Gorączka Q–sytuacja epidemiologiczna, diagnostyka i ...

Gorączka Q jest epidemiczną chorobą zakaźną, zoonozą,

o niecharakterystycznych objawach, często rzekomogrypowych,

z zajęciem płuc, wątroby serca i nerek.

Najczęstrzymi objawami są: nagły początek, dreszcze, gorączka,

bóle głowy i mięśni.

Gorączka Q występuje u kleszczy, gryzoni, ptaków, zwierząt

domowych oraz dzikich.

Czynnik etiologiczny – Coxiella burnetii

Gorączka Q jako zoonoza

Rząd: Rickettsiales (Riketsje) Rodzina: Rickettsiaceae Rodzaj: Rickettsia R. prowazekii R. typhi R. canada R. ricketsii R. sibirica R. conori R. parkeri R. australis R. akari R. montana R. tsutsugamushi R. japonicum R. rhipicephali R. felis

Rodzaj: Coxiella

C. burnetii

Rodzaj: Ehrlichia

E. sennetsu

E. chaffeensis

E. equi

E. canis

E. phagocytophila

E. risticii

E. muris

E. ewingii

E. platys

Rząd: Legionellales

Rodzina: Coxiellaceae

Rodzaj:

Coxiella

Rodzaj:

Rickettsiella

Rodzaj:

Aquicella

1. Grupa duru wysypkowego

- dur plamisty epidemiczny i choroba Brilla- Zinssera (R. prowazekii,

wektor – wesz ludzka)

- dur plamisty endemiczny (R. typhi, wektor - pchły)

2. Grupa gorączek plamistych

- gorączka plamista Gór Skalistych (R. rickettsii, wektor – kleszcze)

- brazylijski dur plamisty (R. brasiliensis, wektor – kleszcze)

- gorączka guzkowa (plamista) śródziemnomorska (R. conori, wektor – kleszcze)

- kleszczowy dur plamisty (R. sibirica, wektor – kleszcze)

- ospa riketsjowa (R. akari, wektor – roztocze)

- australijska gorączka kleszczowa (R. australis, wektor - kleszcze)

3.Grupa gorączek dalekiego wschodu

- choroba tsutsugamushi (R. tsutsugamushi, wektor – roztocze)

- choroba (riketsjoza) japońska (R. japonicum, wektor - roztocze)

Triada riketsjowa

1. bóle głowy

2. podwyższona ciepłota wewnętrzna ciała

3. wysypka *

* jest wynikiem zakażeń komórek śródbłonka naczyń i rozwoju ich zapalenia

Gorączka guzkowa (Spotted Fever, synonimy: gorączka śródziemnomorska, gorączka kenijska, indyjski dur

kleszczowy, gorączka kleszczowa, gorączka marsylska, gorączka południowoafrykańska) wywoływana jest

przez Rickettsia conorii, a przenoszona przez kleszcze (np. Rhipicephalus sanguineus).

bardzo duża zakaźność drogą aerozolu;

ID25-50 - 1 do 10 komórek bakteryjnych

ciężki przebieg, na dłuższy czas uzależnia

chorego od pomocy medycznej

Według stymulacji ekspertów WHO rozproszenie

50 kg pudru zawierającego komórki C. burnetii na wysokości

2 km nad terenem zamieszkałym przez 500 000 ludzi

spowoduje zachorowania 125 000 osób i 150 zgonów. Ponadto

z osób które ulegną infekcji u 9000 może dojść do rozwoju

zapalenia mięśnia sercowego,

Coxiella burnetii może zostać zastosowana jako broń

biologiczna w formie: aerozoli, zanieczyszczeń żywności,

wody, możliwe jest też wysłanie przesyłki listowej

zawierającej ten patogen,

Użycie Coxiella burnetii jako broni biologicznej nie zostało

jednoznacznie potwierdzone, nie mniej jednak przypadki

podejrzeń lub epidemii notowane były w różnych państwach, a

przypadki zachorowań notowano też u żołnierzy po

zakończeniu wojny.

