HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 14 W GLIWICACH

DLA KLAS IV, V i VI

W ocenianiu brane są pod uwagę następujące obszary aktywności ucznia: 1. Wiedza 2. Umiejętności 3. Uczestnictwo w zajęciach 4. Aktywność pozalekcyjna

Wymagania na poszczególne oceny klasyfikacyjne:

OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń ma braki w wiadomościach określonych programem nauczania, posiada jednak minimalny zakres wiedzy i umiejętności, dzięki któremu jest w stanie z pomocą nauczyciela nadrobić zaległości, wyraża chęć poprawy i współpracy z nauczycielem, wykonuje zadania na poziomie dopuszczającym: - posługuje się podstawowymi faktami w stopniu słabym - z pomocą nauczyciela umieszcza fakty w przestrzeni historycznej - umieszcza daty na osi czasu - podejmuje próby wypowiadania się o najistotniejszych wydarzeniach z historii Polski

OCENA DOSTATECZNA Uczeń posługuje się podstawowymi faktami, pozwalającymi w stopniu elementarnym wypowiedzieć się o najistotniejszych wydarzeniach z historii Polski i świata, umieścić je w czasie i przestrzeni, rozumie pojęcia z zakresu problematyki społecznej, wykonuje zadania na poziomie podstawowym, jest aktywny na lekcji, współpracuje z grupą i nauczycielem

OCENA DOBRA Uczeń dobrze wykonuje zadania o średnim stopniu trudności, dobrze podaje faktografię

określoną w treściach nauczania, przy użyciu właściwych pojęć porównuje fakty,

wyszukuje i wykorzystuje informacje zawarte w zróżnicowanych źródłach wiedzy,

aktywnie pracuje na lekcji współdziałając w grupie, dobrze sobie radzi z zadaniami

ustnymi i pisemnymi, zasób nabytych umiejętności pozwala mu rozpocząć

samokształcenie

OCENA BARDZO DOBRA

Uczeń opanował materiał w pełnym zakresie, zarówno odnośnie do wiedzy jak i umiejętności i postawy, aktywnie włącza się w życie społeczności szkolnej, samodzielnie, w sposób uwzględniający system wartości społecznych i patriotycznych, potrafi ocenić zachowania swoje i innych, przewiduje trafnie ich skutki, rozwiązuje problemy, interpretuje fakty, umie w sposób właściwy bronić swoich poglądów, bardzo dobrze wykonuje testy sprawdzające wiadomości i umiejętności, bierze udział w konkursach

OCENA CELUJĄCA Uczeń opanował i samodzielnie rozszerzył zdobytą wiedzę, bierze udział i osiąga sukcesy

w konkursach szkolnych i międzyszkolnych, formułuje wnioskiu na podstawie

samodzielnie zdobytej wiedzy

OCENA NIEDOSTATECZNA Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował treści i umiejętności wymaganych na ocenę dopuszczającą Śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne uwzględniają oceny cząstkowe z zachowaniem następującej hierarchii: prace klasowe, kartkówki (m.in. z posługiwania się mapą, analizy tekstu źródłowego i zastosowania pojęć historycznych) , odpowiedź ustna, prace historyczne (pisemne), uczestnictwo w zajęciach, aktywność pozalekcyjna

Co podlega ocenie na lekcjach historii i społeczeństwa

w klasie IV, V i VI

Co oceniamy ? Liczba zadań

w semestrze

1. Praca klasowa 1 lub 2 2. Sprawdziany 1 lub 2

2. Kartkówki wg potrzeb ( m.in. posługiwanie się mapą, analiza tekstu źródłowego zastosowanie pojęć historycznych ) 3. Odpowiedź ustna lub pisemna wg potrzeb 4. Praca historyczna ( pisemna ) 1 w roku 5. Uczestnictwo w zajęciach

● praca w grupie Systematyczność ucznia jest ● praca indywidualna oceniana wg zasad ustalonych ● przygotowanie fragmentu tematu między uczniem a nauczycielem.

lekcji ● zadanie domowe ● przygotowanie do zajęć ( zeszyt,

podręcznik, atlas, zeszyt ćw. )

● prowadzenie zeszytu z przedmiotu

1. Aktywność pozalekcyjna - zadania dodatkowe Ocenianie odbywa się na - udział w konkursach szkolnych podstawie zaangażowania - udział w konkursach pozaszkolnych i dokonań pozalekcyjnych - zajęcie jednego z trzech pierwszych ucznia. miejsc w konkursie szkolnym; w konkursie pozaszkolnym - udział w kołach zainteresowań - udział w pozaszkolnych kołach zainteresowań

Co i jak oceniamy ? ( wyjaśnienia szczegółowe )

I. PRACA HISTORYCZNA ( PISEMNA ) Zrozumienie tematu ● umieszczenie go w czasie i przestrzeni, znalezienie i wybór źródeł informacji

Zakres wiedzy historycznej ● dobór materiału rzeczowego – faktów, wydarzeń, zjawisk i ich

hierarchizacja Sposób prezentacji ● umiejętne posługiwanie się wiedzą i pojęciami ● dostrzeganie związków między faktami ● analiza, porównywanie, wyjaśnianie, uogólnianie, własna ocena ● Poprawność językowa i konstrukcja pracy ● styl, ortografia, gramatyka, słownictwo ● wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity, przypisy Jeżeli praca spełnia kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązujący program nauczania oraz zawiera oryginalne przemyślenia ucznia można uzyskać ocenę celującą

I. PRACE KLASOWE I KARTKÓWKI Ocena z pracy klasowej lub kartkówki wynika z ilości zdobytych punktów. Np. przy maksymalnej ilości punktów do zdobycia – 10 Procent poprawnych punkty ocena odpowiedzi 0% - 33% 0 – 3,3 niedostateczny 34% - 50% 3,4 – 5,0 dopuszczający 51% - 74% 5,1 – 7,4 dostateczny 75% - 90% 7,5 – 9,0 dobry 91% - 100% 9,1 – 10 bardzo dobry

Praca klasowa może zawierać zadania dodatkowe, wykraczające poza podstawy programowe i materiał nauczania. Uczeń może je mieć sprawdzone i uzyskać ocenę celującą pod warunkiem wykonania zadań na ocenę bdb.

II. WYPOWIEDŹ USTNA

Ocena

1. Odpowiedź nie spełnia wymagań podanych niżej.

ndst

1. Uczeń posiada tzw. niezbędną wiedzę, konieczną z punktu

widzenia realizacji celów przedmiotu i nieodzowną w toku dalszego kształcenia. Podczas odpowiedzi możliwe są liczne błędy , zarówno w zakresie wiedzy merytorycznej, jak i w spo- sobie jej prezentowania, uczeń zna jednak podstawowe fakty i przy pomocy nauczyciela udziela odpowiedzi na postawione pytanie.

dop.

2. Uczeń zna najważniejsze fakty i potrafi je zinterpretować,

umieścić w przestrzeni; odpowiedź odbywa się przy nie – wielkim ukierunkowaniu ze strony nauczyciela. Występują nieliczne błędy rzeczowe i językowe.

dst.

3. Odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawiera większość wy –

maganych treści ( wiadomości podstawowe uzupełnione są o nieco trudniejszą wiedzę rozszerzającą ) poprawna pod względem językowym, dopuszczalne są jedynie nieliczne - drugorzędne z punktu widzenia tematu- błędy, nie wyczer – puje zagadnienia.

db

4. Odpowiedź wyczerpująca pod względem faktograficznym

( wiedza podstawowa + wiedza rozszerzająca + wiedza do – pełniająca ), swobodne operowanie faktami i dostrzeganie związków między nimi, wyciągane są wnioski, występuje ocena właściwa, treść nie wykracza poza program.

bdb

5. Odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przed –

miotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązujący program nauczania, zawiera własne oceny ucznia, dodatkowa wiedza jest owocem samodzielnych po – szukiwań i przemyśleń.

cel.

Zakres wiedzy i umiejętności z historii i społeczeństwa

w klasie IV

1. Zakres wiedzy.

Uczeń: - wie co to jest historia i kto ją tworzy ● zna różne źródła historyczne ● wie na czym polega praca archeologa ● zna różnorodne formy ochrony zabytków ● umie wyjaśnić rolę herbów jako dawnych znaków identyfikujących rody ● zna zasady konstruowania drzew genealogicznych ● potrafi opowiedzieć o swojej „małej historii” (z uwzględnieniem pojęć) ● zna sposoby mierzenia i określania czasu w historii ● potrafi opowiedzieć o życiu i dokonaniach najdawniejszych ludzi ● identyfikuje herb i barwy Wrocławia oraz zna jego najważniejsze zabytki ● potrafi wyjaśnić genezę nazwy Polska oraz zna symbole narodowe ● potrafi wymienić kilka najważniejszych polskich zabytków ● zna nazwy plemion polskich ● zna legendy o początkach państwa polskiego ● zna symbole władzy królewskiej ● zna prawa i obowiązki władcy oraz urzędy doradcze ● wie w jakich miejscach powstawały pierwsze grody ● umie opowiedzieć o wyglądzie i funkcjach grodu oraz zajęciach jego mieszkańców ● potrafi wyjaśnić znaczenie przyjęcia chrztu przez Polskę ( władca: Mieszko I, data: 966 r.) ● umie opowiedzieć o początkach organizacji kościelnej i zajęciach zakonników

(władca: Bolesław Chrobry ) ● umie przedstawić miejsca lokacji miast, ich wygląd oraz zajęcia mieszkańców ● potrafi opisać lokalizację zamków, ich wygląd oraz strój i obowiązki rycerzy ( postać: Zawisza Czarny) ● potrafi opisać wygląd dworku szlacheckiego, zajęcia jego mieszkańców oraz rolę

szlachty w Polsce ● potrafi opisać wygląd pałacu magnackiego oraz przedstawić zajęcia magnatów ● umie opisać zabudowę wsi polskiej oraz opowiedzieć o życiu na wsi w XVII w. ● potrafi wymienić wynalazki XVIII i XIX w. oraz opowiedzieć o ich wpływie na zmianę

w życiu codziennym ludzi ● zna najważniejsze wynalazki 2. poł. XX w. oraz ich wpływ na wygląd krajobrazu

i życie ludzi 2. Zakres umiejętności.

