1

KOMENDA GŁÓWNA POLICJI ISSN 1506-5170BIURO PRAWNE

B i u l e t y n P r a w n y

Nr 9

W a r s z a w a 2 0 0 0

§

2

BIULETYN PRAWNY NR 9

K O L E G I U M R E D A K C Y J N EBronisław KACHNIKIEWICZ, Hanna KARASZEWSKA,Kazimierz KOWALSKI, Jan ŁOZIŃSKI, Anna OSZCZĘDA,Krystyna ROGALSKA, Ewa RUDNICKA (sekretarz), MaciejSŁAWIŃSKI (przewodniczący), Barbara ŚWIĄTKIEWICZ(zastępca przewodniczącego), Danuta TRUŚ

REDAKCJA I KOREKTA

Ewa RUDNICKA

PROJEKT OKŁADKI

Danuta CZERSKA

SKŁAD KOMPUTEROWY

Lilianna KRÓLAK

© COPYRIGHT BY BIURO PRAWNE KOMENDY GŁÓWNEJ POLICJI

WYDAWNICTWO CENTRUM SZKOLENIA POLICJI W LEGIONOWIE

ZAM. NR 108/2000; NAKŁAD 1300 EGZ.

ISSN 1506-5170

3

SPIS TREŚCI

M. SŁAWIŃSKI, Standardy europejskie w prawie po-licyjnym ...................................................................... 5

G. ZYMON, Odpowiedzi na pytania prawne związane zustawą z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji ........ 19

S. KARWOWSKI, Kilka uwag praktycznych o stoso-waniu ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni iamunicji ....................................................................... 32

D. FREY, Policja nie może odmówić wydania za-świadczenia ................................................................. 35

D. FREY, Pozwolenie bez licencji ................................... 38

Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego ...... 41

4

5

Maciej S Ł A W I Ń S K I

Standardy europejskie w prawie policyjnym

Proces harmonizacji prawa europejskiego z prawemwspólnot europejskich nie omija także prawa policyjnego1.Prawo policyjne należy do kompleksu zagadnień składają-cych się na „sprawy wewnętrzne” zaliczane do tzw. trzeciegofilaru Unii Europejskiej. „Wymiar sprawiedliwości i sprawywewnętrzne”, jak wiadomo, są pozostawione w największymstopniu, w porównaniu do pierwszego i drugiego filaru, su-werennym decyzjom państwa członkowskiego, niemniejproblem szczelności obecnych i przyszłych granic zewnętrz-nych państw Unii Europejskiej, wspólna walka z przestęp-czością zorganizowaną oraz standardy ochrony praw czło-wieka są w wymaganiach unijnych równie istotne jakwspólna polityka gospodarcza i zagraniczna.

Głównym aktem prawnym, będącym podstawą prawaeuropejskiego, jest Europejska konwencja praw człowieka i

1 Pod pojęciem prawa policyjnego, na użytek tego artykułu, rozumiemy

przepisy prawne, które Policja stosuje wykonując swoje zadania, a więcustawę o Policji i przepisy wykonawcze, ustawę o cudzoziemcach, ustawęo broni i amunicji, ustawę o ochronie osób i mienia i inne ustawy prawawewnętrznego oraz umowy i porozumienia międzynarodowe, których ad-resatem jest Policja.

6

podstawowych wolności2. Konwencja jest swego rodzajukonstytucją Rady Europy powstałej na konferencji mini-strów spraw zagranicznych Belgii, Danii, Irlandii, Luksem-burga, Holandii, Norwegii, Szwecji, Włoch i Wielkiej Bryta-nii. Ratyfikowało ją 40 państw będących jednocześnieczłonkami Rady Europy. Konwencja zawiera katalog praw iwolności: prawo do życia, zakaz tortur i innego poniżającegotraktowania lub karania, zakaz poddaństwa, prawo do wol-ności, bezpieczeństwa osobistego, prawo do rzetelnego pro-cesu, gwarancję nullum crimen, nulla poena sine lege ane-triori, prawo do poszanowania prywatności, wolności myśli,sumienia i wyznania, wolność słowa, wolność zrzeszenia sięi zgromadzeń i prawa do zawierania związków małżeńskich.Naruszenie tych praw przez państwo może prowadzić dosankcji prawnomiędzynarodowych.

Z punktu widzenia szczelności granic najbardziej istot-ne są protokoły dodatkowe do Konwencji, a zwłaszcza pro-tokół czwarty i protokół siódmy.1. Protokół czwarty:

a) prawo do swobodnego przemieszczania się na teryto-rium państwa i prawo do opuszczania kraju, w tymwłasnego;

b) zakaz wydalania własnych obywateli;c) zakaz wydalania (deportacji) zbiorowego.

2. Protokół siódmy:a) prawa cudzoziemców w związku z procedurą wyda-

2 Europejska konwencja praw człowieka i podstawowych wolności sporzą-

dzona w Rzymie 4 listopada 1950 r., ratyfikowana przez Polskę w 1991 r.(Dz. U. z 1993 r. nr 61, poz. 284).

7

lenia,b) prawo do instancyjnej kontroli wyroków skazują-

cych,c) prawo do odszkodowania w razie niesłusznego ska-

zania,d) zasada ne bis idem w sprawach karnych,e) równouprawnienie małżonków.Konwencja dotycząca statusu uchodźców3. Konwencja

zawiera definicję uchodźcy: jest to osoba, która na skutekuzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powoduswojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określo-nej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznychprzebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelemi nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać zochrony tego państwa, albo która nie ma żadnego obywatel-stwa i znajdując się poza państwem swego dawnego stałegozamieszkania nie może lub nie chce z powodu tych obawpowrócić do tego państwa. Konwencja wymienia obowiązki iprawa uchodźcy w kraju zamieszkania. Przede wszystkimuchodźca ma obowiązek przestrzegania prawa obowiązują-cego w kraju, w którym się znajduje, i środków podejmowa-nych w tym kraju w celu utrzymania porządku publicznego.Wśród uprawnień uchodźcy należy wymienić prawo do ko-rzystania z wolności religii na zasadach przysługującychobywatelom kraju, prawo do utrzymywania statusu osobo-

3 Konwencja dotycząca statusu uchodźców sporządzona w Genewie 28

lipca 1951 r. wraz z Protokołem dotyczącym statusu uchodźców sporzą-dzonym w Nowym Jorku 31 stycznia 1967 r. (Dz. U. z 1991 r. nr 119,poz. 515 i 517).

8

wego, jaki posiadał w kraju stałego zamieszkania, prawo donabywania mienia tak jak inni cudzoziemcy, prawo do sto-warzyszania się jak obywatele państwa, dostęp do sądów idostęp do wykonywania zawodów, jaki mają obywatele ob-cych państw; uchodźca ma prawo wyboru miejsca stałegozamieszkania i prawo do swobodnego poruszania się w gra-nicach terytorium państwa, w którym przebywa, z zacho-waniem przepisów dotyczących cudzoziemców w tym pań-stwie.

Europejska Konwencja o zwalczaniu terroryzmu4 okre-śla katalog przestępstw, co do których nie stosuje się zaka-zu ekstradycji ustanowionego w Europejskiej Konwencji oekstradycji5 i w umowach dwustronnych. Według konwencjinie są przestępstwami politycznymi przestępstwa: bez-prawnego zawładnięcia statkami powietrznymi, przeciwkobezpieczeństwu lotnictwa cywilnego, zamachu na życie, in-tegralność fizyczną lub wolność osób korzystających zochrony międzynarodowej, uprowadzenia, wzięcia zakład-ników albo poważnego bezprawnego zatrzymania, użyciabomby, granatu, rakiety, automatycznej broni palnej albobomby w formie listu lub paczki, jeżeli ich użycie zagrażaosobom. Jeżeli, mimo popełnienia takiego przestępstwaprzez osobę, państwo odmawia ekstradycji, ma obowiązek

4 Europejska Konwencja o zwalczaniu terroryzmu sporządzona w Strasburgu

27 stycznia 1977 r., ratyfikowana przez Polskę w 1996 r. (Dz. U. nr 117,poz. 557).

5 Europejska Konwencja o ekstradycji podpisana w Paryżu 13 grudnia 1957 r.wraz z protokołami dodatkowymi z 1975 r. i 1978 r., ratyfikowana wrazz protokołami przez Polskę 13 września 1973 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 70,poz. 308).

9

bezwarunkowo i bezzwłocznie przeprowadzić w tej sprawiewłasne postępowanie karne, a państwa sygnatariusze kon-wencji są obowiązane udzielić w tym procesie pomocy prawnej.

Nie bez znaczenia dla przedmiotu naszych zaintereso-wań jest wspomniana Europejska Konwencja o ekstradycjioraz Europejska Konwencja o pomocy prawnej w sprawachkarnych6 i Konwencja o praniu dochodów pochodzących zprzestępstw, ich ujawnianiu, zajmowaniu i przepadku7.Wspólnym mianownikiem tych konwencji jest dążeniepaństw sygnatariuszy do skuteczniejszego przeciwdziałaniaprzestępstwom, w tym przestępczości międzynarodowej.Konwencje wspólnot europejskich: Konwencja z Schengen8,Traktat z Maastricht9, Traktat Amsterdamski10 i Konwencjao Europolu11 ustanawiają:1) stopniowe znoszenie kontroli na wspólnych granicach

(granicach wewnętrznych) w ruchu osobowym;2) środki bezpieczeństwa służące zrównoważeniu zagrożeń

6 Europejska Konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych podpisana

w Strasburgu 20 kwietnia 1959 r. wraz z protokołem dodatkowym z1978 r., ratyfikowana wraz z protokołem przez Polskę 17 czerwca 1996 r.(nie publikowana w Dz. U.).

7 Konwencja o praniu dochodów pochodzących z przestępstw, ich ujawnia-niu, zajmowaniu i przepadku, podpisana w Strasburgu 8 listopada 1990 r.(proces ratyfikacyjny w parlamencie polskim – w toku).

8 Konwencja wykonawcza do układu z Schengen podpisana 19 czerwca1990 r. (nie publikowana w Dz. U.).

9 Traktat o Unii Europejskiej z Maastricht podpisany 7 lutego 1992 r. (niepublikowany w Dz. U.).

10 Traktat o Unii Europejskiej w brzmieniu ustalonym przez Traktat Am-sterdamski podpisany 2 października 1997 r. (nie publikowany w Dz. U.).

