Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012...Novum pandit miraculum Splendor in in sancto coaelicus,...

Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012

InauguracjaRoku Akademickiego

2011/2012

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY

Warszawa, 5 października 2011 r.


Zdjęcia wykonane przez pracowników Działu FotomedycznegoWarszawskiego Uniwersytetu Medycznego – kierownik Ireneusz Rudnicki.

Projekt okładki i opracowanie graficzne: Michał Szulc

Skład komputerowy: Roman Sergej/Michał Szulc

Druk: EXPOL P. Rybiński, J. Dąbek Spółka Jawna ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek tel./fax: (054) 232 37 23, 232 48 73

nakład: 600 egz.

ISBN–978–83–7637–134–4

Warszawski Uniwersytet MedycznyWarszawa 2011

Redaktorzy wydania:Marek Krawczyk, Marta Wojtach, Magdalena Zielonka


Spis treści

Gaude Mater Polonia .....................................................................................5

Hymn Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego .....................................9

Historia Uczelni .............................................................................................10

Poczet Rektorów ............................................................................................13

Poczet Doktorów Honoris Causa ................................................................16

Władze Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego .................................20

Biografia prof. dr. hab. Jana Miodka ............................................................22

Wykład inauguracyjny prof. dr. hab. Jana Miodka pt. „Lekarz i choroba w komunikacji językowej ” ........................................24

Gaudeamus igitur, iuvenes dum sumus .......................................................28


O ciesz się, Matko-Polsko, w sławne potomstwo płodna! Króla królów i najwyższego Pana wielkośćUwielbiaj chwałą przynależną.

Albowiem z Jego łaskawościBiskupa Stanisława mękiNiezmierne, jakie on wycierpiał,Jaśnieją cudownymi znaki.

Potykał się za sprawiedliwość,Przed gniewem króla nie ustąpił:I staje żołnierz ChrystusowyZa krzywdę ludu sam do walki.

Ponieważ stale wypominałOn okrucieństwo tyranowi,Koronę zdobył męczennika,Padł posiekany na kawałki.

Niebiosa nowy cud zdziałały,Bo mocą swą Niebieski LekarzPoćwiartowane jego ciałoPrzedziwne znowu w jedno złączył.

Tak to Stanisław biskup przeszedłW przybytki Króla niebieskiego,Aby u Boga StworzycielaNam wyjednywać przebaczenie.

Gdy kto dla zasług jego prosi,Wnet otrzymuje zbawcze dary:Ci, co pomarli nagłą śmiercią,Do życia znowu powracają.

Gaude, Mater Polonia,Prole fecunda nobili,Summi Regis magnaliaLaude frequenta vigili.

Cuius benigna gratiaStanislai PontificisPassionis insigniaSignis fulgent mirificis

Hic certans pro iustitiaRegis non cedit furiae:Stat pro plebis iniuriaChristi miles in acie.

Tyranni truculentiamQui dum constanter arguitMartyrii victoriamMembratim caesus meruit

Novum pandit miraculumSplendor in in sancto coaelicus,Redintegrat corpusculumSparsum caelestis medicus.

Sic Stanislaus PontifexTransit ad caeli curiam,Ut apud Deum opifexNobis imploret veniam.

Poscentes eius merita,Salutis dona regerunt:Morte praeventi subitaAd vitae portum redeunt.

Gaude Mater Polonia

Gaude Mater Polonia O ciesz się, Matko-Polsko

5


Choroby wszelkie pod dotknięciemPierścienia jego uciekają,Przy jego świętym grobie zdrowieNiemocnych wielu odzyskuje.

Słuch głuchym bywa przywrócony,A chromy kroki stawia raźno,Niemowom język się rozwiązał,W popłochu szatan precz ucieka.

A przeto szczęsny ty, Krakowie,Uposażony świętym ciałem,Błogosław po wsze czasy Boga,Który z niczego wszystko stworzył.

Niech Trójcy Przenajświętszej zabrzmiCześć, chwała, sława, uwielbienie,A nam tryumfy męczennikaNiech wyjednają radość wieczną.Amen.

Przekład Leopold Staff

Cuius ad tactum anuliMorbi furgantur turgidi;Ad locum sancti tumuliMulti curantur languidi.

Surdis auditus redditur,Claudis gressus officium:Mutorum lingua solvitur,Et fugatur daemonium.

Ergo, felix Cracovia,Sacro donata corpore,Deum, qui fecit omnia,Benedic omni tempore.

Sit Trinitati gloria,Laus, honor, iubilatio,De Martyris victoriaSit nobis exsultatio.Amen.

Wincenty z Kielczy

Gaude Mater Polonia6


Drodzy Pracownicy Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego,

Koledzy studenci,

Dostojni Goście,

Szanowni Państwo,

D zisiaj inaugurujemy rok akademicki 2011/2012 w Warszawskim Uniwersytecie

Medycznym.

To ważne, że w tym wyjątkowym dniu cała społeczność akademicka i przyjaciele naszej Uczelni są razem w Auli Centrum Dydaktycznego, by uroczyście rozpocząć nowy rok akademicki.

