II KONGRES MŁODYCH LUDZI NAUKI

wizja, nauka, postęp

KSIĄŻKA STRESZCZEŃ

Lublin 12.09.2015

2

II KONGRES MŁODYCH LUDZI NAUKI wizja, nauka, postęp

KSIĄŻKA STRESZCZEŃ

Projekt i skład: Krzysztof Dziedzic, Bartosz Moczulski

3

KOMITET NAUKOWY

prof. dr hab. Jarosław FRĄCZEK

prof. dr hab. Bogusław CIEŚLIKOWSKI

prof. dr hab. Zbigniew ŚLIPEK

dr hab. Bogusława ŁAPCZYŃSKA-KORDON

dr hab. Sławomir FRANCIK

dr Marek WRÓBEL

dr Marcin JEWIARZ

dr Norbert PEDRYC

KOMITET ORGANIZACYJNY

Krzysztof DZIEDZIC

Krzysztof MUDRYK

Bartosz MOCZULSKI

Katarzyna MOCZULSKA

Agata DUDA

Krzysztof PIKUL

WYDAWCA

Traicon S.C

978-83-65180-03-2

4

1. Książka zawiera streszczenia prac prezentowanych podczas

II Kongresu Młodych Ludzi Nauki – wizja, nauka, postęp.

2. Autorzy ponoszą odpowiedzialność za zawartość opublikowanych

streszczeń.

5

BAKSIK E.

Opiekun naukowy ks. prof. dr hab. Tadeusz Dola

CIAŁO KOBIETY – ŹRÓDŁO GRZECHU CZY ODBICIE BOSKOŚCI?

THE WOMAN'S BODY - SOURCE OF SIN OR MIRROR OF DIVINITY? Streszczenie

Interpretacje jahwistycznego opisu stworzenia świata oraz historii grzechu pierworodnego niejednokrotnie łączyły kobietę i jej ciało z grzechem. Jednak wnikliwa analiza starożytnego dzieła, wsparta metodą historyczno-krytyczną, posiłkująca się translacją obrazów biblijnych na pojęcia filozoficzne, pozwala na dostrzeżenie w opisie stworzenia kobiety czegoś więcej niż mitu. Dzięki wypracowanej przez Jana Pawła II teologii ciała możliwym staje się odkrycie w drugim opisie stworzenia z Księgi Rodzaju feministycznego przesłania.

Niniejszym referat stanowić będzie zwrócenie uwagi na opis stworzenia kobiety jako „ciała z ciała” mężczyzny. Kontemplacja kobiecego ciała wskaże na ukrytą symbolikę oraz ukaże prawdę o kobiecie jako osobie, ponadto stanie się źródłem odkrycia kobiecych zdolności. Ukazane zostanie novum tekstu traktującego kobiece ciało nie jako przedmiot ale podmiot, a kobietę jako osobę równą w godności mężczyźnie.

Uwzględniając fakt, że ciało umożliwia człowiekowi uświadomienie sobie świata, osób drugich i samego siebie, wykazane zostanie, w świetle starożytnego tekstu, że „człowieczeństwo ma naturę męską i kobiecą, i dopiero przy uwzględnieniu obu płci można mówić o pełnym człowieczeństwie. Kobieta i mężczyzna dopełniają się, są komplementarni”. Tak prowadzone rozważania doprowadzą do odpowiedzi na pytanie sformułowane w temacie wystąpienia, wskazując na Boże podobieństwo człowieka – kobiety i mężczyzny.

Słowa kluczowe: teologia feministyczna, Księga Rodzaju, kobiecość, stworzenie, grzech

Abstract Interpretation of the biblical description of creation and the history of original sin

often connected the woman and her body with sin. But careful analysis of ancient text, supported by the historical-critical method and translation of biblical images on philosophical concepts, allows to notice that’s the description of the creation of woman is more than myth. With theology of body (by John Paul II) it becomes possible to discovery feminist message in the second creation account of Genesis.

This lecture will provide attention to the description of the creation of woman as the "body of body" man’s. Contemplation of the female body indicates a hidden symbols and will show truth about female as a person equal in dignity of male.

Humanity have the nature of male and female, and only taking into account both sexes can talk about the full humanity. Woman and man are complementary. Conclusions show the answer to the question formulated in the topic of lecture: woman is a mirror of the divine, the icon of God.

Keywords: feminist theology, Genesis, femininity, creation, sin

6

BIELA A.1, GALEK R.1, DRZAZGA T.2

Opiekun naukowy dr hab. Inż. Renata Gałek

DOSKONALENIE PSZENICY JAREJ POD KĄTEM TOLERANCJI NA SUSZĘ W POWIĄZANIU Z CECHAMI UŻYTKOWYMI

Streszczeni Pszenica jest ważną rośliną uprawną na całym świecie ze względu na rolę, jaką

pełni w żywieniu ludzi i zwierząt. Stresy abiotyczne, takie jak m.in. susza mocno oddziałują na wzrost, rozwój, i jej plonowanie również Polsce. Wrażliwość na stresy abiotyczne wpływa na produkcję rolną i jednocześnie wyznacza jeden z głównych kierunków hodowli – uzyskania tolerancji bądź odporności na stresy nowych odmian w powiązaniu z korzystnymi cechami użytkowymi. Uzyskanie pożądanych genotypów przyczynia się do podniesienia postępu biologicznego i hodowlanego. W ramach współpracy z przedsiębioracą "Małopolska Hodowla Roślin - odział w Kobierzycach" założone zostało dwuletnie doświadczenie polowe dla 25 wybranych genotypów pszenicy jarej pochodzącej ze szkółki CIMMYT oraz RO. Celem pracy była ocena wybranych lini pod względem: terminu wschodów, kłoszenia, kwitnienia, wysokości źdźbła, odporności na septoriozę liści i kłosów, rdzę brunatną, fuzariozę kłosów, plonowania, masy tysiąca ziaren, liczby sedymentacji oraz zawartości białka i glutenu. Wyniki zestawiono z testami laboratoryjnymi in vivo pozwalającymi ocenić odporność na suszę. Działania te pozwoliły na lepszą ocenę wartości użytkowej badanej kolekcji oraz zweryfikowanie użyteczności przeprowadzanych testów laboratoryjnych.

Afiliacje

1) Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictw, Zakład Genetyki i Biotechnologii Roślin, pl. Grunwaldzki 24A, 50-363 Wrocław 2) Małopolska Hodowla Roślin HBP—Oddział w Kobierzycach, ul. Sportowa 21, 55-040 Kobierzyce ada.biela@up.wroc.pl

7

BIENIEK K.1, WILCZYŃSKI J.2

Opiekun naukowy dr hab. Jacek Wilczyński

POSTAWA CIAŁA A REAKCJE RÓWNOWAŻNE U DZIECI Z WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO

Streszczenie Wprowadzenie i cel pracy:

We współczesnym świecie wady postawy ciała stanowią istotny problem zdrowotny. Pomimo wielu metod diagnozowania nadal nie udało się ustalić ich dokładnej przyczyny. Jedni autorzy dowodzą, że w reedukacji posturalnej najbardziej istotne są czynniki morfologiczne, inni zaś jako najważniejsze uznają czynniki neurofizjologiczne. Rzadkością są prace dotyczące wpływu reakcji równoważnych na jakość postawy ciała.

Celem badania była analiza zależności pomiędzy parametrami postawy ciała a reakcjami równoważnymi u dziewcząt i chłopców z województwa świętokrzyskiego.

Materiał i metoda:

Badaniami objęto grupę dzieci w wieku 8 lat z województwa świętokrzyskiego. Badanie postawy ciała przeprowadzono za pomocą metody optoelektronicznej Diers formetric III 4D. Metoda pozwala na fotogrametryczną rejestrację wideo powierzchni pleców za pomocą procesu stereografii rastrowej. Reakcje równoważne zostały ocenione przy użyciu platformy balansowej – Biodex Balance System.

Wyniki:

Korelacje między skalami postawy ciała i reakcji równoważnych w wieku 8 lat są istotne w kontekście związku między skalą skośność miednicy (DL – DR mm) a skalami reakcji równoważnych – całość (SD), wskaźnik stabilności M/L, % czasu w strefie A i % czasu w strefie B.

Wnioski:

Zarówno w profilaktyce, jak i korekcji wad postawy należy stopniowo odchodzić od jednostronnego, najczęściej jednoukładowego oddziaływania terapeutycznego. Należy uwzględnić czynnik neurofizjologiczny, który odgrywa zasadniczą rolę w kształtowaniu prawidłowego nawyku postawy ciała.

Afiliacje

1 doktorantka w Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie.

2 dr hab. n. o kf. prof. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, kierownik Zakładu Neurologii, Rehabilitacji Neurologicznej i Kinezyterapii.

8

BINIAŚ B., GOSPODAREK J.

Opiekun naukowy dr hab. inż. Janina Gospodarek

WPŁYW WYCIĄGÓW Z DZIURAWCA ZWYCZAJNEGO (Hypericum perforatum L.) NA ZACHOWANIE WYBRANYCH SZKODNIKÓW ROŚLIN UPRAWNYCH

EFFECT OF WATER EXTRACT OF ST. JOHN’S WORT (Hypericum perforatum L.) ON THE

BEHAVIOR OF SELECTED PLANT PESTS

Streszczenie Doświadczenie miało na celu zbadanie oddziaływania wodnych wyciągów z suszu

dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum L.) o stężeniach umownie przyjętych jako 2%, 5% i 10% oraz ze świeżych fragmentów tej rośliny o stężeniach 10%, 20% i 30% na przeżywalność larw skrzypionki zbożowej (Oulema melantopa.) na liściach pszenicy zwyczajnej (Triticum aestiwum L.). Ocenę przeprowadzono na podstawie 15 obserwacji laboratoryjnych, prowadzonych w odstępach 8-godzinnych.

Wszystkie z zastosowanych wodnych wyciągów z dziurawca zwyczajnego wpłynęły drażniąco na larwy skrzypionki zbożowej, pozbawiając je śluzowej powłoki. Ograniczenie ich przeżywalności zaznaczało się najwyraźniej przy wysokich stężeniach wyciągów (zarówno przy wyciągach z suszu, jak i świeżych fragmentów dziurawca zwyczajnego). Tempo obniżania przeżywalności larw skrzypionki zbożowej, zwiększało się wraz ze wzrostem stężeń zastosowanych wyciągów roślinnych.

Uzyskane wyniki mogą być podstawą do kontynuacji badań w zakresie wykorzystywania wyciągów z dziurawca zwyczajnego w walce ze szkodnikami roślin uprawnych.

Słowa kluczowe: Oulema melantopa, ochrona biologiczna, Hypericum perforatum L., wyciągi roślinne

9

BŁASZCZAK A.

Opiekun naukowy prof. dr hab. Elżbieta Jamrozik

ANALIZA KONTRASTYWNA MIKROSTRUKTUR XX/XXI-WIECZNYCH SŁOWNIKÓW

DWUJĘZYCZNYCH (ANGIELSKO-POLSKICH) NA PRZYKŁADZIE JEDNOSTKI

LEKSYKALNEJ HEAD

THE CONTRASTIVE ANALYSIS OF THE MICROSTRUCTURE OF XX/XX-CENTURY

BILINGUAL DICTIONARIES (ENGLISH-POLISH) ON THE EXAMPLE OF LEXICAL ITEM

HEAD

Streszczenie Analiza kontrastywna mikrostruktur XX/XXI-wiecznych słowników

dwujęzycznych, angielsko-polskich, na przykładzie jednostki leksykalnej head ma na celu zaprezentować złożoność procesów leksykograficznych nad redagowaniem haseł słownikowych oraz problemy, przed którymi wielokrotnie stają leksykografowie chcąc zoptymalizować mikrostrukturę słowników do potrzeb z góry określonej grupy odbiorców. Problem badawczy zostanie omówiony na przykładzie poszczególnych elementów systemu mikrostruktury słowników, tj. wyrazu hasłowego, informacji gramatycznej, kwalifikatorów, definicji, informacji materiałowej i innych np. informacji o wymowie wraz z ich egzemplifikacją zaczerpniętą z badanych słowników. Korpus badań obejmuje ponad 30 różnych słowników, m.in. słowników uniwersalnych, dydaktycznych, kieszonkowych oraz specjalistycznych. Słowa kluczowe: leksykografia, mikrostruktura, słowniki dwujęzyczne, hasła słownikowe Abstract

The contrastive analysis of the microstructure of XX/XX-century bilingual dictionaries (English-Polish) is aimed at presenting the complexity of lexicographical processes on formulating dictionary entries as well as underlining the problems that lexicographers have to struggle with in order to create an almost perfect microstructure customized to the needs of its recipients. The research has been conducted on the example of lexical item head and involves following elements of the microstructure of bilingual dictionaries: the lemma, grammatical information, qualifiers, definitions, examples/information about usage in context and others, e.g. etymology, phonetic transcription, etc. Moreover every element has been presented with an exemplification taken from dictionaries. The corpus of the analysis includes more than 30 different dictionaries: universal, didactic, pocket and specialized dictionaries. Keywords: lexicography, microstructure, bilingual dictionaries, dictionary entries

Afiliacje

mgr Agnieszka Błaszczak Instytut Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej, Uniwersytet Warszawski a.blaszczak@uw.edu.pl dane korespondencyjne: ul. Borowiecka 53K, 04-871 Warszawa

10

BOGUSZ A.1, CEJNER M.2

Opiekun naukowy prof. dr hab. inż. Patryk Oleszczuk

WPŁYW METALI NA FITOTOKSYCZNOŚĆ BIOWĘGLI

THE INFLUENCE OF METALS ON PHYTOTOXICITY OF BIOCHARS

Streszczenie W świetle coraz bardziej restrykcyjnych przepisów dotyczących jakości wód

gruntowych i powierzchniowych, aspekt usuwania z nich jonów metali ciężkich stał się nadrzędnym celem wielu badań. Spośród wielu dostępnych technik najczęściej wykorzystuje się adsorpcję. Przy opracowywaniu metod immobilizacji jonów metali za pomocą adsorpcji, konieczne jest określenie czy proces zachodzi w sposób nieodwracalny, nie powodując wtórnego zanieczyszczenia ekosystemów oraz przeniknięcia tych substancji do łańcucha pokarmowego zwierząt. W tym celu należy oszacować siłę oddziaływania pomiędzy biowęglem, a adsorbatem w postaci jonu danego metalu. Trwałość tych oddziaływań warunkuje nietoksyczność biowęgla po procesie adsorpcji ograniczając uwalnianie jonów z powierzchni adsorbentu.

Słowa kluczowe: biowęgle, metale ciężkie, Phytotoxkit F

Abstract In light of increasingly stringent regulations on the quality of groundwater and

surface water, the aspect removal of heavy metal ions from contaminated water has become a primary aim of many studies. Considering all available techniques the most commonly used is adsorption. In developing of methods of immobilization of metal ions by adsorption, it is necessary to evaluate whether the process takes place in an irreversible manner, without causing secondary pollution of ecosystems and penetration of these substances into the food chain of animals. To do this, assessment the strength of interactions between biochar and the adsorbate in the form of a metal ion is crucial. Stability of these interactions determines the non-toxicity of biochar adsorption process by reducing the release of ions from the surface of the adsorbent.

Keywords: biochars, heavy metals, Phytotoxkit F

Afiliacje 1 Zakład Chemii Środowiskowej, 2 Zakład Analityki Chemicznej i Analizy Instrumentalnej, Wydział Chemii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

11

CABAJ R.

Opiekun naukowy prof. dr hab. Bożena Kordan

KAPTURNIK ZBOŻOWIEC (RHYZOPERTHA DOMINICA F.) GROŹNY SZKODNIK PRODUKTÓW PRZECHOWYWANYCH

Streszczenie Magazynowana żywność w czasie przechowywania jest narażona na porażenie

przez liczną grupę szkodników. W śród których czołowe miejsce zajmują różne gatunki owadów. Obecnie mimo rozwoju rolnictwa wiele magazynów zbożowych nie jest odpowiednio przystosowanych do magazynowania żywności. Obecność w produktach szkodników owadzich obniża wartość handlową takiego produktu, jak również przyczynia się do zapoczątkowania w nim procesów gnilnych. Do najczęściej występujących w Polsce szkodników magazynowych zalicza się: wołka zbożowego Sitophilus granarius L., , kapturnika zbożowca Rhyzopertha dominica F.i trojszyka ulca Tribolium Confusum Duv. Dzięki swemu przystosowaniu do życia w pomieszczeniach zamkniętych szkodniki magazynowe stanowią wciąż aktualny problem z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności.

12

CECERSKA-HERYĆ E.1, JESIONOWSKA A.2, MARCZUK N.3, MARCINOWSKA Z.4, SERWIN N.5, DOŁĘGOWSKA B.6, MARCHELEK-MYŚLIWIEC M.7

Opiekun naukowy prof. dr hab. n. med. Barbara Dołęgowska

AKTYWNOŚĆ OKSYDOREDUKTAZY KSANTYNOWEJ W OSOCZU UBOGOPŁYTKOWYM I W

PŁYTKACH KRWI U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH W PORÓWNANIU DO GRUPY

KONTROLNEJ

ACTIVITY OF XANTHINE OXIDOREDUCTASE IN PLATELET POOR PLASMA AND

PLATELETS IN HEMODIALYSIS PATIENTS COMPARED TO THE CONTROL GROUP

Streszczenie Wstęp:

Oksydoreduktaza ksantynowa (XOR) to hydroksylaza molibdenianowa, której zadaniem jest katalizowanie utleniania hipoksantyny do ksantyny, a także ksantyny do kwasu moczowego. Występuje w dwóch, wzajemnie przekształcających się, izoformach: dehydrogenazy ksantynowej (XD), mającej działanie antyoksydacyjne oraz oksydazy ksantynowej (XO), o działaniu prooksydacyjnym.

Cel pracy:

Określenie aktywności XOR i jej izoform u pacjentów hemodializowanych, w porównaniu do grupy kontrolnej.

Materiał i metody:

Grupę badaną stanowiło 51 osób w piątym stadium przewlekłej choroby nerek (PChN), poddawanym hemodializie. Grupę kontrolną stanowiło 70 zdrowych ochotników. Materiał od osób dializowanych, pobierano przed i po zabiegu hemodializy, a od osób zdrowych na czczo, następnie uzyskiwano osocze ubogo/bogatopłytkowe. Aktywność XOR i poszczególnych izoform oksydoreduktazy ksantynowej w osoczu oznaczano kinetyczną metodą spektrofotometryczną. Opracowanie statystyczne wyników zostało wykonane przy użyciu programu statystycznego STATISTICA PL v 10(Statsoft, Kraków, Poland). Istotność statystyczną przyjęto na poziomie p<0,05.