11 Konwencja o Europolu podpisana w Brukseli 26 czerwca 1995 r. (niepublikowana w Dz. U. ).

10

powstałych w wyniku zniesienia kontroli granicznych:a) wspólny zautomatyzowany system ścigania; w syste-

mie informacyjnym państw grupy Schengen (SIS)państwa członkowskie mogą rejestrować wedługustalonych kryteriów osoby, w ograniczonym zakresierównież przedmioty; za pośrednictwem centralnejjednostki w Strasburgu jest zapewniona aktualnośćinformacji,

b) intensywne, jeśli to możliwe, jednolite kontrole nawszystkich przejściach granic zewnętrznych,

c) wzmocnioną współpracę Policji na obszarze we-wnętrznym w wyniku utworzenia struktury komuni-kacji przez wspólne ćwiczenia i przez obserwację,

d) zobowiązanie do przekazywania wszystkich informa-cji mogących mieć znaczenie dla obrony przed zagro-żeniem innego państwa,

e) bardziej intensywne zwalczanie narkomanii i prze-stępczości na jej tle,

f) harmonizację prawa posiadania broni w państwachpartnerskich,

g) jednolitą politykę wizową, zgodnie z którą Rada UniiEuropejskiej na wniosek Komisji Europejskiej i powysłuchaniu opinii Parlamentu Europejskiego ustalajednogłośnie kraje trzecie, których obywatele przyprzekraczaniu granic zewnętrznych państw człon-kowskich mają obowiązek posiadania wizy (Traktat zMaastricht zawiera potwierdzenie zasadniczej re-strykcji: napływ cudzoziemców – oprócz przyznawa-nia prawa do pobytu z przyczyn humanitarnych –

11

powinien pozostać ograniczony do przypadków łącze-nia rodzin. Obywatelom państw trzecich, pragnącychwjechać do danego kraju w celu podjęcia zatrudnie-nia, odmawia się prawa do wjazdu. Osoby samodziel-ne mogą wjechać do danego kraju w celach zarobko-wych jedynie wtedy, gdy przez inwestycje, innowacje,transfer technologii lub stworzenie miejsc pracy przy-czyniają się do czerpania korzyści przez kraj przyj-mujący. Wprowadzono również ułatwienia dotyczącepobytu osób uczących się);

3) jednolitą politykę w sprawach uchodźczych i azylu:„stopniowe ustanowienie przestrzeni wolności, bezpie-czeństwa i sprawiedliwości”;

4) EUROPOL, który ma na celu udoskonalenie współpracyw zapobieganiu i zwalczaniu groźnych form przestępczo-ści międzynarodowej, jeśli istnieją faktyczne punktyoparcia dla kryminalnej struktury organizacyjnej, awspomnianą formą przestępczości są zagrożone dwa lubwięcej państw członkowskich do tego stopnia, że ko-nieczne jest działanie wspólne; na poziomie pierwszymkompetencja obejmuje:a) nielegalny handel narkotykami i ludźmi,b) nielegalny handel materiałami nuklearnymi i ra-

dioaktywnymi,c) przestępczość drogową,d) działania terrorystyczne z użyciem przemocy,e) pranie brudnych pieniędzy.W celu zapewnienia optymalnej wymiany informacji Eu-

ropol ma dysponować skomputeryzowaną kartoteką danych.

12

Trzeba podkreślić, że traktat z Maastricht w III filarze(wspólna polityka sprawiedliwości i spraw wewnętrznych)powołuje się wprost na Europejską Konwencję praw czło-wieka i podstawowych wolności oraz Konwencję dotyczącąstatusu uchodźców.

PRAWO O READMISJI. Przyjmowanie i przekazywa-nie osób nielegalnie przekraczających granice (readmisja)odbywa się na podstawie umów i porozumień zawartychmiędzy rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządami zainte-resowanych państw. Podstawowym źródłem prawa o read-misji jest Porozumienie o przyjmowaniu osób przebywają-cych bez zezwolenia12 podpisane przez państwa grupySchengen (Niemcy, Belgię, Holandię, Luksemburg, Francjęi Włochy). W umowie tej każdą ze stron zobowiązuje się doprzyjęcia na swoje terytorium, na wniosek innej strony bezzbędnych formalności, każdą osobę, która na terytoriumpaństwa strony wnioskującej nie spełnia lub przestała speł-niać obowiązujące warunki do wjazdu lub pobytu, jeżeli zo-stanie ustalone lub domniemane, że posiada ona obywatel-stwo państwa strony wezwanej. Readmisja tranzytowa po-lega na tym, że państwo, przez którego granicę zewnętrznąwjechała osoba, która na terytorium państwa wnioskujące-go nie spełnia bądź przestała spełniać obowiązujące warun-ki do wjazdu lub pobytu, zobowiązuje się przyjąć na wniosektego państwa tę osobę na swoje terytorium bez zbędnych

12 Porozumienie o przyjmowaniu osób przebywających bez zezwolenia podpi-

sane 29 marca 1991 r. w Brukseli. Polska zawarła porozumienie z grupąSchengen w 1991 r. (uchwała nr 6/91 Rady Ministrów z dnia 7 maja 1991 r.w sprawie zatwierdzenia tego porozumienia (nie publikowana w Dz. U.).

13

formalności. Granicą zewnętrzną zaś jest pierwsza przekro-czona granica nie będąca granicą wewnętrzną między pań-stwami grupy Schengen. Umowa wyznacza 8-dniowy terminudzielenia odpowiedzi na wniosek readmisyjny i miesięcznytermin na przyjęcie osoby.

W kwestii szczelności granic, w której Policja odgrywaistotną rolę, Polska przystąpiła do porozumienia o readmi-sji, w wyniku czego zawarła umowy dwustronne z 14 pań-stwami13, w tym z pięcioma państwami sąsiadującymi, zwyjątkiem Rosji i Białorusi.

Rozporządzenie Rady Europy określające kraje trzecie,których obywatele są zobowiązani do posiadania wizy doprzekroczenia zewnętrznych granic państw Unii Europej-skiej, Polska przyjęła jako wskazówkę do rozmów w sprawieumów dotyczących obowiązku wizowego. W latach 1997 –– 1998 wypowiedziano umowy o ruchu bezwizowym z KoreąPółnocną, Wietnamem i Armenią. Niemniej, w ramach wy-mienionej w rozporządzeniu listy 101 państw Polska nadalrealizuje umowy o ruchu bezwizowym z 15 państwami:Azerbejdżanem, Białorusią, Bułgarią, Grecją, Kazachsta-nem, Kubą, Kirgistanem, Mołdową, Rosją, Rumunią, Ta-dżykistanem, Tarkmenistanem, Ukraina i byłą Jugosło-wiańską Republiką Macedonii.

Działania policyjne w walce z nielegalną migracją sąprzedmiotem umów dwustronnych zawartych przez Polskę

13 Umowy zawarte w latach 1991 – 1998 z rządami Republiki: Bułgarii,

Czeskiej, Rumunii, Słowacji, Ukrainy, Chorwacji, Mołdowy, Grecji,Węgierskiej, Litewskiej, Szwecji, Słowenii, Austrii i Republiki Federal-nej Niemiec (nie publikowane).

14

z 27 państwami, w tym z wszystkimi państwami sąsiadują-cymi14. W fazie negocjacji są obecnie projekty 13 umów15. Wfazie przygotowania, w tym w Komendzie Głównej Policji,są projekty tego rodzaju umów z 23 państwami.

Wymaganiom unijnym co do szczelności granic służąinstytucje prawne przyjęte w ustawie o cudzoziemcach16:wydalenie, umieszczenie w strzeżonym ośrodku i areszt wcelu wydalenia. Znajdujący się w Sejmie rządowy projektzmiany ustawy o cudzoziemcach przewiduje kolejne insty-tucje zbliżające do standardów unijnych: Urząd do SprawRepatriacji i Cudzoziemców jako centralny organ admini-stracji rządowej i prowadzony przez ten urząd Krajowy Sys-tem Informacyjny o Cudzoziemcach.

Wymagania Konwencji z Schengen w dziedzinie zwal-czania przestępczości zorganizowanej i współpracy policyj-nej są respektowane we wspomnianych zawartych, nego-cjowanych i projektowanych, umowach dwustronnych.Umowy te dotyczą zwłaszcza walki z terroryzmem, niele-galnym obrotem materiałami promieniotwórczymi, niele-galnym handlem bronią, amunicją i materiałami wybucho-wymi, fałszowaniem środków płatniczych, praniem brud-nych pieniędzy i przestępczością narkotykową; dotyczą tak-że poszukiwań osób podejrzanych i zaginionych. Formy

14 Umowy nie są publikowane. Umowy z Ukrainą i Litwą będą opubliko-

wane w Dzienniku Ustaw RP po ich ratyfikacji (zgodnie z art. 89 Kon-stytucji RP z 1997 r. umowy tego rodzaju podlegają ratyfikacji).

15 Z Argentyną, Austrią, Belgią, Hiszpanią, Irlandią, Kazachstanem, Paki-stanem, Peru, Rosją, Tajlandią, Uzbekistanem i Wietnamem.

16 Ustawa z dnia 25 czerwca 1997 r. o cudzoziemcach (Dz. U. nr 114,poz. 739 z późn. zm.).

15

współpracy policyjnej to: wymiana informacji o sprawcach,przestępstwach i przedmiotach przestępstwa, wspólnedziałania, wymiana doświadczeń i prac badawczych orazwymiana wzorów dokumentów i przedmiotów będącychprzedmiotami przestępstwa.

Traktatowi z Schengen odpowiadają wprowadzone w1995 r. instytucje prawne dotyczące czynności operacyjno--rozpoznawczych szczególnego rodzaju, zwłaszcza tzw. prze-syłka niejawnie nadzorowana. Wymagania unijne spełniatakże utworzenie zarządzeniem Komendanta GłównegoPolicji zcentralizowanego pionu do walki z przestępczościązorganizowaną i narkotykową.

