Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

149
Wodomierze Wodomierze dr in dr in Ŝ Ŝ . Piotr Krzysztof Tuz . Piotr Krzysztof Tuz W niniejszej prezentacji wykorzystano materialy firmowe : ITRON, SENSUS, POWOGAZ, WG, METRON oraz badania wlasne i zagraniczne

Transcript of Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Page 1: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Wodomierze Wodomierze

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

W niniejszej prezentacji wykorzystano materiały firmowe : ITRON, SENSUS, POWOGAZ, WG, METRON oraz badania własne i zagraniczne

Page 2: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 3: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

BBłąłąd pomiaru i odczytu wodomierzyd pomiaru i odczytu wodomierzy�� BBłąłąd wynikajd wynikająący z wyznaczenia przepcy z wyznaczenia przepłływu maksymalnego ywu maksymalnego na podna podłąłączeniu wodociczeniu wodociąągowym (wodomierze gowym (wodomierze przewymiarowane)przewymiarowane)

�� BBłąłąd zwid zwiąązany z wyborem nie odpowiedniej klasy zany z wyborem nie odpowiedniej klasy metrologicznej urzmetrologicznej urząądzeniadzenia

�� BBłąłąd zwid zwiąązany z montazany z montaŜŜem urzem urząądzenia pomiarowegodzenia pomiarowego�� BBłąłąd zwid zwiąązany ze zmiennozany ze zmiennośściciąą metrologii urzmetrologii urząądzedzeńń w czasie w czasie eksploatacji urzeksploatacji urząądzedzeńń

�� BBłąłąd zwid zwiąązane z konstrukcjzane z konstrukcjąą urzurząądzenia i zastosowaniem dzenia i zastosowaniem nieodpowiednich materianieodpowiednich materiałłóóww

�� BBłąłąd zwid zwiąązany z przesyzany z przesyłłem danych z urzem danych z urząądzedzeńń�� Ingerencja zewnIngerencja zewnęętrzna w urztrzna w urząądzenie dzenie –– kradziekradzieŜŜe wodye wody

Page 4: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Parametry metrologiczne wodomierzy:� Minimalny strumień objętości q min q1

� Pośredni strumień objętości q t q2

� Nominalny strumień objętości q p - q n q3

� Maksymalny strumień objętości q max – qsq4

Próg rozruchu q roz - (q min/2)

Page 5: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzKlasyfikacja wodomierzy Klasyfikacja wodomierzy Klasy obciKlasy obciąŜąŜeeńń

Klasa obci ąŜeń Wartość liczbowa oznaczeniawielko ści N wodomierza

N < 15 N ≥≥≥≥ 15Klasa A

qminqt

0.04 N0.10 N

0.08 N0.30 N

Klasa Bqmin

qt0.02 N0.08 N

0.03 N0.20 N

Klasa Cqmin

qt0.01 N0.015 N

0.006 N0.015 N

Klasa Dqmin

qt0.0075 N0.0115 N

--

Page 6: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 7: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 8: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

MetrologicMetrologiczna tolerancja bzna tolerancja błęłędudu

Q2 = 1.6xQ1

Q1 = Q3/R

Q4 (= 1.25xQ3)Q3

+5%

-5%

+2%

-2%

Testy trwaTesty trwałłoośściowe:ciowe:100.000 cy100.000 cyklikli ww Q3 + 100h Q3 + 100h ww Q4Q4

800h 800h ww Q3 + 200h Q3 + 200h ww Q4Q4

Page 9: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Koncepcja nowej klasyfikacjiKoncepcja nowej klasyfikacji

�� Q3 : Q3 : ciciąąggłły strumiey strumieńń objobjęętotośści do wyboru z:ci do wyboru z:1 1,6 2,5 4 6,1 1,6 2,5 4 6,3310 16 25 40 10 16 25 40 6363100 160 250 400 630100 160 250 400 6301000 1600 2500 4000 63001000 1600 2500 4000 6300

