Informacja o realizacji Strategii rozwoju społeczno ... o realizacji Strategii rozwoju...

31
Informacja o realizacji Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 za rok 2014 Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Departament Programów Ponadregionalnych kwiecień 2015

Transcript of Informacja o realizacji Strategii rozwoju społeczno ... o realizacji Strategii rozwoju...

InformacjaorealizacjiStrategiirozwojuspołeczno-gospodarczego

PolskiWschodniejdoroku2020

zarok2014

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju

Departament Programów Ponadregionalnych

kwiecień 2015

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

2 | S t r o n a

Spistreści

I. WSTĘP .................................................................................................................................. 3

II. DZIAŁANIA PRZYCZYNIAJACE SIĘ DO ROZWOJU POLSKI WSCHODNIEJ ..................................... 5

1. Realizacja programów operacyjnych z perspektywy finansowej 2007-2013 .......................... 5

2. Współpraca w celu rozwoju makroregionu ............................................................................. 6

3. Kontrakt terytorialny ............................................................................................................... 7

4. Prace nad dokumentami programowymi perspektywy finansowej 2014-2020 ..................... 7

III. ŚRODKI UNII EUROPEJSKIEJ W POLSCE WSCHODNIEJ ........................................................... 12

1. Ogólne zestawienie wielkości środków UE w makroregionie i całym kraju .......................... 12

2. Programy Operacyjne ............................................................................................................ 14

3. Kategorie interwencji (obszary wsparcia) ............................................................................. 15

4. Beneficjenci ........................................................................................................................... 16

5. Środki UE zakontraktowane na realizację celów Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego

Polski Wschodniej do roku 2020 .................................................................................................... 18

IV. WSKAŹNIKI ......................................................................................................................... 21

V. PROJEKTY ISTOTNE DLA ROZWOJU MAKROREGIONU ........................................................... 24

VI. PODSUMOWANIE ............................................................................................................... 31

I. WSTĘP

Zaktualizowana Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020

(SRPW, Strategia) została przyjęta przez Radę Ministrów 11 lipca 2013 r1. Dokument określa główne

cele rozwojowe Polski Wschodniej oraz wskazuje działania, które należy podejmować, aby wzmocnić

jej konkurencyjność poprzez wzrost wydajności pracy w gospodarce.

Makroregion Polski Wschodniej obejmuje województwa lubelskie, podkarpackie, podlaskie,

świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. Wspólnym mianownikiem dla wschodnich województw jest

sytuacja społeczno-gospodarcza: jest to spójny obszar o najniższym poziomie rozwoju

gospodarczego w Polsce i jeden z najsłabszych obszarów w UE. Makroregion ze względu na skalę

problemów rozwojowych występujących na jego obszarze traktowany jest jako obszar strategicznej

interwencji polityki regionalnej – jedyny obszar makroregionalny wymagający szczególnej

interwencji na poziomie kraju. Główne czynniki ograniczające rozwój Polski Wschodniej to niska

wydajność pracy i niewykorzystane zasoby pracy.

Zaktualizowana Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 została

przyjęta przez Radę Ministrów w lipcu 2013 r. Głównym celem Strategii jest wzrost wydajności

pracy we wszystkich sektorach gospodarki Polski Wschodniej. Kierunki działań realizujące cel

główny są wskazane w trzech obszarach:

− innowacyjności – systematyczne podnoszenie poziomu innowacyjności makroregionalnej

gospodarki, bazujące na endogenicznych wiodących specjalizacjach gospodarczych;

− zasobów pracy – aktywizacja zasobów pracy i podniesienie jakości kapitału ludzkiego

i społecznego;

− infrastruktury – zbudowanie intensywnych powiązań społeczno-gospodarczych z lepiej

rozwiniętym otoczeniem, dla których warunkiem niezbędnym jest zintegrowana i efektywna

infrastruktura powiązań komunikacyjnych zewnętrznych i wewnętrznych oraz rozbudowana

i zmodernizowana infrastruktura elektroenergetyczna.

Dokument podkreśla również konieczność dalszego rozwoju miast wojewódzkich makroregionu,

jako największych ośrodków koncentracji potencjału gospodarczego, naukowego i kulturalnego

Polski Wschodniej.

W celu propagowania idei ponadregionalnego wymiaru polityki rozwoju, w roku 2014 został

opracowany w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju dokument pt. Strategie ponadregionalne -

wymiar terytorialny polityki rozwoju przedstawiający zarówno ideę podejścia ponadregionalnego

w Polsce, jak również szerszy kontekst uwarunkowań europejskich i krajowych prowadzonej na tym

poziomie polityki. Celem dokumentu jest podsumowanie prac związanych z opracowaniem strategii

ponadregionalnych oraz zwiększenie świadomości partnerów zaangażowanych w realizację strategii

ponadregionalnych na temat roli, znaczenia i kontekstu podjętych inicjatyw o charakterze

ponadregionalnym oraz korzyści z nich płynących dla rozwoju obszarów makroregionalnych w Polsce.

1 Uchwała nr 121 Rady Ministrów z dnia 11 lipca 2013 r., MP poz. 641

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

4 | S t r o n a

SRPW jako dokument o charakterze ponadregionalnym jest spójny z celami rozwojowymi unijnych

i krajowych dokumentów strategicznych. Określone w nim cele i kierunki interwencji wpisują się

w strategiczny model rozwoju kraju. Monitorowanie osiągania celów Strategii przebiega zgodnie

z Systemem monitorowania strategii ponadregionalnych, opisującym sposób przygotowania,

częstotliwość publikacji i zakres raportów obrazujących stan realizacji obowiązujących w kraju

strategii ponadregionalnych2.

Szerszym podsumowaniem sytuacji społeczno-ekonomicznej w makroregionie jest raport Rozwój

makroregionu Polski Wschodniej po 2004 roku przygotowany w Ministerstwie Infrastruktury

i Rozwoju w roku 20143. Zawiera on analizę zmian zachodzących w latach 2004-2013 na obszarze

Polski Wschodniej ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania środków Unii Europejskiej.

Niniejsze opracowanie jest pierwszą roczną Informacją o realizacji Strategii rozwoju społeczno-

gospodarczego Polski Wschodniej do roku 20204 i zawiera najważniejsze informacje o działaniach

wspierających rozwój makroregionu w 2014 r. podejmowanych przez ministra właściwego

ds. rozwoju regionalnego oraz przez samorządy województw. Informacja zawiera dane finansowe

o środkach UE zakontraktowanych w makroregionie na dzień31 grudnia 2014 r.5 , a także syntetyczne

podsumowanie postępu wdrażania SRPW w oparciu o wskaźniki monitorowania.

Na poziomie krajowym opracowanie posłuży do przygotowania części Sprawozdania z wdrażania

Planu działań służących realizacji Strategii Rozwoju Kraju 2020. Sprawozdanie to wraz

z rekomendacjami odnoszącymi się do ewentualnych niezbędnych działań służących zapewnieniu

terminowej i skutecznej realizacji Planu działań są rozpatrywane przez Komitet Koordynacyjny

ds. Polityki Rozwoju, a następnie przyjmowane przez Radę Ministrów.

Informacja przekazywana jest do informacji instytucjom zarządzającym krajowymi i regionalnymi

programami operacyjnymi województw objętych strategiami ponadregionalnymi, a ponadto może

stanowić przedmiot dyskusji na forum Grupy Roboczej ds. Polski Wschodniej, zespołu ds. wymiaru

terytorialnego, ładu przestrzennego i krajowej polityki miejskiej działającego przy Komitecie

Koordynacyjnym ds. Polityki Rozwoju, grupy roboczej ds. polityki regionalnej działającej przy

Komitecie Koordynacyjnym NSRO oraz grup roboczych Komitetu Koordynacyjnego Umowy

Partnerstwa. Analiza prowadzona przez wymienione podmioty służyć może jako podstawa do

wprowadzania modyfikacji instrumentów realizacji strategii (np. w zakresie krajowych i regionalnych

programów operacyjnych).

Opracowywany materiał może również stanowić wkład do dyskusji na posiedzeniach obserwatoriów

terytorialnych na poziomie krajowym i regionalnym.

2 System monitorowania strategii ponadregionalnych został opracowany w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju w konsultacji z samorządami województw objętych strategiami ponadregionalnymi. Dokument odnosi się do SRPW i do pozostałych obowiązujących strategii: Strategii Rozwoju Polski Zachodniej do roku 2020 z dnia 30 kwietnia 2014 r. oraz Strategii Rozwoju Polski Południowej do roku 2020 z dnia 8 stycznia 2014 r. 3 Raport jest dostępny na stronie: http://www.mir.gov.pl/rozwoj_regionalny/Polityka_regionalna/Strategia_rozwoju_polski_wschodniej_do_2020/Dokumenty/Documents/RaportPLWSCHpo2004.pdf (dostęp: marzec 2014). 4 W dokumencie przyjętym przez Radę Ministrów Informacja nazwana jest „rocznym raportem monitoringowym”. 5 Dane pochodzą z systemu informatycznego wspomagającego monitorowanie programów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej (KSI SIMIK 07-13).

