II WOJEWÓDZKI KONKURS WIEDZY O MUZYCE - GIMNAZJUM

Zakres wiedzy oraz bibliografia

Etap szkolny

Nauczyciele muzyki, we wspólnym porozumieniu przekazują dyrektorowi szkoły imienne

listy uczniów, którzy będą brali udział w etapie rejonowym. Wiedza i umiejętności z zakresu

muzyki wytypowanych (max. 3) uczniów nauczyciel muzyki określił jako wyróżniające

w kontekście realizowanej podstawy programowej.

Etap wojewódzki

Eliminacje rejonowe przeprowadzone są w formie pisemnej.

Uczestnik rozwiązuje test zawierający zadania otwarte i zamknięte.

Test zawierał będzie wiedzę i umiejętności z zakresu:

1. Odczytywania i stosowania w praktyce podstawowych sposobów zapisu muzyki:

określenie metrum

grupowanie nut w taktach

nazwy literowe i solmizacyjne nut (znaki chromatyczne)

identyfikacja standardowych symboli notacji muzycznej (np. oznaczenia dynamiczne,

agogiczne, artykulacyjne, znaki chromatyczne)

znajomość podstawowych określeń włoskich (dynamicznych i agogicznych).

2. Rozpoznawania cech utworu muzycznego (rodzaje faktury muzycznej)

faktura jednogłosowa

• Anonim – Annua Recolamus

• Anonim – Bogurodzica

faktura polifoniczna

• Wacław z Szamotuł – Już się zmierzcha

• J. S. Bach – Fuga c-moll z II t. Das wohltemperierte Klavier

• J. S. Bach – III Koncert Brandemburski G-dur

faktura homofoniczna

• M. Gomółka – Psalm 47 Kleszczmy rękoma

• L. Boccherini – Menuet z kwintetu smyczkowego A-dur op. 15 nr 5

3. Wiedzy na temat podstawowych gatunków oraz form poważnej muzyki wokalnej,

wokalno-instrumentalnej i instrumentalnej oraz umiejętności ich rozpoznawania:

Forma ABA, ronda, wariacji, suity

Chorał gregoriański

• Anonim – Annua Recolamus

Fuga

• J. S. Bach – Fuga c-moll z II t. Das wohltemperierte Klavier

Koncert barokowy

• A. Vivaldi – Cztery pory roku. Koncert E-dur nr 1, Wiosna

Concerto grosso

• A. Corelli – Concerto grosso g–moll Boże Narodzenie

Oratorium

• J. F. Haendel – Alleluja z oratorium Mesjasz

Allegro sonatowe

• L. van Beethoven – Uwertura Egmont

Koncert klasyczny

• W. A. Mozart – Koncert fortepianowy d-moll KV 466 cz. II Romanza,

• E. Grieg – Koncert fortepianowy a-moll cz. I

Symfonia

• W. A. Mozart – Symfonia g-moll KV 550 cz. I

Pieśń romantyczna

• F. Schubert – Król olch

Miniatura instrumentalna

• R. Schumann – Wesoły wieśniak

Poemat symfoniczny

• P. Dukas – Uczeń czarnoksiężnika

Scherzo romantyczne

• F. Chopin – Scherzo h-moll

Opera

• Uwertura do opery Cyrulik sewilski,

• G. Verdi – chór niewolników z opery Nabucco,

• W. A. Mozart – aria Figara z opery Wesele Figara

Balet

• P. Czajkowski – Temat Odetty z muzyki do baletu Jezioro łabędzie

Suita orkiestralna

• W. Lutosławski – Mała suita

Ponadto uczeń powinien określić epokę, kierunek lub styl w jakim powstały powyższe

utwory.

4. Rozpoznawania różnych rodzajów muzyki jazzowej, rozrywkowej i etnicznej

5. Rozróżniania i klasyfikowania na podstawie źródeł dźwięku instrumentu muzycznego

oraz rodzajów zespołów wykonawczych

Rodzaje głosów wokalnych

• W. A. Mozart – Aria Królowej Nocy z opery Czarodziejski flet (sopran)

• G. Bizet – Seguidilla z opery Carmen (mezzosopran)

• S. Moniuszko – Aria Stefana z opery Starszny dwór (tenor)

• S. Moniuszko – Pieśń Znaszli ten kraj (baryton)

• S. Moniuszko – Pieśń Dziad i baba (bas)

Instrumenty

• R. Schumann – Wesoły wieśniak (fortepian)

• C. Debussy – Syrinks (flet poprzeczny)