Wektorem przenoszenia Coxiella burnetii są kleszcze – ok. 30

gatunków, drobne gryzonie, zwierzęta dzikie oraz domowe

(bydło, owce, kozy, psy, koty) a także ptaki,

Zwierzęta zakażają się od chorych osobników lub od kleszczy,

Kleszcze ulegają zakażeniu drogą pokarmową ssąc krew chorych

zwierząt; może ono utrzymywać się przez kilka pokoleń ze

względu na transowarialne przekazywanie patogenów.

Źródłem zakażenia człowieka są wydzieliny chorych zwierząt

(ślina, mleko), oraz ich wydaliny (mocz, kał, wody płodowe)

a także produkty mięsne i skóry,

np. łożysko zakażonej owcy może zawierać nawet 109 komórek bakteryjnych w 1g

tkanki, a mleko 105 komórek bakteryjnych w 1 ml

Materiałem zakaźnym jest również ślina i wydaliny zakażonych

kleszczy

Coxiella burnetii może znajdować się również w nasieniu

i przekazywana może być drogą płciową lub inseminacji.

Gorączka Q występuje na wszystkich kontynentach.

Szerzy się w postaci epidemii o różnym zasięgu

i dotyczy ludzi i zwierząt – notowane są jednocześnie

pojedyncze przypadki zachorowań

Gorączka Q występuje najczęściej u ludzi narażonych

zawodowo na kontakt z chorymi zwierzętami bądź

produktami pochodzącymi od nich (lek. weterynarii,

personel laboratoryjny, pracownicy zakładów

mięsnych, futrzarskich i mleczarskich, leśnicy – kleszcze !!!)

Wśród chorych zwierząt jest najczęściej przyczyną

poronień, pozostałe po poronieniu łożysko, płód i

wody płodowe mogą powodować rozprzestrzenianie

się zarazka i być przyczyną, zaczątkiem epidemii

U zwierząt infekcja trwa zazwyczaj przez cały okres ich życia

i w większości przypadków przebiega w formie utajonej.

Do uaktywnienia infekcji oraz namnożenia większej ilości

drobnoustrojów dochodzi podczas ciąży lub w wyniku działania

czynników immunosupresyjnych.

Początkowo występuje nieznaczna gorączka, utrzymująca się przez

kilka dni i zwykle jest niezauważalna.

Obserwuje się niekiedy również:

większą ilość płynu surowiczo – śluzowego wypływającego

z worka spojówkowego i nosa.

następnie dochodzi do odoskrzelowego zapalenia płuc

zapalenie gałek ocznych (rogówki i spojówki), stawów

i wymienia.

częściej natomiast dochodzi do przedwczesnych porodów

i poronień.

Bakterie umiejscawiają się w:

płucach,

gruczole mlekowym,

jądrach,

węzłach chłonnych, zwłaszcza nadwymieniowych,

macicy, wodach płodowych i łożysku,

również w wątrobie i układzie krążenia.

U ludzi do zakażenia dochodzi najczęściej drogą oddechową,

poprzez wdychanie unoszących się z pyłem zarazków

(wysuszony kał tworzy zakaźną zawiesinę w powietrzu), rzadziej

przez uszkodzoną skórę oraz przez przewód pokarmowy.

Inną drogą infekcji jest kontakt bezpośredni, np. w czasie

udzielania

pomocy przy porodzie, podczas dojenia, przy obróbce mięsa, podczas

strzyży owiec oraz obróbki skór i wełny.

Zakażenia przenoszące się z człowieka na człowieka występują

bardzo rzadko, głównie w szpitalach gdzie chorzy zarażają się

wzajemnie wraz z plwociną uwalniającą się podczas gwałtownego

kaszlu.

U chorego człowieka występują nagle objawy ostrej grypy takie

jak:

gorączka, dreszcze, uporczywe bóle głowy,

przekrwienie spojówek, obfite poty, bóle kręgosłupa i

kończyn.