Uczeń: ● zna i posługuje się pojęciami historycznymi:

historia, źródło historyczne, pismo, rocznik, kronika, archeologia, zabytki, muzeum, eksponat, ekspozycja, skansen, biblioteka, archiwum, herb, genealogia, ród, rodzina, tradycja, pamiątka, wiek, milenium, era, król, kasztelan, wojewoda, rada monarsza, korona, jabłko, berło, gród, podgrodzie, klasztor, zakon, lokacja, rynek, ratusz, cech, fosa, herb, paź, giermek, rycerz, szlachta, magnateria, mecenat, pańszczyzna, fabryka, maszyna parowa,

● umie posługiwać się podręcznikiem i atlasem ● dostrzega przyczyny i skutki zmian zachodzących w przeszłości ● potrafi określić czas minionych wydarzeń ● umie pracować w grupie i wyrażać własne zdanie

Zakres wiedzy i umiejętności z historii i społeczeństwa

w klasie V

1. Zakres wiedzy.

Uczeń: ● zna epoki historyczne ● potrafi wyjaśnić, dlaczego w dziejach ludzkości wyróżnia się epoki ● umie wyjaśnić pojęcie „cywilizacja” i wymienić starożytne cywilizacje ● potrafi opisać przejawy życia codziennego w starożytności (praca, nauka, rozrywki) ● potrafi określić jaką rolę odgrywała religia w życiu człowieka, wskazać na przykłady

różnych wierzeń, zdefiniować podstawowe pojęcia związane z religią - zna imiona najważniejszych bogów kultur starożytnych

● zna treść wybranych mitów greckich lub rzymskich ● potrafi wyjaśnić związek między religią żydowską a chrześcijaństwem

(postać: Konstantyn Wielki) - potrafi opowiedzieć o architekturze starożytnej Grecji i Rzymu

● umie wyjaśnić jaki jest rodowód współczesnego teatru, sportu, pisma i innych osiągnięć cywilizacyjnych

- zna zagadnienie niewolnictwa w starożytności (postać: Spartakus) ● zna sposoby sprawowania władzy w starożytności ● zna przyczyny i skutki upadku cesarstwa zachodniego ● potrafi opowiedzieć o rozwoju chrześcijaństwa po upadku ces. zachodniego i

rozłamie w Kościele w XI w.

● potrafi opowiedzieć o narodzinach i rozwoju islamu ● zna początki państwa polskiego oraz znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka I ● umie przedstawić najważniejsze wydarzenia z okresu panowania Bolesława

Chrobrego ● pamięta postanowienia testamentu Bolesława Krzywoustego ● potrafi ukazać problem tatarski i krzyżacki dla ziem polskich w okresie rozbicia

dzielnicowego ● potrafi ukazać wkład Władysława Łokietka w odbudowę państwa polskiego ● umie opowiedzieć o działalności gospodarczej i politycznej Kazimierza Wielkiego ● potrafi wskazać przyczyny unii polsko-litewskiej ● zna wydarzenia związane z konfliktem polsko-krzyżackim w czasach Władysława

Jagiełły ● umie przedstawić obraz społeczeństwa średniowiecznego ● potrafi ukazać rolę średniowiecznych dworów jako ośrodków kultury i sztuki ● umie opowiedzieć o życiu codziennym w średniowieczu ( praca na roli, rzemiosło,

handel, domostwa, rozrywki, pożywienie ) ● zna ideały człowieka średniowiecza ● potrafi wskazać najważniejsze cechy średniowiecznej architektury ( romanizm, gotyk ) ● zna wybrane zabytki architektury romańskiej i gotyckiej w Polsce ● potrafi opowiedzieć o roli oświaty w rozwoju państwa i wymienić polskich kronikarzy ● zna wydarzenia związane z datami: 476, 966, 1000, 1025, 1138, 1320, 1364, 1385,

1410, 1453 2. Zakres umiejętności.

Uczeń: ● sprawnie posługuje się osią czasu ● sprawnie posługuje się mapą

● zna i posługuje się pojęciami historycznymi: prehistoria, cywilizacja, państwo, agora, akwedukty, termy, forum, toga, balsamowanie, mumia, sarkofag, niewolnik, mitologia, Biblia, Koran, poganie, demokracja, republika, despotyzm, papirus, hieroglify, barbarzyńcy, imperium, średniowiecze, prawosławie, herezja, islam, Koran, plemię, muzułmanin, misjonarz, książę, metropolia, arcybiskupstwo, cesarz, koronacja, senior, uniwersytet, unia, hołd, pańszczyzna, stan, lenno, wasal, możnowładca, etykieta dworska, trójpolówka, żarna, cech, terminator, czeladnik, kram, romanizm, gotyk, portal, katedra, pergamin, alchemik

● analizuje prosty tekst źródłowy ● dokonuje selekcji materiału z podręcznika ● potrafi dokonać porównań postaci historycznych i wydarzeń

Zakres wiedzy i umiejętności z historii i społeczeństwa

w klasie VI

1. Zakres wiedzy.

Uczeń: ● potrafi określić przyczyny odkryć geograficznych, a także ich skutki ● rozumie najważniejsze zjawiska mające miejsce w chrześcijaństwie w czasach

nowożytnych, takie jak: reformacja, reforma katolicka ● zna ważne idee współczesne: humanizm, równość wobec prawa, prawa człowieka.

Wie w jakich okolicznościach się narodziły. ● potrafi wskazać najważniejsze fakty z okresu powstania Stanów Zjednoczonych

i rewolucji francuskiej ● zna dorobek kultury renesansu, baroku, oświecenia i XIX stulecia ● zna wybrane etapy z dziejów Polski:

Rozkwit państwa polskiego w XV i XVI w. Stosunki społeczne Rzeczpospolitej XV-XVIII w. Konflikty Polski z sąsiadami XVI-XVIII w. Upadek Rzeczypospolitej i formy walki o wolność (powstania narodowe, praca organiczna)

- zna wydarzenia związane z datami: 1492, 1517, 1525, 1569, 1655, 1683, 1772, 1776, 1789, 1791, 1793, 1794, 1795, 1797, 1830, 1848, 1863

● potrafi opowiedzieć o warunkach życia Polaków w trzech zaborach ● potrafi ukazać starania Polaków o odbudowę państwa ( Legiony Polskie, powstania

narodowe ) ● potrafi przedstawić działania Polaków zmierzające do utrzymania języka i kultury

narodowej ● zna przyczyny i skutki I wojny światowej ● umie opowiedzieć o wydarzeniach związanych z odzyskaniem przez Polskę

niepodległości i kształtowaniu się jej granic ● potrafi przedstawić sytuację we Włoszech i Niemczech po objęciu władzy przez

faszystów ● zna przyczyny i skutki II wojny światowej ● umie opowiedzieć o społeczeństwie polskim w latach II wojny światowej ● potrafi opowiedzieć o sytuacji w Europie i na świecie w okresie zimnej wojny ● potrafi ukazać życie codzienne w krajach demokracji ludowej po II wojnie światowej ● zna wydarzenia związane z upadkiem komunizmu w Europie ● potrafi przedstawić osiągnięcia gospodarcze, naukowo-techniczne i kulturalne okresu

międzywojennego w Polsce i na świecie ● umie opowiedzieć o wielkich przemianach cywilizacyjnych 2. poł. XX w. ● potrafi przedstawić sytuację polityczną, ekonomiczną i kulturową w Polsce w latach

1945-1989

● zna treści dotyczące współczesnej Polski ( symbole, konstytucja, struktura władz, gospodarka )

● umie przedstawić Polskę jako państwo funkcjonujące w strukturach europejskich i międzynarodowych

● zna wydarzenia związane z datami: 1914, 1918, 1919, 1920, 1921, 1933, 1938, 1939, 1941, 1944, 1945, 1956, 1968, 1978, 1980, 1981, 1989, 1991

2. Zakres umiejętności.

Uczeń: ● sprawnie posługuje się mapą ● zna i posługuje się pojęciami historycznymi: humanizm, odrodzenie (renesans),

reformacja, luteranizm, kalwinizm, ekumenizm, unia, wolna elekcja, posłowie, sejm walny, przywileje, sarmatyzm, barok, oświecenie, płodozmian, klasycyzm, konstytucja, rewolucja, trójpodział władz, liberum veto, germanizacja, rusyfikacja, praca organiczna, uwłaszczenie, płodozmian, germanizacja, rusyfikacja, Ententa, państwa centralne, komunizm, plebiscyt, proklamacja, dyktator, faszyzm, nazizm, wojna totalna, łagier, okupant, Układ Warszawski, NATO, emancypacja, kultura masowa, cenzura, obywatel, konstytucja, województwo, powiat, gmina, sejm, senat, Rada Ministrów, gospodarka rynkowa

● analizuje prosty tekst źródłowy ● dokonuje selekcji materiału z podręcznika ● dokonuje porównań postaci historycznych i wydarzeń

Wymagania na poszczególne oceny z historii i społeczeństwa w kl. IV

Ocena dopuszczająca

• wyjaśnia, czym zajmuje się historia i na czym polega praca historyka

• podaje przykłady nauk wspomagających historię

• wyjaśnia, do czego służy oś czasu

• wymienia co najmniej jedno muzeum

• wskazuje tytuł i legendę mapy

• wymienia cechy osobiste i społeczne człowieka

• wymienia podstawowe potrzeby człowieka

• wie, że istnieją prawa dziecka

• rysuje swój rodowód (najbliższej rodziny)

• wymienia legendy związane z początkiem państwa polskiego

• wymienia co najmniej trzy regiony Polski

• wskazuje na mapie region, w którym mieszka

• wskazuje na mapie i wymienia sąsiadów Polski

• wymienia polskie symbole narodowe

• wymienia polskie święta narodowe

• wymienia zwierzęta udomowione przez człowieka

• wymienia pierwsze narzędzia używane przez człowieka

• opisuje na podstawie ilustracji wygląd osady w Biskupinie

• wymienia co najmniej trzy informacje o Biskupinie

• wymienia najstarszych kronikarzy – Galla Anonima, Wincentego Kadłubka i Jana Długosza

• wymienia legendy: o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i smoku

wawelskim

• opisuje na podstawie ilustracji: wygląd grodu i podgrodzia, średniowiecznego zamku, rycerskiej

zbroi, średniowiecznej wsi

• opowiada, jak wyglądało życie codzienne mieszkańców grodu i podgrodzia, średniowiecznego

zamku, średniowiecznej wsi

• wymienia narzędzia stosowane w średniowiecznej wsi: cep, radło, żarna

• wymienia rośliny uprawiane na wsi: zboże, rośliny strączkowe: bób, fasola, groch

