
Celem strategicznym polityki Banku w odniesieniu do ryzyka stopy procentowej jest
minimalizacja ryzyka związanego z możliwością wystąpienia niekorzystnych zmian stóp
procentowych i ich negatywnym wpływem na wynik finansowy Banku. Ponadto celem jest
zidentyfikowanie podstawowych zagrożeń związanych z tym ryzykiem z jednoczesnym
zastosowaniem odpowiednich metod zarządzania mających na celu eliminację zagrożeń
nierównomiernej reakcji różnych pozycji bilansowych na zmianę stóp procentowych a przez
to na zmianę przychodów i kosztów Banku.
4) Ryzyko walutowe:
Zarządzanie ryzykiem walutowym w Banku polega m.in. na zawieraniu transakcji o takiej
strukturze oraz warunkach, które w najbardziej efektywny sposób zabezpieczają Bank przed
potencjalnymi stratami z tytułu zmian kursów walutowych minimalizując związane z nim
ryzyko.
5) Ryzyko operacyjne:
Zarządzanie ryzykiem operacyjnym w Banku polega na realizacji następujących działań:
a) identyfikacja ryzyka – ryzyko operacyjne rozumiane jest jako ryzyko poniesienia straty
lub zmniejszenia zysku poniżej określonego poziomu, wynikające z nieodpowiednich
lub wadliwych procesów wewnętrznych, błędów ludzkich, wadliwego działania
systemów: logistycznych, technicznych i teleinformatycznych lub zaistnienia
niekorzystnych zdarzeń zewnętrznych; do obszaru ryzyka operacyjnego włącza się
również ryzyko prawne; z obszaru ryzyka operacyjnego wyłącza się ryzyko utraty
reputacji oraz ryzyko błędu modeli,
b) ocena jego potencjalnego wpływu,
c) redukcja ryzyka,
d) monitorowanie efektywności redukcji ryzyka,
e) raportowanie.
6) Ryzyko braku zgodności:
Celem zarządzania ryzykiem braku zgodności jest:
a) wyznaczanie profilu ryzyka Banku,
b) identyfikacja czynników ryzyka,
c) monitorowanie poziomu ryzyka braku zgodności,
d) raportowanie i informowanie o poziomie ryzyka,
e) podejmowanie czynności mających na celu ograniczenie występowania i łagodzenia
skutków występowania ryzyka,
f) wdrożenie systemu kontroli procesu zarządzania ryzykiem.
7) Ryzyko biznesowe:
Zarządzanie ryzykiem biznesowym polega na osiągnięciu założonych celów
ekonomicznych w powodzeniu Banku w rywalizacji rynkowej,.
Celem strategicznym w zakresie ryzyka biznesowego Jest:
a) utrzymanie stałej, niewrażliwej na zmiany otoczenia pozycji rynkowej i
ekonomicznej Banku,
b) ocena ryzyka i wpływ produktów bankowych na to ryzyko,
c) prowadzenie działań mających na celu prawidłowe zarządzanie aktywami i
pasywami w celu ustalenia optymalnego wyniku finansowego,
d) opracowywanie planu finansowego biorącego pod uwagę zarządzanie
wszystkimi istotnymi ryzykami.
8. W celu ostrożnego i stabilnego zarządzania ryzykami, w Banku funkcjonuje Strategia Zarządzania
poszczególnymi rodzajami ryzyka, która to określa istotę, cel, zasady, rolę organów nadzorczych i
pracowników, oraz zadania i zasady kontroli w zakresie zarządzania ryzykiem.
W Banku funkcjonują polityki w zakresie zarządzania następującymi rodzajami ryzyka:
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
7
Polityka kredytowa,
- celem polityki tej jest racjonalne zarządzanie ryzykiem portfela kredytowego, jego wzrost przy
utrzymaniu relatywnie wysokiej dochodowości i minimalizacji wskaźnika szkodliwości, oraz
zapewnienie zgodności procedur i produktów kredytowych Banku z wymogami Nowej Umowy
Kapitałowej.
Polityka kapitałowa,
- realizacja której zapewni kontynuację działania Banku przy jednoczesnym ponoszeniu
akceptowanego poziomu ryzyka występującego w jego działalności. Wzrost funduszy Banku
będzie możliwy dzięki rozwojowi działalności handlowej i będzie skutkował wzrostem skali
ponoszonego ryzyka.
Polityka zarządzania ryzykiem kredytowym z uwzględnieniem ryzyka koncentracji,
- której celem jest kształtowanie struktury ilościowej i jakościowej aktywów w celu osiągnięcia
optymalnego wyniku przy równoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa Banku, jak również
uniknięcia strat wynikających z nieadekwatności lub błędów procesów, ludzi i systemów, lub
przyczyn zewnętrznych a także umożliwianie podjęcia ostrożnościowych decyzji dotyczących
działalności Banku.
Polityka zarządzania ryzykiem płynności,
- celem polityki są ustalenia wiążących Bank norm płynności obejmującej całokształt zagadnień
związanych z utrzymaniem krótko-, średnio-, i długoterminowej płynności Banku oraz pomiarem,
monitorowaniem i kontrolowaniem ryzyka płynności, w tym wyznaczaniem i raportowaniem
nadzorczych norm płynności.
Polityka kadrowa,
- jest zbiorem systemu celów, zasad, metod i instrumentów mających za zadanie kształtowanie
zespołu pracowniczego Banku, z uwzględnieniem równowagi interesów stron, które mają udział
w organizacji tj: pracowników, członków Banku i klientów, oraz uwzględniając konieczność
zachowania norm prawnych i wykonania obowiązków płynących z innych przyjętych lub
dotyczących prawidłowego funkcjonowania w Banku regulacji.
Polityka zarządzania zgodnością,
- bezpośrednim celem polityki jest ograniczanie strat finansowych, spowodowanych brakiem
zgodności przepisów wewnętrznych w Banku z regulacjami zewnętrznymi, a także budowanie
korzystnego wizerunku Banku jako instytucji przestrzegającej przepisów i przyjętych standardów
postępowania.
Polityka zarządzania ryzykiem operacyjnym,
- gdzie celem nadrzędnym jest zapewnienie bezpieczeństwa działania Banku, w tym bezpieczeństwa
środków w nim zgromadzonych, a także :
1) zapobieganie występowania zdarzeń i strat operacyjnych w realizowanych procesach,
2) zapobieganie powstawania zagrożeń o charakterze katastroficznym lub zagrażającym utratę
ciągłości działania Banku,
3) minimalizowanie skutków zaistniałych zdarzeń i strat operacyjnych z tytułu ryzyka operacyjnego,
4) stosowanie mechanizmów redukujących ryzyko, w tym mechanizmów transferu ryzyka,
5) utrzymywanie ryzyka na akceptowalnym dla Banku poziomie.
Polityka zarządzania ryzykiem walutowym,
- celem strategicznym w zakresie zarządzania ryzykiem jest dążenie do pełnego zaspokojenia potrzeb
klientów w zakresie obsługi dewizowej, zwiększanie obrotu dewizowego przy stałym wzroście
przychodów z tytułu wymiany, utrzymywanie pozycji walutowej całkowitej na poziomie nie
przekraczającym 2% funduszy własnych, która nie wiąże się z koniecznością utrzymywania
regulacyjnego wymogu kapitałowego na ryzyko walutowe.
Polityka informacyjna,
- polityka zawiera szczegółowe zasady i sposoby ogłaszania przez Bank informacji o charakterze
jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji
podlegających ogłaszaniu. Ujawnienie informacji na temat profilu ryzyka oraz poziomu kapitału
udostępnia uczestnikom rynku aktualnej i wiarygodnej informacji umożliwiającej ocenę działalności
banku, uruchamia rynkowe mechanizmy dyscyplinujące które uzupełniają i wspomagają działania
nadzorcze.
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
8
Polityka bezpieczeństwa,
- jest zbiorem spójnych, precyzyjnych i zgodnych z obowiązującym prawem przepisów, reguł
i procedur, według których Bank buduje, zarządza oraz udostępnia zasoby i systemy informacyjne
i informatyczne. Określa które zasoby i w jaki sposób mają być chronione. Obejmuje wskazanie
możliwych rodzajów naruszenia bezpieczeństwa, scenariusze postępowania w takich sytuacjach
i działania, które pozwolą uniknąć powtórzenia się danego incydentu. Definiuje ponadto poprawne
i niepoprawne korzystanie z zasobów.
Wewnętrzna polityka antymobbingowa,
- ustala zasady przeciwdziałania zjawiskom mobbingu , a jej celem jest zapobieganie temu zjawisku.
W związku z tym, każdy nowo przyjęty pracownik do pracy potwierdza znajomość wymienionych
zasad w polityce stosownym oświadczeniem.
