Wrocław

Hala Stulecia

Na początku wyglądało to tak…

Hala Stulecia jest miejscem widowiskowo-sportowym i jednym z czternastu polskich obiektów wpisanych na światową listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. Została wybudowana w latach 1911-1913 według projektu Maxa Berga w stylu ekspresjonistycznym. Znajduje się we Wrocławiu, a dokładniej w dzielnicy Śródmieście.

Powstanie Hali, najsłynniejszego dzieła wrocławskiego modernizmu,

związane było z setną rocznicą wydania we Wrocławiu przez Fryderyka

Wilhema lll odezwy Do mojego ludu(An Mein Volk) z 17 marca 1813 roku

wzywającej do powszechnego oporu przeciwko Napoleonowi Bonaparte.

 Rocznicę postanowiono uczcić odpowiednio wielką

wystawą, prezentującą historię i gospodarczy

dorobek Śląska. Zaplanowana została więc (na

wzór Wystaw Światowych) tzw. Wystawa Stulecia,

której organizację powierzono Karlowi Masnerowi,

dyrektorowi Muzeum Rzemiosła Artystycznego i

Starożytnego.

Wyjątkowy i świeżo wybudowany obiekt miał 42m

wysokości, a nakrywająca go kopuła 67 m średnicy.

Maksymalna szerokość wnętrza Hali wynosi 95 metrów, a

dostępna powierzchnia wynosi 14,0 tys. m². Prócz samej

centralnej hali w budynku zaplanowano jeszcze 56 innych

pomieszczeń wystawienniczych, obszerne okrążające

główną salę kuluary, a całość obliczona była na 10 tysięcy

osób.

Celem Maxa Berga było przede wszystkim funkcjonalność Hali. Jej konstrukcja była dotąd niespotykana. Ukończono jej budowę w grudniu 1912 roku, czyli półtora miesiąca przed zaplanowanym terminem. W trakcie jej budowy wybudowano na otaczających ją terenach liczne inne obiekty wystawowe, w tym Pawilon Czterech Kopuł, Pergolę, obiekty rekreacyjne itp.

W Hali umieszczono specjalnie dla niej zaprojektowane i wykonane przez znaną firmę Sauer (nadal istniejącą) we Frankfurcie nad Odrą organy o 222 rejestrach i 16706 piszczałkach, naówczas największe na świecie; obecnie organy te częściowo wykorzystywane są w archikatedrze wrocławskiej, a że nie wszystkie się tam zmieściły, część piszczałek zamontowano w instrumencie w bazylice jasnogórskiej.

Odsłonięcie Hali nastąpiło 20 maja 1913, kiedy to nadburmistrz Paul Matting wygłosił patriotyczne przemówienie, w którym nazwał ją „pomnikiem wyzwolenia ojczyzny i przestrogą dla przyszłych pokoleń”. Przemówienia wysłuchało ponad pięć tysięcy gości, którzy mogli się przekonać o doskonałej akustyce obiektu.

Przed II wojną światową Hala, prócz wystaw i przedsięwzięć na mniejszą skalę, kilkakrotnie jeszcze była miejscem wielkich masowych imprez, w tym między innymi publicznych wystąpień najważniejszych funkcjonariuszy NSDAP z Adolfem Hitlerem na czele.

Hala przetrwała II wojnę światową bez poważniejszych strat (uszkodzeniu uległy jednak organy). Tereny wystawowe wokół Hali oraz ją samą po raz pierwszy po wojnie wykorzystano na większą skalę od lipca do września 1948 na Wystawie Ziem Odzyskanych i podczas towarzyszącego jej (25-28 sierpnia) Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju. W czasach PRL nie przeprowadzono w Hali żadnych poważniejszych prac, które w istotny sposób zmieniłyby jej charakter. Oprócz skucia z filarów hitlerowskich „gap”, położenia betonowej posadzki w kuluarach, instalacji centralnego ogrzewania (do tej pory Hala nie była w ogóle ogrzewana), instalacji nagłośnienia i innych podobnych – stosunkowo mało znaczących – prac remontowych lub adaptacyjnych nie wprowadzano w Hali żadnych zmian. Służyła jako miejsce koncertów (występował tu m.in. w latach 60. Marino Marini i Paul Anka), imprez sportowych (m.in. XIII Mistrzostwa Europy w koszykówce mężczyzn w 1963 – Polska zajęła wówczas II miejsce), w sali działało też największe w mieście kino („Gigant”). Jedynie kontekst urbanistyczny Hali zmienił się dość silnie, poprzez odcięcie południowej części terenów wystawowych (zostały przekazane Ogrodowi Zoologicznemu), a zwłaszcza poprzez ustawienie w 1948 na placu przedwejściowym Iglicy, która całkowicie zmieniła statyczny wyraz głównego wejścia Hali.

Po roku 1989 w Hali Stulecia przeprowadzono wiele zmian. Jednak generalny remont dokonano w 1997 trwał kilka miesięcy obejmował tylko takie zmiany jak plastikowe rolety na oknach, tablice ogłoszeniowe, nagłośnienie, przede wszystkim zaś obniżenie o około 1 m poziomu posadzki i wbudowanie przesuwnych trybun oraz rozkładanych boisk (umożliwia zmianę przeznaczenia Hali w zależności od bieżących potrzeb: sportowe, widowiskowe albo targowe). Odbywały się tam opery oraz mecze sportowe.  31 maja 1997 w czasie szóstej wizyty w Polsce Jan Paweł II poprowadził w hali modlitwę ekumeniczną w ramach kongresu eucharystycznego.

W czasach 2009-2011 przeprowadzono wielki remont. Składał się on z kilku etapów. Kosztował on 18 mln złotych.

Dzisiaj w Hali Stulecia odbywają się koncerty, mecze siatkówki, opery, filharmonie, kabarety, turnieje, targi, pokazy, itp.

Dziękuję za uwagę

Melania BednarzKlasa 6cSP9 DzierżoniówŹródła: pl.wikipedia.org

Czerwiec 2015