Do uregulowania pozostaje sprawa wprowadzenia dopolskiego prawa policyjnego instytucji przewidzianych wKonwencji z Schengen, takich jak policyjna obserwacjatransgraniczna oraz policyjny pościg transgraniczny. Prze-widuje się, że działalność tych instytucji, do czasu przyjęciaPolski do Unii Europejskiej, będzie uregulowana w dwu-stronnych umowach o współpracy w zwalczaniu przestęp-czości zorganizowanej między Polską a państwami człon-kami Unii i aspirującymi do Unii. Projekt takiej umowy zrządem Republiki Federalnej Niemiec został opracowany wBiurze Prawnym KGP i po uzgodnieniach – zatwierdzonyprzez prezesa Rady Ministrów. Rozpoczęły się negocjacjetego projektu ze stroną niemiecką.

Kolejnym krokiem w dostosowaniu prawa policyjnegodo standardów unijnych w kwestii zwalczania przestępczo-ści zorganizowanej będzie podpisanie przez Polskę umowy owspółpracy z Europolem. Rozpatrywany obecnie przez Sejm

16

projekt zmiany ustawy o Policji wprowadzający uprawnie-nie Policji do korzystania z baz DNA, jest także wypełnie-niem zaleceń Unii. Wykonaniem wspomnianej Konwencji opraniu brudnych pieniędzy jest rozpatrywany przez Sejmprojekt zmiany ustawy o Policji przewidujący uprawnieniaPolicji do żądania informacji bankowych i ubezpieczenio-wych, po spełnieniu ściśle określonych, szczególnych wa-runków.

Standardy europejskie w zakresie praw człowieka obo-wiązują już teraz, albowiem Polska podpisała EuropejskąKonwencję praw człowieka i podstawowych wolności. PolskaKonstytucja z 1997 r. przyjęła wszystkie postanowieniaKonwencji w sprawie podstawowych praw człowieka. Zgod-ność ustawy o Policji z Konstytucją była przedmiotem moichrozważań w nr 26 „Gazety Policyjnej” – odsyłam czytelni-ków do tego artykułu. Ponieważ jednak Policja wykonujeistotne zadania w postępowaniu z cudzoziemcami (opiniujezezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i na osiedle-nie się cudzoziemca, wykonuje zatrzymanie cudzoziemca,postanowienie o wydaleniu, umieszczeniu w strzeżonymośrodku i w areszcie w celu wydalenia, wnioskuje o wydale-nie i umieszczenie cudzoziemca w wykazie osób niepożąda-nych), godzi się podkreślić, że wspomniana ustawa o cudzo-ziemcach spełnia wymogi protokołu 4 i 7 Europejskiej Kon-wencji praw człowieka i podstawowych wolności w zakresiepraw cudzoziemców: równość praw cudzoziemca i obywatelapolskiego, zakaz wydalania zbiorowego, odwołanie do sąduod decyzji o wydaleniu, zażalenie do sądu na zatrzymanie,postanowienia sądu o umieszczeniu w strzeżonym ośrodku

17

i w areszcie w celu wydalenia.Prawa cudzoziemców ulegają rozszerzeniu we wspo-

mnianym projekcie ustawy o cudzoziemcach: łączenie ro-dzin, prawa uchodźców, prawo do korzystania z informacjizawartych w systemie.

Prawo do sądu uzewnętrznione jest także w ustawie obroni i amunicji17 oraz ustawie o ochronie osób i mienia18,na podstawie których Policja wydaje m.in. decyzje zezwala-jące na posiadanie broni i licencje ochroniarskie. Od decyzjitych służy odwołanie do sądu administracyjnego. Dalszerozszerzenia prawa do sądu znajdują wyraz w rozpatrywa-nych przez Sejm projektach zmian w ustawie o Policji: za-rządzanie przez sąd powszechny kontroli korespondencji istosowania środków technicznych, zgoda sądu na udzieleniePolicji informacji bankowych i ubezpieczeniowych oraz są-dowa kontrola wszystkich orzeczeń dyscyplinarnych.

Podsumowaniem stopnia dostosowania prawa policyj-nego do standardów Unii Europejskiej niech będzie cytowa-ny za „Rzeczpospolitą” z 26 maja 1999 r. fragment raportuekspertów Unii Europejskiej:

− „Policja ma uprawnienia do stosowania nowych in-strumentów (zakup kontrolowany, przesyłka nie-jawnie nadzorowana, świadek koronny itp.).

− Ustawa o Policji nie wymaga zmian i odpowiadanormom europejskim.

− W ustawodawstwie dotyczącym przestępczości zor- 17 Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. nr 53, poz. 549).18 Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. nr

114, poz. 740 z późn. zm.).

18

ganizowanej istnieją luki prawne, np. braki w prze-pisach dotyczących prania brudnych pieniędzy.Konwencja w tej sprawie nie została ratyfikowana.

− Uprawnienia policji RP są porównywalne z uprawnie-niami policji państw członkowskich Unii Europejskiej”.

19

Grzegorz Z Y M O N

Odpowiedzi na pytania prawne związanez ustawą z dnia 21 maja 1999 r.

o broni i amunicji

1. Czy w wypadku podmiotów świadczących usługi wzakresie ochrony osób i mienia, klubów sportowych czy pod-miotów szkolących pracowników ochrony jest zasadne wy-dawanie odrębnych decyzji na poszczególne rodzaje broni wzależności od celu, jakiemu będzie ona służyła?

2. Czy w wypadku ubiegania się przez podmiot prowa-dzący działalność w dziedzinie ochrony osób i mienia lubinny podmiot uprawniony do posiadania broni na świadec-two, o kolejne jednostki broni danego rodzaju jest koniecznewydawanie nowej decyzji administracyjnej?

Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz.U. nr 53 poz. 549) w art. 10 ust. 3 określa w szczególnościsześć celów, w których może być wydane pozwolenie nabroń. Celom tym odpowiadają rodzaje broni określone wrozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Admini-stracji, o którym mowa w ust. 5 tegoż artykułu. Zgodnie zaśz art. 12 ust. 1 i 2 ustawy każde pozwolenie na broń musibyć wydane w formie decyzji administracyjnej określającej:cel, w jakim zostało wydane, rodzaj broni oraz liczbę eg-

20

zemplarzy broni. W odniesieniu do pozwoleń na broń naokaziciela przepis ten należy interpretować w powiązaniu zart. 29, w którym określono podmioty, jakim może być wy-dane takie pozwolenie. A zatem np. podmiotowi, o którymmowa w art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy o broni i amunicji, nale-ży wydać na mocy decyzji administracyjnej pozwolenie nabroń odpowiadającą celowi określonemu w art. 10 ust. 3pkt 1 tejże ustawy. Nie ma więc żadnych przeszkód praw-nych, aby w jednej decyzji administracyjnej określić więcejniż jeden rodzaj broni.

Odnosząc się do zagadnienia ubiegania się przez spe-cjalistyczne uzbrojone formacje ochronne o kolejne jednostkibroni danego rodzaju – należy przyjąć, że podmiotowy wnio-sek strony postępowania administracyjnego trzeba trakto-wać jako powstanie nowych okoliczności faktycznych, skut-kujących koniecznością wydania nowej decyzji administra-cyjnej. Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy właściwy organ Poli-cji wydaje pozwolenie na broń, jeżeli okoliczności, na którepowołuje się osoba ubiegająca się o pozwolenie, uzasadniająjego wydanie. Natomiast art. 155 k.p.a. stanowi jeden znadzwyczajnych trybów weryfikacji decyzji ostatecznych,który nie może być zastosowany w omawianej sytuacji zewzględu na cytowany art. 10 ustawy. Przepis ten zobowią-zuje organ Policji do przeprowadzenia nowego postępowaniaadministracyjnego w kontekście nowych okoliczności fak-tycznych. Ponadto wykładnia gramatyczna (językowa) art.155 k.p.a. wyklucza dopuszczalność dokonania jedynie czę-ściowej zmiany ostatecznej decyzji administracyjnej. Prze-pis ten daje podstawę do zmiany całego rozstrzygnięcia or-

21

ganu administracji publicznej, a nie wyłącznie jego części.Z punktu widzenia formalnoprawnego w sytuacji, gdy

formacja występuje o dodatkowe jednostki broni, jest uza-sadnione wydanie nowej decyzji administracyjnej w tymprzedmiocie. Jeśli zaś ubiegający się rezygnuje z danej liczbybroni, organ po przeprowadzeniu postępowania wydaje nowądecyzję i cofa poprzednią opiewającą na większą liczbę broni.

Czy w świetle przepisów ustawy o broni i amunicji poję-cie „organizatora kursów”, o którym mowa w ust. 2 art. 29,można rozszerzyć na „placówki oświatowe”?

Z przepisów art. 29 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 maja1999 r. o broni i amunicji wynika, iż pozwolenie na broń naokaziciela, zwane dalej świadectwem broni, może być wyda-ne szkołom, organizacjom sportowym i łowieckim, stowa-rzyszeniom obronnym w celu szkolenia i realizacji ćwiczeństrzeleckich, lub innym placówkom oświatowym oraz orga-nizatorom kursów, kształcącym w zawodzie pracownikaochrony. W przepisie tym ustawodawca wyraźnie wskazuje,że do celów kształcenia w zawodzie pracownika ochronybroń na świadectwo mogą otrzymać dwa rodzaje podmiotów– „inne placówki oświatowe” oraz „organizatorzy kursów”.

W art. 29 ust. 2 cyt. ustawy, określającym podmioty,którym może być wydana broń szczególnie niebezpieczna docelów kształcenia w zawodzie pracownika ochrony ustawo-dawca wymienia jedynie jeden rodzaj podmiotów – organi-zatorów kursów kształcących w tym zawodzie, podkreślającjednocześnie w treści tego ustępu, iż świadectwo broni nabroń szczególnie niebezpieczną może być wydane wyłącznie

22

podmiotom, które są w tym ustępie wymienione. Literalnawykładnia tych przepisów w sposób jednoznaczny wskazuje,iż ustawodawca wyraźnie rozgranicza te dwa podmiotytraktując je jako osobne kategorie, czego wyrazem jestprzepis art. 29 ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy.

Należy ocenić, iż gdyby wolą ustawodawcy było utoż-samianie organizatora kursu z placówką oświatową, toznalazłoby to odzwierciedlenie w tych konkretnych przepi-sach ustawy. W tej sytuacji nie można dokonywać wykładnirozszerzającej przepisów art. 29 ust. 2 mówiących o organi-zatorach kursów kształcących w zawodzie pracownikaochrony na placówki oświatowe, o których mowa w art. 29ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy.