• wymienia zwierzęta hodowane na wsi – bydło, kozy, owce, świnie

• wymienia główne zakony średniowiecza (benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie)

• na podstawie ilustracji omawia wygląd średniowiecznego klasztoru

• odróżnia na ilustracjach style architektury średniowiecznej – romański i gotycki

• na podstawie ilustracji omawia wygląd średniowiecznego miasta

• wyjaśnia, kim był Wit Stwosz

• na podstawie ilustracji opisuje wygląd ołtarza Wita Stwosza

• wyjaśnia, kim był Jan Długosz i czym się zajmował

• wyjaśnia, kim był Mikołaj Kopernik i jakimi dziedzinami nauki się zajmował

• na podstawie ilustracji porównuje strój szlachecki i magnacki

• na podstawie ilustracji porównuje wygląd dworu szlacheckiego i pałacu magnackiego

• na podstawie ilustracji omawia wygląd Łazienek Królewskich

• wymienia postacie Ignacego Krasickiego, Bernarda Bellotta i Grzegorza Piramowicza, jako

wybitnych osobistości czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego

• wymienia wynalazki XIX wieku, których używamy do dzisiaj

• na podstawie ilustracji omawia zmiany, jakie dokonały się w XIX wieku w życiu mieszkańców miast

Ocena dostateczna

• wyjaśnia pojęcia: tradycja, epoka, prehistoria, cywilizacja,

• wyjaśnia różne znaczenia słowa historia – historia jako nauka i historia jako przeszłość, to co się

wydarzyło

• określa wiek na podstawie daty rocznej

• wyjaśnia skróty: n.e. i p.n.e.

wymienia przykłady źródeł historycznych

• odczytuje informacje z legendy mapy

• wyjaśnia, czym jest osobowość człowieka

• odróżnia cechy osobiste od cech społecznych człowieka

• wyjaśnia pojęcie: społeczeństwo

• wie, czym zajmuje się w szkole samorząd uczniowski

• podaje przykłady pamiątek rodzinnych

• wskazuje na mapie i wymienia co najmniej trzy regiony Polski i podaje ich stolice

• wyjaśnia pojęcie legendy

• wyjaśnia, czym jest gwara

• podaje co najmniej trzy przykłady potraw regionalnych

• wymienia co najmniej dwa przykłady tańców regionalnych

• podaje przykłady gwar i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą

• wyjaśnia pojęcie ojczyzny

• wymienia co najmniej trzy mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę

• wyjaśnia, co oznacza, że język polski jest naszym językiem urzędowym

• wymienia polskie święta narodowe i podaje ich daty

• wykonuje hymn Polski

• podaje imię i nazwisko autora słów Mazurka Dąbrowskiego

• wyjaśnia, że autor melodii nie jest znany

• wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę

• podaje, gdzie znajdują się siedziby polskiego parlamentu i prezydenta

• podaje przykłady narzędzi wytwarzanych przez ludzi pierwotnych

• wyjaśnia, w jaki sposób odkrycie uprawy zboża zmieniło sposób życia ludzi pierwotnych

• wyjaśnia, do czego służyły żarna

• wymienia produkty, które stanowiły pożywienie człowieka pierwotnego, wyjaśnia w jaki sposób

człowiek je zdobywał

• przedstawia zajęcia ludzi pierwotnych

• wskazuje Biskupin na mapie historycznej

• wie, czym się zajmowali mieszkańcy Biskupina

• opisuje wygląd osady w Biskupinie

• wyjaśnia pojęcie legendy

• opowiada legendy: o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i smoku

wawelskim

• wskazuje na mapie Gniezno i Kraków

• wskazuje na osi chronologicznej czas, kiedy na ziemiach polskich budowano grody, a później

średniowieczne zamki

• wyjaśnia pojęcia: gród, podgrodzie, plemię, fosa, podzamcze, senior, trubadur, paź, giermek,

• wymienia mieszkańców grodu i podgrodzia

• porównuje gród i zamek – wskazuje podobieństwa i różnice

• wyjaśnia, kto mógł zostać rycerzem

• wymienia cechy, jakimi powinien odznaczać się rycerz

• opowiada o Zawiszy Czarnym

• opowiada, jak wyglądało życie codzienne na wsi średniowiecznej

• wymienia zajęcia chłopów

• wyjaśnia, do kogo należała ziemia uprawiana przez średniowiecznych chłopów

• wymienia powinności chłopów wobec pana i wobec Kościoła

• wyjaśnia pojęcia: reguła zakonna, kaznodzieja, zakon, klasztor, pergamin, inicjał, miniatura

• opowiada o kopiowaniu i pisaniu ksiąg w średniowieczu

• wyjaśnia, dlaczego średniowieczne księgi były bardzo drogie

• na podstawie ilustracji omawia wygląd budowli romańskiej i gotyckiej

• wyjaśnia, do czego służył pręgierz

• opowiada, jak wyglądało życie codzienne w średniowiecznym mieście

• wyjaśnia pochodzenie miast z dawnych podgrodzi

• wymienia zajęcia rzemieślników mieszkających w średniowiecznym mieście

• wyjaśnia, kto był właścicielem średniowiecznych miast

• opowiada, jak powstawał ołtarz mariacki

• wymienia co najmniej dwóch synów Kazimierza Jagiellończyka, późniejszych królów Polski

• wyjaśnia pojęcia: historyk, kronikarz, dziejopis, dyplomata, wychowawca, uczony, astronom, astronomia,

Układ Słoneczny, odkrycie naukowe

• umieszcza na osi czasu wiek, w którym żył Jan Długosz

• wymienia miasta, szkoły i uniwersytety, w których uczył się i studiował Mikołaj Kopernik

• wyjaśnia pojęcia: przywileje, pospolite ruszenie, szlachta, czeladź, magnateria

• opisuje, jakie obowiązki i przywileje miała szlachta

• wymienia, kto pracował w gospodarstwach należących do szlachty

• wymienia zasługi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego dla rozwoju kultury i nauki polskiej

• wyjaśnia, czym były obiady czwartkowe i kto był na nie zapraszany

• wyjaśnia, kim byli Ignacy Krasicki, Grzegorz Piramowicz, Bernardo Bellotto, zwany Canalettem

• umieszcza na osi czasu wiek XVIII i jego drugą połowę – czas panowania Stanisława Augusta

Poniatowskiego

• podaje przykłady udogodnień miejskich wprowadzonych w XIX wieku

• wymienia wynalazki i osiągnięcia techniki XIX wieku

• opowiada, kim byli Ignacy Łukaszewicz, Tomasz Edison

• omawia zmiany w życiu codziennym ludzi na przełomie XIX i XX wieku

Ocena dobra

• wyjaśnia pojęcia: wiek, tysiąclecie, rocznik, kronika

• wyjaśnia, na czym polega praca historyka

• wymienia nauki wspomagające historię (chronologia, numizmatyka, archeologia, genealogia,

heraldyka)

• wymienia różnice między prehistorią i historią i wyjaśnia, jakie znaczenie miało wynalezienie pisma

• prawidłowo umieszcza daty na osi czasu

• odczytuje proste informacje z mapy

• wskazuje podobieństwa i różnice pomiędzy mapą historyczną a polityczną

• wyjaśnia, czym zajmują się muzea i skanseny

• wyjaśnia, na czym polega niepowtarzalność każdego człowieka

• wyjaśnia pojęcia: genealogia, ród

• omawia wartość historyczną pamiątek rodzinnych

• wyjaśnia pojęcie: mała ojczyzna

• podaje przykłady potraw regionalnych

• opowiada o swoim regionie, jako o małej ojczyźnie

• podaje genezę symboli lokalnych

• wyjaśnia, skąd się wzięły herby

• zna i wyjaśnia pochodzenie polskich symboli narodowych

• wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę

• wyjaśnia łacińskie określenie homo sapiens

• wyjaśnia, na czym polegało epokowe wydarzenie, jakim było opanowanie przez człowieka ognia

• wyjaśnia, w jaki sposób człowiek wykorzystywał mięso, skórę i kości zabitych zwierząt

• przedstawia okoliczności odkrycia osady w Biskupinie

• określa epokę historyczną, w której żyli mieszkańcy Biskupina

• umieszcza na osi czasu wiek powstania osady w Biskupinie

• wyjaśnia różnicę pomiędzy opisywanymi w kronikach postaciami legendarnymi a historycznymi

• wyjaśnia, w jaki sposób wybierano miejsce do budowy grodu i zamku oraz, jak zabezpieczano je

przed wrogami

• wyjaśnia, kim byli panowie grodowi i kasztelanowie

• omawia funkcję herbu rycerskiego

• opisuje przebieg turnieju rycerskiego

• wymienia zadania giermka

• wyjaśnia, co oznacza, że zamek był budowlą obronną i wymienia elementy obronne zamku (wieże,

mury, baszty, fosę)

• opisuje przebieg pasowania na rycerza

• wyjaśnia pojęcia: danina, post, dziesięcina

• opisuje postać św. Franciszka

• opowiada o głoszonej przez niego nauce

• omawia życie codzienne średniowiecznych zakonników

• wyjaśnia, dlaczego duchowni często byli doradcami, sekretarzami i wysłannikami dyplomatycznymi

na dworach monarchów

• wymienia co najmniej trzy różnice między architekturą romańską a gotycką

• wyjaśnia, dlaczego ludzie w średniowieczu odbywali pielgrzymki do miejsc świętych

• omawia zróżnicowanie społeczne mieszkańców średniowiecznego miasta

• wyjaśnia pojęcia: cech, burmistrz, rajca, rada miejska

• wyjaśnia, kto nadawał miastom prawa miejskie

• umieszcza na linii chronologicznej lata panowania Kazimierza Jagiellończyka

• wyjaśnia pojęcia: detal, pracownia, rzemieślnik, artysta

• opisuje sposób wychowania na dworze królewskim

• wyjaśnia, na czym polegała działalność dyplomatyczna Jana Długosza

• wyjaśnia powiedzenie: „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”

• wyjaśnia, czym szlachta wyróżniała się spośród innych stanów

• wyjaśnia, czym różniła się magnateria od szlachty

• opowiada, jak wyglądało życie codzienne w folwarku szlacheckim

• wyjaśnia znaczenie założenia Szkoły Rycerskiej dla rozwoju szkolnictwa w Polsce

