LI.S1"OPAD - GI~1JI}ZIEN '91------

II1FOR/IlATORRYG.fICKIDWUl\'IIESIECZNIK ROK I NI" 2

"n

n <)('I ()

('J

DAWNA WIGILIAPrzyszla mi na wigilie zziebnieta,gluchociemna z gwiazdka jak z jasnatwarza - wigilia przedwojenna -

z domem co zostal jeszcze na cienkiejfotografii -z sercem co nigdy umrzec porzadnie niepotrafi.

Z niemadrym bardzo piórem skrobiacymw kalamarzuz przedpotopowym swietym, z Pilsudskimw kalendarzu

z mamusia co od nieszczesc zaslonic chcialalzamipodajac barszcz czerwony co smieszyl nasuszkami.

z lampka, z czajnikiem starym wydartymchyba niebuz cala rodzina jeszcze, to znaczy, sprzedpogrzebów -

Nad stolem mym samotnym zwiesila czulaglowenad wszystkie figi z makiem - dzis juzposoborowe.

Przyszla, usiadla sobie. Jak zolnierzprzemilczala.Jezusa z klasy pierwszej z oplatkiemmi podala.

Ks. J. Twardowski

Z okazji Swiat Bozego Narodzenia

Pragniemy Wam zlozyc najserdeczniejszezyczenia

Niech Wam sie spelnia najskrytszemarzenia

Niech slonce rozjasnia dni Waszegoistnienia

Milosc niech Wasze serca wypelnia.Jwiele, wiele mamy zyczen dla Was

Wyrazic ich tutaj nie sposóbZabrakloby czasu, zabrakloby slów.

Niech ta gwiazdka pomyslnosci, któraswieci dzis o zmroku, zaprowadZi

.

Was

~do szczescia Waszych marze

V'

Nowym Roku 1992 ~

zyczy,~ Y;(r~; Redakcja ~." '

,,' ~l. '<i:!-.\.)\:/ .~>lt\M, ',' .~', . ~l(t&~

~

~f{I" {;, '~-.""/'I" Il ~ . .

~.

Serdecznie prosimy wszystkich tych, którzy zechcapodzielic sie z nami swoimi przezyciami z czasówwojny o przekazanie ich na adres Zespolu Redak-cyjnego.Ponadto zwracamy sie z prosba o zglaszanie pro-pozycji tytulu naszej gazety lokalnej. Dla czytelnika,który zaproponuje najciekawszy tytul gazety - cze-ka niespodzianka

~'~

czysccu. I w czysccu sa swieci, bo rozstali sie ze

swiatem w stanie laski uswiecajacej w stanie przr-jazni z Chrystusem. Skoro tylkoodpokutuja za prze-winywobec Boga, predzej czy pózniej znajda sie wwiecznej szczesliwosci.Tradycja obchodu swieta zmarlych jest niemal ~akstara jak ludzkosc. Ich terminy przypadaly wróznych porach roku. Stary Testament podaje, zewypisywanoimionazmarlychw osobnych zestawie-niach, aby sie za nich modlic. Zwyczaj ten

Uroczystosc Wszystkich Swietychbierze swójpoczatek z czci utrzymywal sie jeszcze w czasach apostolskich.oddawanej meczennikom w poszczególnych miejsco- Pózniej rozpowszechnila sie praktyka ofiar Mszywosciach. W IIIwieku rozpowszechnila sie tradycja ~rzeno- sw. za zmarlych. Sw. Odylo - opat z Cluny, ustalilszeniacalych relikwiswietych albo ich czesci na inne miejsca. w 998 r., ze we wszystkich klasztorachW ten sposób jakby chciano podkreslic, ze swieci sa benedyktynskich Dzien Zaduszny ma byc 1-go Ii-wlasnoscia calego Kosciola. Kiedy papiez Bonifacy IV stopada. Pózniej date te ustalono na 2 listopada iotrzymal od cesarza Fokasa wspaniala swiatynie poganska terminten obowiazuje do dzisiaj.W tym dniu odpra-Panteon, kazal tam zlozyc liczne relikwiei poswiecic te bu- wia sie liczne Msze sw. zalobne w Kosciolach i nadowle na kosciól katolicki -kosciól pod wezwaniem Matki Bo- cmentarzach, a wierni modlitwami, wypominkami,

skiej Meczenników.Byloto w 610 roku. Od tego czasu odda- odpustami i dobrymi uczynkami przychodza z po-wano czesc wszystkimzmarlymmeczennikom 1 maja. Papiez moca zmarlymw czysccu cierpiacym.Grzegorz IIIw roku 731 przeniósl te uroczystosc na 1 listopa- Kult zmarlych wystepowal u wszystkich ludów, uda, a w 837 papiez Grzegorz VIrozporzadzil,ze odtad 1 listo- Slowian takze. Przykladem sa tu "dziady" takpada jest dniem poswieconym pamieci nie tylko meczen- oslawione dzieki A. Mickiewiczowi.Poeta we wste-ników, ale i wszystkich swietych Kosciola katolickiego. Na pie do dramatu "Dziady"wyjasnia -"Jest to nazwi-prosbe cesarza LudwikaPoboznego rozszerzyl to swieto na sko uroczystosci obchodzonej dotad miedzycaly Kosciól. pospólstwem w wielu powiatach Utwy, Prus i Kur-Przyczyny, które wplynely na ostateczne uksztaltowanie sie landii na pamiatke dziadów czyli w ogólnosciSwieta Wszystkich Swietych bylyrózne: zmarlychprzodkków".-Wielu swietych jest nieznanych, nie ogloszonych oficjalnie Wyobraznia ludowa w tym dniu tak dalece ozywialaprzez Kosciólw urzedowy sposób. Wszyscy Ci swieci, choc zmarlych, ze stawiano na grobach nie tylkopieczy-nie znamy ich imionsa przyjaciólmiBozymii Jego wybranymi wo, ale i kasze, miód i jajka. Czesto urzadzano naslugami, stad nalezy sie im czesc i chwala. grobach uczte, w której brali udzial krewni-Wszyscy swieci ogloszeni przez Kosciól i nie znani -.sa dla zmarlego. Resztki potraw pozostawiali zebrakom.