Wyniki:

Wykazano istotną statystycznie różnicę pomiędzy aktywnością XOR i jej izoform u pacjentów hemodializowanych, w porównaniu do grupy kontrolnej w osoczu ubogopłytkowym (p<0,001) i w płytkach krwi (p<0,001). Wykazano najniższą aktywność izoformy pośredniej (XDO), a najwyższą izoformy prooksydacyjnej XO wśród pacjentów hemodializowanych. W grupie kontrolnej wykazano najniższą aktywność izoformy XD, a najwyższą aktywność izoformy (XO). Stwierdzono istotną statystycznie różnicę pomiędzy aktywnością XO w osoczu ubogopłytkowym przed i po hemodializie (p=0,038), przy czym aktywność po hemodializie znacząco się zmniejszyła. Wnioski:

Stwierdzono istotną statystycznie różnicę pomiędzy aktywnością XOR i jej izoform, u pacjentów hemodializowanych, w porównaniu do grupy kontrolnej. Wykazano najwyższą aktywność izoformy prooksydacyjnej XO, a najniższą izoformy

13

pośredniej XDO, u pacjentów dializowanych, co może wskazywać na silny stres oksydacyjny towarzyszący zabiegowi hemodializy. Wykazano także istotną statystycznie różnicę pomiędzy aktywnością XO w osoczu ubogopłytkowym przed i po hemodializie przy czym aktywność po hemodializie znacząco się zmniejszyła. Może to wskazywać na zmniejszenie się stresu oksydacyjnego po hemodializie. Wykazano inny rozkład aktywności poszczególnych izoform u pacjentów hemodializowanych i w grupie kontrolnej.

Słowa kluczowe: Oksydoreduktaza ksantynowa, dehydrogenaza ksantyny, oksydaza ksantyny, stres oksydacyjny, hemodializa, osocze ubogopłytkowe, płytki krwi

Abstract Introduction:

Xanthine oxidoreductase (XOR) is hydroxylase molybdate, whose task is to catalyze the oxidation of hypoxanthine to xanthine and xanthine to uric acid. It comes in two mutually transforming itself, isoforms: xanthine dehydrogenase (XD), having antioxidant activity and xanthine oxidase (XO), oxidative action.

Aim:

Determination of the activity of XOR, and its isoforms in hemodialysis patients, compared to the control group.

Material and Methods:

The study included 51 people in the fifth stage of chronic kidney disease (CKD) on hemodialysis. The control group consisted of 70 healthy volunteers. Material from hemodialysis patients was collected before and after hemodialysis and material from healthy volunteers was collected on an empty stomach. Then obtained platelet poor plasma and platelets. XOR activity and individual isoforms xanthine oxidoreductase was determined kinetic spectrophotometric method. Statistical analysis of results was performed using STATISTICA EN v 10 (Statsoft, Krakow, Poland). Statistical significance was accepted at p <0.05.

Results:

Statistically significant differences between the activity of XOR, and its isoforms in hemodialysis patients compared to controls in platelet poor plasma (p <0.001), and in platelets (p <0.001). The lowest activity has been demonstrated intermediate isoforms (XDO) and the highest isoforms prooxidative (XO) among hemodialysis patients. In the control group demonstrated the lowest activity isoforms XD and the highest activity of XO isoforms. A statistically significant difference between the activity of XO in platelet poor plasma before and after hemodialysis (p = 0.038). The activity after hemodialysis significantly reduced.

Conclusions: A statistically significant difference between the activity of XOR, and its isoforms

in hemodialysis patients compared to controls. It has been shown the highest activity prooxidative isoforms (XO), the lowest activity indirect isoforms (XDO) lowest in patients on dialysis, which may indicate a severe oxidative stress accompanying

14

hemodialysis. It also showed a statistically significant difference between the activity of XO in platelet poor plasma, before and after hemodialysis, wherein the activity of the hemodialysis significantly reduced. This may indicate a reduction in oxidative stress after hemodialysis. It has been shown different distribution activity of individual isoforms in hemodialysis patients and the control group. Keywords: Xanthine oxidoreductase, xanthine dehydrogenase, xanthine oxidase, oxidative stress, hemodialysis, platelet poor plasma, platelets

Afiliacje 1mgr Elżbieta Cecerska-Heryć Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie cecerskaela@wp.pl

2 mgr Anna Jesionowska Katedra Biochemii i Chemii Medycznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

3 mgr Natalia Marczuk Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie,

4 mgr Zuzanna Marcinowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

5 mgr Natalia Serwin Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

6 prof. dr hab. n. med. Barbara Dołęgowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

7dr n. med. Małgorzata Marchelek - Myśliwiec Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

15

CECERSKA-HERYĆ E.1, JESIONOWSKA A.2, MARCINOWSKA Z.3, SERWIN N.4, DOŁĘGOWSKA B.5, MARCHELEK – MYŚLIWIEC M.6

Opiekun naukowy prof. dr hab. n. med. Barbara Dołęgowska

AKTYWNOŚĆ WYBRANYCH ENZYMÓW ANTYOKSYDACYJNYCH W PŁYTKACH KRWI, U PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ NEREK

THE ACTIVITY OF SOME ANTIOXIDANT ENZYMES IN BLOOD PLATELETS IN PATIENTS

WITH CHRONIC KIDNEY DISEASE

Streszczenie Wstęp:

Stres oksydacyjny może być wynikiem niewydolności układu antyoksydacyjnego z jednej strony, jak i zwiększonego wytwarzania RFT z drugiej. Pacjenci z przewlekłą chorobą nerek są narażeni na przewlekły stres oksydacyjny będący konsekwencją choroby pierwotnej, postępującej niewydolności nerek oraz zastosowanego leczenia nerkozastępczego - hemodializy lub dializy otrzewnowej. Płytki krwi w warunkach stresu oksydacyjnego same stają się źródłem reaktywnych form tlenu (RFT), ale są także wyposażone w enzymy stanowiące płytkowy układ antyoksydacyjny, który uczestniczy w unieszkodliwianiu RFT powstających w organizmie.

Cel pracy:

Analiza aktywności wybranych enzymów antyoksydacyjnych (dysmutazy ponadtlenkowej - SOD, katalazy - CAT, peroksydazy glutationowej – GPx), w płytkach krwi pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, poddawanych zabiegowi hemodializy, dializowanych otrzewnowo oraz leczonych zachowawczo.

Materiały i Metody:

Grupę badaną stanowiło 122 pacjentów Kliniki Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie z przewlekłą chorobą nerek. Na podstawie rodzaju stosowanej terapii pacjentów podzielono na grupy: hemodializowanych przed zabiegiem hemodializy (HD A), hemodializowanych po zabiegu hemodializy (HD B) – 37 pacjentów, dializowanych otrzewnowo – 23 pacjentów oraz leczonych zachowawczo - 62 pacjentów. Oznaczenia aktywności elementów układu antyoksydacyjnego w płytkach krwi wykonano metodami spektrofotometrycznymi. Do opracowania statystycznego wykorzystano program Statistica PL 10 Trial (StatSoft) oraz programu R 2.14.0 (The R Foundation for Statisctical Computing). Istotność statystyczną przyjęto na poziomie p < 0,05.

Wyniki:

Aktywność SOD różniła się istotnie statystycznie pomiędzy analizowanymi grupami i była najmniejsza u pacjentów leczonych zachowawczo, a największa u dializowanych otrzewnowo (p<0,0001). Aktywność CAT w płytkach krwi była najmniejsza w grupie pacjentów hemodializowanych po zabiegu hemodializy (HD B), a największa u dializowanych otrzewnowo i leczonych zachowawczo - wykazano istotne różnice pomiędzy grupami (p<0,0001). Aktywności GPx nie różniły się istotnie statystycznie pomiędzy grupami pacjentów.

16

Wnioski:

Rodzaj zastosowanego leczenia nerkozastępczego istotnie wpływa na aktywności płytkowych enzymów antyoksydacyjnych: dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), katalazy (CAT). Nie wpływa natomiast na aktywność peroksydazy glutationowej (GPx). Może to świadczyć o różnym nasileniu stresu oksydacyjnego u pacjentów z PChN.

Słowa kluczowe: enzymy antyoksydacyjne, dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza, peroksydaza glutationowa, stres oksydacyjny, hemodializa, płytki krwi.

Abstract Introduction:

The oxidative stress may be a result of a failure of the antioxidant on the one hand, and increased production of ROS on the other. Patients with chronic kidney disease are at risk for chronic oxidative stress which is a consequence of primary disease, progressive renal failure, and used renal replacement therapy - hemodialysis or peritoneal dialysis. Platelets in oxidative stress themselves become a source of reactive oxygen species (ROS), but they are also provided with enzyme-forming lamellar antioxidant system which participates in the neutralization of ROS produced in the body.

Aim:

Analysis of selected activities of antioxidant enzymes (superoxide dismutase - SOD, catalase - CAT, glutathione peroxidase - GPx) in blood platelets in patients with chronic kidney disease undergoing hemodialysis, peritoneal dialysis and treated conservatively.

Material and Methods:

The study group comprised 122 patients of the Department of Nephrology, Transplantology and Internal Diseases, Pomeranian Medical University in Szczecin with chronic kidney disease. On the basis of the type of therapy patients were divided into groups: hemodialysis before the hemodialysis (HD A) and after hemodialysis (HD B) - 37 patients, peritoneal dialysis - 23 patients and conservative treatment - 62 patients. Determine the activity of the antioxidant system elements in platelets was performed by spectrophotometric methods. For the statistical analysis program was used Statistica PL 10 Trial (StatSoft) and the program R 2.14.0 (The R Foundation for Statisctical Computing). Statistical significance was accepted at p <0.05.

Results:

SOD activity differed significantly between the groups analyzed and was the smallest in patients treated conservatively, and the largest in peritoneal dialysis (p <0.0001). CAT activity in platelets were lowest in patients on hemodialysis after hemodialysis (HD B), and the largest in peritoneal dialysis and treated conservatively - showed a significant difference between groups (p <0.0001). GPx activity did not differ significantly between the groups of patients.

Conclusions: The type of renal replacement therapy significantly affect on activity of

antioxidant enzymes in platelets: superoxide dismutase (SOD), catalase (CAT). But it

17

does not affect the activity of glutathione peroxidase (GPx). This may indicate varying degrees of oxidative stress in patients with CKD.

Keywords: antioxidant enzymes superoxide dismutase, catalase, glutathione peroxidase, oxidative stress, hemodialysis, blood platelets.

Afiliacje

1 mgr Elżbieta Cecerska-Heryć Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie cecerskaela@wp.pl

2 mgr Anna Jesionowska Katedra Biochemii i Chemii Medycznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

3 mgr Zuzanna Marcinowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

4 mgr Natalia Serwin Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

5 prof. dr hab. n. med. Barbara Dołęgowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

6 dr n. med. Małgorzata Marchelek - Myśliwiec Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

18

CEGŁOWSKA A.

Opiekun naukowy prof. dr hab. Aleksandra Samecka –Cymermann;

Opiekun pomocniczy dr inż. Szymon Jusik

OCENA TOKSYCZNEGO WPŁYWU MIEDZI (Cu) I CYNKU (Zn) ORAZ ICH MIESZANIN NA MOCZARKĘ KANADYJSKĄ (ELODEA CANADENSIS)

ASSESSING TOXIC INFLUENCE OF COPPER (Cu) AND ZINC (Zn) AND THEIR MIXTURE OVER CANADIAN WATERWEED (ELODEA CANADENSIS)

Streszczenie Wpływ ksenobiotyków pochodzenia antropogenicznego jest niebezpieczny dla naturalnego środowiska wodnego, dlatego ich poziom powinien być kontrolowany. Moczarka kanadyjska to kosmopolityczny makrofit wodny, odgrywający ważną rolę w ekologii wielu stref przybrzeżnych. Ponieważ ma zdolność do akumulacji pierwiastków śladowych może stanowić źródło informacji o zintegrowanym obrazie zanieczyszczenia wód powierzchniowych. W związku z tym interesujące było zbadanie akumulacji Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb i Zn przez ten gatunek oraz oszacowanie zawartości tych pierwiastków w wodzie i osadach dennych z wytypowanych rzek o różnym stopniu zanieczyszczenia. Do doświadczenia przeprowadzonego w warunkach kontrolowanych w laboratorium pobrany został materiał roślinny z jednej rzeki kontrolnej oraz jednej zanieczyszczonej. W eksperymencie porównywano zdolność moczarki kanadyjskiej do gromadzenia Cu i Zn. Metale te dodawane były w stężeniach (w mg ∙ L-1), 0,01, 0,02, 0,03, 0,05, 0,08 i 0,14 w CuSO4 · 5H2O i 0,4, 0,6, 0,9, 1,4, 2,03 i 3,04 w ZnSO4 · 7H2O mieszaniny metali zawierały kolejno (w mg ∙ L-1 ) 0.01Cu + 0.4Zn, 0.02Cu + 0.6Zn, 0.03Cu + 0.9Zn, 0.05Cu + 1.4Zn, 0.08Cu + 2.03Zn i 0.14Cu + 3.04Zn. Po zakończeniu doświadczenia E. canadensis z zanieczyszczonej rzeki zawierała znacznie wyższe stężenia Cu i Zn w przypadku pojedynczych stężeń i znacznie wyższe stężenie Cu i Zn w przypadku mieszaniny stężeń niż E. canadensis z rzeki kontrolnej. W moczarce kanadyjskiej pochodzącej z rzeki zanieczyszczonej stwierdzono wyższe zawartości miedzi i cynku we wszystkich kombinacjach eksperymentu. Elodea canadensis z zanieczyszczonych terenów, poddana długotrwałemu wpływowi podwyższonych stężeń metali wydaje się być lepiej przystosowana wykazując wyższy przyrost biomasy niż rośliny z rzeki czystej we wszystkich kombinacjach stężeń Cu i Zn. Młodsze liście E. canadensis są bardziej odporne na działanie Cu i Zn niż liście starsze. Zarówno Cu i Zn wywierają negatywny wpływ na strukturę komórkową starszych liści, jednak wpływ miedzi na integralność błony komórkowej i rozkład chloroplastu był znacznie silniejszy niż cynku. Mieszanina Cu i Zn spowodowała mniejszą dezintegrację komórek w moczarce kanadyjskiej niż stężenia miedzi aplikowanej pojedynczo. Wyjaśnienie różnic wzrostu biomasy oraz stężeń metali w E. canadensis poddanej mieszaninie stężeń miedzi i cynku wymaga dalszych badań.

Słowa kluczowe: bioindykacji, metale, makrofity wodne, integralność błony komórkowej

Afiliacje

mgr Aurelia Cegłowska

19

Katedra Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Wrocławski aurelia.ceglowska@uni.wroc.pl

Projekt badawczy finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych w konkursie PRELUDIUM 5 „Ocena toksycznego wpływu miedzi (Cu) i cynku (Zn) oraz ich mieszanin na moczarkę kanadyjską (Elodea canadensis)” nr

projektu:4740/PB/KEBOŚ/14; UMO-2013/09/N/NZ8/03253

20

CEJNER M., BOGUSZ A.

Opiekun naukowy prof. dr hab. Ryszard Dobrowolski

ADSORPCJA JONÓW Pt(II) NA MODYFIKOWANYM SBA-15 Z ODWZOROWANIEM JONOWYM

ADSORPTION OF Pt(II) IONS ON MODIFIED ION IMPRINTED SBA-15

Streszczenie Synteza uporządkowanych mezoporowatych materiałów krzemionkowych

z zastosowaniem surfaktantów jest tematem intensywnych badań od 1992 roku. Właściwości otrzymanych w ten sposób materiałów mogą być wykorzystane w licznych zastosowaniach. Jest to możliwe między innymi dzięki łatwej funkcjonalizacji mezoporowatych materiałów krzemionkowych grupami organicznymi. Jednym z najlepiej znanych uporządkowanych mezoporowatych materiałów krzemionkowych jest SBA-15. Synteza tego materiału polega na kontrolowanej hydrolizie i kondensacji tetraetoksysilanu (TEOS) w silnie kwaśnym środowisku, w obecności kopolimerów blokowych. SBA-15 posiada heksagonalną strukturę porów i wysoką stabilność hydrotermalną. Funkcjonalizacja SBA-15 za pomocą grup organicznych oraz wprowadzenie odwzorowania jonowego powierzchni zwiększa jego pojemność adsorpcyjną oraz selektywność względem jonów Pt(II).

Słowa kluczowe: odwzorowanie jonowe, SBA-15, platyna, GF AAS, wzbogacanie Abstract The preparation of ordered mesoporous silica with a surfactant as pore structure template has been a subject of intense research since 1992. The properties of these materials are used in many applications. These applications have been possible by means of the simplicity functionalization of mesoporous materials with organic compounds. The most common and well-known ordered mesoporous materials is SBA-15. The synthesis of this materials is usually carried out by controlled hydrolysis and condensation of tetraethoxysilane (TEOS) under strong acidic conditions in the presence of amphiphilic block copolymer. SBA-15 has hexagonal symmetry of the pore space, uniform size mesopores and high hydrothermal stability. Modified SBA-15 can be used as a very successful adsorbing agent. Functionalized the SBA-15 by organic groups and introduction of surface ion imprinted enhance adsorption capacity and increases sorbent selectivity for Pt(II) ions.

Keywords: Ion-imprinted, SBA-15, platinum, GF AAS, preconcentration Afiliacje

aUniwersytet Marii Curie Skłodowskiej Wydział Chemii, Zakład Chemii Analitycznej i Analizy Instrumentalnej, pl. M. C. Skłodowskiej 3, 20-031 Lublin b Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej Wydział Chemii, Zakład Chemii Środowiskowej, pl. M. C. Skłodowskiej 3, 20-031 Lublin

21

CHMIELARZ A.

Opiekun naukowy: dr hab. inż. Marek Potoczek, prof. PRz

GELCASTING JAKO NOWA METODA WYTWARZANIA POROWATYCH WĘGLIKÓW O BUDOWE NAONALAMINATOWEJ

GELCASTING AS THE NEW METHOD OF PRODUCING MAX PHASES FOAMS

Streszczenie Węgliki o budowie nanolaminatowej opisywane są wzorem Mn+1AXn, gdzie M

oznacza metal przejściowy, A – pierwiastek z grupy głównej, natomiast X to węgiel lub azot. Porowate węgliki o budowie nanolaminatowej można otrzymać poprzez częściowe zagęszczenie próbek proszków węglików o strukturze nanolaminatowej podczas spiekania proszków wchodzących w skład danych faz, poprzez metodę wykorzystującą NaCl jako środek porotwórczy, a także metodą odwzorowania gąbki poliuretanowej. Niedawno do otrzymywania porowatych faz Nowotnego o strukturze pianki wykorzystano także metodę żelowania spienionej zawiesiny (ang. gel casting of foams). W niniejszej pracy dokonano porównania wymienionych wyżej metod.