�� RR=Q3/Q1 : =Q3/Q1 : do wyboru z:do wyboru z:10 12,5 16 20 25 31,5 40 50 63 10 12,5 16 20 25 31,5 40 50 63 8080100 125 160 200 250 315 400 500 630 80100 125 160 200 250 315 400 500 630 800 0

�� Q1 : Q1 : minimalny strumieminimalny strumieńń objobjęętotośści ci = Q3/R= Q3/R�� Q2 : Q2 : popośśredni strumieredni strumieńń objobjęętotośścici = = 1.61.6xQ1 (xQ1 (dopuszczone takdopuszczone takŜŜee

w 5 letnim okresie przejw 5 letnim okresie przejśściowymciowym : 2.5,4 & 6.3): 2.5,4 & 6.3)�� Q4 : Q4 : przeciprzeciąŜąŜeniowy strumieeniowy strumieńń objobjęętotośścici = 1.25xQ3= 1.25xQ3

Page 10: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wodomierze zimnej i ciepWodomierze zimnej i ciepłłej wodyej wody

Norma zharmonizowana:Norma zharmonizowana:

�� PNPN--EN14154EN14154--1 : 1 : Wymagania ogWymagania ogóólnelneMaj 2005 obowiMaj 2005 obowiąązuje od maja 2007 jako PNzuje od maja 2007 jako PN--EN 14154EN 14154--11

�� PNPN--EN14154 EN14154 --2 : 2 : InstalInstalacjaacja i warunki ui warunki uŜŜytkowaniaytkowaniaMaj 2005 obowiMaj 2005 obowiąązuje od maja 2007 jako PNzuje od maja 2007 jako PN--EN 14154EN 14154--22

�� PNPN--EN14154 EN14154 --3 : 3 : Metody i wyposaMetody i wyposaŜŜenie do badaenie do badańńMaj 2005 obowiMaj 2005 obowiąązuje od zuje od …… grudnia 2007 jako PNgrudnia 2007 jako PN--EN 14154EN 14154--3 3 zmiana PNzmiana PN--EN14154 EN14154 --3 3 AZAZ--1 z maj 20091 z maj 2009

MIDMID

Page 11: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

80Q2 [l/h]200Qt [l/h]

50Q1 [l/h]50Qmin [l/h]Klasa B

5000Q4 [l/h]5000Qmax [l/h]

4000Q3 [l/h]2500Qn [l/h]

MID (R80)Prawna kontrola

metrologiczna

25Q2 [l/h]22,5Qt [l/h]

15,625Q1 [l/h]15Qmin [l/h]Klasa C

3125Q4 [l/h]3000Qmax [l/h]

2500Q3 [l/h]1500Qn [l/h]

MID (R160)Prawna kontrola

metrologiczna

Page 12: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Ekspertyza wodomierza i tok postEkspertyza wodomierza i tok postęępowaniapowania

Page 13: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

�� Prawny sposPrawny sposóób postb postęępowania:powania:RozporzRozporząądzenie Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006r w sprawie okdzenie Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006r w sprawie okrereśślenia lenia taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunktaryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunkóów rozliczew rozliczeńń za zbiorowe za zbiorowe zaopatrzenie w wodzaopatrzenie w wodęę i zbiorowe odprowadzanie i zbiorowe odprowadzanie śściekciekóów (D.U. Nr 127 poz. 886)w (D.U. Nr 127 poz. 886)

-- ŚŚrednie zurednie zuŜŜycie wody w okresie trzech miesiycie wody w okresie trzech miesięęcy przed stwierdzeniem niesprawnocy przed stwierdzeniem niesprawnośści ci dziadziałłania wodomierza lub na podstawie ania wodomierza lub na podstawie śśredniego zuredniego zuŜŜycia wody w analogicznym ycia wody w analogicznym okresie roku ubiegokresie roku ubiegłłego lub ego lub śśredniomiesiredniomiesięęcznego zucznego zuŜŜycia wody w roku ubiegycia wody w roku ubiegłłym i ym i liczby miesiliczby miesięęcy nieprawidcy nieprawidłłowego dziaowego działłania wodomierzaania wodomierza