nas posrednikami u Boga. Te bardzo archaiczne i poganskie wierzenia za-- Kosciól chce zachecic, bysmy brali przyklad z zycia swie- stapione zostaly chrzescijanskimi - rozdawaniem

tych, zeby ich doswiadczenie przydalo sie innym,zyjacymte- chleba za zmarlych, którym wiadomo juz zadenraz. chleb ziemski pomóc nie moze siedzacym u cman-Wszystkich swietych kanonizowanych i nie znanych z imion tarnych bram dziadom i babkom proszacym jakonazywamy Kosciolem triumfujacym. Swieci czyli Kosciól zaplate za modlitwew intencjizmarlych. Z czasemtriumfujacyw niebie dostapi pierwszy wiecznej szczesliwosci coraz czesciej za modlitwe'placono juz nie chlebemogladania Stwórcy, oreduja za nami zyjacymi na ziemi ale pieniedzmi.(Kosciól wojujacy) i za naszymi bracmi w czysccu (Kosciól Drugim, obok "karmienia dusz", akcentem tegocierpiacy). Jednosc tych Kosciolów:triumfujacego, wojujace- swieta bylo palenie ognia. Poczatkowo zapalanogo i cierpiacego nazywamy w nauce Kosciola"swietychobco- ogniska na rozstajnych drogach aby wskazyWalywanie". kierunekwedrujacym duszom.Wierzac w "swietych obcowanie" laczymy sie w Dzien Zadu- c.d. str. 5szny w modlitwiei wspomnieniem z duszami cierpiacymi w

~ ' ~,

f) co{ ~_' - .~J - ~ ' :::::::::>

Listf)padf)we r-eOeksje -

sPf)tkanie ~ch i umar-lYch.~ .

", .. l,':': .

',~."'>~r',

'

r

~ ~ierwsza woj~aswiatowa p~zo~ta~ilasw~~\ ~'; " siady w Ryghcach. O p,atnotyzmle Rygh-I~" .', czan i ich nienawisci do Austrii moze

t , ' ; , swiadczyc fakt zajscia, jakie mialomiejsce

J" ' ."

,:: w,propinacjiw Rygl,icach.Prowadzilja Zyd,~ 'i', Hlrschman.W dniu 13.08.1914 r. pod-

/t.. ';..:': chmielenimieszkancyRyglicpsioczylina

~

: r: .. ,'. ,

~

~. rzady austraickie i porzadkipanujace w

.i,:\\';", \:' .. Galicji, nie oszczedzajac samego "cysorza(~:~i.~, I~ Franza Josefa". W pewnej chwili jeden z..' ,..f" .

, , ", ., obywateliwstalz krzeslai zrzuicilze scia-ny portret cesarza. Zaraz zjawil sie zandarm austriacki iaresztowal go, odwozac do Tuchowa. Po miesiacu ryglicki"Szwejk" po licznych staraniach wrócil do domu. Mialszczescie, bowiemobowiazywalojuz prawo stanu wojennego.Wojna toczyla sie dalej.Ryglicebylyna linifrontu na przelomie roku 1914 i 1915. Do-wodem sa cztery wojenne cmentarze na terenie gminy. Dzisbardzo zaniedbane, zapomniane, a przeciez leza tam ciktórzyposrednio wywalczyliPolsce odrodzenie po latach nie-woli. Materialnie najwieksza strate poniosla parafia Ryglice,bo Austriacy w roku 1915 zarekwirowali dzwony koscielne,które dzwonily Rygliczanom od roku 1664. A bylo ich trzy isygnaturka.Nieczas teraz jednak na rozpamietywanie dziejówRyglic.Ro-cznica listopadowa to dzien, na któryczekaly cztery pokoleniaPolaków. Rozdarta pod koniec XVIIIw. Polska miedzy trzechsasiadów - zaborców ma szanse stac sie znów wolnym,niepodleglym panstwem.

Na terenie Galicji wladze przejeli Polacy -Komisja Ukwidacyj-na pod koniec pazdziernika 1918 roku.7 listopada 1918 r. w Lubliniepowstaje pierwszy rzad polski z

Daszynskim na czele., 'W Warszawie dziala powolana przez Niemców w roku 1916Rada Regencyjna. Po ulicach kraza jeszcze Niemcy. Mlodziez

postanowila rozbrajac okupantów. Trzeba zdobyc bron,. bo o

wolnosc trzeba dalej walczycl

"W dni promienne,w dni sloneczne

Wolny iwspanialy,Lec nad Polska

.

w czasy Wieczne,Ty nasz Orle Bialy!..."

Na wschodzie wrzenie. Lwówszykuje sie do obronyprzed Ukraincami.Komendant - brygadier Józef Pilsudski przyjezdzaz Magdeburga do Warszawy wieczorem 10 listopa-da 1918 r.

I ranek 11 listopada. W dalekim Compiegne Niemcypodpisuja akt kapitulacji.W Warszawie Rada Re-gencyjna oddaje wladze w rece Józefa Pilsudkiego.Wojna swiatowa zakonczona I Polskazmartwychwstalal Trzej zaborcy poniesli kleske. Je- ·szcze trzeba niesc wolnosc Wielkopolsce, Slasko-

wi, Kresom. Ale Polska jest juz panstwem, któremoze brac udzial w przyszlej konferencji i podpisy-waniu traktatu pokojowego.

Tak wiec 11 listopada - to dzien zakonczenia wojny.W Polsce dlugo trwaly spory, jaka data symbolizuje

dzien odzyskania niepodleglosci. Dopiero od roku1926 dzien 11 listopada stal sie obok Trzeciego Ma-

ja swietem ,panstwowym.Tak to 73 lata temu, po latach niewoli rozbiorowej,po latach zrywów i walk o wolnosc i niepodleglosc,

po latach budzenia sie swiadomosci narodowejotrzymalismy RZECZYPOSPOLlTA POLSKA!