Polityka zarządzania ryzykiem biznesowym,
- dotyczy pozycji rynkowych i wyników banku obserwowanych z perspektywy długofalowych celów
obejmujących utrzymanie stałej, niewrażliwej na zmiany otoczenia pozycji rynkowej i
ekonomicznej Banku, poprzez właściwy proces zarządzania strategicznego, monitorowania
otoczenia i postępów strategii, planowania i zarządzania wynikiem finansowym oraz pomiar
wrażliwości Banku na zmianę czynników otoczenia.
Polityka inwestycyjna,
- określa zasady inwestowania przez Bank funduszy w celu powiększenia ich wartości poprzez
wszelkie długoterminowe zaangażowanie w instrumenty rynku kapitałowego, pieniężnego,
nieruchomości lub wszelkie inne przedsięwzięcia mogące przynosić zyski Bankowi.
8. W strukturze organizacyjnej Banku funkcjonuje od 05 grudnia 2007 roku Stanowisko Zarządzania
Ryzykami i Analiz w Banku Spółdzielczym w Dołhobyczowie podległe V-ce Prezesowi Zarządu do
spraw finansowo-księgowych, które na dzień 31.12.2013 r. obejmowało swoim zakresem działania
monitorowanie następujących ryzyk: kredytowego i koncentracji zaangażowań, płynności, stopy
procentowej, walutowego, operacyjnego, rynkowego i braku zgodności, oraz identyfikację pomiaru,
limitowania, monitorowania i raportowania ryzyka, a także opiniowanie regulacji wewnętrznych
Banku pod kątem poszczególnych rodzajów ryzyka.
9. W stosunku do ryzyk objętych szczególnym nadzorem opracowane zostały metody ich pomiaru oraz
system raportowania:
Ryzyko kredytowe z uwzględnieniem ryzyka koncentracji:
Celem identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka kredytowego jest:
określenie aktualnego narażenia Banku na ryzyko kredytowe,
wypracowanie strategii ograniczającej wielkość ryzyka kredytowego, zapobiegającej
sytuacjom kryzysowym.
Pomiar ryzyka kredytowego obejmuje:
a) ustalenie jakości należności na podstawie kryteriów określonych w regulacjach
wewnętrznych Banku,
b) ustalenie dywersyfikacji należności, w tym wielkości pojedynczych zaangażowań,
c) ocenę adekwatności rezerw i funduszy,
d) ocenę windykacji należności,
e) uwarunkowania gospodarcze, ogólnokrajowe i lokalne oraz ich wpływ na jakość portfela
kredytowego Banku, a przez to konieczność dokonywania odpisów na rezerwy,
f) oszacowanie strat (faktycznych i potencjalnych) oraz ich pokrycia w funduszach
własnych Banku,
g) ocenę trendów wskazujących na zmiany w jakości aktywów a szczególnie wzrost
potencjalnych strat związanych z ryzykiem kredytowym.
Raport zawierający opis sytuacji Banku w zakresie ryzyka kredytowego wraz z wnioskami
jest przekazywany do analizy Zarządowi Banku w cyklach miesięcznych.
Ryzyko płynności:
Celem identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka płynności jest:
określenie aktualnego narażenia Banku na ryzyko płynności,
prognozowanie poziomu ryzyka płynności w przyszłości oraz ocena skutków, jakie
niekorzystne warunki wewnętrzne i zewnętrzne mogą wywrzeć na sytuację Banku,
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
9
wypracowanie rozwiązań ograniczających wielkość ryzyka płynności oraz
zapobiegających sytuacjom kryzysowym w Banku,
opracowanie planów awaryjnych, zapewniających przetrwanie sytuacji kryzysowych i
powrót do normalnej działalności.
Ryzyko płynności identyfikuje się na podstawie:
a) bieżącej oceny sytuacji makroekonomicznej w kraju,
b) analizy sytuacji Banku,
c) analizy sytuacji finansowej Banku Zrzeszającego (obecnie jest to Bank Polskiej
Spółdzielczości S.A.) oraz jej wpływu na sytuację Banku.
Raportowanie ryzyka płynności dokonywane jest codziennie (V-ce Prezes Zarządu) lub w
cyklach miesięcznych (Zarząd Banku) w zależności od szczegółowości i przeznaczenia
informacji koniecznej w celu monitorowania płynności finansowej Banku.
Ryzyko stopy procentowej:
Celem analizy ryzyka stopy procentowej jest m.in. określenie ewentualnych (potencjalnych)
zmian w profilu narażenia Banku na ryzyko stopy procentowej, w przypadku pełnego
wykorzystania przez klientów przyznanych linii kredytowych przy uwzględnieniu
odpowiednich założeń zapisanych w wewnętrznych regulacjach Banku.
Bank do pomiaru stopnia narażenia na ryzyko stopy procentowej stosuje:
metodę luki stopy procentowej (jako podstawowe narzędzie analityczne),
metodę symulacji zmian dochodu odsetkowego,
analizę podstawowych wskaźników związanych z ryzykiem stopy procentowej.
Raporty z analizy ryzyka stopy procentowej są przekazywane Zarządowi Banku wraz z
wnioskami do analizy w cyklach miesięcznych.
Ryzyko walutowe:
Celem identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka walutowego jest efektywne
zabezpieczenie Banku przed potencjalnymi stratami z tytułu zmian kursów walutowych. Dla
zapewnienia prawidłowego bieżącego zarządzania ryzykiem walutowym w Banku sporządza
się raport pozycji walutowej Banku trzykrotnie w ciągu każdego dnia roboczego, codzienny
raport z całkowitej pozycji walutowej Banku za poprzedni dzień roboczy, raporty dekadowe,
oraz miesięczną informację wraz z wnioskami do analizy przez Zarząd Banku. Powyższe
informacje sporządzane są w oparciu o wewnętrzne regulacje bankowe.
Ryzyko operacyjne:
W Banku funkcjonują następujące mechanizmy identyfikacji i oceny ryzyka operacyjnego:
okresowe przeglądy ryzyka dokonywane w cyklach kwartalnych, których celem jest:
a) weryfikacja profilu ryzyka operacyjnego Banku poprzez identyfikację i ocenę
nowych oraz ocenę zidentyfikowanych wcześniej ryzyk,
b) opracowanie zaleceń i bieżących decyzji mających za zadanie ograniczenie wpływu
zidentyfikowanych ryzyk na efekty finansowe oraz bezpieczeństwo Banku,
jednorazowe przeglądy ryzyka dotyczące nowych produktów, systemów i procesów,
dokonywane zawsze przed ich wdrożeniem, których celem jest zwiększenie świadomości
występowania ryzyka u pracowników zaangażowanych we wdrożenie, a także
przygotowanie działań zapobiegających lub zmniejszających ewentualne negatywne skutki
dla wyników Banku, a także jego bezpieczeństwa.
Ryzyko braku zgodności:
Celem identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka braku zgodności jest:
- ograniczenie strat finansowych i niefinansowych, spowodowanych brakiem zgodności
przepisów wewnętrznych Banku z regulacjami zewnętrznymi,
- nieprzestrzeganie wewnętrznych regulacji bankowych, oraz standardów postępowania
przyjętych przez Bank,
- ograniczenie występowania ryzyka prawnego oraz operacyjnego stanowiących podstawę
występowania ryzyka braku zgodności,
- budowanie korzystnego wizerunku Banku jako instytucji przestrzegającej przepisów
i przyjętych standardów postępowania.
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
10
Monitorowanie ryzyka braku zgodności odbywa się na Stanowisku Zarządzania Ryzykami i
Analiz. Raporty są przekazywane półrocznie Zarządowi i w cyklach półrocznych Radzie
Nadzorczej Banku.
10. Opis zasad polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka oraz strategie i procesy
monitorowania skuteczności zabezpieczeń i metod ograniczania ryzyka.