• wyjaśnia znaczenie powołania Komisji Edukacji Narodowej dla rozwoju szkolnictwa w Polsce

• opowiada, jak wyglądało życie codzienne w osiemnastowiecznej Warszawie

• wymienia postacie Ignacego Krasickiego, Grzegorza Piramowicza, Bernarda Bellotto oraz opisuje

ich dokonania

• porównuje życie ludzi w XIX wieku i we wcześniejszych epokach

• omawia znaczenie wynalezienia parowozu

Ocena bardzo dobra

• wyjaśnia pojęcie: mit

• posługuje się osią czasu

• wyjaśnia, jakie wydarzenie posłużyło do podziału czasu na wydarzenia przed naszą erą i wydarzenia

naszej ery

• wyjaśnia pojęcie: kartografia

• wymienia co najmniej jedno znane mu muzeum i skansen

• wyjaśnia, co to jest tolerancja

• wyjaśnia, czym zajmuje się w szkole samorząd uczniowski i jaki ma wpływ na życie szkoły

• wie, skąd się wzięły nazwiska

• rysuje uproszczone drzewo genealogiczne swojego rodu

• opowiada o swoim regionie, jako o małej ojczyźnie

• odszukuje w różnych źródłach i przedstawia informacje dotyczące swojej miejscowości/regionu

• podaje przykłady gwar i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą

• podaje genezę symboli lokalnych

• wyjaśnia, skąd się wzięły herby

• wymienia, jakie obyczaje i tradycje składają się na folklor (twórczość artystyczna, baśnie, legendy,

przysłowia, rzeźbiarstwo, muzyka, tańce, potrawy regionalne)

• wyjaśnia, na czym polega stołeczny charakter Warszawy

• wymienia dawne stolice Polski (Gniezno, Kraków)

• opowiada, jak przebiegała ewolucja człowieka, jak zmieniała się jego postawa i mózg

• samodzielnie formułuje wypowiedź ustną na temat życia ludzi w Biskupinie

• porównuje życie mieszkańców Biskupina i życie ludzi pierwotnych – wskazuje podobieństwa

i różnice

• omawia funkcje legend dla budowania tożsamości narodu polskiego

• potrafi oddzielić fakty historyczne od legend

• samodzielnie wypowiada się na temat, czy legendy mogą być dla nas źródłem historycznym

• podaje przykłady nazw osad średniowiecznych specjalizujących się w określonym rzemiośle

• opowiada o życiu codziennym mieszkańców podgrodzia

• wymienia władcę, który zjednoczył cześć plemion zamieszkujących ziemie polskie

• wyjaśnia, na czym polegała działalność dyplomatyczna Zawiszy Czarnego

• omawia funkcje herbu rycerskiego

• porównuje życie na wsi współcześnie i w średniowieczu – wskazuje podobieństwa i różnice

• wyjaśnia genezę jasełek i przedstawień pasyjnych, wie, że wprowadzili je w Kościele katolickim

franciszkanie

• samodzielnie formułuje wypowiedź ustną na temat życia codziennego w zakonach średniowiecznych

• stosuje pojęcia: reguła zakonna, kaznodzieja, zakon, klasztor, pergamin, inicjał

• wskazuje na ilustracji: sklepienie krzyżowe, witraż, rozetę

• wyjaśnia pojęcia: fundator, krypta, relikwie

• wyjaśnia, z czego wynikała pobożność ludzi średniowiecza

• opowiada, co znajduje się w krypcie św. Leonarda w podziemiach katedry wawelskiej

• omawia zajęcia rzemieślników mieszkających w średniowiecznym mieście

• podaje przykłady nazw ulic, które wywodzą się od mieszkających tam rzemieślników

• opowiada, jak powstawał ołtarz Wita Stwosza

• wyjaśnia, kto był jego fundatorem

• wyjaśnia, dlaczego Jan Długosz uznawany jest za pierwszego polskiego historyka

• opisuje znaczenie Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej nauki

• wyjaśnia i podkreśla znaczenie odkrycia Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauki

• opowiada o różnorodności stanu szlacheckiego

• omawia znacznie magnaterii w życiu politycznym i kulturalnym Rzeczypospolitej

• opowiada o rozwoju kultury polskiej w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego

• omawia genezę powstania fabryk i nowej klasy społecznej – robotników

• opisuje zmiany w sposobach podróżowania w XIX wieku

Ocena celująca

• własnymi słowami wyjaśnia, dlaczego historię nazywamy nauczycielką życia

• uzasadnia, dlaczego zabytki i źródła historyczne należy chronić i zabezpieczać przed zniszczeniem

• samodzielnie posługuje się mapą historyczną

• wyjaśnia, na czym polega różnica między tolerancją a obojętnością wobec drugiego człowieka

• podaje pochodzenie nazwisk: Kowalski, Młynarski, Górski

• opowiada, co dla niego oznacza pojęcie małej ojczyzny, jakie miejsce uznaje za swoją małą ojczyznę

• opowiada o okolicznościach powstania polskiego hymnu narodowego

• porównuje życie koczownicze z życiem osiadłym ludzi

• wyjaśnia, dlaczego zmiana trybu życia ludzi z koczowniczego na rolniczy miała bardzo duże znaczenie dla

rozwoju ludzkości

• omawia znaczenie pracy archeologów dla poznania przeszłości

• wymienia najstarszych polskich kronikarzy w porządku chronologicznym,

• wie, kto według legendy, dał początek dynastii piastowskiej

• podaje przykłady postaci legendarnych i historycznych

• charakteryzuje gród, jako ośrodek władzy książęcej

• wskazuje na mapie historycznej Polski XIV wieku co najmniej trzy zamki średniowieczne

• rozumie, na czym polegał ścisły związek życia codziennego średniowiecznych chłopów z przyrodą

i porami roku

• wyjaśnia, dlaczego chłopi mieli najmniej praw spośród wszystkich stanów

• na podstawie fragmentu tekstu źródłowego wymienia zasady postępowania franciszkanów

• wyjaśnia określenie „benedyktyńska praca”

• na podstawie tekstu źródłowego omawia udział szlachty i ludu w budowaniu średniowiecznych

kościołów

• porównuje wygląd miast współczesnych do miast średniowiecznych – wskazuje podobieństwa

i różnice

• wyjaśnia, jakie informacje o życiu mieszkańców średniowiecznego Krakowa można odnaleźć

w ołtarzu Wita Stwosza

• na podstawie tekstu źródłowego i wiedzy pozapodręcznikowej wyjaśnia, dlaczego Jan Długosz

podjął się spisania dziejów polskich

• odróżnia pojęcia: astrolog i astronom

• wyjaśnia, z jakiej grupy społeczeństwa średniowiecznego wyłoniła się szlachta

• na podstawie obrazów Bernarda Bellotta, zwanego Canalettem, opisuje życie codzienne

w Warszawie w XVIII wieku

• omawia wpływ wynalazków na poprawę jakości życia ludzi w XIX wieku

Wymagania na poszczególne oceny dla kl. V

Ocena dopuszczająca

wyjaśnia, do czego służy oś czasu

wymienia epoki historyczne

rozumie, co oznacza pojęcie chronologia

wyjaśnia pojęcia: tysiąclecie, wiek, półwiecze

wskazuje na mapie Mezopotamię

na podstawie ilustracji omawia wygląd bramy Isztar

wie, co to było pismo klinowe

wymienia co najmniej jeden wynalazek Sumerów

wie, kim był Hammurabi

wskazuje na mapie Egipt i Nil

wie, kim był faraon

na podstawie ilustracji omawia wygląd piramidy

podaje kilka informacji na temat pozycji kapłanówwskazuje na mapie Grecję

na podstawie rysunku omawia życie codzienne w greckiej polis

wie, co oznacza pojęcie Hellada i Hellenowie

wyjaśnia pojęcie demokracja

wskazuje na mapie Ateny i Spartę

opisuje, jak funkcjonowała demokracja ateńska

wyjaśnia, co oznacza, że Sparta była państwem żołnierzy

wie, z kim Grecy toczyli wojny w V w. p.n.e.

wymienia co najmniej jednego z wielkich greckich filozofów

wie, w którym wieku p.n.e. odbyły się pierwsze igrzyska starożytne

wymienia kilku greckich bogów

opowiada co najmniej jeden mit

wie, że Grecy byli twórcami teatru

na podstawie ilustracji omawia wygląd teatru greckiego

na podstawie ilustracji omawia wygląd Akropolu

wymienia co najmniej jedną cechę charakterystyczną greckich rzeźb i posągów

odróżnia styl czarnofigurowy od czerwono figurowego

wskazuje na mapie Półwysep Apeniński

wskazuje na osi chronologicznej wiek, w którym założono Rzym

na podstawie ilustracji opisuje wygląd rzymskiej ulicy

opowiada co najmniej jedną legendę związaną z założeniem Rzymu

wyjaśnia pojęcie republika

wie, że językiem Rzymian była łacina

na podstawie ilustracji omawia strój i uzbrojenie rzymskiego legionisty

wie, kim byli Hannibal, Juliusz Cezar i Oktawian August

umieszcza na osi chronologicznej I w. p.n.e.

wyjaśnia pojęcia: cesarstwo, legion, legionista

wymienia prawo rzymskie jako podstawę współczesnego prawa

wymienia największe osiągnięcia Rzymian: drogi, akwedukty i mosty

na podstawie ilustracji omawia wygląd rzymskiej ulicy

na podstawie ilustracji omawia wygląd domu bogatego Rzymianina

wymienia kilku rzymskich bogów

wie, kim byli gladiatorzy

wymienia przykładowe rozrywki Rzymian

wyjaśnia pojęcie niewolnik

wskazuje na osi czasu I w. n.e.

wskazuje na mapie Palestynę

wie kim był Jezus z Nazaretu

wie, że narodziny Jezusa uznano za początek naszej ery (n.e.)

wyjaśnia pojęcia: apostoł, Ewangelia

wskazuje na osi chronologicznej V w. n.e.