"Gdys sie urodzil podpolskim znakiem,

Pod Bialym Orlem po-teznym,

Pamietaj, ... ze 'bycPolakiem

To byc uczciwym .meznym"

I.J. Wójcik

(Wiersze Or-Ota)

Meklemburska ziemia, przyjela nas bardzo niegoscinnie.Deszczgesty padal,a wiatr pólnocnylodawatyprzenikaldo .

szpiku kosci, jakby byl grudzien. A przeciez bylo to 12wrzesnia, kiedy nas, to znaczy specjalny transport wiezniarekz Tarnowa przywieziono do obozu koncentracyjnego Rawens-bruck. Przywital nas wrzask esesmanów, wsciekle szczekaniepsów, szarpanie, popychanie i wyrzucanie z pociagu na leb naszyje. Czekala na nas obsluga obozowa, która przyjela trans-port od konwojujacych nas w drodze esesmanów.Obsluga obozowa, to cala sfora esesmanów i esesmanek.Byly w dlugich czarnych pelerynach z kapuzami i wygladalyjak z piekla rodem. W kazdej rece kazda miala bat, a drugareka trzymala rozwscieczonego psa wilczura. Psy tresowanespecjalnie do szarpania ludzi rzucaly sie w nasza strone, ro-biac niezwykly zgielk i halas. Ustawiono nas brutalnie w kolu-mne. Do budynku wpuszczono po piec, gdzie odarto nasdoslownie ze wszystkiego. Zabrano zywnosc, która mialysmyz wiezienia z domowych paczek, wszystkie rzeczy i ubranie.W stroju "Adamowym" przeganiano do innego pomieszczenia.

, I ,I \

rl (I.:

l.l,I.li

Po kapieli i tak zwanym odwszawianiu, zapowie-

dziano, ze przybyla "Wysoka komisja lekarska" do

badania. Bylysmy zdziwione, ze lekarze nie maja

bialych kitlów lecz garnitury wojskowe, a w rekach

dlugie kije. Kazda z nas pomyslala to samo "Obe-

rwiemy takimi kijami na poczatek, lekcje z niemiec-

kiego". Jednak "Wysoka komisja lekarska" badala

tylko czy która z nas nie ukryla zlota w dolnych

czesciach ciala, do tego wlasnie sluzyly te dlugie ki-

je.(c. d. w nastepnym odcinku)

T.W.

I

"Prawo do Oswiaty przezksialke jest prawem kaldegoczlowieka"

Dzialalnosc kulturalno-oswiatowa w gminie Ry-

glice oprócz Gminnego Osrodka Kultury prowadzatakze biblioteki. Na terenie gminy Ryglice jest ich 3: GminnaBiblioteka Publiczna i 2 filie w Lubczy i Zalasowej.

W tym numerze wiecej uwagi poswiecamy bibliotece macie-rzystej tj. Gminnej w Ryglicach.

Znajduje sie ona w budynku mienia wiejskiego w tzw. palacu,

zajmuje 3 pomieszczenia, z których 3 sluza jako wypozyczal-,nie literatury pieknej dla dzieci, mlodziezy i doroslych, a takzeliteratury popularnonaukowej dla w/w grup, 3-cie pomieszcze-

nie to czytelnia. W czytelni znajduje sie ksiegozbiór podreczny(encyklopedie, slowniki, slowniki tematyczne, przewodniki bib-

liograficzne i czasopisma (22 tytuly) tu czytelnicy korzystaja zksiegozbioru i czasopism na miejscu.

Biblioteka otwarta w godzinach: ,

poniedzialek . . . . . . . 9 -16wtorek . . . . . . . . . . 9 -19

sroda.. . . . " . . . . . 9 -19czwartek.. . . . . . . . 9 - 19piatek 9- 19kazda sobota miesiaca . 9 -16

W bibliotecepracuja dwie osoby p. KrystynaDzierwa- kierow-nik i p. MariaKajmowicz.KsiegozbiórGminnej BibliotekiPub-licznej liczy(stan w dniu 30.IX.1991 r.) 16.229 voluminów,li-teratury z innychdzialów(popularnonaukowej)3.975 volu-minów. ,

Czytelnicy zarejestrowani w GbP w Ryglicach (stan na30.lX.1991 r.) - 727,. od stycznia do konca wrzesnia 1991 r.bibliotekeodwiedzilo5.115 czytelników.Wypozyczenia (stan na 30.IX.1991 r.) 13.498 voluminóww

tym literaturypieknej dla dzieci i mlodziezy4.973 voluminy,li-teratury pieknej dla doroslych 4.598 voluminów,literaturyz in-nych dzialów (popularnonaukowej) plus czasopisma 3.927.Czasopisma wypozyczamy takze do domu.pod wzgledem liczby czytelników na 38 Gminnych BibliotekPublicznychw województwietarnowskim (Bibliotekaw RygIi-cach wraz z filiami)znajduje sie na 16 miejscu, pod wzgledemliczbywypozyczen literaturypopularnonaukowej w woj.tarno-wskim bibliotekaw Ryglicach zajmuje I miejsce.Po nawiazaniu kontaktu z Przedsiebiorstwem TechnicznoHandlowym"Marka"wTarnowie poczawszy od miesiaca maja1991 r. prowadzimysprzedaz ksiazek dla dzieci, mlodziezy idoroslych (uwagal -po naliczeniu 20 % marzy ksiazki tanszeniz w ksiegarni".

lI

Od miesiaca czerwca do wrzesnia 1991 r. prowa-dzilismy takze sprzedaz podreczników szkolnych(pozostaly jeszcze do sprzedazy atlasy geograficz-ne do kl. IV, V i atlasy historyczne do kI. V, E.Przylubska - IlustrowanySlownik - Ortograficzno -Gramatyczny dla klas I - III).

CZVTELNIKUI w tym oto artykule masz przedsta-

wiona krótka charakterystyke Biblioteki Gminnej w

Ryglicach, jezeli chcesz ja poznac dokladnie, a bycmoze powiekszyc grono Naszych Czytelników toprzyjdz do N A SZAPRASZAMYK.O. i M.K.

W nastepnym numerze zamiescimy informacje o Fi-li Bibliotecznej w Lubczy.

g ~ /////

Liswpad()we .-eOeksje -sP()tkanie ZYwYch i

uma.-b'ch" Ciag dalszy ze str. 2d Od XVI i XVII wieku ogniska te zaczeto palic~ na cmentarzach. Stad dzisiejsze swieczki izni-

ncze na mogilach.

