Handbook pl

Call for proposals SANCO D5/10753/2010 Grant Agreement no. SANCO/2010/D5/CRPA/SI2.578062

1

Podręcznik dla Punktów Kontroli Wysokiej Jakości

(High Quality Control Posts – HQCP)

Czerwiec 2013

KOLOFON

Ten raport jest oficjalnym rezultatem projektu Punkty Kontroli Wysokiej Jakości (High Quality Control

Post).

Autorami tego podręcznika są: Béatrice Mounaix and Luc Mirabito, Institut d’Elévage, France (koordynatorzy) Patrick Chevillon, Institut du Porc (IFIP), France Evangelia Sossidou, Hellenic Agricultural Organisation (DEMETER), Greece Silvia D’albenzio and Stefano Messori, Istituto Zooprofilattico Sperimentale di Abruzzo e Molise, Italy Michael Marahrens and Karin Steinkamp, Friedrich-Loeffler-Institut, Germany Girma Gebresenbet, Swedish University of Agricultural Sciences, Sweden Paolo Ferrari, Paolo Rossi, Alessandro Gastaldo, Lorenzo Leso and Kees de Roest, Research Centre for Animal Production (CRPA), Italy

Projekt “Renowacja i promocja wysokiej jakości punktów kontroli w Unii Europejskiej” (Renovation

and promoting high quality control posts in the European Union) przewiduje znaczącą poprawę

wyposzarzenia jak i sposobu zarządzania 12 Punktów Kontroli (PK) rozmieszczonych wzdłuż

głownych dróg, którymi na długich dystansach transportowane są zwierzętaw Unii Europejskiej.

Projet był współfinansowany ze środków Unii Europejskiej udzielonych w wyniku przetargu SANCO D5/10753/2010 i pozyskanego w postaci grantu numer SANCO/2010/D5/CRPA/SI2.578062

Project Office High Quality Control Posts

Centro Ricerche Produzioni Animali Spa

Corso Garibaldi 42

IT-42121 Reggio Emilia

Italy

Telefon +39 0522 436999

Fax +39 0522 435142

e-mail [email protected]

Website : www.controlpost.eu

Tekst tego raportu przedstawia punkt widzenia autorów i nie musi on odzwierciedlać

stanowiska Komisji Europejskiej, która nie ponosi odpowiedzialności za korzystanie z

tych informacji.

Końcowa wersja tego podręcznika będzie dostępna na stronie projektu: www.controlpost.eu, ode 30

czerwca 2013. Podręcznik będzie dostępny także w wersji angielskiej, francuskiej, niemieckiej,

włoskiej, greckiej, rosyjskiej oraz arabskiej.

mailto:[email protected]

http://www.controlpost.eu/


3

WPROWADZENIE CEL TEGO PRZEWODNIKA

Ten przewodnik jest częścią projektu wspieranego przez DG SANCO „High Quality Control Post“ (w skrócie HQCP). Ma on dostarczyd informacji i porad odnoszących się do stosowania w długodystansowym transporcie zwierząt, podczas postoju w punktach kontroli (Control Posts, w skrócie CP) oraz do polepszenia sposobu zarządzania punktami kontroli. Podręcznik pomoże transportującym znaleźd CP wysokiej jakości i podniesie wiedzę nt. oceny jakości usług poszczególnych CP. Będzie także przewodnikiem dla personelu CP w zakresie dobrych praktyk dotyczących przewozów długodystansowych i odpoczynku zwierząt.

ODBIORCY

Ten przewodnik ma byd pomocą dla wszystkich zaangażowanych w długodystansowy przewóz zwierząt. Przede wszystkim ma dostarczyd właścicielom punktów kontroli wskazówek, co stanowi dobre praktyki w odniesieniu do Punktów Kontroli Wysokiej Jakości (HQCP). Ma też poinformowad osoby transportujące zwierzęta, jakich usług powinny oczekiwad od Punktów Kontroli Wysokiej Jakości i jak takie punkty zlokalizowad. Ponadto weterynarze i inni uczestnicy procesu mogą odnaleźd w tym podręczniku reguły, do których przestrzegania zobowiązali się właściciele CP. Podsumowując, podręcznik ma stanowid bazę do nowego porozumienia pomiędzy uczestnikami procesu transportu zwierząt odbywającego się na długich dystansach, z uwzględnieniem dobrostanu zwierząt, biobezpieczeostwa i warunków pracy.

SCHEMAT PRZEWODNIKA

Opracowanie podzielono na dwie części:

- Częśd I - Podstawy – Punkt Kontroli Wysokiej Jakości - HIGH QUALITY CONTROL POST (w skrócie HQCP): podstawowe informacje o transporcie długodystansowym, prawie europejskim i certyfikacji HQCP.

- Częśd II-Wytyczne HQCP: wytyczne praktycznego zarządzania Punktem Kontroli Wysokiej Jakości (HQCP), w tym zalecenia techniczne. W tej części znalazły się zalecenia techniczne i standardowe procedury dla zarządzania CP przed przybyciem zwierząt, podczas ich pobytu w punkcie i po ich odjeździe.

Podręcznik uzupełniają różne narzędzia powstałe w wyniku pracy nad projektem HQCP. Na stronie http://www.controlpost.eu/ umieszczono materiały do e-learningu oraz szczegóły schematu certyfikacji, wraz z różnymi przykładami HQCP opracowanymi w czasie trwania projektu.

W podręczniku skupiono uwagę na szczególnym etapie transportu długodystansowego, t.j. punkcie kontroli lub punkcie postoju, gdzie zwierzęta są rozładowywane, by mogły odpocząd.

http://www.controlpost.eu/joomla/


4

CZĘŚD I- PODSTAWY HIGH QUALITY CONTROL POST W tej części zawarto informacje, które mają zachęcid osoby zajmujące się procesem transportu do podwyższenia standardów dobrostanu zwierząt i biobezpieczeostwa. Znalazł się tu także przegląd przepisów prawnych i informacje o certyfikacji punktów kontroli (CP).

CZEMU MA SŁUŻYD DBANIE O ZWIERZĘTA?

Jest powszechnie akceptowane, a także wyrażone w przepisach prawnych, że zwierzęta podczas transportu powinny mied zapewnione dobre warunki. Jest to kwestią o ogromnym znaczeniu, zarówno dla samych zwierząt, jak też dla wszystkich osób zaangażowanych w produkcję zwierzęcą, transport i ubój. W tym względzie istotne są zagadnienia etyczne i prawne. Ponadto należy pamiętad, że transport zwierząt, a zwłaszcza długodystansowe przewozy przez Europę, to kwestia wrażliwa, nieobojętna opinii publicznej, co pokazały milionowe protesty Europejczyków wspierających kampanie przeciw transportom długodystansowym w ostatnich latach. Dobre zarządzanie i dobre warunki transportu będą więc korzystne dla zwierząt, jak też dla osób pracujących w tej dziedzinie. W odniesieniu do zwierząt korzyści z dobrego zarządzania transportem są następujące:

niższe ryzyko kontuzji i wypadków,

dobry stan zdrowia zwierząt na koniec transportu,

uniknięcie głodu i pragnienia oraz lepszy ogólny stan odżywienia,

zredukowanie zmęczenia,

redukcja stresu i strachu. Dobre zarządzanie transportem jest korzystne dla dobrostanu zwierząt, jak stwierdziła organizacja Farm Animal Welfare Council. Z punktu widzenia osoby pracującej przy transporcie korzyści z dobrego zarządzania są następujące:

redukcja kosztów transportu i większy zysk,

redukcja ryzyka epidemii,

lepsze warunki pracy,

zwiększona akceptacja społeczna dla transportu zwierząt.

Jest to sytuacja typu „wygrana-wygrana”, łącząca dobre zarządzanie, lepsze warunki transportu zwierząt, a zarazem większe zrównoważenie produkcji zwierzęcej.

W tym celu należy wziąd pod uwagę kilka kwestii:

- konieczna jest aktywna współpraca stron zaangażowanych w organizację i planowanie transportu;

- wysokie standardy trzeba utrzymywad podczas każdego etapu: załadunku, transportu, odpoczynku i rozładunku;

- wysokie standardy trzeba utrzymywad, by zapobiec chorobom i zadbad o biobezpieczeostwo.


5

- wszystkie środki użyte w transporcie, a także wszystkie procedury zastosowane w

procesie powinny byd odpowiednio opracowane i zgodne z aktualnym stanem wiedzy.

Prawo UE określa podstawowe wymagania w zakresie zajmowania się zwierzętami podczas transportu. Prawo jest zgodne z wiedzą naukową i uwzględnia dostępne opracowania oraz opinie EFSA. Schemat certyfikacji wdraża prawodawstwo, a czasem określa nawet bardziej restrykcyjne wymagania. Szkolenia pomagają osobom pracującym w branży lepiej zrozumied wszystkie wymagania i podjąd odpowiedzialne decyzje. Zalecenia i wytyczne dobrych praktyk uzupełniają się wzajemnie i stanowią wskazówkę, jak interpretowad prawo i jak rozumied praktyczne zasady.

PRZEWÓZ DŁUGODYSTANSOWY I PUNKTY KONTROLI

CZYM JEST PUNKT KONTROLI (CP)?

Zgodnie z prawem UE (WE 1/2005), przewóz długodystansowy jest definiowany następująco:

transport trwający dłużej niż 12 godzin w obrębie jednego paostwa członkowskiego;

transport trwający dłużej niż 8 godzin w obrębie kilku paostw członkowskich lub też przebiegający przez kraje trzecie.

Przepisy ustalają też maksymalny czas transportu, który różni się w zależności od gatunku i wieku zwierząt, i który powoduje koniecznośd zastosowania odpowiedniego czasu odpoczynku (Tabela 1).

Tabela 1. Maksymalny dozwolony czas podróży dla świo, bydła i owiec (WE 1/2005).

Wyszczególnienie Maksymalny czas trwania pierwszego odcinka podróży

Minimalny czas trwania odpoczynku

Maksymalny czas trwania drugiego odcinka podróży

Dorosłe bydło lub owce 14 godzin 1 godzina (z dostępem do wody)

14 godzin

Cielęta 9 godzin 1 godzina (z dostępem do wody)

9 godzin

Świnie 24 godzin (z dostępem do wody)

Maksymalny dozwolony czas podróży wynosi 29 godzin dla bydła i owiec, 24 godziny dla świo i 19 godzin dla cieląt karmionych mlekiem (nieodsadzonych), z tolerancją w każdym przypadku do 2 dodatkowych godzin niezbędnych do osiągnięcia punktu docelowego. Na koniec dozwolonego maksymalnego czasu podróży zwierzęta należy rozładowad w CP na dobę przed podjęciem dalszej podróży.