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

5 | S t r o n a

DZIAŁANIA PRZYCZYNIAJACE SIĘ DO ROZWOJU POLSKIWSCHODNIEJ

1. Realizacja programów operacyjnych z perspektywy finansowej 2007-2013

Głównymi instrumentami realizacji Strategii są programy współfinansowane ze środków Unii

Europejskiej. Rok 2014 był okresem intensywnego wdrażania programów operacyjnych w ramach

perspektywy finansowej 2007-2013. Prawie wszystkie środki dostępne w programach zostały

rozdysponowane pomiędzy beneficjentów, a poziom wydatków mieścił się w przedziale 73% – 89%,

co prezentuje poniższa tabela (bardziej szczegółowe dane finansowe znajdują się w rozdziale III

Informacji).

Tabela 1. Poziom kontraktacji oraz wykorzystania alokacji w podziale na programy operacyjne.

Program kontraktacja wydatkowanie

Programy krajowe (stan na 31.12.2014 r.)

Innowacyjna Gospodarka 108% 73%

Kapitał Ludzki 106% 89%

Infrastruktura i Środowisko 101% 79%

Rozwój Polski Wschodniej 100% 74%

Programy regionalne (stan na 31.01.2015 r.)

podlaskie 99% 75%

świętokrzyskie 97% 89%

podkarpackie 97% 88%

lubelskie 97% 82%

warmińsko-mazurskie 97% 82%

Źródło: Wykorzystanie środków UE w ramach NSS 2007-2013 – informacja miesięczna

Zaawansowany stopień wdrażania programów operacyjnych niesie ze sobą szansę na poprawę

pozycji konkurencyjnej makroregionu w kolejnych latach i pożądane zmiany poziomu wskaźników

rozwojowych. Jednocześnie wnioski z wdrażania programów na lata 2007-2013 zostały wykorzystane

w przygotowaniu pakietu wsparcia dla Polski Wschodniej w kolejnej perspektywie finansowej UE.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

6 | S t r o n a

2. Współpracawcelurozwojumakroregionu

GRUPA STERUJĄCA DS. POLSKI WSCHODNIEJ

W roku 2014 odbyły się liczne warsztaty, spotkania i konsultacje z udziałem przedstawicieli

Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju oraz urzędów marszałkowskich województw Polski Wschodniej

poświęcone przygotowaniu programów operacyjnych na perspektywę 2014-2020 i wypracowaniu

mechanizmu koordynacji wsparcia w Polsce Wschodniej. Prezentacja i dyskusja dotycząca systemu

monitorowania strategii ponadregionalnych miała miejsca na spotkaniu w Starachowicach w dniu

9 stycznia 2015 r.

W ramach procesu negocjacji dokumentów programowych perspektywy finansowej 2014-2020,

w roku 2014 r. podjęto działania zmierzające do stworzenia skutecznego mechanizmu koordynacji

wsparcia kierowanego do Polski Wschodniej z Funduszy Europejskich. Efektem tych prac była decyzja

o powołaniu Grupy sterującej ds. Polski Wschodniej i wypracowanie formuły jej działania.

Ostatecznie Grupa – funkcjonująca w ramach Międzyresortowego Zespołu do Spraw Programowania

i Wdrażania Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej – została powołana

zarządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 4 marca 2015 r.6

Zadaniem tego podmiotu jest zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia działań

realizowanych w ramach programów operacyjnych na obszarze makroregionu w latach 2014 - 2020.

Zakres prac Grupy obejmuje planowanie, wdrażanie i monitorowanie efektów interwencji. W skład

podmiotu wchodzą przedstawiciele instytucji zarządzających programów operacyjnych polityki

spójności oraz Głównego Urzędu Statystycznego. W zależności od identyfikowanych potrzeb, Grupa

w szczególności koncentrować się będzie na wypracowaniu rekomendacji dotyczących

najważniejszych propozycji kryteriów wyboru projektów, zasad finasowania w podobnych typach

interwencji programów, koordynacji zagadnień dotyczących monitoringu i ewaluacji efektów

realizacji programów. Rekomendacje i opinie wypracowane przez Grupę będą wykorzystywane

w zakresie właściwym dla poszczególnych programów w ramach prac komitetów monitorujących,

które rozpatrują rekomendacje Grupy mające wpływ na dany program. Dla wzmocnienia koordynacji

zapewniony zostanie wzajemny udział w komitetach monitorujących przedstawicieli instytucji

zarządzających regionalnych programów operacyjnych województw makroregionu oraz Programu

Operacyjnego Polska Wschodnia (zob. punkt II.5 Informacji).

Rezultaty prac Grupy są prezentowane podczas posiedzeń Międzyresortowego Zespołu do spraw

Programowania i Wdrażania Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej7 oraz

Komitetu do spraw Umowy Partnerstwa8.Powołanie Grupy Sterującej ds. Polski Wschodniej wychodzi

naprzeciw sformułowanej w Strategii potrzebie wskazania podmiotu odpowiedzialnego za

koordynację wsparcia kierowanego do makroregionu. System realizacji Strategii przewiduje

6 Zarządzenie Nr 18 Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 4 marca 2015 r. w sprawie powołania Komitetu Monitorującego Program Operacyjny Polska Wschodnia 2014-2020. 7 Organ pomocniczy Rady Ministrów powołany zarządzeniem nr 48 Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 kwietnia 2008 r. 8 Podmiot utworzony zgodnie z art. 141 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju („uzppr”, Dz.U. z 2014 poz. 1649) w celu zapewnienia koordynacji i monitorowania realizacji umowy partnerstwa, określającej uwarunkowania, cele i kierunki wykorzystania środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

7 | S t r o n a

funkcjonowanie „Podkomitetu ds. Polski Wschodniej przy zespole koordynującym wykorzystanie

Funduszy Europejskich” i jako jego zadanie wskazuje analizę wniosków z monitorowania i ewaluacji

programów oraz rekomendowanie mechanizmów wspierających realizację celów SRPW9. Skład, cele

i formuła działania Grupy Sterującej odpowiadają założeniom projektowanego w Strategii

„podkomitetu”.

3. Kontraktterytorialny

W 2014 r. odbyły się negocjacje kontraktów terytorialnych – umów zawieranych pomiędzy rządem,

a samorządem województwa określających cele i przedsięwzięcia priorytetowe, które mają istotne

znaczenie dla rozwoju kraju oraz województwa. Kontrakt terytorialny (KT) określa również sposób

finansowania tych przedsięwzięć, ich koordynacji i realizacji, a także dofinansowanie

opracowywanych przez zarząd województwa programów służących realizacji polityki spójności10.

Kontrakty terytorialne województw Polski Wschodniej zostały podpisane w okresie wrzesień-

grudzień 2014 r. i zawierają wiele kluczowych dla makroregionu projektów, wpisujących się

w strategiczne obszary SRPW (lista projektów i analiza kontraktów znajduje się w rozdziale V.)

4. Pracenaddokumentamiprogramowymiperspektywyfinansowej2014-2020

Zgodnie z zasadą montażu finansowego, dla realizacji strategii ponadregionalnych zmobilizowane są

różne dostępne źródła finansowania, przy szczególnym nacisku na odpowiednie wykorzystanie

środków pochodzących z funduszy unijnych w okresie 2014-2020, zaprogramowanych w krajowych

i regionalnych programach operacyjnych.

W 2014 roku zakończyły się prace nad ramowymi dokumentami perspektywy finansowej 2014-2020.

W maju 2014 r. została podpisana przez Komisję Europejską Umowa Partnerstwa – dokument

określający kierunki interwencji w latach 2014-2020 trzech polityk unijnych w Polsce – Polityki

Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybołówstwa. Umowa Partnerstwa stanowi,

że każdy program operacyjny powinien wskazywać sposób, w jaki wspierane będą obszary

strategicznej interwencji. W przypadku Polski Wschodniej interwencja ta powinna być sprofilowana

zgodnie z postanowieniami SRPW. Ponadto Umowa zakłada możliwość uwzględniania preferencji dla

projektów o charakterze ponadregionalnym w kryteriach wyboru projektów dla poszczególnych

programów operacyjnych (krajowych jak i regionalnych).

W grudniu 2014 r. zakończyły się negocjacje wszystkich krajowych programów operacyjnych

z wyjątkiem Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020, który został przyjęty w lutym

2015 r., podobnie jak regionalne programy operacyjne województw Polski Wschodniej.

9 Zob. rozdział 9.3.1. Strategii. 10 Zob. art. 14m (i następne) ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

8 | S t r o n a

PROGRAMY OPERACYJNE 2014-2020

Zgodnie z Umową Partnerstwa każdy z krajowych programów operacyjnych powinien dostrzegać

specyficzne potrzeby rozwojowe Polski Wschodniej i zawierać propozycję interwencji dla

makroregionu sprofilowaną zgodnie z postanowieniami Strategii. Założenie to jest realizowane

w poszczególnych programach w różny sposób, dostosowany do charakteru lub zakresu interwencji

danego programu. Ponadto, biorąc pod uwagę potrzebę wprowadzenia preferencji dla projektów

ponadregionalnych w programach operacyjnych, do Instytucji Zarządzających krajowymi programami

zostały skierowane kryteria definiujące projekty ponadregionalne wraz z propozycjami

Osi / Priorytetów Inwestycyjnych, w których mogą być zastosowane preferencje dla takich projektów.