wyjaśnia pojęcie barbarzyńca

wskazuje na mapie Rzym i Konstantynopol

wymienia plemiona Wandalów i Hunów

wskazuje na mapie państwo Karola Wielkiego

wyjaśnia pojęcie koronacja

na podstawie ilustracji omawia sposób kopiowania ksiąg w średniowieczu

wie, że językiem urzędowym w państwie Karola Wielkiego była łacina

wymienia państwa, jakie powstały po podziale królestwa Karola Wielkiego na trzy części

wskazuje na mapie tereny zamieszkiwane przez Polan i Wiślan

określa wiek, w którym panował Mieszko I

na podstawie ilustracji opisuje wygląd grodu

wie, co wydarzyło się w 966 roku

wymienia państwo, z którym Mieszko I prowadził zwycięskie wojny

wie, kim był święty Wojciech i dokąd udał się z misją

wyjaśnia pojęcie poganin

wskazuje na mapie miejsce pochowania świętego Wojciecha

wie, co przedstawiają Drzwi Gnieźnieńskie

umieszcza na osi czasu rok zjazdu gnieźnieńskiego oraz rok koronacji Bolesława Chrobrego

wskazuje na mapie zasięg terytorialny państwa Bolesława Chrobrego

opowiada o zjeździe gnieźnieńskim

wie, który władca podzielił państwo polskie na dzielnice

umieszcza na osi czasu rok 1138

wyjaśnia pojęcie dynastia

wskazuje na mapie państwo zakonu krzyżackiego

podaje datę koronacji Władysława Łokietka

wymienia władcę, który zjednoczył państwo polskie

wskazuje na mapie Wielkopolskę i Małopolskę

wskazuje na osi chronologicznej wiek XIV

wskazuje na mapie państwo polskie za czasów Kazimierza Wielkiego

wyjaśnia pojęcie dyplomata

wyjaśnia, kogo gościł Wierzynek

wymienia władcę, który założył Akademię w Krakowie

wyjaśnia pojęcia: uniwersytet, żak

wymienia najsłynniejszych absolwentów Akademii Krakowskiej

wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Królestwo Węgierskie, Wielkie Księstwo Litewskie

wyjaśnia, jak to się stało, że Władysław Jagiełło został królem Polski

wymienia nazwę dynastii, której początek dał Władysław Jagiełło

na podstawie ilustracji opisuje wygląd zamku w Malborku

wskazuje na mapie Pomorze Gdańskie

podaje datę bitwy pod Grunwaldem, wie czyim zwycięstwem się zakończyła

Ocena dostateczna

umieszcza daty na osi czasu w kolejności chronologicznej

wyjaśnia skróty p.n.e., n.e.

określa wiek danego wydarzenia

wymienia epoki historyczne w kolejności chronologicznej

oblicza czas, jaki upłynął między wydarzeniami

wskazuje na mapie Tygrys i Eufrat

krótko omawia znaczenie kanałów nawadniających dla rozwoju rolnictwa w Mezopotamii

wie, kim byli Sumerowie

na podstawie ilustracji opisuje wygląd zigguratu

na podstawie ilustracji omawia budowę greckich statków handlowych

wie, jak funkcjonowała demokracja ateńska

wyjaśnia pojęcie agora

wyjaśnia pojęcia: barbarzyńca, kolonie, polis

wyjaśnia, do czego służyły ostrakony

krótko omawia najważniejsze cechy demokracji ateńskiej

wie, kim byli: Perykles, Miltiades, Leonidas i Kserkses

na podstawie ilustracji opisuje uzbrojenie hoplity

krótko omawia przebieg i wynik wojen grecko-perskich

krótko omawia przebieg starożytnych igrzysk

wymienia cechy charakterystyczne religii starożytnych Greków

wie, kim byli Herodot, Sokrates, Platon i Arystoteles

wyjaśnia pojęcia: filozofia, olimpiada, igrzyska, mit, ambrozja, teatr, Olimp, bogowie olimpijscy,

heros, teatr grecki

umieszcza na osi chronologicznej V w. p.n.e. – okres rozkwitu kultury greckiej

wymienia porządki architektoniczne greckich kolumn

wie, komu była poświęcona największa świątynia ateńskiego Akropolu

opowiada, jak wyglądał Partenon

wie, kim był Fidiasz

podaje datę założenia Rzymu

wyjaśnia pojęcie Imperium Rzymskie

wymienia uprawnienia zgromadzenia ludowego, senatu, trybunów ludowych i konsulów

opowiada legendy o założeniu Rzymu

wie, kto mógł zostać senatorem

wyjaśnia, dlaczego wilczyca jest symbolem Rzymu

podaje pochodzenie słowa republika

wyjaśnia pojęcia: termy, akwedukty

wymienia przyczyny podbojów Rzymian

wskazuje na mapie Kartaginę i Galię

wyjaśnia pojęcia: dyktator, cezar, centurion, legat

omawia sposób dojścia Cezara do władzy

wyjaśnia, czym były prowincje rzymskie i jaka była rola namiestników

wyjaśnia, skąd pochodzi słowo cesarz

wie, czym był Panteon

opisuje Forum Romanum jako centrum życia starożytnego Rzymu

na podstawie informacji opisuje sposób budowania rzymskich dróg

wyjaśnia, jaką pozycję miała rodzina w społeczeństwie rzymskim

wyjaśnia, jacy bogowie tworzyli Trójcę Kapitolińską

omawia wygląd i przeznaczenie Panteonu

wie, co się odbywało w Koloseum i w Cyrku Wielkim

wyjaśnia pojęcia: igrzyska, amfiteatr

wymienia symbole pierwszych chrześcijan

wyjaśnia, kogo nazywamy chrześcijanami

umieszcza na osi chronologicznej wiek, w którym

chrześcijanie mogli wyznawać swoją religię, bez narażenia się na prześladowania

wyjaśnia pojęcia: Dobra Nowina, przypowieść, tolerancja, Mesjasz

wymienia przyczyny słabości cesarstwa rzymskiego

wskazuje na mapie kierunki podbojów Hunów i Wandalów

podaje datę koronacji Karola Wielkiego na cesarza i określa, jaki to jest wiek

podaje nazwę plemienia, którego władcą był Karol Wielki

podaje przykłady wspierania nauki przez Karola Wielkiego

krótko omawia wygląd pałacu w Akwizgranie – wyjaśnia pojęcie arkady

wskazuje na mapie najważniejsze grody Polan i Wiślan

omawia okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I

wie, kim była Dobrawa

opisuje znaczenie i zadania drużyny książęcej

wyjaśnia pojęcia: plemię, ród, książę, Piastowie, chrzest, gród obronny, drużyna, danina

zna datę 972 i wie, co się wtedy wydarzyło

wie, kto został następcą Mieszka I

pokazuje na mapie tereny zamieszkane przez Prusów

krótko opowiada o wyprawie biskupa Wojciecha

wyjaśnia, dlaczego Drzwi Gnieźnieńskie są dziełem sztuki i źródłem historycznym

wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry sprowadził ciało Wojciecha do Gniezna

wyjaśnia pojęcia: chrześcijaństwo, biskup, misja, patron

umieszcza na osi czasu rok 997

wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego

wyjaśnia pojęcia: wojowie, wyprawa wojenna, koronacja

wie, co to jest Szczerbiec i skąd, według legendy, pochodzi jego nazwa

podaje przyczyny podziału Polski na dzielnice

opisuje ekspansję Krzyżaków na Pomorzu i Kujawach

wymienia dzielnice zjednoczone przez Władysława Łokietka

podaje lata panowania Kazimierza Wielkiego

wyjaśnia pojęcie przywilej

wymienia państwa, z którymi Kazimierz Wielki podpisał pokój

wyjaśnia, dlaczego król Kazimierz otrzymał przydomek Wielki

podaje datę założenia Akademii Krakowskiej

wymienia władców, którzy odnowili i unowocześnili Akademię Krakowską

wyjaśnia pojęcia: bakałarz, bursa, kolegium, rektor

wymienia nazwę najstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego

wyjaśnia, kto mógł zostać żakiem, a kto profesorem na uniwersytecie

wyjaśnia pojęcie unia personalna

podaje datę 1385 i wie, co się wtedy wydarzyło

wymienia przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie

wyjaśnia, kim byli trubadurzy

wymienia przyczyny i skutki wojny z zakonem krzyżackim

wyjaśnia, dlaczego zamek w Malborku był trudny do zdobycia wymienia wojska walczące po stronie

polsko--litewskiej i walczące po stronie krzyżackiej

na podstawie ilustracji opisuje wygląd rycerzy średniowiecznych

podaje lata panowania Kazimierza Wielkiego

wyjaśnia pojęcie przywilej

wymienia państwa, z którymi Kazimierz Wielki podpisał pokój

wyjaśnia, dlaczego król Kazimierz otrzymał przydomek Wielki

podaje datę założenia Akademii Krakowskiej

wymienia władców, którzy odnowili i unowocześnili Akademię Krakowską

wyjaśnia pojęcia: bakałarz, bursa, kolegium, rektor

wymienia nazwę najstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego

wyjaśnia, kto mógł zostać żakiem, a kto profesorem na uniwersytecie

wyjaśnia pojęcie unia personalna

podaje datę 1385 i wie, co się wtedy wydarzyło

wymienia przyczyny i skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie

wyjaśnia, kim byli trubadurzy

wymienia przyczyny i skutki wojny z zakonem krzyżackim

wyjaśnia, dlaczego zamek w Malborku był trudny do zdobycia

wymienia wojska walczące po stronie polsko-

-litewskiej i walczące po stronie krzyżackiej

na podstawie ilustracji opisuje wygląd rycerzy średniowiecznych

Ocena dobra

określa wiek wydarzeń historycznych i połowę wieku

wymienia wydarzenie, jakie zostało uznane za początek naszej ery

zna daty graniczne epok historycznych, wie co się wtedy wydarzyło

wyjaśnia, czym są fakty historyczne

podaje definicję chronologii

wyjaśnia pojęcie cywilizacja

omawia życie codzienne i zajęcia Sumerów

opisuje wygląd miast w Mezopotamii

wyjaśnia pochodzenie nazwy Babilonia

omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji

wyjaśnia, kto w greckim polis mógł zostać obywatelem

opowiada, jaką funkcję pełniła grecka agora

opisuje życie codzienne greckiej rodziny

na podstawie materiału ikonograficznego opisuje grecki dom

przedstawia w kolejności chronologicznej najważniejsze bitwy wojen grecko-perskich

charakteryzuje ustrój Sparty

wyjaśnia, kim byli Persowie i dlaczego ruszyli z wyprawą przeciwko państwom greckim