Punkty kontroli są sprawdzane przez weterynarzy z uprawnieniami i posiadają zezwolenia otrzymane od właściwych organów. Przeznaczeniem punktów kontroli jest zapewnienie schronienia poszczególnym gatunkom zwierząt, tak by zwierzęta były zadbane podczas długiej podróży, aby miały możliwośd odpoczynku, pobrania paszy i wody.

O zwierzęta w punkcie kontroli należy odpowiednio zadbad. Za odpowiednią dbałośd i odpowiednie warunki odpowiada personel punktu kontroli. Celem działao jest zapewnienie zwierzętom, optymalnego dobrostanu, zgodnego z wymaganiami w zakresie zdrowia. Właściwy odpoczynek pozwala zwierzętom na zachowanie dobrej formy fizycznej podczas następnego etapu podróży.

Punkty kontroli są aprobowane przez odpowiednie władze, zgodnie z wymaganiami postawionymi w rozporządzeniu (WE) 1255/97. Zasady wymienione w tym rozporządzeniu mają zapewnid zwierzętom przebywanie w warunkach sprzyjających dobrostanowi, korzystnych dla ich zdrowia i bezpieczeostwa. Jedynie zwierzęta o zgodnym z przepisami stanie zdrowia mogą przebywad w punkcie kontroli (CP).


6

JAKIE SĄ KORZYŚCI Z KORZYSTANIA Z PUNKTU KONTROLI Z PERSPEKTYWY DOBROSTANU ZWIERZĄT?

Jest dowiedzione, że wpływ transportu na zwierzęta zwiększa się wraz z długością trwania przewozu. Np. u bydła przewóz wpływa niekorzystnie na parametry krwi i zwiększa się ryzyko utraty wagi. Wzrasta ponadto ryzyko kontuzji spowodowanych utratą równowagi przez zwierzę w drugiej części 29-godzinnego przewozu, ze względu na zmęczenie, co wykazały liczne badania. Efekty przewozu są oczywiście zależne od innych czynników, takich jak: stan dróg, zachowania kierowcy, styl jazdy, rodzaj pojazdu i przestrzeo w pojeździe dostępna dla zwierząt. Badania wykazały, że godzinny odpoczynek jest niewystarczający, by zapewnid odpowiednie odżywienie i nawodnienie przeżuwaczom. W dodatku kształt ciężarówki, konstrukcja systemów pojenia i karmienia oraz dostępna przestrzeo mogą mied wpływ na dostęp zwierzęcia do wody i paszy. W obliczu takich obaw czas odpoczynku zapewniony w punkcie kontroli staje się najlepszym rozwiązaniem powyższych problemów. Zapewnia on zwierzętom odpowiedni odpoczynek na ściółce oraz paszę i wodę, w komfortowych warunkach stosownie do potrzeb. Można więc stwierdzid, że korzystanie z punktów kontroli (CP) jest skutecznym sposobem poprawy dobrostanu zwierząt, korzystnym także dla osób zajmujących się długotrwałym przewozem zwierząt ze względów ekonomicznych.

JAKIE RYZYKO ZAGRAŻA ZWIERZĘTOM W PUNKCIE KONTROLI?

Dłuższe przebywanie zwierząt w punkcie kontroli podczas przewozu jest głównym zagrożeniem w związku z rozprzestrzenianiem się chorób w Europie. Ryzyko jest pochodną łączenia w jednym miejscu zwierząt z różnych źródeł, nie tylko poprzez jednoczesne przebywanie tych zwierząt w CP, ale także poprzez niedostateczne czyszczenie i dezynfekcję pomiędzy kolejnymi grupami zwierząt.

Rozporządzenie europejskie ustala zasady i procedury w odniesieniu do listy chorób. Niemniej właściciel punktu kontroli, personel punktu, osoby transportujące oraz odpowiedzialny weterynarz powinni mied świadomośd, że może pojawid się choroba spoza listy, tak więc trzeba byd odpowiednio poinformowanym i przeszkolonym na tę okolicznośd, tak by zauważyd objawy chorób spoza listy oraz niepokojące symptomy w zachowaniu zwierząt, mogące wskazywad na problemy ze zdrowiem.

Punkt kontroli ma także niekorzystny wpływ na dobrostan zwierząt związany z procedurami rozładunku/załadunku, które powodują stres. Jednak ten niekorzystny wpływ można zmniejszyd poprzez właściwą konstrukcję ramp rozładunkowych i korytarzy oraz dobre praktyki w kwestii postępowania ze zwierzętami. Należy także brad pod uwagę przestrzeo i rozmiar boksu w punkcie kontroli, tak by zapewnid komfortowe warunki odpoczynku, bez zagrożenia zachowaniami konkurencyjnymi i agresywnymi pomiędzy zwierzętami.

GDZIE ZNAJDUJĄ SIĘ CERTYFIKOWANE PUNKTY KONTROLI?

Punkty kontroli są rozsiane po wszystkich paostwach członkowskich UE (Rysunek 1), tak by zapewnid schronienie dla zwierząt podczas obowiązkowego 24-godzinnego okresu odpoczynku. Niektóre z nich mają zezwolenie na przyjmowanie bydła i/lub świo i/lub owiec i/lub koni. Oficjalna lista dostępna jest pod tym adresem: http://ec.europa.eu/food/animal/welfare/transport/docs/council_regulation_1255_97.pdf

Zgodnie z rozporządzeniem (WE 1/2005), rezerwacja punktu kontroli powinna byd dokonana przed rozpoczęciem przewozu i musi byd zapisana w dzienniku podróży.

http://ec.europa.eu/food/animal/welfare/transport/docs/council_regulation_1255_97.pdf


7

Rysunek 1. Lokalizacja punktów kontroli w Europie


8

OBOWIĄZUJĄCE PRAWODAWSTWO: PUNKTY KLUCZOWE DLA PUNKTÓW KONTROLI (CP)

Kilka przepisów wdrażających rozporządzenia unijne (1/2005 dla transportu, 1255/97 zm. przez 1040/2003 dla punktów postoju) dotyczy bezpośrednio lub pośrednio punktów kontroli i są one ważne dla właściwego zarządzania punktami kontroli.

ZDOLNOŚD DO TRANSPORTU

Zdolnośd do transportu jest jednym z głównych wymagao technicznych w rozporządzeniu WE 1/2005 (Załącznik 1, rozdział 1, podsumowanie w Tabeli 2). Zgodnie z WE 1255/97, zdolnośd zwierząt do transportu powinna byd sprawdzona przez personel punktu kontroli podczas rozładunku i regularnie podczas odpoczynku (przynajmniej co 12 godzin). Autoryzowany weterynarz powinien skontrolowad zdolnośd zwierząt do transportu przed ich wyruszeniem w dalszą drogę (WE 1/2005 i WE 1255/97).

Tabela 2. Zdolnośd do transportu, zgodnie z rozporządzeniem WE 1/2005 (Załącznik 1, Rozdział 1).

Niezdolne do

transportu

zwierzęta ranne (poważna rana otwarta lub wypadnięcie np. macicy),

zwierzęta wykazujące słabośd fizjologiczną,

zwierzęta wykazujące patologię,

zwierzęta niezdolne do samodzielnego poruszania się bez bólu lub poruszania się bez pomocy,

ciężarne samice (ponad 90% przewidywanego okresu ciąży),

samice, które urodziły w poprzednim tygodniu,

nowonarodzone zwierzęta, u których nie zagoiła się jeszcze rana po pępowinie,

prosięta w wieku poniżej 3 tygodni, cielęta młodsze niż 10-dniowe i jagnięta poniżej tygodnia (z wyjątkiem przewozów poniżej 100 km).

Krajowe i europejskie wytyczne, pomagające w sprawdzeniu zdolności do transportu bydła i świo, są dostępne dla osób zajmujących się przewozem zwierząt. Można je uzyskad u odpowiednich władz.

BIOBEZPIECZEOSTWO PODCZAS PRZEWOZU I W PUNKCIE KONTROLI

Punkt kontroli musi zapewnid odpowiednie stosowanie zasad biobezpieczeostwa, tak by chronid zwierzęta, które odpoczywają w punkcie kontroli (WE 1255/97). Każdy punkt kontroli powinien byd zlokalizowany, zaprojektowany, zbudowany i użytkowany tak, by zapewnid biobezpieczeostwo, co pozwala przeciwdziaład rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych do innych przedsiębiorstw, jak też pomiędzy kolejnymi transportami zwierząt zatrzymującymi się w tych samych pomieszczeniach (WE 1/2005). Punkty kontroli muszą byd używane wyłącznie do przyjmowania, karmienia, pojenia, zapewniania odpoczynku przybywających zwierząt i dbałości o nie. Zwierzęta mogą zatrzymad się w punkcie kontroli wyłącznie wtedy, gdy ich stan zdrowia nie budzi zastrzeżeo.

Żeby zagwarantowad biobezpieczeostwo punktu kontroli, wszystkie rampy, korytarze oraz wyposażenie do załadunku/rozładunku muszą byd czyszczone i dezynfekowane po każdym użyciu, zgodnie z wymaganiami ze strony autoryzowanego weterynarza (WE 1255/97). Od czasu ostatnich epidemii pryszczycy, zwiększono wymagania wobec środków zdrowotnych i higienicznych, zwłaszcza w odniesieniu do czyszczenia i dezynfekcji pomieszczeo oraz wyposażenia CP (WE 1040/2003). Przed przyjęciem zwierząt pomieszczenia muszą byd oczyszczone i zdezynfekowane najpóźniej 24 godziny po odjeździe poprzedniego transportu zwierząt. Podczas operacji czyszczenia i dezynfekcji nie mogą w nich przebywad zwierzęta, tak by procedurę mógł zaaprobowad autoryzowany weterynarz.