�� Intuicyjny sposIntuicyjny sposóób postb postęępowania powania –– forma forma umowy:umowy:

Monitoring podMonitoring podłąłączenia na wodomierzu nowozamontowanym czenia na wodomierzu nowozamontowanym –– wyliczenie zuwyliczenie zuŜŜycia wody ycia wody w przedziaw przedziałłach charakterystycznych ach charakterystycznych –– nanałłooŜŜenie benie błęłęddóów metrologicznych w metrologicznych wodomierza kwestionowanegowodomierza kwestionowanego –– cofanie sicofanie sięę wstecz (sprawdzenie rozbioru wstecz (sprawdzenie rozbioru wody od momentu zamontowania kwestionowanego wodomierza)wody od momentu zamontowania kwestionowanego wodomierza)

Page 14: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 15: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

I tutaj nasze pytanie:Czy wodomierz główny dobrany i zamontowany niezgodn ie z wymaganiami

producenta i przepisami zawartymi w powy Ŝszych normach mo Ŝe byćpodstaw ą rozlicze ń pomi ędzy dostawc ą a odbiorc ą?

JeŜeli nie moŜe być podstawą rozliczeń to czy moŜna stosować § 18 ust.1 Rozporządzenia (2) do wyliczenia rekompensat dla odbiorcy bądź dostawcy wody skoro wodomierz nigdy nie spełniał warunków dla wodomierza głównego i nigdy nie wskazywał poprawnie?

Czy moŜna w takim przypadku wziąć pod uwagę przy wyliczaniu rekompensat wskazania nowego wodomierza głównego zamontowanego w zgodzie z przepisami prawa?

Czy wielkość przekroczenia dokładności wskazań wodomierza ponad dopuszczalny poziom w trakcie ekspertyzy wykonanej przez GUM ma znaczenie przy ustalaniu rekompensat?

Czy pod pojęciem „stwierdzenie nieprawidłowości wskazań wodomierza” uŜytym w Rozporządzeniu (2) w § 18 ust.1 moŜna rozumieć takŜe wyliczenia średnich dobowych zuŜyć wody z okresu sprzed wymiany wodomierza głównego i po jego wymianie na nowy?

Czy pod pojęciem „stwierdzenie nieprawidłowości wskazań wodomierza” uŜytym w Rozporządzeniu (2) w § 18 ust.1 moŜna rozumieć takŜe wskazania wodomierza porównawczego, zamontowanego w sposób szeregowy za wodomierzem głównym?

Page 16: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 17: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 18: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

ZuZuŜŜycie wody w budownictwie wielorodzinnymycie wody w budownictwie wielorodzinnym

270240

200

150130 127 130

127 123108 104 100

0

50

100

150

200

250

3001

992

199

3

199

4

199

5

199

6

199

7

199

8

200

0

200

1

200

2

200

3

200

4

Model: Wzrost wykładniczy (y=c+exp(b0+b1*x1+b2*x2 ....))

y=14203,04+exp(10,0197+(-0,472958)*x)

wsp. korelacji r=-0,97

Cena za dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków [zł]

ZuŜ

ycie

wod

y w

tys.

[m3]

C:1C:2

C:3

C:4C:5 C:6

C:7

C:8C:9

C:10C:11

12000

14000

16000

18000

20000

22000

24000

26000

28000

30000

32000

34000

36000

38000

0,00,5

1,01,5

2,02,5

3,03,5

4,04,5

5,05,5

6,06,5

7,07,5

8,08,5

9,09,5

10,0

Spadek zuŜycia ma istotny wpływ na ceną za dostawę wody i odprowadzenie ścieków.

