Great World Wide Star CountAutor: Jacek Kupras

www.djkupras.blogspot.com

Tytułem wstępu:

„Great World Wide Star Count, czyli Wielkie Ogólnoświatowe Liczenie Gwiazd, jestorganizowane co roku jesienią. Pierwszy raz wystartowało w 2007 r. Jest przeznaczone dlauczniów, ich rodzin i dla wszystkich innych chętnych. W ubiegłym roku nadesłano ponad 1900obserwacji z 47 krajów.

Aby wziąd udział w projekcie wystarczy w okresie od 29 października do 12 listopada wyjśd wwybrany, pogodny wieczór na dwór, znaleźd najciemniejsze miejsce w okolicy i policzyd ilegwiazd widad w gwiazdozbiorze Łabędzia. Organizatorzy przygotowali materiały instruktażowei mapki ułatwiające to zadanie. Ustaloną na ich podstawie "graniczną wielkośd gwiazdową"należy następnie wysład poprzez specjalną witrynę internetową. Spływające wyniki będąwidoczne na mapie świata. Zebrane dane zostaną przeanalizowane przez naukowców, którzyopublikują potem koocowy raport.

Projekt ma na celu zwrócenie uwagi na problem zanieczyszczenia nocnego nieba sztucznymświatłem. Uczy także orientacji na niebie, odnajdywania gwiazdozbioru Łabędzia i może bydprzydatny na lekcjach omawiających wpływ człowieka na środowisko naturalne. „Tyle Krzystof Czart z portalu astronomia.pl

W poniższej prezentacji postanowiłem zebrad niektóre z pomysłów, które mogą uatrakcyjnidten projekt a które opisałem na naszym blogu: www.djkupras.blogspot.com. Wszystkie tekstyźródłowe na których opieram tę prezentację można przejrzed klikając etykietę StarCount.

Organizatorzy akcji:

Z grafikami umieszczonymi powyżej powiązane są hiperłącza do organizacji powiązanych czyto bezpośrednio czy też pośrednio z tym projektem.

No i rzecz jasna …

Akcja GWWSC jest rekomendowana przez Beyond International Year of Astronomy.

A u nas …

Też coś o tym piszą;) Niestety, pomimo swej prostoty ten projekt obserwacyjny nie jest takpopularny, jak byd powinien. A szkoda, bowiem właśnie ta prostota umożliwia dowolnedopasowanie go do celów dydaktycznych, przykładowo takich jak …

Cele dydaktyczne możliwe do realizacji w kontekście Great WorldWide Star Count

Powyższą listę celów dydaktycznych znalazłem w tekście Już niebawem: Great World WideStar Count który napisałem prawie dwa lata temu.

Jeżeli chodzi o walory edukacyjne, to przy okazji tego projektu można zrealizowadnastępujące cele dydaktyczne:

• wykorzystanie długości i szerokości geograficznej do opisu miejsca obserwacji

• zanieczyszczenie środowiska (zanieczyszczenie nieba sztucznym światłem)

• odnalezienie gwiazdozbioru Łabędzia przy pomocy map nieba

• obiekty na niebie

• określenie jasności najsłabszych gwiazd widocznych na niebie w danym miejscu

• rozmieszczenie dużych skupisk ludności na świecie

• analiza przestrzenna zebranych danych

• wyciąganie wniosków z analizy mapy z naniesionymi wynikami obserwacji

• wpływ człowieka na środowisko naturalne

• widok nieba a religia i kultura

Od czego by tu rozpocząd?

Po pierwsze drukujemy sobie polski przewodnik, przetłumaczony dzięki KrzysztofowiCzartowi z Astronomia.pl. Zapoznajemy się również z działaniem poświęconego projektowiportalu. W odpowiednie miejsca w sieci trafimy klikając w powyższe grafiki.

Warto poznad bliżej głównego bohatera akcji – konstelację Łabędzia

Kliknięcie w powyższą grafikę zaprowadzi do Wikipedii, grafika „z okularami” do Astronocy,gdzie znajdziemy poświęcone gwiazdozbiorowi Łabędzia artykuły z serii Binocular Universeoraz Small Wanders To powinno zaspokoid nasz głód informacji, a tymczasem …

Tak wygląda położenie Łabędzia na niebie w chwili kiedy piszę ten tekst (29 października21:39) wygenerowane przy pomocy Stellarium.

Łabędź mityczny …

Nie wolno zapomnied o kontekście mitycznym i kulturowym. Pominięcie tego aspektuspowoduje zubożenie całej akcji i zredukowanie jej do rutynowej, prostej obserwacjipołączonej z elementami IT.Tymczasem poruszenie mitologii da możliwośd cofnięcia się w wyobraźni o tysiące lat wsteczi zobaczenia nieba oczami starożytnych żyjących w czasach, gdy kształtowały się zręby naszejcywilizacji.

Poznajemy pojęcie magnitudo

W tym projekcie wystarczy historyczna definicja z Wikipedii. Warto też zapoznad się zkrótkim tekstem znajdującym się na stronach Pracowni Komet i Meteorów. Przejdziemy doniego klikając w grafikę przedstawiającą Wielką Niedźwiedzicę.

Poznajemy co to jest zanieczyszczenie sztucznym światłem.

Definicja z Wikipedii wystarczy. Żeby ją poznad klikamy w pierwszą z grafik. Pojęcie toprzybliży również zabawa aplikacją z której ekranowe zrzuty umieściłem powyżej.

Wybieramy miejsce obserwacji.