Do naszej społeczności akademickiej, której tradycje liczą ponad 200 lat, dołącza

dzisiaj blisko trzy tysiące nowych studentów. Cieszymy się, że także w tym roku są to najlepsi maturzyści z całego kraju, którzy właśnie naszą Uczelnię wybrali do realizacji swoich życiowych pasji i planów.

Przed całą ponad 9-tysięczną bracią studencką miesiące nauki, ale również czas wielu radości. Przed nauczycielami akademickimi okres wytężonej pracy poświęconej kształceniu studentów i realizacji naukowych planów. Przed nami wszystkimi kolejny rok pracy na rzecz naszego Uniwersytetu.

Zachęcam każdego z Państwa do angażowania się w życie Uczelni, do udziału w Wydarzeniach, jakie się odbywają przez wszystkie akademickie miesiące, do aktywności na polu naukowym i pozanaukowym. To jest nasz wspólny Uniwersytet i od naszej współpracy zależy przyszłość Almae Matris. Współdziałanie jest kluczem do rozwoju Uczelni, do czynienia jej jeszcze lepszą.

W tym roku do wygłoszenia wykładu inauguracyjnego został zaproszony wybitny językoznawca, dyrektor Instytutu Filologii Polskiej i kierownik

7Wstęp JM Rektora


Wstęp JM Rektora8

Marek Krawczyk Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Warszawa, 5 października 2011 r.

Zakładu Historii Języka Uniwersytetu Wrocławskiego Pan prof. Jan Miodek. Jestem przekonany, że wykład zatytułowany: „Lekarz i choroba w komunikacji językowej”, będzie na długo zapamiętamy przez uczestników tegorocznej Inauguracji.

Wszystkim członkom naszej uczelnianej Rodziny życzę dobrego roku akademickiego 2011/2012, wypełnionego nie tylko pracą, ale też obfitującego w niezapomniane, radosne chwile.


9Hymn Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Hymn Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

To jest jak rodzaj WiaryW mądrość i doświadczenie.Po jednej stronie człowiekPo drugiej cierpienie.

To jest rodzaj Nadziei,Którą ktoś niesie w sobie.Ona pomaga chorymI Wiarę wzmacnia w Tobie.

To jest rodzaj Miłości,Która każe Ci nieraz,Stawać z Wiarą przy chorym,Dopóki jest Nadzieja.

Medycyna jest sztuką,Rozkwita z wielką siłą,Kiedy po obu stronachSą Wiara, Nadzieja i Miłość.

Medycyna jest cnotąJest siostrą trzech cnót boskich,Których szukamy w sobie:Wiary, Nadziei, Miłości.

Medycyna jest pasją,Umie życiem zawładnąć,Lecz bez Wiary, Nadziei, MiłościJest tylko wstążką ładną.

Niech zaświadczy AsklepiosCo umiał dusze leczyć:Ten, kto uczy tej sztukiMa szacunek na wieki.

Wołajcie Panakeję,Uosobienie leku.Niech znajdzie „panaceum”Na wiedzę po wiek wieków.

Niech świadczy Hipokrates,Że według Jego prawa,Już dwieście lat nauczaMedycyny Warszawa.

Medycyna jest sztuką...

Służba, pożytek chorych,Honor, wiedzy potęga,Medycyna, medycyna,Przysięgam, przysięgam, przysięgam!

Medycyna jest sztuką...

Słowa: Jacek CyganMuzyka: Miłosz Bembinow


Historia Uczelni10

W arszawski Uniwersytet Medyczny jest jedną z najstarszych uczelni medycznych w Polsce. Od ponad 200 lat kształci najlepszych spe-cjalistów w zakresie nauk medycznych i farmaceutycznych. Ko-

rzenie uczelni sięgają 1809 roku, kiedy to z inicjatywy lekarzy – Augusta Wolffa, Jacka Dziarkowskiego, Józefa Czekierskiego i Franciszka Brandta – oraz asesora farmacji, Józefa Celińskiego, powstał Wydział Akademicko-Lekarski. W 1816 roku Wydział Akademicko-Lekarski wszedł w skład powołanego przez władze zaborcze Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Uniwersytet funkcjonował do października 1831 r., kiedy to po Powstaniu Listopadowym zlikwidowano wszystkie wyższe uczelnie Królestwa Polskiego. Akademickie nauczanie medycy-ny w Warszawie zostało przerwane na 26 lat, a o rozwój naukowy i zawodowy środowiska lekarskiego dbały w tym czasie Warszawskie Towarzystwo Lekarskie oraz Rada Lekarska Królestwa Polskiego.

Wybuchy kolejnych epidemii i brak odpowiedniej liczby lekarzy wymusiły na zaborcy podjęcie decyzji o powołaniu uczelni medycznej. Najpierw w 1857 roku powołano Cesarsko-Królewską Akademię Medyko-Chirurgiczną, kontynuują-cą tradycje Wydziału Lekarskiego Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie w 1862 roku Akademię przyłączono do Szkoły Głównej Warszaw-skiej jako Wydział Lekarski. Niestety wzmożona rusyfikacja uczelni po upadku Powstania Styczniowego przerwała jej działalność.