WARUNKI ZAŁADUNKU/ROZŁADUNKU

Załadunek i rozładunek są sytuacjami stresogennymi dla przewożonych zwierząt, gdyż powodują gwałtowne zmiany w ich bliskim otoczeniu. Rozporządzenie WE 1/2005 zaleca, żeby wszystko co jest


9

używane do załadunku, w tym posadzka, było zaprojektowane i używane tak, by oszczędzid zwierzętom cierpienia i zranienia, zmniejszyd nerwowośd i zapewnid bezpieczeostwo (Załącznik 1, Rozdział 3). Wymagane są także nieśliskie posadzki i odpowiednie oświetlenie przestrzeni załadunku/rozładunku. Żeby zapobiec śliskości, trzeba stosowad nachylenie, odpowiednio duże do poszczególnych kategorii zwierząt (Tabela 3). Przy czym do załadunku bydła zalecane jest maksymalnie nachylenie 10°, żeby zminimalizowad stres zwierząt. Gdy nachylenie przekracza 10°, rampy ciężarówek dla wszystkich kategorii zwierząt powinny byd wyposażone w listwy antypoślizgowe. Wszystkie te zalecenia stosują się także do ramp znajdujących się w punktach kontroli, gdzie także powinny byd stosowane osłony boczne, bez prześwitów i najniższe możliwe nachylenie, Rys. 2), a w korytarzach antypoślizgowe posadzki. Zalecenia te mają zapobiec ryzyku kontuzji i ułatwid rozładunek/załadunek poprzez wykorzystanie zachowao stadnych zwierząt (WE 1255/97, Załącznik, Rozdział B). Przy stosowaniu podnośników i rozładunku/załadunku z wyższych pięter należy także pamiętad o barierach zabezpieczających.

Tabela 3. Obowiązkowe maksymalne nachylenie ramp załadunkowych/rozładunkowych dla różnych kategorii zwierząt (WE 1/2005, Załącznik 1, Rozdział 3). Wysokośd jest mierzona 1 m przed koocem rampy.

Nachylenie Maksymalna wysokośd

Świnie ≤ 20° 36 cm

Cielęta ≤ 20° 36 cm

Konie ≤ 20° 36 cm

Owce ≤ 26°34’ 50 cm

Pozostałe bydło ≤ 26°34’ 50 cm

Rysunek 2. Różne zalecane rozwiązania dla załadunku i wyładunku zwierząt w CP


10

POSTĘPOWANIE ZE ZWIERZĘTAMI

Jakośd postępowania ze zwierzętami podczas załadunku, rozładunku i przemieszczania zwierząt w punkcie kontroli ma istotny wpływ na dobrostan transportowanych zwierząt. Z tego względu rozporządzenie (zarówno WE 1/2005 i WE 1255/97) zaleca, aby postępowad ostrożnie, nie straszyd zwierząt i nie traktowad ich brutalnie. Strefa, w której gromadzi się zwierzęta oraz boksy, w których przebywają powinny byd zaprojektowane w taki sposób, aby umożliwid zwierzętom pozostanie w odpowiednich grupach, bez ryzyka ich zmieszania (łączenia zwierząt pochodzących z różnych grup). Zabronione są niektóre działania, wymienione w tabeli 4. Stosowanie elektrycznych poganiaczy dozwolone jest tylko wobec dorosłych świo i dorosłego bydła, jeśli te zwierzęta nie chcą się poruszyd, a przed nimi jest odpowiednia przestrzeo do przemieszczenia się. Należy unikad stosowania poganiaczy elektrycznych, gdy nie są one niezbędne, w konieczności stosowad je tylko na mięśnie części zadniej zwierzęcia przez okres nie dłuższy niż 1 sekunda.

Tabela 4. Postępowanie ze zwierzętami w CP.

Zakazane praktyki podczas przewozu i w punktach kontroli:

bicie i kopanie zwierzęcia,

wywieranie nacisku na wrażliwe części ciała zwierzęcia, by spowodowad niepotrzebny ból i cierpienie,

unieruchamianie zwierzęcia,

szarpanie i ciągnięcie za uszy, rogi, nogi, ogon albo runo, lub też każde inne traktowanie powodujące niepotrzebny ból i cierpienie,

użycie poganiaczy lub podobnego sprzętu z ostrymi koocówkami.

WE 1/2005 WE 1255/97

Praktyki zakazane w CP:

łamanie, wykręcanie, miażdżenie ogona

naciskanie oczu

WE 1255/97

Zwierząt nie wolno wiązad za rogi, kolczyki w nosie albo przez powiązanie nóg. Cielętom nie wolno zakładad kagaoca.

WE 1/2005

Zwierzęta powinny byd przewożone i trzymane oddzielnie, gdy: Są różnych gatunków (chyba że wychowane razem)

wyraźnie różnią się wielkością lub wiekiem (chyba że wychowane razem),

dorosłe knury zarodowe (chyba że wychowane razem),

dojrzałe płciowo samce i samice,

zwierzęta z rogami i bez rogów (chyba że wychowane razem),

zwierzęta zachowujące się wrogo wobec siebie,

zwierzęta związane wraz ze zwierzętami niezwiązanymi.

WE 1/2005

DOKUMENTACJA

Zgodnie z rozporządzeniem WE 1255/97, właściciel punktu kontroli może przyjąd wyłącznie zwierzęta z certyfikatem zdrowia, pochodzenia i/lub innym poświadczeniem zgodnym z prawodawstwem wspólnotowym. Właściciel CP odpowiada za sprawdzenie lub zlecenie sprawdzenia zdrowia zwierząt lub towarzyszącej im dokumentacji dotyczącej przewożonego gatunku lub kategorii. Właściciel punktu kontroli musi zachowad dane w bazie (tabela 5) i musi przedstawid je na żądanie właściwych władz przez co najmniej kolejne 3 lata.


11

Pobyt w CP i rzeczywisty czas trwania okresu odpoczynku musi byd wykazany w dzienniku podróży, w sekcji 4. Przed opuszczeniem punktu kontroli (CP) przez zwierzęta, autoryzowany lekarz weterynarii powinien potwierdzid, że zwierzęta są zdolne do dalszej podróży. Wszelkie istotne informacje na temat nieprawidłowości powinny byd wskazane w punkcie 5 dziennika podróży.

Tabela 5. Informacje, które ma zapisad CP (WE 1255/97, Załącznik, Rozdział C). Data i godzina zakooczenia rozładunku oraz rozpoczęcia załadunku każdej partii

Data i czas trwania okresów bez zwierząt w CP

Liczba certyfikatów zdrowia zwierząt odnosząca się do każdej partii

Wszelkie niezbędne uwagi dotyczące stanu zdrowia lub dobrostanu zwierząt, w szczególności: szczegółowe dane i liczba martwych zwierząt stwierdzonych przy rozładunku lub które padły w czasie pobytu, szczegółowe dane i liczba zwierząt, u których stwierdzono poważne rany przy rozładunku lub które zostało poważnie ranne podczas pobytu.

Nazwiska i adresy osób transportujących i kierowców

Numery rejestracyjne pojazdów

SCHEMAT CERTYFIKACJI WYSOKIEJ JAKOŚCI PUNKTÓW KONTROLI (HQCP)

Ze względu na rosnące wymagania konsumentów co do bezpieczeostwa żywności i przejrzystości łaocucha dostaw żywności, systemy zabezpieczające jakośd są coraz bardziej popularne w przemyśle spożywczym. Ten trend uwzględnia zasady dobrostanu zwierząt i bezpieczeostwa biologicznego, szczególnie podczas transportu na duże odległości. W ramach tego systemu certyfikacji HQCP ustanawia punkt odniesienia dla najwyższych standardów dotyczących dobrostanu zwierząt odpoczywających w CP i najwyższe standardy warunków pracy kierowców i pracowników punktów kontroli. Kilka punktów kontroli położonych na skrzyżowaniu ważnych szklaków przewozu zwierząt na duże odległości w UE zostało odnowionych, udoskonalonych i certyfikowanych w ramach projektu.

Kryteria certyfikacji dotyczą m.in. budynków i urządzeo, dobrostanu zwierząt i bezpieczeostwa biologicznego oraz ogólnego zarządzania punktem kontroli. Ten system certyfikacji ma na celu ułatwienie staranniejszego przestrzegania przepisów w zakresie transportu w UE. W celu spełnienia wysokich wymagao jakościowych, niektóre kryteria są bardziej restrykcyjne niż uregulowania prawne, w szczególności takie jak dostępna przestrzeo w kojcach. Ocena dobrostanu zwierząt jako pochodna warunków rozładunku/odpoczynku jest częścią certyfikacji, jak również procedura samokontroli pracowników punktów kontroli. Wszystkie istotne informacje o systemie certyfikacji są publicznie dostępne, w tym kryteria certyfikacji, kryteria oceny, autor programu i jednostki certyfikujące, a także wykaz certyfikowanych CP (www.controlpost.eu). Można on-line rezerwowad te punkty kontroli oraz przeczytad dokładne informacje o nich.

SZKOLENIA E-LEARNINGOWE

W celu uzyskania zezwolenia na transport żywych zwierząt w Europie (WE 1/2005), obowiązkowe

jest specjalne szkolenie kierowców. Szkolenie to dostarcza podstawowej wiedzy na temat wymagao

prawnych zawartych w rozporządzeniu WE 1/2005 i dobrych praktyk obchodzenia się ze

zwierzętami. Instytucje szkolące i programy szkoleniowe, a także procedury oceny kursantów,

muszą byd zatwierdzone przez właściwe organy krajowe. WE 1255/97 nakłada obowiązek, by także

pracownicy punktów kontroli przeszli specjalne szkolenie w przedsiębiorstwie lub w jednostce

szkoleniowej, chyba że mają odpowiednie doświadczenie praktyczne kwalifikujące ich do obsługi

zwierząt.



12

Oprócz tych obowiązkowych szkoleo, projekt HQCP obejmuje wiele modułów e-learningowych

szkoleo służących zdobyciu podstawowej wiedzy na temat wszystkich podmiotów biorących udział

w transporcie zwierząt odbywających się na długich dystansach. To narzędzie e-learningu dostarcza

użytecznych informacji zwiększających wiedzę pracowników firm transportowych, personelu CP

oraz autoryzowanych inspektorów weterynaryjnych na temat poprawy dobrostanu i

biobezpieczeostwa przewożonych zwierząt (www.controlpost.eu).

Celami szkoleo są:

1. Zrozumienie społecznych, kulturalnych i naukowych podstaw norm europejskich dotyczących

ochrony zwierząt podczas transportu oraz zdobycie wiedzy na temat szczególnych wymagao

dla transportu na duże odległości i CP.

2. Nauczenie podstawowych zasad fizjologii zwierząt, ze szczególnym naciskiem na potrzeby i zachowania zwierząt.

3. Nauczenie sporządzania i wypełniania dokumentów dla transportów zwierząt.

4. Nauczenie właściwego wykonywania czynności związanych z załadunkiem i rozładunkiem, poznanie zasad pierwszej pomocy zwierzętom i zasad bezpieczeostwa obowiązujących pracowników.

Moduły szkoleo e-learningowych są dostępne w językach: angielskim, francuskim, niemieckim, greckim, włoskim, rosyjskim, hiszpaoskim i polskim.