Page 19: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Z pism wynika jednoznacznie, iŜ po powołaniu w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie- ze zmianami (Dz.U. Nr 75 poz. 690, Dz. U. Nr.109.1156 z 2004 roku), metoda oparta o normę PN ISO 4064-2 jest obecnie obowiązująca

Page 20: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Metoda IMetoda I1992r - norma budowlana PN-92/B-01706 „Instalacje wodociągowe –wymagania w projektowaniu” - wyliczenie tzw. przepływu obliczeniowego q dla budynku mieszkalnego. Dane wyjściowe - normatywy wypływu wody z zaworów czerpalnych. Metoda najbardziej popularna - w ogóle nie uwzględnia notowanego w ostatnich latach drastycznego spadku zuŜycia wody (w 1992 r – 240 l/d * m obecnie statystycznie w Polsce 110-130 l/d * m).

�� Metoda IIMetoda II1997r - norma PN ISO 4064-2 „Wodomierze do wody pitnej zimnej”(zastąpienie normy PN-91 M-54910 ) uregulowanie zasady doboru i zabudowy zestawów wodomierzowych.– Pkt. 2 normy ..... typ, klasa obciąŜeń i wielkość wodomierzy są określone

wg. – warunków pracy instalacji ze szczególnym uwzględnieniem:

- osiągalnego ciśnienia zasilania, - właściwości fizycznych i chemicznych medium, - temperatury medium - spodziewanych strumieni objętości: spodziewane strumieni objętości

qmin, qp, qs– wodomierza powinny odpowiada przewidywanym warunkom

przepływu.

Page 21: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

NaleNaleŜŜy ry róówniewnieŜŜ podkrepodkreśślilićć fakt, ifakt, iŜŜ w w normie PNnormie PN--ENEN--14154 za jedno z 14154 za jedno z kryterikryterióów doboru wielkow doboru wielkośści i typu ci i typu wodomierza uznano mowodomierza uznano moŜŜliwoliwośćść

osadzania siosadzania sięę substancji z roztworu substancji z roztworu wewnwewnąątrz wodomierza, co nie bytrz wodomierza, co nie byłło o do tej pory uwypuklone w normie do tej pory uwypuklone w normie

PNPN--ISO 4064.ISO 4064.

Page 22: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

�Budynek wielorodzinny:- ilość mieszkań 71 - suma normatywnych wypływów na 1 mieszkanie

ΣΣΣΣqn=0,89 dm3/sΣΣΣΣqn=0,89 dm3/s * 71mieszkań = 63,19dm3/s

�Na podstawie normy PN-92/B-01706 przepływ obliczeniowy q dla budynku:

q =1,7*( ΣΣΣΣqn)0,21 – 0,7 = 1,7*( 63,19)0,21 –0,7= 3,36 dm3/s tj. 12,1 m3/h

Dla takiego przepływu na przyłączu koniecznym byłoby zastosowanie wodomierzaDN50

Przykład 1

Page 23: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Rzeczywiste strumienie objętości dla danego przyłącza:

Maksymalny strumień objętości 5,3 m3/h - zalecany wodomierzDN 32 - 6,0 m3/h

Page 24: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

�Budynek wielorodzinny:- ilość mieszkań 20- suma normatywnych wypływów na 1 mieszkanie

ΣΣΣΣqn=0,89 dm3/sΣΣΣΣqn=0,89 dm3/s * 20 mieszkań = 17,80dm3/s

�Na podstawie normy PN-92/B-01706 przepływ obliczeniowy q dla budynku:

q =0,682*( ΣΣΣΣqn)0,45 – 0,14 =0,682*( 0,89 * 20)0,45 – 0,14 = 2,35 dm3/s tj. 8,46 m3/h

Dla takiego przepływu na przyłączu koniecznym byłoby zastosowanie wodomierzaDN40

Przykład 2

Page 25: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Rzeczywiste strumienie objętości dla tego samego przyłącza:

Maksymalny strumień objętości 3,12 m3/h - zalecany wodomierzDN 25 - 3,5 m3/h

Page 26: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

PrzykPrzykłład 4ad 4

Page 27: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 28: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 29: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Przykład 5Legionowo – budynek wielorodzinny 5 kondygnacyjny (28 lokali)

Maksymalny strumień objętości 1,92 m3/h - zalecany wodomierzDN 25 - 3,5 m3/h

Page 30: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzPrzyczyny znacznego spadku ciPrzyczyny znacznego spadku ciśśnienia spowodowanego nienia spowodowanego przepprzepłływami maksymalnymi, ktywami maksymalnymi, któóre w care w całłym okresie monitorowania ym okresie monitorowania nie przekroczynie przekroczyłły 1/3 wartoy 1/3 wartośści nominalnego strumienia objci nominalnego strumienia objęętotośści ci wodomierza nalewodomierza naleŜŜy szukay szukaćć przed zestawem wodomierzowym przed zestawem wodomierzowym –– filtr filtr siatkowy!!!siatkowy!!!

Ciśnienie przed zestawem wodomierzowym w funkcji natęŜenia przepływu

Page 31: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Przykład 6Puławy – hydrofornia 4 budynków wielorodzinnych wysokich (12 kondygnacyjnych).

Z wodomierza zasilanych jest około 424 lokali mieszkalnych (1136 osób).

Maksymalny strumień objętości 48,7 m3/h - zalecany wodomierzDN 50 - qn=50,0 m3/h

• Qmin = 2,5 m3/h• Qmax = 48,7 m3/h• przyłącze DN 100• wodomierz DN100

Page 32: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Przepływy średnie, a momenty wyłączenia i włączenia poszczególnych obiektów

Page 33: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Obliczenie wielkoObliczenie wielkośści przewidywanych przeciekci przewidywanych przeciekóów w na podstawie monitoringu wodomierza na podstawie monitoringu wodomierza ggłłóównegownego

Page 34: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

PrzepPrzepłływy minimalne po likwidacji przecieku na podywy minimalne po likwidacji przecieku na podłąłączeniu 47czeniu 47

Nocne przepływy spadły do poziomu 0,6m3/h

Page 35: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

PrzykPrzykłład 7ad 7JarosJarosłław aw –– budynek wielorodzinny 4 kondygnacyjny (25 lokali). W budynek wielorodzinny 4 kondygnacyjny (25 lokali). W

celu prowadzenia cicelu prowadzenia ciąąggłłej rejestracji zuej rejestracji zuŜŜycia wody, na przyycia wody, na przyłąłączu czu zainstalowany zostazainstalowany zostałł wodomierz wielostrumieniowy MN 6.0 DN 25 wodomierz wielostrumieniowy MN 6.0 DN 25 wyposawyposaŜŜony w nadajnik impulsony w nadajnik impulsóów. Montaw. MontaŜŜ wodomierza wodomierza przeprowadzony zostaprzeprowadzony zostałł z zachowaniem odcinkz zachowaniem odcinkóów prostych przed i za w prostych przed i za wodomierzem w pozycji poziomej, a do nadajnika podwodomierzem w pozycji poziomej, a do nadajnika podłąłączony zostaczony zostałłrejestrator cyfrowy. Dla zbadania cirejestrator cyfrowy. Dla zbadania ciśśnienia zasilania zostanienia zasilania zostałł na instalacji na instalacji zamontowany czujnik cizamontowany czujnik ciśśnienia, ktnienia, któóry rry róówniewnieŜŜ zostazostałły pody podłąłączone do czone do rejestratora cyfrowego. Zgrejestratora cyfrowego. Zgłłaszany problem aszany problem ––zbyt niskie cizbyt niskie ciśśnienie nienie zasilania. Zarejestrowane przepzasilania. Zarejestrowane przepłływy maksymalne oraz zaleywy maksymalne oraz zaleŜŜnonośćśćspadku cispadku ciśśnienia od natnienia od natęŜęŜenia przepenia przepłływu na podywu na podłąłączeniu czeniu wodociwodociąągowym przedstawiono na rysunkach. gowym przedstawiono na rysunkach.