W 1869 r. powstał Cesarski Uniwersytet Warszawski, w którym obowiązko-wym językiem wykładowym zamiast polskiego stał się rosyjski, a miejsce polskich wykładowców zajęli Rosjanie. Z tych powodów uczelnia była bojkotowana przez patriotyczną młodzież, która na studia medyczne wybierała się m.in. do Dorpatu lub Petersburga.

Odrodzenie polskiego kształcenia medycznego stało się możliwe dopiero w początkach I wojny światowej, gdy w 1915 r. do Warszawy wkroczyli Niemcy.

Do najbardziej zaangażowanych organizatorów nowego Uniwersytetu War-szawskiego należał wówczas lekarz i społecznik – Józef Polikarp Brudziński, któ-ry został pierwszym rektorem odrodzonego uniwersytetu.

Zanim w 1916 roku powołano samodzielny Wydział Lekarski, przez pierw-sze 10 miesięcy działalności uniwersytetu nauczanie medycyny odbywało się w Oddziale Przygotowawczo-Lekarskim przy Wydziale Matematyczno-Przy-rodniczym.

Historia Uczelni


Historia Uczelni 11

Pierwszym dziekanem Wydziału Lekarskiego został prof. Leon Kryński. Kadrę stanowili profesorowie praktykujący od lat w Warszawie oraz osoby, które przeno-siły się z innych ośrodków akademickich, najczęściej z Krakowa i ze Lwowa.

Odrodzony Uniwersytet powołał w swojej strukturze osobny wydział dla kształ-cenia farmaceutów. Najpierw w 1915 r. utworzono kursy farmaceutyczne, które od roku akademickiego 1917/18 przemianowano na Studium Farmaceutyczne.

W 1920 r. Studium to przekształcono w Oddział Farmaceutyczny przy Wy-dziale Lekarskim. W 1926 r. przy Uniwersytecie Warszawskim został utworzony pierwszy w Polsce samodzielny Wydział Farmaceutyczny. Jego dziekanem został prof. Władysław Mazurkiewicz.

W 1920 r. powołano w Warszawie Państwowy Instytut Dentystyczny kształ-cący dentystów na poziomie wyższym. Instytutowi, który nie posiadał pełnych praw akademickich, patronował Wydział Lekarski UW. Kadra naukowa wydzia-łu uzupełniała obsadę nauczycieli akademickich instytutu i była gwarancją wy-sokiego poziomu nauczania. W 1933 r. przemianowano tę uczelnię na Akade-mię Stomatologiczną. Działała ona do 1949 roku, kiedy została włączona jako Oddział Stomatologiczny do Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego.

W latach II wojny światowej w ramach uniwersyteckiego podziemnego na-uczania medycyny działała m.in. Szkoła Docenta Zaorskiego, której lekarze i studenci zapisali piękną kartę podczas Powstania Warszawskiego, niosąc po-moc rannym i biorąc udział w walkach. Warszawska medycyna w latach wojny poniosła ogromne straty – z 23 profesorów ocalało tylko jedenastu, poległa także wielka liczba lekarzy, pielęgniarek i studentów.

W 1950 roku, z połączenia wydzielonych z Uniwersytetu Warszawskiego wydziałów lekarskiego i farmaceutycznego oraz Akademii Stomatologicznej, powstała samodzielna Akademia Lekarska, której nazwę zmieniono wkrótce na Akademia Medyczna.

W 2006 r. Senat AM przyjął nowy statut dostosowujący uczelnię do wymo-gów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Na jej podstawie Senat uczelni podjął uchwałę o rozpoczęciu starań o zmianę nazwy Akademii Medycznej w Warszawie na Warszawski Uniwersytet Medyczny. 23 stycznia 2008 roku Sejm RP zaakcep-tował tę zmianę, a 7 lutego Senat RP ją potwierdził. Rok akademicki 2008/2009 nasza uczelnia rozpoczęła już jako Warszawski Uniwersytet Medyczny.

W 2009 roku uczelnia obchodziła Jubileusz 200-lecia nauczania medycyny w Warszawie.


Poczet Rektorów 13

Poczet Rektorów

Profesorowie Wydziału Lekarskiego – Rektorzy Uniwersytetu Warszawskiego

Prof. dr hab.Józef BrudzińskipediatraRektor UWw latach1915–1917

Prof. dr hab.Jan MazurkiewiczpsychiatraRektor UWw latach1921–1922

Prof. dr hab.FranciszekKrzyształowiczdermatologRektor UWw latach1924–1925

Prof. dr hab.MieczysławMichałowiczpediatraRektor UWw latach1930–1931

Prof. dr hab.JerzyModrakowskifarmakologRektor UWw roku 1939

Prof. dr hab.FranciszekCzubalskifizjologRektor UWw latach1947–1950


Poczet Rektorów14

Prof. dr hab.Franciszek CzubalskiRektorAkademii Medycznejw latach 1950–1955

Prof. dr hab.Marcin KacprzakRektorAkademii Medycznejw latach 1955–1962

Prof. dr hab.Bolesław GórnickiRektorAkademii Medycznejw latach 1962–1972

Prof. dr hab.Szczęsny LeszekZgliczyńskiRektorAkademii Medycznejw latach 1972–1979