W roku 2014 trwały uzgodnienia dotyczące możliwości uwzględnienia w poszczególnych programach

zaproponowanych rozwiązań opartych o następujące kryteria:

Kryteria definiujące projekty ponadregionalne (propozycja dla Instytucji Zarządzających)

Jako projekty ponadregionalne rozumie się przedsięwzięcia wynikające ze strategii ponadregionalnej

oraz realizowane z uwzględnieniem co najmniej jednej z poniższych cech:

1. Projekt realizowany w partnerstwie11 z podmiotem z przynajmniej jednego innego

województwa objętych daną strategią ponadregionalną;

lub

2. Projekt realizowany na terenie więcej niż jednego województwa objętego daną strategią

ponadregionalną;

lub

3. Projekt komplementarny12 z projektem/-ami komplementarnym/-ymi z innego

województwa objętego daną strategią ponadregionalną.

Program Operacyjny Polska Wschodnia 2014-2020 (PO PW)

Jednym z instrumentów realizacji Strategii jest nowy program operacyjny dedykowany Polsce

Wschodniej. W 2014 r. zakończyły się trwające od 2013 roku intensywne prace nad jego kształtem

i program został przyjęty decyzją Komisji Europejskiej 16 grudnia 2014 r. Szczególna rola PO PW jako

narzędzia realizacji SRPW wynika nie tyle z jego wartości finansowej (z alokacją wynoszącą 2 mld euro

ze środków UE nie będzie on z pewnością największym źródłem finansowania wydatków związanych

z realizacją Strategii13), ile z faktu, że jego cele bezpośrednio i w całości wynikają z obszarów

11 Partnerstwo rozumiane jest zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. poz. 1146). 12 Projekt komplementarny z innym projektem, realizowanym na terenie innego województwa objętego daną strategią ponadregionalną, razem stanowiąc element większego przedsięwzięcia realizującego cele strategii ponadregionalnej. Realizacja wyłącznie jednego projektu w tym zakresie nie posiada waloru ponadregionalności. Komplementarność dotyczy projektów planowanych do realizacji, wnioskodawcy byliby zobowiązani do wskazania w dokumentacji aplikacyjnej uzupełniających się lub wspólnych elementów. 13 W perspektywie finansowej 2007-2013 szczególne znaczenie przypisywano programowi Rozwój Polski Wschodniej. Program miał do końca 2014 roku ok. 15% udziału we wszystkich środkach wydatkowanych w makroregionie z Funduszy Europejskich (zob. dane finansowe w rozdziale III Informacji).

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

9 | S t r o n a

interwencji SRPW. Głównym celem programu jest wzrost konkurencyjności i innowacyjności

makroregionu Polski Wschodniej i będzie on realizowany poprzez interwencję w pięciu obszarach:

1) wsparcie MŚP w zakresie działalności innowacyjnej,

2) tworzenie warunków sprzyjających powstawaniu innowacyjnych MŚP w Polsce

Wschodniej,

3) tworzenie nowych modeli biznesowych w celu umiędzynarodowienia działalności MŚP,

4) poprawa efektywności układów transportowych oraz zrównoważonego transportu miast

wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych,

5) zwiększenie dostępności makroregionu w zakresie infrastruktury transportowej.

Na obecnym etapie przedwczesne jest szacowanie wpływu programu na poziom wskaźników

monitorowania strategii, jednak biorąc pod uwagę jego zakres interwencji, należy założyć, że

przyczyni się on do poprawy sytuacji Polski Wschodniej w szczególności w obszarze innowacyjności,

dostępności transportowej (szczególnie kolejowej) oraz rozwoju miast wojewódzkich.

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (PO IiŚ)

PO IiŚ (podobnie jak w okresie 2007-2013) będzie prawdopodobnie największym źródłem

finansowania działań zmierzających do realizacji celów SRPW. Wkład programu w realizację Strategii

będzie polegał głównie na poprawie dostępności terytorialnej tego obszaru poprzez wsparcie

budowy podstawowego układu sieci transportowej (drogowej i częściowo kolejowej) oraz

bezpieczeństwa energetycznego. Interwencja PO IiŚ będzie przyczyniać się także do wzmocnienia

szans rozwojowych Polski Wschodniej poprzez wsparcie miast.

W 2014 r. zaproponowano w ramach PO IiŚ preferencje w postaci dodatkowych punktów mogą być

zastosowane w Osiach, w których przewidywane jest przeprowadzenie konkursów, tj.

− Oś I. Zmniejszenie emisyjności gospodarki,

− Oś II. Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu,

− Oś IV. Infrastruktura drogowa dla miast,

− Oś VIII. Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury oraz

− Oś IX. Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia,

z zastrzeżeniem obszarów w ramach przedmiotowych Osi, dla których przewidziano tryb

pozakonkursowy, zgodnie ze Szczegółowym opisem priorytetów PO IŚ 2014-202014.

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020 (PO IR)

Analiza obszaru B+R+I zawarta w programie opisuje niekorzystną sytuację tego sektora w niektórych

regionach Polski Wschodniej. W odpowiedzi na potrzeby makroregionu, w wybranych działaniach

PO IR będą zastosowane rozwiązania preferujące realizację projektów na obszarze Polski Wschodniej

lub angażujące zlokalizowane tu podmioty do wspólnej realizacji projektów z podmiotami z innych

14 Komitet Monitorujący PO IiŚ przyjął w dniu 25.03.2015 r. „ponadregionalność projektu” jako jedno z kryteriów wyboru projektów w wybranych działaniach/poddziałaniach, w których przewidziano tryb konkursowy.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

10 | S t r o n a

regionów kraju. W wybranych działaniach programu możliwa jest także organizacja dedykowanych

konkursów dla beneficjentów z makroregionu.

Niezależnie od mechanizmów wsparcia dla Polski Wschodniej jako obszaru strategicznej interwencji,

w ramach PO IR możliwe jest zastosowanie preferencji dla projektów wynikających ze strategii

ponadregionalnych, poprzez wprowadzenie dodatkowych punktów premiujących tego typu projekty

w instrumentach wsparcia regionalnych agend naukowo-badawczych oraz w zakresie wsparcia

infrastruktury badawczo-rozwojowej (IV Oś PO IR).

Ponadto osiągnięcie celów strategii ponadregionalnych będzie wspierała realizacja instrumentów

takich jak:

− sektorowe programy B+R (I Oś PO IR),

− usługi w zakresie internacjonalizacji krajowych klastrów kluczowych (II Oś PO IR),

− niektóre działania obejmujące wsparcie internacjonalizacji przedsiębiorstw (III Oś PO IR).

Program Operacyjny Polska Cyfrowa 2014-2020 (PO PC)

W PO PC możliwe będzie zastosowanie preferencji dla projektów ponadregionalnych dotyczących

działań z zakresu podnoszenia kompetencji cyfrowych wynikających ze Strategii w Osi III programu

„Cyfrowe kompetencje społeczeństwa”:

− 3.1 Działania szkoleniowe na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych: zakłada się

przeprowadzenie konkursu ogólnopolskiego przy uwzględnieniu podziału Polski

na makroregiony. Przewiduje się zwiększone alokacje dla makroregionów, których strategie

przewidują wsparcie rozwoju kompetencji cyfrowych (tj. m.in. Strategia rozwoju społeczno-

gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020).

− 3.2 Innowacyjne rozwiązania na rzecz aktywizacji cyfrowej: zakłada się możliwość przyznawania

dodatkowej punktacji w kryteriach dla projektów, które będą realizowane m.in. na terenach

województw, których strategie ponadregionalne przewidują wsparcie rozwoju kompetencji

cyfrowych.

Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 (PO WER)

W części diagnostycznej program dostrzega kluczowe wyzwania dla Polski Wschodniej, wynikające ze

Strategii, jednak ze względu systemowy charakter interwencji, w programie nie zostały wskazane

specjalne mechanizmy wsparcia makroregionu. Zaznacza się, że mieszkańcy Polski Wschodniej są

naturalną grupą docelową rozwiązań systemowych kierowanych na rynek pracy i obszar edukacji.

Rozważane jest natomiast wsparcie przedsięwzięć o charakterze ponadregionalnym poprzez

zastosowanie preferencji dla projektów ponadregionalnych w Osi II w obszarze tworzenia i rozwijania

ponadregionalnych sieci podmiotów ekonomii społecznej oraz w Osi III Szkolnictwo wyższe dla

gospodarki i rozwoju.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

11 | S t r o n a

Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego (RPO WL)

W ramach programu nawiązano do Strategii poprzez deklarację, że RPO wpisuje się w cele tego

dokumentu strategicznego. W dokumencie pokreślono również komplementarność zewnętrzną

działań RPO WL z programem Polska Wschodnia w ramach wybranych priorytetów inwestycyjnych

(3c, 7b, 7d).