wyjaśnia, na czym polegało spartańskie wychowanie

wyjaśnia, skąd się wzięła filozofia

omawia poglądy Platona i Arystotelesa na temat dobra

przedstawia przebieg starożytnych igrzysk

opowiada mity o Heraklesie i Odyseuszu

wyjaśnia, dlaczego Herodota nazywamy ojcem historii

wymienia greckich bogów i dziedziny, jakimi się opiekowali

wymienia cechy charakterystyczne greckiej architektury

opowiada, jak Grecy rzeźbili i ozdabiali rzeźby i posągi

charakteryzuje styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy greckiego malarstwa wazowego

omawia położenie i warunki geograficzne Rzymu

wymienia przyczyny rozwoju Rzymu

opowiada o rzymskim senacie

wyjaśnia, w jakich okolicznościach Rzym stał się republiką

na osi chronologicznej umieszcza daty założenia Rzymu i wprowadzenia republiki

wskazuje na mapie największy zasięg Imperium Rzymskiego

wyjaśnia różnicę między republiką a cesarstwem

charakteryzuje sposób walki Galów

wie, w jakich okolicznościach wznoszono łuki tryumfalne

krótko omawia wojny Rzymu z Kartaginą

omawia władzę cesarzy rzymskich, wymienia ich prerogatywy

podaje przykłady zasad rzymskiego prawa stosowanych do dziś

opisuje sposób budowania rzymskich dróg

wskazuje przykłady naśladowania przez Rzymian architektury greckiej

wyjaśnia powiedzenie „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”

omawia religię Rzymian

charakteryzuje ulubione rozrywki Rzymian – wyścigi rydwanów i walki gladiatorów

wie, w jaki sposób zdobywano niewolników w Imperium Rzymskim

omawia symbolikę chrześcijańską

wyjaśnia, dlaczego pierwsi chrześcijanie modlili się w katakumbach

podaje przyczyny i przebieg prześladowań chrześcijan w Rzymie

krótko omawia działalność apostołów Piotra i Pawła z Tarsu

podaje współczesne znaczenia słów wandal i barbarzyńca

podaje daty podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie oraz datę upadku cesarstwa zachodniego

wie, kim byli Słowianie i Germanie

wyjaśnia, kogo kształciła szkoła pałacowa w Akwizgranie i na czym polegała karolińska reforma

pisma łacińskiego

wymienia działania cesarza, które doprowadziły do rozwoju kultury i architektury

wymienia zasługi Karola Wielkiego dla rozwoju średniowiecznej Europy

na podstawie mapy omawia rozwój terytorialny państwa Mieszka

wymienia przyczyny przyjęcia chrztu przez księcia Polan

omawia znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka I

opisuje wyprawę biskupa Wojciecha do Prusów

wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry pomógł biskupowi zorganizować wyprawę chrystianizacyjną

omawia symbolikę włóczni św. Maurycego i diademu cesarskiego

wskazuje na mapie tereny podbite przez Bolesława Chrobrego na wschodzie

wyjaśnia, czym była dzielnica senioralna

podaje skutki pozytywne i negatywne sprowadzenia Krzyżaków na ziemie polskie

wie, jakie tereny stały się łupem Tatarów w XIII wieku

omawia rozwój gospodarczy ziem polskich w czasach rozbicia dzielnicowego

wyjaśnia, dlaczego Kazimierz Wielki wolał prowadzić działania dyplomatyczne, niż działania

zbrojne

opisuje, jak zmienił się Kraków w czasach Kazimierza Wielkiego

wymienia gości Kazimierza Wielkiego na uczcie u Wierzynka

wyjaśnia, dlaczego Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską

wymienia przedmioty wykładane w Akademii ­Krakowskiej

opisuje życie codzienne krakowskiego żaka

wyjaśnia, jak były prowadzone zajęcia na uniwersytecie

omawia rolę, jaką odgrywał rektor na uniwersytecie

charakteryzuje sytuację Litwy przed zawarciem unii z Polską

wyjaśnia, w jaki sposób król Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga dbali o rozwój nauki i sztuki

w Polsce

wyjaśnia, dlaczego państwo krzyżackie było zagrożeniem dla Polski i Litwy

omawia kolejne etapy wojny

przedstawia przebieg oblężenia Malborka i jego skutki

Ocena bardzo dobra

charakteryzuje epoki historyczne

bezbłędnie umieszcza daty na osi chronologicznej i określa, czy jest to pierwsza, czy druga połowa

wieku

charakteryzuje położenie geograficzne Mezopotamii z uwzględnieniem wpływu środowiska na życie

ludzi

omawia znaczenie wynalezienia koła i pisma dla rozwoju człowieka

wie, jakie nauki rozwinęły się w Babilonii

omawia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej

wie, czym zajmowała się rada pięciuset

porównuje ustrój Aten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich

przedstawia na mapie i szczegółowo omawia przebieg wojen grecko-perskich

porównuje igrzyska starożytne do igrzysk nowożytnych, wskazuje cechy wspólne i różnice

porównuje teatr grecki do teatru współczesnego

łączy pochodzenie igrzysk z obchodami świąt na cześć Zeusa, a korzenie teatru z uroczystościami

na cześć Dionizosa

wyjaśnia, na czym polegał wpływ kultury greckiej na inne regiony Morza Śródziemnego i Morza

Czarnego

samodzielnie zastanawia się, jakim źródłem historycznym są dla nas dzieła sztuki

porównuje opowieści o założeniu Rzymu z ustaleniami historyków

na podstawie planu omawia rozwój terytorialny Rzymu

porównuje ustrój republikańskiego Rzymu z demokracją ateńską – wskazuje podobieństwa i różnice

podaje przykłady rzymskich budowli, które możemy oglądać także dzisiaj

wyjaśnia, dlaczego dla starożytnych Rzymian ważne było budowanie dróg

porównuje religię Rzymian i Greków, wskazuje podobieństwa i różnice

wskazuje, czym różniły się igrzyska greckie od igrzysk rzymskich

porównuje pozycję ludzi wolnych i niewolników w cesarstwie rzymskim

wskazuje na mapie kraje, w których apostołowie głosili naukę Jezusa

charakteryzuje nauczanie Jezusa

omawia dziedzictwo cywilizacji rzymskiej

wyjaśnia, na czym polegała przewaga militarna plemion barbarzyńskich nad Rzymianami

omawia rozwój terytorialny państwa Karola Wielkiego

wymienia wzorce, jakie czerpali władcy państw średniowiecznych z państwa Karola Wielkiego

porównuje wierzenia Słowian do religii chrześcijańskiej

wyjaśnia, dlaczego chrześcijaństwo przyszło do nas z Czech, a nie z cesarstwa niemieckiego

analizuje tekst źródłowy

na podstawie przedstawień na Drzwiach Gnieźnieńskich opowiada żywot św. Wojciecha

wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry uważany jest za dobrego władcę

omawia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego

wymienia synów Bolesława Krzywoustego i wskazuje na mapie dzielnice, jakimi rządzili

omawia skutki rozbicia dzielnicowego

szczegółowo omawia okoliczności sprowadzenia Krzyżaków do Polski

uzasadnia twierdzenie, że Kazimierz Wielki „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”

wyjaśnia, jakie znaczenie dla państwa polskiego miała kodyfikacja prawa i wybicie wspólnej dla

całego kraju monety

opisuje znaczenie panowania Kazimierza Wielkiego i Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej

nauki i sztuki

wyjaśnia, dlaczego Akademia Krakowska nosi nazwę Uniwersytet Jagielloński

opisuje średniowieczne rozrywki i zabawy

wyjaśnia, jaki wpływ miało możnowładztwo małopolskie na wybór męża dla Jadwigi

omawia skutki bitwy pod Grunwaldem z punktu widzenia Krzyżaków, Polaków i Litwinów

Ocena celująca

samodzielnie układa oś czasu swojej rodziny, przedstawia wydarzenia w porządku

chronologicznym i je opisuje

samodzielnie analizuje tekst źródłowy dotyczący praw ustanowionych przez Hammurabiego

opisuje i podkreśla wpływ cywilizacji babilońskiej na dzieje ludzkości

porównuje demokrację ateńską ze współczesnym ustrojem Polski

korzystając ze źródeł pozapodręcznikowych wyszukuje informacje o „polskich Termopilach”

i przygotowuje na ten temat prezentację

samodzielnie zbiera i prezentuje informacje dotyczące wskrzeszenia idei igrzysk w XIX wieku

wymienia słowa pochodzenia greckiego (np.: gimnazjum, geografia, biologia, stadion, biblioteka)

wskazuje wpływy architektury greckiej na style architektoniczne późniejszych epok

porównuje ustrój demokracji rzymskiej ze współczesną demokracją

omawia wpływ wybitnych jednostek (Hannibal, Cezar, Oktawian August) na dzieje Rzymu

wymienia państwa Europy, Afryki i Azji, w których można zobaczyć pozostałości rzymskich dróg,

akweduktów i mostów

samodzielnie przygotowuje wypowiedź na temat sieci dróg rzymskich, wykorzystuje informacje

pozapodręcznikowe – encyklopedie, literaturę przedmiotu, internet

na podstawie informacji poza- podręcznikowych odpowiada na pytanie, czy chrześcijanie mogą wyznawać

dziś religię na całym świecie, czy są miejsca, gdzie są prześladowani

podaje przykłady nietolerancji w dzisiejszym świecie

wyszukuje informacje na temat dalszych losów cesarstwa wschodniorzymskiego

wyjaśnia, dlaczego Karola Wielkiego nazwano ojcem Europy

samodzielnie analizuje teksty źródłowe dotyczące panowania Mieszka I

samodzielnie gromadzi informacje na temat patronów Polski

omawia rolę sztuki – rzeźb, malowideł – w przekazywaniu wiernym informacji o świętych oraz

zasad Pisma Świętego

na podstawie informacji poza- podręcznikowych opowiada o panowaniu Ottona III i jego wizji

Europy składającej się z czterech części

przedstawia okoliczności utworzenia państwa zakonu krzyżackiego

na podstawie mapy w podręczniku wymienia ziemie przyłączone do Polski przez Kazimierza