Prof. dr hab.Jerzy SzczerbańRektorAkademii Medycznejw latach 1979–1981

Prof. dr hab.Jan NielubowiczRektorAkademii Medycznejw latach 1981–1986

Rektorzy Akademii Medyczneji Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego


Poczet Rektorów 15

Prof. dr hab.Bogdan PruszyńskiRektorAkademii Medycznejw latach 1986–1990

Prof. dr hab.Tadeusz TołłoczkoRektorAkademii Medycznejw latach 1990–1996

Prof. dr hab.Andrzej GórskiRektorAkademii Medycznejw latach 1996–1999

Prof. dr hab.Janusz PiekarczykRektorAkademii Medycznejw latach 1999–2005

Prof. dr hab.Leszek PączekRektorAkademii Medycznejod 2005 r.do 21 marca 2008 r. i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego od 22 marca 2008 r. do 31 sierpnia 2008 r.

Prof. dr hab.Marek KrawczykRektorWarszawskiegoUniwersytetu Medycznegood 1 września 2008 r. – nadal


1921 r. Wydział Lekarski Józef Piłsudski (1867–1935) – Naczelnik Państwa

1921 r. Wydział Lekarski Władysław Stankiewicz (1837–1929) – chirurg

1924 r. Wydział Lekarski Tadeusz Browicz (1847–1928) – anatomopatolog

1931 r. Wydział Lekarski Bogdan Hutten-Czapski (1851–1937) – twórca Fundacji na rzecz Uniwersytetu Warszawskiego

1937 r. Wydział Lekarski Constantin D. Angelescu (1869–1948) – chirurg

1938 r. Wydział Lekarski Edward Śmigły-Rydz (1886–1941) – Marszałek Polski

1947 r. Wydział Farmaceutyczny Arthur Stoll (1887–1971) – biochemik

1960 r. Wydział Lekarski Wilder G. Penfield (1891–1976) – neurolog

1965 r. Wydział Lekarski Eugeniusz Minkowski (1885–1972) – psychiatra

1975 r. I Wydział Lekarski Henryk Brokman (1886–1976) – pediatra

1975 r. I Wydział Lekarski Björn Folkow (ur. 1921) – fizjolog

1975 r. I Wydział Lekarski Adam Gruca (1893–1983) – ortopeda

1975 r. I Wydział Lekarski Jan Oszacki (1915–1982) – chirurg

1975 r. Wydział Farmaceutyczny Edward J. Shellard (ur. 1913) – farmaceuta

1975 r. I Wydział Lekarski Witold Zawadowski (1888–1980) – radiolog

Poczet Doktorów Honoris Causa

Poczet Doktorów Honoris Causa16


Poczet Doktorów Honoris Causa 17

1976 r. I Wydział Lekarski Aleksander Rytel (1896–1984) – internista

1977 r. I Wydział Lekarski David J. Waterston (1910–1985) – chirurg dziecięcy

1978 r. I Wydział Lekarski Ludwig Mecklinger (1919–1994) – specjalista medycyny społecznej

1978 r. I Wydział Lekarski Witold Rudowski (1918–2001) – chirurg

1980 r. I Wydział Lekarski Halfdan T. Mahler (ur. 1923) – Dyrektor Generalny Światowej Organizacji Zdrowia