6.1. Bank w ramach realizacji polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka stosuje
następujące elementy polityki ograniczania ryzyka:
zmniejszanie ryzyka – polegające na:
a) podziale ryzyka – poprzez przystępowanie do umów konsorcjum, udzielanie
kredytów o wartości nie przekraczającej przyjętego limitu udziału kredytu w
finansowaniu,
b) ograniczaniu ryzyka – poprzez ustalenie limitów wewnętrznych ograniczających
podejmowanie ryzyka danego rodzaju, ustalenie w umowach kredytowych
możliwości wypowiedzenia umowy w przypadku zajścia nadzwyczajnych
okoliczności mających wpływ na spłatę kredytu,
c) ilościowy rozrzut ryzyka – limity dotyczące pojedynczych kredytów, limity
dotyczące koncentracji kredytowej, limity dotyczące koncentracji depozytów,
d) jakościowy rozrzut ryzyka – limity zaangażowania w dany sektor, branżę, rodzaj
produktu itp.
przenoszenie ryzyka – polegające na:
a) ustanawianiu prawnych zabezpieczeń kredytów, rozszerzanie odpowiedzialności za
spłatę kredytu,
b) ubezpieczeniu ryzyka – poprzez przeniesienie części ryzyka na ubezpieczyciela,
c) rekompensowaniu ryzyka – poprzez skalkulowanie marży na ryzyko wliczanej w
cenę produktu,
podejmowanie ryzyka – polegające na:
a) gotowości ponoszenia ryzyka – poprzez tworzenie odpowiednich rezerw celowych,
b) kontroli współczynnika wypłacalności – w celu utrzymywania odpowiedniego
poziomu funduszy własnych,
c) monitorowaniu wskaźników struktury finansowej – poprzez wyliczanie i kontrolę
wskaźników jakości aktywów,
unikanie ryzyka – polegające na rezygnacji z działalności, której ryzyko przekracza apetyt na
ryzyko zaakceptowane przez Zarząd i Radę Nadzorczą Banku.
6.2. W zakresie ryzyka kredytowego i koncentracji zaangażowań zasady stosowania zabezpieczeń,
ograniczania ryzyka, a także monitorowania skuteczności zabezpieczeń i metod ograniczania
ryzyka są następujące:
1) określenie polityki kredytowej (rodzaju udzielanych kredytów, pożądanych rodzajów
kredytobiorców, rodzaju przyjmowanych zabezpieczeń itp.),
2) dywersyfikacja portfela kredytowego pod względem: branży/rodzaju działalności, klienta,
rodzaju zabezpieczenia kredytu, okresu zapadalności, rodzaju produktu kredytowego,
3) efektywna ocena zdolności kredytowej na etapie rozpatrywania wniosku i w trakcie
trwania umowy,
4) skuteczna restrukturyzacja i windykacja należności zagrożonych,
5) rzetelny przegląd wszystkich należności i innych aktywów oraz udzielonych zobowiązań
pozabilansowych oraz właściwa ich klasyfikacja.
W Banku stosowana jest ocena wskaźnikowa, obejmująca następujące wskaźniki:
1) współczynnik wypłacalności,
2) współczynnik adekwatności kapitałowej,
3) kredyty i pożyczki (wartość bilansowa) / aktywa (wartość bilansowa),
4) kredyty preferencyjne (wartość brutto) / kredyty i pożyczki (wartość brutto),
5) kredyty i pożyczki zagrożone (wartość brutto) / kredyty i pożyczki (wartość brutto),
oraz wskaźniki wchodzące w skład następujących grup (omówione szczegółowo w
wewnętrznych regulacjach Banku):
1) wskaźniki branżowe portfela kredytowego,
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
11
2) wskaźniki produktowe portfela kredytowego,
3) jakość kredytów i pożyczek,
4) wskaźniki ryzyka sektora niefinansowego,
5) wskaźniki udziału podmiotów w portfelu kredytowym.
6.3. W zakresie ryzyka płynności Bank stosuje następujące zalecenia:
1) kształtowanie struktury aktywów i pasywów (zapadalność / wymagalność) w taki sposób,
by dopasować ją do potrzeb wynikających z cyklu działalności Banku,
2) utrzymywanie odpowiednich zasobów aktywów płynnych dla zapewnienia
nieprzewidzialnego zapotrzebowania na środki, na poziomie uzależnionym od stabilności
depozytów oraz prawdopodobieństwa szybkiego wzrostu portfela kredytowego,
3) wykorzystanie rezerwy obowiązkowej do bieżących rozliczeń pieniężnych przy
utrzymaniu średniego poziomu rezerwy na zadeklarowanym poziomie,
4) ograniczanie koncentracji wierzytelności, zaangażowań wobec akcjonariuszy i grup
powiązanych kapitałowo i organizacyjnie oraz innych nadmiernych zaangażowań,
5) wyodrębnianie stabilnych źródeł finansowania oraz podejmowanie działań w celu ich
powiększania,
6) utrzymywanie zróżnicowanej bazy depozytowej, zarówno w kategoriach terminowości, jak
i podmiotowości klientów (ograniczanie uzależnień od poszczególnych źródeł
finansowania),
7) stałe umowy współpracy z bankami umożliwiające przyjęcie lokat międzybankowych lub
zaciągnięcie kredytów i pożyczek,
8) pozyskiwanie środków na rynku międzybankowym innymi dostępnymi metodami,
9) trafne prognozy krótko-, średnio- i długoterminowe dotyczące przepływów pieniężnych,
10) wypracowanie technik szybkiego reagowania na działanie czynników zewnętrznych,
11) kształtowanie właściwej relacji z klientami w celu zmniejszenia niepewności co do
ewentualnych zachowań w momencie powstania sytuacji kryzysowej.
Instrumentami zarządzania ryzykiem płynności są następujące globalne limity ostrożnościowe
ograniczające to ryzyko (opisane szczegółowo w regulacjach wewnętrznych Banku)
podzielone na grupy:
1) Wskaźniki płynności,
2) Wskaźniki zabezpieczenia płynności,
3) Wskaźniki stabilności bazy depozytowej,
4) Wskaźniki finansowania aktywów,
5) Limity ograniczające zarządzanie płynnością bieżącą.
6.4. W zakresie ryzyka stopy procentowej Bank ogranicza ryzyko poprzez stosowanie systemu
limitów i odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i pasywów. Bank dąży do
kształtowania wysokości luki niedopasowania między aktywami i pasywami w taki sposób, by
uzyskać jej optymalną wielkość, która przyniesie Bankowi największe dochody odsetkowe
przy zakładanych zmianach rynkowych stóp procentowych. Jednocześnie zachowany powinien
być warunek bezpieczeństwa dochodu przy nieoczekiwanej zmianie stóp w kierunku
przeciwnym do zakładanego.
Badaniu podlegają następujące limity ostrożnościowe ryzyka stopy procentowej:
1) Limity wskaźników luki w poszczególnych przedziałach przeszacowania,
2) Limit na poziom ryzyka przeszacowania w okresie 12 miesięcy,
3) Limit na łączny poziom ryzyka przeszacowania i ryzyka bazowego,
4) Limit na poziom ryzyka bazowego (związany z obliczaniem kapitału wewnętrznego,
5) Limit dot. ryzyka krzywej dochodowości,
6) Limit na minimalną rozpiętość oprocentowania,
7) Limit dot. badania ryzyka opcji klienta ,
a. udział kredytów spłacanych przed terminem w sumie kredytów w sytuacji normalnej i
pod obserwacją,
b. udział depozytów zerwanych przed terminem w depozytach ogółem,
6.5. W zakresie ryzyka walutowego dokonywane jest bieżące monitorowanie poszczególnych
pozycji walutowych w oparciu o sporządzany raport, zmiany pozycji wynikających z
bieżących operacji dokonywanych przez Bank, obowiązujących limitów pozycji walutowych
jak również kształtowanie się kursów międzybankowych na rynku walutowym.
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
12
W celu kontroli ryzyka walutowego i związanego z nim ryzyka kursowego wyznaczono:
1) limit na pozycje walutowe netto dla poszczególnych walut obcych,
2) limit na pozycję walutową całkowitą.
6.6. W zakresie ryzyka operacyjnego w celu zapobiegania występowaniu incydentów związanych z
tym ryzykiem stosowane są następujące metody ukierunkowane w pierwszej mierze na
działania prewencyjne:
1) kontrola wewnętrzna funkcjonalna,
2) odpowiednie procedury dotyczące dokonywania operacji i limity w zakresie
podejmowania decyzji,
3) automatyzacja wykonywania czynności,
4) szkolenia wewnętrzne dla pracowników,
5) przekazywanie bieżących informacji na temat istotnych zdarzeń ryzyka operacyjnego,
6) monitorowanie ryzyka operacyjnego, gromadzenie danych i ich okresowa analiza,
7) okresowe raportowanie na temat poziomu ryzyka i obszarów szczególnie narażonych na
ryzyko, opracowanie odpowiednich planów zachowania ciągłości działania w sytuacjach
kryzysowych.
6.7. W zakresie ryzyka braku zgodności w ramach działań zabezpieczających i w celu redukcji
ryzyka Zarząd Banku przyjmuje dokument „Zasady postępowania pracowników Banku
Spółdzielczego w Dołhobyczowie” stanowiący zbiór zasad profesjonalnego postępowania i
zaznajamia z jego treścią poprzez Kadrę Kierowniczą, wszystkich pracowników, czyniąc ich
odpowiedzialnymi za jego przestrzeganie.