1. Jaki jest status prawny broni pneumatycznej o lufachgładkich w związku z wejściem w życie ustawy z dnia21 maja 1999 r. o broni i amunicji?

2. Czy jest możliwa wykładnia art. 5 ust 1-2 cyt. ustawyumożliwiająca traktowanie jako broni istotnych części bronipneumatycznej o lufach gładkich, skoro jest tam mowa o lufiebez wskazania czy chodzi o lufę gładką czy gwintowaną?

3. Co powinien uczynić organ wydający pozwolenie nabroń w wypadku przyjęcia interpretacji, iż ze względu nalufę „gładką” coś co było bronią w świetle poprzedniej usta-wy o broni już bronią nie jest?

W sprawie broni pneumatycznej gładkolufowej wypo-wiadał się już Departament Legislacyjny MSWiA oraz Cen-tralne Laboratorium Kryminalistyczne KGP. Przyjęte sta-

23

nowisko jest jednoznaczne i nie budzi wątpliwości. Jest wią-żące pod względem prawnym i technicznym. DepartamentLegislacyjny MSWiA stosując wykładnię gramatyczną art. 8ustawy o broni i amunicji stwierdził, iż bronią pneumatycz-ną jest tylko takie urządzenie, które jest zdolne do wy-strzelenia pocisku z lufy – lecz tylko gwintowanej – albo zelementu zastępującego lufę gwintowaną, czyli z elementuspełniającego funkcje lufy gwintowanej. Zadaniem lufygwintowanej jest ukierunkowanie toru lotu pocisku i nada-nie pociskowi ruchu wirującego. Elementami zastępującymilufę gwintowaną zatem mogą być jedynie urządzenia speł-niające powyższe funkcje. Zarówno lufa gładka, jak i lufagwintowana są odmianami – rodzajami luf. Jeżeli ustawo-dawca w ustawie o broni i amunicji w definicji broni pneu-matycznej (art. 8) precyzyjnie określił rodzaj lufy jako lufęgwintowaną, należy domniemywać, iż lufa niegwintowanaze względu na brak cech przypisanych lufie gwintowanej niebędzie elementem ją zastępującym.

Odnośnie kwestii „istotnych części broni” art. 5 ust. 2ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji w sposóbjednoznaczny określa, iż istotnymi częściami broni palnej ipneumatycznej są: szkielet broni, baskila, lufa, zamek i ko-mora zamkowa. Z zapisu tego wynika, iż aby takie elementytraktować jako istotne części broni, muszą one być częściąskładową broni, a więc urządzenia uznawanego przez usta-wę za broń palną lub pneumatyczną o cechach określonychw art. 7 i 8 ustawy. Jeżeli elementy określone w art. 5 sąelementami innego urządzenia, nie spełniającego przesła-nek uznania za broń w świetle przepisów cyt. ustawy, to nie

24

mogą być traktowane jako istotne części broni.Broń paintballowa w świetle przepisów cyt. ustawy nie

jest bronią, więc elementy tego urządzenia nie mogą byćtraktowane jako „istotne części broni”.

Przepisy nowej ustawy o broni i amunicji nie uznająbroni pneumatycznej gładkolufowej za broń. Nie jest zatemwymagane posiadanie pozwolenia na broń pneumatyczną.Jeżeli dana osoba posiadała dotychczas broń o lufie nie-gwintowanej na podstawie wydanego pod rządami starejustawy pozwolenia, to decyzja taka po wejściu w życieustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji wygasa zmocy prawa. Obowiązek stwierdzenia wygaśnięcia decyzjiprzez organ administracji państwowej, który wydał ją wpierwszej instancji, występuje jedynie w sytuacjach okre-ślonych w art. 162 § 1 pkt 1, gdy nakazuje to przepis prawa,leży to w interesie społecznym lub w interesie strony. Wświetle powyższych przepisów nie ma obowiązku wydawa-nia decyzji w sprawie wygaśnięcia z mocy prawa decyzji wsprawie pozwoleń na „broń pneumatyczną gładkolufową”.

1. Czy na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 21maja 1999 r. o broni i amunicji można postawić tezę,iż rekreacyjne uprawianie strzelectwa powinno sięopierać na używaniu broni obiektowej udostępnianejzainteresowanym osobom na strzelnicy działającejna podstawie zezwolenia, w szczególności należącejdo macierzystego klubu strzeleckiego?

2. Czy jest możliwa interpretacja art. 10 ust 3 i art. 11pkt 4 ustawy o broni i amunicji rozgraniczająca dwa

25

odrębne cele wydania pozwolenia na broń: sportowyi rekreacyjny?

3. Czy w świetle przepisów ustawy o broni i amunicjimożna wywodzić, iż pozwolenie na broń sportowąmogą uzyskiwać jedynie osoby spełniające określonew ustawie o kulturze fizycznej warunki umożliwiają-ce udział we współzawodnictwie sportowym w dys-cyplinach strzeleckich, nie uzyskiwałyby go zaś osobyzamierzające uprawiać strzelectwo wyłącznie rekre-acyjnie, mogące realizować swoje zainteresowania wsposób określony w art. 11 pkt 4?

Artykuł 10 ust. 3 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o bronii amunicji określa, iż pozwolenie na broń może być wydanew szczególności w celach określonych w sześciu punktach:1) ochrony osobistej i ochrony bezpieczeństwa innych osóboraz mienia, 2) łowieckich, 3) sportowych, 4) kolekcjoner-skich, 5) pamiątkowych, 6) szkoleniowych. Określenie „wszczególności” wskazuje, iż wolą ustawodawcy nie było two-rzenie zamkniętej listy celów wydania pozwolenia na broń,lecz jedynie przykładowe wskazanie takich celów. Jeżeli wramach swobodnej oceny organu wydającego pozwolenie nabroń słuszne będzie wydanie takiego pozwolenia na celeinne niż przykładowo wymienione w cyt. ustawie – to przybraku przesłanek negatywnych wymienionych w jej art. 15nie będzie przeszkód do wydania pozwolenia na broń.

Teza, iż pozwolenie na broń w celach sportowych mogąuzyskiwać jedynie osoby spełniające wg ustawy z dnia18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej warunki umożli-

26

wiające im udział we współzawodnictwie sportowym w dys-cyplinach strzeleckich, nie uzyskiwałyby go zaś osoby za-mierzające uprawiać strzelectwo wyłącznie rekreacyjnie, nieznajduje uzasadnienia ani w przepisach ustawy o bronii amunicji, ani w przepisach ustawy o kulturze fizycznej.Artykuł 15 cyt. ustawy o broni i amunicji określający osoby,którym nie wydaje się pozwolenia na broń, nie wymieniaosób zamierzających uprawiać strzelectwo rekreacyjnie.Dyspozycja art. 11 pkt 4 ustawy o broni i amunicji określajedynie, iż w wypadku używania broni w celach sportowych,szkoleniowych lub rekreacyjnych na strzelnicy funkcjonują-cej na podstawie obowiązujących przepisów nie jest wyma-gane pozwolenie na broń – co daje możliwość legalnego jejużywania przez osoby nie posiadające przedmiotowego ze-zwolenia. Należy stwierdzić, że jest to zapis umożliwiającyfaktyczną działalność strzelnicy jako obiektu przeznaczone-go do określonego celu (patrz zapisy rozporządzenia Mini-stra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 marca2000 r. w sprawie wzorcowego regulaminu strzelnic). Jest topewne „zabezpieczenie” przed nadinterpretacją prawa okre-ślającą, iż na każde używanie broni na strzelnicy jest wy-magane posiadanie przez użytkownika (nawet strzelającegona odpuście do kwiatka) pozwolenia na broń. Przepis tendowodzi natomiast (w innym co prawda kontekście), iżustawodawca wyobraża sobie również „cel rekreacyjny”.

Interpretacja powyższego zapisu zaprezentowana przezBiuro Koordynacji Służby Prewencyjnej, jakoby względyochrony interesu bezpieczeństwa państwa mogły zmienićwykładnię treści aktu prawnego rangi ustawy, jest nie-

27

uprawniona. Nie można uważać, że cytowany przepis niestanowi podstawy do ograniczania wydawania indywidual-nych pozwoleń na broń sportową osobom uprawiającym re-kreacyjnie strzelectwo dlatego, że istnieją strzelnice, naktórych jest broń obiektowa. Zastosowanie takiej praktykinaruszałoby zarówno sens ustawy o broni i amunicji, jak iKonstytucję. Należy zatem podkreślić, iż ograniczanie wy-dawania pozwoleń na broń palną w celach sportowych jedy-nie do zawodników uczestniczących we współzawodnictwiesportowym prowadzonym przez Polski Związek StrzelectwaSportowego jest nadinterpretacją prawa i nie znajduje uza-sadnienia w obowiązujących przepisach prawa.

1. Czy skutkiem pozytywnego rozpatrzenia wniosku owydanie pozwolenia na broń złożonego przed wej-ściem w życie nowej ustawy o broni i amunicji, leczrozpatrzonego już po jej wejściu w życie, będzie wy-danie zaświadczenia na nabycie broni, którego wzórokreśla rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrz-nych i Administracji z dnia 9 lutego 2000 r. w spra-wie wzorów legitymacji posiadacza broni czy obowią-zujące i stosowane pod rządami starej ustawy za-świadczenia uprawniające do zakupu broni?

2. Czy w wypadku złożenia przed wejściem w życie „no-wej” ustawy o broni i amunicji przez wnioskodawcęposiadającego już decyzję administracyjną wniosku ozakup kolejnej jednostki broni i rozpatrywania tegowniosku już po wejściu w życie ustawy należy podej-mować działania na podstawie stosowanej dotych-

28

czas praktyki – tj. wydać zaświadczenie (jakie?) niebadając zasadności żądania strony co do potrzeby po-siadania kolejnej jednostki broni, czy też uznając, żejest to postępowanie zakończone decyzją ostateczną,czyli tzw. postępowanie uproszczone, którego ramywyznacza art. 217 § 1 k.p.a., rozpatrywać wniosekzgodnie z nowymi regulacjami prawnymi?