Najprościej po prostu wyjśd przed dom. Możemy jednak pokusid się o więcej. Byd może wnaszym rejonie znajduje się jakieś historyczne miejsce? A może znajdziemy miejsce, gdzieszczególnie rzuca się w oczy problematyka zanieczyszczenia sztucznym światłem? A możewarto się również przy okazji przyjrzed innym szkodom, jakie środowisku przynosi działalnośdczłowieka? Możliwości jest naprawdę sporo.

Wyznaczamy czas obserwacji.

Możemy uwierzyd na słowo organizatorom akcji i przeprowadzid obserwację pomiędzy 19 a21 czasu lokalnego. Możemy również samodzielnie pokusid się o wyznaczenie czasuobserwacji w oparciu o narzędzia do których prowadzą linki powiązane z grafikamiwidocznymi powyżej.

Plan minimum zatem …

… to zapoznanie się z instrukcją przeprowadzenia pomiaru, następnie wieczorne wyjściepołączone z obserwacją Łabędzia, po powrocie z którego wypełnimy raport który prześlemyza pośrednictwem Internetu organizatorom akcji. Powyższe zdjęcia wykonaliśmy w 2008roku.

Tak wyglądały wyniki akcji z ubiegłego roku na świecie …

Tak zaś z ostatnich trzech lat dla Europy …

Warto zwrócid uwagę, że pomimo tego iżrok ubiegły został ogłoszonyMiędzynarodowym Rokiem Astronomii wktórym dośd mocno akcentowanoproblematykę ochrony ciemnego nieba,pomiarów było o wiele mniej niż w latachubiegłych.Powód? Kto wie, może zadziałałakonkurencja;)

Globe at Night http://www.globeatnight.org/

Globe at Night to chyba największy projekt poświęcony obserwacjom, jak sztuczneoświetlenie wpływa na widocznośd gwiazd. W tym roku w jego trakcie wykonano 17 805obserwacji. Globe at Night ma miejsce w marcu.

How Many Stars: http://hms.sternhell.at

Austriacki projekt, który do tej pory wygenerował 3656 pomiarów. Jego największą zaletąjest to, że trwa przez cały rok.

NASA Star Count: http://www.nasa.gov/audience/foreducators/son/energy/starcount/index.html

Ciekawy, amerykaoski projekt otwarty cały czas. Pozornie niezwiązany z problememzanieczyszczenia nieba sztucznym światłem. Po prostu, przy pomocy specjalnieopracowanej procedury liczymy ile na niebie widad gwiazd.

Dark Sky Rangers: www.darkskiesawareness.org/DarkSkiesRangers/

Dark Sky Rangers to w dosłownym tłumaczeniu „Strażnicy Ciemnego Nieba”. Na stronie tejznajdziemy dokładny opis bloku zajęd poświęconych ochronie ciemnego nieba. Może onstanowid cenne uzupełnienie akcji typu GWWSC lub Globe at Night.

Ochrona ciemnego nieba w Polsce:

W Polsce warto odwiedzid Izerski Park Ciemnego Nieba. Można też zajrzed na stronęStowarzyszenia Polaris.

I to by mogło byd wszystko …

Powyżej widad wypełniony raport zobserwacji.Po lewej natomiast fragmentformularza do wprowadzania danych.

Warto wpisad coś w polu komentarza, co pozostawi po nas jakiś ślad. Ja z reguły podajęadres naszej strony.

I to by mogło byd wszystko …

… Można jednak pokusid się o nieco więcej …

… możemy pokusid się o przeprowadzenie symulacji związanej z astronautyką. Właśniestworzyłem sobie nowy plik z markerami, gdzie będę odnotowywał sobie obserwacjezwiązane z Łabędziem. Będzie to taki nietypowy dziennik obserwacyjny.

Na Orbiterze …

Następnie wyrzuciłem Deltę na długą, eliptyczną orbitę. Przed dziobem na tle wstęgi DrogiMlecznej lśni Sadr.

17OnElipticOrbit

Przy pomocy tego programu da się również odwzorowad zanieczyszczenie świetlne dziękiwbudowanej Skali Bortle’a. Napisałem kiedyś o tym na blogu.

Stellarium

Ten program umożliwi wyobrażenie sobie konstelacji Łabędzia we właściwym kontekścieprzestrzennym. Wracając jednak na Ziemię …

Celestia

Ścieżkę tematyczną poświęconą ochronie ciemnego nieba znajdziemy w Second Astronomy .

Second Life

Przyglądając się miejscom obserwacji możemy trafid na ciekawe projekty, przykładowo takiejak ten powyżej.

Astrobaza

Dane z projektu można przeglądad również przy pomocy Google Earth.

Google Earth

Dane są również dostępne w formacie Excela.

Excel

Modelowy przykład projektu znajdziemy na stronach Let There Be Night.

Niech stanie się noc …

No i na koniec …

Dlaczego nie użyd Slooha, aby po prostu popatrzed sobie na Łabędzia?

Canary Islands, SpainInstituto de Astrofísica de Canarias (IAC)Mt Teide, Canary IslandsLatitude: N28° 17' 58.92"Longitude: W16° 30' 29.74"2,359m ¦ 7,739ftUTC 0Two 12ft diameter Clamshell Domes. Premier World class observatory site.

La Dehesa, ChilePontificia Universidad Católica de Chile (PUC) Observatory FacilityChileLatitude: S33° 16’ 08.83’Longitude: W070° 32’ 03.64”1,449.7m ¦ 4,756.2ftUTC -4One 16ft diametre Clamshell Dome. High in the mountains outside Santiago.

Macedon Ranges Observatory, AustraliaSouthern Galactic Macedon Facility (MRO)AustraliaLatitude: S37° 12’ 44.1”Longitude: E144° 37’ 39.2”610m ¦ 2,001.3ftUTC +10Hosted roll-off roof building. High in the Macedon Mountain Range.