1980 r. I Wydział Lekarski Bernard Sureau (1914–1989) – fizjolog

1981 r. I Wydział Lekarski Piotr Kubikowski (1903–1991) – farmakolog

1982 r. I Wydział Lekarski Jerzy Choróbski (1902–1986) – neurochirurg

1983 r. I Wydział Lekarski Maurice Dérot (1901–1985) – nefrolog

1984 r. I Wydział Lekarski Jean-Claude Czyba (ur. 1934) – histolog

1984 r. I Wydział Lekarski Bengt E. Öwall (ur. 1935) – stomatolog

1986 r. I Wydział Lekarski Richard N. Fine (ur. 1937) – pediatra

1988 r. I Wydział Lekarski Milan R. Dimitrijevic (ur. 1931) – neurolog

1990 r. I Wydział Lekarski Douglas Bratthall (1938–2006) – stomatolog

1990 r. I Wydział Lekarski Frans M. J. Debruyne (ur. 1941) – urolog

1990 r. I Wydział Lekarski Albert Herz (ur. 1921) – neurofarmakolog


Poczet Doktorów Honoris Causa18

1990 r. I Wydział Lekarski David H. Shmerling (ur. 1928) – pediatra

1990 r. I Wydział Lekarski Stefan Wilk (1917–2008) – radiolog

1992 r. I Wydział Lekarski Hansjörg Riehm (ur. 1933) – pediatra

1993 r. II Wydział Lekarski Henk C. S. Wallenburg (ur. 1938) – ginekolog

1994 r. Wydział Farmaceutyczny Erhard Röder (ur. 1929) – farmaceuta

1996 r. I Wydział Lekarski Edward Donnall Thomas (ur. 1920) – hematolog

1997 r. II Wydział Lekarski Michael Berger (1944–2002) – diabetolog

1998 r. I Wydział Lekarski John E. Cotes (ur. 1924) – patofizjolog

1999 r. I Wydział Lekarski Jan Nielubowicz (1915–2000) – chirurg

1999 r. I Wydział Lekarski Tadeusz Orłowski (1917–2008) – internista

1999 r. I Wydział Lekarski Alexander A. Borbély (ur. 1939) – neurofarmakolog

1999 r. I Wydział Lekarski Franciszek Kokot (ur. 1929) – nefrolog

2000 r. I Wydział Lekarski Nicholas L. Tilney (ur. 1935) – transplantolog

2000 r. I Wydział Lekarski Hilary Koprowski (ur. 1916) – wirusolog

2000 r. I Wydział Lekarski Mark A. Hardy (ur. 1938) – transplantolog

2001 r. I Wydział Lekarski Henri Bismuth (ur. 1934) – transplantolog


Poczet Doktorów Honoris Causa 19

2002 r. II Wydział Lekarski Antonio Onnis (ur. 1927) – ginekolog

2002 r. I Wydział Lekarski Andrzej Szczeklik (ur. 1938) – internista

2002 r. I Wydział Lekarski Ewa Radwańska (ur. 1938) – ginekolog

2002 r. I Wydział Lekarski Jerzy W. Kupiec-Węgliński (ur. 1951) – transplantolog

2003 r. I Wydział Lekarski Roger M. Greenhalgh (ur. 1941) – chirurg

2004 r. II Wydział Lekarski Charles Balabaud (ur. 1942) – gastroenterolog

2005 r. II Wydział Lekarski Zbigniew Religa (1938–2009) – kardiochirurg

2005 r. I Wydział Lekarski Tadeusz Popiela (ur. 1933) – chirurg

2006 r. I Wydział Lekarski Barry Donald Kahan (ur. 1939) – transplantolog

2007 r. I Wydział Lekarski Kazimierz Ostrowski (ur. 1921) – histolog

2008 r. I Wydział Lekarski Jerzy Hołowiecki (ur. 1937) – hematolog

2008 r. I Wydział Lekarski Allen W. Cowley (ur. 1940) – fizjolog

2009 r. I Wydział Lekarski Kypros H. Nicolaides (ur. 1953) – specjalista medycyny płodu

2009 r. II Wydział Lekarski Zbigniew Pawłowski (ur. 1926) – specjalista medycyny tropikalnej i parazytologii

2010 r. I Wydział Lekarski John Hansen (ur. 1943) – hematolog i onkolog

2011 r. I Wydział Lekarski Janusz Woytoń (ur. 1932) – ginekolog


Władze Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Władze Rektorskie

Dr hab.Sławomir NazarewskiProrektor do spraw Klinicznych, Inwestycji i Współpracy z Regionem

Prof. dr hab.Sławomir MajewskiProrektor do spraw Nauki i Współpracy z Zagranicą

Prof. dr hab.Anna KamińskaProrektor do spraw Kadr

Prof. dr hab.Marek KulusProrektor do spraw Dydaktyczno--Wychowawczych

Prof. dr hab.Marek KrawczykJM Rektor

Władze Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego20


Władze Dziekańskie

Prof. dr hab.Mirosław WielgośDziekanI Wydziału Lekarskiegoz Oddziałem Stomatologii

Prof. dr hab.Renata GórskaProdziekanI Wydziału Lekarskiego do spraw Oddziału Stomatologii

Prof. dr hab.Jerzy PolańskiDziekanII Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Nauczania w Języku Angielskim i Oddziałem Fizjoterapii

Prof. dr hab.Marek NaruszewiczDziekan Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Analityki Medycznej

Dr hab., prof. nadzw. WUMZdzisław WójcikDziekan Wydziału Nauki o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa, Oddziałem Zdrowia Publicznego i Oddziałem Dietetyki

Prof. dr hab.Zbigniew GaciongDziekanCentrum KształceniaPodyplomowego

Władze Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 21


U rodzony 7 czerwca 1946 roku w Tarnowskich Górach na Górnym Śląsku, absolwent polonistyki wro-

cławskiej z roku 1968, od 1968 roku pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Wrocław-skiego, profesor zwyczajny doktor habilitowany, językoznawca, dyrektor Instytutu Filologii Pol-skiej i kierownik Zakładu Historii Języka Pol-skiego, członek Komitetu Językoznawstwa PAN, Rady Języka Polskiego i Prezydium Wrocław-skiego Towarzystwa Naukowego, doktor honoris

causa Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego i Uniwersytetu Opolskiego, redaktor naczelny „Rozpraw” Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego.

Wypromował na Uniwersytecie Wrocławskim 24 doktorów i ok. 200 ma-gistrów.

W roku akademickim 1974/75 także wykładowca Wyższej Szkoły Pedago-gicznej (dzisiejszego Uniwersytetu) w Opolu, w latach 1975-1977 lektor języka polskiego na Uniwersytecie Wilhelma w Münster.