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego (RPO WP)

Strategia pojawia się w kontekście opisu zgodności działań programu z kierunkami działań SRPW.

W programie zamieszczono również zapis o komplementarności działań programu z PO PW.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego (RPO WP)

W programie zamieszczono konkretne przykłady obszarów komplementarności, wskazując m.in.

na to, że projekty realizowane na drogach wojewódzkich powinny wykazywać komplementarność

z układem transportowym na poziomie ponadregionalnym. Zgodnie z zapisami RPO jego interwencja

będzie komplementarna z projektami o znaczeniu ponadregionalnym, finansowanymi w ramach

programu Polska Wschodnia. W programie znajdują się również odwołania do SRPW – wskazano

relacje strategicznych obszarów interwencji Strategii z priorytetami RPO WP.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego (RPO WŚ)

W programie Strategia jest wspomniana w kontekście uzasadnienia wyboru priorytetów

inwestycyjnych.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Warmińsko-Mazurskiego (RPO WiM)

W dokumencie brak odwołań do Strategii. W rozdziałach poświęconych poszczególnym osiom

priorytetowym wskazano natomiast zakres powiązań i komplementarności z PO PW.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

12 | S t r o n a

II. ŚRODKIUNIIEUROPEJSKIEJWPOLSCEWSCHODNIEJ

Przedstawione informacje pochodzą z KSI SIMIK 07-13 (wartość umów/decyzji o dofinansowanie

w podziale na województwa w oparciu o miejsce realizacji projektu wskazane we wnioskach

o dofinansowanie z krajowych i regionalnych programów operacyjnych perspektywy finansowej

2007-201315) i prezentują stan na 31 grudnia 2014 r. W analizie nie uwzględniono środków

pochodzących z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW), PO Ryby oraz programów

Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT).

Szczegółowa analiza odnosząca się do środków bezpośrednio związanych z realizacją działań

w strategicznych obszarach Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku

2020, znajduje się w punkcie 5 niniejszego rozdziału.

1. Ogólne zestawienie wielkości środków UE wmakroregionie i całymkraju

Całkowita wartość projektów współfinansowanych ze środków UE wynosiła w Polsce Wschodniej

111 187 mln PLN, przy wartości dla kraju 507 752 mln PLN, co stanowiło ok. 22%. Wartość projektów

nie rozkładała się równomiernie w regionach, osiągając najwyższą wartość w województwie

podkarpackim - 33 156 mln PLN i lubelskim - 24 900 mln PLN. Wartość dla kolejnych województw

wynosi: warmińsko-mazurskie - 22 188 mln PLN, podlaskie - 16 219 mln PLN, świętokrzyskie -

15 130 mln PLN.

Na wykresie przedstawiono dane dotyczące wartości dofinansowania UE projektów

w województwach Polski Wschodniej na tle kraju.

15 Zaprojektowany algorytm przeliczania oparty jest na miejscach realizacji zarejestrowanych we wnioskach o dofinansowanie i umowach o dofinansowanie - działa tylko przy poprawnie zdefiniowanych w KSI SIMIK 07-13 miejscach realizacji. W związku z tym, że nigdzie w KSI nie zostało zaprojektowane sztywne przypisanie konkretnych wartości do konkretnych miejsc realizacji, dane prezentowane w raportach należy traktować jako przybliżone, wyliczane w jeden ustalony sposób - Województwa mają udziały proporcjonalnie w ramach Projektu: udział Województwa = kwota Projektu dzielona przez liczbę Województw.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

13 | S t r o n a

Wykres 1. Wartość dofinansowania UE w województwach Polski Wschodniej na tle kraju

Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne

Projekty realizowane w miastach wojewódzkich Polski Wschodniej otrzymały następujące

dofinansowanie UE w przeliczeniu na 1 mieszkańca (stan ludności wg GUS na III kwartał 2014 r.):

− Lublin – 11 152 PLN,

− Białystok – 8 041 PLN,

− Rzeszów – 12 924 PLN,

− Kielce – 11 317 PLN,

− Olsztyn – 10 217 PLN.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

14 | S t r o n a

2. ProgramyOperacyjne

Podobnie jak w kraju, w Polsce Wschodniej największy udział w kwocie dofinansowania UE miał

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. Zbliżony do PO IiŚ udział miała suma regionalnych

programów operacyjnych (RPO) województw Polski Wschodniej, kolejnymi programami były program

Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) i program Kapitał Ludzki (PO KL) – o udziale około dwa razy

mniejszym niż PO IiŚ.

Dofinansowanie UE z poszczególnych programów operacyjnych wynosiło16:

− PO IiŚ – 21 257 mln PLN

− RPO – 19 794 mln PLN

− PO RPW – 9 518 mln PLN

− PO KL – 9 517 mln PLN

− PO IG – 4 721 mln PLN

Wykres 2. Udział poszczególnych programów operacyjnych w ogólnej kwocie wsparcia z UE

w Polsce Wschodniej

Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne

16 Ze względu na nieznacząca wartość (53 mln PLN) oraz brak bezpośredniego wydatkowania na działania rozwojowe zestawienie nie zawiera danych dotyczących PO PT.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

15 | S t r o n a

3. Kategorieinterwencji(obszarywsparcia)

Biorąc pod uwagę wartość dofinansowania UE w Polsce Wschodniej na poszczególne obszary

wyodrębnione na podstawie przypisanych kategorii interwencji, dominującą pozycję stanowią

projekty transportowe (40,6%). Znaczący udział mają również inwestycje w kapitał ludzki (20,2%)

oraz w sektor badań i rozwoju oraz w innowacje i przedsiębiorczość (16,6%).

Wykres 3. Wartość dofinansowania UE w podziale na kategorie interwencji w Polsce Wschodniej

Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

16 | S t r o n a

4. BeneficjenciWśród beneficjentów środków UE w Polsce Wschodniej, dominują jednostki samorządu

terytorialnego (38,0%), kolejną grupę stanowią przedsiębiorcy (28,2%), a następnie organy władzy

i administracji rządowej (20,6%). Kolejne grupy beneficjentów mają udział kilkuprocentowy (uczelnie

i jednostki naukowe, organizacje non-profit, pozostali).

Wykres 4. Wartość dofinansowania UE w podziale na kategorie beneficjentów w Polsce

Wschodniej

Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

17 | S t r o n a

W Polsce Wschodniej udział sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w całości środków UE

trafiających do przedsiębiorców jest wyraźnie większy niż w Polsce ogółem (53,4% przy 45,1% dla

kraju). Wśród MŚP największy udział mają małe przedsiębiorstwa (19,7%), następnie mikro (18,5%),

oraz średnie przedsiębiorstwa (15,2%).

Wykres 5. Wartość dofinansowania UE przedsiębiorstw w Polsce Wschodniej w podziale na

strukturę przedsiębiorstw

Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

18 | S t r o n a

5. Środki UE 2007-2014 powiązane z celami Strategii rozwoju społeczno-gospodarczegoPolskiWschodniejdoroku2020

Całkowita wartość dofinansowania UE na przedsięwzięcia bezpośrednio powiązane z strategicznymi

obszarami SRPW wyniosła 42,1 mld PLN. Kwota ta jest mniejsza, niż całkowita wartość

dofinansowania UE w Polsce Wschodniej prezentowana w rozdziale III.1 Ogólne zestawienie wielkości

środków UE w makroregionie, ponieważ nie wszystkie środki UE są wydatkowane na realizację celów

Strategii.

Identyfikacji środków unijnych bezpośrednio powiązanych z SRPW dokonano poprzez wybór kategorii

interwencji zgodnie z poniższą tabelą17.