Śmiertelność u ludzi jest stosunkowo niska i wynosi 1-2%

(w krajach tropikalnych do 9%).

Najgroźniejszym następstwem, które może wystąpić po

przechorowaniu gorączki Q, jest zapalenie wsierdzia.

Od zakażenia do rozwoju schorzenia może upłynąć wiele lat

(10-20).

Coxiella burnetii uszkadza zazwyczaj zastawki serca

głównie aortalne, proces chorobowy przebiega powoli i

zazwyczaj doprowadza do zgonu chorego.

Ze względu na przebieg kliniczny wyróżnia się

3 postacie choroby: gorączkowa, płucna i bezobjawowa.

Postać gorączkowa

Choroba rozpoczyna się nagle z towarzyszącymi dreszczami,

silnymi potami, uciążliwymi bólami głowy (okolicy czołowej)

i podwyższoną ciepłotą ciała do 40C.

Gorączka może mieć charakter ciągły i trwać ok. 8 – 10 dni

bądź też falisty i wówczas proces ten może trwać kilka miesięcy.

Postać płucna

W postaci tej do objawów wymienionych uprzednio dołącza się zapalenie płuc,

któremu zawsze towarzyszy kaszel z równoczesnym uczuciem kłucia w obrębie klatki

piersiowej oraz odksztuszanie zakaźnej plwociny.

Nasilenie zmian chorobowych oraz czas ich trwania jest różny i wynosi od kilku dni do

kilku tygodni.

W obrazie klinicznym uderza dysproporcja pomiędzy nikłymi objawami stwierdzonymi

fizykalnie a znacznym nasileniem i polimorfizmem zmian radiologicznych,

pojawiających się dopiero pod koniec pierwszego tygodnia. Mają one charakter

śródmiąższowych nacieków lub zagęszczeń, zlokalizowanych u podstawy dolnego

płata.

Postać płucna gorączki Q stwierdzana jest u 50 - 60 % zakażonych tym patogenem

osób.

Postać bezobjawowa

Przy tej postaci zakażony organizm nie wykazuje widocznych

objawów klinicznych.

Możliwa jest ona do zdiagnozowania tylko w warunkach

laboratoryjnych, występuje w ok. 50% przypadków.

1. Pierwsze przypadki zachorowań, wśród pracowników

rzeźni, opisał Derric w 1937 r. (Quinsland - Australia)

2. Brunet i Freeman (1937 r) - izolacja i identyfikacja

czynnika etiologicznego

3. Davis i Cox wyizolowali Coxiella burnetii od kleszcza

Dermacentor andersoni (Montana - USA, 1938 r).

1. 1941-42 – Półwysep Bałkański

2. 1956-58 – Grecja, Rumunia, ZSRR, Włochy

3. 1956 – Polska (Gorlice, Kraków)

4. 1957-58 Polska (Warszawa, Łódź, Zalewie-woj. Olsztyńskie)

5. 1962 – Gdańsk wszystkie zachorowania spowodowane były importem

zakażonych zwierząt, głównie owiec, lub ich produktów

6. 1983 – woj. zamojskie,

7. 1987-88 – woj. olsztyńskie i leszczyńskie

Ogniska gorączki Q Źródło zakażenia Potwierdzone zachorowania u ludzi

1956 r Owczary k. Gorlic owce importowane z Rumunii 63

1956 r Kraków wełna owiec 20

1957-1958 r Warszawa świnki morskie –infekcja

laboratoryjna

17

1963r. Gdańsk skóry importowanych baranów

amerykańskich

20

1983r dawne woj. zamojskie bydło 1000

1985r Puszcza Białowieska żubry, bydło 35

1985-1986 dawne woj. olsztyńskie bydło i małe przeżuwacze 12

1985-1986 r dawne woj.

olsztyńskie

skóry baranie 5

2005-2006, powiat żywiecki bydło 70

2008r woj. lubelskie bydło 21

2009 r Polska południowo-

wschodnia

bydło 6

2011r woj. wielkopolskie bydło i kozy 20

Jena, Niemcy.