Słowa kluczowe: MAX phases, żelowanie spienionej zawiesiny, pianki ceramiczne

Abstract The term “MAX phases” applies to a family of 60+ ternary carbides and nitrides

that share a layered structure. They are so called because of their chemical formula: Mn+1AXn, where n = 1, 2, or 3, where M is an early transition metal, A is an A-group element. Porous MAX phases reported in the literature can be manufactured using one of four techniques: (1) incomplete densification during sintering of MAX phase powders or reaction sintering of elemental powders, (2) pore former method using NaCl as the pore former, which was dissolved after cold pressing but before pressureless sintering at 1400oC, (3) the replica template method from the highly dispersed aqueous suspension using polyurethane sponges as a template and (4) gel casting of foams. In this work those methods were described and compared.

Keywords: MAX Phases, ceramic foams, gel casting

Afiliacje

mgr inż. Anna Chmielarz Katedra Technologii i Materiałoznawstwa Chemicznego, Politechnika Rzeszowska annaszul88@gmail.com

22

CHMIELARZ A.

Opiekun naukowy: dr hab. inż. Marek Potoczek, prof. PRz

POROWATE WĘGLIKI O BUDOWIE NANOLAMINATOWEJ JAKO MATERIAŁY O POTENCJALNYM ZASTOSOWANIU W PRZEMYŚLE LOTNICZYM

POROUS NANOLAMINATED CARBIDES AND THEIR POTENTIAL APPLICATION IN AIRSPACE INDUSTRY

Streszczenie Fazy Nowotnego (ang. max phases) stanowią grupę materiałów, których budowa wewnętrzna ma charakter nanolaminatu, z warstwami oktaedrów o wiązaniach kowalencyjnych rozdzielonych warstwą atomów metalu. Ze względu na nietypowe właściwości mechaniczne, sztywność lekkość, łatwość obróbki mechanicznej, odporność na utlenianie i szok termiczny, a także możliwość pracy w temperaturze powyżej 1300°C, są idealnym materiałem konstrukcyjnym, który może być potencjalnie zastosowany w lotnictwie np. w formie kompozytów. Celem niniejszej pracy było przedstawienie możliwych zastosowań porowatych węglików o budowie nanolaminatowej w przemyśle lotniczym.

Słowa kluczowe: fazy MAX, fazy Nowotnego, pianki ceramiczne

Abstract MAX phases are nano-layered ceramics with the general formula Mn+1AXn (n = 1-

3), where M is an early transition metal, A is an A group element, and X is either carbon and/or nitrogen. Because of their unique characteristics such as low density, low thermal expansion coefficient, high modulus and high strength, good high-temperature oxidation resistance, tolerance to damage, and resistance to thermal shock they can be potentially used in airspace industry for example in the form of composites. In this work the possible applications in aviation of the porous carbide foams were discussed and summarized.

Keywords: MAX phases, nanolayerd carbides, ceramic foams

Afiliacje

mgr inż. Anna Chmielarz Katedra Technologii i Materiałoznawstwa Chemicznego annaszul88@gmail.com

23

CWYNAR A., OLSZEWSKA – SŁONINA D. Opiekun naukowy dr hab. n. med. Dorota Olszewska - Słonina

KATALAZA – HEMOPROTEINA O WŁAŚCIWOŚCIACH ANTYOKSYDACYJNYCH

CATALASE – HEMOPROTEIN WITH ANTIOXIDATIVE PROPERTIES

Streszczenie Katalaza (oksydoreduktaza H2O2 : H2O2, EC 1.11.1.6) jest homotetramerem, zbudowanym z czterech identycznych podjednostek o masie molowej wahającej się w granicach 220 – 350 kDa. Każda z podjednostek posiada w centrum aktywnym grupę hemową związaną zwykle z jedną cząsteczką NADPH. Katalaza znajduje się głównie w peroksysomach. Niewielkie jej ilości wykazano również w mitochondriach, retikulum endoplazmatycznym oraz w cytoplazmie komórki. Podstawową funkcją CAT jest ochrona komórek organizmów żywych przed toksycznym działaniem nadtlenku wodoru (H2O2). CAT katalizuje reakcję dysproporcjonowania H2O2 do tlenu i wody (aktywność katalazowa). Wobec niektórych związków chemicznych może wykazywać również aktywność peroksydazową. Obniżenie aktywności CAT obserwowane jest w przebiegu wielu chorób, którym towarzyszy stres oksydacyjny. Praca przedstawia aktualny stan wiedzy na temat budowy, właściwości i funkcji katalazy w organizmach żywych.

Słowa kluczowe: katalaza, nadtlenek wodoru, stres oksydacyjny Abstract Catalase (oxydoreductase H2O2 : H2O2, EC 1.11.1.6) is a homotetramer composed of four identical subunits with the molar mass within the range 220 – 350 kDa. Each of the subunits has in the active center a heme group usually bound to one particle of NADPH. Catalase is located mostly in peroxisomes. Its small amounts were also indicated in mitochondria, endoplasmic reticulum and in the cell cytoplasm. The basic function of CAT is to protect cells of living organisms against the toxic effect of hydrogen peroxide (H2O2). CAT catalyzes the reaction of disproportioning H2O2 to oxygen and water (catalase activity). It may also show peroxidase activity towards some chemical compounds. Increasing activity of CAT is observed during many diseases which are accompanied by oxidative stress. This study presents the current state of knowledge on the build, properties and function of catalase in the living organisms.

Keywords: catalase, hydrogen peroxide, oxidative stress

Afiliacje

mgr Anna Cwynar Katedra i Zakład Patobiochemii i Chemii Klinicznej, Collegium Medicum w Bydgoszczy anna.cwynar@vp.pl Ul. M. Curie Skłodowskiej 9 85-094 Bydgoszcz Budynek Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 im. dr. A. Jurasza, 1 piętro, pok. 1038 dr hab. n. med. Dorota Olszewska - Słonina Katedra i Zakład Patobiochemii i Chemii Klinicznej, Collegium Medicum w Bydgoszczy dorolsze@cm.umk.pl

24

CWYNAR A., OLSZEWSKA – SŁONINA D.

Opiekun naukowy dr hab. n. med. Dorota Olszewska - Słonina

OCENA POZIOMU AKTYWNOŚCI KATALAZY W PRZEBIEGU ŁYSIENIA PLACKOWATEGO

ASSESSMENT OF CATALASE ACTIVITY LEVEL IN ALOPECIA AREATA

Streszczenie Alopecia areata (AA), inaczej łysienie plackowate, jest odmianą łysienia niebliznowaciejącego o charakterze zapalnym, przebiegającą z uszkodzeniem mieszków włosowych. Jedną z teorii przybliżających patomechanizm AA jest teoria stresu oksydacyjnego. Dowodem potwierdzającym słuszność tej teorii może być obecność siwych nowo odrastających włosów u pacjentów z AA. W obrębie siwych włosów gromadzone są milimolowe stężenia nadtlenku wodoru (H2O2). Przyczyną wzrostu poziomu H2O2 jest najprawdopodobniej spadek aktywności katalazy (CAT) . Celem pracy była ocena poziomu aktywności CAT u pacjentów z AA. Badaniem pilotażowym objęto 21 pacjentów z AA oraz 21 osób zdrowych stanowiących grupę kontrolną. Odnotowano spadek poziomu aktywności CAT w materiale biologicznym w odniesieniu do grupy kontrolnej. Ponadto współczynnik zmienności poziomu aktywności CAT w grupie badanej był wyższy w porównaniu z grupą kontrolną, co może mieć związek z różnym stopniem zaawansowania choroby.

Słowa kluczowe: katalaza, łysienie plackowate, nadtlenek wodoru, stres oksydacyjny Abstract Alopecia areata (AA), also known as spot baldness, is a type of noncicatricial alopecia with inflammatory character, proceeding with damage of the hair follicles. One of theories explaining the pathomechanism of AA is the oxidative stress theory. The evidence confirming the rightness of this theory may be the presence of gray newly growing hair in patients with AA. Millimolar concentrations of hydrogen peroxide (H2O2) are gathered within gray hair. The cause of an increase in H2O2 level is most probably a decrease in catalase (CAT) activity. The aim of this study was to assess the level of CAT activity in patients with AA. The pilot study comprised 21 patients with AA and 21 healthy subjects making the control group. A decrease in CAT activity level was recorded in the biological material as compared with the control group. Moreover, the variation coefficient of the CAT activity level in the studied group was higher as compared with the control group, which may be related to a varied advancement stage of the disease.

Keywords: catalase, spot baldness, hydrogen peroxide, oxidative stress Afiliacje

mgr Anna Cwynar Katedra i Zakład Patobiochemii i Chemii Klinicznej, Collegium Medicum w Bydgoszczy anna.cwynar@vp.pl Ul. M. Curie Skłodowskiej 9 85-094 Bydgoszcz Budynek Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 im. dr. A. Jurasza, 1 piętro, pok. 1038

25

dr hab. n. med. Dorota Olszewska - Słonina Katedra i Zakład Patobiochemii i Chemii Klinicznej, Collegium Medicum w Bydgoszczy dorolsze@cm.umk.pl

26

DOBOSZ A. *, SIKORA M., KRYSTYJAN M., ADAMCZYK G., KUTYŁA-KUPIDURA E.M., SABAT R., WYWROCKA-GURGUL A.

Opiekun naukowy prof. dr hab. inż. Marek SIKORA

WŁAŚCIWOŚCI TIKSOTROPOWE A PODATNOŚĆ NA RETROGRADACJĘ KLEIKÓW SKROBI TAPIOKOWEJ

THIXOTROPIC PROPERTIES AND A SUSCEPTIBILITY TO RETROGRADATION OF TAPIOCA STARCH PASTES

Streszczenie Celem było zbadanie właściwości tiksotropowych oraz postępu retrogradacji żeli

uprzednio skleikowanej skrobi tapiokowej (ST), przechowywanych przez 30 dni, w warunkach chłodniczych i ustalenie, czy istnieje związek między właściwościami tiksotropowymi, a podatnością tych żeli na retrogradację.

Właściwości tiksotropowe analizowano poprzez test pętli histerezy, pomiar lepkości pozornej w czasie ścinania ze stałą szybkością (50 s-1) oraz metodą trzech skoków szybkości ścinania, z przedścinaniem. Badania podatności na retrogradację obejmowały pomiary widm mechanicznych, właściwości teksturalnych, a także synerezy kleików i żeli ST.

Stwierdzono, że podatność ST na retrogradację zależała od czasu przechowywania oraz od stężenia skrobi. Stwierdzono ponadto, że istnieją korelacje pomiędzy niektórymi parametrów reologicznych, a postępem zjawiska retrogradacji.

Słowa kluczowe: tiksotropia, reologia, retrogradacja skrobi, skrobia tapiokowa Abstract

The aim was to determine thixotropic properties and the retrogradation progress of the previously pasted tapioca starch (TS) gels, stored for 30 days in the refrigerator and then to state if there is a relationship between these two kinds of phenomenon (thixotropy and retrogradation).

Steady flow measurements, apparent viscosity test (at 50 s-1) and in-shear structural recovery test with pre-shearing were applied to analyze thixotropic properties. Measurements of the susceptibility to retrogradation included the mechanical spectra, textural properties as well as syneresis of the TS pastes and gels.

It was found that susceptibility of retrogradation of the TS was dependent on storage time and starch concentration. Relationships between selected rheological properties and retrogradation progress were observed.

Keywords: thixotropy, rheology, starch retrogradation, tapioca starch Wyniki badań zrealizowane w ramach tematu nr BM-4794/KTW/2015 zostały sfinansowane z dotacji na naukę przyznanej przez MNiSZ. Afiliacje Katedra Technologii Węglowodanów, Wydział Technologii Żywności, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, *anna.dobosz88@gmail.com

27

GNIADZIK M., GOŁĄB I.

Opiekun naukowy prof. dr hab. inż. Marcin Kozak, prof. dr hab. Andrzej Kotecki

PORÓWNANIE KOSZTÓW PRODUKCJI JĘCZMIENIA OZIMEGO W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO

COMPARISON OF WINTER BARLEY PRODUCTION COSTS FOR SELECTED FARMS IN THE ŁÓDŹ VOIVODESHIP

Streszczenie Jednym ze zbóż o największym zasięgu uprawy jest jęczmień; gatunek

uniwersalny pod względem użytkowania. W strukturze użytkowania gruntów ornych jęczmień stanowił w Polsce około 7,8%. W ostatnich latach powierzchnia uprawy zarówno jęczmienia jarego, jak i ozimego ulegała znacznym wahaniom. Elementem poprawy opłacalności produkcji jest taki dobór technologii, aby uzyskiwać wysokie plony, pożądane parametry jakościowe oraz niskie koszty produkcji. W celu zmniejszania kosztów produkcji wprowadzane są nowe technologie ograniczające liczbę wykonywanych zabiegów. W celu zmniejszania kosztów produkcji wprowadzane są nowe technologie ograniczające liczbę wykonywanych zabiegów. Celem badań była analiza i ocena ekonomiczna technologii produkcji jęczmienia ozimego w wybranych gospodarstwach województwa łódzkiego w latach 2012 - 2014. Zakres badań obejmował uprawę roli, nawożenie, siew, ochronę plantacji oraz kombajnowy zbiór. Z przeprowadzonych badań wynika, że w strukturze kosztów produkcji najwyższą wartość stanowiły koszty związane z ochroną i nawożeniem.

Słowa kluczowe: dochód, jęczmień ozimy, koszty produkcji, struktura kosztów.

Abstract One of the most widely cultivated crops is barley; a species universal in terms of

usage. Barley made up a 7,8% part in the structure of used arable land in Poland. In recent years, the cultivation area for both spring and winter barley has undergone significant fluctuation. A part of this increase in profitability is a selection of technology targeted at high yields, desired parametres of quality and low production expenses. Technological innovations are being introduced to reduce production costs by limiting the amount of operations carried out. The target of research was to analyze and evaluate the production technology of winter barley in selected farms in the Łódź Voivodeship over the period of 2012-2014. The extent of research included cultivation, fertilization, sowing, crop protection and combine harvestin. The conducted studies show that in the expense structure of production, the costs related to crop protection and fertilization constituted the highest values.

Keywords: profit, winter barley, production costs, expense structure

Afiliacje

mgr inż. Małgorzata Gniadzik Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, małgorzata.gniadzik@up.wroc.pl

28

GOŁĄB I., GNIADZIK M.

Opiekun naukowy prof. dr hab. Andrzej Kotecki, prof. dr hab. inż. Marcin Kozak

KOSZTY UPRAWY PSZENICY OZIMEJ W LATACH 2011-2014 W GMINIE RADOMSKO

THE COSTS OF WINTER WHEAT IN 2011-2014 IN THE MUNICIPALITY RADOMSKO

Streszczenie Poziom opłacalności produkcji określonych artykułów rolnych jest podstawą

podjęcia decyzji o ich prowadzeniu w gospodarstwie. Na poziom dochodu ma wpływ szereg czynników, najważniejsze z nich to: warunki przyrodnicze, potencjał produkcyjny gospodarstwa, intensywność produkcji, a także dopłaty w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Wzrost popularności uprawy pszenicy w Polsce polega na wszechstronnym wykorzystaniu zebranego ziarna, dużych możliwościach produkcyjnych w warunkach klimatycznych i glebowych naszego kraju oraz na tym, że jest ona zbożem towarowym. W pracy przedstawiono wyniki badań z lat 2011 – 2014, których celem było porównanie efektu produkcyjnego i ekonomicznego uprawy pszenicy ozimej w gospodarstwie rolnym z gminy Radomsko. Niezbędne do obliczenia opłacalności informacje pochodziły ze sprawozdań jakie gospodarstwo prowadziło w celu określenia opłacalności zastosowania nowych technik uprawy, dla których policzono koszty pośrednie i bezpośrednie oraz zysk.

Słowa kluczowe: uprawa, pszenica ozima, koszty, opłacalność

Abstract The level of profitability of production of certain agricultural products is the basis

for a decision to conduct the farm. The level of income is affected by several factors, the most 28inter2828y28 of 28inte are: natural conditions, farm production potential, intensity of production, as well as payments under the Common Agricultural Policy. The increase 28i wheat growing popularity 28i Poland is the comprehensive use of harvested grain, large production 28inter2828y 28i climatic and soil conditions of our country and the fact that it is a grain store. The paper presents results of 28inter28 from the years 2011 – 2014, whose aim was to compare the effect of production and the economic 28inter wheat on a farm from the municipality Radomsko. Necessary to calculate profitability information came from reports that the farm 28in to determine the profitability of 28in cultivation techniques for 28inte counted direct and indirect costs and profit.

Keywords: crop, 28inter wheat, costs, profitability

Afiliacje

mgr inż. Izabela Gołąb Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, izabela.gołąb@up.wroc.pl

29

GOŁĄB I., GNIADZIK M.

Opiekun naukowy prof. dr hab. Andrzej Kotecki, prof. dr hab. inż. Marcin Kozak

KOSZTY ORAZ OPŁACALNOŚĆ UPRAWY RZEPAKU OZIMEGO LATACH 2012-2014

THE COSTS AND PROFITABILITY WINTER RAPE IN YEARS 2012-2014

Streszczenie Decyzja podjęcia produkcji uwarunkowana jest wieloma czynnikami, wśród których jednym z istotniejszych jest opłacalność prowadzonej produkcji. Podstawową kategorią ekonomiczną, mówiącą o opłacalności produkcji w rolnictwie jest nadwyżka bezpośrednia. Rachunek zakończony na tym poziomie jest jednak niepełny, ponieważ po stronie kosztów nie uwzględnia się kosztów pośrednich, a po stronie przychodów nie dolicza się dopłat oraz korzyści zaoszczędzonych kosztów, jakie daje wprowadzenie azotu do gleby, w przyoranych resztkach pożniwnych. W pracy zostały przedstawione wyniki badań z lat 2012 – 2014, których celem było porównanie opłacalności uprawy rzepaku ozimego w badanych latach w indywidualnym gospodarstwie rolnym w województwie Łódzkim. Dane potrzebne do obliczenia opłacalności zostały pozyskane na podstawie danych zawartych w sprawozdaniu jakie dane gospodarstwo prowadzi w celu określenia opłacalności zastosowania nowych technik uprawy czy też nowych odmian. Na podstawie uzyskanych danych policzone zostały koszty pośrednie i bezpośrednie oraz zysk.