13

CZĘŚD II – WYTYCZNE PUNKTÓW KONTROLI WYSOKIEJ JAKOŚCI (HQCP) POMIESZCZENIA DLACZEGO TO JEST WAŻNE?

Istotne jest, by podczas odpoczynku w punkcie kontroli zwierzęta miały zapewnione schronienie, zabezpieczające je przed skrajnymi warunkami pogodowymi (słooce, deszcz, zimno). Prawidłowe warunki termiczne zapobiegają pojawianiu się chorób i zwiększają dobrostan zwierząt. Warunki dobrostanu różnią się w zależności od gatunku zwierząt, które mogą przebywad w punkcie kontroli. Punkt musi zapewnid wysoki poziom dobrostanu zwierząt, gdyż przebywające w nim zwierzęta są transportowane na dużych dystansach. Punkty kontroli powinny sprzyjad odpoczynkowi zwierząt od stresu powodowanego przez długie podróże, tak by mogły one wyruszyd w dalszą podróż w jak najlepszym stanie.

DOBRE PRAKTYKI WARTE POLECENIA

Pomieszczenia punktu kontroli powinny mied ściany i dachy odpowiednio chroniące zwierzęta przed niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Temperatura i wentylacja mają bezpośredni wpływ na zdrowie zwierząt. Temperatury ekstremalne (bardzo niskie/bardzo wysokie) mogą byd niebezpieczne. Dla wszystkich gatunków zwierząt ważne jest utrzymanie temperatury w optymalnym przedziale, określanym jako neutralna strefa termiczna. Zakres tej strefy zależy od rodzaju podłoża, izolacji, tempa przepływu powietrza, temperatury powietrza i jego wilgotności, emisji ciepła oraz izolacji budynku. Izolacja budynku jest wymagana w przypadku pomieszczeo ogrzewanych, w których temperatura nie może spaśd poniżej zera (zwłaszcza w przypadku pomieszczeo z podłogą szczelinową. Bydło i owce mają większą tolerancję termiczną, niemniej trzeba je trzymad w pomieszczeniach o odpowiednim zakresie temperatur i wilgotności.

Punkt kontroli musi dysponowad odpowiednią mechaniczną lub naturalną wentylacją, tak by w jak najwyższym stopniu zapewnid świeże powietrze i podtrzymywad optymalną temperaturę. Obieg powietrza powinien zachodzid ponad głowami zwierząt.

● Aby utrzymad temperaturę wewnętrzną powyżej wskazanego minimum, można w razie konieczności zastosowad dodatkowe ogrzewanie, szczególnie dla młodszych zwierząt. Jeśli temperatura przekracza wskazane maksimum, trzeba przedsięwziąd dodatkowe środki: więcej przestrzeni dla pojedynczych zwierząt, dodatkowe wentylatory (plus ewentualnie dodatkowe zraszanie wodą). Tabela 6 przedstawia zalecane temperatury. Uwaga, jeśli powietrze jest wilgotne, zwierzęta mogą odczuwad temperaturę jako niższą niż faktyczna.

Tabela 6: Zalecane temperatury w budynkach gospodarskich dla zdrowia zwierząt.

Kategoria zwierząt Temperatura minimalna Temperatura maksymalna

Prosięta < 15 kg +20°C +35°C

Starsze sztuki: 16 do 110 kg +15°C +30°C

Świnie powyżej 160 kg +10°C +28°C

Owce +6°C +26°C

Jagnięta +14°C +21°C


14

Cielęta przed odsadzeniem +5°C +25°C

Bydło ≤ 400 kg Różnica z temperaturą na zewnątrz: nie więcej niż 3 do 6°C Komfort pomiędzy -5°C do +25°C Woły >400 kg i krowy

● Punkt kontroli jest podzielony na boksy, których liczba powinna pozwolid na umieszczenie zwierząt w takich samych grupach, jak w ciężarówce. Dla tworzenia oddzielnych grup zwierząt, w zależności od pochodzenia i gatunku, punkt kontroli powinien dysponowad przenośnymi przegrodami. Przegrody muszą byd skonstruowane w taki sposób, by nie ranid zwierząt, a materiały użyte do ich wytworzenia powinny byd nietoksyczne, łatwe do czyszczenia i dezynfekcji. W związku ze zwiększoną wrażliwością najmłodszych zwierząt (np. cieląt) na zimno zaleca się stosowanie materiałów izolacyjnych na ścianach (drewno, cegły). W każdym boksie powierzchnia przypadająca na jedno zwierzę powinna byd dostosowana do gatunku zwierząt. Zalecane wielkości umieszczono w tabeli 7, dla świo i bydła wartości wyliczono korzystając z wzoru:

A = k * W0.67

gdzie: A to minimalna powierzchnia w m2

k to mnożnik (0,027 dla świo w fazie wzrostu; 0,035 dla owiec, loszek i knurów; 0,0315 dla bydła), W to jednostka żywej wagi w kg. Dla tuczników ważących ponad 110 kg przyjęto średnią wagę żywca 140 kg. Dla knurów wartośd w tabeli stosuje się jedynie do umieszczania grup zwierząt w pomieszczeniach. W przypadku umieszczania dorosłych knurów w osobnych pomieszczeniach przyjęto minimalny obszar 5 m2 z krótszym bokiem boksu co najmniej 2,2 m długości.

Tabela 7: Sugerowane minimum powierzchni w CP

Kategorie zwierząt (m2/sztuka)

Świnie

<10 kg 0,13

10 kg > < 20 kg 0,20

20 kg > < 30 kg 0,26

30 kg > < 50 kg 0,37

50 kg > < 85 kg 0,53

85 kg > < 110 kg 0,63

> 110 kg 0,96

Lochy1 (200 kg żywej wagi) 1,22

Loszka2 (110 kg żywej wagi) 0,63

Knury3 (200 kg żywej wagi) 1,22

Owce Dorosłe owce 1,00

Jagnięta 0,50

Bydło

Małe cielęta (50 kg żywej wagi) 0,43

Cielęta średniej wielkości (110 kg żywej wagi) 0,73

Duże cielęta (200 kg żywej wagi) 1,10

Średnie woły (325 kg żywej wagi) 1,52

Duże woły (550 kg żywej wagi) 2,16

Bardzo duże woły (> 700 kg żywej wagi) > 2,544 1) ‘locha’ oznacza samicę świni po pierwszym miocie 2) ‘loszka’ oznacza samicę świni, która osiągnęła dojrzałośd płciową, a jeszcze nie miała potomstwa 3) ‘knurek’ oznacza samca świni, który osiągnął dojrzałośd płciową, przeznaczonego do hodowli


15

●Materiał użyty do wyłożenia podłoża musi być nieśliski, łatwy do czyszczenia i z

odpływem (mocz zwierząt, woda). Musi dawać się adaptować do różnych gatunków zwierząt.

Podłoga w pomieszczeniu dla trzody chlewnej wyłożona cementem musi być zgodna z regulacjami

UE (tabela 8). Część podłoża musi być przeznaczona na pomieszczenie dla prosiąt. Ta specjalna

część powierzchni powinna wystarczać zwierzętom do jednoczesnego spoczynku, a powierzchnia

powinna być jednorodna lub przykryta matą.

Tabela 8. Zalecane wymiary podłóg dla świo wykładanych cementem

Wyszczególnienie Maksymalna szerokośd prześwitów (mm)

Minimalna szerokośd listew (mm)

Warchlaki 11 50

Prosięta w okresie karmienia

14 50

Warchlaki i tuczniki 18 80

Lochy i loszki 20 80

Dla bydła trzeba zapewnid odpowiednią ściółkę: 8-12 kg świeżej słomy dla dorosłego osobnika, 2-3 kg świeżej słomy dla cielęcia. Słoma musi byd sucha, dobrej jakości i należy ją wymieniad pomiędzy kolejnymi transportami zwierząt. Można łączyd słomę z wiórami drzewnymi, by zwiększyd absorbcję płynów. Dla owiec zaleca się 2 kg słomy na dorosłe zwierzę.

Dla owiec ściółka ze słomy powinna byd umieszczona w boksie: 0,5 kg na dorosłego osobnika, 0,20-0,25 kg na jagnię.

●Oświetlenie punktu kontroli jest istotne, gdyż poprzez unikanie kontrastowego oświetlenia, ciemności i jaskrawego światła można oszczędzid zwierzętom stresu. Wzdłuż całego obszaru od rozładunku do miejsca odpoczynku należy zapewnid rozproszone naturalne lub sztuczne oświetlenie. Jasnośd światła w zwykłych boksach powinna wynosid ok. 40 luksów (co w praktyce dla człowieka oznacza możliwośd czytania gazety), w boksach dla młodych zwierząt powinna byd wyższa (250 luksów), podobnie w hali udojowej – 100-150 luksów. Należy zadbad o uniknięcie kontrastowego oświetlenia, odblasków światła na osprzęcie metalowym i nadmiernego oświetlenia, które może powodowad zatrzymanie zwierzęcia i czasem jego zawrócenie.

●W każdym budynku powinna byd dostępna gaśnica, odpowiednia do ilości i rodzaju zastosowanych materiałów łatwopalnych (stałych, płynnych, gazowych).

CO ROBID, JEŻELI..?

Jeżeli liczba boksów w punkcie kontroli jest mniejsza niż liczba boksów w ciężarówce nie należy łączyd więcej niż dwóch boksów z ciężarówki. Trzeba ponadto obserwowad zachowanie zwierząt, tak by oddzielad osobniki ranne i zestresowane.

Jeżeli temperatura na zewnątrz wynosi powyżej 30 °C, należy zraszad korytarze, tak by podłoga nie stała się śliska. Jeśli zachodzi taka potrzeba, należy także zraszad świnie. Bydło i owce są mniej wrażliwe na gorąco, ale trzeba pamiętad o zapewnieniu tym gatunkom wentylacji (naturalnej lub mechanicznej) przy temperaturach powyżej 30°C.

Jeżeli temperatura wewnątrz jest niższa niż 5°C, niezbędne jest właściwe ułożenie ściółki ze słomy. Można użyd grzejnika, zwłaszcza dla cieląt lub prosiąt. Przy remontach budynków warto rozważyd dodanie w instalacji do ogrzewania i schładzania.

Jeśli podłoga jest pokryta matą, trzeba uważad na możliwą śliskośd mat, gdy są brudne lub mokre.


16

SAMODZIELNY MONITORING:

Otwory naturalnej wentylacji należy sprawdzad co miesiąc, zapisując wyniki kontroli w dokumentacji.