Minimalne ciMinimalne ciśśnienie przed zestawem wodomierzowym wyniosnienie przed zestawem wodomierzowym wyniosłło o 2,82 bar, co 2,82 bar, co śświadczy o tym, iwiadczy o tym, iŜŜ nie powinien bynie powinien byćć odczuwany spadek odczuwany spadek ciciśśnienia na ostatnim pinienia na ostatnim pięętrze. Jetrze. JeŜŜeli wysteli wystęępuje, przyczyn nalepuje, przyczyn naleŜŜy szukay szukaććw instalacji wodociw instalacji wodociąągowej budynku. gowej budynku.

Page 36: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

PrzepPrzepłływ yw śśredni [m3/h] oraz redni [m3/h] oraz śśrednie cirednie ciśśnienie zasilania [bar] nienie zasilania [bar] dla budynku w Jarosdla budynku w Jarosłławiu.awiu.

Page 37: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

PrzepPrzepłływ maksymany [m3/h] oraz yw maksymany [m3/h] oraz śśrednie cirednie ciśśnienie zasilania nienie zasilania [bar] dla budynku w Jaros[bar] dla budynku w Jarosłławiu.awiu.

Page 38: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wykr. rozrzutu: ZuŜycie dobowe vs. Qmax (BD usuwano przypadk.)Qmax = 2,1690 + ,15534 * ZuŜycie dobowe

Korelacja: r = ,89574

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170

ZuŜycie dobowe [m3]

0,0

2,5

5,0

7,5

10,0

12,5

15,0

17,5

20,0

22,5

25,0

27,5

30,0

32,5

35,0

37,5Q

max

[m3 /h

]

95% p.ufności

Page 39: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzWykr. rozrzutu: ZuŜycie vs. qmax (BD usuwano przypadk.)Y = 1,7245+0,1663*x

Y = -1,4753+6,6803*log10(x)qmax = 1,7245 + ,16633 * ZuŜycie

Korelacja: r = ,88096

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100

105

110

115

120

125

130

135

140

145

150

155

160

165

170

175

180

185

190

195

200

ZuŜycie

0,0

2,5

5,0

7,5

10,0

12,5

15,0

17,5

20,0

22,5

25,0

27,5

30,0

32,5

35,0

37,5

40,0

qmax

95% p.ufności

Page 40: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 41: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 42: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Qmax = 2,3188 + ,03780 * LLpKorelacja: r = ,87855

030

6090

120150

180210

240270

300330

360390

420450

480510

540570

600630

660690

720750

780810

840870

900

LLp

0,0

2,5

5,0

7,5

10,0

12,5

15,0

17,5

20,0

22,5

25,0

27,5

30,0

32,5

35,0

Qm

ax

95% p.ufności

Page 43: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Metoda statystyczna w oparciu o rejestrację przepływu -monitoring podłączenia

Korelacja: r = 0,84

0 50 100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

950

1000

1050

1100

1150

1200

1250

1300

1350

1400

1450

1500

Ilość mieszkańców

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26

28

30

qmax

[m3 /h

]

95% p.ufności

Page 44: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Qmin = -,0029 + ,00266 * ZuŜycie doboweKorelacja: r = 0,757

-20 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180

ZuŜycie dobowe [m3]

-0,1

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

Qm

in [m

3 /h]

95% p.ufności

Page 45: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzWykr. rozrzutu: ZuŜycie vs. qmin (BD usuwano przypadk.)Y = -0,057+0,0077*x