W okresie od 13 do 27 czerwca 2005 roku zanotowano 312 potwierdzonych przypadków

gorączki Q u ludzi. Obszar na którym notowane były przypadki infekcji umiejscowiony był

w odległości kilku kilometrów od pastwisk owiec.

Przeprowadzone przez służby weterynaryjne dochodzenie epidemiologiczne wykazało,

że źródłem infekcji były owce .

Przypadki zachorowań w Holandii

2007 r. – 200 przypadków

2008 r. - ok. 1000

2009 r. – ok. 2800

2010 r. – do V 259

ponad 80 % przypadków w prowincji

Noord-Braband

do stycznia 2010 r. stwierdzono 63 ogniska choroby

do stycznia 2010 r. wybito 36 000 kóz

Francja – 500 / mln mieszkańców

Australia – 38 / mln mieszkańców

USA – 0,28 / mln mieszkańców

Niemcy – 0,8 / mln mieszkańców (1979-1989)

Niemcy – 1,4 / mln mieszkańców (1990-1999)

Coxiella burnetii długo przeżywa w środowisku:

kał kleszcza Dermacentor andersoni - 586 dni,

temperatura + 4-60 C - 12 do 16 miesięcy,

wełna – 7-9 miesięcy (temp. 15-20 C)

kurz - 120 dni,

wysuszony mocz - 49 dni,

wysuszone mleko - 30 dni,

woda lub mleko, przechowywane w temperaturze

pokojowej - do 7 dni.

Przeżywalność i wrażliwość na czynniki

fizyczne i chemiczne (1)



pasteryzacja ok. + 72 C, zabija bakterię po 15

sekundach,

w materiale biologicznym przechowywanym w

temperaturze – 200 C bakterię stwierdzono po

upływie 2 lat.

promienie ultrafioletowe nie są skutecznym

sposobem pozbycia się bakterii



1% roztwór fenolu oraz rozwory preparatów

zawierających 100 mg czynnego chloru / litr zabijają

Coxiella burnetii w ciągu 24 h

eksperymentalnie wykazano skuteczność 5%

chloroformu oraz 70% alkoholu etylowego (zabicie

bakterii w ciągu 30 min.)

Badania serologiczne:

- odczyn wiązania dopełniacza (urzędowa metoda serologiczna)

- ELISA

Badania molekularne

- PCR

- real - time PCR

Metody hodowlane

- hodowla komórkowa z wykorzystaniem linii Buffalo Green Monkey

- hodowla na zarodkach kurzych

Metoda immunohistochemiczna

L 1 2 3 4 5 6 7 8

L 1 – 5 C. burnetii-wynik pozytywny

Samples L 6 –7 kontrola negatywna

L 8 bp-Ladder

The Microarray

The ArrayTube® (AT)

The Micro Tube - standard micro reaction vial-sized tube - ideal for processing with equipment available in the molecular biology lab - optimal processing because of small surface area

The Microarray - array size 2 x 2 mm (chip size 3.4 x 3.4 mm) - in situ synthesised high-density arrays (MicroWetPrinting technology) - low-density spotted arrays (immobilization of probes using spotting device) - oligonucleotides/PCR products or oligopeptides/proteins

Micro Reaction Vial

Data Matrix

Microarray

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy (PIWet-PIB)

w Puławach

Zakończenie modernizacji i rozbudowy – 18.11.2008

Pomieszczenia dla zwierząt

PIWet - PIB

Laboratoria bakteriologiczne

PIWet - PIB

Pracownie wirusologiczne

PIWet-PIB

Działalność ekspercka i usługowa

Pracownie Zakładu Farmakologii i Toksykologii oraz Zakładu Radiologii

PIWet - PIB

• Komora spalania – ca. 800 C

• Termoreaktor min 1100 C, min 2 sec.