Dlugo trwalo zanim Polacy - chrzescijanieuswiadomilisobie fakt, ze jedynie skuteczna

li pomocadla dusz czysccowychjest modlitwai~ dobre czyny. Potrzeba bylo prawie dziewieciu-/ set lat, by ci, którzy wierza w Boga uwierzylii

~ wto.c.;

l:J\ Caly czlow;ekz cialem i dusza zostal odkupio-r ny przez Chrystusa i ma miec udzial w zyciuwiecznym i dlatego nie mówimy: "módlmysie

II' za dusze N." - lecz "módlmysie za zmarlegot N.". Z modlitw za zmarlych nalezy usunac wez-~ wanie: "za dusze nie majace ratunku", "za du-

~sze za które sie nikt nie modli" poniewaz

nKosciól w kazdej Mszy sw. i w Liturgii Godzin

J poleca Bogu Wszystkich Zmarlych. Moznauzyc wezwania: "módlmy sie za tych zmarlych,

II którychimionaznane sa tylko Bogu",którzy1% najwiecej potrzebuja modlitwy", "za których~ najblizsi sie nie modla" itp.

~"W obliczu smierci, przez które musze przejsc'I sam, staje przed pytaniem czy bezsens zycia,

Bóg czy nieskonczona pustka. Wybieram nad-zieje zycia z Bogiem."

(ks. K. Cz)

et

rzygotowaniedo swiat. ale rozpoczynajuz samobchód swiateczny.

Wigiliaprzed BozymNarodzeniem przyjela sie wPolsce w wieku XVIIIi stala sie powszechna tra-dycja w wieku XX. Stól zascielal bialy obrus, przy-pominajacyoltarz i pieluszki Pana. a pod nimdawa-no siano dla przypomnienia sianka. na którymspoczywalo Boze Dziecie. Dawano równiez osobnazastawe dla goscia. który w wieCzórwigilijnymógl.sie przypadkowozjawic.Tego bowiemwieczoru niemógl nikt byc samotny czy tez glodny. Przeciez towieczór zbratania i milosci. Zwyczajem jest rów-niez. ze caly dzien obowiazuje post. W czasie wie-czerzy wigilijnejdawano potrawy postne, czesto wliczbie nieparzystej. Na wschodzie Polski potrawapierwsza byla kutia. Pieklo sie ja z zachowaniemustalonego rytaulu: byla to gotowana pszenica lubjeczmien. zaprawione miodem. migdalami. orze-chami i sliwkami. Pan domu lub najstarszyrozpoczynal wieczerze modlitwa. Potem czytanoopis narodzenia Panskiego z Ewangelii sw.lukasza (rozdz. 2). Nastepnie kazdy z domow-nikówbral oplatek do reki iwspólnie skladano sobiezyczenia. Z tej okazji przepraszano sie wzajec.d. str. 7

- ~fJG o'"_-L-

Dawnym zwyczajem bylo. ze wladcy obchodzili uroczysciedzien swoich imienin: Bywalo nawet, ze od urodzin panujace-go w dawnym panstwie liczono lata. Nie dziwi przeto. ze oddaty przyjscia na ziemie Jezusa Chrystusa zaczeto liczyc latanowej ery. Pierwszy wpadl na ten pomysl w wieku VI mnichDioniziusz Exiguus, który równoczesnie zadal sobie trud, abymozliwie dokladnie okreslic date przyjscia Pana Jezusa nanasz glob. Wyznaczyl ja na 25 grudnia 753 r. od zalozeniaRzymu. Wiemy ze pomylil sie o jakies siedem lat. Kiedy jed-nak spostrzezono sie o pomylce. bylo juz rzecza niemozliwacofnac sie i przeprowadzic korekte.

Wybór daty swiat Bozego Narodzenia nie jest przypadko-wy. Swieto chrzescijanskie mialo byc przeciwwaga dla obcho-dzonej w tymze dniu w Rzymie (od 274 r. ) Dies Natalis SolisInvicti (dzien narodzin niezwyciezonego slonca).

Poganie w tym dniu obchodzili uroczyscie swieto narodzinslonca. Weszlo w zwyczaj. ze do tych obrzedów zapraszanoi dopuszczano takze chrzescijan. Postanowiono wtedy w tymdniu obchodzic swieto narodzin prawdy. Chrzescijanie mieliprawo upatrywac w tym symbolu zwycieskiego Chrystusa.który tak wiele razy sam siebie nazywal zwycieskim swiatlem.Tak wiec narodziny slonca zastapili narodzinami Chrystusa.

Uroczystosc Bozego Narodzenia Wywodzi swój poczatek zJerozolimy. Ustalil sie zwyczaj. ze patriarcha udawal sie z Je-rozolimy w procesji do Betlejem, odleglego ok. 8 km. W Gro-cie Narodzenia odprawial w nocy Msze sw. W Rzymie swietoBozego Narodzenia obchodzono dnia 25 grudnia od IVwieku.W tym czasie to swieto wystepuje w Jerozolimie. w Antiochii,w Konstantynopolu i w Hiszpanii.

W przeddzien Bozego Narodzenia obchodzimy wigilie.Slowo" wigilia" pochodzi z lacinskiego jezyka i oznacza czu-wanie. Tradycja przed dniami swiat wywodzi sie ze StaregoTestamentu. W izraelskich domach w wigilie szabatu i innychswiat pr~gotowywano jedzenie i czyniono wszelkie przygoto-wywania tak. aby swieto moglo byc wolne od pracy. I naszewigilie sluza temu celowi. a ponadto jest to czas. w którym donadchodzacych swiat trzeba przygotowac sie wewnetrzne zapomoca postu i modlitwy. Obecnie wigilia stanowi nie tyle

WIGILIJNA GWIAZDKA

Niech Ci nie zadrzy reka. gdyjej drzy serceCo dziadkom swoim w swieta dapod choinke?

Niech Ci serce zadrzy gdy z mekaw glosie-"Znów mi na chleb zabraklo,- pozycz" - poprosi -

Gdy ujrzysz radosc swoichobdarowanychDzieciece oczy zobacz, zalanelzami....Pewnie zal z ust sie wyrwiei szept przejety."Ja przeci!1lzgrzeczny. bylemniedobry Swiety"-

Zachodzi rodzic w glowe -czasszybkoleci-Czym gwiazdka wigilijnaobdarujemu dzieci?