Wielkiego

porównuje funkcjonowanie uniwersytetów w średniowieczu i w czasach współczesnych

na podstawie tekstu źródłowego wymienia cechy charakteru Władysława Jagiełły

na podstawie ilustracji w podręczniku omawia wygląd herbu Polski i Litwy

wskazuje na mapie miejscowości, w których do dzisiaj zachowały się krzyżackie zamki

samodzielnie interpretuje teksty źródłowe Jana Długosza

Szczegółowe wymagania na poszczególne oceny

Klasa VI

Ocena niedostateczna

Uczeń:

nie opanował treści na poziomie koniecznym

ma bardzo poważne braki w podstawowych wiadomościach i umiejętnościach

uniemożliwiające dalszą naukę,

nie przejawia chęci przyswajania nowych wiadomości i współpracy z nauczycielem

nie prowadzi zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń,

nie odrabia pracy domowej i nie jest przygotowany do lekcji

ocena dopuszczająca

Uczeń:

przy pomocy nauczyciela i ilustracji w podręczniku opowiada, jak działał system

nawadniający

z pomocą nauczyciela wymienia zajęcia mieszkańców Egiptu

przy pomocy nauczyciela opowiada o religii Żydów

zna postacie mityczne: Zeusa, Hery

opowiada na podstawie ilustracji z podręcznika, jak Grecy wyobrażali sobie bogów i

wymienia atrybuty przedstawionych tam bogów

zna pojęcia: plemiona polskie, chrzest Polski, Gniezno, Prusowie, zjazd gnieźnieński,

koronacja testament Bolesława Krzywoustego, rozbicie dzielnicowe, wielki mistrz, zakon

krzyżacki, papież, Tatarzy, bitwa pod Legnica, Akademia Krakowska, unia, bitwa pod

Grunwaldem

zna postacie: Mieszka I, Dobrawy, Bolesława Chrobrego, Ottona III, biskupa Wojciecha,

Bolesława

Krzywoustego, Konrada Mazowieckiego, Henryka Pobożnego, Władysława Łokietka,

Kazimierza Wielkiego, Jadwigi, Władysława Jagiełły, Ulricha von Jungingena, Witolda,

Kazimierza Jagiellończyka

Ocena dostateczna

Uczeń

• zna pojęcia: gród, dynastia Piastów, arcybiskupstwo, dzielnica senioralna, senior, Pomorze

Gdańskie, spisanie prawa, Kujawy, Wielkopolska, Małopolska, Litwa, Jagiellonowie, Żmudź,

wojna trzynastoletnia,

• Prusy Zakonne, Prusy Królewskie

• wymienia plemiona, które dały początek państwu polskiemu,

• zna i zaznacza na osi czasu datę 966 r.

• opowiada, jak dawniej odbywał się chrzest

• przedstawia rolę misji biskupa Wojciecha w Prusach

• opowiada o zjeździe w Gnieźnie

• wymienia osiągnięcia Bolesława Krzywoustego i opowiada, dlaczego Bolesław podzielił

Polskę na dzielnice

• odpowiada, dlaczego Konrad Mazowiecki sprowadził

• Krzyżaków do Polski

• zna pojęcia: feudalizm, stan, rycerstwo, mieszczaństwo, chłopstwo, duchowieństwo, cech,

uniwersytet i wymienia istniejące w średniowieczu stany

• opowiada o średniowiecznym mieście i jego mieszkańcach

• na podstawie ilustracji opowiada o bitwie pod Legnica

• odpowiada, dlaczego króla Kazimierza III nazwano Wielkim i wymienia reformy Kazimierza

Wielkiego

• opowiada, jak handlowano w Krakowie w czasach Kazimierza Wielkiego

• przedstawia na podstawie podręcznika pokrewieństwo Piastów i Andegawenów

• wymienia warunki unii w Krewie

• wymienia przyczyny wojen z Krzyżakami i opowiada o bitwie pod Grunwaldem

• pojęcia: styl romański, styl gotycki, sklepienie,

• przypory, tryptyk, skryptorium, kopista,

• kronika, rocznik, psałterz

• wskazuje na podstawie ilustracji podobieństwa i różnice pomiędzy poznanymi

średniowiecznymi budowlami obronnymi

• Uczeń:

• zna pojęcia: społeczeństwo stanowe, danina, dziesięcina, autorytet, język łaciński, języki

• narodowe, renesans, humanizm

• zna i zaznacza na osi czasu daty: 1492 r.,

• ., 1517 r.

• wymienia pozytywne i negatywne skutki odkryć geograficznych

• wskazuje i zaznacza na osi czasu daty: 1569 r., 1573 r., 1648 r., 1655 r., 1660 r., 1683 r. oraz

wie, jakich wydarzeń one dotyczą

• wymienia narodowości żyjące w granicach Rzeczpospolitej Obojga Narodów

• wymienia współczesne mniejszości narodowe w Polsce

• opisuje przebieg „potopu” szwedzkiego

• wymienia przyczyny wojen polsko-tureckich

• zna pojęcia: absolutyzm, barok sarmatyzm,

• klasycyzm, epidemia, rewolucja przemysłowa, maszyna parowa

• zna postacie: Augusta II, Augusta III, Stanisława

• Augusta Poniatowskiego, Stanisława Konarskiego,

• Tadeusza Rejtana

• wskazuje na mapie Polski ziemie utracone na rzecz

• poszczególnych zaborców

• wymienia przyczyny słabości Rzeczpospolitej

• zna pojęcia: Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej, Teatr Narodowy, Sejm Wielki,

kadencja,

• wymienia zmiany, jakie w Oświacie wprowadzili Stanisław August Poniatowski i KEN

• zna daty: 1773 r., 1788 -1792 r., 1791 r., 1793 r.. i zaznacza je na osi czasu

• podaje reformy Sejmu Wielkiego

• wymienia postanowienia Konstytucji 3 maja

• wymienia przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego

• wskazuje na mapie ziemie utracone po trzecim rozbiorze Rzeczpospolitej

• zna datę 1789 r., 1805 r. i 1815 r. i zaznacza je na osi czasu

• zna prawa, które nadawała Francuzom Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela

• wskazuje na mapie Europy Francję i Księstwo Warszawskie

• wskazuje na mapie posiadłości dwóch największych mocarstw kolonialnych i wymienia

najbardziej

• skolonizowane kontynenty

• podaje korzyści, które państwa europejskie czerpały z posiadania kolonii

• wie, dlaczego uchwalono Powszechną Deklarację Praw Człowieka i Deklarację Praw Dziecka

• zna i zaznacza na osi czasu datę 1830 r.

• , 1863 r.

• zna pojęcia: Legiony Polskie i wie, dlaczego powstały we Włoszech

• zna postacie: Piotra Wysockiego, Romualda Traugutta, Mickiewicza, Juliusza Słowackiego,

Fryderyka Chopina, Jana Matejki, Henryka Sienkiewicza

• zna pojęcia: powstanie narodowe, wojna partyzancka, emigracja

• wymienia przyczyny powstań narodowych w XIX w. na ziemiach polskich i skutki ich upadku

• wskazuje na mapie w podręczniku regiony świata, do których dotarli polscy emigranci

• wie, na czym polegały rusyfikacja i germanizacja

• opisuje sytuację robotników łódzkich na przełomie

• XIX i XX w.

• zna i zaznacza na osi czasu daty: 1914 r., 1918 r.

• zna postacie: arcyksięcia Franciszka Ferdynanda,

• Włodzimierza Lenina, Józefa Stalina,

• wskazuje na mapie w podręczniku Sarajewo, Bałkany

• państwa centralne i alianckie

• wskazuje na mapie granice II Rzeczpospolitej

• omawia okoliczności odzyskania przez Polskę niepodległości

• rozumie znaczenie bitwy warszawskiej dla losów państwa polskiego

• wskazuje na mapie w atlasie granice ZSRR

• wskazuje na mapie w atlasie obszary przyłączone do III Rzeszy

• zna postacie: Józefa Piłsudskiego, Gabriela Narutowicza, Stanisława Wojciechowskiego,

Ignacego

• Mościckiego, Władysława Grabskiego,

• Stefana Żeromskiego,

• wymienia na podstawie mapy w podręczniku narody zamieszkujące II RP

• wie, czego dotyczyły żądania niemieckie wobec Polski w 1939 r.

• wyjaśnia, jakie zagrożenie dla Polski stwarzał pakt Ribbentrop-Mołotow

• zna pojęcia: analfabeta, COP

• wymienia trudności, jakie towarzyszyły budowie II Rzeczpospolitej

• wskazuje na mapie w podręczniku COP, Wolne Miasto Gdańsk, Magistralę Węglową oraz

najważniejsze ośrodki przemysłowe

• opisuje dziedziny, w których w okresie międzywojennym nastąpił znaczny rozwój techniki

• wskazuje na mapie w podręczniku kierunki ataku wojsk Niemiec i ZSRR oraz zajęte przez nie

obszary

• zna i zaznacza na osi czasu datę 1 sierpnia 1944 r.

• zna pojęcia: Generalne Gubernatorstwo, mord w Katyniu, Armia Krajowa, Gestapo, Polskie

Państwo

• Podziemne, Powstanie Warszawskie

• wyjaśnia, w jaki sposób Polskie Państwo Podziemne walczyło z okupantami

• wyjaśnia, czym był holocaust

• wymienia największe obozy koncentracyjne oraz obozy zagłady i wskazuje je na mapie

• zna i zaznacza na osi czasu daty:

• r., 8–9 maja 1945 r., 6 i 9 sierpnia 1945 r.

• przedstawia ostatnie etapy II wojny światowej

• wskazuje na mapie w atlasie miejsca najważniejszych bitew na frontach II wojny światowej,

w których uczestniczyli Polacy

• wymienia prześladowania stosowane, na co dzień przez Niemców wobec Polaków

• zna pojęcia: NATO, Układ Warszawski, ONZ

• wskazuje na mapie i wymienia po trzy państwa należące do Układu Warszawskiego i NATO

• wymienia sposoby prześladowania opozycji przez komunistów i podaje przykłady łamania

praw człowieka w latach 40. i 50.

• zna i zaznacza na osi daty: czerwiec 1956 r., grudzień 1970 r., 1980 r., 13 grudnia 1981 r.,

1989 r.

• , 1991 r.