Ponadto dodatkowymi mechanizmami redukcji ryzyka jest:
1) korzystanie z pomocy Banku Zrzeszającego lub z wzorców przyjętych przez Zrzeszenie,
przy opracowaniu regulacji wewnętrznych,
2) dokonywaniu przeglądów regulacji wewnętrznych po powzięciu wiadomości o przyjętych
i wchodzących w życie zmianach prawnych,
3) zasięganie opinii Radcy Prawnego w zakresie regulacji wewnętrznych, w tym wzorów
umów ,
4) szkolenie kadry i pracowników dotyczące spełniania wymagań legalności w zakresie
działania Banku,
5) kontrola kierownicza i reakcja bieżąca kadry w przypadku stwierdzenia zachowań
pracowników niezgodnie z przyjętymi w Banku standardami postępowania,
6) opracowanie, wdrożenie i przestrzeganie Instrukcji zarządzania ryzykiem braku zgodności
zawierającej procedury monitorowania i ograniczania tego ryzyka,
7) przydzielenie zadań w zakresie analizy ryzyka braku zgodności odpowiednim komórkom
organizacyjnym.
III. Informacje dotyczące Funduszy własnych
Fundusze własne są źródłem finansowania działalności Banku i gwarancją jego rozwoju.
Stanowią również zabezpieczenie w przypadku poniesienia straty przez Bank. Wartość
funduszy własnych jest wyznacznikiem poziomu stabilności finansowej Banku, co przekłada się
na stopień bezpieczeństwa prowadzonej działalności oraz zaufania klientów Banku. Bank
posiada fundusze własne odpowiadające wymogom nadzorczym oraz dostosowane do rozmiaru
prowadzonej działalności tj.na poziomie zapewniającym stabilną sytuację ekonomiczną.
1. Bank przyjmuje strategię bezpiecznego funkcjonowania, opartą na utrzymaniu rozmiarów
działalności obarczonej ryzykiem na poziomie adekwatnym do posiadanych funduszy
własnych. 2. Podstawowe informacje dotyczące głównych właściwości i warunków odnoszących się do
wszystkich pozycji i składników funduszy własnych.
3. Fundusze własne Banku ustalone są na podstawie art.127 ust.5 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997
roku „Prawo bankowe” oraz na podstawie Uchwały KNF Nr 325/2011 z dnia 20 grudnia 2011 r. w
sprawie funduszy podstawowych, ich wysokości, zakresu i warunków pomniejszenia o nie funduszy
podstawowych Banku.
Fundusze własne obejmują:
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
13
- fundusze podstawowe Banku,
- fundusze uzupełniające Banku w kwocie nieprzewyższającej funduszy podstawowych Banku,
- pozycje pomniejszające fundusze własne Banku.
a) Fundusze podstawowe Banku:
- fundusze zasadnicze Banku to wpłacony fundusz udziałowy, oraz fundusz zasobowy i fundusz
rezerwowy,
b) Fundusze uzupełniające Banku:
- fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego dokonanej na podstawie odrębnych przepisów,
c) Pozycje pomniejszające fundusze podstawowe Banku:
- akcje własne posiadane przez Bank , wycenione według cen nabycia , pomniejszone o odpisy
spowodowane trwałą utratą ich wartości,
- wartości niematerialne i prawne,
- niepokryta strata z lat ubiegłych,
- strata na koniec okresu sprawozdawczego, obliczona narastająco od początku roku obrotowego.
4. Poniższe zestawienie przedstawia poziom poszczególnych pozycji funduszy własnych Banku według
stanu na dzień 31.12.2013 r.
Wyszczególnienie Kwota
Fundusze podstawowe 8 988 252,10
fundusze zasadnicze 8 441 629,45
fundusz udziałowy 848 600,00
fundusz zasobowy 7 593 029,45
fundusz rezerwowy -
pozycje dodatkowe funduszy podstawowych 591 139,93
niepodzielony zysk z lat ubiegłych
fundusz ogólnego ryzyka bankowego zysk w trakcie zatwierdzania oraz zysk netto bieżącego okresu sprawozdawczego (pomniejszone o przewidywane obciążenia i dywidendy) 591 139,93
inne pozycje bilansu Banku, określone przez KNF
pozycje pomniejszające fundusze podstawowe 44 517,28
wartości niematerialne i prawne 44 517,28
niepodzielona strata z lat ubiegłych
strata na koniec okresu sprawozdawczego
strata w trakcie zatwierdzania inne pomniejszenia funduszy podstawowych, określone przez KNF
pozycje pomniejszające fundusze podstawowe -
brakująca kwota rezerw celowych
inwestycje kapitałowe w podmiotach finansowych
Fundusze uzupełniające 46 954,82
fundusz z aktualizacji majątku trwałego 46 954,82
zobowiązania podporządkowane
fundusze tworzone ze środków własnych lub obcych zobowiązania z tytułu papierów wartościowych o nieokreślonym terminie wymagalności oraz inne instrumenty o podobnym charakterze
inne pozycje określone przez KNB
pomniejszenia funduszy uzupełniających, określone przez KNF
pozycje pomniejszające fundusze uzupełniające -
brakująca kwota rezerw celowych
inwestycje kapitałowe w podmiotach finansowych
Fundusze własne 9 035 206,92
Całkowity wymóg kapitałowy 5 619 452,43
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
14
IV. Adekwatność kapitałowa
Filar I Nowej Umowy Kapitałowej zobowiązuje Bank do wyliczenia i utrzymania wymogu
kapitałowego na ryzyko: kredytowe, operacyjne, przekroczenia progu koncentracji
wierzytelności i przekroczenia progu koncentracji kapitałowej.
W ramach Filaru II Bank dokonuje oceny wszystkich rodzajów ryzyka bankowego, zapewnia
poziom funduszy własnych odpowiadający poziomowi zidentyfikowanych i uznanych za
istotne rodzaje ryzyka. Weryfikuje również poziom wymogu kapitałowego wynikający
z Filaru I.
1. Bank stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych:
1) metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego,
2) metodę podstawowego wskaźnika w zakresie ryzyka operacyjnego.
2. Poniższa tabela przedstawia kwoty stanowiące 8% ekspozycji ważonej ryzykiem dla każdej z klas
ekspozycji (podział wg Uchwały Nr 76/2010 KNF z dnia 10 marca 2010 roku).
Lp. Wyszczególnienie Kwota
1 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec rządów i banków centralnych 2 505,97
2 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec samorządów terytorialnych i władz lokalnych
3
ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organów administracji i podmiotów nieprowadzących działalności gospodarczej
4 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec wielostronnych banków rozwoju
5 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organizacji międzynarodowych
6 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec instytucji-banki 347 613,74
7 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec przedsiębiorców 405 457,28
8 ekspozycje detaliczne lub warunkowe ekspozycje detaliczne 50 952,93
9 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe zabezpieczone na nieruchomościach 1 162 702,31
10 ekspozycje przeterminowane
11 ekspozycje należące do nadzorczych kategorii wysokiego ryzyka
12 ekspozycje z tytułu obligacji zabezpieczonych
13 pozycje sekurytyzacyjne
14 ekspozycje krótkoterminowe wobec banków i przedsiębiorców
15 ekspozycje z tytułu jednostek uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania
16 inne ekspozycje 2 973 669,50
RAZEM: 4 942 901,73
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
15
3. Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne
rodzaje ryzyka.
Lp. Wyszczególnienie Kwota
1 ryzyko kredytowe 4 942 901,73
2 ryzyko rynkowe (walutowe)
3 przekroczenie limitu koncentracji zaangażowań i limitu dużych zaangażowań
4 Przekroczenie progu koncentracji kapitałowej
5 ryzyko operacyjne 676 550,70
RAZEM: 5 619 452,43
4. Opis metody stosowanej do oceny kapitału wewnętrznego:
Proces szacowania kapitału wewnętrznego stanowi integralną część systemu zarządzania Bankiem
oraz podejmowania decyzji o charakterze zarządczym w Banku z uwzględnieniem strategii Banku,
polityki zarządzania kapitałem oraz planów kapitałowych.
Celem procesu szacowania kapitału wewnętrznego w Banku jest ustalenie wielkości kapitału
wewnętrznego niezbędnego do pokrycia wszystkich zidentyfikowanych, istotnych rodzajów ryzyka
występujących w działalności Banku oraz zmian otoczenia gospodarczego, z uwzględnieniem
poziomu przewidywanego ryzyka. Punktem wyjściowym dla ustalenia kapitału wewnętrznego Banku
są rozwiązania oparte o minimalny regulacyjny wymóg kapitałowy (8%) wynikające z zasad
określonych dla Filaru I a sprecyzowanych szczegółowo w Uchwale KNF nr 76/2010 w sprawie
wyznaczania adekwatności kapitałowej (…).