Matka mysliz nadzieja -"gdywiazdka wzejdzie

Moze choc dzisiaj trzezwy-do dzieci przyjdzie?"

A.Wróbel

o

c.d. ze str. 6

mnie i darowano sobie urazy. Oplatek jest symbolem Eu-

charystii, Chleba Anielskiego, który w Pasterce wszyscy przyj-mujemy. Tak wiec Chrystus narodzony jednoczy wszystkichwyznawców. Polska wigilia przypomina agapy (uczty milosci)jakie w pierwszych wiekach chrzescijanstwa byly w zwyczaju.Po zlozeniu sobie zyczen zabieraja sie uczestnicy do uczty,

po której udaja sie kazdy do choinki, pod która znajduja dlasiebie prezent gwiazdkowy. Uczte koncza koledy, które spie-wa sie do pójscia na Pasterke.

Pasterka nazywamy Msze sw., która jest odprawiana opólnocy na pamiatke, ze pasterze w tym czasie zbudzeniprzez aniolów udali sie do groty narodzenia Panskiego. Dni tew Polsce nazywamy Godami. Slowo Gody znaczy wiecej nizuczta, biesiada wigilijna - to sta~ szczesliwosci, zapowiedz

wiecznych godów. Biel sniegu przypomina o bieli duszy, zjaka te swieta trzeba obchodzic. Dlatego spiesza ludzie liczniew ostatnie dni Adwentu do Sakramentów swietych, pamietajacna slowa poety: "Wierzysz ze sie Bóg zrodzil w Betlejemskimzlobie? Lecz biada ci, jesli nie zrodzil sie w tobie"

~ ~~l{ Przebierancy

Zwyczaj bardzo dawny. Wspomina o nim juz w XVI wiekuMikolaj Rej. Wywodzi swój poczatek z miesteriów sredniowie-cznych odprawianych po kosciolach. Zacy przyniesli ten zwy-czaj na ulice, obchodzac domy i zbierajac datki. Dzisiaj koled-nicy kontynuuja te tradycje przedstawiajac Heroda, trzechKróli, smierc, pasterzy, aniolów. Bywa, ze idzie przebrany naZyda, czy turonia. Chlopcy niosa czesto szopke, lub gwiazde,graja i spiewaja koledy i okazyjnie ulozone przyspiewki.Przebierancy obchodza domy od Bozego Narodzenia doTrzech Króli.

Choinka

Zwyczaj to dawny, pochodzacy jeszcze z czasówpoganskich a rozpowszechniony zwlaszcza wsród ludówgermanskich. W dniach przesilenia: zimy i nocy, kiedy to dniestawaly sie coraz dluzsze, zawieszano u sufitu mieszkangalazki: jemioly, jodly, swierku, sosny jako symbolu zwycie-stwa zycia nad smiercia, dnia nad noca, swiatla nad ciem-noscia. Kosciól chetnie ten zwyczaj przyjal jako zapowiedz iznak, jako typ i figure Jezusa. Na drzewie krzyza dokonal onzbawienia wiecznego. Na drzewku zawie$zamy swiatla, gdyzChrystus tak czesto nazywal siebie swiatlem. Zawieszamy nadrzewku lakocie i ozdoby, aby w ten sposób przypomniec do-brodziejstwa odkupienia. Zwyczaj ten dzisiaj rozpowszechnilsie niemal po calym swiecie.

Qozmowy O kulturzeW ramach zainaugurowanej w Ryglicach w dniu

8 wrzesnia imprezy pod nazwa "Panorama kulturygmin" -"Ryglice '91" odbyla sie II czesc imprezy se-minarium metodyczne. Spotkanie odbylo sie 1Owrzesnia 1991 roku w GOK w Ryglicach, a udzialwzieli w nim m.in. - dyrektor WOK z Tarnowa,przedstawiciele prasy i telewizji krakowskiej, pra-cownicy WOK z Tarnowa, zaangazowani w przygo-towanie naszej imprezy, ksiadz proboszcz naszejparafii, przedstawiciele oswiaty z naszej gminy,czlonkowie zespolu redakcyjnego "Informatora Ry-glickiego" oraz osoby z naszego srodowiska którymsprawy kultury leza na sercu. Glównym celem tegospotkania bylo wypracowanie nowych kierunków iform dzialalnosci kulturalnej w Gminie Ryglice, zeszczególnym uwzglednieniem pracy GOK.

Po projekcji filmu "Ryglice '91" który zostal na-krecony w ramach przygotowan do drugiej czesciimprezy "Panorama Kultury Gmin", dyrektor GOKprzedstawil aktualny stan dzialalnosci kulturalno-wychowawczej w gminie oraz przedstawil nowe kie-runki i plany dzialalnosci Osrodka Kultury w naszejgminie. Okazalo sie, ze przedstawione propozycjepokrywaja sie z wynikami badan socjologicznychprzeprowadzonych wsród mieszkanców naszejgminy. Wsród najczesciej spotykanych propozycjiznalazly sie m.in. kursy jezyków obcych, kursytanca, wieczorki taneczne dla starszych, wy-pozyczalnia kaset video, dzialalnosc kawiarenki wGOK.

Podczas spotkania przyjeto nastepujace wnioski:. doposazyc w roku 1991/92 GOK w Ryglicach w

sprzet muzyczny, naglasniajacy, antenesatelitarna,

. uruchomic w godzinach popoludniowychkawiarenke - miejsce spotkan towarzyskich,.

którego dotad brak w naszej gminie,. uruchomic dzialalnosc wypozyczalni kaset video,

. prowadzic w szerszym zakresie dzialalnoscgospodarczo-marketingowa.Uwzgledniajac wnioski i sugestie które padly w

czasie seminarium metodycznego, GOK w RygIi-cach wychodzi z propozycja kulturalno-wycho-wawcza na miare obecnych mozliwosci, która za-mieszczamy w dolaczonym go gazety folderzeGOK.

(s. S.)

Wiemy juz gdzie leza Ryglice; wiemyile wieków sobie licza; znamy cokolwiektopografie wsi i gminy. Szokuja niekiedy

nas i przybywajacych nazwy przysiólków, okolici wsi. Postawione zatem w tytule pytanie na-lezaloby troche objasnic.