Słowa kluczowe: uprawa, rzepak ozimy, koszty, opłacalność

Abstract The decision to take production is conditioned by many factors, among which one

the most important is the profitability of the production. The basic economic category, saying the profitability of agricultural production is the gross margin. The bill ended at this level, however, is incomplete because the cost side does not take into account indirect costs, and on the revenue side does not bear surcharges, and the benefits of cost savings offered by the introduction of nitrogen to the soil in crop remnants przyoranych. The paper presents results of research from the years 2012 - 2014, whose aim was to compare the profitability of winter rape in the studied years in individual farm in the province of Lodz. The data needed to calculate the cost-effectiveness were obtained based on information contained in the report of what the farm concerned to determine the profitability of new cultivation techniques or new varieties. Based on the obtained data were calculated direct and indirect costs and profit.

Keywords: cultivation, rape, costs, profitability

Afiliacje

mgr inż. Izabela Gołąb Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, izabela.gołąb@up.wroc.pl

30

PIJARSKI P.1, GRYNIEWICZ-JAWORSKA M.2, KARGOL Z.3

Opiekun naukowy: dr hab. inż. Jerzy Montusiewicz

OPTYMALIZACJA W ELEKTROENERGETYCE PROBLEMY I WYZWANIA

OPTIMIZATION IN THE ELECTRIC POWER ENGINEERING – PROBLEMS AND CHALLENGES

Abstract The rapid development of information technologies significantly improved the

process of planning and controlling the operation of power system, nevertheless people look for new methods and solutions which would allow to optimize the SEE operation. The paper presents optimization methods, both classic and heuristic ones, used in electric power engineering, which are applied to solve OPF (optimal power flow) problems and tasks taking into account the N-1 criterion, i.e. SCOPF (security constrain OPF).

Key words: power system, optimization, heuristics

Streszczenie

Szybki rozwój technologii informatycznych znacznie usprawnił proces planowania oraz sterowania pracą systemu elektroenergetycznego, nie mniej jednak nadal poszukuje się metod i rozwiązań, które pozwolą zoptymalizować pracę SEE. W referacie przedstawiono metody optymalizacyjne, zarówno klasyczne jak i heurystyczne, stosowane w elektroenergetyce, które służą do rozwiązywania zadań typu OPF (optimal power flow) oraz zadań uwzględniających kryterium N-1, czyli SCOPF (security constrain OPF).

Słowa kluczowe: system elektroenergetyczny, optymalizacja, heurystyka

Afiliacje

1 Paweł Pijarski PhD, Lublin University of Technology, Department of Electrical Power Engineering and Computer Science, Department of Electric Networks and Security E-mail: p.pijarski@pollub.pl 1 Michalina Gryniewicz-Jaworska MSc Lublin University of Technology, Department of Electrical Power Engineering and Computer Science, Institute of Computer Science E-mail: michalina.gryniewicz.jaworska@vp.pl 1 Zbigniew Kargol MSc Lublin University of Technology, Department of Electrical Power Engineering and Computer Science, Institute of Computer Science E-mail: zbigniew.kargol@interia.pl

31

JESIONOWSKA A.1, CECERSKA-HERYĆ E.2, MARCZUK N.3, SERWIN N4, MARCINOWSKA Z.5, DOŁĘGOWSKA B.6

Opiekun naukowy dr hab. n. med. Krzysztof Safranow7

KWAS LIZOFOSFATYDOWY W OSOCZU OSÓB ZDROWYCH

LYSOPHOSPHATIDIC ACID IN PLASMA OF HEALTHY SUBJECTS

Streszczenie Kwas lizofosfatydowy jest bioaktywnym lipidem, pełniącym rolę przekaźnika

sygnałów pomiędzy różnymi komórkami organizmu. LPA zwiększa proliferację, migrację i przeżywalność komórek, a także wpływa na ich różnicowanie i zmiany morfologiczne. Głównym źródłem osoczowego LPA jest lizofosfatydylocholina, która ulega hydrolizie do LPA pod wpływem enzymu - autotaksyny (ATX). Osoczowe stężenia LPA są podwyższone u pacjentów z rakiem jajnika, w tym we wczesnych stadiach choroby, dlatego też liczne badania sugerują jego potencjalną użyteczność jako markera diagnostycznego w tej chorobie. W badaniach własnych średnie stężenie LPA u osób zdrowych wyniosło 1,116 µM. Średnie stężenia LPA obserwowane w różnych badaniach w grupach kontrolnych wahają się w granicach 0,6–2,57 µM. W dużej mierze są one zależne od zastosowanej metody pomiaru stężeń LPA oraz ekstrakcji lipidów, jak również warunków transportu i przechowywania prób do badań.

Słowa kluczowe: kwas lizofosfatydowy, lizofosfolipidy, osoby zdrowe, stężenia osoczowe

Abstract Lysophosphatidic acid is a bioactive lipid, acting as a signal messenger between

different cells of the organism. LPA enhances proliferation, migration and survival of cells and affects their differentiation and morphological changes. The main source of plasma LPA is lysophosphatidylcholine, which is hydrolysed to the LPA by the enzyme - autotaxin (ATX). Plasma LPA concentrations are elevated in patients with ovarian cancer in the early stages of the disease, therefore, numerous studies have suggested its potential utility as a diagnostic marker for this disease. In our study, the average concentration of LPA in healthy subjects reached 1.116 µM. Average concentrations of LPA observed in different studies in control groups range from 0.6 to 2.57 μM. They are dependent on the method of measuring the concentration of LPA, lipid extraction and the conditions of transport and storage of the samples for testing.

Keywords: lysophosphatidic acid, lysophospholipids, healthy subjects, plasma concentrations

Afiliacje

1 mgr Anna Jesionowska Zakład Biochemii Katedry Biochemii i Chemii Medycznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie annakarolina6@wp.pl 2 mgr Elżbieta Cecerska-Heryć Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 3 mgr Natalia Marczuk Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

32

4 mgr Natalia Serwin Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 5 mgr Zuzanna Marcinowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 6 prof. dr hab. n. med. Barbara Dołęgowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 7 dr hab. n. med. Krzysztof Safranow Zakład Biochemii Katedry Biochemii i Chemii Medycznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

33

JESIONOWSKA A.1, CECERSKA-HERYĆ E.2, MARCZUK N.3, SERWIN N4, MARCINOWSKA Z.5, MARCHELEK-MYŚLIWIEC M.6, DOŁĘGOWSKA B.7

Opiekun naukowy dr hab. n. med. Krzysztof Safranow8

PORÓWNANIE STĘŻEŃ KWASU LIZOFOSFATYDOWEGO W OSOCZU OSÓB ZDROWYCH I PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ NEREK

COMPARISON OF PLASMA LYSOPHOSPHATIDIC ACID CONCENTRATIONS IN HEALTHY SUBJECTS AND CHRONIC KIDNEY DISEASE PATIENTS

Streszczenie Kwas lizofosfatydowy (LPA) jest bioaktywnym lipidem, który stymuluje

proliferację i migrację komórek oraz wpływa na ich przeżywalność i różnicowanie. Działanie LPA wiązane jest z wieloma procesami fizjologicznymi i patofizjologicznymi. Celem pracy jest porównanie stężeń LPA w osoczu osób zdrowych oraz pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (PChN). Materiał do badań uzyskano od 18 zdrowych ochotników, 21 pacjentów z PChN leczonych zachowawczo oraz 21 pacjentów hemodializowanych (przed i po zabiegu hemodializy). Stężenia LPA w osoczu krwi żylnej zmierzono za pomocą gotowych zestawów ELISA. Nie stwierdzono istotnych różnic w stężeniach LPA w osoczu pomiędzy grupą kontrolną, a pacjentami z PChN leczonymi zachowawczo oraz hemodializowanymi, a także u pacjentów z PChN w zależności od etiologii choroby. U pacjentów hemodializowanych stężenia LPA po zabiegu hemodializy są natomiast istotnie wyższe niż przed zabiegiem (mediana wzrostu 0,16µM).

Słowa kluczowe: kwas lizofosfatydowy, lizofosfolipidy, przewlekła choroba nerek

Abstract Lysophosphatidic acid (LPA) is a bioactive lipid that stimulates the proliferation

and migration of cells and affect their survival and differentiation. LPA affects a number of physiological and pathophysiological processes. The aim of the study was to compare the concentrations of LPA in plasma of healthy individuals and patients with chronic kidney disease (CKD). Plasma samples were obtained from 18 healthy volunteers, 21 patients with CKD treated conservatively and 21 patients on hemodialysis (before and after hemodialysis). The concentrations of LPA in plasma were measured using ELISA kits. There were no significant differences in the concentrations of LPA between the control group and patients with CKD (treated conservatively and on hemodialysis) or in CKD patients depending on the etiology of the disease. In patients on hemodialysis, the concentration of LPA after hemodialysis are significantly higher than before the procedure (median increase 0,16 µM).

Keywords: lysophosphatidic acid, lysophospholipids, chronic kidney disease

Afiliacje 1 mgr Anna Jesionowska Zakład Biochemii Katedry Biochemii i Chemii Medycznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie annakarolina6@wp.pl 2 mgr Elżbieta Cecerska-Heryć Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

34

3 mgr Natalia Marczuk Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 4 mgr Natalia Serwin Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 5 mgr Zuzanna Marcinowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 6dr n. med. Małgorzata Marchelek-Myśliwiec Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 7 prof. dr hab. n. med. Barbara Dołęgowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 8 dr hab. n. med. Krzysztof Safranow Zakład Biochemii Katedry Biochemii i Chemii Medycznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

35

JURCZYK M.

Opiekun naukowy dr hab. inż. Tadeusz Pająk

GOSPODARKA ODPADAMI W POLSCE

WASTE MANAGEMENT IN POLAND

Streszczenie W Polsce już od kilku lat można zauważyć diametralną zmianę w sektorze

związanym z gospodarką odpadami. Wynika to, ze zmiany świadomości zarówno podmiotów rządzących jak i samych obywateli, ale przede wszystkim z przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej.

Najbardziej widoczna zmiana dla obywateli, to powszechna w całym kraju segregacja odpadów komunalnych, która tak naprawdę jest tylko jednym z wielu etapów złożonego gospodarowania odpadami. Szeroko zakrojone prace nad budową całej sieci spalarni odpadów, mogą w najbliższym czasie rozwiązać problem rosnącej ilości odpadów i ich składowania na wysypiskach.

Obecnie w Polsce realizowanych jest 6 projektów spalarni, usytuowanych przy największych miastach, co nie tylko poprawi samą gospodarkę odpadami, ale zwiększy bezpieczeństwo energetyczne kraju i zapewni bardziej zrównoważony rozwój.

Słowa kluczowe: kogeneracja, odpady komunalne, spalarnie odpadów, zanieczyszczenia. Abstract

In Poland for several years can be noticed drastic changes in sector related with waste management. This is due to decreasing awareness of politicians and citizens but above all due to EU regulations.

The most visible change for citizens is already widespread across the country: segregation of municipal waste. But the most important work is done behind the scenes. Currently in Poland it is implemented 6 projects of waste-to-energy power plants located near the largest cities, which will not only improve waste management but also will enhance energy security and ensure a more sustainable development.

Keywords: municipal waste, cogeneration, waste-to-energy, pollutions.

Afiliacje

mgr inż. Michał Jurczyk Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, jurczykm@agh.edu.pl

36

KARBOWNICZAK A.

Opiekun naukowy dr hab. inż. Hubert Latała

EFEKTYWNOŚĆ PRACY PANELI FOTOWOLTAICZNYCH TYPU CIGS W SYSTEMIE STACJONARNYM I NADĄŻNYM

EFFICIENCY OF WORK PHOTOVOLTAIC PANELS TYPE OF CIGS IN STATIONARY AND SUN-TRACKING SYSTEM

Streszczenie Fotowoltaika w Polsce cieszy się coraz większym zainteresowaniem, co w głównej

mierze jest spowodowane wejściem w życie nowej ustawy OZE jak również możliwością dofinansowania mikroinstalacji w ramach programu Prosument. Coraz większym zainteresowaniem wśród instalujących cieszą się panele II generacji. W pracy omówiono panele wykonane w technologii cienkowarstwowej, gdzie rolę półprzewodnika pełni mieszanina miedzi, indu, galu i selenu. Ponadto przedstawiono porównanie efektów pracy systemu nadążnego oraz stacjonarnego zbudowanego z cienkowarstwowych paneli CIGS. Zestawienie parametrów pracy oraz uzysków energetycznych obejmuje miesiące letnie od czerwca do sierpnia.

Słowa kluczowe: system nadążny, moduły CIGS, fotowoltaika

Abstract Photovoltaics in Poland is becoming more and more popular, which is largely due

to the entry into force of the new Law of renewable energy sources, as well as the possibility of co-financing micro-installations in program of "Prosument". Increasingly popular among installers are second generation panels. In the paper discusses the panels which made with thin film technology, where the role of the semiconductor fully mixture of copper, indium, gallium and selenium. Also presents a comparison of the effects of work, stationary and sun-tracking system, which was made with thin-film panels. Summary of operating parameters and yields of energy includes the summer months from June to August..

Keywords: sun-tracking system, CIGS module, photovoltaic

Afiliacje

mgr inż. Anna Karbowniczak Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki, Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki, ann.karbowniczak@gmail.com

37

KARGOL Z., GRYNIEWICZ-JAWORSKA M.

Opiekun naukowy: dr hab. inż. Dariusz Czerwiński, Prof. PL.

EFEKTYWNOŚĆ OGNIW FOTOWOLTAICZNYCH – WYBRANE ZAGADNIENIA

THE EFFICIENCY OF PHOTOVOLTAIC CELLS – SELECTED ISSUES

Abstract The amount of energy which reaches the Earth’s surface during a year exceeds the

annual global demand for electricity. Solar energy may be used in many ways. One of the methods is a conversion of solar energy into electrical energy in a direct way by using a photovoltaic cell. The dominant material for photovoltaic cells production is silicon. The parameters of a loaded module made of this material mainly depend on the load resistance, sunlight intensity and its operation temperature. The paper presents efficiency of exemplary photovoltaic cells and analyses a negative impact of a rise in temperature. It also considers a possibility of increasing the amount of energy produced in a photovoltaic panel.

Key words: solar energy, photovoltaic solar cells, efficiency of solar panels

Streszczenie

Ilość energii, która dociera do powierzchni Ziemi w ciągu roku wielokrotnie przewyższa roczne światowe zapotrzebowanie na energię elektryczną. Energię słoneczną wykorzystać można na różne sposoby. Jedną z metod jest konwersja energii słonecznej na energię elektryczną w sposób bezpośredni za pomocą ogniwa fotowoltaicznego. Dominującym materiałem do produkcji ogniw fotowoltaicznych jest krzem. Parametry obciążonego modułu wykonanego z tego materiału zależą głównie od rezystancji obciążenia, nasłonecznienia i temperatury jego pracy. W referacie przedstawiono sprawność przykładowych ogniw fotowoltaicznych oraz przeanalizowano negatywny wpływ wzrostu temperatury. Podjęto również rozważania nad możliwością zwiększenia ilości energii wyprodukowanej w panelu fotowoltaicznym.

Słowa kluczowe: energia słoneczna, ogniwo fotowoltaiczne, efektywność paneli fotowoltaicznych Abstract

The amount of energy which reaches the Earth’s surface during a year exceeds the annual global demand for electricity. Solar energy may be used in many ways. One of the methods is a conversion of solar energy into electrical energy in a direct way by using a photovoltaic cell. The dominant material for photovoltaic cells production is silicon. The parameters of a loaded module made of this material mainly depend on the load resistance, sunlight intensity and its operation temperature. The paper presents efficiency of exemplary photovoltaic cells and analyses a negative impact of a rise in temperature. It also considers a possibility of increasing the amount of energy produced in a photovoltaic panel.

Key words: solar energy, photovoltaic solar cells, efficiency of solar panels

Afiliacje

38

1 Zbigniew Kargol MSc, Lublin University of Technology, Department of Electrical Power Engineering and Computer Science, Institute of Electrical Engineering and Electrotechnologies, E-mail: zbigniew.kargol@interia.pl

2 Michalina Gryniewicz-Jaworska MSc, Lublin University of Technology, Department of Electrical Power Engineering and Computer Science, Institute of Computer Science E-mail: michalina.gryniewicz.jaworska@vp.pl

39

KOWALSKA A.1, MARKIEWICZ B.2, BEDNORZ L.3

Opiekun naukowy dr hab. Leszek Bednorz

ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH W GLEBACH NA STANOWISKACH GRUSZY DROBNOOWOCOWEJ (PYRUS CALLERYANA DECNE.) W ZIELENI PRZYULICZNEJ

POZNANIA

HEAVY METAL CONTENTS IN SOILS IN LOCATIONS OF CALLERY PEAR (PYRUS CALLERYANA DECNE.) IN GREEN AREAS OF POZNAŃ

Streszczenie Grusza drobnoowocowa jest typowym drzewem przyulicznym sadzonym głównie w miastach wzdłuż ciągów komunikacyjnych. W Poznaniu sadzona jest od roku 2006 i obecnie rośnie na 22 stanowiskach. Gatunek ten, reprezentowany jest w Poznaniu przez dwie odmiany – ‘Chanticleer’ oraz ‘Capital’. Celem pracy było oznaczenie zawartości metali ciężkich (Zn, Pb, Cu, Cd) w glebach na stanowiskach gruszy drobnoowocowej. Badania wykonano wiosną 2014 roku na 12 stanowiskach (10 z odmianą ‘Chanticleer’, 2 z odmianą ‘Capital’). Próby pobierano świdrem glebowym z dwóch poziomów: 0-20 cm oraz 20-40 cm, a zawartość metali ciężkich oznaczano metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej (AAS). Wykazano istotne różnice w zawartości analizowanych metali ciężkich w glebach w zależności od stanowiska badawczego. Największe zawartości cynku, kadmu i ołowiu oznaczono w glebie przy ulicy Głogowskiej: Zn – 28,8 mg·kg-1, Cd – 0,279 mg·kg-1 oraz Pb – 7,07 mg·kg-1. Natomiast najmniej zanieczyszczona metalami ciężkimi była gleba przy ulicy Podgórnej. Odnotowano tam najmniejsze zawartości Cu – 0,20 mg·kg-1 i Cd – 0,079 mg·kg-1.