• Kocioł odzysku ciepła

• Kolumna chłodząca

• System dozowania sorbentu

• Filtr workowy

• Wentylator

• Komin

• System Ciągłego Monitoringu Gazów Spalinowych

Oczyszczalnia ścieków Schemat technologiczny

Krajowe Laboratorium Referencyjne

Budynek Laboratoryjny 12 991,9 m2

Budynek Wielofunkcyjny 3 407,0 m2

Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2012 r. w sprawie krajowych laboratoriów

referencyjnych (Dz. U. z dn. 4 maja 2012, poz. 480)

PIWet-PIB

Działalność referencyjna

Lp. Nazwa laboratorium Adres Kierunek badań

1

Laboratorium w Zakładzie Pryszczycy

Państwowego Instytutu

Weterynaryjnego - Państwowego

Instytutu Badawczego

98-220 Zduńska Wola,

ul. Wodna 7

1. Pryszczyca.

2. Choroba pęcherzykowa świń.

3. Pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej.*)

4. Księgosusz.*)

5. Pomór małych przeżuwaczy.

2

Laboratorium w Zakładzie Chorób

Świń Państwowego Instytutu



24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Klasyczny pomór świń.

2. Afrykański pomór świń.

3. Choroba Aujeszkyego u świń.

4. Zespół rozrodczo-oddechowy świń.

5. Leptospiroza.

3

Laboratorium w Zakładzie Anatomii

Patologicznej Państwowego Instytutu



24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Przenośna gąbczasta encefalopatia bydła.

2. Trzęsawka owiec i kóz.

3. Zapalenie mózgu i rdzenia świń wywołane przez wirus

choroby cieszyńskiej (poprzednio enterowirusowe zapalenie

mózgu i rdzenia lub choroba cieszyńska i talfańska).

4. Gruczolakowatość płuc owiec i kóz.

Krajowe Laboratoria Referencyjne


4

Laboratorium w Zakładzie

Wirusologii Państwowego Instytutu



24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Wścieklizna.

2. Trzęsawka owiec.

3. Przenośne gąbczaste encefalopatie przeżuwaczy.

4. Niedokrwistość zakaźna koni.

5. Wirusowe zapalenie tętnic koni.

6. Zakaźne zapalenie nosa i tchawicy/otręt bydła.

7. Choroba guzowatej skóry bydła.*)

8. Gorączka doliny Rift.*)

9. Choroba niebieskiego języka.

10. Ospa owiec i ospa kóz.*)

11. Afrykański pomór koni.*)

5

Laboratorium w Zakładzie Biochemii




24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Enzootyczna białaczka bydła.

2. Choroba maedi-visna.

3. Wirusowe zapalenie stawów i mózgu kóz.

6


Mikrobiologii Państwowego Instytutu



24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Bruceloza u bydła, kóz, owiec i świń.

2. Listerioza.

3. Wąglik.

4. Gruźlica bydła.

5. Paratuberkuloza.

6. Nosacizna.

7. Zakaźne zapalenie macicy u klaczy.

8. Tularemia.

9. Salmonelloza (w aspekcie chorób odzwierzęcych).

10. Antybiotykooporność:

1) Salmonella spp.;

2) Escherichia coli wskaźnikowa.


7


Wirusologii Żywności i Środowiska




24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Czynniki wirusowe u małży blaszkoskrzelnych.

2. Borelioza.

3. Myksomatoza.

4. Krwotoczna choroba królików.

8


Bydła i Owiec Państwowego Instytutu



24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Choroba mętwikowa bydła.

2. Chlamydioza.

3. Gorączka Q.

4. Zaraza płucna bydła.

5. Zakaźna bezmleczność owiec i kóz.

9


Drobiu Państwowego Instytutu



24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Grypa ptaków.

2. Rzekomy pomór drobiu.

3. Mykoplazmozy drobiu.

10


Wirusowych Drobiu Państwowego

Instytutu Weterynaryjnego -

Państwowego Instytutu Badawczego

24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Choroba Mareka.

2. Choroba Derzsy'ego.

3. Wirus Zachodniego Nilu.*)


11


Ryb Państwowego Instytutu



24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Wiosenna wiremia karpia.