Tabela 2. Tabele przejścia miedzy strategiami a kategoriami interwencji

Obszary strategiczne

SRPW/

obszary wg kategorii

interwencji

STRATEGICZNY

OBSZAR I

STRATEGICZNY OBSZAR II STRATEGICZNY

OBSZAR III

Kategorie interwencji

znajdujące się poza

obszarami

strategicznymi SRPW INNOWACYJNOŚĆ ZASOBY PRACY I JAKOŚĆ

KAPITAŁU LUDZKIEGO

INFRASTRUKTURA

TRANSPORTOWA

I ELEKTROENEGETYCZNA

TRANSPORT transport drogowy,

kolejowy, miejski,

transport multimodalny,

wodny w tym porty, ścieżki

rowerowe, inteligentne

systemy transportu, porty

lotnicze

ENERGIA energia elektryczna,

energia odnawialna

efektywność energetyczna,

gaz ziemny, produkty

ropopochodne

OCHRONA

ŚRODOWISKA I

ZAPOBIEGANIE

ZAGROŻENIOM

całość

BADANIA I ROZWÓJ

TECHNOLOGICZNY,

INNOWACJE I

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

całość

TURYSTYKA, KULTURA,

REWITALIZACJA całość

INWESTYCJE W KAPITAŁ

LUDZKI

rozwój potencjału

ludzkiego w B+R

usługi w związku z

restrukturyzacją, wsparcie na

rzecz samozatrudnienia i

zakładania działalności

gospodarczej, zwiększenie

zatrudnienia kobiet, edukacja,

infrastruktura opiekuńczo-

wychowawcza

zwiększenie zdolności

adaptacyjnych, dostęp do

zatrudnienia, integracja

społeczna, infrastruktura

społeczna,

17 Podział kategorii interwencji 2007-2013 wg obszarów SRPW: I. Innowacyjność: 1-9, 74; II. Zasoby pracy i jakość kapitału ludzkiego: 64, 68, 69, 72, 73, 77; III. Infrastruktura: 13-14, 16-23, 25, 33-34, 39-42.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

19 | S t r o n a

Obszary strategiczne

SRPW/

obszary wg kategorii

interwencji

STRATEGICZNY

OBSZAR I

STRATEGICZNY OBSZAR II STRATEGICZNY

OBSZAR III

Kategorie interwencji

znajdujące się poza

obszarami

strategicznymi SRPW INNOWACYJNOŚĆ ZASOBY PRACY I JAKOŚĆ

KAPITAŁU LUDZKIEGO

INFRASTRUKTURA

TRANSPORTOWA

I ELEKTROENEGETYCZNA

SPOŁECZEŃSTWO

INFORMACYJNE e-usługi,

infrastruktura i

technologie informacyjne

POMOC TECHNICZNA całość

Źródło: opracowanie własne

Do obszaru strategicznego I SRPW przypisano kategorie związane z innowacyjnością: całość kategorii

Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość oraz część kategorii „inwestycje

w kapitał ludzki”: rozwój potencjału ludzkiego w zakresie badań i innowacji. Obszar strategiczny II

mieści się ze swoim zakresem w obszarze „inwestycje w kapitał ludzki”, obejmując część projektów

dotyczących przeciwdziałaniu wykluczeniu z rynku pracy oraz wzmocnieniu potencjału kadr dla

gospodarki opartej na wiedzy. W zakresie obszaru strategicznego III znajdują się kategorie związane

z transportem i energią oraz e-usługami (z wyjątkiem transportu multimodalnego i wodnego, ścieżek

rowerowych, inteligentnych systemów transportu, portów lotniczych oraz efektywności

energetycznej, gazu ziemnego i produktów ropopochodnych).

Oprócz wymienionych powyżej, w zestawieniu nie uwzględniono środków zakontraktowanych

w obszarach: ochrona środowiska, turystyka, kultura i rewitalizacja, społeczeństwo informacyjne

(z wyjątkiem e-usług), pomoc techniczna oraz części obszaru kapitał ludzki (np. integracja społeczna,

dostęp do zatrudnienia).

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

20 | S t r o n a

Wykres 6. Wartość dofinansowania UE w podziale na strategiczne obszary Strategii rozwoju

społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020

Źródło: KSI SIMIK, opracowanie własne

W makroregionie dominowały inwestycje w infrastrukturę (66,2%), drugim w kolejności był obszar I

innowacyjności i przedsiębiorczości (26,1%), natomiast najmniej środków (7,7%) zostało

przeznaczonych na strategiczny obszar II związany z zasobami pracy i kapitałem ludzkim.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

21 | S t r o n a

III. WSKAŹNIKI

Spośród szesnastu wskaźników monitorowania Strategii pozytywny trend wykazało sześć

wskaźników, bez zmian w ostatnim roku dostępności danych pozostały cztery wskaźniki, również

cztery wykazały trend oddalający od osiągnięcia wartości docelowej. W przypadku dwóch

wskaźników brakuje dostępnych danych dla Polski Wschodniej w latach późniejszych niż rok bazowy.

Warto zauważyć, że większość wskaźników dla Polski Wschodniej opiera się na relacji z wartością dla

całego kraju, stąd ich wartość bezpośrednio zależy od sytuacji w całym kraju, a nie tylko od zmian

zachodzących w makroregionie.

Kluczowy wskaźnik celu głównego Wartość dodana brutto na pracującego w Polsce Wschodniej

w relacji do Polski ogółem nie zmienia swojej wartości w latach 2010-2012, co przy wzrastającej

wartości dodanej brutto na pracującego w Polsce, świadczy o pozytywnym trendzie zmian

w makroregionie.

Najkorzystniej należy ocenić zmiany w obszarze III Infrastruktura transportowa i elektroenergetyczna.

Większość wskaźników przejawia albo korzystny trend, albo utrzymuje się na niezmiennym poziomie.

W przypadku wskaźnika długość dróg o twardej nawierzchni na 100 km2, mamy do czynienia

z trendem negatywnym, mimo że bezwzględna długość dróg o twardej nawierzchni w makroregionie

rośnie. Dzieje się tak, ponieważ wartość docelowa tego wskaźnika w SRPW jest powiązana

z wartością miernika dla Polski ogółem, a w kraju ogółem gęstość dróg o twardej powierzchni rośnie

szybciej, niż w makroregionie.

Tabela 3. Wartości wskaźników monitorowania Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski

Wschodniej do roku 2020.

Lp. Cel / Nazwa wskaźnika Rok

bazowy

Wartość wskaźnika dla Polski Wschodniej (PW)

2010 2011 2012 2013 2014 2022

1 CEL GŁÓWNY: Wzrost wydajności pracy we wszystkich sektorach gospodarki Polski Wschodniej

1.1 WARTOŚĆ DODANA BRUTTO NA 1 PRACUJĄCEGO W PW W RELACJI DO

POLSKI OGÓŁEM 18 GUS-BDL

2010 0,77 0,77 0,77

0,76

2 STRATEGICZNY OBSZAR I: Innowacyjność

2.1

ODSETEK PRZEDSIĘBIORSTW INNOWACYJNYCH W PRZEMYŚLE [%]

GUS-BDL liczba przedsiębiorstw innowacyjnych w przemyśle (suma dla PW)/

liczba przedsiębiorstw ogółem (suma dla PW)

2011 nd19 18,1 18,2 19,2

18,1

18 Zmiany metodologiczne; dane nie w pełni porównywalne i różnią się od tych zawartych w Strategii 19 „Nie dotyczy”, dane ze względu na to, że dotyczą lat poprzedzających rok bazowy nie są przedmiotem analizy.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

22 | S t r o n a

Lp. Cel / Nazwa wskaźnika Rok

bazowy

Wartość wskaźnika dla Polski Wschodniej (PW)

2010 2011 2012 2013 2014 2022

2.2

ODSETEK PRZEDSIĘBIORSTW PRZEMYSŁOWYCH, KTÓRE WSPÓŁPRACOWAŁY W ZAKRESIE DZIAŁALNOŚCI INNOWACYJNEJ

[%] GUS-BDL

liczba przedsiębiorstw przemysłowych współpracujących w zakresie działalności innowacyjnej (suma dla PW)/ liczba przedsiębiorstw ogółem (suma dla PW)

2011 nd 5,5

PL20 = 5,5

5,9 PL=6,0

5,4 PL=5,2

PW=PL

2.3

UDZIAŁ PRZYCHODÓW NETTO ZE SPRZEDAŻY PRODUKTÓW INNOWACYJNYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH PRZEMYSŁOWYCH W

PRZYCHODACH NETTO ZE SPRZEDAŻY OGÓŁEM [%]

GUS-BDL suma przychodów netto ze sprzedaży produktów innowacyjnych (suma dla

PW)/ suma przychodów netto ze sprzedaży ogółem (suma dla PW)

2011 nd 6,5

PL=8,9 7,5

PL=11,5 7,2

PL=10,7 PW> PL-1,2 pp.

2.4

UDZIAŁ ZATRUDNIONYCH W B + R W LUDNOŚCI AKTYWNEJ ZAWODOWO [%]

GUS-BDL suma zatrudnionych w B+R (suma dla PW)/

suma ludności aktywnej zawodowo (suma dla PW)

2011 nd 0,5

PL=0,8 0,6

PL=0,8 0,6

PL=0,8 PW>PL-0,1 pp.

3 STRATEGICZNY OBSZAR II: Zasoby pracy i jakość kapitału ludzkiego

3.1

STOPA BEZROBOCIA DŁUGOTRWAŁEGO wg BAEL [%]

GUS-BDL liczba bezrobotnych pozostających bez pracy dłużej niż 1 rok (suma dla PW) /

liczba ludności aktywnej zawodowo (suma dla PW)

2011 nd 3,5

PL=3,0 4,4

PL=3,5 PW<PL+0,5 pp.

3.2

OSOBY DOROSŁE UCZESTNICZĄCE W KSZTAŁCENIU I SZKOLENIU [%]

Eurostat liczba osób w wieku 25-64 lata uczących się i dokształcających się (suma dla PW)

/ liczba osób w tej samej grupie wiekowej (suma dla PW)

2011 nd 3,8

PL=4,4 3,8

PL=4,5 3,5

PL=4,3 PW>PL-0,3 pp.