Od 20 marca 2000 r., tj. od chwili wejścia w życie rozpo-rządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zdnia 9 lutego 2000 r. w sprawie wzorów legitymacji posia-dacza broni, zaświadczenia uprawniającego do nabycia bro-ni, legitymacji osoby dopuszczonej do posiadania broni orazświadectwa broni straciły ważność poprzednio obowiązującewzory (lecz nie wydane już na tych drukach legitymacje,zaświadczenia itp.) Od tej daty należy wydawać zaświad-czenia i inne dokumenty określone w rozporządzeniu we-dług nowych wzorów – bez względu na to czy postępowaniezostało wszczęte pod rządami poprzednio obowiązującej czy„nowej” ustawy o broni i amunicji.

Zapis art. 53 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o bronii amunicji określający, iż do niezakończonych decyzją osta-teczną postępowań w sprawach pozwoleń na broń stosujesię dotychczasowe przepisy, odnosi się do trybu i zakresupostępowania, które należy prowadzić według przepisówustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o broni, amunicji i mate-riałach wybuchowych.

Wniosek o wydanie zaświadczenia na zakup kolejnejjednostki broni danego typu, złożony przed wejściem w życie

29

nowej ustawy o broni i amunicji, powinien być rozpatrywa-ny w trybie przepisów ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. obroni, amunicji i materiałach wybuchowych, a więc należywydać zaświadczenie umożliwiające zakup kolejnej jednost-ki broni, gdyż cytowana ustawa dając prawo do posiadaniabroni nie określała jednocześnie ile jej sztuk można mieć.Jest to zaświadczenie określone w art. 217 k.p.a., potwier-dzające stan prawny (posiadanie przez stronę prawa do po-siadania i nabycia broni danego rodzaju) i wymagane przezprzepisy prawa regulujące tryb nabycia broni.

Jeżeli osoba już posiadająca broń wystąpi z wnioskiemo wydanie innej jednostki broni tego samego rodzaju, czylibędzie chciała zastąpić swoją jednostkę broni inną np. zpowodu zużycia, chęci zmiany na nowocześniejszy i bez-pieczniejszy model, nie zmieniając liczby egzemplarzy, to wświetle przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. nie mapodstaw do prowadzenia nowego postępowania administra-cyjnego, gdyż nie ulega zmianie żaden z elementów określo-nych w pozwoleniu na broń sprecyzowanych w art. 12 cyt.ustawy.

Pogląd Biura Koordynacji Służby Prewencyjnej, iż żą-danie zmiany rodzaju broni przez osobę już posiadającą sto-sowną decyzję administracyjną powinno być rozstrzygniętew nowej decyzji na podstawie zapisu § 3 rozporządzeniaMinistra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia20 marca 1999 r. w sprawie rodzajów szczególnie niebez-piecznych broni i amunicji oraz rodzajów broni odpowiada-jącej celom, w których może być wydane pozwolenie na broń(Dz. U. nr 19 poz. 240), jest, zdaniem Biura Prawnego, nie-

30

słuszny. Cytowane rozporządzenie jednoznacznie rozróżniapojęcia „rodzaj broni” i „postać broni” określając, iż do celówochrony osobistej może być wydane pozwolenie na: brońpalną bojową, gazową i alarmową (rodzaje broni) w postacipistoletów i rewolwerów centralnego zapłonu o kalibrach od6,35 mm do 9,65 mm (0,38). Artykuł 12 ust. 2 pkt 2 z dnia21 maja 1999 r. o broni i amunicji wprost stwierdza, że wpozwoleniu na broń wpisuje się „rodzaj broni”, nie zaś „po-stać broni”, o której mówi § 3 cytowanego rozporządzenia.

Czy możliwe jest wykonywanie czynności określonych wart. 3 pkt 1 ppkt B ustawy o ochronie osób i mienia przezpracowników ochrony fizycznej nie posiadających licencji?

Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób imienia w art. 26 ust 1 określa, iż licencja pracownikaochrony fizycznej pierwszego stopnia jest wymagana do wy-konywania czynności, o których mowa w art. 3 ust. 1 przez:

1) członków specjalistycznych uzbrojonych formacjiochronnych,

2) członków zespołów konwojujących wartości pienięż-ne oraz inne przedmioty wartościowe lub niebez-pieczne,

3) pracowników ochrony wykonujących bezpośrednioczynności związane z ochroną osób,

4) osoby nadzorujące i kontrolujące pracę pracownikówochrony nie posiadających licencji,

5) pracowników ochrony mających prawo do czynnościokreślonych w art. 36 ust. 1 pkt 4 i 5,

6) pracowników ochrony wykonujących zadania na ob-

31

szarach, w obiektach i urządzeniach podlegającychobowiązkowej ochronie.

Czynności wymienione w art. 3 ust. 1 cytowanej ustawypolegają na bezpośredniej ochronie fizycznej realizowanej wformie stałej lub dorażnej, na dozorze sygnałów przesyła-nych, gromadzonych i przetwarzanych w elektronicznychurządzeniach i systemach alarmowych, na konwojowaniuwartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościo-wych lub niebezpiecznych. Jeżeli te czynności wykonująpracownicy, którzy nie mieszczą się w kategoriach określo-nych w art 26 ust. 1, to znaczy, iż ustawa nie wymaga, abyposiadali licencję pracownika ochrony pierwszego stopnia.

Tak więc jeżeli pracownik ochrony fizycznej zajmującysię dozorem sygnałów przesyłanych, gromadzonych i prze-twarzanych w elektronicznych urządzeniach i systemachalarmowych nie jest: członkiem specjalistycznej uzbrojonejformacji ochronnej, członkiem zespołu konwojującego war-tości pieniężne oraz inne przedmioty wartościowe lub nie-bezpieczne, bezpośrednim wykonawcą czynności związa-nych z ochroną osób, nadzorującym lub kontrolującym pracepracowników ochrony fizycznej nie posiadających licencji,pracownikiem ochrony posiadającym prawo do czynnościokreślonych w art. 36 ust. 1 pkt 4 i 5, pracownikiem ochro-ny wykonującym zadania na obszarach, w obiektach i urzą-dzeniach podlegających obowiązkowej ochronie, nie musiposiadać licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszegostopnia.

32

Stanisław K A R W O W S K I

Kilka uwag praktycznych o stosowaniuustawy z dnia 21 maja 1999 r.

o broni i amunicji

I. Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz.U. nr 53, poz. 549) zgodnie z treścią art. 56 weszła w życie zdniem 20 marca 2000 r. Od tej daty obowiązują terminy wniej wskazane, zwłaszcza termin 5-letni wynikający z art.15 ust. 4 – przedstawienia aktualnych orzeczeń lekarskich ipsychologicznych. Dotyczy to także osób określonych w art.52 i 53, którym wydano pozwolenie na posiadanie broni napodstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o broni, amuni-cji i materiałach wybuchowych (Dz. U. z 1983 r. nr 6, poz.43 z późn. zm.). Należy podkreślić, że ta ustawa nie zawie-rała przepisu odpowiadającego w swej treści art. 15 ust. 4ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji. Nie możnaza takie przepisy uznać ust. 1 pkt 2,3, i 5 lub art. 11 ust. 1ustawy z roku 1961.

Obowiązek przedstawiania organom Policji orzeczeń le-karskich i psychologicznych przez osoby ubiegające się owydanie pozwolenia na posiadanie broni palnej, który prak-tykowano pod rządami ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r.,został wprowadzony w wyniku działań pozaustawowych –bez właściwej podstawy prawnej.

33

II. Wobec osób, które uzyskały pozwolenie na posiada-nie broni palnej pod rządami ustawy z dnia 31 stycznia1961 r., termin 5-letni do przedstawiania aktualnych orze-czeń lekarskich i psychologicznych, określony w art. 15 ust.4 ustawy z dnia 21 maja 1999 r., biegnie, zgodnie z jej art.56, od dnia 20 marca 2000 r. Tak więc termin dokonaniatego obowiązku będzie upływał 20 marca 2005 r.

III. Artykuł 12 ustawy z dnia 31 maja 1999 r. stanowi,że pozwolenie na broń jest wydawane za pomocą decyzjiadministracyjnej. W pozwoleniu określa się cel, w jakimzostało wydane, rodzaj broni, liczbę egzemplarzy broni.Wraz z pozwoleniem wydaje się zaświadczenie uprawniają-ce do nabycia określonego w pozwoleniu rodzaju broni iamunicji do tej broni oraz sprecyzowanej w pozwoleniu licz-by egzemplarzy broni waz z amunicją. Powyższe warunki sąelementem decyzji administracyjnej – art. 107 §§ 1 i 2 Ko-deksu postępowania administracyjnego. Oprócz bowiemelementów wskazanych w art. 107 § 1 k.p.a. przepis szcze-gólny, tj. art. 12 ust. 1 art. 3 ustawy z 31 maja 1999 r.,określił także inne składniki, które powinna zawierać decy-zja o wydaniu pozwolenia na broń, zgodnie z art. 107§ 2 k.p.a.

Osoby, które ubiegają się o wydanie kolejnej jednostkibroni, składając podanie powodują wszczęcie postępowaniaadministracyjnego (art. 61 § 1 k.p.a.). Jest to postępowanieodrębne (inne) od uprzedniego postępowania, zakończonegoprawomocną decyzją administracyjną – to jest wydaniempozwolenia na określony rodzaj i liczbę egzemplarzy broni inie jest kontynuacją poprzedniego postępowania. Wobec

34

takich osób w całej rozciągłości mają zastosowanie przepisyustawy z dnia 21 maja 1999 r., przewidziane w niej warunkii procedura, zwłaszcza zaś określone w art. 15 ust. 3. Niewyklucza to możliwości wykorzystania jako dowodów do-kumentów zebranych w uprzednio prowadzonym postępo-waniu o wydanie pozwolenia na broń – art. 75 § 1 i nast.k.p.a.

35

Danuta F R E Y

Jeżeli ma się pozwolenie na broń

Policja nie może odmówić wydaniazaświadczenia

Jeżeli ktoś posiada pozwolenie na broń, policja nie możemu odmówić wydania potwierdzającego to zaświadczenia –orzekł 27 kwietnia Naczelny Sąd Administracyjny w dwóchprecedensowych wyrokach (III SA 5698/99 i III SA 5699/98/).Bez takiego zaświadczenia nie można nabyć broni.

Obowiązująca jeszcze ustawa z 1961 r. o broni, amunicjii materiałach wybuchowych przewiduje, iż pozwolenie nabroń uprawnia do nabycia, posiadania i noszenia określonejw nim broni. Natomiast rozporządzenie wykonawcze z 1990 r.mówi, że broń i amunicję do niej sprzedaje się wyłącznieosobom, które przedłożą zaświadczenie o uzyskaniu pozwo-lenia na broń.

