GORLICE

Miasto Gorlice położone

jest w południowo – wschodniej

Polsce w części Karpat zwanej

Beskidem Niskim. Przez miasto

przebiega droga krajowa 28,

biegnąca z Cieszyna przez Nowy

Sącz do Przemyśla.

wiek X – ziemia gorlicka stanowiła pogranicze ruskie i

węgierskie

1354 – Dersław Karwacjan herbu Zadora zakłada miasto

Gorlice na prawie polskim

1417 – król Władysław Jagiełło przenosi Gorlice z prawa

polskiego na prawo niemieckie zwane magdeburskim

1657 – najazd J. Rakoczego na miasto i spalenie go.

Zniszczenie dworu, kościoła parafialnego, ratusza.

1695 – znaczne ożywienie gospodarcze miasta, działalność

mistrzów różnorakich rzemiosł

1853 – przyjazd do Gorlic Ignacego Łukasiewicza

1854 – zapalenie pierwszej ulicznej lampy naftowej

1874 – wielki pożar miasta, spłonęło 437 budynków, kościół,

wszystkie akta miejskie

2 V 1915 – bitwa pod Gorlicami. W wyniku działań wojennych

całkowitemu zniszczeniu uległo 6 budynków murowanych i 144

drewnianych, kościół, ratusz, dwór Karwacjanów

1918 – wolne Gorlice, Odrodzone Państwo Polskie

1920 – 1930 – powojenna odbudowa miasta

7-8.09.1939 – całkowite zajęcie Gorlic przez wojska niemieckie

16.01.1945 – wyzwolenie miasta spod okupacji

1957 – otwarcie Muzeum Regionalnego PTTK

Lata współczesne – przebudowa rynku, budowa

osiedli mieszkaniowych, krytej pływalni, hali sportowej

Neorenesansowy Kościół parafialny

wykonany wg projektu M.F. Pavoniego. Warto

wejść do środka aby zobaczyć piękne wnętrze z

ołtarzem zaprojektowanym

i wykonanym przez L. Marconiego oraz obraz

„Madonny” Jana Styki.

Budowla wzniesiona

w XV w., wielokrotnie

przebudowywana, swój

ostateczny wygląd uzyskała

w latach 1989 – 1992 i stała

się siedzibą Gorlickiej Galerii

„Dwór Karwacjanów. Dawna

siedziba założycieli i

właścicieli miasta.

Sercem miasta jest terasowo usytuowany rynek,

okolony kamieniczkami z przełomu XIX i XX w. Bedąc

na miejscu należy przystanąć przy ratuszu. Ta okazała

budowla mieściła w swym wnętrzu w 1853 roku aptekę

prowadzoną przez Ignacego Łukasiewicza. Pierwsze

wzmianki o ratuszu pochodzą z 1608 r., podczas „bitwy

pod Gorlicami” - jak całe miasteczko – uległ

zniszczeniu. Odbudowany, swą dostojną sylwetką

góruję nad Gorlicami.

Widok na wjazd do rynku od strony ZawodziaW tle wieża ratuszowa

Powstał na bazie kopalni ropy naftowej

„Magdalena” w Gorlicach. Skansen zaprojektowany

jest by odtworzyć przyszłym pokoleniom piękną kartę

historii Gorlickiego Zagłębia Przemysłu Naftowego od

samopływu oleju skalnego (ropy), poprzez kopanie

szybików zwanych kopankami aż do wiercenie otworów

systemem udarowym.

Skansen naftowy

Upamiętnia miejsce, gdzie po raz pierwszy na

świecie rajcowie gorliccy zapalili uliczną lampę

naftową. W zwieńczeniu kapliczki znajduję się

kamienna rzeźba Chrystusa Frasobliwego z końca XVI

w., w górnej części kapliczki na metalowym wysięgniku

umieszczono obudowę lampy naftowej.

W bitwach podczas I wojny światowej zginęło około

20 tysięcy żołnierzy obu walczących stron – niemieckiej,

austro – węgierskiej oraz rosyjskiej. Mając na uwadze

godne pochowanie bohaterów utworzono Wydział Grobów

Wojennych przy austriackim Ministerstwie Wojny, które

zajęło się budową wojennych cmentarzy. W obecnych

granicach miasta powstało 6 obiektów, stanowiących

unikatowy przykład budownictwa cmentarnego razem z

wizytówka całego okręgu czyli Cmentarza nr 91

znajdującego się na Górze Cmentarnej.