3.3

WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA OSÓB W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ [%]

GUS-BDL liczba osób pracujących w wielu 15 lat i więcej (suma dla PW) /

liczba ludności w tej samej grupie wieku(suma dla PW)

2012 nd nd 49,2 48,7

50,6

3.4

JEDNOSTKI NOWO ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON NA 10 TYS. LUDNOŚCI

(ŚREDNIO OD 2014 DO DOCELOWEGO ROKU) [szt.]

GUS-BDL Średnia (od 2014 do x) liczba jednostek nowo zarejestrowanych w rejestrze

REGON (suma dla PW)/ Średnia liczba ludności (od 2014 do x) (suma dla PW) * 10 tys.

2011 nd 70,4

74

4 STRATEGICZNY OBSZAR III: Infrastruktura transportowa i elektroenergetyczna

4.1

DROGI O TWARDEJ NAWIERZCHNI NA 100 km2 [km/km2] GUS-BDL

Długość dróg o twardej nawierzchni (suma dla PW) / 100 km2 powierzchni województwa (suma dla PW)

2011 nd 75,8

Pl=89,7 75,9

Pl=89,8 77,0

PL=91,2 PW>PL-4,95

pp.

20 Wartość dla Polski

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

23 | S t r o n a

Lp. Cel / Nazwa wskaźnika Rok

bazowy

Wartość wskaźnika dla Polski Wschodniej (PW)

2010 2011 2012 2013 2014 2022

4.2

ODSETEK PRZEDSIĘBIORSTW OTRZYMUJĄCYCH ZAMÓWIENIA POPRZEZ SIECI KOMPUTEROWE (STRONĘ INTERNETOWĄ, SYSTEMY TYPU EDI)

[%] GUS-BDL

liczba przedsiębiorstw otrzymujących zamówienia poprzez sieci komputerowe (stronę internetową, systemy typu EDI) (suma dla PW) / liczba przedsiębiorstw

(suma dla PW)

2011 nd 7,9 9,0 10,3 15,0

4.3

ODSETEK PRZEDSIĘBIORSTW SKŁADAJĄCYCH ZAMÓWIENIA POPRZEZ SIECI KOMPUTEROWE (STRONĘ INTERNETOWĄ, SYSTEMY TYPU EDI)

[%] GUS-BDL

liczba przedsiębiorstw składających zamówienia poprzez sieci komputerowe (stronę internetową, systemy typu EDI) (suma dla PW) / liczba przedsiębiorstw

(suma dla PW)

2011 nd 15,6 19,1 20,6 24,5

4.4 DŁUGOŚĆ AUTOSTRAD

[km] minister wł. ds. transportu/ GDDKiA

2010 0 0 8,0 91,3 125 170

(w 2020)

4.5 DŁUGOŚĆ DRÓG EKSPRESOWYCH

[km] minister wł. ds. transportu / GDDKiA

2010 91,3 129,9 222,4 288,9 1059

(w 2020)

4.6

POŁĄCZENIA MIAST WOJEWÓDZKICH DROGAMI EKSPRESOWYMI LUB AUTOSTRADAMI

[liczba] minister wł. ds. transportu / GDDKiA

2010 0/5 0/5 0/5 0/5 0/5 5/5

(w 2020)

4.7

LICZBA OŚRODKÓW WOJEWÓDZKICH POŁĄCZONYCH LINIAMI KOLEJOWYMI ZMODERNIZOWANYMI CO NAJMNIEJ DO ŚREDNIEJ PRĘDKOŚCI KURSOWANIA POCIĄGÓW PASAŻERSKICH 100km/h

[liczba] minister wł. ds. transportu /PKP PLK

2010 0/5 0/5 0/5 0/5 0/5 5/5

(w 2020)

4.8 ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA 1 MLN ZŁ PKB W RELACJI DO KRAJU

[GWh] Eurostat

2010 97,3 97,3

w porównaniu z poprzednim rokiem wskaźnik wykazuje trend zbliżający do osiągnięcia wartości w roku docelowym

w porównaniu z poprzednim rokiem wskaźnik wykazuje trend oddalający od osiągnięcia wartości w roku docelowym

w porównaniu z poprzednim rokiem wskaźnik nie zmienił się

rok bazowy

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

24 | S t r o n a

IV. PROJEKTYISTOTNEDLAROZWOJUMAKROREGIONU

W oparciu o cele i strategiczne obszary interwencji określone w Strategii rozwoju społeczno-

gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 zidentyfikowano przedsięwzięcia (projekty), które

wpisują się w SRPW i ich realizacja przyczyni się w największym stopniu do osiągnięcia celu głównego

Strategii.

W kolejnych tabelach prezentowane są syntetyczne informacje dotyczące ujęcia projektów

w zakresie infrastruktury drogowej i kolejowej oraz w zakresie transportu miejskiego w kontrakcie

terytorialnym jak również w innych dokumentach rządowych, które zapewniają ich realizację oraz

finansowanie.

Część projektów została uwzględniona w Dokumencie Implementacyjnym do Strategii Rozwoju

Transportu (DI)21. Wskazano w nim listę priorytetowych inwestycji drogowych, kolejowych, morskich

i śródlądowych, które przyczynią się do poprawy krajowej i międzynarodowej dostępności

transportowej Polski.

Innym dokumentem ważnym dla realizacji inwestycji drogowych jest Program Budowy Dróg

Krajowych (PBDK) na lata 2011-201522. Program zakłada stworzenie sieci połączeń autostradowych,

dróg ekspresowych i dróg krajowych, jak również remont już istniejących dróg oraz podnoszenie ich

standardu poprzez zmianę parametrów technicznych. W 2014 r. został przygotowany projekt

Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023.

W finansowaniu projektów największy udział będą miały środki z programu Infrastruktura

i Środowisko 2014-2020 (PO IiŚ). Niektóre z ważnych dla Polski Wschodniej przedsięwzięć zostały

zidentyfikowane jako potencjalne duże projekty w ramach PO IiŚ, zgodnie z art. 100 rozporządzenia

ogólnego23 i zostały ujęte w załączniku 12.2 do programu Wykaz dużych projektów.

Mimo relatywnie niewielkiej alokacji (2 mld euro ze środków UE) ważny w kontekście kluczowych

projektów rozwojowych jest również program Polska Wschodnia (PO PW). Jako dodatkowy

instrument wsparcia finansowego rozwoju gospodarczego i społecznego dedykowany wyłącznie

pięciu województwom Polski Wschodniej, będzie on wzmacniał i uzupełniał oddziaływanie wsparcia

realizowanego w ramach regionalnych i krajowych programów operacyjnych, szczególnie w obszarze

innowacyjności, dostępności transportowej i rozwoju miast.

21 DI został przyjęty uchwałą nr 201/2014 Rady Ministrów z dnia 13 października 2014 r. , a strategia – uchwałą Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2013 r. 22

Przyjęty uchwałą Rady Ministrów z 25 stycznia 2011 r. 23 Rozporządzenie PE i Rady ustanawiające wspólne przepisy dotyczące EFRR, EFS, FS, EFRROW oraz EFMR objętych zakresem WRS.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

25 | S t r o n a

Tabela 4. Projekty istotne dla makroregionu ujęte w kontrakcie terytorialnym

LP. NAZWA PROJEKTU UWAGI

1. ROZWÓJ DRÓG EKSPRESOWYCH W POŁĄCZENIACH STOLIC WOJEWÓDZTW POLSKI WSCHODNIEJ Z WARSZAWĄ, KRAKOWEM I

TRÓJMIASTEM ORAZ MIĘDZY SOBĄ (TRASY S7, S8, S17 I S19)

1.1. S-7 Warszawa – Gdańsk, odcinki: Gdańsk – Elbląg, Olsztynek – Miłomłyn, Nidzica – Płońsk

Projekt ujęty w KT województwa warmińsko-mazurskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 2 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata 2011-2015.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów.

1.2. S-7 Warszawa – Rabka odcinki: Radom – Skarżysko Kamienna, Chęciny – granica województwa, Igołomska – Christo Botewa, Lubień – Rabka

Projekt ujęty w KT województwa świętokrzyskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 4 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata 2011-2015.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów.

1.3. S-51 Olsztyn – Olsztynek Projekt ujęty w KT województwa warmińsko-mazurskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 17 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata 2011 – 2015.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów.

1.4. Obwodnica Olsztyna w ciągu DK Nr 16 Projekt ujęty w KT województwa warmińsko-mazurskiego.

Przedsięwzięcie ujęte w załączniku 6 PBDK na lata 2011-2015.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów.

1.5. S-61 Ostrów Mazowiecka – obwodnica Augustowa

Projekt ujęty w KT województw warmińsko-mazurskiego i podlaskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 14 w DI na liście projektów drogowych.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a w zakresie finansowania z Connecting Europe Facility (dalej CEF) – realizacja uzależniona od rozstrzygnięć w ramach CEF. W przypadku braku uzyskania dofinansowania ze środków CEF projekt będzie realizowany ze środków PO IiŚ.