2. Wirusowa posocznica krwotoczna.

3. Zakaźna martwica układu krwiotwórczego ryb

łososiowatych.

4. Zakażenie herpeswirusem koi.

5. Zakaźna anemia łososi.

6. Bakteryjna choroba nerek.

7. Jersinioza.

8. Wrzodzienica.

9. Epizootyczna martwica układu krwiotwórczego.

10. Zakaźny zespół owrzodzenia.

11. Marteilioza (Marteilia refringens).

12. Bonamioza (Bonamia ostreae).

13. Bonamioza (Bonamia exitiosa).*)

14. Perkinsoza.*)

15. Mikrocytoza.*)

16. Zespół Taura.*)

17. Choroba żółtej głowy.*)

18. Zespół WSS.*)

19. Zakaźna martwica trzustki.


12


Parazytologii i Chorób Inwazyjnych




24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Zaraza stadnicza.

2. Echinokokoza.

3. Toksoplazmoza.

4. Włośnica.

13


Pszczół Państwowego Instytutu



24-100 Puławy,

al. Partyzantów 57

1. Zgnilec amerykański pszczół.

2. Zgnilec europejski.

3. Warroza.

ORGANIZACJA WETERYNARYJNEJ DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ W POLSCE

MINISTERSTWO ROLNICTWA ROZWOJU WSI

Państwowy Instytut Weterynaryjny - PIB

Krajowe Laboratoria Referencyjne

Naukowy i techniczny nadzór nad RLDs

Główny Lekarz Weterynarii

Wojewódzkie Inspektoraty Weterynarii

Nadzór administracyjny

REGIONALNE LABORATORIA DIAGNOST.

Bia

łysto

k

Byd

go

szcz

Gd

ań

sk

Go

rzó

w W

.

Kato

wic

e

Kie

lce

Krakó

w

Ló

dz

Lu

blin

Ols

zty

n

Op

ole

Po

zn

ań

Kro

sn

o

Szczecin

Warszaw

a

Wro

cła

w

Współpracę ze wspólnotowymi laboratoriami referencyjnymi w dziedzinie swoich kompetencji;

Koordynację, w dziedzinie swoich kompetencji, działań laboratoriów urzędowych odpowiedzialnych za analizę próbek;

Organizacja badań porównawczych pomiędzy krajowymi laboratoriami urzędowymi oraz zapewnienie odpowiedniego późniejszego zastosowania takich badań porównawczych;

Rozpowszechnianie informacji przekazanych przez wspólnotowe laboratorium referencyjne dla właściwego organu i krajowych laboratoriów urzędowych;

Zapewnienie wsparcia naukowego i technicznego dla inspekcji weterynaryjnej w zakresie wykonywania skoordynowanych planów kontroli;

Gromadzenie i przetwarzanie danych dotyczących wyników badań laboratoryjnych

PIWet-PIB

Certyfikaty Akredytacji - PCA

1. Zakład Farmakologii i Toksykologii AB 485

2. Zakład Żywn. Zwierz. Pochodzenia AB 485

3. Laborat. Diagnostyki Serolog. AB 544

4. Zakład Pryszczycy AB 563

5. Zakład Higieny Pasz AB 633

6. Zakład Radiobiologii AB 957

7. Zakład Mikrobiologii AB 958

8. Zakład Wirusologii AB 1016

9. Zakład Anatomii Patologicznej, Zakład Biochemii,

Zakład Chorób Bydła i Owiec, Zakład Chorób Drobiu,

Zakład Chorób Ryb, Zakład Chorób Świń, Zakład Chorób

Wirusowych Drobiu, Zakład Parazytologii i Chorób

Inwazyjnych z Zakładem Badania Chorób Owadów

Użytkowych, Zakład Wirusologii Żywności i Środowiska

AB 1090

PIWet-PIB

Certyfikaty Akredytacji - PCA

Program wieloletni Ochrona zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego 2003 – 2008 – I część 2009 - 2013 – II część

Doskonalenie metod diagnozowania oraz ocena sytuacji epidemiologicznej gorączki Q bydła w Polsce - grant KBN (2002-2003)