Słowa kluczowe: grusza drobnoowocowa, gleby, metale ciężkie, zieleń przyuliczna Abstract Callery pear is a typical tree growing in avenues and planted mainly in municipal areas along transportation routes. In Poznań it has been planted since 2006 and at present it is growing in 22 localities. This species is represented in Poznań by two cultivars – ‘Chanticleer’ and ‘Capital’. The aim of this study was to determine contents of heavy metals (Zn, Pb, Cu, Cd) in soils in localities of Callery pear. Analyses were conducted in the spring 2014 on 12 localities (10 with cv. ‘Chanticleer’, 2 with cv. ‘Capital’). Soil samples were collected with a soil auger from two levels: 0-20 cm and 20-40 cm, and heavy metal contents were determined by atomic absorption spectrometry (AAS). Significant differences were shown in contents of analysed heavy metals in soils depending on the experimental locality. The greatest contents of zinc, cadmium and lead were found in soil collected from Głogowska street: Zn – 28.8 mg·kg-1, Cd – 0.279 mg·kg-1 and Pb – 7.07 mg·kg-1. In turn, soil from Podgórna street was least polluted with heavy metals. The lowest contents of Cu – 0.20 mg·kg-1 and Cd – 0.079 mg·kg-1 were recorded there.

Key words: Callery pear, soils, heavy metals, urban street vegetation

Afiliacje

1 mgr inż. Anna Kowalska

40

Katedra Botaniki, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, aniak@up.poznan.pl 2 dr inż. Bartosz Markiewicz Katedra Żywienia Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, bmar@up.poznan.pl 3 dr hab. Leszek Bednorz Katedra Botaniki, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, lbednorz@up.poznan.pl Dane korespondencyjne min. jednego z autorów Anna Kowalska, Katedra Botaniki, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznań.

41

KOZERA-WIATROWSKA M.

Opiekun naukowy prof. dr hab. Ryszard Żarów oraz dr Małgorzata Kowal

WYBRANE ELEMENTY STYLU ŻYCIA FUNKCJONARIUSZY POLICJI Z WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

SELECTED ELEMENTS OF POLICEMEN'S LIFESTYLE FROM SILESIAN VOIVODESHIP.

Streszczenie Celem głównym badań było określenie miejsca i znaczenia aktywności fizycznej

w stylu życia funkcjonariuszy policji z województwa śląskiego. Badania miały dostarczyć m.in. odpowiedzi na następujące pytania szczegółowe: 1. Jakie są motywy podejmowania aktywności fizycznej przez funkcjonariusz policji

z województwa śląskiego i jakie są największe przeszkody jej podejmowania? 2. Jaki procent badanych osób pali papierosy i spożywa alkohol? Jak często? 3. Czy funkcjonariusze policji są podatni na stres? Jeśli tak, to co jest największą jego

przyczyną? Jak funkcjonariusze policji radzą sobie z tym problemem. Grupę badaną stanowili funkcjonariusze policji z województwa śląskiego w liczbie

96 osób w wieku od 25 do 45 lat. W badaniach zastała zastosowana metoda sondażu diagnostycznego a narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety. Badania zostały przeprowadzone w miesiącach czerwiec-lipiec 2015 roku. Wnioski: 47 % badanych twierdzi, że aktywność fizyczna zajmuje ważne miejsce w ich hierarchii wartości. Większość badanych chciałaby poświecić więcej czasu na aktywność fizyczną. Najczęściej podawaną barierą w podejmowani aktywności fizycznej jest brak czasu.

Słowa kluczowe: styl życia, aktywność fizyczna, stres, palenie papierosów, funkcjonariusze policji.

Abstract The main aim of research was determine place and importance of physical

activity in lifestyle of policemen from silesian voivodeship. The research have to provide an answer for following particular questions:

1. What are the motives of taking physical activity by policemen from silesian voivodeship? What are the greatest difficulties with taking physical activity?

2. What percentage of surveyed people smoke cigarettes and drink alcohol? How often?

3. Whether policemen are susceptible to stress? If yes, what are the main causes of stress for them? How policemen deal with stress?

Surveyed group were 96 policemen from silesian voivodeship, aged 25 to 45. In this research was used method of diagnostic survey and research tool was a questionnaire survey. Research were conducted in June-July 2015. Conclusions:

47% of surveyed people claim that physical activity take important place in their hierarchy of values. The most of surveyed policemen would like to spend more time on physical activity. The most common barrier in taking physical activity is lack of time.

42

Keywords: lifestyle, physical activity, stress, cigarette smoking, policemen

Afiliacje

mgr Marta Kozera-Wiatrowska Instytut Nauk Biomedycznych, Zakład Antropologii, Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie Dane korespondencyjne Marta Kozera-Wiatrowska ul. Armii Krajowej 2c/29 43-603 Jaworzno tel. 695-511-923 Adres e-mail: martaakozera@gmail.com

43

KRASNOVA A.

Opiekun naukowy dr hab. Joanna Cewińska

WSPÓŁCZESNE METODY REKRUTACJI I SELEKCJI PRACOWNIKÓW. ANALIZA NIESTANDARDOWYCH PRZYPADKÓW.

CONTEMPORARY METHODS OF THE RECRUITMENT AND SELECTION OF EMPLOYEES. ANALYSIS OF CUSTOM CASES.

Streszczenie Procesy rekrutacji i selekcji kandydatów do pracy zaliczane są do jednej

z najważniejszych determinant prawidłowego funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa, bowiem od wiedzy, umiejętności i wartości zatrudnianych pracowników zależy sukces organizacji [Pocztowski, Szałkowski, Schneider].

Mimo, iż obecna sytuacja gospodarcza w Polsce wciąż sprawia, że rynek pracy należy do pracodawcy ujawnia się również tzw. kryzys talentów [Global Skills Index 2014]. Coraz intensywniejsza walka pracodawców o wykwalifikowanych, ambitnych, dynamicznych i solidnych pracowników oraz dbanie przedsiębiorstw o budowanie wizerunku pracodawcy z wyboru sprawia, iż metody i narzędzia, którymi się posługują w procesie pozyskiwania talentów, również ulegają dynamicznym zmianom.

Artykuł ma charakter teoretyczny i stanowi przegląd wykorzystywanych przez polskie i zagraniczne firmy współczesnych metod i narzędzi pozyskiwania pracowników.

Słowa kluczowe: rekrutacja, selekcja, pozyskiwanie pracowników, zarządzanie talentami, employer branding. Abstract

Recruitment and selection processes of candidates for work are important determinant of the proper functioning of any enterprise because of the knowledge, skills and values of employees creates an organizations success [Pocztowski, Szałkowski, Schneider].

Although the current economic situation in Poland still makes that the labor market to employers. The talent crunch also disclosed [Global Skills Index 2014]. Intensifying the struggle of workers for skilled, ambitious, dynamic and robust corporate employees and taking care of building the image of an employer of choice makes the methods and tools they use in the process of acquiring talent also undergo dynamic changes.

Article is and theoretical and provides an overview used in order to Polish and foreign companies of modernisms methods and tools of recruitment and selection processes.

Keywords: recruitment, selection, talent management, employer branding.

Afiliacje

Mgr Anna Krasnova, Katedra Zarządzania Zasobami Ludzkimi, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. akrasnova@wz.uni.lodz.pl

44

KRYŁOWSKA P.

PRZESTRZENNE ZRÓŻNICOWANIE NIEFORMALNYCH ZWIĄZKÓW PARTNERSKICH ORAZ URODZEŃ POZAMAŁŻEŃSKICH W 2011 ROKU

Streszczenie Głównym celem pracy było przedstawienie terytorialnych odmienności natężenia

nieformalnych związków partnerskich oraz urodzeń pozamałżeńskich w 2011 roku. Ponadto ukazano terytorialny rozkład zmian zarówno udziałów partnerów i partnerek, jak i udziałów urodzeń pozamałżeńskich między rokiem 2002 a 2011. Wybrane do analizy zmienne rozpatrywano w układzie wojewódzkim tak i w ujęciu ogólnopolskim, jak i na poziomie podziału na miasta i wieś. W badaniu statycznym udziały partnerów i partnerek dodatkowo zidentyfikowano według kategorii płci. Źródłem danych statystycznych były wyniki: Narodowych Spisów Powszechnych Ludności i Mieszkań dla roku 2002 i 2011 oraz Roczników Demograficznych, opublikowane przez Główny Urząd Statystyczny w roku 2003 i 2012. W celu osiągnięcia celów badawczych zastosowano następujące metody badawcze: metody wskaźnikowe (zestawienie liczb względnych) oraz metody kartograficzne (kartogramy, kartodiagramy). Do analizy danych za pomocą metod wskaźnikowych wykorzystano arkusz kalkulacyjny Excel, natomiast do analizy w oparciu o metody kartograficzne – program Map Info Professional.

Słowa kluczowe: geografia ludności, analiza regionalna, nieformalne związki partnerskie, urodzenia pozamałżeńskie

Afiliacje

mgr Paulina Kryłowska Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytet Szczeciński

45

KSIĄŻEK J.

Opiekun naukowy dr hab. inż. Beata Hejmanowska, prof. n. AGH

ZASTOSOWANIE WYBRANYCH CECH TEKSTURALNYCH DO IDENTYFIKACJI AZBESTOWO-CEMENTOWYCH POKRYĆ DACHOWYCH

THE USE OF SELECTED TEXTURAL FEATURES FOR IDENTIFICATION OF ASBESTOS-CEMENT ROOFING SHEETS

Streszczenie Badania literaturowe prezentujące proces wykrywania azbestowo-cementowych

pokryć dachowych realizowane są przy użyciu obrazów hiperspektralnych i wielospektralnych. Pozyskanie tego rodzaju danych źródłowych jest czasochłonne oraz kosztowne. W związku z tym podjęto próbę zastosowania powszechnie dostępnych ortofotomap. Podczas badań wykorzystano ortofotomapy o dwóch różnych rozmiarach piksela terenowego: 5 cm oraz 25 cm. Badania prowadzono w następujących etapach: transformacja składowych głównych PCA na ortofotomapach, wycięcie próbek dachów, obliczenie zestawów cech teksturalnych dla każdej próbki dachu, klasyfikacja próbek dachów algorytmem C5.0 na podstawie parametrów teksturalnych. Otrzymany poziom dokładności klasyfikacji powyżej 70% potwierdza potencjalną przydatność wykorzystania cech teksturalnych podczas wykrywania azbestowo-cementowych pokryć dachowych na ortofotomapach.

Słowa kluczowe: azbest, tekstura, ortofotomapa, uczenie maszynowe

Abstract Literature review for detection of asbestos-cement roofing sheets shows that research in this topic is usually carried out using hyperspectral and multispectral images. Acquiring this type of source data is costly and time consuming. Therefore, in performed study, a commonly available orthophotomaps was used. Two different orthophotomaps with ground resolution: 5 cm and 25 cm were used. Research was conducted in the following stages: PCA transformation on orthoimages, excision of roof samples, calculation of texture parameters for each roof sample, classification of roof samples based on parameters of texture using algorithm C5.0. The level of obtained classification accuracy higher than 70% confirms potential usefulness of the textural features during detection of asbestos-cement roofs on orthophotomaps.

Keywords: asbestos, texture, orthophotomap, machine learning

Afiliacje

mgr inż. Judyta Książek AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Katedra Geoinformacji, Fotogramterii i Teledetekcji Środowiska judytaksiazek@gmail.com

46

KSIĄŻEK J.

Opiekun naukowy dr hab. inż. Beata Hejmanowska, prof. n. AGH

WYKORZYSTANIE METOD TELEDETEKCYJNYCH W PROCESIE WYKRYWANIA AZBESTOWO-CEMENTOWYCH POKRYĆ DACHOWYCH

THE USE OF REMOTE SENSING METHODS FOR DETECTION OF ASBESTOS-CEMENT ROOFING SHEETS

Streszczenie Kraje członkowskie Unii Europejskiej zgodnie z przyjętym prawem mają

obowiązek utylizacji materiałów zawierających azbest do 2032 roku. W celu usprawnienia przebiegu inwentaryzacji tego rodzaju materiałów, środowiska naukowe podejmują próbę wskazania metod wspomagających wykrywanie azbestowo-cementowych pokryć dachowych. Istotną kwestią jest wybór materiału źródłowego oraz metody, według której będzie przebiegał proces klasyfikacji. Na wybór danych źródłowych wpływa rozmiar piksela terenowego oraz zarejestrowany zakres spektralny. Dodatkowo należy rozważyć koszt oraz dostępność wybranego obrazowania. Stosowana metoda klasyfikacja powinna gwarantować wysoką dokładność przy równocześnie możliwym prostym jej przebiegu. Zadaniem tego opracowania jest porównanie metod prezentowanych w literaturze światowej.

Słowa kluczowe: azbest, obrazy hiperspektralne, obrazy wielospektralne

Abstract Member countries of the European Union according to law are obliged to remove

and utilize all asbestos materials to 2032 year. In order to simplify process of inventory of this materials, scientific community tries to develop methods supporting detection of asbestos-cement roofs. An important issue is the selection of source material and the classification method. Ground resolution and registered spectral range have a great influence on choice of source data. Additionally, also the costs and availability of the imagery should be considered. The classification method should guarantee high accuracy and a simple analysis model at the same time. The purpose of this study is to compare the available methods presented in the world literature.

Keywords: asbestos, hyperspectral images, multispectral images Afiliacje

mgr inż. Judyta Książek AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, Katedra Geoinformacji, Fotogramterii i Teledetekcji Środowiska judytaksiazek@gmail.com

47

LEPLAWY M.T.

Opiekun naukowy dr hab. inż. Piotr Lipiński

METODY LOKALIZACJI WEWNĄTRZ BUDYNKÓW ZA POMOCĄ SIECI WIFI

LOCATION METHODS INSIDE THE BUILDING USING WIFI

Streszczenie Przedstawienie różnych metod określania lokalizacji wewnątrz budynków za

pomocą metod alternatywnych do GPS. Zastosowane metody dają możliwość określenia położenia wewnątrz budynków za pomocą istniejących już systemów, jak również odpowiednio zmodyfikowanych urządzeń. Omówiono różnice pomiędzy tymi systemami.

Słowa kluczowe: lokalizacja, WiFi, GPS, lokalizacja wewnątrz budynków Abstract

Presentation of different methods for determining location inside buildings with alternatives to GPS. The techniques used make it possible to determine the location inside buildings with existing systems, as well as suitably modified devices. Discusses the differences between these systems.

Keywords: location, wifi, gps, location inside buildings mgr inż. Marcin Tomasz Leplawy Instytut Informatyki, Politechnika Łódzka, marcin.leplawy@dokt.p.lodz.pl,

48

MAJKA R.

Opiekun naukowy dr hab. n. med. Elżbieta Dembowska, prof. nadzw. PUM

EKSPERYMENT MEDYCZNY – WYBRANE UREGULOWANIA PRAWNE I ETYCZNE

MEDICAL EXPERIMENT – SELECTED LEGAL AND ETHICAL REGULATIONS

Streszczenie Celem pracy jest przedstawienie zagadnienia eksperymentu medycznego wraz

z wybranymi uregulowaniami prawnymi i etycznymi, które powinny zostać dokładnie poznane a następnie przestrzegane przez osoby nadzorujące prowadzenie eksperymentów medycznych. Zapoznanie się z regulacjami prawnymi krajowymi jak i międzynarodowymi powinno być nieodłącznym punktem w edukacji młodych badaczy. Pomimo, że znane jest stwierdzenie „ Nieznajomość prawa szkodzi” postarajmy się zapoznać z najważniejszymi przepisami abyśmy uniknęli odpowiedzialności prawnej poprzez niedopełnienie obowiązków w skutek naszej niewiedzy. Eksperyment medyczny przeprowadzany na ludziach może być eksperymentem leczniczym który ma na celu wprowadzenie przez lekarza nowych lub tylko częściowo wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych lub profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia osoby leczonej lub badawczym , który polega przede wszystkim na rozszerzeniu wiedzy medycznej. Uregulowania dotyczące eksperymentu medycznego znajdują się w Kodeksie Etyki Lekarskiej , zgodnie z którymi lekarz przeprowadzający badania naukowe, a w szczególności eksperymenty medyczne powinien przestrzegać norm i obowiązków wynikających z Kodeksu Etyki Lekarskiej oraz ogólnie przyjętych zasad etyki badań naukowych. Krajową podstawę prawną stanowi ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 226, poz. 1943 z późn. zm.). Nadrzędną kwestią w stosunku do omawianych zagadnień jest zapewnienia bezpieczeństwa uczestników. Warunkiem legalności eksperymentu medycznego jest zgoda niezależnej komisji bioetycznej. Komisje podejmują decyzje w drodze uchwały, kierując się kryteriami etycznymi oraz merytorycznymi. Wszelkie odkrycia i spostrzeżenia związane z wykonywaniem zawodu lekarz winien przekazywać środowisku lekarskiemu i publikować w prasie medycznej. Wykorzystywanie materiału klinicznego do badań naukowych wymaga zgody kierownika kliniki lub ordynatora oddziału leczącego pacjenta . Wyniki badań przeprowadzonych niezgodnie z zasadami etyki lekarskiej nie powinny być publikowane.

Słowa kluczowe : eksperyment medyczny , eksperyment badawczy , eksperyment medyczny , etyka lekarska

Abstract The aim of this work is to present the issue of medical experiment together with

selected legal and ethical regulations, which should be obeyed by people supervising medical experiments. Legal regulations, both domestic and international should be essential element in education of young research workers. Even though we all know that „Ignorance of the law is harmful”, we should learn the most significant regulations in order to avoid responsibility for negligence as a result of our lack of knowledge. Medical experiment conducted with participation of can be either a medicinal experiment aiming at introduction of new or only partially checked diagnostic and preventive methods, in order to achieve direct benefits for the health of a treated person, or research

49

experiment aiming, above all, at broadening medical knowledge. Regulations concerning medical experiment can be found in Medical Code of Ethics, whereby doctor conducting scientific research, and medical experiments in particular, should obey norms and obligations resulting from the Medical Code of Ethics and generally accepted rules of ethics of scientific research. Domestic legal basis is the Act of 5 December 1996 about the professions of doctor and dentist ( Journal of Laws from 2005 no. 226, item 1943 with further changes). Overriding issue is to guarantee safety of participants. Consent of independent bioethics committee is a condition of legality of medical experiment. The committees make decisions by a resolution, following ethical and substantive criteria. Any discoveries and observations related to profession of a doctor should be passed on to medical environment and published in medical press. The use of clinical material for scientific research must be accepted by a director of the clinic or a head of hospital department. The results of experiments conducted with violation of the rules medical ethics should not be published.

Key words : medical experiment, research experiment, medical ethics

Afiliacje

lek. dent. Renata Majka Zakład Periodontologii Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie , Studium Doktoranckie Wydziału Lekarsko – Stomatologicznego

50

MAJKA R.