Powstała na Górze Zamkowej dzięki staraniom

proboszcza parafii p. w. św. Andrzeja Boboli. Na

szczycie góry stoją: kamienna kaplica, stacje drogi

krzyżowej z płaskorzeźbami Męki Pańskiej oraz

strzelisty dwunastometrowy postument z

czterometrową figurą Chrystusa Zmartwychwstałego.

Na Magurę Małastowską – szlak żółty – w stronę Szymbarku,

ze zbocza Sołtysiej Góry znakami na Magurę Małastowską - 7h

30min

Na Magurę Małastowską – szlak niebieski – przez Sękową,

Siary, Górę Obocz na Magurę Małastowską – 6h 30min

Do rezerwatu „Kornuty” – szlak zielony – przez Wapienne,

szczyt Ferdel do rezerwatu Kornuty – 7h 15min

Do „Morskiego Oka” – z pobliskiego Szymbarku – szlakiem

zielonym do rezerwatu Jelenia Góra. Stamtąd nieoznakowaną

ścieżką do „Morskiego Oka” – 1h 30min

Gorlice – Zagórzany (Pałac Skrzyńskich) – Krzyżówka k/młyna –

skręt na Gorlice, Stróżówka – Gorlice – trasa łatwa 18 km.

Gorlice – Zagórzany, Libusza, Lipinki (Sanktuarium Maryjne, zespół

dworsko – pałacowy), Dominikowice, Kryg (kraina kiwonów –

szybów naftowych), Gorlice – trasa łatwa 28 km.

Gorlice – Biecz, Binarowa, Racławice, Rożnowice, Sitnica (we

wsiach można jeszcze znaleźć dobrze zachowane chałupy

pogórzańskie), Turza (neorenesansowy kościół z 1912 r.),

Moszczenica, Stróżówka – Gorlice - trasa łatwa 47 km.

Nad Zalew Klimkówka – powstały w 1994 r. zbiornik

(ponad 300 ha), wspaniały do uprawiania windsurfingu i

kajakarstwa. Miejsce, gdzie J. Hoffman nakręcił kilka scen do

filmu „Ogniem i mieczem) – 20 km

Do Biecza – miasteczka zasługującego na szczególna

uwagę ze względu na zachowany średniowieczny układ

urbanistyczny, bogatą historię i liczne zabytki – 12km.

Do Wysowej – uzdrowiska położonego w samym sercu

najwyższej części Beskidu Niskiego. Posiada kilkanaście

czynnych odwiertów wód źródlanych – 12 km.

Zalew Klimkówka

Muzeum w Gorlicach założone zostało w 1957 r., ale

jego historia sięga lat wcześniejszych. Na skutek działań

wojennych zostały zniszczone gorlickie zabytki kultury

materialnej. Znalazła się jednak grupa społeczników, która

zajęła się utworzeniem placówki, gdzie można byłoby

przechowywać ocalałe pamiątki. W roku 1952 Miejska Rada

Narodowa przyznała gorlickiemu oddziałowi PTTK budynek przy

ulicy Wąskiej 11. Dnia 22 lipca 1957 r. w objętym budynku po

przeprowadzonym kapitalnym remoncie i urządzeniu ekspozycji

otworzono Muzeum Regionalne PTTK.

Cele i zadania jakie wytyczono przyszłej placówce to

gromadzenie dóbr kultury z zakresu wszystkich dziedzin życia

miasta i regionu oraz udostępnianie ich zwiedzającym, a także w

miarę możliwości wykonywanie prac konserwatorskich oraz

działalności naukowo – badawczej przy współpracy ze

specjalistami różnych dyscyplin.

W momencie otwarcia Muzeum posiadało 113 eksponatów

własnych i 130 własności prywatnej.

Obecnie powierzchnia Muzeum wynosi ogółem 260 m2 , w

tym 12 sal wystawienniczych, które zawierają łącznie ponad 8000

eksponatów.

Obecny wygląd Muzeum

Mundury, broń, odznaczenia, znaczki, pocztowe, przedmioty

pamiątkowe należące do żołnierzy.