Urządzenia grzewcze należy sprawdzad przynajmniej raz na rok, przed zimą, zapisując wyniki kontroli w dokumentacji.

System alarmowy informujący o awarii wentylacji mechanicznej należy sprawdzad co miesiąc, zapisując wyniki kontroli w dokumentacji.

Jeżeli w punkcie kontroli jest awaryjny generator prądu, należy go sprawdzad do miesiąc, zapisując wyniki kontroli w dokumentacji.

Raz do roku trzeba sprawdzid maty na podłodze, po czym zmienid te, które nie zapewniają już zwierzętom wygody.

Uwaga ogólna: budynki i ich wyposażenie należy sprawdzid przed każdą dostawą zwierząt.

Na stronie www.controlpost.eu jest dostępne więcej wskazówek technicznych i przykłady wysokiej jakości punktów kontroli (HQCP).



17

WYTYCZNE HQCP: POSTĘPOWANIE ZE ZWIERZĘTAMI DLACZEGO TO JEST WAŻNE?

Niewłaściwe, stresujące traktowanie zwierząt może je przestraszyd, co zwiększa ryzyko zranienia. Stres wydaje się głównym czynnikiem wpływającym na zwierzęta przebywające w punkcie kontroli, jako że zwierzęta nie znają miejsca i osób, które się nimi zajmują.

Przemieszczanie zwierząt zestresowanych jest trudniejsze, gdyż takie zwierzęta mogą nie chcied się ruszyd lub będą poszukiwad drogi ucieczki. Takie zachowania są niebezpieczne także dla osób zajmujących się zwierzętami, jeśli zwierzęta te obrócą się, zaczną kopad lub uciekad.

Dobre praktyki pomagają zminimalizowad stres i zapewnid bezpieczne przemieszczanie zwierząt. Dobre traktowanie zwierząt i uniknięcie ich zranieo jest częścią odpowiedzialności właścicieli/osób kierujących punktem kontroli.


Podczas zajmowania się zwierzętami przeprowadzanymi z ciężarówki do boksu lub z powrotem należy brad pod uwagę następujące kwestie sensoryczne i behawioralne.

●Większośd zwierząt (bydło, świnie, owce) to zwierzęta stadne. Są mniej zestresowane, gdy osobniki tego samego gatunku są w pobliżu. W związku z tym dobrze jest zajmowad się nimi w grupach, aby zminimalizowad stres oraz ułatwid przemieszczanie i sprawid, by było ono bardziej bezpieczne. Ważne jest uwzględnianie podziałów zwierząt w ciężarówce, chod w razie konieczności można te grupy podzielid dla potrzeb zajmowania się zwierzętami w punkcie kontroli. Zalecana liczba zwierząt, którymi powinno się zajmowad jednocześnie zależy od gatunku: liczby te uwzględniają zachowania zwierząt i bezpieczeostwo całego procesu.

- świnie: 5 do 12 zwierząt, w zależności od warunków.

- dorosłe bydło: 10 do 15 zwierząt.

- cielęta: 5 do 10 zwierząt przy rozładunku; przy załadunku więcej.

- owce: nie więcej niż 20 owiec w gromadzie.

Młode zwierzęta reagują silniej niż dorosłe, częściej też są nieprzyzwyczajone do obecności ludzi. Bezpośrednie kierowanie, z kontaktem ciała człowieka i zwierzęcia, można zastosowad w razie oporu młodego zwierzęcia do ruszenia z miejsca. Np. młode cielęta można przemieszczad parami, kładąc dłonie na grzbietach obu cieląt, albo pojedynczo, kładąc jedną rękę pod głową zwierzęcia, a drugą na grzebiecie. Nie wolno skręcad lub obracad ogona.

●Wzrok zwierząt różni się od wzroku ludzkiego: kąt widzenia jest szerszy, ale dokładnośd widzenia jest niższa, zwłaszcza w obszarach peryferyjnych, gdzie widzenie jest tylko jednym okiem. Jest więc niezbędne dla osoby zajmującej się zwierzęciem, aby ustawiła się z boku i lekko z tyłu, tak by wejśd w strefę ucieczki stopniowo, co spowoduje spokojne oddalenie się zwierzęcia. Murowane ściany korytarza, zwłaszcza zaokrąglone, ulepszają przemieszczanie się zwierząt, gdyż te nie rozglądają się i skupiają uwagę na podążaniu naprzód w celu ucieczki. Powinno się unikad stopni, przeszkód (garbów), zwężeo i łuków pod kątem prostym. Elementy na ścianach (ubrania, fartuchy,


18

torby plastikowe), kraty studzienek, tekstura podłogi i/lub nierówny jej kolor mogą spowalniad ruch zwierząt.

Rys. 3. Strefy ucieczki dla świo i bydła oraz ich zastosowanie w działaniu.

●Zwierzęta kopytne takie jak świnie, bydło i owce nie mają dobrego widzenia głębi ostrości. Widoczne kontrasty na podłodze (kratki, zagłębienia lub ciemne miejsca) mogą zniechęcid je do przejścia. Trzeba unikad takich przeszkód, ew. przykryd je czymś, np. ściółką.

●Oczy zwierząt są wrażliwe na jasne światło, a adaptacja do zmiany oświetlenia zajmuje im kilka minut, na przykład podczas załadunku przejście ze światła dziennego do ciemnego wnętrza ciężarówki. Może je zatrzymad odblask światła na rampie załadunkowej albo jakiekolwiek element z jasnego metalu. Dlatego trzeba unikad kontrastów świetlnych albo dad zwierzętom czas na adaptację. Ściółka na rampie może ułatwid rozładunek, jeśli zmniejszy odbicie światła słonecznego.

●Słuch zwierząt kopytnych jest dobrze rozwinięty. Zwierzęta są wrażliwe na dźwięki o wysokiej częstotliwości, takie jak okrzyki, dźwięki metaliczne i gwizdy. Aby zminimalizowad stres, trzeba unikad takich dźwięków, chod ich użycie może się okazad konieczne, by zachęcid zwierzę do ruszenia się z miejsca.

●Zwierzęta są także wrażliwe na ból. Trzeba unikad uderzania zwierzęcia (ręką lub pałką), z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to niezbędne do ruszenia z miejsca zwierzęcia, które się zatrzymało.

NARZĘDZIA ZAKAZANE I O OGRANICZONEJ MOŻLIWOŚCI STOSOWANIA (DYR. WE 1/2005):

- Zakazane jest stosowanie ostrych narzędzi.

- Możliwośd użycia elektrycznych poganiaczy jest ograniczona do dorosłych świo i bydła. Wówczas można stosowad tylko impulsy jednosekundowe, wyłącznie wobec zwierząt stojących i blokujących przejście, jedynie w zadnią częśd zwierzęcia.

- Zakazane jest kopanie zwierząt.

- Zakazane jest uderzanie wrażliwych obszarów ciała zwierząt, gdyż powoduje to niepotrzebny ból.

- Zakazane jest trzymanie zwierząt za uszy, rogi, nogi, ogon albo runo wełniane.

Strefa “ślepa”

Strefa “ślepa” Strefa ucieczki

Strefa ucieczki

Punkt równowagi

Punkt równowagi


19


Jeżeli zwierzę zatrzymuje się i nie chce ruszyd do przodu:

- Najpierw uspokój się i daj zwierzęciu czas na uspokojenie; następnie sprawdź, czy zwierzę nie jest chore, zranione lub nie nadaje się do transportu. Jeśli jest to taki przypadek, zastosuj odpowiednią procedurę.

- Następnie sprawdź, czy na trasie zwierzęcia nie występują przeszkody (uniemożliwiające przejście fizycznie lub psychicznie). Jeśli to możliwe, usuo przeszkody lub zmieo oświetlenie, jeżeli problemem jest kontrast światła. Jeśli to wszystko nie jest możliwe, daj czas zwierzęciu na oswojenie się z przeszkodą, tak by było w stanie w koocu ją pokonad.

- Pobudź zwierzę do ruchu: krzyknij, gwizdnij lub lekko uderz w zad. Jeśli nie będzie to skuteczne, użyj jedno- lub dwukrotnie elektrycznego poganiacza, dotykając zadnią częśd zwierzęcia (wyłącznie w przypadku dorosłych świo i bydła).


Obserwacja zachowania zwierząt podczas załadunku/rozładunku: zwracaj uwagę zwłaszcza na zwierzęta niechętne do ruchu lub zmiany kierunku.

Trenowanie pracowników do zastosowania dobrych praktyk

Więcej informacji jest dostępnych w programach e-learningu na stronie www.controlpost.eu.



20

WYTYCZNE HQCP: ŻYWIENIE I POJENIE DLACZEGO TO JEST WAŻNE?

Podczas transport zwierzęta nie mają łatwego dostępu do paszy i wody, dlatego ich nakarmienie i napojenie w punkcie kontroli jest takie ważne. Podczas odpoczynku w punkcie kontroli (CP) zwierzęta muszą mied możliwośd realizacji swoich potrzeb biologicznych. Swobodny dostęp do wody jest bardzo istotny dla dobrego zdrowia zwierząt. Karmienie zwierząt w punkcie kontroli jest niezbędne, by zapobiec przedłużonym okresom głodu.

Niewystarczająca ilośd paszy i wody, jak też ich niedostateczna jakośd lub niewłaściwe podanie może spowodowad u zwierzęcia głód, pragnienie, stres i stres w grupie. Może to skutkowad zachowaniami konkurencyjnymi i zwiększa ryzyko chorób i kontuzji. Ponadto przy bardzo wysokich temperaturach brak wody zwiększa ryzyko śmierci zwierzęcia.


Karmienie i pojenie zwierząt powinno byd prowadzone w taki sposób, by zapewnid każdemu zwierzęciu przebywającemu w punkcie kontroli co najmniej wystarczającą ilośd czystej wody i odpowiedniej paszy dla zaspokojenia potrzeb na czas pobytu w CP i podczas kolejnego odcinka podróży.

Paszę należy składowad w (zamkniętym) czystym, suchym i oznaczonym (identyfikowalnymi wizualnie) pomieszczeniu. Pomieszczenia takie powinny byd używane wyłącznie do przechowywania paszy, chyba że pasza jest składowana w zamkniętych pojemnikach/opakowaniach. Nie wolno w tych samych pomieszczeniach przechowywad jakichkolwiek środków chemicznych (np. pestycydów, biocydów, leków weterynaryjnych). Pomieszczenie do przechowywania paszy musi byd ujęte w programie kontroli szkodników.