Bank stosuje metodę wyznaczania kapitału wewnętrznego opisaną w Załączniku nr 1 do niniejszego
dokumentu (Instrukcja oceny adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Dołhobyczowie).
V. Ryzyko kredytowe
Ryzyko kredytowe jest to niebezpieczeństwo niespłacenia przez dłużnika zaciągniętego kredytu,
pożyczki pieniężnej w całości lub części wraz z odsetkami i prowizją lub nieuregulowania
wierzytelności banku z tytułu udzielonych gwarancji oraz poręczeń. Z uwagi na możliwość
poniesienia przez Bank relatywnie dużych strat, ryzyko kredytowe istotnie wpływa na działalność
Banku.
1. Według stanu na dzień 31.12.2013 roku, Bank stosował definicje należności
przeterminowanych, zagrożonych oraz metody ustalania korekt wartości i rezerw w oparciu
o zapisy Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie klasyfikacji ekspozycji kredytowych
oraz tworzenia rezerw na ryzyko kredytowe.
2. Bank w swoich analizach nie uwzględnia ryzyka geograficznego, ponieważ funkcjonuje na terenie
jednego obszaru geograficznego, określonego w Statucie Banku.
3. Ekspozycje kredytowe według wyceny bilansowej (po korektach rachunkowych) na dzień 31.12.2013r.,
bez uwzględniania skutków ograniczania ryzyka kredytowego oraz średnią kwotę ekspozycji w okresie
od 31.12.2012r. do 31.12.2013r. w podziale na klasy przedstawia poniższe zestawienie:
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
16
Lp. Wyszczególnienie Stan na dzień
31.12.2013r. w zł
Średnia kwota w okresie od
31.12.2012r do 31.12.2013r.
1 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec rządów i banków centralnych
2 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec samorządów terytorialnych i władz lokalnych
300 000,00
3
ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organów administracji i podmiotów nieprowadzących działalności gospodarczej
4 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec wielostronnych banków rozwoju
5 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organizacji międzynarodowych
6 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec instytucji
7 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec przedsiębiorców 4 937 054,53 4 500 935,67
8 ekspozycje detaliczne lub warunkowe ekspozycje detaliczne 45 418 506,44 39 562 538,10
9 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe zabezpieczone na nieruchomościach
10 ekspozycje przeterminowane
11 ekspozycje należące do nadzorczych kategorii wysokiego ryzyka
12 ekspozycje z tytułu obligacji zabezpieczonych
13 pozycje sekurytyzacyjne
14 ekspozycje krótkoterminowe wobec banków i przedsiębiorców
15 ekspozycje z tytułu jednostek uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania
16 inne ekspozycje
RAZEM: 50 355 560,97 44 363 473,77
1) Bank przyjmuje, iż klasy ekspozycji kredytowych, które stanowią przynajmniej 25% portfela
kredytowego wyznaczają istotne klasy ekspozycji. Do istotnych klas ekspozycji kredytowych
zaliczane są zatem następujące klasy:
Lp. Wyszczególnienie Wartość w zł.
1 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec rządów i banków centralnych
2 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec samorządów terytorialnych i władz lokalnych
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
17
3
ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organów administracji i podmiotów nieprowadzących działalności gospodarczej
4 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec wielostronnych banków rozwoju
5 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organizacji międzynarodowych
6 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec instytucji
7 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec przedsiębiorców
8 ekspozycje detaliczne lub warunkowe ekspozycje detaliczne 45 418 506,44
9 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe zabezpieczone na nieruchomościach
10 ekspozycje przeterminowane
11 ekspozycje należące do nadzorczych kategorii wysokiego ryzyka
12 ekspozycje z tytułu obligacji zabezpieczonych
13 pozycje sekurytyzacyjne
14 ekspozycje krótkoterminowe wobec banków i przedsiębiorców
15 ekspozycje z tytułu jednostek uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania
16 inne ekspozycje
RAZEM: 45 418 506,44
2) Struktura zaangażowania Banku wobec poszczególnych sektorów lub według typu kontrahenta
w rozbiciu na klasy ekspozycji.
5.1. Strukturę zaangażowania Banku wobec sektora finansowego według typu kontrahenta według
stanu na dzień 31.12.2013 roku przedstawia poniższa tabela:
Lp. Typ kontrahenta Wartość w zł
1 Banki 21 927 858,78
należności normalne 21 927 858,78
należności pod obserwacją
należności zagrożone
2 Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego -
należności normalne
należności pod obserwacją
należności zagrożone
3 Pomocnicze instytucje finansowe -
należności normalne
należności pod obserwacją
należności zagrożone
4 Instytucje ubezpieczeniowe -
należności normalne
należności pod obserwacją
należności zagrożone
Razem zaangażowanie w sektorze finansowym: 21 927 858,78
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
18
5.2. Struktura zaangażowania wobec sektora niefinansowego w podziale na branże według
stanu na dzień 31.12.2013 roku przedstawia poniższa tabela:
Lp. Typ kontrahenta Wartość w zł
1 Przedsiębiorstwa i spółki państwowe -
należności normalne
należności pod obserwacją
należności zagrożone
2 Przedsiębiorstwa i spółki prywatne oraz spółdzielnie 1 011 511,79
należności normalne 1 011 511,79
należności pod obserwacją
należności zagrożone
3 Przedsiębiorcy indywidualni 3 987 834,35
należności normalne 3 987 834,35
należności pod obserwacją
należności zagrożone
4 Osoby prywatne 804 254,12
należności normalne 804 254,12
należności pod obserwacją
należności zagrożone
5 Rolnicy indywidualni 45 198 804,99
należności normalne 45 198 804,99
należności pod obserwacją
należności zagrożone
6 Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych -
należności normalne
należności pod obserwacją
należności zagrożone
Razem zaangażowanie w sektorze niefinansowym: 51 002 405,25
5.3. Strukturę zaangażowania wobec sektora budżetowego w rozbiciu na kategorie należności
według stanu na dzień 31.12.2013 roku przedstawia poniższa tabela:
Wyszczególnienie Wartość w zł
należności normalne 31 324,63
należności pod obserwacją
należności zagrożone
Razem zaangażowanie w sektorze budżetowym: 31 364,63
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
19
5.4. Strukturę zaangażowania Banku w poszczególnych branżach w rozbiciu na kategorie należności
według stanu na dzień 31.12.2013 roku przedstawia poniższa tabela:
Koncentracja branżowa portfela kredytowego (w złotych)
RAZEM 51 660 052,14
1. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 45 009 420,64
1.1. Uprawy rolne inne niż wieloletnie 21 694 129,24
1.2. Uprawa roślin wieloletnich 6 700,00
1.3. Rozmnażanie roślin - 01.30.Z 190 814,00
1.4. Chów i hodowla zwierząt 1 275 938,66
1.5. Uprawy rolne połączone z chowem i hodowlą zwierząt (działalność mieszana) - 01.50.Z 20 803 098,74
1.6. Działalność usługowa wspomagająca rolnictwo i następująca po zbiorach 1 038 740,00
1.7. Leśnictwo -
1.8. Łowiectwo -
1.9. Rybactwo -
2. Górnictwo i wydobywanie -
3. Przetwórstwo przemysłowe 700 000,00
4. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych -
5. Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją -
6. Budownictwo 2 607 004,00
7. Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle 590 000,00
8. Transport i gospodarka magazynowa 170 000,00
9. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi -
10. Informacja i komunikacja -
11. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa -
12. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości -
13. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna -
14. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca -
15. Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne -
16. Edukacja -
17. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna -
18. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją -
19. Pozostała działalność usługowa 224 400,00
20. Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby 2 359 227,50
21. Organizacje i zespoły eksterytorialne -
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
20
3) Strukturę ekspozycji według okresów zapadalności w podziale na istotne klasy należności według stanu
na dzień 31.12.2013 roku przedstawia poniższa tabela:
4) Przez istotną klasę rozumie się klasę, która stanowi minimum 25% udziału w obligu kredytowym.
w tys.zł.
Istotne klasy należności a'vista 1-30 dni
1-3 m-cy
3-6 m-cy
6-12 m-cy
1-3 lat 3-5 lat 5-10 lat 10-20
lat powyżej
20 lat
Ekspozycje detaliczne lub warunkowe ekspozycje detaliczne -
1 389 5 637 9 521 11 720 8 373 4 263 7 263 2 189
RAZEM: - 1 389 5 637 9 521 11 720 8 373 4 263 7 263 2 189 -
5) Struktura ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości i przeterminowane w rozbiciu na istotne klasy
ekspozycji kredytowych według stanu na dzień 31.12.2013 r. przedstawia poniższa tabela.