1.6. S-8 Radziejowice-Białystok, odcinki Radziejowice – Paszków, koniec obwodnicy Wyszkowa – Zambrów (bez obwodnicy Ostrowi Mazowieckiej) , Wiśniewo – Jeżewo

Projekt ujęty w KT województwa podlaskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 3 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata 2011-2015.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów.

1.7. Poprawa dostępności komunikacyjnej miasta Białystok od strony Warszawy (droga krajowa wylotowa z Białegostoku – dojazd do S-8)

Projekt ujęty w KT województwa podlaskiego.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO PW (tryb konkursowy).

1.8. S-61 obwodnica Augustowa – granica Państwa Projekt ujęty w KT województwa podlaskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 11 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata 2011-2015.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to CEF.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

26 | S t r o n a

1.9 S-19 Białystok – Lublin Projekt ujęty w KT województwa podlaskiego i lubelskiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Przedsięwzięcie na poz. 32 w DI na liście projektów drogowych.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ, jest uzależniona od dostępności środków w PO IiŚ oraz ujęcia w PBDK na lata 2014-2020.

1.10 S-19 granica państwa – Białystok Projekt ujęty w KT województwa podlaskiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Przedsięwzięcie na poz. 36 w DI na liście projektów drogowych.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów. Realizacja uzależniona od dostępności środków.

1.11 S-19 Lublin – Rzeszów Projekt ujęty w KT województwa lubelskiego i podkarpackiego.

Przedsięwzięcie na poz. 12 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata 2011-2015.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów.

1.12 S-19 Rzeszów Południe – Babica Projekt ujęty w KT województwa podkarpackiego.

Przedsięwzięcie na poz. 40 w DI na liście projektów drogowych.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów. Realizacja uzależniona od dostępności środków w PO IiŚ oraz ujęcia w PBDK na lata 2014-2020.

1.13 S-19 Babica – Barwinek Projekt ujęty w KT województwa podkarpackiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Przedsięwzięcie na poz. 40 w DI na liście projektów drogowych.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów. Realizacja uzależniona od dostępności środków w PO IiŚ oraz ujęcia w PBDK na lata 2014-2020.

1.14 Południowa obwodnica miejska (Białystok) – etap II Projekt ujęty w KT województwa podlaskiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO PW.

1.15 Zwiększenie wewnętrznej dostępności komunikacyjnej. Budowa zachodniej części obwodnicy miejskiej Białegostoku

Projekt ujęty w KT województwa podlaskiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO PW.

1.16 S-17 Warszawa – Lublin, odcinek: Zakręt – Kurów – odcinki na terenie województwa lubelskiego

Projekt ujęty w KT województwa lubelskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 9 w DI na liście projektów drogowych oraz ujęte w załączniku 5 PBDK na lata 2011-2015.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

27 | S t r o n a

1.17 S-17 Lublin – Hrebenne Projekt ujęty w KT województwa lubelskiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Przedsięwzięcie na poz. 39 w DI na liście projektów drogowych

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ (projekt jest na liście dużych projektów), jest uzależniona od dostępności środków w PO IiŚ oraz ujęcia w PBDK na lata 2014-2020.

1.18. Budowa obwodnicy Tomaszowa Lubelskiego w ciągu drogi ekspresowej S17

Projekt ujęty w KT województwa lubelskiego.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej.

W przypadku projektów będących w kompetencji Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad będzie istniała możliwość współfinansowania ze środków UE w ramach środków PO IiŚ pod warunkiem spełnienia kryteriów wyboru projektów oraz ujęcia w PBDK.

1.19 Obwodnica Opatowa w ciągu drogi S-74 Projekt ujęty w KT województwa świętokrzyskiego.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej.

W przypadku projektów będących w kompetencji Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad będzie istniała możliwość współfinansowania ze środków UE w ramach środków PO IiŚ pod warunkiem spełnienia kryteriów wyboru projektów oraz ujęcia w PBDK.

1.20 S-74 Sulejów – Kielce Projekt ujęty w KT województwa świętokrzyskiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Przedsięwzięcie na poz. 23 w DI na liście projektów drogowych

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ, jest uzależniona od dostępności środków w PO IiŚ oraz ujęcia w PBDK na lata 2014-2020.

1.21 S-74 Kielce – Nisko Projekt ujęty w KT województwa świętokrzyskiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Przedsięwzięcie na poz. 28 w DI na liście projektów drogowych

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ, jest uzależniona od dostępności środków w PO IiŚ oraz ujęcia w PBDK na lata 2014-2020.

2. MODERNIZACJA LINII KOLEJOWYCH Z MIAST WOJEWÓDZKICH POLSKI WSCHODNIEJ DO WARSZAWY, KRAKOWA I TRÓJMIASTA

2.1. Prace na linii kolejowej nr 216 na odcinku Działdowo – Olsztyn

Projekt ujęty w KT województwa warmińsko-mazurskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 7 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu makroregionalnym.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO PW.

2.2. Kolejowe przedsięwzięcia multilokalizacyjne służące poprawie bezpieczeństwa na newralgicznych skrzyżowaniach linii kolejowych z drogami w województwie warmińsko-mazurskim

Projekt ujęty w KT województwa warmińsko-mazurskiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Projekt multilokalizacyjny przewidziany w opisie projektu DI, bez wskazania lokalizacji inwestycji w poszczególnych województwach. Zarządca zobowiązuje się do analizy możliwości realizacji inwestycji infrastruktury kolejowej, służących poprawie bezpieczeństwa na newralgicznych skrzyżowaniach linii kolejowych z drogami w województwie warmińsko-mazurskim.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ, środki budżetu państwa, środki jednostek samorządu terytorialnego.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

28 | S t r o n a

2.3. Rewitalizacja linii kolejowej nr 353 na odcinku Iława – Korsze

Projekt ujęty w KT województwa warmińsko-mazurskiego jako przedsięwzięcia warunkowe, których realizacja jest uzależniona między innymi od dostępności środków finansowych.

Możliwość dofinansowania projektu ze środków krajowych, pod warunkiem ujęcia tego projektu w Wieloletnim Programie Inwestycji Kolejowych przez Radę Ministrów.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to środki budżetu państwa lub inne.

2.4. Prace na linii E 75 na odcinku Sadowne – Białystok wraz z robotami pozostałymi na odcinku Warszawa Rembertów – Sadowne

Projekt ujęty w KT województwa podlaskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 9 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu krajowym.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a w zakresie finansowania z CEF – realizacja uzależniona od rozstrzygnięć w ramach CEF.

2.5 Prace na liniach kolejowych Nr 68, 565 na odcinku Lublin – Stalowa Wola Rozwadów wraz z elektryfikacją

Projekt ujęty w KT województwa lubelskiego i podkarpackiego.

Przedsięwzięcie na poz. 1 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu makroregionalnym.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO PW. Projekt jest na liście dużych projektów.

2.6 Prace na linii kolejowej Nr 7 Warszawa Wschodnia Osobowa – Dorohusk na odcinku Warszawa – Otwock – Dęblin – Lublin

Projekt ujęty w KT województwa lubelskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 7 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu krajowym.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów.

2.7 Prace na linii kolejowej Nr 8 odcinek Skarżysko Kamienna – Kielce – Kozłów

Projekt ujęty w KT województwa świętokrzyskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 36 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu krajowym.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ. Projekt jest na liście dużych projektów.

2.8 Prace na linii kolejowej Nr 25 na odcinku Skarżysko Kamienna – Sandomierz

Projekt ujęty w KT województwa świętokrzyskiego.

Przedsięwzięcie na poz. 4 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu makroregionalnym.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO PW.

2.9 Prace na liniach kolejowych Nr 25, 74, 78 na odcinku Stalowa Wola - Tarnobrzeg/Sandomierz - Ocice/Padew

Projekt ujęty w KT województwa podkarpackiego.

Przedsięwzięcie na poz. 2 w DI na liście projektów kolejowych o znaczeniu makroregionalnym.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO PW.

2.10 Elektryfikacja linii Rzeszów – Kolbuszowa – Ocice Projekt ujęty w KT województwa podkarpackiego.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej, a przewidywane źródło finansowania to środki budżetu państwa.

Przedsięwzięcie przewidziane do realizacji w ramach programów wieloletnich przejętych przez Radę Ministrów. Realizacja uzależniona od dostępności środków.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

29 | S t r o n a

3. POPRAWA DOSTĘPNOŚCI I JAKOŚCI TRANSPORTU PUBLICZNEGO W MIASTACH WOJEWÓDZKICH POLSKI WSCHODNIEJ

3.1. Kompleksowe przedsięwzięcia z zakresu zrównoważonej mobilności miejskiej/ekologicznego transportu

Projekt ujęty w KT województwa warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego.

Przedsięwzięcia będą realizowane przez projekty wynikające ze Strategii ZIT dla miasta wojewódzkiego i obszarów powiązanych z nim funkcjonalnie.