Minimalna ilośd paszy powinna odpowiadad ilościom wymaganym do podtrzymania funkcji życiowych zwierzęta (tabela 9). Pasza powinna byd jednorodnej jakości, tak by zapobiegad zachowaniom konkurencyjnym przy karmieniu zwierząt. Pasza musi byd smaczna i odpowiednia do wieku danego gatunku. Zalecenia przedstawiono w tabeli 9.

Wyposażenie do karmienia musi byd odpowiednie do podawania danego typu paszy. Powinno byd skonstruowane i zainstalowane w takich sposób, by zminimalizowad zanieczyszczenie paszy i zachowania konkurencyjne zwierząt, wyposażenie nie powinno stanowid przeszkody dla zwierząt, ani powodowad ich kontuzji. Jeśli zwierzęta są karmione ad libitum (do woli), powinno byd dostępne przynajmniej jedno miejsce karmienia na 10 sztuk zwierząt. W takim przypadku wszystkie zwierzęta z boksu muszą mied możliwośd jedzenia w tym samym momencie. Minimalna przestrzeo podajnika na sztukę zwierzęcia jest podana w tabeli 10. Instalacje do karmienia powinny byd czyszczone i w razie potrzeby dezynfekowane.


21

Tabela 9. Zalecane ilości paszy na głowę (zalecenia dla gospodarstw, które można użyd do oszacowania ilości koncentratu lub siana w punkcie kontroli)

Rodzaje zwierząt Pasza(kg/głowa/doba)

Koncentrat

Prosięta < 15 kg 0,35

Prosięta ssące 16 do 50 kg 0,75

Warchlaki 51 do 110 kg 1,00

Tuczniki 111 do 160 kg 1,25

Maciory, knury 1,50

Siano

Dorosłe owce 3 kg

Jagnięta 1 to 2 kg

Preparat mlekozastępczy

Cielęta karmione mlekiem 2 l/12 h

Siano

Bydło ≤ 400 kg 7 kg

Bydło > 400 kg 15 kg

Tabela 10. Zalecana przestrzeo podajnika na głowę (zalecenia dla gospodarstwa, które można użyd do oszacowania wymiarów podajnika minimalizujących konkurencję pomiędzy zwierzętami)

Rodzaje zwierząt Długośd podajnika/koryta (m/głowa)

Podłużny Okrągły

Prosięta < 15 kg 0,15 0,12

Prosięta ssące 16 do 50 kg 0,25 0,20

Warchlaki 51 do 110 kg 0,33 0,25

Tuczniki 111 do 160 kg 0,40 0,33

Maciory, knury 0,50 0,40


Dorosłe owce 0,40 0,40

Jagnięta 0,30 0,30


Cielęta karmione mlekiem Indywidualne podajniki

(jeden 2l podajnik/zwierzę)

Nie zalecany

Cielęta już nie karmione mlekiem

0,34

Bydło ≤ 400 kg 0,50

Bydło > 400 kg 0,65

Krowy 0,70

Zwierzęta powinny mied wolny dostęp do świeżej wody pitnej, dostarczanej ad libitum (do woli). Nie należy poid młodych cieląt zimną wodą, gdyż może to spowodowad biegunkę.

Urządzenia pojące powinny byd skonstruowane i umieszczone w sposób odpowiedni do gatunku, wieku i wielkości zwierząt. Liczba poideł powinna wynosid przynajmniej 1 na 10 zwierząt dla świo i owiec. W przypadku bydła 2 dostępne poidła na boks zapewniają dostęp do wody, gdy większośd zwierząt chce pid w tym samym momencie: nad poidłem powinno byd 60 cm przestrzeni, by zapewnid łatwy dostęp. Żeby uniknąd zamarzania, rury doprowadzające wodę powinny byd 0,5-1 m pod powierzchnią, z izolacją przed zamarzaniem.

Wysokośd poideł musi byd dostosowana do wielkości poszczególnych kategorii zwierząt, które mogą przebywad w punkcie kontroli (patrz tabela 11). Zanieczyszczenie wody pitnej może doprowadzid do


22

niedostatecznego nawodnienia i chorób. Podobny wpływ mogą mied odpadki leżące w poidłach, szczególnie przy ciepłej pogodzie, gdy bakterie namnażają się szybciej. Dlatego tak ważne jest opróżnianie naczyo do picia i ich staranne czyszczenie.

Poidła nie powinny stanowid przeszkody dla zwierząt, pracowników CP, urządzeo i systemów mechanicznych. Poidła nie powinny byd usytuowane obok podajników paszy i miejsc odpoczynku, żeby przeciekająca woda nie mogła zmoczyd paszy i ściółki.

Przepływ wody w poidłach musi byd dostosowany do gatunku. Dla świo zalecana wartośd wynosi 1 litr na misę i 0,5 l na jedno poidło smoczkowe. Dla bydła minimalny zalecany przepływ wody do miski wynosi 12l/min. Nie należy stosowad wiader z wodą dla cieląt, żeby nie było wody w abomasums. Nie należy stosowad poidła smoczkowe dla owiec.

Tabela 11. Zalecana wysokośd instalacji do pojenia nad powierzchnią podłogi Kategorie zwierząt Wysokośd instalacji (w metrach)

Poidła smoczkowe Poidła miskowe

Prosięta < 15 kg 0,30 0,12

Prosięta ssące 16 do 50 kg

0,40 0,15

Warchlaki 51 to 130 kg 0,50 0,20

Maciory, knury 0,70 0,30


Dorosłe owce Nie zalecane 0,50

Jagnięta < 30 kg Nie zalecane 0,30

Jagnięta > 30 Kg Nie zalecane 0,40


Cielęta 50 kg Nie zalecane 0,50

Cielęta 150 kg Nie zalecane 0,55

Opasy Nie zalecane 0,70

Jałówki Nie zalecane 0,70

Krowy 650 kg Nie zalecane 0,75


Jeśli młode zwierzęta nie są w stanie korzystad z poidła, ważne jest utrzymanie małego strumienia płynu w celu inicjowania zachowao związanych z piciem.

Jeśli zwierzę długo leży bez jedzenia i picia, najpierw skontaktuj się z lekarzem weterynarii, by uzyskad poradę, następnie przynieś wodę w wiadrze i, jeśli to możliwe, odizoluj zwierzę.


Instalację wodną (w tym zbiornik, jeżeli występuje) należy sprawdzad co najmniej raz w roku. Wyniki kontroli powinny byd ujęte w dokumentacji.

Co najmniej raz w roku, przed okresem zimowym, powinny byd sprawdzone procedury/urządzenia zapobiegające zamarzaniu systemu pojącego. Wyniki kontroli powinny byd ujęte w dokumentacji.

Zapas paszy dla każdej kategorii zwierząt powinien byd zapisywany w każdym tygodniu i porównywany do wcześniej oszacowanej ilości paszy niezbędnej na okres określony przez właściciela punktu kontroli..


23

Patrz także: www.controlpost.eu, gdzie znajduje się wiele informacji technicznych ii przykłady wyposażenia wysokiej jakości punktów kontroli.

WYTYCZNE HQCP: KROWY MLECZNE

DLACZEGO TO JEST WAŻNE?

Krowy mleczne transportowane podczas laktacji powinny byd dojone co 12 godzin. W przeciwnym wypadku wzrastające ciśnienie wewnętrzne w wymieniu doprowadziłoby do silnego obciążenia tkanki wymienia. W celu zachowania jakości późniejszego udoju i zmniejszenia ryzyka chorób wymion, należy przestrzegad zasad higieny w punkcie kontroli i korzystad z dobrych praktyk rolniczych dotyczących udoju.

Według wielu analiz z krajów - ważnych producentów mleka, choroby wymienia powodują najbardziej istotne straty w hodowli bydła mlecznego. Straty są również powodowane przebytą chorobą już po wyzdrowieniu. Strat spowodowanych zapaleniem wymienia (mastitis) można uniknąd, warunkiem jest zdrowe wymię.


Podczas dojenia pracownicy powinny nosid czyste ubranie ochronne i muszą mied możliwośd mycia dłoni i przedramion przed i podczas dojenia.

Sprzęt do dojenia i pomieszczenia, w których mleko jest przechowywane, przenoszone i schładzane, muszą byd położone i zaprojektowane w taki sposób, aby ograniczyd ryzyko zanieczyszczenia mleka. Po użyciu powierzchnie muszą zostad oczyszczone i zdezynfekowane.

OCZYSZCZANIE WYMIENIA PRZED DOJENIEM

Przed dojeniem trzeba umyd wymię i sutki zwierzęcia. Zmniejsza to liczbę bakterii na wymieniu, a w konsekwencji - ryzyko zapalenia wymienia (mastitis). Czyszczenie wymienia może byd wykonane z użyciem jednorazowej ściereczki i szybkiego zamoczenia wymienia w roztworze czyszczącym.

DOJENIE

Jeśli mleko ma byd zbierane, pierwsze mleko z każdego wymienia/kwarta powinno byd sprawdzone organoleptycznie i fizycznie, czy nie przejawia cech nieprawidłowych. Nie należy tego wykonywad na podłodze lub w dłoni, jako że rozlanie mleka zwiększa zagrożenie bakteriologiczne w oborze i dla wymienia.

Po oczyszczeniu wymienia i kontroli organoleptyczno-fizyczno-chemicznej pod kątem cech nieprawidłowych wymię powinno byd wystarczająco pobudzone do rozpoczęcia właściwego procesu dojenia. Powinno to nastąpid nie później niż 90 sekund po pierwszym kontakcie z wymieniem. Próżnia i luz powinny następowad w proporcjach 3:2. Pompa próżniowa powinna wywierad nacisk ok. 40 kPa na sutki. Podczas dojenia należy zwracad uwagę na właściwe opróżnianie wymienia.

PO DOJENIU

Po dojeniu wymię należy zdezynfekowad, by zredukowad ryzyko zapalenia wymienia (mastitis).


24

Jeśli mleko ma byd zbierane, należy od razu po dojeniu wynieśd je do czystego miejsca, którego wyposażenie umożliwia uniknięcie kontaminacji. Natychmiast należy je schłodzid do nie więcej niż 8°C (gdy mleko jest zbierane codziennie) lub nie więcej niż 6°C (jeśli mleko nie jest zbierane codziennie).

CZYSZCZENIE SPRZĘTU DO DOJENIA

Najpierw należy oczyścid powierzchnię sprzętu, przy użyciu ciepłej wody (30 °C), tak by usunąd pozostałości mleka z przewodów, a następnie wypłukad zimną wodą, by uniknąd koagulacji białek. Potem czyści się gorącą wodą i dezynfekuje przewody. Ostatnim krokiem procedury czyszczenia jest wypłukanie wyposażenia wodą pitną.

