5/10/2018 historia gitary - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/historia-gitary 1/3

 

HISTORIA GITARY KLASYCZNEJ

Uważa się, że historia gitary rozpoczęła się w czasachstarożytnych na Bliskim Wschodzie. Archeolodzy znaleźli

tam instrumenty, które stały się punktami orientacyjnymi na białej mapie początków gitary.

Wśród przedmiotów wykopanych w Babilonii najważniejszeokazały się gliniane tabliczki z lat 1900- 1800 p.n.e. Były nanich nagie postacie grające na instrumentach muzycznych wogólnych zarysach przypominających gitarę. Nie ulegawątpliwości, że struny szarpano prawą ręką. Niestety, niewiadomo ile było strun, ale na innej tabliczce widać, conajmniej dwie. Dowody na istnienie gitaro podobnych

instrumentów znaleziono też w Asyrii, Susie i Lurystanie.

W najdawniejszych czasach jedynym szarpanym instrumentem strunowym była łukowataharfa.

Później powstał inny, z zaznaczonym gryfem i wyraźnie odznaczającymi się na nim progami.W końcu niektóre cechy obu instrumentów połączyły się w trzecim, który stał się przodkiemnie tylko dla gitary, ale wszystkich gryfowych instrumentów strunowych, szarpanych i

smyczkowych.

Protoplasta gitary z czasów rzymskich ( 30 p.n.e.- 400 n.e.) był zrobiony całkowicie zdrewna. Płyta wierzchnia, dotychczas z surowej skóry, została zastąpiona drewnianą, naktórej znajdowało się pięć grup małych otworów rezonansowych. Taki układ funkcjonowałdo szesnastego wieku.

W instrumencie znalezionym w koptyjskim grobowcu w Egipcie boczne wygięcia są już dośćgłębokie i widoczny jest podstawowy kształt gitary.

Tył stał się całkowicie płaski i został połączony z przodem pasami drewna, które tworzyły boki pudła rezonansowego. Te cechy przetrwały do dzisiaj.

W Europie pierwszy znany strunowy instrument pochodzi z

trzeciego wieku naszej ery. Instrument ten miał okrągłe pudłorezonansowe przechodzące w szeroki gryf. W takiej postaci byłużywany przez wiele lat.

W czternastym wieku pojawił się inny instrument. Zmieniły się boki pudła rezonansowego, lekko się zakrzywiając. Instrumentytego typu można znaleźć w wielu angielskich katedrach. Rysunkiinstrumentów o kształcie gitary znaleziono też w hiszpańskich ifrancuskich katedrach, które powstały przed czternastymwiekiem.

Istniał podział na guitarra latina i guitarra morisca. Ta druga przyniesiona została przez Maurów, stąd jej nazwa. Jej pudło

5/10/2018 historia gitary - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/historia-gitary 2/3

 

rezonansowe było okrągłe i miało wiele otworów na płycie wierzchniej. Natomiast guitarra

latina miała wygięte boki i prawdopodobnie przywędrowała do Hiszpanii z innego krajueuropejskiego. Bez wątpienia to z tego typu rozwinęła się dzisiejsza gitara.

Z początkiem wieku szesnastego pojawia się więcej dowodów bezpośrednich w postaci

instrumentów istniejących do dzisiaj. Szesnastowieczne gitary to vihuela z czasów LuisaMilana, gitara Rizzio z Francji i guitarra battente z Włoch.

Z Hiszpanii przybył kolejny instr ument: vihuela. Początkowo nazwą tą określano cztero lub pięciostrunową gitarę. W tym samym czasie najpopularniejszym instrumentem wśródarystokracji całej Europy stała się lutnia. W ostatecznej wersji wihuela była gitarą zsześcioma podwójnymi strunami z jelit. Jej większy typ był o ok. 4 cale dłuższy od dzisiejszejgitary. Na gryfie było dwanaście progów.

Jednym z pierwszych znanych artystów grających na vihueli był Milan. Ostatnia znanavihuela pochodzi z roku 1700 i reprezentuje końcowy etap rozwoju tego instrumentu. Progi są

metalowe, wygięcia boków pogłębiły się, a otwór rezonansowy jest owalny.

Muzyka na vihuelę była zapisywana w systemietabulatorowym. Pierwszymi, którzy opublikowali

hiszpańskie tabulatury na vihuelę byli: Luis de Milan w

1535, Luis de Narvaez w 1538 i Alonso de Mudarra w 1546.

Te zbiory tabulatur zawierają najpiękniejsze kompozycjerenesansowe. Wiek szesnasty to złote lata hiszpańskiejmuzyki na vihuelę.

Pod koniec średniowiecza największą popularność zyskałagitara o czterech strunach. W XV wieku określenia chitarra i

chitarino (Włochy), guitarra (Hiszpania), guitare, guinterne 

(Francja) i gyterne (Anglia) odnosiły się do instrumentu ozaokrąglonej części tylnej, z którego później rozwinęła sięmandolina. Dopiero w XVI wieku niektóre z tych określeńzaczęto stosować także do członków rodziny gitary.