• S. Prokofiew – Suita Romeo i Julia: Taniec (obój)

• W. A. Mozart – Koncert A – dur na klarnet KV 422 cz. I Allegretto (klarnet)

• M. Musorgski – Obrazki z wystawy: Zamek (saksofon)

• S. Prokofiew - Piotruś i wilk Poco piu andante (fagot)

• N. Paganini – Kaprys op.1 nr 24 (skrzypce)

• K. Saint Saens - Karnawał zwierząt: Łabędź (wiolonczela)

• K. Saint Saens - Karnawał zwierząt: Słoń (kontrabas)

• P. Czajkowski – Balet Dziadek do orzechów: Walc kwiatów (harfa)

• B. Britten – Wariacje nt. Purcella (rozpoznawanie poszczególnych instrumentów)

Chór mieszany

• Wincenty z Kielczy – Gaude Mater Polonia

• Wacław z Szamotuł – Już się zmierzcha (chór mieszany a capella)

Zespół kameralny

• J. S. Bach – Aria na strunie G z III suity orkiestrowej D-dur BWV 1068,

• L. Boccherini – Menuet z kwintetu smyczkowego A-dur op. 13 nr 5

Orkiestra kameralna

• A. Vivaldi – Cztery pory roku. Koncert E-dur nr 1, Wiosna

Orkiestra symfoniczna

• W. A. Mozart – Symfonia g-moll KV 550 cz. I

• I. Strawiński – Balet Święto wiosny

6. Charakterystyki tańce różnych narodów oraz rozpoznawania w utworach rytmów

polskich tańców narodowych oraz popularnych tańców towarzyskich

• Polskie tańce narodowe - polonez, krakowiak, kujawiak, oberek, mazur

• Tańce suity

• Tańce obce:

o hiszpańskie: bolero

o czeskie: polka

o węgierskie: czardasz

o rosyjskie: hopak, trepak

o kubańskie: habanera

• Tańce towarzyskie: walc, tango

7. Znajomości instytucji kultury muzycznej (miejsc wykonywania różnych rodzajów

muzyki)

8. Określania różnorodnych funkcje muzyki użytkowej i artystycznej

9. Wiedzy z zakresu historii muzyki i umiejętności rozpoznawania utworów

Prahistoria i starożytność

• hipotezy dotyczące powstania muzyki

• instrumenty muzyczne starożytności

• Apollo i muzy

Średniowiecze

• ogólna charakterystyka

• chorał gregoriański – geneza powstania i cechy charakterystyczne

• instrumenty

• początki wielogłosowości (Leoninus i Perotinus)

• trubadurzy, truwerzy, rybałci

• pieśń, hymn, msza, misterium, psalm, motet

• Akademia Krakowska

• Anonim – Bogurodzica

• Wincenty z Kielc – Gaude Mater Polonia

Renesans

• ogólna charakterystyka

• rozwój muzyki wokalnej a’cappella

• formy muzyki świeckiej: madrygał, chanson

• Orlando di Lasso, G.P. da Palestrina, M. Gomółka

• Kapela rorantystów; złoty wiek muzyki polskiej

• Wacław z Szamotuł – Już się zmierzcha

• M. Gomółka – Kleszczmy rękoma

Barok

• ogólna charakterystyka

• rozwój opery

• rozwój muzyki instrumentalnej: concerto grosso – A. Corelli i koncert solowy –

A. Vivaldi

• najwybitniejsi twórcy epoki baroku J.S. Bach, J. F. Haendel

• barok w muzyce polskiej - B. Pękiel, G. Gorczyczki

• definicja pojęć: kantata, fuga, pasja, suita

• A. Vivaldi - Koncert F- dur Jesień cz.I Allegro

• G. F. Händel – Oratorium Mesjasz - Allluja

• J. Pachelbel - Kanon,

• J. S. Bach - Toccata i fuga d-moll

• A. Corelli – Concerto grosso g–moll Boże Narodzenie

• T. Albinoni - Adagio

Klasycyzm

• ogólna charakterystyka

• grupy instrumentów wchodzących w skład wielkiej orkiestry symfonicznej (główne

instrumenty w każdej grupie)

• instrumenty wchodzące w skład kwartetu smyczkowego

• ważne fakty biograficzne z życia klasyków wiedeńskich:

J. Haydna, W. A. Mozarta, L. van Beethovena

• formy muzyczne, jakie tworzyli kompozytorzy tego okresu - sonata, symfonia,

koncert

• J. Haydn - Symfonia nr 94 G-dur Z uderzeniem w kocioł cz. I

• L. van Beethoven -Sonata fortepianowa cis-moll op. 27 nr 2 Księżycowa

• L. van Beethoven – V Symfonia c-moll op. 67 cz. I Allegro

• L. van Beethoven – VI Symfonia F-dur Pastoralna op. 68, cz. V

• M. K. Ogiński - Polonez a-moll Pożegnanie Ojczyzny

• W. A. Mozart - Aria Królowej Nocy z II aktu opery Czarodziejski flet, KV 620

• W. A. Mozart - Requiem d-moll, cz. Lacrimosa, KV 626

• W. A. Mozart - Symfonia nr 40 g-moll cz. I Molto allegro

Romantyzm

• ogólna charakterystyka

• popularne formy muzyczne epoki i ich twórców (pieśń romantyczna F. Schuberta,

opera romantyczna K. M. Webera, dramat muzyczny R. Wagnera, poemat

symfoniczny F. Liszta, miniatura fortepianowa R. Schumanna)

• znaczenie słowa wirtuoz

• charakterystyka najważniejszych części opery (uwertura, aria, duet, recytatyw)

• twórczość F. Schuberta, F. Mendelssohna , R. Schumanna, R. Wagnera, H.

Wieniawskiego, F. Chopina, S. Moniuszki

• szkoły narodowe (czeska, rosyjska, norweska, polska, hiszpańska) oraz nazwiska ich

przedstawicieli (np.: P. Czajkowski, M. Musorgski, B. Smetana, A. Dworzak, E.

Grieg, M. de Falla, F. Chopin, S. Moniuszko),

• F. Schubert - Ave Maria

• F. Schubert – Król olch

• F. Mendelssohn - Bartholdy - Marsz weselny ze Snu nocy letniej op.61

• R. Schumann - Marzenie op.15 nr 7

• N. Paganini - Kaprys a-moll op. 1 nr 24

• R. Wagner - Cwałowanie Walkirii – wstęp symfoniczny do III aktu dramatu

muzycznego Walkiria,

• G. Verdi - Marsz Triumfalny opery Aida

• P. Czajkowski - I Koncert fortepianowy b-moll op. 23, cz. Allegro con fuocco

• E. Grieg - Pieśń Solvejgi z II suity Peer Gynt

• M. Musorgski - Obrazki z wystawy Tanięc kurcząt w skorupkach

• F. Chopin - I Koncert fortepianowy e-moll op. 11, cz. Allegro maestoso,

• F. Chopin - Mazurek F-dur

• S. Moniuszko - aria Halki Gdybym rannym słonkiemz II aktu opery Halka

• H. Wieniawski - Kujawiak C-dur

Impresjonizm i muzyka XIX – XXI wieku

• główne założenia impresjonizmu

• czołowe nazwiska kompozytorów impresjonistycznych

• twórczość K. Szymanowskiego

• C. Debussy – Zatopiona katedra

• M. Ravel – Bolero

• George Gershwin – Błękitna rapsodia

• K. Szymanowski –Harnasie nr 3 Marsz zbójnicki

• K. Penderecki – Tren pamięci ofiar Hiroszimy

• H. M. Górecki – III Symfonia cz. II

Ponadto uczeń:

• rozpoznaje jednogłosowy utwór na podstawie zapisu nutowego

• analizuje i porównuje użyte elementy muzyki w usłyszanych przykładach utworów

muzycznych reprezentujących różne style, gatunki lub kultury

• po wysłuchaniu utworu muzycznego określa jego fakturę

• rozpoznaje słuchowo tańce narodowe oraz najważniejsze tańce obce

• ocenia muzykę oraz wykonania muzyczne

• rozpoznaje najwybitniejsze dzieła muzyczne, wskazuje ich twórców oraz epokę lub

kierunek w jakim zostały stworzone

• po wysłuchaniu przykładu muzycznego rozpoznaje epokę lub kierunek,

w jakim powstał

Wykaz literatury obowiązkowej uczestników oraz stanowiącej pomoc dla nauczyciela

Dostępne podręczniki do gimnazjum

D. Gwizdalanka, Historia muzyki, cz. 1, Od antyku do opery barokowej, Kraków 2005

D. Gwizdalanka, Historia muzyki, cz. 2, Barok – Klasycyzm – Romantyzm, Kraków 2006

B. Śmiechowski, O muzyce najpiękniejszej ze sztuk, Warszawa 1999

D. Wójcik, ABC form muzycznych, Kraków 1999