Opiekun naukowy dr hab. n. med. Elżbieta Dembowska, prof. nadzw. PUM

ETYKA POSTĘPOWANIA LEKARZA WOBEC PACJENTA W BADANIACH NAUKOWYCH

ETHICS OF CONDUCT OF DOCTORS TOWARDS PATIENTS IN SCIENTIFIC RESEARCH

Streszczenie Zgodnie z Kodeksem Etyki Lekarskiej „Lekarz powinien zawsze wypełniać

swoje obowiązki z poszanowaniem człowieka bez względu na wiek, płeć, rasę, wyposażenie genetyczne, narodowość, wyznanie, przynależność społeczną, sytuację materialną, poglądy polityczne lub inne uwarunkowania”. Poszanowanie człowieka i jego godności oraz zasada niedyskryminacji należą do fundamentów pracy lekarza. Etykę rozważamy zasadniczo jako refleksję filozoficzną podejmowaną nad ludzką moralnością. Musimy rozgraniczyć jednak etykę lekarską od bioetyki. Bioetyka czyli etyka życia narodziła się z postępu biomedycznego i odnosi się do całokształtu moralnych aspektów życia i śmierci człowieka. Etyka lekarska natomiast jest próbą wypracowania norm moralnych, którymi powinien kierować się lekarz w ramach wykonywanej pracy. Etos lekarza zawiera szereg wartości charakterystycznych dla wykonywanych obowiązków oraz dla relacji lekarz – pacjent . Szczególnie istotne są zatem kompetencja oraz odpowiedzialność, zarówna prawna jak i w poczuciu moralnym. Kompetentny , odpowiedzialny lekarz będzie przestrzegał zarówno zasad moralnych jak i będzie działał w ramach określonych ustaw i przepisów prawnych. Wartość człowieka i poszanowanie jego godności stanowią fundament działania i granice podejmowanych decyzji w aspekcie bioetyki i etyki lekarskiej . Normy kodeksowe nie mogą zdejmować poczucia odpowiedzialności i prawnego obowiązku z lekarza , który powinien indywidualnego podejmować decyzje wraz z idącym za tym poczuciem odpowiedzialności. Etyka lekarska spełnia zatem rolę pomocniczą i doradczą nie jest jednak w stanie zastąpić moralnej świadomości, sumienia i poczucia odpowiedzialności lekarza. W swoich działaniach jako lekarz kierujący i biorący udział w badaniach naukowych z udziałem pacjenta musimy kierować się zasadą , że „nie będzie dobrym lekarzem, kto nie jest dobrym człowiekiem”.

Słowa kluczowe : etyka lekarska , eksperyment medyczny , świadoma zgoda, relacje lekarz-pacjent , badania naukowe

Abstract In accordance with Medical Code of Ethics „Doctors should always perform their

duties with respect for human dignity regardless of his/her age, sex, race, genetic traits, nationality, religion, social status, material situation, political views or other factors”. Respect for human beings, their dignity and rule of non-discrimination are the basis of a profession of doctor. Ethics is generally regarded as philosophical reflection on human morality. However, we must distinguish medical ethics from bioethics. Bioethics, that is, ethics of life emerged together with biomedical progress and it refers to entirety of moral aspects of human life and death. Whereas, medical ethics is an attempt to develop moral norms, of which doctor should be guided by while doing his/her work. Ethos of a doctor includes many values characteristic for performed duties and for doctor – patient relationships. Therefore, competence and responsibility, both legal and moral are particularly important. Competent, responsible doctor should always obey both moral rules and legal regulations. Value of a human being and respect for human dignity are

51

the basis of actions and boundaries of decisions in the aspect of bioethics and medical ethics. Code norms can’t take sense of responsibility and legal duty off a doctor, who should make individual decisions responsibly. Therefore, medical ethics plays auxiliary and advisory role, however, it can’t replace moral awareness, conscience and sense of responsibility. In our activities as doctors and people conducting scientific research with participation of a patient, we must be guided by the rule „if you are not a good person, you won’t be a good doctor”.

Key words: medical ethics, medical experiment, conscious consent, doctor – patient relationships, scientific research

Afiliacje

lek. dent. Renata Majka Zakład Periodontologii Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie , Studium Doktoranckie Wydziału Lekarsko – Stomatologicznego

52

MARCZUK N.1, CECERSKA-HERYĆ E.2, JESIONOWSKA A.3, MARCINOWSKA Z.4, SERWIN N.5, DOŁĘGOWSKA B.6

Opiekun naukowy prof. dr hab. Barbara Dołęgowska

DETEKCJA ADROPINY W TKANKACH I PŁYNACH USTROJOWYCH

DETECTION OF ADROPIN IN TISSUES AND BODY FLUIDS

Streszczenie Adropina jest hormonem peptydowym odkrytym w 2008 roku. Wiedza o tym

interesującym białku, jego dokładnej roli i mechanizmie działania, jest niewystarczająca. Dotychczasowe badania sugerują, że adropina bierze udział w homeostazie energetycznej oraz kontroli metabolizmu glukozy i kwasów tłuszczowych. Detekcja adropiny została dokonana w różnych tkankach i płynach ustrojowych, zarówno ludzi jak i u zwierząt, z wykorzystaniem metod immunoenzymatycznych oraz immunohistochemicznych. Jak wskazują dotychczasowe badania, stężenie białka zmienia się w różnych stanach fizjologicznych i patofizjologicznych. Praca ta ma na celu przedstawienie najważniejszych informacji dotyczących detekcji adropiny w organizmach ludzi i zwierząt.

Słowa kluczowe: adropina, hormon peptydowy, detekcja, tkanki, płyny ustrojowe

Abstract Adropin is a peptide hormone that was discovered in 2008. The knowledge of this

interesting protein, its exact role and mechanism of action, is insufficient. Existing research suggest, that adropin is involved in energy homeostasis and control of glucose and fatty acid metabolism. Detection of adropin was made in various tissues and body fluids, both in humans and animals, using the immunoenzymatic and immunohistochemical methods. As shown by previous research, the protein level changes in various physiological and pathophysiological conditions. This work aims to present the most important information about detection of adropin in the body of humans and animals.

Keywords: adropin, peptide hormone, detection, tissues, body fluids

Afiliacje 1 mgr Natalia Marczuk Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, n.marczuk03@yahoo.pl 2 mgr Elżbieta Cecerska-Heryć Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 3 mgr Anna Jesionowska Katedra Biochemii i Chemii Medycznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 4 mgr Zuzanna Marcinowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 5 mgr Natalia Serwin Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie 6 prof. dr hab. Barbara Dołęgowska Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

53

MARCZUK N.1, MICHAŁEK K.2, OŻGO M.3

Opiekun naukowy dr hab. Małgorzata Ożgo

WPŁYW SUPLEMENTACJI DIETY INULINĄ NA ZMIANY EKSPRESJI BIAŁKA WIĄŻĄCEGO WITAMINĘ D (VDBP) W KORZE I RDZENIU NEREK LISA POLARNEGO (ALOPEX

LAGOPUS)

IMPACT OF INULIN SUPPLEMENTED DIET ON CHANGE OF VITAMIN D BINDING PROTEIN (VDBP) EXPRESSION IN RENAL CORTEX AND MEDULLA OF POLAR FOXES

(ALOPEX LAGOPUS)

Streszczenie Dieta wzbogacona o różnorodne składniki może mieć wpływ na ekspresję

wybranych białek w nerkach. Inulina to zapasowy i niestrawny wielocukier, który pośrednio moduluje czynność nerek. Białko wiążące witaminę D (VDBP) bierze udział w metabolizmie witaminy D oraz jej metabolitów. W dostępnym piśmiennictwie brak jest danych dotyczących wpływu inuliny na zmiany ekspresji tego białka w nerkach zwierząt mięsożernych. Celem badań było określenie wpływu dodatku inuliny do diety na zmiany ekspresji VDBP w korze i rdzeniu nerek lisa polarnego (Alopex lagopus) w 4 grupach żywieniowych. Analiza została przeprowadzona przy wykorzystaniu techniki western blot. Wykazano, że dodatek inuliny w diecie standardowej wpływa na zmiany poziomu ekspresji VDBP w korze i rdzeniu nerek u lisów polarnych.

Słowa kluczowe: inulina, białko wiążące witaminę D, lis polarny, kora nerek, rdzeń nerek

Abstract The enriched in variety of nutrients diet may influence on selected renal protein

expression. Inulin is a storage and a non-digestible carbohydrate, which may indirectly modulate renal function. Vitamin D binding protein (VDBP) is involved in the metabolism of vitamin D and its metabolites. In the available literature are no data about inulin influence of the changes in expression of this protein in the kidney of carnivores. The aim of this study was to determine the influence of inulin addition to the diet on the changes in VDBP expression in renal cortex and medulla of polar foxes (Alopex lagopus) in four feeding groups. The analysis was performed using western blot technique. It was demonstrated, that inulin addition to the standard diet has influence of renal cortex and medulla VDBP expression of polar foxes.

Keywords: inulin, vitamin D binding protein, polar fox, renal cortex, renal medulla

Afiliacje

1mgr Natalia Marczuk Katedra Diagnostyki Laboratoryjnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, n.marczuk03@yahoo.pl 2 dr inż. Katarzyna Michałek Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie 3 dr hab. Małgorzata Ożgo

54

Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

55

MARSZAŁEK A.

Opiekun naukowy prof. UEK dr hab. inż. Stanisław Popek

GŁÓWNE ASPEKTY DIETY BEZGLUTENOWEJ

THE MAIN ASPECTS OF GLUTEN-FREE DIET

Streszczenie Dieta bezglutenowa polega na całkowitej oraz nieprzerwanej eliminacji z

pożywienia zbóż, które zawierają gluten, czyli jęczmienia, żyta, a także wszystkich odmian pszenicy, tj. orkisz, durum czy kamut. Obecnie stosowana jest ona nie tylko w schorzeniach bezpośrednio związanych z nietolerancją glutenu (celiakia, alergia oraz nadwrażliwość na gluten), ale również w innych, w których stanowi jeden z głównych elementów terapeutycznych. Ponadto, spora grupa osób decyduje się na wyeliminowanie glutenu ze swojego jadłospisu bez jakichkolwiek medycznych wskazań, traktując dietę bezglutenową jako sposób na zgubienie zbędnych kilogramów oraz element zdrowego stylu życia. Celem artykułu jest przedstawienie głównych aspektów związanych z dietą bezglutenową, a więc jej ogólna charakterystyka, wskazanie produktów dozwolonych, stanowiących ryzyko oraz zabronionych w diecie. Omówione zostaną również przepisy prawne, które regulują kwestie diety eliminującej gluten, jak również sposób oznakowania produktów bezglutenowych.

Słowa kluczowe: żywność bezglutenowa, regulacje prawne, znakowanie produktów bezglutenowych, nietolerancje glutenu

Abstract A gluten-free diet is understood as a complete and continuous elimination of cereals containing gluten i.e. barley, rye, as well as all varieties of wheat such as spelled, durum or kamut (Khorasan wheat). Currently, it is not only used by those suffering from gluten-related diseases and disorders (celiac disease, allergies, gluten sensitivity), but also by people for whom such diet serves as one of the major therapeutic elements. Moreover, many people decide to eliminate gluten from their diets without any medical indications to do so, thus considering gluten-free diet as a means of losing excess weight or a part of a healthy lifestyle. The purpose of this article is to present the main aspects of gluten-free diet, including its general description, indication of permitted products, foods that pose some risk and finally those food products which are absolutely prohibited and whose consumption should be entirely eliminated from the diet. The article also discusses the laws and regulations that govern gluten eliminating diets as well as gluten-free food labeling.

Keywords: gluten-free foods, legal regulations, gluten-free food labeling, gluten intolerance

Afiliacje

mgr inż. Agnieszka Marszalek Katedra Towaroznawstwa Żywności, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, agnieszkaamarszalek@gmail.com

56

MARSZALEK A.

Opiekun naukowy prof. UEK dr hab. inż. Stanisław Popek

ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZEŃSTWA DOTYCZĄCA ELEKTROODPADÓW

PUBLIC AWARENESS REGARDING ELECTRONIC WASTE

Streszczenie Celem przeprowadzonych badań ankietowych było zbadanie świadomości społeczeństwa na temat elektroodpadów. Jak wynika z badań większość ankietowanych deklaruje swoje zaangażowanie w ochronę środowiska naturalnego, poprzez segregację odpadów. Rozumieją oni zarówno ogólne pojęcie elektrośmieci, jak i zagrożenie jakie niesie za sobą ich niewłaściwa utylizacja. Prawidłowo interpretują również znaczenie znaku przekreślonego kontenera obowiązkowo umieszczanego na urządzeniach elektrycznych i elektronicznych. Jak wskazują badania ankietowani są świadomi tego jak należy postępować ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Wiedzą, że można oddać go zarówno w sklepie przy zakupie nowych produktów, jak również w specjalnych punktach zbierania elektroodpadów, znajdujących się na terenie gminy. Jednakże dużym problemem pozostaje fakt, iż większość respondentów nie wie gdzie w pobliżu miejsca ich zamieszkania funkcjonują tego typu punkty zbiórki. Szczególną rolę w tej kwestii powinny odegrać władze gminne, poprzez właściwą edukację i dostęp do tego typu informacji.

Słowa kluczowe: elektroodpady, regulacje prawne, świadomość społeczeństwa, zużyte baterie

Abstract The aim of the study was to examine public awareness concerning electronic waste

(e-waste). According to the survey, most respondents declare their commitment to protecting the environment through waste segregation. They understand both the general concept of electronic waste and the threat posed by their improper disposal. The respondents are able to correctly interpret the meaning of the crossed-out waste container sign, compulsorily placed on the electrical and electronic equipment. The research shows that respondents are aware of how to deal with waste electrical and electronic equipment. They know that e-waste can be handed over at the very shop where the new products are bought, as well as in special e-waste collecting points located in the municipality. However, many respondents are unable to tell exactly where such collecting points are, even near their own place of residence. A special role in this regard should be played by the municipal authorities by educating people and providing access to this type of information.

Keywords: electronic waste, hazardous waste regulations, public awareness, used batteries

Afiliacje

mgr inż. Agnieszka Marszałek Katedra Towaroznawstwa Żywności, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, agnieszkamarszalek@gmail.com

57

MIZERA-PĘCZEK P.

Opiekun naukowy dr hab. Katarzyna Wojtaszczyk

TRENING KREATYWNOŚCI JAKO NARZĘDZIE ROZWOJU ZASOBÓW LUDZKICH ORGANIZACJI

CREATIVITY TRAINING AS A TOOL FOR HUMAN RESOURCES DEVELOPMENT IN THE ORGANIZATION

Streszczenie Kreatywność rozumiana jako cecha człowieka wyrażająca się zdolnością do

częstego generowowania nowych i wartościowych pomysłów, jest cenna z punktu widzenia organizacji. W organizacjach poszukuje się bowiem sposobów i możliwości twórczego rozwiązywania różnorodnych problemów. W związku z powyższym, pożądanym dla organizacji zasobem są kreatywni pracownicy, gotowi do inicjowania nowych i cennych rozwiązań. Autorka wyraża postulat dotyczący potrzeby trenowania kreatywności pracowników, aby zwiększyć ich potencjał i możliwości w sferze zawodowej. Celem niniejszego opracowania jest ukazanie znaczenia treningu kreatywności dla rozwoju człowieka w organizacji. Opracowanie ma charakter teoretyczny. Struktura opracowania jest podporządkowana realizacji celu. W pierwszej części autorka wyjaśnia czym jest kreatywność oraz jakie są jej uwarunkowania, następnie przedstawia formę treningu kreatywności oraz prezentuje określone dyspozycje, które tego typu trening doskonali. W ostatniej części przedstawione są refleksje na temat roli treningu kreatywności w rozwoju zasobów ludzkich w organizacji.

Słowa kluczowe: kreatywność, trening kretywności, rozwój zasobów ludzkich Abstract

Creativity understood as a human trait expresses the ability for frequent creation new and valuable ideas, is valuable from the point of view of the organization. The organization is looking for ways to be creative and solve various problems. Accordingly, the desired resource organizations are creative staff, ready to initiate new and valuable solutions. The author expresses the demand on the need to train the creativity of employees to increase their potential and opportunities. The aim of this study is to show the importance of creativity training for human development in the organization. The article is a theoretical. The structure of the study is subordinate to the goal. In the first part, the author explains what creativity is and what are conditions of creativity, then presents a form of exercise creativity and presents certain dispositions that this type of training improves. In the last section, author present reflections on the role of creativity in the development of training of human resources in the organization.

Keywords: creativity, creativity training, human resources development

Afiliacje

mgr Patrycja Mizera-Pęczek Katedra Zarządzania Zasobami Ludzkimi, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki, patrycjamizerapeczek@gmail.com

58

MIZERA-PĘCZEK P.

Opiekun naukowy dr hab. Katarzyna Wojtaszczyk

ZAANGAŻOWANIE PRACOWNIKÓW ZESPOŁU PIEŚNI I TAŃCA LUDOWEGO-WYNIKI BADAŃ EMPIRYCZNYCH

EMPLOYEE ENGAGEMENT IN THE SONG AND DANCE ENSEMBLE -RESULTS OF EMPIRICAL RESEARCH

Streszczenie Pracodawcy wymagają od swoich pracowników nie tylko odpowiednich

kwalifikacji, ale także między innymi: identyfikowania się z celami firmy, proaktywności, odpowiedzialności za podejmowane działania czy chęci do dzielenia się wiedzą. Bowiem ogromne znaczenie dla sukcesu organizacji stanowią postawy pracowników, wyrażające się zaangażowaniem. Zaangażowanie to czynnik bardzo istotny z punktu widzenia zarządzania zasobami ludzkimi, ponieważ ludzie pozytywnie nastawieni do pracy, zainteresowani nią i gotowi do podejmowania wysiłku są cennym kapitałem organizacji warunkującym jej rozwój.

Pracownik zaangażowany to ktoś, kto ma pozytywny stosunek do pracy: identyfikuje się z nią, podejmuje działania korzystne z punktu widzenia organizacji, traktuje innych z szacunkiem, jest godny zaufania, doskonali swoje umiejętności, uzyskuje poprawę wyników pracy. Taka postawa jest pożądana także w organizacjach sektora kultury. Inspiracją do podjęcia tematu zaangażowania pracowników zespołu pieśni i tańca ludowego były dotychczasowe doświadczenie zawodowe autorki w tego typu instytucji. Z obserwacji autorki wynika, że pracownicy zespołów artystycznych są poddawani ciągłym negatywnym ocenom przełożonych i widzów, co może niekorzysnie wpływać na ich zaangażowanie w pracę. W związku z powyższym celem artykułu jest analiza istoty zaangażowania pracowników zespołu pieśni i tańca ludowego, co może stać się przesłanką do projekowania metod wspierania postawy zaangażowania.