Powierzchnie wyposażenia, które mogą wejśd w kontakt z mlekiem (naczynia, pojemniki, zbiorniki itd. przeznaczone do dojenia, zbierania mleka i transportu) muszą byd łatwe do czyszczenia i (jeśli to konieczne) do dezynfekcji, a także muszą byd utrzymywane w dobrym stanie. To wymaga stosowania gładkich, zmywalnych i nietoksycznych materiałów.

Ścierka używana do czyszczenia wymion powinna byd jednorazowa lub prana w temp. 65°C po każdym użyciu.


Widoczny ostry stan zapalny: jedna czwarta wymienia jest mocno spuchnięta. W tym konkretnym przypadku, po dojeniu, ważne jest, aby upewnid się, że ta częśd wymienia została całkowicie opróżniona, w celu zmniejszenia ilości mikroorganizmów chorobotwórczych i destrukcji tkanki wymienia. Ważne jest również, aby natychmiast skontaktowad się z weterynarzem.


- Przed każdym dojeniem: o Zmieo filtr dojarki o Sprawdź pompę próżniową

- Przed dojeniem i w trakcie dojenia:

o Pamiętaj o dbałości o higienę!

- Po dojeniu: o Rozłóż filtr dojarki o Oczyśd dojarkę od zewnątrz, zanim oczyścisz i zdezynfekujesz ją od wewnątrz o Podczas mycia używaj najpierw zimnej wody, by uniknąd koagulacji białek, następnie

myj wodą gorącą o Po czyszczeniu i dezynfekcji osusz sprzęt (odwracając dnem do góry) o Po wypłukaniu przewodów usuo z nich wodę o Sprawdź urządzenie schładzające mleko

WYTYCZNE HQCP: BIOBEZPIECZEOSTWO DLACZEGO TO JEST WAŻNE?

Bio-bezpieczeostwo jest podstawową kwestią w CP, ma zapobiegad rozprzestrzenianiu się chorób pomiędzy zwierzętami i ludźmi. Bezpieczeostwo biologiczne jest na pierwszym miejscu w rankingu preferencji przewoźników pytanych o oczekiwania wobec HQCP. Bio-bezpieczeostwo w punkcie


25

kontroli ma również ogromne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeostwa żywności w całej Europie. Bio-bezpieczeostwo jest szczególnie ważne w przypadku przewozu zwierzęcia, gdyż stres podczas transportu może mied wpływ na układ immunologiczny zwierząt i uczynid je bardziej podatnymi na choroby. Ponadto, warunki transportu zwiększają kontakt pomiędzy zwierzętami i mogą zwiększyd ryzyko rozprzestrzeniania się czynników chorobotwórczych. Bio-bezpieczeostwo opiera się na dobrych praktykach higienicznych mających na celu ograniczenie rozwoju patogenów, zarządzaniu zwierząt, aby zapobiec kontaktowi między różnymi transportami i globalnym zarządzaniu CP mającym zminimalizowad ryzyka i zagrożenia sanitarne.


PROCEDURA GLOBALNEGO ZARZĄDZANIA CP PROCEDURE DLA ZMINIMALIZOWANIA ZAGROŻEO DOTYCZĄCYCH BIOBEZPIECZEOSTWA

●Punkt kontroli powinien byd zlokalizowany, zgodnie z miejscowymi przepisami, co najmniej 100 m od zabudowao i co najmniej 500 m, a najlepiej 1000 m od najbliższego gospodarstwa. Brama i ogrodzenie muszą zapobiegad dostaniu się do punktu kontroli bez zgody właściciela. Wszystkie osoby i pojazdy wjeżdżające do punktu mają byd rejestrowane (data, godzina, powód wjazdu/wejścia).

●Higieniczny przebieg trasy transportu musi byd tak zorganizowany, aby zapobiec przecięciu się dróg transportu zewnętrznego (dostawy pasz, wywożenie odpadów) i wewnętrznego (zwierzęta). Różne drogi mogą byd oznaczone lub opisane na podłożu drogi, aby oddzielid "czyste" i "brudne" drogi do: budynków dla zwierząt, myjni samochodów ciężarowych, składu ściółki i paszy, składu obornika. Jeżeli fizyczne rozdzielenie nie jest możliwe, te transporty muszą byd oddzielone w czasie.

●Punkt kontroli powinien byd podzielony na strefy różnego rodzaju, tak by właściciel CP mógł zaplanowad drogi transport, organizację pracy i środki biobezpieczeostwa. Strefy powinny byd wystarczająco duże, aby umożliwid późniejsze ich powiększenie bez nakładania się obszarów. Punkt kontroli może byd podzielony na trzy koncentryczne pierścienie lub strefy aktywności (Rysunek 4): Strefa 1 biuro i główne wejście; Strefa 2 noclegi dla kierowców, magazyn i myjnia; Strefa 3 pomieszczenia dla zwierząt, parking ciężarówek i skład odpadów. Rysunek 5 przedstawia przykładowy układ zgodny z tymi kryteriami.

Rysunek 4. Logika organizacji punktu kontroli optymalizująca bio-bezpieczeostwo


26

Rysunek 5. Przykładowy układ organizacyjny punktu kontroli

●Obszary ruchu i drogi ciężarówek pomiędzy wjazdem, obszarami załadunku/rozładunku, myjnią ciężarówek i parkingiem muszą byd planowane pod kątem maksymalnej wielkości samochodów ciężarowych, przyczep i naczep (rys. 6), oraz ich promienia skrętu (rys. 7).

Rysunek 6. Niektóre standardowe wymiary różnych typów ciężarówek do przewozu żywca (wymiary mogą różnid się w zależności od paostwa członkowskiego)

Gdzie:

A- częśd socjalna dla kierowców, O – biuro, AH- Budynek dla zwierząt, SH – magazyn, P – parking, W – myjnia dla ciężarówek, D – zbiornik na odpady, C-chłodnia na ciała padłych zwierząt, M- zbiornik na gnojówkę


27

Rysunek 7.Minimalny promieo skrętu różnych typów ciężarówek do przewozu żywca

●Martwe zwierzęta muszą byd przechowywane oddzielnie, z dala od innych budynków (rys. 4 i 5) i miejsce ich przechowywania musi mied utwardzoną powierzchnię, czyszczoną i dezynfekowaną po każdym użyciu. Tusze mają byd zabrane w celu zniszczenia w taki sposób, że zabierająca je ciężarówka nie może wjechad na teren CP (Rozporządzenie (WE) 1774/2002).

●Budynki ze zwierzętami muszą byd wyraźnie oznaczone. Mogą do nich wchodzid tylko pracownicy punktu kontroli. Wszystkie osoby wchodzące do tych budynków muszą nosid czyste ubrania robocze i obuwie, których wykorzystanie jest ograniczone do tylko CP (lub ubrania jednorazowego użytku) lub przejśd przez brodzik, by zdezynfekowad swoje buty przed wejściem do CP. Także kierowcy muszą poddad się tej procedurze, aby dostarczyd zwierzęta do CP. Należy udostępnid łazienkę do użytku gości i kierowców, by mogli umyd ręce.

●Szatnie (Rysunek 8) należy udostępnid personelowi punktu kontroli, kierowcom i gościom (weterynarze, inspektorzy itd.) w budynku oddzielonym od zabudowad, w których przebywają zwierzęta. W szatniach powinny znajdowad się: umywalka z ciepłą i zimną wodą bieżącą, mydłem, środkiem dezynfekującym oraz czyste ręczniki. Punkt kontroli powinien dysponowad ponadto prysznicami, toaletami i pokojem do odpoczynku dla kierowców, a także dobrze wyposażoną apteczką pierwszej pomocy.

●Punkt kontroli powinien zapewnid kierowcom dostęp do urządzeo komunikacyjnych (telefon, faks, łącze internetowe) i do strony internetowej, na której powinny się znaleźd: imię osoby kontaktowej w CP, numer telefonu, adres e-mail, adres, mapka dojazdu, godziny otwarcia, dostępnośd obiektów, języki (którymi można porozumied się w CP), usługi dostępne dla kierowcy (sanitarne, rekreacyjne itp.) i dane służby zdrowia. Powinna tam się znaleźd także lista lokalnych lekarzy z numerami telefonów i kontaktów, a także numery telefonów pobliskich szpitali, policji, straży pożarnej i lekarzy weterynarii.


28

Rysunek 8. Przykładowy układ szatni i pomieszczeo dla kierowców w punkcie kontroli

DOBRE PRAKTYKI HIGIENICZNE OGRANICZAJĄCE NAMNAŻANIE PATOGENÓW

Pomieszczenia punktu kontroli muszą byd czyszczone i dezynfekowane po każdym transporcie i przed przyjęciem każdego nowego transportu: czyszczenie i dezynfekowanie musi odbywad się po tym, gdy wszystkie zwierzęta zostały załadowane do samochodu i opuściły punkt kontroli i zanim jakiekolwiek inne zwierzę pojawi się na terenie punktu. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się czynników chorobotwórczych, pomieszczenia punktu kontroli powinny byd całkowicie opróżnione ze zwierząt na okres co najmniej 24 godzin po użyciu przez maksimum 6 dni i po operacji czyszczenia i dezynfekcji (rozporządzenie 1255/97/WE zmienione w 2003).

Zobacz arkusz rekomendacji „Czyszczenie i dezynfekcja" w kwestii szczegółowych zaleceo.

Program zwalczania szkodników w budynkach punktu kontroli i obszarach wokół nich musi byd zakontraktowany przez właściciela CP w lokalnej firmie i przeprowadzany co najmniej raz w roku.

ZARZĄDZANIE ZWIERZĘTAMI ZAPOBIEGAJĄCE ROZPRZESTRZENIANIU SIĘ CHORÓB

Zwierzęta transportowane różnymi ciężarówkami muszą byd umieszczone w różnych miejscach punktu kontroli bez możliwości bezpośredniego kontaktu między grupami o różnym pochodzeniu: murowane ściany lub puste boksy mogą byd stosowane do izolowania różnych partii.

Miejsca wyładunku są punktem krytycznym dla bezpieczeostwa biologicznego. Podczas procedury rozładunku i załadunku, drogi przemieszczania powinny byd tak zorganizowane w punkcie kontroli, aby uniknąd mieszania się grup lub przecinania dróg, którymi poruszają się grupy zwierząt z różnych samochodów. Personel powinien byd tak zorganizowany, by te same osoby nie obsługiwały zwierząt z


29

różnych samochodów bez zmiany ubrania, mycia i dezynfekcji rąk oraz wszelkich urządzeo przeładunkowych. Obszary pracy muszą byd czyszczone i dezynfekowane.