• zna postacie: Lecha Wałęsy, gen. Wojciecha Jaruzelskiego,

• podaje przyczyny protestów społecznych przeciwko komunistycznej władzy

• zna pojęcia: wyścig zbrojeń, „pierestrojka”, okrągły stół

• wie, jakie wydarzenia przyczyniły do upadku komunizmu

ocena dobra

Uczeń:

• wyjaśnia, czym różni się osiadły tryb życia od koczowniczego

• wyjaśnia, na czym polega politeizm

• wymienia kilka osiągnięć Egipcjan

• wyjaśnia związek pomiędzy mumifikowaniem zwłok a wyobrażeniami Egipcjan na temat

życia pozagrobowego

• opisuje religię Żydów

• wyjaśnia rolę wielkich rzek w tworzeniu się cywilizacji

• wyjaśnia, na czym polegała demokracja ateńska

• wyjaśnia, na czym polegał hellenizm

• wskazuje na mapie Półwysep Apeniński, Rzym, Palestynę, Jerozolimę, miejsca, dokąd dotarła

religia

• chrześcijańska,

• opisuje osiągnięcia Rzymian i rolę prawa ich w życiu

• przedstawia wpływ kultury greckiej na kulturę rzymska

• omawia, kto i dlaczego chętnie przyjmował wiarę w Chrystusa w początkach istnienia

chrześcijaństwa

• wyjaśnia przyczyny prześladowań chrześcijan

• wyjaśnia znaczenie daty 476 r.

• wymienia przyczyny upadku państwa Rzymian

• zna i zaznacza na osi czasu daty: podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie i datę upadku

cesarstwa zachodniego

• podaje przykłady wpływu antyku na współczesna architekturę i sztukę

• zna i zaznacza na osi czasu daty podziału chrześcijaństwa 1054 r.

• wskazuje na mapie Półwysep Arabski i Mekkę

• zna i zaznacza na osi czasu 622 r. i wyjaśnia, czym dla wyznawców islamu jest ta data

• opowiada, jak powstało państwo polskie

• wyjaśnia, jaka rolę spełniali duchowni w państwie Mieszka I

• zna i zaznacza na osi czasu daty: 1000 r., 1025 r

• ., 1138 r.,1226 r., 1241 r., 1308 r., 1320 r., 1364r.,

• 1410 r., 1454 r. i 1466

• wymienia postanowienia zjazdu w Gnieźnie i omawia, jak wyobrażał sobie Europę Otton III

• wskazuje na mapie granice Polski w XII wieku

• wyjaśnia, na jakich zasadach Bolesław Krzywousty i podzielił Polskę

• wymienia skutki rozbicia dzielnicowego

• wskazuje pozytywne i negatywne skutki sprowadzeni

• a Krzyżaków do Polski i opowiada, jak zorganizowane

• było państwo krzyżackie

• wskazuje różnice pomiędzy poszczególnymi stanami

• wyjaśnia, jaka rolę pełnił Kościół katolicki w średniowieczu

• wskazuje na mapie teren państwa polskiego w XIV w.

• ., Litwę, sąsiadów Polski, Grunwald, Żmudź, Prusy Królewskie, Prusy Zakonne

• wyjaśnia sens powiedzenia, że król Kazimierz „zastał Polskę drewnianą, a zostawił

murowaną”

• wymienia postanowienia I i II pokoju toruńskiego

• podaje cechy stylów: romańskiego i gotyckiego

• wyjaśnia wpływ odkryć geograficznych na wyobrażenia ludzi o świecie

• wymienia państwa, które brały udział w odkryciach

• geograficznych

• wymienia, co najmniej dwa dzieła twórców renesansu

• wyjaśnia znaczenie pojęć: humanizm, mecenat

• wyjaśnia, czym była demokracja szlachecka

• ocenia pozytywne i negatywne skutki unii lubelskiej

• przedstawia przyczyny i skutki XVII- -wiecznych wojen Rzeczpospolitej

• omawia rolę Stefana Czarnieckiego w czasie wojny ze Szwecją

• charakteryzuje władzę, jaką sprawował Ludwik XIV

• wyjaśnia, skąd sprowadzano towary do Europy

• porównuje sztukę baroku i renesansu

• dzieli przyczyny upadku Rzeczpospolitej na wewnętrzne i zewnętrzne

• wskazuje na mapie Rzeczpospolitej ziemie utracone podczas pierwszego, drugiego i trzeciego

rozbioru

• ocenia rezultaty, jakie przyniosła reforma oświaty

• wymienia słynnych Polaków, którzy dążyli do przeprowadzenia reformy państwa

• wyjaśnia, dlaczego rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja jest obecnie Świętem Narodowym

• analizuje tekst źródłowy dotyczący Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela

• opowiada o Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim

• wskazuje na mapie w atlasie Włochy, Księstwo Warszawskie i Rosję

• zna pojęcia: dyktator, branka

• porównuje sytuację Polaków przed powstaniami i po ich upadku

• wskazuje na mapie w atlasie kilka miejsc bitew stoczonych przez powstańców w XIX w.

• rozumie pojęcia: praca u podstaw, twórczość „ku pokrzepieniu serc”

• wyjaśnia, dlaczego polscy uchodźcy po powstaniu listopadowym zostali nazwani Wielką

Emigracją

• opowiada o roli sztuki polskiej pod zaborami

• porównuje sytuację Polaków w różnych zaborach i wyjaśnia, na czym polegała autonomia w

Galicji

• wyjaśnia, jakie były skutki I wojny światowej

• wymienia cechy państwa totalitarnego

• opowiada o roli ludności cywilnej podczas kampanii wrześniowej

• opowiada o sytuacji gospodarczej na świecie po I wojnie światowej

• wyjaśnia, jakie zmiany w ustroju Polski spowodował przewrót majowy

• na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnia znaczenie

• reformy skarbu

• wyjaśnia przyczyny wybuchu II wojny światowej i klęski Polski we wrześniu 1939 r.

• opowiada o prześladowaniach Polaków na terenach podbitych przez Niemcy i ZSSRR

• ocenia znaczenie i skutki powstania warszawskiego

• wyjaśnia, w jakim celu powołano ONZ

• zna i zaznacza na osi czasu daty: marzec 1968 r.,

• czerwiec 1976 r.

• zna pojęcie: delegalizacja

• opisuje okoliczności powstania „Solidarności” i charakteryzuje stan wojenny

• wymienia korzyści odnoszone przez państwa należące do Unii Europejskiej

• wskazuje korzyści związane z obecności Polski w Unii Europejskiej

ocena bardzo dobra

Uczeń:

• zaznacza epoki na osi czasu

• Wyjaśnia na czym polegała władza despotyczna faraona

• omawia organizację państwa faraonów

• opisuje wierzenia starożytnych Egipcjan

• umieszcza wydarzenia z dziejów Izraelitów na osi czasu

• omawia różnice między wierzeniami Żydów i Egipcjan

• wyjaśnia, czym chrześcijaństwo różni się od politeistycznych wierzeń Rzymian i religii

Żydów

• ocenia wkład starożytności w kulturę współczesnej Europy

• wskazuje różnice pomiędzy katolicyzmem i prawosławiem

• wymienia skutki podziału chrześcijaństwa

• porównuje islam z innymi poznanymi religiami

• wymienia kilka współczesnych państw, w których religia dominująca jest islam

• wyjaśnia rolę chrześcijaństwa i papieża w średniowiecznej Europie

• uzasadnia, że chrzest Polski miał zasadnicze znaczenie dla losów narodu i państwa polskiego

• określa, czy region, w którym mieszka uczeń, leży w granicach dawnego państwa Mieszka I

• wyjaśnia znaczenie męczeńskiej śmierci biskupa Wojciecha dla ustanowienia arcybiskupstwa

w Gnieźnie

• uzasadnia, że zjazd gnieźnieński i koronacja Bolesława Chrobrego miały duże znaczenie dla

losów Polski

• ocenia znaczenie zjazdu w Gnieźnie dla usamodzielnienia się Kościoła w Polsce

• dokonuje oceny rozbicia dzielnicowego

• ocenia, jak decyzja Konrada Mazowieckiego wpłynęła na dalsze losy Polski

• ocenia działalność Krzyżaków i ich politykę na podbitych terenach

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla Polski miała utrata Pomorza Gdańskiego

• omawia znaczenie Kościoła w średniowieczu

• wyjaśnia, jakie czynniki polityczne i kulturalne łączyły średniowieczna Europę

• ocenia politykę wewnętrzna i zagraniczna Kazimierza Wielkiego

• wyjaśnia, dlaczego doszło do zawarcia unii polsko-litewskiej i jakie było jej znaczenia

• wskazuje na mapie zmiany po II pokoju toruńskim i uzasadnia znaczenie ponownego

przyłączenia do Polski Pomorza Gdańskiego

• omawia skutki wojen z Krzyżakami

• przedstawia informacje na temat zabytków romańskich i gotyckich w swojej miejscowości i

regionie

• zna postać Galla Anonima

• na podstawie dodatkowych informacji sporządza notkę biograficzną wybranego twórcy

renesansu

• wyjaśnia, czym charakteryzowała się epoka renesansu

• podaje na podstawie aktualnych wiadomości ze świata jeden przykład łamania prawa do

wolności

• wyznania

• tłumaczy przyczyny gospodarczej potęgi szlachty

• wyciąga proste wnioski dotyczące różnic pomiędzy demokracją szlachecką a demokracją

współczesną

• wyszukuje informacje z różnych źródeł na temat wybranej postaci z epoki Oświecenia

• ocenia rolę szlachty w procesie pierwszego rozbioru Rzeczpospolitej

• przedstawia postawę Tadeusza Rejtana

• wyszukuje w różnych źródłach informacje na temat twórców epoki stanisławowskiej

• dokonuje porównania Konstytucji 3 maja i współczesnej konstytucji z 1997 r.

• dokonuje oceny przyczyn upadku Polski

• wymienia kilku polskich noblistów

• wyjaśnia główne zasady funkcjonowania Księstwa Warszawskiego

• tłumaczy, dlaczego Polacy walczyli po stronie Napoleona Bonapartego

• ocenia, jakie znaczenie dla historii Polski miały powstania narodowe

• samodzielnie wyszukuje w różnych źródłach informacje na temat Adolfa Hitler

• ocenia postawę Polaków podczas ataku Niemiec

• tłumaczy symboliczne znaczenie zburzenia muru berlińskiego

ocena celująca

Uczeń:

• posiada umiejętności wykraczające poza w/w poziomy

• rozwija własne zainteresowania historyczne,

• osiąga sukcesy w konkursach historycznych,

• nie posiada braków w zeszycie przedmiotowym i zeszycie ćwiczeń i wykonuje w nich zadania

• dodatkowe

• współpracuje z nauczycielem w przygotowaniu zajęć opartych na twórczym rozwiązywaniu

problemów,

• potrafi wykorzystywać nabytą wiedzę na lekcjach