Lp. Ekspozycje detaliczne lub warunkowe ekspozycje detaliczne
Wartość w zł
1 Należności normalne 45 418 506,44
kredyty w rachunku bieżącym 1 970 223,30
pozostałe kredyty i inne 43 448,283,14
kredyty przeterminowane
rezerwy celowe 12 399,91
korekta wartości 555 986,53
Odsetki 1 152 939,11
RAZEM: 45 418 506,44
6) Kwoty ekspozycji z nierozpoznaną utratą wartości, rozpoznaną utratą wartości i przeterminowanych –
przedstawione oddzielnie na dzień 31.12.2013 r. zawiera poniższa tabela.
Wyszczególnienie Wartość w zł
należności normalne 50 355 560,97
należności przeterminowane
rezerwy celowe 12 399,91
korekta wartości 572 172,34
7) Omówienie uzgodnienia zmian stanów korekt wartości i rezerw z tytułu ekspozycji z rozpoznaną utratą
wartości:
10.1. Korekty wartości i kwoty odzyskane nie zaliczane bezpośrednio do rachunku zysków i strat
Opis rodzaju korekt wartości i rezerw
Saldo początkowe
Kwoty umorzeń należności w
ciężar odpisów w danymokresie
Kwoty odpisów albo rozwiązań
korekt *) Saldo końcowe
*) kwoty odpisów albo rozwiązań na szacowane prawdopodobne straty na ekspozycjach w danym okresie, wszelkie inne korekty, w tym korekty wynikające z różnic kursowych, połączeń podmiotów, przejęć i zbycia podmiotów zależnych oraz przemieszczeń pomiędzy grupami odpisów
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
21
10.2. Korekty wartości i kwoty zaliczane bezpośrednio do rachunku zysków i strat
Opis rodzaju korekt wartości i rezerw
Saldo początkowe
Kwoty umorzeń należności w
ciężar odpisów w danymokresie
Kwoty odpisów albo rozwiązań
korekt *) Saldo końcowe
*) kwoty odpisów albo rozwiązań na szacowane prawdopodobne straty na ekspozycjach w danym okresie, wszelkie inne korekty, w tym korekty wynikające z różnic kursowych, połączeń podmiotów, przejęć i zbycia podmiotów zależnych oraz przemieszczeń pomiędzy grupami odpisów
VI. Ryzyko kredytowe kontrahenta W związku z charakterem działania Banku i brakiem portfela handlowego ryzyko kredytowe kontrahenta nie
występuje.
VII. Ryzyko kredytowe do wyliczania kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem
1. Bank nie posiada w portfelu ekspozycji podlegającej ocenie zewnętrznych instytucji oceny
wiarygodności kredytowej i agencji kredytów eksportowych.
2. Zestawienie wartości ekspozycji przed i po zastosowaniu technik ograniczania ryzyka kredytowego
dla każdego stopnia wiarygodności kredytowej ustalonego dla metody standardowej oraz pozycji,
które stanowią pomniejszenia funduszy własnych sporządzone według stanu na dzień 31.12.2013 r.
przedstawia poniższa tabela.
Lp. Wyszczególnienie
Wartość przed zastosowaniem
technik redukcji
Wartość po zastosowaniu
technik ograniczania
ryzyka
Wartość stanowiąca
pomniejszenia funduszy własnych
1 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec rządów i banków centralnych
2 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec samorządów terytorialnych i władz lokalnych
3
ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organów administracji i podmiotów nieprowadzących działalności gospodarczej
4 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec wielostronnych banków rozwoju
5 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec organizacji międzynarodowych
6 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec instytucji
7 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe wobec przedsiębiorców 4 937 054,53 4 937 054,53
8 ekspozycje detaliczne lub warunkowe ekspozycje detaliczne 45 418 506,44 45 418 506,44
9 ekspozycje lub ekspozycje warunkowe zabezpieczone na nieruchomościach
10 ekspozycje przeterminowane
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
22
11 ekspozycje należące do nadzorczych kategorii wysokiego ryzyka
12 ekspozycje z tytułu obligacji zabezpieczonych
13 pozycje sekurytyzacyjne
14 ekspozycje krótkoterminowe wobec banków i przedsiębiorców
15 ekspozycje z tytułu jednostek uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania
16 inne ekspozycje
VIII. Metoda wyliczania wymogu kapitałowego na pokrycie ryzyka operacyjnego. Ryzyko operacyjne jest rozumiane jako ryzyko poniesienia straty lub zmniejszenia zysku poniżej
określonego poziomu, wynikające z nieodpowiednich lub wadliwych procesów wewnętrznych, błędów
ludzkich, wadliwego działania systemów lub zaistnienia niekorzystnych zdarzeń zewnętrznych.
Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego wyznaczany jest metodą wskaźnika podstawowego BIA
(15% średniego wyniku z działalności bankowej za okres 3 ostatnich lat powiększonego o pozostałe
przychody operacyjne).
W roku 2013 wymóg kapitałowy wyznaczony metodą wskaźnika podstawowego BIA wynosił 677 tys. zł.
Poniższa tabela przedstawia szczegółowe dane wykorzystywane do wyznaczenia wskaźnika BIA.
w tys. zł.
Wyszczególnienie 2011 2012 2013 Średnia
Przychody z tytułu odsetek 4 975 5 551 5 625 5 384
Koszty z tytułu odsetek 1 569 1 882 1 977 1809
Przychody z tytułu prowizji 869 941 951 920
Koszty z tytułu prowizji 18 14 21 18
Przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych, o zmiennej kwocie dochodu
18 0 0 6
Wynik operacji finansowych 0 0 0 0
Wynik z pozycji wymiany 10 10 5 8
Pozostałe przychody operacyjne 17 19 21 19
Wynik z tytułu odsetek 3 405 3 670 3648 3 574
Wynik pozaodsetkowy 896 956 956 936
Wynik do ustalania wymogu kapitałowego 4 301 4 626 4 604 4 510
Wymóg kapitałowy X X X 677
IX. Ekspozycje kapitałowe nieuwzględnione w portfelu handlowym 1. Podział ekspozycji ze względu na cel nabycia (zyski kapitałowe, przyczyny strategiczne) według
stanu na dzień 31.12.2013 r. przedstawia poniższe zestawienie.
Lp. Rodzaj ekspozycji
Kwota ekspozycji
zakupionych ze względu na
zyski kapitałowe
Kwota ekspozycji
zakupionych ze względu na
przyjętą strategię
1 Akcje w BPS S.A. 617 163,00
2 Akcje w BGŻ S.A. 6 200,00
RAZEM: 623 363,00 -
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
23
Bank posiada udziały w innych bankach i wg stanu na dzień 31.12.2013 r. udziały te wynosiły
623.363,00 zł, z tego:
- w Banku BPS S.A. akcje imienne o wartości emisyjnej 397.573,00 zł , akcje serii „I” o
wartości emisyjnej 50.000,00 zł, akcje serii ”J” o wartości emisyjnej 109 590,00 zł, oraz
akcje serii „K” o wartości emisyjnej 60.000,00 zł, łącznie: 617.163,00 zł,
- w Banku BGŻ S.A. akcje serii „C” o wartości emisyjnej 6.200,00 zł
2. Bank nie posiada papierów wartościowych na dzień 31.12.2013 r.
3. Zrealizowane zyski lub straty ze sprzedaży i likwidacji w ujęciu skumulowanym w danym okresie -
nie wystąpiły.
4. Kwota ogółem niezrealizowanych zysków i strat, łącznie niezrealizowane zyski i straty z
przeszacowania oraz inne pozycje o podobnym charakterze zaliczone do funduszy podstawowych
lub uzupełniających - nie wystąpiły.
X. Ryzyko stopy procentowej dla pozycji zakwalifikowanych do portfela bankowego 1. Omówienie charakteru ryzyka stopy procentowej obciążającego Bank, podstawowe założenia
dotyczące ryzyka stopy procentowej:
Przez pojęcie ryzyka stopy procentowej rozumieć należy niebezpieczeństwo negatywnego wpływu
zmian zewnętrznych (rynkowych) stóp procentowych na sytuację finansową Banku. Narażenie to
dotyczy zasadniczo zagrożenia wyniku odsetkowego, a tym samym odnosi się do oprocentowanych
aktywów i pasywów, a także pozycji pozabilansowych wrażliwych na zmiany stóp procentowych.
Ryzykiem jest jednak nie sama zmiana stóp procentowych w przyszłości, ale niepewność co do
kierunków oraz skali zmian stóp procentowych.
