Historia pojęcia umysłu

Renata Ziemińska

Platon • Psyche ożywia ciało i jest

źródłem ruchu. Część rozumna (mądrość), popędliwa, uczuciowa (odwaga) i pożądliwa wegetatywna(panowanie nad sobą).

• Dusza uwięziona w ciele, po śmierci wraca do świata idei.

• Racjonalna dusza w Fajdrosie to woźnica rydwanu, który ciągnie czarny koń (żądze) i biały koń (odwaga).

Arystoteles, O duszy

• wegetatywna (mają już rośliny),• zmysłowa (mają już zwierzęta),• rozumna (specyficznie ludzka). • Wegetatywna odpowiada za funkcje biologiczne,

zmysłowa za odbieranie wrażeń, ale także pożądanie i ruch, zaś rozumna za wyższe funkcje poznawcze (sądzenie, myślenie, intuicja).

• Dusza to forma ciała zapewniająca jedność człowieka. Nieśmiertelny jest tylko rozum powszechny.

Kartezjusz• Dusza to res cogitans,

radykalnie odmienna substancja niż ciało (res extensa).

• Problem oddziaływania przyczynowego pomiędzy duszą i ciałem (szyszynka).

• Myślenie to wszystkie działania intelektu i woli, akty uczuciowe i inne świadome procesy. Świadomość to refleksyjna wiedza o sobie samym.

Immanuel Kant

• Rozum teoretyczny (zmysły, intelekt i rozum), praktyczny, władza sądzenia. Aprioryczne formy zmysłowości i kategorie intelektu warunkują wszelkie poznanie.

• Świat fenomenalny konstytuowany przez umysł. Podmiot transcendentalny.

Franz Brentano

• Ogół zjawisk rozpada się na fizyczne i psychiczne. Te drugie cechują się intencjonalnością. Psychologia deskryptywna zajmuje się opisem aktowo świadomości. Akt i przedmiot. Świadomość pierwotna i wtórna. Twardowski dodaje treść.

Edmund Husserl• Świadomość transcendentalna, ja

transcendentalne, podmiot transcendentalny, to abstrakt uzyskany ze świadomości empirycznej, nazywany też czystym podmiotem.

• Uzyskujemy ten podmiot po zdystansowaniu się do wszelkich danych na temat świata i siebie i traktowaniu ich jako korelatów świadomości.

• Podmiot transcendentalny to niezaangażowany obserwator, dla którego cały świat jest tylko daną. Podmiot transcendentalny to rdzeń podmiotu empirycznego.

Zygmunt Freud

• Spopularyzowanie nieświadomości, głębszych warstw psychiki.

• Według Freuda nieświadome jest to, co wyparte do głębszych sfer psychiki, ale co oddziałuje na to, co świadome.

• Jung – nieświadomość to zbiornik minionych doświadczeń ludzkości w formie symbolicznej.