Od listopada 1968 roku – autor cotygodniowych felietonów „Rzecz o języ-ku” we wrocławskim „Słowie Polskim”, dzisiejszej „Polsce. The Times”, „Gazecie Wrocławskiej” (ponad 2100 artykułów). W latach 1987 – 2007 prowadził coty-godniową audycję telewizyjną „Ojczyzna-polszczyzna”, od roku 1995 obecny jest w Telewizji Wrocław w cotygodniowym programie „Prof. Miodek odpowiada”, a od roku 2009 – w TVP „Polonia” w programie „Słownik polsko@polski”.

W latach 1993-2002 publikował artykuły popularnonaukowe w miesięczniku „Wiedza i Życie”, w latach 2001-2004 w miesięczniku „Charaktery”, od 2003 do 2009 – w katowickim „Dzienniku Zachodnim”, a od roku 2004 do chwili obecnej – w miesięczniku katowickim „Śląsk”.

Jest autorem 16 książek i ponad 760 rozpraw i artykułów naukowych, szkiców, recenzji i tekstów popularnonaukowych.

Biografia prof. dr. hab. JANA MIODKA

Biografia prof. Jana Miodka22


Z wykładami wyjeżdżał za granicę – na Litwę, do Niemiec, Szwecji, Czech, Słowacji, USA, Kanady, Austrii, Danii.

Jest honorowym obywatelem Tarnowskich Gór i Kalet oraz Honorowym Ślą-zakiem Roku 2002. Szkoła Podstawowa nr 21 w Jastrzębiu Zdroju od roku 2006 nosi jego imię. Od 20 lat przewodniczy jury katowickiego konkursu gwarowego „Pogodomy po naszymu”.

Jest laureatem wielu nagród, m.in. Prasy Dolnośląskiej, dwukrotnie miasta Wrocławia, dwukrotnie Ministra Edukacji Narodowej, kilkunastokrotnie Rek-tora Uniwersytetu Wrocławskiego, Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławskich, Nagrody im. Cierniaka, Nagrody im. Wojciecha Korfantego, Nagrody im. Hu-gona Steinhausa, Nagrody Towarzystwa Przyjaciół Śląska w Warszawie, Loży Liderów w Katowicach, Dolnośląskiego Klucza sukcesu, Nagrody „Kuriera Pol-skiego”, „Panoramy”, „Problemów”, miesięcznika „Odra”, wrocławskiej „Złotej Kuli”, Nagrody Kulturalnej Śląska i Dolnej Saksonii (2007).

Za działalność medialną uhonorowany 3 Wiktorami, Super-Wiktorem i Zło-tym Ekranem. W plebiscycie „Polityki” na najwybitniejsze osobowości telewizyjne minionego stulecia zajął 4 miejsce, a w plebiscycie „Gazety Wyborczej” w Katowi-cach na największe postacie Śląska i Zagłębia XX wieku – miejsce 15. Zwyciężył też kilka razy w plebiscycie „Słowa Polskiego” na najpopularniejszego wrocławiani-na, nominowany do tytułu Ambasadora Wrocławia w plebiscycie „Gazety Wybor-czej. Wrocław” w roku 2007. Zaliczono go także do 50 Gwiazd Telewizji Polskiej na jej 50-lecie w roku 2002.

Biografia prof. Jana Miodka 23


L ingwistę rozpatrującego zjawiska językowe w szerszym aspekcie teo-rii międzyludzkiej komunikacji musi szczególnie interesować wyjąt-kowość relacji lekarz – pacjent. Ten drugi przychodzi do pierwszego

z całą swoją ludzką biedą, z całą psychofizyczną biedą – podkreślmy. A miser res sacra („biedny rzeczą świętą”) – mówił Seneka. Czy zapracowany lekarz zawsze jest świadom tej sytuacji komunikacyjnej? Czy pamięta o zasadzie Hipokratesa primum non nocere („po pierwsze nie szkodzić”), rozpatrywanej z punktu wi-dzenia językowego stosunku do chorego człowieka? Chciałoby się mu więc przypomnieć: pomóc nie zawsze możesz, pocieszyć – możesz zawsze, pocieszyć słowem dobrym, łagodnym, przynoszącym ukojenie.

„W skromnym wspomnieniu pragnę przywołać postać lekarza, by wszystkim lekarzom oddać należną cześć – mówił przed laty legendarny kaznodzieja prze-myski i wrocławski ks. prof. Julian Michalec. Gorlice – podkarpackie miasteczko. Okupacja. W szpitalu nikt nie śni jeszcze o penicylinie i nie ma nawet bandaży. Bandażują nas papierem. Dyrektor chirurg – nazywał się Jan Rybicki – dysponuje sankami i swoim siwkiem, ale najczęściej na noc nie jedzie do domu, ale zosta-je w gabinecie. Koło północy, kiedy gorączka pooperacyjna się wzmaga, jak biały odziany cień wchodzi do sali na palcach i – nachylając się nad ciężko chorym – pyta: No, jak się czujesz, dziecko? Niech on teraz jeszcze za grobem odbierze należną mu cześć” (ks. Julian Michalec: Aby życie mieli. Wybór kazań, Przemyśl-Wrocław 1990, str. 371-372).

