Materia edukacyjny wytworzony w ramach projektu Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli wspfinansowanego przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego.

II etap edukacyjnyPRZYRODA

ANATOMIA

Anatomia jest nauk o narzdach i ukadach czowieka. Zajmuje si opisywaniem i budow narzdw oraz ich funkcjami. Opisuje ksztat, pooenie, skad oraz ewolucj ustrojw i narzdw.

Anatomia jest jedn z najstarszych dziedzin biologicznych; jej najwybitniejsi przedstawiciele to:

Hipokrates (V-IV w. p.n.e.)Galen(II w. n.e.)Vesalius (1543 r.)

UKAD SZKIELETOWY (RUCHU)

UKAD SZKIELETOWY (RUCHU)

Ukad szkieletowy tworz wszystkie koci ciaa (szkielet dorosego czowieka liczy 206 koci).

Do koci przytwierdzone s minie szkieletowe. Dziki skurczom umoliwiaj poruszanie si kociom.

Koci dziel si na: dugie, paskie i rnoksztatne.

Wyrniamy nastpujce funkcje ukadu szkieletowego:

- ochraniaj narzdy wewntrzne,- stanowi rusztowanie dla ciaa - utrzymanie pionowej postawy ciaa,- umoliwiaj wykonywanie ruchw.

BUDOWA SZKIELETU CZOWIEKA

BUDOWA SZKIELETU CZOWIEKA

UKAD ODPORNOCIOWY

UKAD ODPORNOCIOWY

W skad ukadu odpornociowego wchodz narzdy, ktrych zadaniem jest obrona organizmu przed chorobami. Mechanizmy zwizane z ukadem odpornociowym rozrniaj zdrowe komrki organizmu od chorych, ktre nastpnie eliminuj.

W skad ukadu odpornociowego wchodz: - naczynia chonne, - przeciwciaa, - komrki wchodzce w skad ukadu immunologicznego.

UKAD KRWIONONY

UKAD KRWIONONY

Ukad krwionony jest ukadem zamknitym, w ktrym kry krew. Krew w yach pynie w kierunku serca, natomiast wypywa ttnicami. Obieg krwi jest moliwy dziki pulsowaniu ttnic, oraz cinieniu wytwarzanemu dziki pulsowaniu serca.

Ukad krwionony skada si z: naczy krwiononych (y, sieci naczy wosowatych i ttnic) oraz serca.

Funkcje ukadu krwiononego:

- regulowanie temperatury ciaa,- obrona przed wykrwawieniem - krzepnicie krwi,- transport tlenu oraz substancji odywczych do komrek,- odprowadzanie szkodliwych produktw przemiany materii,- transport hormonw do odpowiednich komrek,- ochrona organizmu przed szkodliwym dziaaniem drobnoustrojw.

BUDOWA SERCA CZOWIEKA

UKAD POKARMOWY

UKAD POKARMOWY

Ukad pokarmowy jest odpowiedzialny za przyswajanie pokarmu odywianie, a nastpnie za jego trawienie.

Trawienie pokarmu rozpoczyna si ju w jamie ustnej - lina zawiera enzymy trawienne wpywajce na rozkadanie pokarmu. Nastpnie pokarm trafia do odka, gdzie odbywa si dalsze trawienie. Wpywaj na to soki trawienne wydzielane przez ciany odka.

BUDOWA I FUNKCJE UKADU POKARMOWEGO:

W skad ukadu pokarmowego wchodz:

- jama ustna,- gardo,- przeyk,- odek,- jelito cienkie,- jelito grube.

Funkcje ukadu pokarmowego:

- wchanianie pokarmu,- dostarczanie wartoci odywczych,- trawienie pokarmu,- wydzielanie niestrawionych resztek pokarmu.

BUDOWA UKADU POKARMOWEGO CZOWIEKA

UKAD NERWOWY

UKAD NERWOWY

Ukad nerwowy jest zbudowany z tkanki nerwowej i glejowej. Jest odpowiedzialny za sterowanie czynnociami organizmu czowieka.

Komrka nerwowa

Funkcje ukadu nerwowego:

- reakcja na bodce zewntrzne i wewntrzne,- kontrola wszystkich funkcji ciaa,- kontrola pracy narzdw - dziaajcych niezalenie od naszej woli,- analiza odbieranych bodcw.

UKAD ODDECHOWY

UKAD ODDECHOWY

Ukad oddechowy to zesp narzdw umoliwiajcych organizmowi oddychanie. Oddychanie odbywa si w dwch fazach - wdechu (pobranie powietrza) oraz wydechu (wypuszczenie zuytego powietrza i usunicie z organizmu niepotrzebnego dwutlenku wgla).

Funkcje ukadu oddechowego:

- wymiana gazowa,- ochrona przed drobnoustrojami,- dostarczanie energii (w procesie utleniania),- drogi oddechowe - ogrzewanie, oczyszczanie powietrza.

Ludzkie puca z powikszonymi pcherzykami pucnymi

BUDOWA UKADU ODDECHOWEGO

W skad ukadu oddechowego wchodz:

Drogi oddechowe:- jama nosowa,- jama ustna,- gardo,- krta,- tchawica,- oskrzela.

Oraz:

Narzdy oddechowe:- puca zbudowane z pcherzykw pucnych.

BUDOWA UKADU ODDECHOWEGO CZOWIEKA

UKAD ROZRODCZY

UKAD ROZRODCZY

Ukad rozrodczy to ukad, dziki ktremu ludzie mog si rozmnaa. Ukad rozrodczy dzielimy na mski i eski, ktre rni si od siebie budow. Ukad rozrodczy mski produkuje plemniki (mskie komrki rozrodcze), a eski - komrki jajowe.

FUNKCJE UKADU ROZRODCZEGO:

eski ukad rozrodczy

- wytwarza hormony - estrogen,- wytwarza komrki jajowe,- stwarza warunki do rozwoju podu.

Mski ukad rozrodczy

- wytwarza hormony androgeny,- wytwarza plemniki.

BUDOWA UKADU ROZRODCZEGO

Budowa ukadu rozrodczego mskiego:

- jdra (wytwarzajce plemniki),- nasieniowd,- przewd moczowo - pciowy,- penis.

Budowa ukadu rozrodczego eskiego:

- jajniki (wytwarzajce komrki jajowe),- jajowody,- macica,- pochwa,- wzgrek onowy.

UKAD MOCZOWY

UKAD MOCZOWY

Ukad moczowy to ukad, za pomoc ktrego organizm pozbywa si zbdnych substancji np. soli mineralnych, mocznika.

Narzdy ukadu moczowego:

- nerki,- moczowd,- pcherz moczowy,- cewka moczowa.

NERKANERKANERKAMOCZOWDPCHERZ MOCZOWYCEWKA MOCZOWA

Materia edukacyjny wytworzony w ramach projektu Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli wspfinansowanego przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego.

********************************