Dawne nadania dóbr zwykle przyjmowaly na-zwy od swoichwlascicieli.I tu pierwszazagad-.

ka. Osada polozona nad potokiem zostala nada-na przez ksiecia Wladyslawa Lokietka dwóm ry-cerzom: Wawrzyncowi Kielanowskiemu iMikolajowi Burzy. To rok 1301. Droga sukcesji,uposazen wiannych, sprzedazy, Rygliceprzechodzily w rece róznych rodów. O tym in-nym razem. Teraz chodzi o wyjasnienie nazwy:Ryglice . nazwy, która w Polsce nie powtarzasie po raz drugi.

Wedlug przekazów przez Ryglice wiódl trakthandlowy z Rusi Halickiej i Wegier ku Krakowo-

i. Tu, na styku dwóch krain geograficznych:Karpat i Niziny Sandomierskiej mial wielkie zna-czenie dla okolicznych mieszkanców. Wszaktraktami ciagneli kupcy z towarami. W pobliskimTuchowie istnialo prawo skladu. Wlasciciele Ry-glic przepuszczali karawany kupieckie przezswoja posiadlosc po oplaceniu myta na rogatceryglickiej. Droga byla zastawiona szlabanem,byla zaryglowana, zamknieta. Chcesz kupczejechac dalej, oplac swój przejazd. Poszczególniwlasciciele Ryglic czerpali stad spore dochody....Jednak trzeba oddac sprawiedliwosc dawnymwlascicielom i nie miec ich za tych, którzy tylkozysku szukaja. Ryglice mialy fundacje na utrzy-manie, na studiach na Akademii Krakowskiejtrzech studentów. Fundacje te zatwierdzil w r.1629, król Zygmunt III Waza. W roku 1665 wmiejscowej szkólce uczylo sie 15 chlopców, cozasluguje na podkreslenie, bowiem wielu, o wie.le wiekszych osadachi miasteczkach brak byloszkól parafialnych.

W roku 1613 przy kosciele parafialnym w Ry-glicach byly dwie prebendy: rózancowa i sw.Trójcy, które zniesiono w r. 1785 (po pierwszymrozbiorze Polski). Tak wiec wracajac do nazwy:Ryglice, czy Rygiel widzimy, ze jest to nazwazwiazana z pewna zaszloscia w przeszlosci, anie z naciskiem wlasciciela. Malo jest takichnazw w Polsce.

A wogóle jezeli chodzi o nazwy w Ryglicach,nazwy okolicznych przysiólków, kotlinek czy pól,to sa one ciekawe. Niektóre z nich wiaza sie zdawnymi zajeciami ludnosci, lub z pewnymi zja-wiskami geograficzno-przyrodniczymi. Powie.

Po nazwaniach ich, poznacie je...

dzenie: "Na Dziole" - to póllan wpoludniowo-wschodnich Ryglicach, rze-czywiscie jest dzialem wodnym miedzypotokami splywajacymi z poludnia ku kot-linie Szwedki. A Szwedka to potok-doplyw Bialej Dunajcowej nazwe wywo-dzi z potyczki, która miala miejsce w cza-sie potopu szwedzkiego, miedzy Szwe-dami, a wojskiem kwarcianym i ryglickimchlopstwem. To rok 1656. Dowodemmoze byc cmentarzysko (jego slady wpostaci licznych kosci) w miejscu gdzieobecnie znajduje sie rynek ryglicki.

Siedmiogrodzianie spieszyli na pomocswoim sojusznikom Szwedom, ale niezdazyli. Ciezko przyszlo jednak zaplacicRyglicom za zwyciestwo nad Szwedami.7 marca 1657 r. wojsko siedmiogrodzkiezajelo Tuchów i Ryglice. W RyglicachSiedmiogrodzianie doszczetnie ograbilimieszkanców, a odchodzac spalili miej-scowy kosciól parafialny. Pierwszykosciól pod wezwaniem sw. Katarzynyzostal jeszcze wzniesiony przez pier-wszych wlascicieli: Kielanowskiego i Bu.rze. Niewiele wiemy jak wygladal kosciól;zapiski mówia, ze byl w ksztalcie równo-ramiennego krzyza. Ale legenda mówi,ze sw. Katarzyna sama sobie miejscewybrala na wybudowanie kosciola.

Kiedy ksiaze Wladyslaw Lokietek w ro-ku 1300 jechal-przez'osade na Wegry dokróla wegierskiego, a swego szwagra popomoc w walce o odzyskanie tronu kra-kowskiego, zatrzymal sie tutaj na nocleg.Na pagórku, nad potokiem rozbito namiotksiazecy. We snie ksieciu Wladyslawowiukazala sie sw. Katarzyna Aleksandryj-ska i zazadala od ksiecia, by w tym miej-scu powstala swiatynia pod jej wezwa-niem. Jezeli ksiaze spelni polecenie, onazapewni mu pomoc i zwyciestwo. Zobo-wiazanie ksiazece dopelnili obaj rycerze,którzy za wierna sluzbe ksieciuWladyslawowi otrzymali nadanie.

Ksiaze Wladyslaw zjednoczyl Polskepo rozbiciu dzielnicowym, osiadl na troniekrakowskim i w roku 1320 koronowal siena króla Polski. Nasza Patronka

dotrzymala slowa, a Jej swiatynia juz bli-sko siedem stuleci sluzy wiernemu ludo-wi ryglickiemu.

I.J. Wójcik

"JAK EKONOMICZNIE WYKORZVSTAC MLEKO

W

ZYwIENIU TRZODY CHLEWNEJ

.,f

. ' .:.: Mlekojest pelnowartosciowapasza,ze wzgleduna ro-

.~t" dzaj bialka (kazeina, albumina, globulina). Bialko mleka~ zawiera aminokwasy egzogenne (niezbedne), których

.niedobór wystepuje w bialkach pasz pochodzenia

~ roslinnego. Aminokwasy niezbedne zawarte w bialkuvnleka odgrywaja szczególna role w zywieniu swin. Mle-

kiem mozna zastapic bialko pochodzenia zwierzecegoznajdujace sie w koncentracie' Prowit i w mieszankachtresciwych takich jak: mieszanka L, T i inne.Oto dane liczbowe:

10 litrów mleka odtluszczonego ma wartosc 1,3 jedno-stki owsianej i 300 gramów bialka strawnego.10 litrów mleka wirowanego przewyzsza 1 kg Prowitupod wzgledem jednostek pokarmowych lecz zawieranieco mniej bialka: jest to jednak wartosciowe bialko po-chodzenia zwierzecego, oprócz tego zostaje nam 2 litrysmietany lub 1/2 kilograma masla.