Wystawa dotycząca księdza Bronisława Świeykowskiego,

bohaterskiego burmistrza Gorlic z czasu I wojny światowej.

Makieta Bitwy pod Gorlicami.

Materiały dotyczące budowy cmentarzy wojennych.

Fotografie przedstawiające zniszczone bombardowaniem Gorlice.

Gabinet figur woskowych prezentowany w odrestaurowanych

piwnicach. Postacie ważne dla miasta, związane z I wojną światową i

Bitwą pod Gorlicami.

Fragment ekspozycji w dziale I wojna światowa.

Wystawa poświęcona ks. Bronisławowi Świeykowskiemu, honorowemu obywatelowi Gorlic. Otrzymawszy odznaczenie od Cesarza Franciszka Józefa I, odmówił przyjęcia orderu. Napisał pamiętnik „Z Dni Grozy Gorlic”.

Makieta Bitwy pod Gorlicami – teren okolic Mszanki

Makieta Bitwy pod Gorlicami – ułożenie wojsk

Galeria figur woskowych

Galeria figur woskowych

Znaleziska i wykopaliska pochodzące z

rejonu Gorlic (monety, narzędzia z epoki

kamienia, herby

i pieczęcie miasta, dokumenty i przedmioty

należące do cechów krawieckiego i szewskiego,

broń, w tym miecz katowski, meble pochodzące z

dworów gorlickich.

Fragment ekspozycji Historia miasta

Miecz katowski

Popiersie Marii z hr. Skrzyńskich Sobańskiej

Ekspozycja poświęcona Gorlicom – światowej

kolebce przemysłu naftowego (modele wież

wiertniczych, próbki pochodnych ropy, kolekcja lamp

naftowych). Tutaj także prezentowane są eksponaty

związane z postacią Ignacego Łukasiewicza. Otrzymał

on z ropy naftowej naftę, którą użył w lampie przez

siebie skonstruowanej. Pierwsza na świecie lampa

uliczna zapłonęła w Gorlicach w 1854 r.

Aparat destylacyjny konstrukcji I. Łukasiewiczaoraz prototyp pierwszej lampy naftowej.

Kolekcja lamp naftowych

Fragment ekspozycji w dziale naftowym

Model wieży wiertniczej

Figurka Chrystusa FrasobliwegoOryginał pochodzący z pierwszej ulicznej lampy

Zapalonej przez I. Łukasiewicza

Sala stylizowana na wnętrze chałupy z przełomu

XIX/XX wieku (stroje łemkowskie i pogórzańskie,

tradycyjne wyposażenie izby, wystawa poświęcona

Bohdanowi Ihorowi Antonyczowi, poecie

łemkowskiemu, urodzonemu

w Nowicy).

Ekspozycja poświęcona Bohdanowi Ihorowi Antonyczowi

Strój łemkowski

Strój Pogórzan

Fragment ekspozycji w dziale Etnografia

Fragment ekspozycji w dziale Etnografia

Fragment ekspozycji w dziale Etnografia

W 1977 roku Muzeum otrzymało dodatkowe

pomieszczenie z przeznaczeniem na orgnazcję wystaw

zmiennych. Kilkakrotnie w ciągu roku prezentowane są

ekspozycje o różnorakiej tematyce, najczęściej

związanej z regionem gorlickim.

50 – letnia działalność placówki jako Muzeum

Regionalnego PTTK bez wątpienia wnosi duży wkład w

życie kulturalne miasta. W ciągu roku zbioru podziwia

ponad 5000 osób. Wśród gości ogromny odsetek

stanowią turyści spoza Gorlic oraz zza granicy. Dzięki

poszerzeniu oferty Muzeum o tzw. Lekcje muzealne

nauczyciele decydują się na urozmaicenie zajęć

i odbycie ich właśnie tutaj.

Wtorek – piątek

9.00 – 16.00

Sobota

10.00 – 14.00

Niedziela i dni świąteczne – nieczynne.

Poniedziałek ekspozycje zamknięte dla zwiedzających.

Prezentację pod patronatem Dyrektora Biura Oddziału PTTK w Gorlicach wykonał:

Łukasz Gorzkowicz