PROCEDURA ZARZĄDZANIA ODPADAMI W CP DLA ZMINIMALIZOWANIA ZAGROŻEO ŚRODOWISKOWYCH

Obornik i gnojowica powinny byd składowane osobno, z dala od pomieszczeo, w których przechowuje się paszę, środki chemiczne, leki i materiał ściółkowy. Najlepiej by był dostarczany do zbiornika na gnojowicę i na płytę gnojową.

Ścieki mają byd przechowywane z gnojowicą, z zastosowaniem odpowiedniej procedury zmierzającej do uniknięcia zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Odpady chemiczne (np. leki weterynaryjne, przeterminowane pestycydy itp.) mają byd przechowywane oddzielnie i utylizowane zgodnie z lokalnymi przepisami. Ogólne odpady mają byd przechowywane oddzielnie (w pojemnikach) i utylizowane zgodnie z lokalnymi przepisami.


Jeżeli kilka ciężarówek o różnym statusie sanitarnym przyjedzie jednocześnie do punktu kontroli:

- Zadzwoo do odpowiednich władz po oficjalne zalecenia.

- Oddziel zwierzęta o różnym statusie. Jeśli to możliwe, trzymaj je w różnych budynkach lub oddzielone fizycznymi barierami w jednym budynku.

- Odmów przyjęcia ciężarówek, jeśli mogą spowodowad zagrożenie sanitarne.

Jeśli pojawi się lokalny kryzys sanitarny podczas oczekiwania na przyjazd zwierząt do punktu kontroli:

- Zadzwoo do odpowiednich władz po oficjalne zalecenia.

- Poinformuj o sytuacji kierowcę i właściciela transportu przed dotarciem zwierząt do punktu kontroli. Użyj przenośnych systemów dezynfekcji (maty dezynfekujące koła dla ciężarówki wjeżdżającej do punktu kontroli).

- Odmów przyjęcia ciężarówki, jeżeli miałoby to spowodowad zagrożenie sanitarne dla zwierząt przewożonych i/lub przebywających w punkcie kontroli.


Na samodzielny monitoring składają się:

1. Procedury zarządcze.

2. Szkolenia personelu punktów kontroli nt. dobrych praktyk i procedur zarządzania zwierzętami.

3. Zapisy wszelkich informacji sanitarnych: czyszczenie i dezynfekcja budynków i wyposażenia powinny byd zapisane w rejestrze punktu kontroli. Rejestr musi byd sprawdzany przed dokonaniem każdej nowej rezerwacji.

4. Należy kontrolowad dokumenty przewozowe pod kątem status sanitarnego zwierząt wwożonych do punktu kontroli.

Więcej informacji nt. biobezpieczeostwa w HQCP można znaleźd w programie e-learningu na stronie www.controlpost.eu.



30

WYTYCZNE HQCP: CZYSZCZENIE I DEZYNFEKCJA DLACZEGO TO JEST WAŻNE?

Aby uniknąd chorób i zagrożeo sanitarnych, wszystkie urządzenia w punkcie kontroli i pomieszczenia punkcie kontroli muszą nadawad się do czyszczenia i, w razie potrzeby dezynfekcji, w tym: materiały podłogowe, wyposażenie boksów, instalacje karmienia i pojenia.

Ważne: punkt kontroli musi mied obszar mycia ciężarówek (myjnię), który musi byd sprawdzony i zatwierdzony przez właściwe organy. Obszar ten powinien znajdowad się wystarczająco blisko miejsca gromadzenia nawozu, tak aby umożliwid usunięcie ściółki z ciężarówki po rozładowaniu. Ścieki muszą byd gromadzone zgodnie z lokalnie obowiązującymi przepisami, do zbiornika lub do kanalizacji.

«Każdy punkt kontroli musi byd skonstruowany, wyposażony i obsługiwany w sposób zapewniający przeprowadzenie procedur czyszczenia i odkażania. Na miejscu należy zapewnid myjnię dla ciężarówek. Tego rodzaju sprzęt musi działad we wszystkich warunkach pogodowych »(Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005).


CZYSZCZENIE I DEZYNFEKCJA BUDYNKÓW

Budynki i pomieszczenia punktu kontroli (CP) muszą byd czyszczone i dezynfekowane przed każdym użyciem i po nim. Czyszczenie i dezynfekcja muszą byd zapisane w rejestrze punktu kontroli.

Ściółka i obornik muszą byd dokładnie usunięte, zdrapane i zamiecione po załadunku zwierząt na ciężarówki. Czyszczenie i dezynfekcja budynków i sprzętu muszą byd wykonane w ciągu 24 godzin po tym, jak zwierzęta opuściły boksy. Budynki i wyposażenie muszą byd wysuszone zanim zostaną użyte ponownie. Czyszczenie ścian i podłóg (boksy i drogi) powinno byd wykonane za pomocą wody pod wysokim ciśnieniem (40-200 barów, od 25 do 70 l/min). Gorąca woda jest szczególnie polecana do metalowych barier, ale nie jest to konieczne i należy przy takim czyszczeniu zachowad szczególną ostrożnośd. Przed czyszczeniem może byd przydatne namoczenie elementów, które mają byd oczyszczone, w celu ułatwienia procesu. Ponadto użycie piany może usprawnid proces. Gdy ściany kojców i bariery są czyste i wciąż wilgotne, musi byd przeprowadzona dezynfekcja. Należy zastosowad w tym celu dopuszczonych do użycia produkty dezynfekujące w sprayu, zgodnie z zaleceniami producenta. Można używad tylko produktów dopuszczonych do obrotu (zgodnie z zezwoleniami krajowymi): po krajowe listy produktów należy się zwrócid do autoryzowanego lekarza weterynarii i sprawdzid dokumenty AFNOR (NFT 72-150/151, 72-170/171, 72-200/201, 72-180/181).

CZYSZCZENIE I DEZYNFEKCJA WYPOSAŻENIA

Czyszczenie poideł i podajników paszy może byd wykonane zgodnie z tymi samymi procedurami jak w przypadku ścianek działowych, podłóg i ścian: za pomocą ciepłej wody pod wysokim ciśnieniem, lub jeśli to możliwe przez moczenie sprzętu przez 20 do 30 minut w ciepłej wodzie przed czyszczeniem ciśnieniowym. Następnie powinno się przeprowadzid dezynfekcję poprzez moczenie sprzętu w certyfikowanych środkach (skontaktuj się z lokalnymi autoryzowanymi lekarzami weterynarii). Aby zakooczyd procedurę, należy opłukad każdą sztukę wyposażenia wodą.


31

Gdy punkt kontroli jest wyposażony w system karmienia cieląt, ważne jest, aby nie zapomnied oczyścid i zdezynfekowad cały system: od zbiornika do przygotowania sztucznego mleka do urządzeo do dostarczania sztucznego mleka do podajników, w tym przewodów.

CZYSZCZENIE I DEZYNFEKCJA CIĘŻARÓWEK

Obszar myjni ciężarówek powinien mied długośd 25 m, aby odpowiadad wymiarom pojazdów, z 5 do 7% spadku do odprowadzenia ścieków do odpowiedniego systemu zbierania (rys. 9). Obszar czyszczenia i dezynfekcji powinien byd wolny od przeszkód wokół samochodu na co najmniej 2 metry. W nocy musi byd dostępne oświetlenie, 400 luksów na poziomie czyszczonych obiektów. Wszystkie urządzenia do mycia i produkty czyszczące muszą byd blisko i zabezpieczone przed czynnikami atmosferycznymi. Czyszczenie należy rozpocząd od górnych powierzchni, aby uniknąd później zanieczyszczenia.

Rysunek 9. Zalecenia dla myjni ciężarówek

Ciężarówki należy czyścid bezpośrednio po wyładunku, przed ich wjazdem na noc na parking. Najpierw należy usunąd z samochodu brudną ściółkę i umieścid ją w zbiorniku na gnojówkę albo na płycie obornikowej. Następnie powinna byd oczyszczona komora ciężarówki, najlepiej przy użyciu ciepłej wody pod wysokim ciśnieniem (> 70 barów). Podczas oczyszczania zaleca się, aby kierowca nosił wodoodporną odzież ochronną. Kiedy ściany i bariery są czyste i wciąż wilgotne, można wykonad dezynfekcję środkami dezynfekcyjnymi dopuszczonymi do użycia. Dezynfekcja jest obowiązkowa tylko po zakooczeniu transportu.

Miejsce czyszczenia i dezynfekcji musi mied odpowiedni dostęp do wody (ciepłej i zimnej, w odpowiedniej ilości i pod właściwym ciśnieniem), wystarczający do czyszczenia maksymalnej liczby samochodów, które mogą byd przyjęte w punkcie kontroli każdego dnia.

Kierowcy muszą prowadzid dokumentację każdej procedury czyszczenia/dezynfekcji, ze wskazaniem nazw handlowych zastosowanych produktów dezynfekcyjnych i dawek.

SKŁADOWANIE WYPOSAŻEN IA DO CZYSZCZENIA I PRODUKTÓW DO DEZYNFEKCJI

Wyposażenie do czyszczenia (szmaty, rękawice, obuwie…) powinny byd utrzymywane w czystości i przechowywane w specjalnie do tego celu przeznaczonym miejscu (szafka w budynku albo miejsce do przechowywania w myjni ciężarówek).


32

Produkty do dezynfekcji muszą byd trzymane w zamknięciu w specjalnej szafce, z odpowiednimi wskazówkami użycia.

CO ROBID, JEŻELI?

Jeżeli zwierzęta pozostają w punkcie kontroli po odjeździe transportu (np. ranne zwierzęta albo zwierzęta nie nadające się do transportu), muszą znajdowad się w oddzielnym budynku, z dala od obszarów wyczyszczonych i zdezynfekowanych. Należy na bieżąco informowad o sytuacji właściwe lokalne władze. Dezynfekcji nie wolno przeprowadzad, gdy zwierzęta są wewnątrz budynku.


Standaryzowane procedury czyszczenia i dezynfekcji.

Niezbędne jest zachowanie zapisu dotyczącego operacji czyszczenia i dezynfekcji budynku i urządzeo. Takie zapisy powinny się znaleźd w rejestrze punktu kontroli. Rejestr musi byd sprawdzony przed potwierdzeniem każdej nowej rezerwacji.

Zapisy dotyczące czyszczenia ciężarówek (i dezynfekcji - jeśli dotyczy) mają byd przechowywane w rejestrze punktu kontroli. Kopię protokołu należy udostępnid kierowcy.

Handbook pl

Documents

Transcript of Handbook pl