6

Przyklady zywienia tuczników w okresie zimoWym. Dzienna

dawka na 1 tucznika. II PORADY PRAWNEl ,;~"r " 1

/

.tur.7:nlk6w 25-'0 k~ 51-~0 kS f'Owyh.J on~S Emerytura rolnicza przysluguje ubezpieczonemu,"rut8 IIIle8p.8-

1 i 5 k który spelnia nastepujace warunki:nld p.bd! 0.7 kR .0 itR . R " . .

/.. · oSiagnal wiek emerytalny (kob~ety lat 60,-p.telllnllllkl U '.

r8row8ne 2.2 \ts ~.o itR 5.0 \t~ l mezczyzni65Ia~.

IIIleko I 1

l. podlegal ubezpieczeniu eme~alno-renowemu

odtltl!!~cp.one 2.5 l '.0 l 7,0 . . .. o(przez okres co najmniej 120 kwartalow donkruchy p.

2 I.. 'I. .. I. .lIIoty1kowyr.h 0,1 kit 0,2 \tS O, I<~ l okresu ubezpieczenia w Icza Sie prace w

Igospodarstwie rolnym po ukonczeniu 16 rokuzycia przed 1 stycznia 1983 ro, podleganie

Zamienniki:1 kg' ziemniakówparowanych. 2 kg burakó~ ubezpieczeniuw latach1983_ 1990.pólcukrowych surowych.

I· zaprzestal prowadzenia dzialalnosci rolniczej.

S.To c.d. str. 10 . 0

c.d. ze str. 9.

Na ostatniej sesji Rady Gminy w Ryglieach,wdniu 5 listopada 1991 r. podjeta zostala uchwala wsprawie uzyczenia nieruchomosci dz. 1678/2 zabu-dowanej budynkiem w Zalasowej Kólku Rolniczemuna lat 12. Budynek ten po wyremontowaniu masluzyc mieszkancom wsi Zalasowa.

Ponadto w miesiacu grudniu ma sie odbyc kolej-ne posiedzenie Rady Gminy, na którym podjeta zo-stanie uchwala odn. przeniesien w budzecie gminy.Sesja ta poprzedzona zostanie posiedzeniami czte-rech stalych Komisji RG. .p

Zarzad Gminy w Ryglicach zwraca sie z ape-lem do mieszkanców Ryglic: o wyrazenie pisemnejzgody na wejscie w teren, tj. na dzialki po-szczególnych wlascicieli, na których bedzie prze-prowadzona kanalizacja, umozliwiajaca rozpocze-cie budowy oczyszczalni scieków w Ryglicach.

INFORMUJE sie, ze na terenie Gminy Ryglicejest zamontowanych 29 szt. CB-radio, zainstalowa-nych przez UG ryglice. Urzadzenia te sa do dyspo-zycji mieszkanców Gminy i znajduja sie u naste-pujacych osób:

Emerytura rolnicza sklada sie z czesci skladkowej iczesci uzupelniajacej. Czesc. skladkowa otrzymujerolnik bez wzgledu na to czy zaprzestal prowadzenia

dospodarstwa czy nie. Czesc uzupelniajaca emerytu-ry moze byc zawieszona w calosci, w polowie lub jed-nej czwartej. Uznaje sie, ze emeryt zaprzestal prowa-dzenia dzialalnosci rolniczej, jezeli ani on, ani jegomalzonek nie jest wlascicielem lub posiadaczem go-spodarstwa rolnego o pow. co najmniej 1 ha fizyczne-go ani tez przeliczeniowego. Emeryt moze gospodar-stwo przekazac na rzecz nastepcy, podarowac,sprzedac, przekazac na Skarb Panstwa lub wy-dzierzawic na podstawie umowy pisemnej na okresco najmniej 10 lat osobie nie bedacej malzonkiem,zstepnymiub'pasierbem i pozostajacym z rolnikiemwe wspólnym gospodarstwie domowym. Wyplata ule-ga zawieszenju w polowie, jezeli emeryt prowadzidzialalnosc rolnicza z malzonkiem który nie ma od-dzielnie ustalonego prawa do emerytury albo rentylub emeryt prowadzi dzialalnosc rolnicza majac nautrzymaniu niepelnoletnie dziecko, które ukonczyloszkole podstawowa lub 15 lat. Wyplata ulega zawie-szeniu w jednej czwartej jezeli emeryt nie zawarlumowy z nastepca i nie ma mozliwosci sprzedazy te-go gospodarstwa po cenie ustalonej wedlug prze-pisówo sprzedazy nieruchomosci Panstwowego Fun-duszu Ziemi.

Wnioski w sprawie otrzymania emerytury rolniczejmozna skladac w Urzedzie Gminy w Ryglicach w po-koju Nr 13 II pietro.

.

.

- LubczaMroczek JanKlucznik Antoni

Stojak StanislawMachota EugeniuszStanaszek Stanislaw

- JoninyCleslikowski ZbigniewPiatek JózefMazur EugeniuszDudowicz Adam

- KowalowaNosal MariaPancerz JózefJaniga Marek

- BIstuszowa

- Un1szowa

- Zalasowa

:-Ryglice

-Wola Lubecka

..

..

00

-.

L.p. Nr listy i nazwa listyNr' ohw. lir' obw tIr obw Nr ohw. Ur' ohw, Nr' obw. llr obw.

kandydat6w na posl6w1 2 , 4 5 6 7 Razem

nrg11e .Jon1ny nlstll- 1.11be z a Wola Zalaso- Kowalo.,szowa Lubeck, W1l -----.