Tymczasem wielu posiadaczom pozwoleń policja odma-wia wydania zaświadczeń. Broni się argumentem, że po-zwolenie na broń, określone w niedostosowanej do obecnejrzeczywistości ustawie z 1961 r., ma charakter ogólny i nieokreśla, ile sztuk broni można na nie kupić. Ponieważ posia-danie dużej ilości broni przez obywateli nie wpływa korzystniena stan bezpieczeństwa, trzeba stosować dodatkową formę jej

36

ograniczania przez odmowę wydania zaświadczeń.Tak właśnie postąpił komendant wojewódzki w Byd-

goszczy, odmawiając wydania zaświadczenia Tomaszowi J. iJanowi R., członkom Bydgoskiego Towarzystwa Strzelec-kiego „Kaliber”. Obaj mają już bowiem broń sportową i my-śliwską, a chcieli kupić pistolet lub rewolwer. Komendantgłówny policji, do którego się odwołali, uznał z kolei, że ta-kie zaświadczenia nie są urzędowym potwierdzeniem fak-tów, a ich wydania nie wymaga interes prawny posiadaczypozwoleń.

Nikt nie domaga się takiego dostępu do broni jak wStanach Zjednoczonych, ale jeżeli już ktoś spełnia warunkido wydania pozwolenia na broń, to czemu dawać policjiprawo do rozstrzygania, ile ma jej mieć. Jeżeli już ma byćlicencjonowanie, niech to będzie procedura legalistyczna, zustalonymi kryteriami, a nie – jak obecnie – arbitralna, wktórej policja, stosując sobie tylko znane kryteria, decydujekomu takie zaświadczenie wydać, a komu nie – mówi prof.Lech Falandysz, pełnomocnik skarżących. Zarzucił także, żewspomniane rozporządzenie z 1990 r. jest sprzeczne z usta-wą o broni i amunicji.

Chociaż NSA nie zgodził się z tą oceną, podzielił jednakinne argumenty skarżących i uchylił oba postanowieniaorganów policji. – Zaświadczenie wydawane na podstawietego rozporządzenia jest zaświadczeniem, o którym mówikodeks postępowania administracyjnego – podkreślił sędziaBogusław Gruszczyński. – Jeżeli więc była pozytywna decy-zja o pozwoleniu na broń, nie można odmówić wydania za-świadczenia, które to potwierdza.

37

W uchwalonej już przez Sejm nowej ustawie o broni,która czeka na rozpatrzenie przez Senat, przewiduje się, żew pozwoleniu na broń ma się określać również liczbę jej eg-zemplarzy.

Autorka jest dziennikarką dziennika „Rzeczpospolita”.Niniejszy artykuł jest przedrukiem z „Rzeczpospolitej” z28 kwietnia 1999 r. i jest publikowany za zgodą redaktoranaczelnego tego dziennika.

38

Danuta FREY

Sąd nie uznał kryteriów policji

Pozwolenie bez licencji

Nie trzeba mieć licencji Polskiego Związku Strzeleckie-go, by ubiegać się o pozwolenie na broń sportową – orzekł5 maja Naczelny Sąd Administracyjny w precedensowymwyroku. Policja ma badać, czy podane okoliczności uzasad-niają wydanie takiego pozwolenia, ale nie warunkując tegowymogiem posiadania licencji.

Orzeczenie dotyczy około 200 tys. osób posiadającychbroń sportową, głównie wiatrówki, członków bractw kurko-wych oraz Polskiego Związku Strzeleckiego.

Skargę do NSA wniósł Jerzy S., członek BydgoskiegoTowarzystwa Strzeleckiego „Kaliber”. Komendant woje-wódzki policji we Włocławku odmówił mu pozwolenia nabroń sportową, gdyż nie miał licencji Polskiego ZwiązkuStrzeleckiego. Komendant główny policji, który potwierdziłodmowę, powołał się na ustawy o broni i amunicji i o kultu-rze fizycznej oraz na zarządzenie prezesa Urzędu KulturyFizycznej i Turystyki z 1997 r. Artykuł 5 ust. 1 ustawy obroni, przewidujący, że organy policji „wydają pozwoleniena broń, jeżeli okoliczności faktyczne uzasadniają jego wy-danie”, jest na tyle ogólny i nie precyzujący kryteriów, że

39

policja musiała podjąć próbę ich ujednolicenia. Przyjęto, żeindywidualne pozwolenie na broń sportową może otrzymaćjedynie posiadacz licencji PZS. Możliwe jest też wydanie gona podstawie tzw. licencji „C”, nie wymagającej uczestni-czenia w strukturach i współzawodnictwie strzeleckim PZS.

Policja dogadała się z PZS, który poczuł się monopolistą– twierdzi Jerzy S. – Nie kwestionuję zasady licencji, alejest to dokument uprawniający do uczestnictwa w impre-zach strzeleckich PZS. Jeżeli więc nie chcę startować w za-wodach PZS, to po co mi licencja? Do jej kupna zmuszanorównież ludzi posiadających już pozwolenia, gdyż inaczejzostaną im odebrane. Policja powołuje się na zarządzenieprezesa UKFiT, lecz akty podstawowe, nie będące rozporzą-dzeniami, nie są źródłami prawa. Ustawa zaś nie przewi-duje tego rodzaju wymogów.

Zdaniem Jerzego S. nie chodzi tu tylko o łatwiejsząkontrolę nad posiadaniem broni, lecz także o pieniądze. –Każdy, kto chce uzyskać licencję PZS, musi podpisać zobo-wiązanie, że będzie uczestniczyć we współzawodnictwiestrzeleckim, czyli brać udział w zawodach – poinformowałpodczas rozprawy w NSA. – Licencja „C” dotyczy ludzi zzewnątrz, np. bractw kurkowych. Nie uiszcza się wówczasskładek członkowskich, ale płaci około 120 zł za legitymację,licencję i dodatkowo za udział w zawodach.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił obie decyzje poli-cji. W art. 24 ustawy o kulturze fizycznej wprowadzonoobowiązek posiadania licencji zezwalających na uprawianieokreślonych dyscyplin sportu (ustalonych w zarządzeniuprezesa UKFiT) i przyznawanych przez właściwy związek

40

sportowy, ale tylko dla zawodników. Inny przepis (art. 53)upoważnił Radę Ministrów do określenia szczegółowychwymogów, stwierdzających kwalifikacje do uprawiania nie-których sportów. Takie rozporządzenie ukazało się jednaktylko dla żeglarstwa. – Nie sposób zaś zaakceptować ujed-nolicenia kryteriów, polegającego na uwarunkowaniu wy-dawania pozwolenia na broń od posiadania licencji PZS –powiedział sędzia Bogusław Gruszczyński. – Narzucałoby toprzynależność do określonego stowarzyszenia, co zgodnie zestandardami europejskimi jest niedopuszczalne. (Sygn. IIISA 7982/98).

Autorka jest dziennikarką dziennika „Rzeczpospolita”.Niniejszy artykuł jest przedrukiem z „Rzeczpospolitej” z

dnia 7 maja 1999 r. i jest publikowany za zgodą redaktoranaczelnego tego dziennika.

41

Sygn. akt III SA 5699/98

W Y R O KW IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 1999 r.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w składzienastępującym:

Przewodniczący sędzia NSA – B. G. (spr.)Sędziowie NSA – A. B.

– W. K.Protokolant – J. Ż.po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 1999 r. sprawy ze

skargi J. R. na postanowienie Komendanta Głównego Policjiz dnia 20 kwietnia 1998 r. Nr E-IIIb-969/98 w przedmiocieodmowy wydania zaświadczenia uprawniającego do zakupubroni sportowej centralnego zapłonu:

1) uchyla zaskarżone postanowienie i poprzedzające jepostanowienie Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. zdnia 17 marca 1998 r. Ep-227/98,

2) zasądza od Komendanta Głównego Policji na rzeczskarżącego kwotę 210 (dwieście dziesięć) zł tytułem zwrotukosztów postępowania sądowego.

42

III SA 5699/98

U Z A S A D N I E N I E

Jan R. od listopada 1992 r. ma zezwolenie na posiada-nie broni sportowej. Pismem z dnia 10 marca 1998 r. zwróciłsię do Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. o wydaniezaświadczenia o uzyskaniu pozwolenia na posiadanie bronisportowej w celu zakupu broni sportowej centralnego zapło-nu. Wyjaśnił, że jest instruktorem strzelectwa sportowego iuprawia strzelectwo w Bydgoskim Towarzystwie Strzelec-kim „KALIBER”. Postanowieniem z dnia 17 marca 1998 r.wydanym na podstawie art. 219 k.p.a. Komendant Woje-wódzki Policji w B. odmówił wydania zaświadczenia. Wuzasadnieniu podał, że posiadanie broni przez obywateli niewpływa korzystnie na stan bezpieczeństwa publicznego. Wzwiązku z tym nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia posia-danie kilku jednostek broni przez daną osobę tylko dlatego, żechce ona doskonalić swoje umiejętności strzeleckie. Osobistezamiłowania – zdaniem Komendanta – można realizowaćmając mniejszą liczbę jednostek broni o kalibrze 5,6 mm, po-wszechnie używanym w sporcie strzeleckim.

Jan R. wniósł zażalenie na to postanowienie. Zwróciłuwagę, że skoro ma pozwolenie na broń sportową, to zgod-nie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o broni,amunicji i materiałach wybuchowych (Dz. U. nr 6, poz. 43ze zm.) jest uprawniony do nabycia broni. Jednakże doku-mentem umożliwiającym mu zakup broni nie jest samo po-

43

zwolenie, lecz zaświadczenie, którego wzór określono w za-łączniku nr 1 do rozporządzenia ministrów rynku we-wnętrznego i spraw wewnętrznych z dnia 29 października1990 r. w sprawie warunków sprzedaży broni i amunicjioraz nadzoru nad ich obrotem (Dz. U. nr 76, poz. 453). Au-tor zażalenia stwierdził, że posiada broń sportową kalibru5,6 mm „bocznego zapłonu”, ale skoro decyzja o pozwoleniuna broń sportową nie określiła kalibru broni, daje mu onauprawnienia także do zakupu broni „centralnego zapłonu”.W świetle art. 218 § 1 k.p.a. organ administracji nie maprawa odmówić wydania zaświadczenia. Chodzi bowiem opotwierdzenie stanu prawnego lub faktów wynikających zprowadzonych przez organ ewidencji rejestrów. Prawo donabycia broni wynika z decyzji, a nie z zaświadczenia. Dla-tego organ Policji nie może limitować liczby wydawanychzaświadczeń. Wnioskodawca musi jedynie uprawdopodobnićswój interes prawny (art. 217 k.p.a.).

Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 1998 r. KomendantGłówny Policji uchylił zaskarżone postanowienie i umorzył„... postępowanie organu I instancji”. Zdaniem KomendantaGłównego postanowienie to było bezprzedmiotowe. Przyznałwprawdzie, że podstawą nabycia każdej kolejnej jednostkibroni są zaświadczenia wydawane przez właściwy organPolicji, jednakże wyraził pogląd, że dokumenty te nie mającech zaświadczenia w rozumieniu art. 217 k.p.a. Nie są bo-wiem urzędowym potwierdzeniem określonych faktów, a ichwydania nie wymaga interes prawny strony.

Jan R. wniósł skargę na postanowienie KomendantaGłównego Policji, przedstawiając opinie prof. Mariana Fila-

44

ra i prof. Lecha Falandysza, że zaświadczenie o uzyskaniupozwolenia na broń jest zaświadczeniem w rozumieniu art.217 k.p.a. W konsekwencji, zdaniem skarżącego, postano-wienie organu I instancji nie było bezprzedmiotowe. Skar-żący wyjaśnił też, że już po otrzymaniu postanowienia Ko-mendanta Głównego Policji otrzymał zaświadczenie, umoż-liwiające nabycie broni sportowej centralnego zapłonu śru-towej. Skarżącemu chodzi jednak o „krótką broń sportowącentralnego zapłonu”, tzn. o pistolet lub rewolwer.

Komendant Główny Policji wniósł o oddalenie skargi,wyrażając pogląd, że skoro organ I instancji uznał, że niema potrzeby, aby skarżący posiadał kolejną jednostkę bronipalnej, to działał w granicach określonych przez art. 5 ust. 1ustawy o broni (...), a w związku z tym argumenty skarżą-cego są bezprzedmiotowe. Dodatkowo Komendant podkre-ślił, że zaskarżone postanowienie nie należy do kategoriipostanowień wymienionych w art. 196 § 3 k.p.a. i dlategoskarga nie jest dopuszczalna.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Stanowisko Komendanta Głównego Policji jest błędne, a

ponadto zawiera wewnętrzne sprzeczności. Z jednej bowiemstrony Komendant powołuje się w odpowiedzi na skargę naart. 196 § 3 k.p.a., kwestionując dopuszczalność skargi, a zdrugiej wnosi o jej oddalenie. Tymczasem gdyby skarga niebyła dopuszczalna, podlegałaby odrzuceniu, a nie oddaleniu(art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o NaczelnymSądzie Administracyjnym – Dz. U. nr 74, poz. 368 ze zm.).Przede wszystkim jednak należy zauważyć, że powołanyprzez Komendanta art. 196 § 3 k.p.a. nie obowiązuje już od

45

blisko czterech lat. Został bowiem uchylony przez art. 61pkt 3 wspomnianej wyżej ustawy z 11 maja 1995 r. o NSA.Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 2 tej ustawy sąd orzeka w spra-wach skarg m.in. na postanowienia wydane w postępowa-niu administracyjnym, na które służy zażalenie albo koń-czące postępowanie. Dopuszczalność skargi w sprawie roz-patrywanej nie budzi zatem wątpliwości.

Kolejna niekonsekwencja Komendanta Głównego Policjipolega na tym, że najpierw umarza postępowanie pierw-szoinstancyjne jako bezprzedmiotowe, a potem w odpowie-dzi na skargę twierdzi, że organ pierwszej instancji działałw granicach określonych przez art. 5 ust. 1 ustawy o broni(...), gdyż nie ma potrzeby, aby skarżący posiadał kolejnąjednostkę broni palnej. Po pierwsze, albo jest przedmiotsprawy, albo go nie ma. Jeżeli nie ma przedmiotu, nie ist-nieje możliwość oceny, czy skarżący może posiadać kolejnąjednostkę broni. Jeżeli jest przedmiot sprawy, nie możnaumorzyć postępowania Po drugie, organ Policji nie mógłdziałać w granicach określonych przez art. 5 ust. 1 ustawy obroni ..., bo przedmiotem sprawy nie było pozwolenie nabroń, tylko wydanie zaświadczenia.

O zaświadczeniu wspomina § 1 ust. 1 rozporządzeniaministrów rynku wewnętrznego i spraw wewnętrznych zdnia 29 października 1990 r. w sprawie warunków sprzeda-ży broni i amunicji oraz nadzoru nad ich obrotem (Dz. U.nr 76, poz. 453), zwanego dalej rozporządzeniem. Z przepisutego wynika, że zaświadczenie potwierdza fakt uzyskaniapozwolenia na broń i jest warunkiem kupna broni, gdyżpowinno być przedłożone sprzedawcy. Jest to warunek o

46

charakterze „technicznym”. Nie można go uznać za przekra-czający delegację ustawową, gdyż art. 19 ust. 2 ustawyupoważnił właściwych ministrów do określenia warunkówsprzedaży broni. Oczywiście warunki te nie mogą unice-stwić prawa do posiadania broni, wynikającego z pozwole-nia (art. 4 ust. 1 i 19 ust. 1). Wszelkie rozważania na tematile jednostek broni może posiadać dana osoba, mogą doty-czyć wyłącznie sprawy wydania pozwolenia na broń. Nie mana to miejsca w sprawie o wydanie zaświadczenia o uzyska-niu pozwolenia na broń. Ani § 1 ust. 1 powołanego rozpo-rządzenia z dnia 29 października 1990 r., ani załącznik nr 1do tego rozporządzenia nie uzależniają wydania zaświad-czenia od okoliczności, czy ubiegający się o nie posiada jużjakiejś jednostki danej broni czy też nie. Przeciwnie – treśćwzoru zaświadczenia przewiduje jedynie stwierdzenie, żedana osoba uzyskała pozwolenie na określony rodzaj (pod-kreślenie Sądu) broni. Innymi słowy w postępowaniu o wy-danie zaświadczenia organ Policji musi ograniczyć się dozbadania faktu, czy pozwolenie zostało wydane, czy też nie.Do innych dywagacji – np. na temat stanu bezpieczeństwapublicznego – nie upoważnia sama treść rozporządzenia.Naczelny Sąd Administracyjny nie neguje potrzeby ograni-czania dostępu obywateli do broni. Cel ten można jednakosiągnąć w drodze odpowiednich zapisów ustawowych. Wprocesie stosowania prawa nawet najbardziej szczytny celnie usprawiedliwia działań sprzecznych z brzmieniem obo-wiązujących przepisów.

Teza organów Policji, jakoby zaświadczenie, o którymmowa w rozporządzeniu nie miało charakteru zaświadcze-

47

nia z art. 217 § 1 k.p.a., jest gołosłowna. Rozporządzenie nienadaje omawianemu dokumentowi cech odmiennych odokreślonych w kodeksie postępowania administracyjnego.Skoro z rozporządzenia zaś wynika, że fakt uzyskania po-zwolenia na broń wymaga urzędowego potwierdzenia (§ 1ust. 1), to tym samym zachodzą przesłanki z art. 217 § 2ust. 1 k.p.a. Z kolei skarżący ma interes prawny w urzędo-wym potwierdzeniu tego faktu, bo inaczej nie zrealizowałbyuprawnienia, przyznanego mu w decyzji administracyjnej.W tej sytuacji na odmowne postanowienie KomendantaWojewódzkiego Policji w B. przysługiwało zażalenie(art. 219 k.p.a.). Zażalenie nie tylko nie było bezprzedmio-towe, lecz także było zasadne merytorycznie. Organ Policjinie jest władny odmówić wydania zaświadczenia o uzyska-niu pozwolenia na broń, jeżeli pozwolenie na dany rodzajbroni zostało wydane.

Odmawiając wydania zaświadczenia organ I instancjinaruszył art. 213 § 1 k.p.a. oraz § 1 ust. 1 rozporządzenia.Komendant Główny Policji naruszył ponadto art. 138 § 1pkt 2 k.p.a. w związku z art. 144 k.p.a.

Mając na względzie te okoliczności Naczelny Sąd Admi-nistracyjny uchylił postanowienia organów obu instancji iorzekł zwrot kosztów postępowania sądowego na rzeczskarżącego (art. 22 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 3, a takżeart. 55 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o NaczelnymSądzie Administracyjnym).

48

Sygn. akt III SA 7982/98

W Y R O KW IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 maja 1999 r.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w składzienastępującym:

Przewodniczący sędzia NSA – B. G.Sędziowie NSA – W. K.

– A. B. (spr.)Protokolant – J. Ż.po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 1999 r.sprawy ze skargi J. S.na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia 8 paź-

dziernika 1998 r. Nr E-IV/Iib-1756/98 w przedmiocie odmo-wy wydania pozwolenia na posiadanie broni sportowej:1) uchyla zaskarżoną decyzję i utrzymaną nią w mocy decy-zję organu I instancji,2) zasądza od Komendanta Głównego Policji na rzecz skar-żącego kwotę 10 (dziesięć) zł tytułem zwrotu kosztów postę-powania sądowego.

49

III SA 7982/98

U Z A S A D N I E N I E

Zaskarżoną do Naczelnego Sądu Administracyjnego de-cyzją z dnia 8 października 1998 r. Komendant Główny Po-licji utrzymał w mocy zakwestionowaną w odwołaniu J. S.decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji we W. z dnia 26sierpnia 1998 r. odmawiającą wydania pozwolenia na brońsportową.

W motywach decyzji organ odwoławczy podzielił poglądorganu I instancji, który powołując się na art. 5 ust. 1 usta-wy z dnia 31 stycznia 1961 r. o broni, amunicji i materia-łach wybuchowych (Dz. U. nr 6, poz. 43 ze zm.) oraz na za-rządzenie Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki zdnia 8 stycznia 1997 r. sprawie zasad przyznawania i po-zbawiania licencji na uprawianie określonych dyscyplinsportu (Monitor Polski nr 4, poz. 31) uznał, iż skoro J. S. nieprzedstawił licencji uprawniającej do uprawiania strzelec-twa sportowego to brak jest podstaw do pozytywnego rozpa-trzenia wniosku strony o wydanie pozwolenia na posiadaniebroni palnej sportowej.