Projekty wyłonione zostaną w trybie ustawy wdrożeniowej:

• uzgodnione pomiędzy Związkiem ZIT, Samorządem Województwa a ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego na podstawie opracowanej Strategii ZIT,

• pozytywnie zaopiniowane przez Instytucję Zarządzającą (dalej: IZ) RPO oraz IZ właściwego krajowego programu operacyjnego na lata 2014 – 2020,

• projekt jest przygotowany, a wniosek o dofinansowanie został złożony w terminie wskazanym przez właściwą IZ,

• zakres rzeczowy projektu i wartość dofinansowania ustalone na podstawie prac nad Strategią ZIT,

• w zależności od dostępności alokacji.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej i samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO PW, RPO oraz środki jednostek samorządu terytorialnego.

4. ROZBUDOWA I MODERNIZACJA SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH

4.1 Sieci energetyczne Projekt ujęty w KT województwa warmińsko-mazurskiego i lubelskiego.

Przedsięwzięcie możliwe do realizacji w ramach poszczególnych projektów objętych Project pipeline dla sektora energetyki. Realizacja uzależniona od ostatecznego wyniku prac nad dokumentem, dostępności środków w ramach PO IiŚ oraz ostatecznej decyzji inwestora o realizacji projektu.

4.2 Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego w Polsce północno-wschodniej

Projekt ujęty w KT województwa podlaskiego.

Przedsięwzięcie możliwe do realizacji w ramach poszczególnych projektów objętych Project pipeline dla sektora energetyki. Realizacja uzależniona od ostatecznego wyniku prac nad dokumentem, dostępności środków w ramach PO IiŚ oraz ostatecznej decyzji inwestora o realizacji projektu.

5. ZWIĘKSZENIE UDZIAŁU OZE W PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

5.1. Wsparcie działań z zakresu efektywności energetycznej zgodnie z podziałem interwencji między programami krajowymi a regionalnymi

Projekt ujęty w KT województwa warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego.

Przedsięwzięcia będą realizowane przez projekty wynikające ze Strategii ZIT dla miasta wojewódzkiego i obszarów powiązanych z nim funkcjonalnie (w opracowaniu).

Projekty wyłonione zostaną w trybie ustawy wdrożeniowej:

• uzgodnione pomiędzy Związkiem ZIT, Samorządem Województwa a ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego na podstawie opracowanej Strategii ZIT,

• pozytywnie zaopiniowane przez IZ RPO oraz IZ właściwego krajowego programu operacyjnego na lata 2014 – 2020,

• projekt jest przygotowany, a wniosek o dofinansowanie został złożony w terminie wskazanym przez właściwą IZ,

• zakres rzeczowy projektu i wartość dofinansowania ustalone na podstawie prac nad Strategią ZIT,

• w zależności od dostępności alokacji.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony rządowej i samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to PO IiŚ, RPO oraz środki jednostek samorządu terytorialnego.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

30 | S t r o n a

5.2. Zintegrowane badania w obszarze energetyki, technologii informacyjno-komunikacyjnych i mechatronicznych w ramach Regionalnego Centrum Badawczo-Rozwojowego Odnawialnych Źródeł Energii Politechniki Rzeszowskiej

Projekt ujęty w KT województwa podkarpackiego.

Przedsięwzięcie możliwe do realizacji ze środków RPO po uzyskaniu pozytywnej oceny MNiSW i NCBR. Warunkiem realizacji jest pozytywna weryfikacja fiszki (według formularzy, które zostały przekazane przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w dniu 4 września 2014 r.) szczególnie w zakresie źródeł finansowania projektu, wkładu własnego oraz zapewnienia trwałości finansowania po zakończeniu projektu. Realizacja będzie również zależała od zgodności z programem regionalnym i regionalnymi inteligentnymi specjalizacjami.

Realizacja przedsięwzięcia leży we właściwości strony samorządowej, a przewidywane źródło finansowania to RPO województwa podkarpackiego.

5.3. Promowanie efektywności energetycznej na terenie województwa podkarpackiego

Projekt ujęty w KT województwa podkarpackiego.

Przedsięwzięcie możliwe do realizacji w ramach poszczególnych projektów objętych Project pipeline dla sektora energetyki. Realizacja uzależniona od ostatecznego wyniku prac nad dokumentem, dostępności środków w ramach PO IiŚ oraz ostatecznej decyzji inwestora o realizacji projektu.

Źródło: Kontrakty terytorialne województw Polski Wschodniej

Przedsięwzięcia ujęte w kontraktach terytorialnych nie wyczerpują listy projektów powiązanych

z SRPW i realizowanych lub planowanych do realizacji w makroregionie.

W obszarze badań i rozwoju kluczowym dokumentem zawierającym projekty priorytetowe

z perspektywy rządu jest Polska Mapa Drogowa Infrastruktury Badawczej (PMDIB). Dokument

powstał w 2011 roku, a jego aktualna wersja obowiązuje od 5 sierpnia 2014 r. PMDIB zawiera

53 projekty strategiczne dla rozwoju polskiej nauki i gospodarki, mające kluczowe znaczenie dla

podniesienia jakości prowadzonych w Polsce badań. Wpisanie projektu na PMDIB jest warunkiem

koniecznym dla możliwości ubiegania się o dofinansowanie na rozwój infrastruktury badawczej

w ramach programu Inteligentny Rozwój 2014-2020. W przypadku Polski Wschodniej na Mapie

znajduje się jedno przedsięwzięcie: Centrum Badań Środowiska i Innowacyjnych Technologii

Żywności dla Jakości Życia. Ten projekt jest aktualnie w fazie koncepcyjnej, a realizatorem

przedsięwzięcia będzie Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Na Mapie projekt jest

wykazany w ramach strategicznego obszaru badań PMDIB Wydajna ochrona zdrowia i wzrost

efektywności działań prozdrowotnych.

rok 2014 POLSKA WSCHODNIA

31 | S t r o n a

V. PODSUMOWANIERealizacja Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 jest

ukierunkowana na poprawę pozycji konkurencyjnej Polski Wschodniej. W tym kontekście pozytywnie

można ocenić fakt, że luka między wydajnością pracy24 w Polsce Wschodniej w stosunku do Polski

ogółem nie zwiększa się. Zakres i formuła rocznej Informacji o realizacji Strategii nie pozwala

na jednoznaczną ocenę, w jakim stopniu przyczyniły się do tego interwencje podejmowane na

obszarach strategicznych (innowacyjność, zasoby pracy oraz infrastruktura transportowa

i elektroenergetyczna) w ramach programów operacyjnych – głównych narzędzi realizacji Strategii.

Należy jednak odnotować, że mierzony poziomem wskaźników strategicznych postęp w realizacji

Strategii wskazuje, iż najszybciej osiągane są cele strategii w zakresie przełamywania barier

związanych z peryferyjnym położeniem Polski Wschodniej. Jest to efekt realizacji znaczących

inwestycji w infrastrukturę drogową i kolejową, które są możliwe dzięki wykorzystaniu środków

z Funduszy Europejskich – głównie w ramach programu Infrastruktura i Środowisko. W związku

z kontynuacją inwestycji w sektorze drogowym, kolejowym i energetycznym w przyszłości należy

spodziewać się dalszej poprawy wskaźników, tym bardziej, że w dokumentach rządowych

i samorządowych określających kierunki działań inwestycyjnych na kolejne lata, zawarte są liczne

przedsięwzięcia kluczowe dla poprawy infrastruktury Polski Wschodniej.

Makroregion jest nadal obszarem o znaczących deficytach w zakresie działalności innowacyjnej,

chociaż na poziomie wskaźników Strategii widoczny jest niewielki postęp w tej dziedzinie.

Zaawansowany stan wdrażania programów operacyjnych z perspektywy 2007-2013

ukierunkowanych na poprawę sytuacji w obszarze innowacyjności oraz B+R, może przyczynić się do

pozytywnej zmiany w makroregionie. Istotne jest również, że nowe programy operacyjne dostrzegają

potrzeby Polski Wschodniej w tym zakresie i tworzą warunki do realizacji licznych projektów, które

mogą prowadzić do pozytywnych zmian.

Niepokojące są negatywne trendy na poziomie strategicznych wskaźników w obszarze rynku pracy

i kapitału ludzkiego. Interwencja programów operacyjnych w tym obszarze – ze względu na

strukturalny charakter problemów i skalę wyzwań Polski Wschodniej – nie daje wystarczających

efektów. Poprawy we właściwym koordynowaniu wsparcia można oczekiwać w związku

z rozpoczęciem prac w ramach Grupy Sterującej ds. Polski Wschodniej.

Jak wspomniano powyżej, zakres i formuła Informacji nie pozwala na pełną ocenę interwencji

podejmowanych na obszarach strategicznych w ramach polityki spójności. W roku 2015 Ministerstwo

Infrastruktury i Rozwoju rozpocznie kompleksową ewaluację wpływu funduszy europejskich w latach

2007 – 2014 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej oraz efektów, jakie pojawiły się na

obszarze makroregionu, dzięki środkom z programów operacyjnych.

24 mierzona wartością dodaną brutto (wskaźnik celu głównego Strategii).