To krótkie, przytoczone wyżej, jak się czujesz, dziecko? jest wspaniałym przy-kładem spełniania się terapeutycznej funkcji mowy, najistotniejszej w komu-nikacyjnych działaniach każdego lekarza. To zarazem wzór słowa budującego zaufanie do drugiego człowieka – tak jak równie proste będzie lepiej, wypowie-dziane przez lekarza, budzi i podtrzymuje nadzieję, mobilizując jednocześnie ludzi do aktywności.

Wykład inauguracyjny prof. dr. hab. JANA MIODKA

pt. „Lekarz i choroba w komunikacji językowej”

Wykład inauguracyjny 24


Bo też nigdy nie można przesądzać o przyszłości. Ostatnia umiera nadzie-ja. A słuchać chorego człowieka i prowadzić z nim dialog należy do końca – mimo braku czasu, ograniczoności psychicznej i uniewrażliwienia wynikającego z oswojenia z chorobą i śmiercią, a może czasem mimo nadwrażliwości, przed którą lekarz się broni pozorną szorstkością i bezdusznością.

x x x

Wyjątkowy charakter lekarskiego powołania stoi u źródeł powiedzeń zna-nych w całym cywilizowanym świecie: medice, cura te ipsum – „lekarzu, troszcz się o samego siebie”, medicus curat, natura sanat – „lekarz leczy, natura uzdra-wia”, mens sana in corpore sano – „w zdrowym ciele zdrowy duch”, similia simili-bus curantur – „podobne leczy się podobnym” (zasada homeopatii i medycyny ludowej).

Lekarz – zdrowie – choroba to kategorie tak ważne egzystencjalnie dla każdego człowieka, że tworzą rozbudowaną grupę skrzydlatych słów. Przy-wołajmy kilkanaście z nich: Najwięcej doktorów na świecie (słowa przypisywane Stańczykowi, szesnastowiecznemu błaznowi Zygmunta Starego), Lekarz le-czy chorobę, a zabija pacjenta (Francis Bacon 1561-1626), Lekarstwa na miłość – tytuł utworu Owidiusza z 2 r., Czas – lekarz zła (Menander 342-291 p.n.e.), stąd zdanie św. Augustyna Czas leczy rany, Lekarz mimo woli – tytuł komedii Moliera z r. 1666, Lekarz swojego honoru – tytuł dramatu Calderona z r. 1637, Umieram z pomocy zbyt wielu lekarzy – słowa wypowiedziane na łożu śmier-ci przez Aleksandra Macedońskiego, Klasyczne jest to, co zdrowe; romantyczne to, co chore ( Johann Wolfgang Goethe), Choroba ta nie jest na śmierć, ale dla chwały Bożej – Nowy Testament; do tego cytatu nawiązuje Choroba na śmierć – dzieło S. Kierkegaarda, Dziecięca choroba lewicowości w komunizmie – tytuł książki Lenina (por. współczesne dziecięca choroba demokracji, dziecięca choro-ba ustrojowej transformacji itp.), Piękna choroba – tytuł powieści Mieczysława Jastruna z r. 1961, Trzeba wiedzieć, że to jest Sopliców choroba, że im oprócz ojczyzny nic się nie podoba (Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu), Byłem cho-ry, a nawiedziliście mnie – Biblia, Chory z urojenia – tytuł komedii Moliera z r. 1673, Mamy chorego człowieka, poważnie chorego człowieka w naszych rękach – car Mikołaj I o Turcji w rozmowie z ambasadorem angielskim Hamiltonem



Seymourem (1852), Turek jest chory – tytuł pieśni duchownego niemieckiego Alberta Poysela z r. 1683; niemal równocześnie Thomas Roe, ambasador an-gielski w Istambule, porównywał Turcję do ciała starego, chorego człowieka, O doktorze Hiszpanie – tytuł fraszki Jana Kochanowskiego, Chory na Moskala (Stefan Żeromski), Jak w medycynie nie masz chorób, tylko są chorzy, tak w świe-cie moralnym nie masz win, tylko są winni (Henryk Sienkiewicz w Rodzinie Połanieckich).

x x x

Metaforyka pochodząca ze świata medycyny jest także jednym z najproduk-tywniejszych środków językowej ekspresji współczesnych odmian stylowych. By się o tym przekonać, wystarczy sięgnąć chociażby do publicystyki sportowej: Polska szermierka jest bardzo chora, a jej leczenie będzie bardzo trudne; Szpada znajduje się obecnie w letargu; Bez gier zespołowych sport jest kulawy; Futbolowy AIDS paraliżuje stadiony; Jak uzdrowić polski sport?; Sytuacja w boksie wymaga ostrych cięć; Mamy po olimpiadzie wrzód do przecięcia; PZPN-owskim skalpelem nie uleczą tej jątrzącej się rany; Podawanie aspiryny nie uleczy piłkarstwa; Owszem, reprezentacja może być podłączona do kroplówki jeszcze przez najbliższe półrocze; Olimpijski medal potrzebny jest jak tlen pokręconemu światkowi polskiego judo.