Analiza ryzyka stopy procentowej jest jednym z narzędzi służących do dostarczania danych
niezbędnych do efektywnego zarządzania aktywami i pasywami Banku. Ma ona na celu
optymalizację wyniku finansowego przy danych zasobach środków finansowych i zapewnieniu
bezpieczeństwa jego osiągnięcia. Pozwala zmierzyć poziom ryzyka, na jakie narażony jest Bank,
dając tym samym podstawy do podejmowania stosownych decyzji w celu zabezpieczania się przed
tym ryzykiem. Analiza ta służy więc do pomiaru stopnia narażenia Banku na ryzyko stopy
procentowej i pozwala na odpowiednie sterowanie podatnością Banku na to ryzyko, mając przy tym
na uwadze optymalizację podstawowej relacji między wzrostem funduszy własnych a
bezpieczeństwem funkcjonowania Banku.
W ramach ryzyka stopy procentowej wyodrębnia się cztery zasadnicze kategorie ryzyka: ryzyko
bazowe, ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania, ryzyko krzywej dochodowości oraz
ryzyko opcji klienta.
Ryzyko bazowe wynika z niedoskonałego powiązania (korelacji) stóp bazowych stosowanych w
banku, jako instrumentów generujących przychody i koszty odsetkowe, nawet w sytuacji kiedy dla
aktywów i pasywów występują te same okresy przeszacowania. Ryzyko stosowania różnych stóp
bazowych polega na tym, że rozpiętość (spread) między tymi stopami może zmienić się
niespodziewanie i niesymetrycznie. Ryzyko bazowe pojawia się, kiedy stopy rynkowe dla różnych
instrumentów finansowych lub wskaźniki / indeksy używane do wyceny aktywów i pasywów
zmieniają się w tym samym czasie o różną wielkość. Zmiana taka wpływa na poziom marż
odsetkowych otrzymywanych / płaconych na instrumentach oprocentowanych według tych stawek,
które są przeszacowywane w tym samym czasie. Istotna jednakże jest nie tylko sama rozpiętość
oprocentowania pomiędzy aktywami i pasywami Banku, ważna jest również wzajemna proporcja
posiadanych przez Bank aktywów i pasywów zmiennych - to jest takich, których oprocentowanie
zmienia się wraz ze zmianą wielkości tych stóp, jak i stałych, których zmiana oprocentowania jest
rozłożona w czasie i związana z terminami zapadalności aktywów i wymagalności pasywów.
Ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania jest rezultatem różnic w czasie pomiędzy
wystąpieniem zmian stóp procentowych aktywów i pasywów, a także zobowiązań pozabilansowych.
Wynika to z posiadania przez Bank aktywów i pasywów o różnych okresach przeszacowania stóp
procentowych. Dla instrumentów o zmiennym oprocentowaniu, termin przeszacowania jest zbieżny z
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
24
najbliższym, prawdopodobnym (możliwym) terminem zmiany ich oprocentowania, dla instrumentów
o stałej stopie procentowej jest to termin wymagalności / zapadalności. Ryzyko niedopasowania
terminów przeszacowania występuje np. wtedy, gdy długoterminowe kredyty o stałym
oprocentowaniu finansuje się depozytami o krótszych terminach przeszacowania.
Negatywna sytuacja dla banku może pojawić się w momencie:
spadku stopy procentowej – jeżeli oprocentowanie aktywów reaguje szybciej na te zmiany niż
oprocentowanie pasywów (silniejszy – szybszy w czasie – spadek przychodów z tytułu
odsetek),
wzrostu stopy procentowej – jeżeli oprocentowanie pasywów reaguje szybciej na te zmiany niż
oprocentowanie aktywów (silniejszy – szybszy w czasie – wzrost kosztów odsetkowych).
Podstawową metodą pomiaru tego ryzyka jest metoda luki niedopasowania stóp procentowych
polegająca na ustaleniu, w poszczególnych przedziałach czasowych, różnicy (luki) pomiędzy
przeszacowywanymi aktywami i pasywami.
Ryzyko krzywej dochodowości polega na zmianie relacji pomiędzy stopami procentowymi
odnoszącymi się do różnych terminów, a dotyczących tego samego rynku lub indeksu (np. zmiany
rozpiętości pomiędzy stawkami WIBID 1M a WIBID 6M. Relacja ta zmienia się kiedy kształt
krzywej dochodowości dla danego rynku ulega spłaszczeniu lub ulega odwróceniu, w wyniku
którego stopy krótkoterminowe będą wyższe od stóp długoterminowych. Zmiany w krzywej
dochodowości mogą nasilić stopień narażenia Banku na ryzyko stopy procentowej poprzez
wzmocnienie efektu niedopasowania terminów przeszacowania.
Ryzyko opcji klienta powstaje wówczas, gdy klient banku ma prawo (ale nie obowiązek) zmiany
wielkości i harmonogramu przepływów gotówkowych aktywów, pasywów lub pozycji
pozabilansowych. Ryzyko opcji wynikające z opcji ukrytych lub wpisanych w detaliczne produkty
bankowe występuje po obu stronach bilansu. Na takie ryzyko narażone są np. kredyty o stałym
oprocentowaniu zawierające ryzyko wcześniejszej spłaty lub ryzyko wydłużenia terminu spłat, a
ponadto kredyty o zmiennej stopie procentowej mające wyraźne lub ukryte opcje na górny limit
stopy procentowej, lub też brak opcji na dolny limit wysokości stopy procentowej. Po stronie
aktywnej opcje wcześniejszej spłaty są dominującymi ukrytymi opcjami. Po stronie pasywnej
bilansu, dominującą opcją daną klientowi jest prawo wycofania depozytu o stałej stopie procentowej
przed upływem terminu.
Ryzyko opcji klienta bada się na dwóch poziomach:
1) w ramach opracowywania nowych produktów lub zmian w już obowiązujących regulacjach, tak
by uniknąć zawierania zobowiązań zbyt ryzykownych dla Banku,
2) poprzez analizę poziomu wykorzystywania opcji klienta, na podstawie zrywalności depozytów
oraz spłat kredytów przed terminem umownym.
Bank dokonuje analizy poziomu wykorzystywania opcji klienta, w zakresie depozytów i kredytów o
zmiennej i stałej stopie procentowej. Analiza obejmuje ocenę zrywalności depozytów oraz ocenę
stopnia spłacania przed terminem kredytów.
Jako znaczący poziom wykorzystania opcji klienta uznaje się sytuację gdy:
1) zrywalność depozytów z terminem pierwotnym powyżej 3 miesięcy przekroczy w okresie
analizowanego miesiąca poziom 5% kwoty depozytów ogółem, przy czym nie uważa się depozytu
za zerwany w przypadku jego wycofania w ciągu 15 dni od momentu odnowienia,
2) łączna kwota kredytów spłacanych przed terminem przekroczy w okresie analizowanego miesiąca
5% kwoty kredytów w sytuacji normalnej i pod obserwacją: dla potrzeb niniejszych Zasad
zarządzania ryzykiem stopy procentowej za przedterminową spłatę kredytu uznaje się przypadek,
gdy kwota spłacana przed terminem wynosi co najmniej 1.000,-złotych i jednocześnie
wyprzedzenie w stosunku do ustalonego(umownego) harmonogramu spłat wynosi co najmniej 30
dni.
Limit dotyczący badania ryzyka opcji klienta:
a) udział kredytów spłacanych przed terminem w sumie kredytów w sytuacji normalnej i pod
obserwacją: limit na poziomie 5,0%- wykonanie 0,9%,
b) udział depozytów zerwanych przed terminem w depozytach ogółem: limit na poziomie 5,0%-
wykonanie 1,0%.
Istotny wpływ na ryzyko stopy procentowej mają również inne ryzyka bankowe oraz czynniki
zewnętrzne.
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
25
Ryzyko stopy procentowej związane z innymi ryzykami bankowymi - to ryzyko związane m.in.
z:
nieterminową spłatą bądź brakiem spłaty kredytów,
znaczącym udziałem w portfelu kredytowym dużych kredytów lub w portfelu depozytowym
dużych depozytów (nadmierna koncentracja),
dominującym udziałem kredytów preferencyjnych w portfelu kredytowym,
znaczącym udziałem w portfelu depozytowym środków a’vista o relatywnie niskim
oprocentowaniu,
nadmiernym niedopasowaniem terminów zapadalności aktywów i wymagalności pasywów –
ryzyko płynności,
ryzykiem zmian kursowych walut (ryzyko walutowe),
niedopasowaniem wartości składników majątkowych (np. poprzez nadmierne zaangażowanie
w rzeczowe aktywa trwałe),
nieadekwatnością posiadanych systemów informatycznych, zawodnością procedur, ludzi
(ryzyko operacyjne).