Development of harmonised schemes for the monitoring and reporting of Q-Fever in animals in the European Union – grant EFSA (2008-2009)

Gorączka Q (zakażenie Coxiella burnetii ) u ludzi w

województwie lubelskim - badania seroepidemiologiczne i kliniczne populacji wysokiego ryzyka – grant Ministerstwa Nauki

Działalność statutowa PIWet-PIB

Współpraca z Krajowymi Laboratoriami referencyjnymi w

zakresie doskonalenia i harmonizacji metod diagnostycznych

(KRL Jena Wusterhausen, Niemcy)

Uczestnictwo i organizacja badań biegłości dla ZHW

Veterinary Laboratories Agency (VLA), Wybrydge, UK

Fredrich Loeffler Institute, Jena, Germany

Laboratory of Sophia (ANSES) – Antipolis, France

16 laboratoriów urzędowych (ZHW)

61

Organizacja szkoleń dla przedstawicieli Inspekcji

Weterynaryjnej z poszczególnych województw jak

również przedstawicieli Inspekcji Sanitarnej

szkolenia doraźne – po wystąpieniu ogniska

gorączki Q

szkolenia planowe - realizowane w ramach

programu wieloletniego (2 razy w cyklu

czteroletnim)

62

Charakter badań Liczba zbadanych

próbek Wyniki pozytywne Wyniki negatywne

Program Wieloletni 262 3 259

Badania usługowe 108 24 84

Inne badania - - -

Badania ludzi (OWD)

55

5

50

63

Charakter badań

Liczba zbadanych


Badania monitoringowe zgodnie z

rozporządzeniem MRi RW

112 95 17

Program wieloletni 253 1 252

Badania usługowe 17 - 17

Inne badania 361 20 341

Badania ludzi

68 2 66

64

Charakter badań Liczba zbadanych


Badania monitoringowe

zgodnie z rozporządzeniem MRi RW

67

26

41

Program wieloletni 130 2 128

Badania usługowe 90 12 78

Inne badania 1 1 -

Badania ludzi (OWD)

Badania ludzi (PCR)

38

38

6

19

18

19

65

Województwo

Liczba

zbadanych próbek

Liczba wyników

dodatnich zatwierdzonych w

ZHW

Liczba wyników

dodatnich zatwierdzonych przez PIWet-PIB

lubuskie 206 2 1

kujawsko-pomorskie

318 6 5

pomorskie 180 4 4

zachodnio-pomorskie

289 10 7

lubelskie 332 3 3

małopolskie 238 0 0

podkarpackie 347 0 0

śląskie 479 4 4

świętokrzyskie 196 0 0

66

Zapobieganie i zwalczanie gorączki Q u zwierząt

w prawodawstwie polskim i europejskim nie jest

jednoznacznie określone.

Zapobieganie

Polska

Załącznik 3 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o

ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób

zakaźnych zwierząt – choroba podlegająca

obowiązkowi rejestracji u zwierząt

Załącznik 1 do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o

chorobach zakaźnych i zakażeniach

Unia Europejska

Brak w załączniku I do dyrektywy 2003/99 Parlamentu

Europejskiego i Rady w sprawie monitorowania chorób

odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników

chorobotwórczych (…)

§ 14c. 1. W celu kontroli występowania gorączki Q corocznie bada się próbki krwi pobrane

od bydła lub owiec i kóz, znajdujących się na obszarze powiatu, tak aby było możliwe

wykrycie serokonwersji z 95 % prawdopodobieństwem, przy założeniu, że odsetek zakażeń

na obszarze tego powiatu wynosi 20 %; do przeprowadzenia badania mogą zostać użyte

próbki krwi pobrane w celu kontroli występowania brucelozy bydła, owiec i kóz.