Po przenośnie obszaru semantycznego choroby bez przerwy sięgają politycy i publicyści komentujący ich poczynania: Ciężki jest stan chorobowy polskiej pra-wicy; Jak na zdjęciu rentgenowskim ujawnił się w całej swojej krasie zespół objawów sejmowych patologii; Ten sejm narodził się w czasie choroby państwa i on jako płód w ramach państwa nie jest zdrowy: Zdrowy instynkt samozachowawczy społeczeń-stwa nie po raz pierwszy poradzi sobie z gangreną, która je toczy; Partie polityczne są chore i coraz trudniej dają sobie radę z toczącym je rakiem szaleństwa; Obecna ko-alicja pozostawia państwo z wieloma wewnętrznymi schorzeniami; Mam nadzieję, że moja dymisja spowoduje podniesienie gorączki, ale takiej, która przynosi wyjście z choroby, gdyż obecnego stanu nie można kontynuować; W miarę zbliżania się wy-borów prezydenckich coraz silniej daje się odczuć ogólny wzrost gorączki; Lekarstwo było gorzkie i jeszcze nie działa; Po pierwsze kuracja powinna odpowiadać klasycz-nym metodom szkoły medycznej, czyli powinna przebiegać zgodnie z konstytucją; Z dolegliwości powszechnych wyborów prezydenckich trudno nas będzie wyleczyć.



Z określeń związanych z chorobami korzystają też chętnie autorzy recenzji z kręgu muzyki młodzieżowej. Najczęściej dotyczą one chorób groźnych, nie-uleczalnych, także psychicznych, a przywoływane są w pozytywnym kontekście, co wiązać należy niewątpliwie z charakterystyczną dla tej subkultury tendencją do szokowania i łamania norm obyczajowych: Chore, brutalne, krwawe, ale bar-dzo smakowite danie; Schizofreniczne solo; Porcja schizoidalno-paranoicznego thrash metalu; Zionący schłodzoną parą paranoiczny śpiew; Obłąkane tempo nie popusz-cza na dłuższą chwilę; Gęsto, szybko, z obłędem w oczach i bluźnierczym okrzykiem na ustach; Histeryczny, pełen dzikiego obłędu skowyt miażdżący bębenki; Wściekli-zna z punk rockowego śmietnika; Zadżumione charczenia i skrzeki są niczym miód na me uszy; Pozostały mi ropiejące parchy; Powoduje u was ostrą niewydolność jelit; Dostaną gwałtownych torsji; Olśniewają i doprowadzają do histerycznych spazmów; Ból obcowania z szorstkim jak kamień brzmieniem; Naprawdę bolesne piosenki; Grozi śmiercią lub co najmniej ciężkim kalectwem; Czują krew, wiedzą, gdzie ude-rzyć, by zabolało, ale nim pogryzą do krwi, jeszcze trochę czasu chyba musi minąć.

To tylko trzy obszary funkcjonowania metaforyki medycznej. Ale i one wy-starczająco wyraźnie uzmysławiają nam, jak ta kategoria semantyczna silnie od-działuje na wyobraźnię w procesach międzyludzkiej komunikacji.

JAN MIODEK



Gaudeamus igitur, iuvenes dum sumus28

Radujmy się więc,dopókiśmy młodzi,Radujmy się więc,dopókiśmy młodzi,po przyjemnej młodości,po uciążliwej starościposiędzie nas ziemia,posiędzie nas ziemia.

Niechaj żyje Akademia,niech żyją profesorowie,Niechaj żyje Akademia,niech żyją profesorowie,niech żyje każdy członek [naszej społeczności]niech żyją wszyscy [członkowie] z osobna,niechaj kwitną zawsze,niechaj kwitną zawsze!

Niechaj żyje i rzecz pospolita,i ten, kto nią rządzi,Niechaj żyje i państwo,i ten, kto nim rządzi,niech żyje nasze miasto,mecenasów łaskawość,która nas tu chroni,która nas tu chroni!

Gaudeamus igitur,iuvenes dum sumus.Gaudeamus igitur,iuvenes dum sumus!Post iucundam iuventutem,post molestam senectutem,nos habebit humus,nos habebit humus.

Vivat Academia,vivant professores.Vivat Academia,vivant professores!Vivat membrum quodlibet,vivant membra quælibet,semper sint in flore,semper sint in flore!

Vivat et res publica,et qui illam regit,vivat et res publica,et qui illam regit,vivat nostra civitas,mæcenatum caritas,quæ nos hic protegit,quæ nos hic protegit.

Gaudeamus igitur, iuvenes dum sumusRadujmy się więc, dopókiśmy młodzi

Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012...Novum pandit miraculum Splendor in in sancto coaelicus,...

Documents

Transcript of Inauguracja Roku Akademickiego 2011/2012...Novum pandit miraculum Splendor in in sancto coaelicus,...