Do wieku piętnastego największą popularnością cieszyły sięinstrumenty o czterech podwójnych strunach, jednak w wieku szesnastym zostały zastąpione

 przez gitarę z pięcioma strunami. Dodanie piątej struny przypisuje się Vincentemu

Espinelowi. Pudło rezonansowe tej gitary było większe od dzisiejszego.Jego delikatna konstrukcja zwraca uwagę na doskonałość rzemiosła, zktórej słynęli ówcześni lutnicy.

Gitara pięciostrunowa powstała jako rezultat rozwoju i transformacjigitary czterostrunowej. Instrument pięciostrunowy strojono A-D-G-H-E,

tak jak pięć pierwszych strun dzisiejszej gitary. Gitara pięciostrunowa pojawiła się we Włoszech, później zyskując akceptację i popularność wcałej szesnastowiecznej Europie.

Z historii instrumentu wynika, że dopiero w XVIII w. w gitarze

zastosowano pojedyncze struny, zwiększając ich liczbę do sześciu istrojonymi w porządku: E-A-D-G-H-E. Taki strój zachował się do dziś.

5/10/2018 historia gitary - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/historia-gitary 3/3

 

Dzięki temu wynalazkowi ułatwiającego strojenie oraz za sprawą zwężonego gryfu,opanowanie techniki gry możliwe było w krótszym czasie. Główka przypominającąskrzypcową, została zastąpiona ruchomą główką z umocowanymi na niej kołkami. W XIXwieku przy kołkach zamocowano dodatkowo metalowe śruby. Dawne progi jelitowe,

 przywiązane do gryfu zastąpiono w XVIII w. wbudowanymi progami z metalu lub kości

słoniowej. Początkowo gryf znajdował się na równej linii z pudłem rezonansowym i wzwiązku z tym niektóre progi były umieszczone bezpośrednio na pudle. W XIX wieku gryf zaczęto mocować nieco ponad płaszczyzną pudła i sięgał on do otworu rezonansowego. Wcelu polepszenia jakości dźwięku zmieniano również korpus gitary. Stał się on szerszy , a

 płyta rezonansowa była bardzo cienka. Poprzeczne belki wzmacniające płytę wewnątrzinstrumentu zostały zastąpione promieniście rozmieszczonymi belkami układającymi się wformie wachlarza poniżej otworu rezonansowego. Szyjka, dawniej zbudowana z blokudrewna została zamieniona na klamrę lub rodzaj okucia przyklejonego do tylnej częściinstrumentu. Utworzona w ten sposób wewnątrz pudła przestrzeń zwiększała stabilność irównoważyła siłę napięcia strun. Innowacje poczynione w XIX wieku w większości byłydziełem Antonio Torresa, twórcy gitary klasycznej , która miała trzy jelitowe i trzy jedwabne

struny owinięte metalowym drutem. Struny te jednak podatne były na zerwanie i co gorsze,miały niejednorodną gęstość, co powodowało, że nie stroiły na wszystkich progach. Chociażokoło 1900 roku znane już były struny stalowe, to nie wszystkim muzykom podobała się ichtwardość i brzmienie. Dopiero okres I/II wojny światowej oprócz wielu wynalazków typuradar, bomba atomowa, odrzutowiec przyniósł nam struny nylonowe, których gitarzyściklasyczni używają do teraz.

Współczesna technika gitarowa wiele zawdzięcza Hiszpanowi Fransisco Tarredze, którydokonał transkrypcji dzieł Bacha, Mozarta i innych kompozytorów. On też się stałreformatorem sposobu gry na gitarze –  stosował technikę gry paznokciową później zaś przyjąłtechnikę opuszkową. Osiągnięciami Tarregi są przyjmowane dziś wzorce: postawa grającego,użycie podnóżka, układ rąk. Zasługą jego jest fakt dużej popularności za sprawą własnych,oryginalnych utworów i wspomnianych wyżej transkrypcji mistrzów. Drobne utwory

 pedagogiczne pisał z myślą o swoich uczniach.

Podniesieniu gitary do rangi instrumentu koncertującego przyczynił się również AndreasTorres Segovia oraz kompozytorzy Heitor Villa-Lobos i Manuel de Falla.

Pierwowzór gitary doskonalono w różnych krajach, jednak wiele bardzo dobrychinstrumentów koncertowych powstaje w Hiszpanii. Zazwyczaj do produkcji używa sięczterech rodzajów drewna brazylijskiego lub indyjskiego palisandru, alpejskiego świerku,

mahoniu z Płd. Ameryki i hebanu z Cejlonu. Drewno przez kilka lat przechowywane jest wspecjalnych warunkach, po czym ręcznie wykonuje się z niego poszczególne częściinstrumentu. Średnio wykonanie jednej gitary wymaga ok. 120 godzin intensywnej pracy.