Ryzyko stopy procentowej związane z czynnikami zewnętrznymi. Do czynników tych zaliczyć
można m.in.:
ogólnogospodarcze (polityka państwa, stopa inflacji, polityka banku centralnego, zadłużenie
budżetu etc.),
społeczne (zachowanie się klientów banku, skłonność ludności do oszczędzania, skłonność do
zaciągania kredytów),
polityczne,
demograficzne (struktura ludności, stopa bezrobocia),
ekonomiczne – wpływające na sytuację ekonomiczną i finansową klientów banku,
niekorzystne zmiany w ustawodawstwie.
2. Bank dokonuje pomiaru ryzyka stopy procentowej z miesięczną częstotliwością. Wyniki pomiaru
wraz ze stosownym opisem oraz komentarzem w formie analizy przekazywane są:
1) miesięcznie Zarządowi Banku,
2) w cyklach półrocznych Radzie Nadzorczej Banku.
3. Wyniki testu wpływu szokowej zmiany stóp procentowych na dzień 31.12.2012 r.:
Zmiana dochodu odsetkowego na skutek istniejącego niedopasowania pomiędzy aktywami
i pasywami wrażliwymi oraz założonej prognozy zmian stóp procentowych :
Zmiana wyniku w okresie 12 miesięcy od dnia analizy:
o Uwzględniając ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania aktywów i pasywów
wrażliwych na zmianę stóp procentowych, potencjalne zmiany dochodu odsetkowego
na skutek zmian stóp procentowych są następujące (przy uwzględnieniu opóźnienia w czasie
decyzji Zarządu dot. zmiany oprocentowania aktywów i pasywów o 15 dni oraz bez
wyłączenia aktywów i pasywów z oprocentowaniem < 2%):
przy wzroście stóp procentowych o 1 pp. zmiana wyniku wyniesie 56,1 tys. zł -
jest to efekt dodatniej luki w okresie 12 miesięcy, natomiast przy spadku stóp o tę
samą wielkość zmiana wyniku wyniesie -56,1 tys. zł;
przy założeniu spadku stóp procentowych o 2 pp., zmiana wyniku odsetkowego
wyniesie -112,2 tys. zł;
o Uwzględniając jednocześnie ryzyko przeszacowania oraz ryzyko bazowe, a więc
nierównomierne zmiany oprocentowania aktywów i pasywów w Banku, przy założonej
zmianie stóp procentowych NBP o 1 pp., zmiana wyniku odsetkowego wyniesie -330,2 tys.
zł, stanowiąc -3,9% funduszy własnych; biorąc pod uwagę wyliczenie zmiany wyniku
odsetkowego przy ryzyku niedopasowania terminów przeszacowania na poziomie -56,1 tys.
zł (przy założonym jednoczesnym spadku wszystkich stóp procentowych w Banku o 1 pp.),
samo ryzyko bazowe, rozumiane jako nierównomierna zmiana oprocentowania aktywów i
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
26
pasywów Banku, daje spadek wyniku odsetkowego w wysokości łącznej -274,1 tys. zł (jako
rozpiętość od -56,1 tys. zł do -330,2 tys. zł);
niekorzystnym byłby nagły spadek stóp procentowych o 2 pp. (test warunków
skrajnych) - zmiana dochodu z tytułu ryzyka przeszacowania i ryzyka bazowego
łącznie wyniesie -661,8 tys. zł, stanowiąc 7,8% funduszy własnych;
Biorąc pod uwagę powyższe wielkości, poziom ryzyka stopy procentowej z tytułu
niedopasowania w przedziałach przeszacowania i ryzyka bazowego łącznie jest
umiarkowany;
o Powyższe wyliczenia wskazują, że występujące w Banku ryzyko bazowe jest wyższe niż
ryzyko niedopasowania w przedziałach przeszacowania, z uwagi na wysoki poziom
pasywów z oprocentowaniem poniżej 2% i wysoki poziom aktywów oprocentowanych
zależnych od stopy redyskonta weksli NBP.
Bank posiada w aktywach oprocentowanych 47,2%, a w pasywach 98,7% środków o
stopach zmiennych zależnych od decyzji Zarządu. Odpowiednie sterowanie okresami
przeszacowania (przyspieszanie/odraczanie w czasie zmiany oprocentowania) łagodzi w
pewnym stopniu niekorzystne dla Banku zmiany dochodu odsetkowego
XI. Wymogi kapitałowe na kwoty ekspozycji sekurytyzacyjnych ważone ryzykiem Bank nie dokonywał sekurytyzacji aktywów.
XII. Zasady ustalania wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze 1.Zasady ustalania wynagrodzenia osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku zostały
zawarte w „Ogólnych Zasadach Polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących
stanowiska kierownicze w banku Spółdzielczym w Dołhobyczowie”.
1.1 Celem Ogólnych Zasad Polityki jest wspieranie prawidłowego i skutecznego zarządzania
ryzykiem tak by nie zachęcać do podejmowania nadmiernego ryzyka wykraczającego poza
zaakceptowaną przez Radę Nadzorczą skłonność do ryzyka Banku, a także wspieranie realizacji
strategii działalności Banku oraz ograniczanie konfliktu interesów.
1.2 Do stanowisk kierowniczych wymienionych w uchwale KNF nie zalicza się osób, które nie
mają istotnego wpływu na profil ryzyka Banku.
1.3 Za osoby zajmujące stanowiska kierownicze w Banku, które mają istotny wpływ na profil
ryzyka Banku, zalicza się:
a) Prezesa Zarządu,
b) Wiceprezesa Zarządu do spraw finansowo-księgowych,
c) Członka Zarządu do spraw handlowych.
1.4 Wynagrodzenie osób zajmujących stanowiska kierownicze składa się z wynagrodzenia stałego-
wynagrodzenie zasadnicze i wynagrodzenia zmiennego-premii. Do wynagrodzeń zmiennych
nie zalicza się nagród jubileuszowych, odpraw rentowych, odpraw emerytalnych, a także innych
świadczeń wypłacanych na podstawie przepisów ustawowych.
1.5 Wynagrodzenie stałe wypłacane jest w okresach miesięcznych. Wynagrodzenie zmienne - premie
są przyznawane i wypłacane w okresach kwartalnych.
1.6 Wynagrodzenie zmienne nie może być wyższe niż 50% wynagrodzenia zasadniczego
wypłaconego w kwartale, za który wypłacane jest wynagrodzenie zmienne. Wysokość
wynagrodzenia zmiennego ustala Rada Nadzorcza, biorąc pod uwagę nakład pracy osób
zajmujących stanowiska kierownicze oraz sytuację ekonomiczną Banku. Wynagrodzenia
Bank Spółdzielczy w Dołhobyczowie
Polityka informacyjna
27
zmiennego nie przyznaje się lub zmniejsza się je proporcjonalnie za okres, w którym Bank
prowadzi działalność ze stratą.
1.7 Uwzględniając uwarunkowania, o których mowa w § 1 ust.2, a także stanowisko Komisji
Nadzoru Finansowego wyrażone w piśmie DOR/WR2/0735/10/2/MO/11 z dnia 23.12.2011 r.
pozwalające na zastosowanie zasady proporcjonalności, wypłata wynagrodzenia zmiennego
nie podlega odroczeniu, chyba że zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1/ łączna kwota wynagrodzenia stałego i zmiennego będzie wyższa niż równowartość
50 000 euro według średniego kursu NBP z pierwszego dnia kwartału, za które jest
przyznawane wynagrodzenie,
2/ wynagrodzenie zmienne stanowić będzie ponad 60% wynagrodzenia określonego w pkt.1,
3/ suma bilansowa Banku przekroczy 200 milionów złotych,
4/ Bank posiadać będzie placówki bankowe wykonujące czynności bankowe na terenie więcej
niż dwóch województw.
1.8 Rada Nadzorcza ustali zasady odraczania wypłaty wynagrodzenia zmiennego, jeżeli zostaną
spełnione przesłanki określone w pkt.1.
2.1 Wynagrodzenie zmienne za rok obrotowy 2013 zostało wypłacone w wysokości 15 %
wynagrodzenia zasadniczego.
2.2 Według stanu na 31 grudnia 2013 roku nie dokonano wypłaty członkom Zarządu wynagrodzeń
z odroczoną wypłatą.
2.3 W 2013 roku nie dokonano również płatności związanych z podjęciem zatrudnienia lub
zakończeniem stosunku zatrudnienia przez członków Zarządu.
Sporządził: Mariusz Trzciński - Analityk
Sprawdził: Irena Kapusta - Główny Księgowy
Dołhobyczów, dnia 14.04.2014 r.
Zatwierdził :
Zarząd
Banku Spółdzielczego w Dołhobyczowie
w dniu 14.04 2014 r.