W pierwszej części artykułu autorka, na podstawie literatury przedmiotu, wyjaśnia istotę zaangażowania pracowników oraz dokonuje analizy czynników, które je wzmacniają. Drugi rozdział artykułu przedstawia wyniki badań, których celem była diagnoza zaangażowania pracowników w zespole pieśni i tańca ludowego. W badaniach ankietowych uczestniczyli artyści chóru i baletu zawodowego zespołu pieśni i tańca. Przedstawione w artykule wyniki badań empirycznych dotyczą samooceny artystów zespołu w zakresie ich zaangażowania w pracę.

Abstract

Employers require their employees not only qualifications, but also: identify with the company's objectives, proactivity, responsibility for their actions and willingness to share knowledge. Because of paramount importance for the success of the organization are the attitudes of employees, expressing a commitment. Commitment is a very important factor from the point of view of human resource management, because people are positive about the work, interested in it and willing to make the effort are a valuable asset an organization conditioning its development.

The employee involved is someone who has a positive attitude to work: identifies with organization, take actions that are beneficial from the point of view of the organization, treats others with respect, it is trustworthy, improving her skills, achieved improvement in performance. This attitude is also desirable cultural sector

59

organizations. The inspiration to raise the subject of employee engagement team folk song and dance were the author's previous work experience in this type of institution. The observations of the author that employees ensembles are subjected to constant negative assessments of superiors and viewers, which may affect their engagement to work. Therefore, the aim of this article is to analyze the substance of employee engagement team folk song and dance, which can become a prerequisite to attentively designed methods of promoting an attitude of commitment. In the first part of the article the author, based on the literature, explains the essence of staff engagement and analyzes the factors that reinforce them. The second section of the article presents the results of a study aimed was to diagnose the involvement of employees in a band songs and folk dance. The survey was attended by artists of the choir and ballet professional song and dance ensemble. Presented in the article the results of empirical studies concern the self-assembly of artists in terms of their commitment to work.

Keywords: employee engagement, the song and dance folk ensemble, human resource management

Afiliacje

mgr Patrycja Mizera-Pęczek Katedra Zarządzania Zasobami Ludzkimi, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki, patrycjamizerapeczek@gmail.com

60

NISZTUK-PACEK S., SURDYKA M.

Opiekun naukowy dr hab. Brygida Ślaska, prof. nadzw. UP

ANALIZA PORÓWNAWCZA TRZECH GENÓW MITOCHONDRIALNEGO DNA U ZWIERZĄT FUTERKOWYCH Z RODZINY CANIDAE

THE COMPARATIVE ANALYSIS OF THREE MITOCHONDRIAL DNA GENES OF FUR-BEARING ANIMALS FROM THE CANIDAE FAMILY

Streszczenie Celem badań było porównanie sekwencji trzech fragmentów genów

mitochondrialnego DNA u lisa pospolitego, lisa polarnego i jenota. Materiał do badań stanowiła krew obwodowa pobrana od jenotów oraz tkanka skórna pobrana od lisów pospolitych i polarnych. Wyizolowane DNA posłużyło do amplifikacji fragmentów genów mtDNA (COI, COII, CYTB) techniką PCR. Produkty PCR zsekwencjonowano i poddano analizom bioinformatycznym. W obrębie analizowanych fragmentów mtDNA zidentyfikowano bardzo dużo zmian międzygatunkowych pomiędzy badanymi gatunkami zwierząt futerkowych. Analiza wewnątrzgatunkowa pozwoliła na identyfikację odpowiednio 7 i 6 polimorfizmów we fragmentach genów COI i COII u jenotów. Jednocześnie po analizie genu CYTB stwierdzono obecność 1 zmiany wewnątrzgatunkowej u lisów pospolitych oraz dwóch polimorfizmów w grupie lisów polarnych. Analizowane fragmenty genów mtDNA cechują się wysokim stopniem zmienności w obrębie badanych gatunków, co świadczy o ich przydatności w analizach filogenetycznych i badaniach asocjacyjnych.

Słowa kluczowe: analiza porównawcza, jenot, lis pospolity, lis polarny, mitochondrialne DNA, polimorfizm Abstract

The aim of this study was to compare the sequences of three fragments of mitochondrial DNA genes in the group of red fox, arctic fox and raccoon dog. The study material was peripheral blood collected from raccoon dogs and skin tissue collected from red foxes and arctic foxes. The isolated DNA was used to amplify the three fragments of mtDNA genes (COI, COII, CYTB) using PCR technique. PCR products were sequenced and analyzed by bioinformatics methods. Lots of interspecies changes were identified in the analyzed fragments of mtDNA between studied species of fur-bearing animals. The intraspecies analysis showed the presence of respectively 7 and 6 polymorphisms in the fragments of COI and COII genes in raccoon dogs. Simultaneously, the analysis of CYTB gene showed the presence of 1 intraspecies change in red foxes and 2 polymorphisms in the group of arctic foxes. The analyzed fragments of mtDNA genes are characterized by a high degree of variability within the studied species, which proves their suitability in the phylogenetic analysis and association studies.

Keywords: comparative analysis, raccoon dog, red fox, arctic fox, mitochondrial DNA, polymorphism

61

OSTOLSKA I.1, SZEWCZUK-KARPISZ K.2, WIŚNIEWSKA M.3

Opiekun naukowy dr hab. Małgorzata Wiśniewska, prof. UMCS

PORÓWNANIE MECHANIZMU ADSORPCJI HOMOPOLIMERÓW ORAZ KOPOLIMERÓW ZAWIERAJĄCYCH POLI(L-KWAS ASPARAGINOWY) NA POWIERZCHNI TLENKU

CHROMU (III)

COMPARISON OF THE ADSORPTION MECHANISM OF HOMOPOLYMERS AND BLOCK COPOLYMERS CONTAINING THE POLY(L-ASPARTIC ACID) ON THE CHROMIUM (III)

OXIDE SURFACE

Streszczenie Poliaminokwasy są grupą polimerów syntetycznych, w których poszczególne

jednostki połączone są wiązaniem peptydowym. Otrzymane związki wielkocząsteczkowe posiadają szereg interesujących właściwości, dzięki czemu znajdują zastosowanie w medycynie, farmacji lub ochronie środowiska. Po pierwsze, makrocząsteczki te są całkowicie biodegradowalne. Łańcuchy polimerowe mogą być łatwo rozłożone przez odpowiednie enzymy. Po drugie, poliaminokwasy charakteryzują się brakiem toksyczności oraz biokompatybilnością w stosunku do organizmu ludzkiego.

Adsorpcja związków o budowie blokowej złożonych z segmentów poliaminokwasu oraz poli(glikolu etylowego) na powierzchni tlenków metali umożliwia powstanie warstewki polimerowej o określonej grubości oraz gęstości wiązania. Substancje te ulegają wiązaniu dzięki obecności sił elektrostatycznych pomiędzy tlenkiem a naładowanymi grupami funkcyjnymi poliaminokwasu. Istotną rolę w całym procesie odgrywa pH roztworu.

Słowa kluczowe: adsorpcja polimerów, kopolimery blokowe, poliaminokwasy, analiza termiczna Abstract

Polyamino acids are a group of synthetic polymers whose backbone is made up of individual amino acid monomers linked by a peptide bond. The prepared polymers exhibit a number of important properties relevant to medicine, pharmacy and environmental protection. First of all, the macromolecules are characterized by complete biodegradability. The polymeric chains can be decomposed by enzymes hydrolyzing the peptide bond, and the final products may be included in the life cycle of the organism. Secondly, the polyamino acids are non-toxic and biocompatible with human body, therefore their use does not induce an immune response.

The adsorption of the block copolymers composed of polyamino acids and poly (ethylene glycol) segments at the metal oxide – aqueous solution interface enables the formation of polymer layers characterized by a desired thickness and specific density of the adsorbed polymer chains. These compounds undergo binding to the solid surface mainly due to the electrostatic forces between the adsorbent and the charged functional groups belonging to amino acid constituting the polymer backbone. An important factor determining the whole process is the solution pH.

Keywords: polymer adsorption, block copolymer, polyamino acid, thermogravimetric analysis

Afiliacje

62

1 mgr Iwona Ostolska Zakład Radiochemii i Chemii Koloidów, Wydział Chemii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, i_ostolska@wp.pl 2 mgr Katarzyna Szewczuk-Karpisz Zakład Radiochemii i Chemii Koloidów, Wydział Chemii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, k.szewczuk-karpisz@wp.pl 3 dr hab. Małgorzata Wiśniewska, prof. UMCS Zakład Radiochemii i Chemii Koloidów, Wydział Chemii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, wisniewska@hektor.umcs.lublin.pl

63

RUDNICKA A.

WSPÓŁCZESNY SZAMANIZM SYBERYJSKI – KONTYNUACJA TRADYCJI CZY NEOSZAMANIZM?

Streszczenie Szamanizm jest zespołem wierzeń od tysięcy lat występującym na obszarze

Syberii, choć okres komunizmu był wyjątkowo ciężką próbą dla wszystkich wyznawców, którzy musieli zrezygnować ze swej tradycji ze względu na represje. Po upadku komunizmu szamani i ludzie za nimi podążający znów powoli zaczęli pojawiać się w społecznościach, jednakże niejednokrotnie można zauważyć pojawiający się pogląd, iż współczesne odrodzenie się szamanizmu, to zjawisko dalekie od korzeni wierzeń, obfitujące w formy całkowicie nietradycyjne. Niniejsza prezentacja postara się przybliżyć obecny stan szamanizmu na obszarze Chakasji, Tuwy oraz Jakucji i odpowiedzieć na pytanie czy formy tam występujące są faktycznie na tyle dalekie od tych rdzennych, by mówić o podążaniu w kierunku neoszamanizmu. Analiza oparta będzie na badaniach terenowych autorki na obszarze Syberii: obserwacji, obserwacji uczestniczącej, rozmowach sterowanych i wywiadach z szamanami i ludnością miejscową. Prezentacja wzbogacona zostanie materiałem zdjęciowym z badań.

Afiliacje

Katedra Kulturoznawstwa, Uniwersytet Gdański xaocc@wp.pl

64

RUSIN M.

Opiekun naukowy: dr hab. inż. Janina Gospodarek

WPŁYW WODNYCH WYCIĄGÓW Z LEBIODKI POSPOLITEJ (ORIGANUM VULGARE L.) NA ŻEROWANIE STONKI ZIEMNIACZANEJ (LEPTINOTARSA DECEMLINEATA SAY.)

THE EFFECT OF WATER EXTRACTS FROM ORIGANUM VULGARE L.ON FEEDING OF LEPTINOTARSA DECEMLINEATA SAY.

Streszczenie Celem badań było określenie oddziaływania wodnych wyciągów ze świeżej i suchej

masy lebiodki pospolitej (Origanum vulgare L.) na żerowanie zarówno samic jak i samców stonki ziemniaczanej (Leptinotarsa decemlineata Say.). Wyciągi przygotowano w stężeniach 2%, 5% i 10% dla suchej masy oraz 10%, 20% i 30% dla świeżej masy. Ocena intensywności żerowania chrząszczy została przeprowadzona poprzez moczenie liści ziemniaków w roztworach odpowiednich wyciągów, a następnie określenie masy pokarmu zjedzonego przez chrząszcze z częstotliwością raz na dobę. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że wyciąg ze świeżej masy o stężeniu 30% najbardziej ograniczał żerowanie zarówno samic jak i samców stonki ziemniaczanej. Wraz ze wzrostem stężenia wyciągów zarówno z suchej jak i ze świeżej masy najczęściej zwiększało się także ich niekorzystne oddziaływanie w stosunku do analizowanego szkodnika.

Słowa kluczowe: wyciągi wodne, lebiodka pospolita, stonka ziemniaczana, biologiczna ochrona roślin

Abstract The aim of this study was to determine the effect of water extracts from fresh and

dry matter of Origanum vulgare L on feeding both females and males of Leptinotarsa decemlineata Say. Dried extracts were prepared at concentrations of 2%, 5% and 10%, while the fresh plant at concentrations of 10%, 20% to 30%. Beetles feeding intensity assessment was carried out by dipping leaves of potato in respective solutions of the extracts, and then determining the weight of food eaten by beetles once daily. The results of the experiment shows that the extracts prepared from fresh matter at concentrations of 30% contributed to the greatest reduction of the females and males feeding. With increasing concentrations of extracts from both fresh and dry matter, their negative effect on the tested pests usually increases.

Keywords: water extract, Origanum vulgare L., Leptinotarsa decemlineata Say., biological control

Afiliacje

Mgr inż. Milena Rusin Katedra Ochrony Środowiska Rolniczego, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, milena_rusin@wp.pl

65

SERWIN N.M., WIŚNIEWSKA M., MARCHELEK M., JESIONOWSKA A., CECERSKA-HERYĆ E., MARCZUK N., MARCINOWSKA Z., JĘDRZYCHOWSKA A., SKWIRCZYŃSKA

E.

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Barbara Dołęgowska

RENALAZA A PRZEWLEKŁA CHOROBA NEREK

RENALASE IN CHRONIC KIDNEY DISEASE Streszczenie

Renalaza jest flawoproteiną zaangażowaną w patomechanizm przewlekłej choroby nerek (PChN), oraz chorób układu krążenia. Wydzielanie i sposób działania tego białka nadal są niejasne. Celem naszej pracy było wstępne oszacowanie relacji pomiędzy poziomem renalazy w surowicy i moczu u zdrowych osób dorosłych i pacjentów z PChN. Nasze badanie obejmowało grupę 28 zdrowych ochotników i 62 pacjentów z rozpoznaną PChN w stadiach I do IV. Stężenie renalazy określono stosując testy immunoenzymatyczne.

Stosunek renalazy w surowicy do renalazy wydalanej z moczem był znacznie większy u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, w porównaniu z grupą kontrolną (odpowiednio 1.146 i 0.177, p <0.05). Ponadto relacja ta była zachowana (wyższa w grupie CKD niż u zdrowych osobników) także po przeliczeniu stężenia renalazy w moczu na stężenie kreatyniny w moczu (odpowiednio 0.863 i 0.176, p <0.05). W obu grupach, nie zaobserwowano korelacji pomiędzy stężeniem renalazy a eGFR. Wyniki te wskazują, że renalaza może być zaangażowana w patomechanizm PChN, poprzez wzmożone wydzielanie i kumulację we krwi u osób z PChN, czemu towarzyszy zmniejszenie wydalania renalazy z moczem. Może wynikać z potencjalnej roli renalazy jako cytokiny, zapobiegającej dalszemu uszkodzeniu nerek.

Słowa kluczowe: renalaza, przewlekła choroba nerek

Abstract Renalase is a flavoprotein involved in pathomechanisms of chronic kidney

disease (CKD) and circulatory system disorders. Secretion and way of action of this protein are still discussed. Aim of our study was to initially estimate the balance between serum and urine renalase in healthy adults and to compare obtained ratio to CKD group, as urinary excretion of renalase and its relation to blood renalase levels are poorly investigated. Our study involved 28 healthy volunteers and 62 patients with diagnosed CKD in stages I to IV.

Concentration of renalase was measured using enzyme-linked immunosorbent assay kit. Renalase serum-to-urine ratio was significantly higher in CKD patients in comparison with control group (1.146 and 0.177, respectively; p<0.05). Also renalase serum-to-urine/mg creatinine ratio was higher in CKD group than in healthy subjects (0.863 and 0.176, respectively; p<0.05). In both groups, no correlation between renalase concentration or serum-to-urine ratio, and eGFR, was found. These results show, that renalase might be involved in CKD pathomechanism, as it is highly secreted and cumulated in blood of subjects with CKD, what is accompanied by reduction of urinary renalase excretion. This may occur due to the potential role of renalase as a cytokine, preventing further kidney dysfunction or injury.

Keywords: renalase, chronic kidney disease

66

SERWIN N.M., WIŚNIEWSKA M., MARCHELEK M., JESIONOWSKA A., CECERSKA-HERYĆ E., MARCZUK N., MARCINOWSKA Z., JĘDRZYCHOWSKA A., SKWIRCZYŃSKA

E.

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Barbara Dołęgowska

AKTYWNOŚĆ NEUROHORMONALNA I RENALAZA A ZESPÓŁ SERCOWO-NERKOWY

NEUROHORMONAL ACTIVITY AND RENALASE IN CARDIORENAL SYNDROME

Streszczenie Zespół sercowo-nerkowy jest jednostką chorobową, która może rozwinąć się

zarówno u osób z chorobą wieńcową, u których wskutek m.in. zwiększonej aktywności neurohormonalnej oraz stanów zapalnych często dochodzi do uszkodzenia nerek, jak i u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, u których obecność toksyn mocznicowych oraz zaburzona gospodarka wodno-mineralna sprzyjają zaburzeniu pracy serca oraz nadciśnieniu tętniczemu.

Renalaza jest stosunkowo niedawno poznanym (2005) białkiem, odkrytym w wyniku ukierunkowanych poszukiwań białka wydzielanego przez nerki, które mogłoby brać udział w regulacji ciśnienia tętniczego oraz innych funkcji układu krążenia, w związku z wysokim odsetkiem śmiertelności u osób cierpiących na przewlekłą chorobę nerek (PChN), z nadciśnieniem tętniczym pochodzenia nerkowego. Przyjęte kryteria selekcji pozwoliły wyodrębnić białko, zbudowane z 342 aminokwasów (izoforma h-renalaza 1), posiadające peptyd sygnałowy i domenę aminooksydazową, a potencjalna zdolność do rozkładu katecholamin spowodowała, że przypisano renalazie aktywność aminooksydazową i określano wstępnie jako MAO-C. Dalsze badania nad aktywnością renalazy wskazują, że bez względu na potencjalny charakter enzymatyczny tego białka, wykazuje ona działanie zbliżone do poznanych dotąd cytokin przeciwzapalnych, jednak szlaki sygnałowe renalazy są dopiero poznawane. Niezależnie od badań dotyczących natury chemicznej wykazano, że podanie renalazy zmniejsza średnie ciśnienie tętnicze u zwierząt doświadczalnych z nadciśnieniem, a u osobników nie wytwarzających renalazy obserwuje się zwiększenie poziomu katecholamin i gorsze rokowania w przypadku wystąpienia uszkodzenia niedokrwienno-reperfuzyjnego.

W niniejszej pracy przedstawiono relacje pomiędzy zwiększoną aktywnością neurohormonalną o różnym podłożu a zespołem sercowo-naczyniowym z uwzględnieniem nowego, potencjalnego biomarkera ryzyka przewlekłej choroby nerek oraz uszkodzenia serca – renalazy.