Y = -0,1146+0,203*log10(x)qmin = -,0570 + ,00769 * ZuŜycie

Korelacja: r = ,58234

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100

105

110

115

120

125

130

135

140

145

150

155

160

165

170

175

180

185

190

195

200

ZuŜycie

0,000,050,100,150,200,250,300,350,400,450,500,550,600,650,700,750,800,850,900,951,00

qmin

95% p.ufności

Page 46: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 47: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Nomogram doboru wielkości wodomierza

w zaleŜności od liczby lokali i zuŜycia dobowego wody

Page 48: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

BBłęłędy wodomierzy w zaledy wodomierzy w zaleŜŜnonośści od wielkoci od wielkośści zuci zuŜŜycia wody ycia wody i przepi przepłływu minimalnego wodomierzaywu minimalnego wodomierza

qmin=0,025 qmin=0,05 qmin=0,07 qmin=0,12 qmin=0,2 qmin=0,3 qmin=0,45

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ZuŜycie dobowe wody [m 3]

02468

1012141618202224262830323436384042444648505254565860

Ilość

wod

y ni

e m

ierz

onej

prz

ez w

odom

ierz

w z

aleŜ

nośc

i od

jego

qmin

[%

]

Page 49: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

95232214373484393311Suma końcowa

111521250

1822615240

59232428232

50040342279125

364311010240120

Suma końcowa80/2,5100/2,510080655040322520Propozycja średnicy

wodomierza

aktualnaŚrednica

Suma z Ilość wodomierzy w poszczególnych średnicach

Przykład optymalizacji wielkości wodomierzy w Gorzowie Wlk.

Page 50: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

7112722215249477Suma końcowa

826Flostar 80

22Flostar 65 lub 50

88Flostar 50

32131846Flostar 10 DN 40

22Flodis 6,0 DN 32

761Flodis 6,0 DN 32

99Flodis 3,5 DN 25

176982949Flodis 3,5 DN 25

2403016194Flodis 2,5 DN 20

227227Aquadis + 2,5 DN 15

Suma końcowa100806550403225

Propozycja zmiany średnicy i typu wodomierza

Aktualna średnica wodomie

rzaKLUCZBORK - Suma z ilość

Page 51: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Budownictwo jednorodzinneBudownictwo jednorodzinne

Page 52: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Tab. 1. ZuŜycie wody w charakterystycznych przedziałach natęŜenia przepływu w zaleŜności od przyjętej wartości impulsowania.

32,27%27,28%40,45%62,91%14,63%22,46%103

46,57%24,72%28,72%69,28%14,70%16,02%52

55,13%28,02%16,85%75,05%16,12%8,83%2,51

zima 0,2-2,5zima 0,05-0,2zima 0-0,05lato 0,2-2,5lato 0,05-0,2lato 0-0,05impuls

Y = 0,0127+0,392*log10(x)

Korelacja: r = ,98137

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

wartość impulsowania [l/impuls]

0,00

0,05

0,10

0,15

0,20

0,25

0,30

0,35

0,40

Pro

cent

owy

udzi

ał p

rzed

ział

u 0-

0,05

m3 /h

w o

góln

ym

rozb

iorz

e w

ody

- ok

res

jesi

enno

-zim

owy

Page 53: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

PrzepPrzepłływy maksymalne dla 36 domywy maksymalne dla 36 domóów jednorodzinnych w jednorodzinnych

qmax = 1,4418 - ,2841 * ZuzdKorelacja: r = -0,1225

0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2

Zuzd [m3]

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

qmax

[m3 /h

]

Page 54: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Statystyczny rozkład zuŜycia wody w domu jednorodzinnym w okresie letnim (ogród 450m2)

% zuŜycie wody w przedziałach o określonym natęŜeniu przepływu w budynku jednorodzinnym

0 15 30 60 80 120 150 450 750 1500 3000

Przedziały o określonym natęŜeniu przepływu wody [l/h]