Odnosząc się zaś do zarzutów odwołania od decyzji Ko-mendanta Wojewódzkiego Policji wskazano, że powołanyprzepis art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. nieprecyzuje, o jakie okoliczności faktyczne uzasadniające wy-danie pozwolenia na broń w tym przepisie chodzi. W takiej

50

sytuacji organy Policji podjęły próbę ujednolicenia kryteriówsłużących ocenie masowo składanych wniosków o wydaniepozwolenia na broń.

W stosunku do broni sportowej przyjęto, że indywidual-nie pozwolenie na broń może otrzymać tylko osoba legity-mująca się posiadaniem licencji wydanej przez PZSS. Niejest to „przypisywaniem” sobie prawa organu odwoławczego,lecz dążeniem do uniknięcia dowolności w orzecznictwieprzez wyjaśnienie zamieszczonych w ustawie o broni pojęćnieostrych. Wbrew twierdzeniom odwołującego się nie naru-sza to jakichkolwiek przepisów prawa, w tym praw gwaran-towanych obywatelom Konstytucją RP.

Pogląd zaś strony, że posiadanie licencji strzeleckiejwydanej przez PZSS, żądanej przez organ I instancji nie jestkonieczne (nie wynika z przepisów), jest nieuzasadniony inie znajduje potwierdzenia w prawie. Posiadanie pozwole-nia na broń (w tym sportową) nie jest prawem powszech-nym, gwarantowanym Konstytucją i wymaga spełnieniaokreślonych przez Policję kryteriów. Nikt przy tym niezmusza strony do wstępowania w struktury PZSS. Osobomniezrzeszonym w Związku wydaje się licencję „C”, która dlaorganów Policji jest dokumentem potwierdzającym upra-wianie strzelectwa sportowego (amatorsko). Nie zmusza onanikogo do współzawodnictwa w szeregach tego Związku. Po-dobnie rzecz się ma w żeglarstwie, sportach lotniczych itp.

W skardze na tę decyzję do Naczelnego Sądu Admini-stracyjnego skarżący J. S. wniósł o jej uchylenie. Zarzucił,że odmawiając mu wydania pozwolenia na posiadanie bronisportowej z uwagi na brak licencji PZSS organy Policji zmu-

51

szają go do uczestnictwa we współzawodnictwie organizo-wanym przez ten Związek. Stosownie bowiem do przepisu§ 1 ust. 1 powołanego wcześniej zarządzenia Prezesa UKFiTz dnia 8 stycznia 1997 r. przepisy tego zarządzenia dotycząosób uprawiających lub zamierzających uprawiać amator-sko bądź profesjonalnie określoną dyscyplinę sportu iuczestniczyć we współzawodnictwie sportowym prowadzo-nym przez właściwy związek sportowy.

Wbrew poglądom orzekających organów określonyustawą o broni, amunicji i materiałach wybuchowych trybnie przewiduje przy tym „ujednolicania trybu i zasad” wy-dawania pozwoleń na broń, a składając wniosek o wydaniepozwolenia na posiadanie broni sportowej skarżący wskazałna okoliczności przemawiające za wydaniem pozwolenia,które powinny być przedmiotem oceny orzekających orga-nów (przynależność do stowarzyszenia strzeleckiego orazfakt uprawiania strzelectwa w strukturach BydgoskiegoTowarzystwa Strzeleckiego „Kaliber”).

Zdaniem skarżącego nikt nie przyznał PolskiemuZwiązkowi Strzelectwa Sportowego szczególnych upraw-nień, które mogłyby naruszać zasady wynikające z ustawy obroni, amunicji i materiałach wybuchowych, ustawa o kul-turze fizycznej dopuszcza istnienie klubów sportowych nieuczestniczących w systemie współzawodnictwa PZSS, a or-gany Policji, „współpracując” z PZSS, zamierzają doprowa-dzić skarżącego do niekorzystnego dysponowania mieniemprzez wymuszenie obowiązku finansowania PZSS. Tak więcorgany Policji uzależniają wydanie pozwolenia na brońsportową od realizacji przez skarżącego obowiązków nie

52

wynikających z przepisów prawa.W sprawie naruszono zatem określoną w art. 7 k.p.a.

zasadę praworządności, przepisy art. 8 i 9 k.p.a. w wynikuprzerzucenia skutków nieznajomości prawa przez organy nastronę, art. 31 ust. 2 i 93 Konstytucji przez zmuszenie skar-żącego do działań nie nakazanych przez prawo i to na pod-stawie aktów nie będących źródłem powszechnie obowiązu-jącego prawa, a wydane decyzje są niezgodne z zasadamidoświadczenia życiowego i zebranym w sprawie materiałemdowodowym.

Odpowiadając na skargę Komendant Główny Policjiwniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte wzaskarżonej decyzji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Skarga zasługuje na uwzględnienie. Jak wynika z treści

decyzji organów obu instancji u podstaw odmowy wydaniaskarżącemu pozwolenia na posiadanie broni sportowej ległoto, iż nie przedstawił on licencji uprawniającej go do upra-wiania strzelectwa sportowego. Trzeba podkreślić, że zgod-nie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kul-turze fizycznej (Dz. U. nr 25, poz. 113 ze zm.) licencja jestdokumentem stanowiącym o zezwoleniu na uprawianieokreślonej dyscypliny sportu przez zawodników, a więc oso-by uprawiające amatorsko lub profesjonalnie określonądziedzinę sportu i uczestniczące we współzawodnictwiesportowym. Skoro więc, jak to wynika z oświadczeń skarżące-go, nie zamierzał on uzyskać statusu zawodnika, a uprawiaćstrzelectwo wyłącznie rekreacyjnie – to w ocenie Sądu brakjest podstaw prawnych do żądania od skarżącego licencji jako

53

warunku przyznania pozwolenia na broń sportową.Nie można przy tym pominąć okoliczności, że w świetle

powołanego wcześniej zarządzenia Prezesa Urzędu KulturyFizycznej i Turystyki z dnia 8 stycznia 1997 r., regulującegokwestie związane z przyznawaniem i pozbawianiem licencjina uprawianie określonych dyscyplin sportu, zasady w nimokreślone odnoszą się do osób uprawiających lub zamierza-jących uprawiać amatorsko bądź profesjonalnie określonądyscyplinę sportu i uczestniczyć we współzawodnictwiesportowym, prowadzonym przez właściwy polski związeksportowy (§ 1 ust. 1), a posiadanie licencji stanowi jedyniewarunek uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym,prowadzonym przez właściwy polski związek sportowy (§ 2zarządzenia).

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie za-sługuje też na aprobatę argument podniesiony przez Ko-mendanta Głównego Policji w odpowiedzi na skargę, żeprzepis art. 24 ustawy o kulturze fizycznej należy rozpatry-wać w powiązaniu z art. 53 tej ustawy, z którego wynika, żeuprawianie określonych dyscyplin sportu (w tym strzelec-twa) wymaga szczególnych kwalifikacji. Należy bowiemzważyć, że argument ten nie został wskazany w treści za-skarżonej decyzji, lecz dopiero w odpowiedzi na skargę, aponadto, iż Rada Ministrów nie skorzystała w odniesieniudo strzelectwa z upoważnienia ustawowego, wynikającegoze wskazanego artykułu. W tej zaś sytuacji oceny czy poda-ne przez skarżącego okoliczności faktyczne uzasadniają, czyteż niewydanie mu pozwolenia na broń sportową, powinnosię dokonać na podstawie przepisu art. 5 ust. 1 powołanej

54

wcześniej ustawy o broni, amunicji i materiałach wybucho-wych. Na tej podstawie orzekające organy powinny ustalić,czy skarżący kwalifikacje takie posiada, odnosząc się przytym do całości zebranego w sprawie materiału dowodowego.Z materiału tego wynika, że statut Bydgoskiego Towarzy-stwa Strzeleckiego „Kaliber”, do którego skarżący należy,został uznany decyzją Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej iTurystyki z dnia 12 czerwca 1995 r. za zgodny z przepisamiprawa, a z treści zaświadczenia tego Towarzystwa z dnia5 lutego 1998 r. wynika, że skarżący jest członkiem sekcjistrzeleckiej Towarzystwa, uczestniczy w zajęciach progra-mowych podnosząc swoje umiejętności strzeleckie i zostałzapoznany z przepisami bezpieczeństwa obowiązującymi wtej dziedzinie sportu.

Należy również zauważyć, że odmawiając skarżącemuwydania pozwolenia na posiadanie broni sportowej organyobu instancji powołały się na przyjęte przez nie „szczegóło-we kryteria” decydujące o wydaniu pozwolenia na brońokreślonego rodzaju. Taka praktyka, w ocenie sądu, kłócisię z przepisami ustawy o broni, amunicji i materiałach wy-buchowych, która nie zawiera upoważnienia do określaniakryteriów przyznawania pozwoleń na broń przez organyPolicji. Wyraźne i nie budzące wątpliwości brzmienie prze-pisu art. 5 ust. 1 ustawy nakazuje bowiem uwzględniaćwszelkie okoliczności faktyczne przemawiające za przyzna-niem stronie pozwolenia na broń, niezależnie od tego czymieszczą się one, czy nie w „kryteriach” przyjętych przezorgany Policji, a z kolei przepis art. 7 k.p.a. eksponuje po-trzebę załatwiania spraw z uwzględnieniem słusznego inte-

55

resu strony, aż do granic kolizji z interesem społecznym.Mając to na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny do-

szedł do przekonania, że zaskarżona decyzja i utrzymananią w mocy decyzja organu I instancji zostały wydane z na-ruszeniem zasad określonych w art. art. 7, 77 § 1 i 107 § 3k.p.a. w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy,a ponadto z obrazą art. 5 ust. 1 powołanej wcześniej ustawyo broni, amunicji i materiałach wybuchowych, co zgodnie zart. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 11 maja1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U.nr 74, poz. 368 ze zm.) uzasadnia ich uchylenie. O kosztachpostępowania sądowego orzeczono na podstawie art. 55ust. 1 powołanej ustawy.