Słowa kluczowe: renalaza, zespół sercowo-nerkowy

Abstract Cardiorenal syndrome is a disease that can be developed both in patients with

coronary artery disease as a result of increased neurohormonal and inflammatory conditions which often cause kidneys damage, and patients with chronic kidney disease, where the presence of uremic toxins, and impaired water-mineral management predispose to heart disorders and high blood pressure.

Renalase is a relatively recently-known (2005) protein discovered by targeted searches for a protein secreted by the kidneys that could be involved in regulating blood pressure and other cardiovascular functions, due to a high rate of mortality among patients with chronic kidney disease (CKD). The following criteria allowed for selection

67

of protein consisting of 342 amino acids (isoform renalaza h-1) with signal peptide and the amine-oxidase domain, and potential ability of catecholamines degradation, initially called as MAO-C. Further research on renalase activity indicated that irrespective of the enzymatic nature of this protein, it has the effect similar to the previously known anti-inflammatory cytokines, but renalase signaling pathways remain undetermined. Regardless of the chemical nature of the studied protein, independent studies on animal models showed that the administration of reduces the mean arterial blood pressure in experimental animals with hypertension, and in subjects which do not produce renalase increase in levels of catecholamines and poorer prognosis in the case of ischemia and reperfusion injury was observed.

In this paper, we showed the relationship between increased neuroendocrine activity and cardiovascular syndrome basing on newly described, potential biomarker od CKD and heart damage – the renalase.

Keywords: renalase, cardiorenal syndrome

68

SIKORA W.

Opiekun naukowy dr hab. inż. Jan Szybka, prof. AGH

OCENA JAKOŚCI CIECZY HYDRAULICZNYCH

DETERMINING THE CONDITION OF HYDRAULIC FLUIDS

Streszczenie Prowadzenie eksploatacji cieczy hydraulicznych w oparciu o ich stan pozwala na

zwiększenie niezawodności i efektywności ekonomicznej maszyn funkcjonujących w przemysłowych liniach technologicznych. Wiedza na ten temat jest jednak wciąż niewielka wśród eksploatatorów układów hydraulicznych. Artykuł ma za zadanie przybliżyć możliwości i narzędzia służące do przeprowadzania bieżącej oceny jakości cieczy hydraulicznych.

Słowa kluczowe: ciecze hydrauliczne, ocena jakości, eksploatacja

Abstract Condition-based maintenance of hydraulic fluids brings profits in the form of an

increased reliability and economic efficiency of industrial machines and equipment. Awareness of such approach is still not high enough among users. This paper aims to describe tools and methods allowing to determine the on-site quality of hydraulic fluids.

Keywords: hydraulic fluids, condition monitoring, maintenance

Afiliacje

mgr inż. Wojciech Sikora Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, AGH Akademia Górniczo-Hutnicza wosikora@agh.edu.pl

69

SOBCZYK M.

Opiekun naukowy: prof. dr hab. inż. Maciej Mrowiec

WPŁYW TECHNOLOGII ZIELONYCH DACHÓW NA OGRANICZENIE ZJAWISK EKSTREMALNYCH

THE INFLUENCE TECHNOLOGY GREEN ROOFS ON THE REDUCTION OF PHENOMENON EXTREME

Streszczenie W ostatnim czasie w miastach obserwujemy coraz więcej zjawisk ekstremalnych,

które w dużym stopniu mają wpływ na gospodarkę wodami opadowymi w przestrzeni. Do takich zjawisk zaliczamy m.in. gwałtowne opady deszczu, które trwają czasami kilka dni albo wysokie temperatury powietrza, które oddziałują na przesuszenie terenów zurbanizowanych. Istotą badań jest przywrócenie równowagi w miastach poprzez zastosowanie technologii zielonych dachów. Zastosowanie powierzchni biologicznie czynnej na dachu pozwala na zatrzymanie pierwszej fali opadu i opóźnienie odpływ, a także procesy zachodzące na takich powierzchniach jak np. parowanie, które wpływają na zmniejszenie przesuszenia terenów przyległych. W pracy przedstawiono wyniki badań doświadczalnych na mini dachach zielonych, które wyraźnie redukują wody opadowe spadające na daną powierzchnie. Redukcja dla ekstensywnego dachu zielonego wynosi 67 – 100% w zależności od intensywności i czasu trwania deszczu. Słowa kluczowe: podtopienia, powodzie, susza, zielone dachy, zjawiska ekstremalne

Abstract In recent times, in the cities we are seeing more and more extreme events, which

largely affect the economy rainwater in space. Such phenomena include, among others, violent rain, which sometimes last for a few days or a high air temperatures, which affect the drying of urbanized areas. The essence of the research is to restore balance in the cities through the use of green roof technology. The use of biologically active roof allows you to stop the first wave retardation of precipitation and outflow, and also processes on surfaces such as, for example. Evaporation to dryness to reduce the influence of the adjacent areas. The paper presents the results of experimental studies on the mini green roofs, which clearly reduces rainwater falling on a given surface. Reduction for extensive green roof is 67 - 100% depending on the intensity and duration of rain.

Keywords: dry weather, flood, green roofs, phenomenon extreme

Afiliacje

mgr inż. Małgorzata Sobczyk Instytut Inżynierii Środowiska, Politechnika Częstochowska, sobczyk.m1@wp.pl

70

STOLTMANN A.

Opiekun naukowy dr hab. inż. Paweł Bućko

PORÓWNANIE PROJEKTÓW BUDOWY DWÓCH FARM WIATROWYCH Z WYKORZYSTANIEM METODY F-AHP

COMPARISION OF TWO WIND FARM CONSTRUCTION PROJECT USING F-AHP METHOD

Streszczenie Referat przedstawia porównanie projektów dwóch farm wiatrowych. Częścią

referatu jest opis kryteriów, które muszą zostać uwzględnione w trakcie analizy porównawczej projektów budowy FW. Tego typu analiza znajduje zastosowanie w przypadku zakupu projektów inwestycyjnych będących w fazie przygotowania. Spowodowane jest to koniecznością uwzględnienia wymogów określonych w ustawodawstwie polskim dotyczących np. prawa do terenu, uwarunkowań środowiskowych itd. dla farmy wiatrowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz kompletu dokumentów dla wyprowadzenia wyprodukowanej energii elektrycznej do sieci elektroenergetycznej. W analizie uwzględniono także problematykę zawarcia umowy przyłączeniowej z operatorem systemu przesyłowego lub dystrybucyjnego. Aby zweryfikować, na jaki etap należy zwrócić szczególną uwagę posłużono się analizą kryteriów opisujących poszczególne etapy i zadania realizowane w poszczególnych etapach. Analizę przeprowadzono z wykorzystaniem metody F-AHP, która pozwala na ilościowe i jakościowe uporządkowanie kryteriów.

Słowa kluczowe: Fuzzy Analytic Hierarchy Process, farma wiatrowa, proces inwestycyjny Abstract

The article is devoted to the comparison of the two wind farm constructions. One part of the article focuses on a description of criteria, which must be taken into account when comparing analysis of WF project construction. This particular analysis is commonly utilized in the buying process of project investments being in a preparatory phase. It is caused by the necessity to take into consideration the requirements, which are in Polish legislation and concern for example development rights, obtaining an authoritative environmental decision etc. for the wind farm localization and for electricity line connected wind farm with power grid. Concluding an agreement with the operator of transmission grid is also taken into account in the analysis. In order to verify, at what stage a particular attention should be paid to, the criteria analysis was applied and tasks done at a particular stage. F-AHP method was used to carry out the analysis. F-AHP method allow simultaneous criteria ordering in terms of quality and quantity.

Keywords: Fuzzy Analytic Hierarchy Process, wind farm, investment process

Afiliacje

mgr inż. Alicja Stoltmann Katedra Elektroenergetyki, Politechnika Gdańska, ala.stoltmann@gmail.com

71

SURDYKA M.1, NISZTUK-PACEK S.2

Opiekun naukowy dr hab. Brygida Ślaska prof. nadzw. UP

HAPLOTYPY MITOCHONDRIALNE W NOWOTWORACH SUTKA U PSÓW

MITOCHONDRIAL HAPLOTYPES IN CANINE MAMMARY TUMORS

Abstrakt Pies domowy (Canis lupus familiaris) ze względu na bliskie towarzystwo człowiekowi jest częstym obiektem badań filogenetycznych prowadzonych w oparciu o mitochondrialne DNA. Udało się ustalić haplotypy i haplogrupy, jednak nie wiadomo jak na dotychczasowe ustalenia może wpłynąć choroba nowotworowa. Dlatego celem badań było ustalenie przynależności badanych osobników do poszczególnych haplotypów mitochondrialnych na podstawie sekwencji nukleotydowej pętli D nowotworów sutka. Materiał do badań stanowiła tkanka z guzem oraz krew pozyskana od 15 psów ze zdiagnozowanym nowotworem sutka. Z pozyskanego materiału biologicznego wyizolowano DNA a następnie przeprowadzono amplifikację dwóch fragmentów mitochondrialnej pętli D techniką PCR. Otrzymane amplikony zsekwencjonowano, a sekwencje nukleotydowe poddano analizom bioinformatycznym. Analiza porównawcza otrzymanych sekwencji nukleotydowych z sekwencją referencyjną wykazała obecność 8 zmian o charakterze mutacji. Wszystkie zmiany spowodowały zmianę haplotypu mitochondrialnego (A18→A17, B1→B37, A18→A1). Przeprowadzone analizy stanowią próbę określenia wpływu choroby nowotworowej na przynależność psa do poszczególnych haplotypów mitochondrialnych.

Słowa kluczowe: mitochondrialne DNA, pętla D, pies, nowotwór sutka

Abstract The domestic dog (Canis lupus familiaris) due to the close companionship to man is a frequent target phylogenetic studies that are carried out based on the mitochondrial DNA. It established haplotypes and haplogroups, but it is unclear how these arrangements affect cancerous disease. Therefore the aim of the study was to determine the membership of the subjects to individual to mitochondrial haplotypes to based on the nucleotide sequence of D-loop of mammary cancer. The study material were blood and tumor tissue collected from 15 dogs with mammary tumor. DNA was isolated by using commercial kit. Then, genetic material was used to amplification of two fragments of mitochondrial D-loop by using the PCR technique. PCR products were sequenced and then, analyzed using bioinformatics tools. Comparative analysis of nucleotide sequences obtained from the reference sequence showed 8 mutations. All changes resulted the change in mitochondrial haplotype (A18 → A17, B1 → B37, A18 → A1). The analyzes are an attempt to determine the impact of canine cancer on membership to particular mitochondrial haplotypes.

Keywords: mitochondrial DNA, D-loop, dog, mammary tumor

Afiliacje

1mgr inż. Magdalena Surdyka Katedra Biologicznych Podstaw Produkcji Zwierzęcej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, magda.surdyka@gmail.com

72

² mgr inż. Sylwia Nisztuk-Pacek Katedra Biologicznych Podstaw Produkcji Zwierzęcej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, sylwia.nisztuk@up.lublin.pl

73

SZEWCZUK-KARPISZ K., OSTOLSKA I., WIŚNIEWSKA M.

Opiekun naukowy dr hab. Małgorzata WIŚNIEWSKA prof. nadzw. UMCS

WPŁYW CZYNNIKÓW FIZYKOCHEMICZNYCH NA ADSORPCJĘ BIAŁEK NA POWIERZCHNI TLENKÓW MINERALNYCH

PHYSICOCHEMICAL FACTOR INFLUENCE ON THE PROTEIN ADSORPTION ON THE MINERAL OXIDE SURFACE

Streszczenie Adsorpcja białek na powierzchni ciała stałego jest procesem wysoce

skomplikowanym. Jej przebieg jest determinowany przez wiele różnych czynników fizykochemicznych (m.in. siłę jonową i pH roztworu, właściwości powierzchniowe adsorbentu). Zainteresowanie adsorpcją białek na powierzchni ciała stałego wynika przede wszystkim z jej powszechnego występowania w wielu naturalnych cyklach biologicznych. Jednakże, pomimo wielkiego postępu w tej dziedzinie, istnieje wiele kontrowersyjnych opinii na temat zmian konformacji białek podczas ich adsorpcji, kinetyki procesu, adsorpcji kooperacyjnej itd. W tej pracy zbadano wpływ pH i siły jonowej roztworu na wielkość adsorpcji lizozymu i surowiczej albuminy ludzkiej na powierzchni tlenku cyrkonu(IV). Wielkość adsorpcji oznaczano spektrofotometrycznie na podstawie spadku stężenia białka w roztworze po procesie adsorpcji.

Słowa kluczowe: adsorpcja, albumina, lizozym, siła jonowa, pH, tlenek cyrkonu(IV) Abstract

Protein adsorption on solid surface is a highly complex process. Various physicochemical factors affect its course (including the solution ionic strength and pH, the adsorbent surface properties). Interest in the protein adsorption on the solid surface is mainly due to its prevalence in many biological cycles. However, despite great progress in this subject, there are many controversial opinions on the conformational changes of the protein macromolecules during their adsorption, the process kinetics, cooperative adsorption etc. In this study the effect of pH and ionic strength on the adsorption amount of lysozyme and human serum albumin on the zirconia surface was investigated. The adsorption level was determined spectrophotometrically based on the decrease in protein concentration after the adsorption process.

Keywords: adsorption, albumin, lysozyme, ionic strength, pH, zirconia Afiliacje

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Chemii, Zakład Radiochemii i Chemii Koloidów, Pl. M. Curie-Skłodowskiej 3, 20-031 Lublin

74

TYCZYŃSKI Z.

Opiekun naukowy prof. Jacek Suchodolski

FOTOGRAFIA KRAJOBRAZOWA PHOTO-MARX - NOŚNIK INFORMACJI O ARCHITEKTURZE REGIONALNEJ I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM WSI

KŁODZKIEJ.

Streszczenie Ziemia kłodzka znana jest z bogatej oferty oraz tutejszych uzdrowisk i kurortów.

Większość miejscowości tych największy rozkwit przeżywało w końcu XIX i pierwszej połowie XX w., (do 1945 roku). Wówczas Powstały jedne z największych i najbardziej rozpoznawalnych obecnie obiektów sanatoryjnych, pijalni wód, pensjonatów, których stale przybywało. Alternatywą dla przepełnionych z czasem uzdrowisk stać się miały wkrótce letniska. Starając się poprawić warunki ekonomiczne okolicznych miejscowości zaczęto rozwijać turystykę wiejską. Gospodarstwa udostępniały miejsca noclegowe, rozwijano infrastrukturę turystyczną (transport, wytyczanie szlaków, budowa schronisk górskich, itp.). Promocji walorów krajobrazowych wsi kłodzkiej służyły m.in. zdjęcia pocztówkowe zakładu Photo - Marx. W ciągu 35 lat działalności firmy, corocznie wydawano 3000 nowych zdjęć w nakładzie pół miliona egzemplarzy. Zdjęcia miały na celu ukazanie piękna krajobrazu górskich letnisk, panoramy wsi jak również wybranych obiektów i miejsc. Obecnie fotografie te stanowią również bogate źródło informacji o ówczesnej zabudowie, zagospodarowaniu jak również pośrednio codziennym życiu dawnych mieszkańców wsi kłodzkiej. Wraz z zachowanymi materiałami katastralnymi są podstawowymi materiałami wyjściowymi dla procesu rewitalizacji zdewastowanych obecnie obszarów wiejskich pogranicza kłodzkiego.

Poster przedstawia wybrane fotografie ówczesne oraz fotografie porównawcze wykonane przez autora, odniesieniem na mapach z lat 30 xx w i obecnych oraz z komentarzami.

Afiliacje

mgr inż. Zbigniew Tyczyński Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej

75

WALICZEK A.

Opiekun naukowy dr hab. inż Maria Starowicz

ANODOWE ROZTWANIE KOBALTU W ROZTWORACH ETANOLOWYCH Z NISKĄ ZAWARTOŚCIĄ WODY.

Streszczenie Badania właściwości elektrochemicznych kobaltu w alkoholach są bardzo atrakcyjne ze względu na zastosowanie kobaltu w przemyśle elektronicznym i medycznym. Najprostsze alkohole metanol, etanol i propanol są najczęściej stosowane w syntezie chemicznej. Poznanie mechanizmu anodowego roztwarzania kobaltu jako metalu o właściwościach magnetycznych oraz budowie produktów powierzchniowych i rozpuszczalnych produktów utleniania tego metalu jest ważne dla nauki.

Prace badawcze wskazują na to że mechanizm anodowego roztwarzania szczególnie w roztworach etanolowych jest bardzo pomocny w sterowaniu procesami elektrochemicznej syntezy nanocząstek magnetycznych tlenku kobaltu.

76

ZARZYCKA M.

Opiekun naukowy prof. dr hab. Stanisław Śladkowski

PROCES KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ W SZKOLE WYŻSZEJ

THE PROCESS OF INTERPERSONAL COMMUNICATION IN HIGHER EDUCATION

Streszczenie Sprawne porozumiewanie się często decyduje o sukcesie, zarówno w życiu

prywatnym, jak i zawodowym. Porozumiewanie się jest podstawową umiejętnością społeczną. Komunikując się zdobywamy i przekazujemy wiedzę na określony temat, wyrażamy emocje, przedstawiamy własne opinie, nawiązujemy kontakty z otoczeniem. Prawidłowa komunikacja wzmacnia związki między ludźmi, sprzyja nawiązywaniu przyjaźni, budowaniu współpracy, zaufania, poczucia bezpieczeństwa, pozwala rozwiązywać problemy. Wymiana informacji umożliwia rozwój, a jej brak może prowadzić do zacofania i upadku. Komunikacja interpersonalna jest również kluczem w dobrym nawiązywaniu kontaktów pomiędzy studentem a nauczycielem akademickim. Dlatego tak ważne jest docenienie roli, jaką odgrywa komunikacja interpersonalna w funkcjonowaniu szkoły wyższej.

Słowa kluczowe: komunikacja interpersonalna, porozumiewanie się, szkoła wyższa Abstract

Effective communication often determines the success in both personal and professional life. Communication is a basic society skill. Whilst talking we gain and pass specific knowledge, express emotions, make opinions, we interact with the environment. Appropriate communication strengthens relationships between people, promotes friendship, gains trust, sens of security, allows to solve problems. The exchange of information enables development, and the lack of it leads to underdevelopment and societal collapse. Interpersonal communication is also the key in gaining understanding between a student and a lecturer. Therefore, it is crucial to appreciate the interpersonal communication role in higher education functioning.

Keywords: interpersonal communication, communication, higher education

Afiliacje

mgr Martyna Zarzycka

Wydział Zarządzania i Dowodzenia, Akademia Obrony Narodowej w Warszawie,

martynazarzycka1987@wp.pl