2. W przypadku wystąpienia poronienia, o którym mowa w art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, u bydła, owiec i kóz, badaniem, o którym mowa w ust. 1, obejmuje się wszystkie sztuki bydła, owiec i kóz w stadzie, jeżeli:

1) liczba poronień w stadzie liczącym poniżej 100 sztuk zwierząt wyniosła co najmniej 2 w miesiącu lub 3 w danym roku;

2) liczba poronień w stadzie liczącym co najmniej 100 sztuk zwierząt wyniosła powyżej 4 % pogłowia w danym roku.

3. W przypadku wystąpienia poronienia, o którym mowa w ust. 2, w celu potwierdzenia badania, o którym mowa w ust. 1, pobiera się fragment łożyska lub wymaz z dróg rodnych samicy, poddając je badaniu metodą hodowlaną lub PCR.

4. Badaniu, o którym mowa w ust. 1, poddaje się krowy oraz buhaje przeznaczone do rozrodu, powyżej 12. miesiąca życia, a także owce i kozy.".

Od 24 czerwca 2010 roku gorączka Q zaliczana jest do chorób, które podlegają monitoringowi.

W przypadku podejrzenia wystąpienia choroby pierwsze badanie serologiczne (OWD) wykonywane jest w wyznaczonym do tego celu ZHW.

W przypadku uzyskania wyniku wątpliwego lub dodatniego próbka przesyłana do laboratorium referencyjnego PIWet-PIB w celu potwierdzenia wyniku badania przy zastosowaniu metody real-time PCR.

Jeżeli wynik badania potwierdzającego jest ujemny lekarz odstępuje od dalszego postępowania.

Jeżeli wynik badania potwierdzającego jest dodatni laboratorium ma obowiązek poinformowania właściwego powiatowego lekarza weterynarii, a ten informację przekazuje do wojewódzkiego lekarza weterynarii oraz inspekcji sanitarnej.

Badaniami monitoringowymi w 2011 roku objęto

2000 próbek surowic od bydła i małych

przeżuwaczy, z czego w odniesieniu do 233 próbek

stwierdzono w badaniu serologicznym (OWD)

wynik dodatni

Wyniki badań monitoringowych wykazują, że

patogen ten obecny jest w populacji przeżuwaczy w

naszym kraju.

3 3

2

3 2

190 2

1

2

5

Występowanie przypadków gorączki Q w różnych regionach Polski w 2011 roku

3 5

4

2

1

3

0

gatunek

liczba

przebadanych zwierząt

liczba prób

dodatnich w badaniu OWD

liczba prób ujemnych w

badaniu OWD

liczba prób

dodatnich w badaniu

real-time PCR

kozy 1420 90 (6,33%) 1331 45 (3,16%)

bydło 469 100 (21,32%) 369 65 (13,85%)

Urzędowe badania monitoringowe w woj. wielkopolskim

powiat Chodzież wykazały wynik dodatni w badaniu

serologicznym (OWD), który został potwierdzony badaniem

real-time PCR

prawdopodobnym źródłem infekcji są kozy, które zostały

wprowadzone do stada

badanie próbek krwi pełnej przy zastosowaniu

metody real-time PCR potwierdziło obecność

specyficznej sekwencji DNA dla Coxiella burnetii

zastosowane leczenie za pomocą oksytetracykliny

przyniosło zdecydowanie lepsze efekty w przypadku

kóz niż bydła

przeprowadzane co pewien czas badania kontrolne

tego stada wykazują obecność przeciwciał anty-

Coxiella burnetii

Przebadanych zostało 60 próbek (sery, jogurty)

Badania przeprowadzone zostały przy pomocy

metody real-time PCR

Pierwsze badanie przeprowadzono przed

rozpoczęciem leczenia a dwa kolejne po

zastosowaniu oksytetracykliny

Wyniki wykazały obecność specyficznej sekwecji

DNA dla Coxiella burnetii zarówno w badaniu

pierwszym jak również i po zastosowaniu

antybiotyku

Dziękuję za uwagę

Gorączka Q–sytuacja epidemiologiczna, diagnostyka i ...

Documents

Transcript of Gorączka Q–sytuacja epidemiologiczna, diagnostyka i ...