1 . N 7. Chrze'cijanska Oemokracja 7 2 , 17 l 21 2', 75___o --- .---- ---2. Nr 8. Stronnictwo Demokratyczne 11 3 5 11, 3 20 8 611

- - - ---

3. Nr 12. PorozlJIlI1enieObywatelsk I eCentrum 1,1, 11, I 1119 25 61 ,-, 312

.----'- - ---- ____o "---4. Nr 17. WyborczaAkcja Katolicka n 3 9 95 1(, 30. l) 190

----- __o -_._._---.... ------5. Nr '2. Kongres Luberalno-De1l1ok,'a-

tyczny ,6 17 6 A ? 27 6 102-- -'- .-- __o6. Nr 41. KP" 513 11 17 (,2 19 n1 2-3 271

._----_. .-----.-- -----.. ____o--7. Nr 42.liniaPolityki Ruine,' In 6 5 '7 - 10 '; 111

.----. -----. --..---. ----- _._--..8. Nr 43. Polaka Partia Zielonych - 2 1 9 - 2 19--- ._--- ----.--.- ---- -9. Nr46. Partia Wolnosci 5 2 - I, 2 2 '2 17

___o ---.-.-

10. N 49. Blok LUdowo-Crzescijanski 5 II 1 5 2 10 13 3'7.. ----

1. Nr 53. Zdtowa Polska A - 1 5 - 2 1 17----

12. Nr ,,,. Unia Demokratyczna 50 4 9 9 11 51 12 1',/1._---- ---- __o -13; Nr 8. Polski Zvizek Zachodni - - 1 1 - 1 2 5

--- ____o----- ,.

14. Nr 60. Sojusz Lewicy DemokratyczneJ SLD 27 7 1 2 I, 15 5 61

15. Nr 61. Partia ChrzescijadskichDe80kratów 68 1', 18 '; 3 19', 22 32/'

,,'_0 .-----

16. Nr 62. Polaka Parth Ekologiczna 11 1 -'3

- 11 II 2-.---. ---- --- ----

17.Nr 63. PolskaPartia Przy.1aciólPiwa 30 ., /1 12. - n 2 6/,__o ._.- --- 1---.---

18. Nr 66. WojewódzkiKomitetObywe- 19 1 1 90 111 lO 1 ntelski

.'0. _0___-. ----- ..----..-.. .0_- -'--19. r 67.Ludowe Porozumienie Wyborczr 323 125 122 133 3 11,1 67 011.

PSL

20. r 68. Porozumienie Obywatelskie 15 3 5 15 2 10 1 59Solidarno;'c

701'1'

Lp. rlazwillko kandydatów nA !lenator6w 1 2 , I, 5 6 7 .-1. lIarSli!lk i Andrzej - Rongres

Liberalno -Demokratvczny 65 11 6 21 9 '9 10 161_2. 9lriczycki Jerzy - ""riiA Demokraty -czna" 123 J4 26 40 JO 90 '5 ,7e-- --3. Cy.nrnobllski Zdzinlew -Ludowe

PoroEumienie Wyborcze "Piast" 266 99 72 16e 17 160 61 e6,/,. Oycar l1aria - ItI'N 56 14 1J 53 41 51 32 2605. JUtA Tndeu9z - stowarzyszenie

Itsleaowycb 29 15 15 40 4 60 14 1776. Ra] 1sz J6u! -Ludowe Porozu.ienie

I "Piast" 208 70 _.7 142 7 1"e ,e 6eo; 7. KnminskiTadeusz - Komitet Wyborczy

ge 540Fartii Chrzescijanskich 24 15 171 20 178 -19t!.: Lewicki Adam- "Unia Demokratyczna" 75 9 - --- - 1e 41 7 191--- - .

; 9. Lis Anton! -KrajowyKomitetWyborczy! NiqZ81ef Samorz.Zwir.ku Zawod. er, /19 29 122 ,,, 1/.2 53 519

"nlldAr .-O. lAcki Leonard - ItrN -67 12 1e .50 49 e5 17 2Qe

l 1. NAletny Tadeusz -ltoltet Wyborczy2:> l. (. 50 62 29 11 1"'1

- Komitet Obywatelski _. -- .,-l2. Skub1sz Andrzej -Ito.i te t ObYWatelski 3e 6 12 ee 5J JO .15 242n.

Turek .an- Sojusz Lewicy Demokra- 36 fi 5 27 , '0 6 113tyczne

: II.. Wojciechowski Teo!il -RKVNSZZ 7' '2 29 e9 26 101 'II ,el."Solidarnoc!"

Ir;. 7.l.eba Antoni - KOllli tet Wybor'cr.:y 126 27 V, 136 22 199 /,6 590'....'.tl1Chrzdcljnnskich Dpmokrntów'"'-- - .- .------ .

I/

:.

~--l~ 4~/

~ }{Uf1CNDAHUFCAZHP,,'P09Ól~7Jel((r

rv/~ w{AYrl'LICACHc>pe~s}e

wynajem samochodu ZUK(skrzyniowy). Naszeuslugi sa najtansze. Cena za 1 km wynosi 2.100.

Zachecamy do korzystania z naszych uslug. Zain-teresowanych prosimy o kontakt: Ryglice-Palac

lub Ryglice tel. 19

Prowadzimy sprzedaz artykulów kazdej branzy:

- spozywczej, spozywczo-przemyslowej, mieso - wedliny.- konfekcja, metraz. obuwie. galanteria. pasmanteria,- sport, chemia, agd, elektryczna, art. do produkcjirolnej.Uruchamiamy nowe stoiska tj. z czesciami zamiennymi dociagników.i maszyn rolniczych,materialów budowlanych, wy-posazenie wnetrz, sztuczne kwiaty,dewocjonaliaoraz wyrobyze srebra. Stosujemy najnizsze marze, oferujemy sprzedaztowarów na raty.

ZAPRASZAMY do Restauracji"PRZYSTAN" gdzie mozna zjesc tanio i smacznie.Mila obsluga restauracji zaprasza do nowo otwar-

tej Kawiarenki.

Na zamówienie klienta w krótkim terminie WIELO-BRANZOWYZAKLADUSLUGwykona po atraksyj-nie niskich cenach stolarke budowlana oraz insta-

lacje CO.

Urzad Gminy w Ryglicach oferuje kasety video znagranym filmem pl. "Panorama Gminy Ryglice

'91" w cenie 100 tys.zl. - 1 szt. Sprzedaz - kasa MG.