0

4

8

12

16

20

24

28

32

36

40

zuŜ

ycie

wod

y [%

]

100,00,03000

100,027,31500

72,723,8750

48,935,9450

13,01,9150

11,12,2120

8,91,480

7,52,460

5,11,930

3,13,115

00,00

% narastającoZuŜycie %Q [l/h]

Page 55: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Rys. 6 Konsumpcja wody w typowym mieszkaniu

Page 56: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 57: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 58: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 59: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

100,00%59,22%30,51%10,28%ciepła woda

0,6130,3630,1870,063

100,00%63,69%25,52%10,79%zimna woda

1,0190,6490,260,11

>0,2 l/h15-30 l/h0-15 l/h

Page 60: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Zmywarka do naczyń – zuŜycie wody 16l/cykl – róŜnica pomiędzy wskazaniami trzech wodomierzy zamontowanych w poziomie dochodziła do 2litrów ( w pionie - do 4 litrów) tj. 20 litrów na tydzień i 80 litrów na miesiąc, 0,96m3/rok. Przy załoŜeniu, Ŝe w 5% mieszkań znajduje się zmywarka moŜna wyliczyć % udział nie mierzonej wody w ogólnym bilansie.

Jednostkowe zuJednostkowe zuŜŜycie wody ycie wody -- urzurząądzeniadzenia

Page 61: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

SpSpłłuczka zbiornikowauczka zbiornikowa 6l/cykl 6l/cykl –– jejeśśli przyjli przyjąćąć, i, iŜŜ zawzawóór podr podłąłączeniowy do spczeniowy do spłłuczki jest uczki jest czczęśęściowo zamkniciowo zamknięęty i napety i napełłnianie zamiast 30 sekund trwa 10 minut to nianie zamiast 30 sekund trwa 10 minut to śśredni przepredni przepłływ z 320 yw z 320 litrlitróów na godzinw na godzinęę zmniejszy sizmniejszy sięę do 16 litrdo 16 litróów na godzinw na godzinęę, co przy s, co przy słłabym jakoabym jakośściowo wodomierzu ciowo wodomierzu nie unie ułłooŜŜyskowanym na dwyskowanym na dwóóch osiach zostanie zarejestrowane z bch osiach zostanie zarejestrowane z błęłędem nie mniejszym nidem nie mniejszym niŜŜ 70%, 70%, a wia więęc zamiast 6 litrc zamiast 6 litróów w –– tylko 1,8litra lub wcale. Przyjmujtylko 1,8litra lub wcale. Przyjmująąc 5% kombinujc 5% kombinująących cych –– kradnkradnąących w cych w ten sposten sposóób wodb wodęę i to ii to iŜŜ w 3 osobowej rodzinie 9w 3 osobowej rodzinie 9--18 razy na dzie18 razy na dzieńń uuŜŜywa siywa sięę spspłłuczki uczki -- daje to daje to 37,837,8--75,6litra wody nie mierzonej dziennie, a wi75,6litra wody nie mierzonej dziennie, a więęc do 2,27m3/miesic do 2,27m3/miesiąąc.c.

UrzUrząądzenia w naszym domu dzenia w naszym domu cdcd……

Page 62: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Metrologia wodomierzy w eksploatacjiMetrologia wodomierzy w eksploatacji

Page 63: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qn

ws 20-50 stan na 02-09-2009r 18v*1347c

Włącz przypadki: 172:204;207:305

błędy wskazań dla strumienia objętości

1% 1% 1% 1% 1% 0%

75%

4%8% 7%

1% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qn

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000Li

czba

obs

.

1% 1% 1% 1% 1% 0%

75%

4%8% 7%

1% 0%

qn: N = 1215; Średnia = 0,579; Odch.std. = 14,4831; Maks = 55,2; Min = -100

Page 64: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qt

ws 20-50 stan na 02-09-2009r 18v*1347c

Włącz przypadki: 172:204;207:305

błędy wskazań dla strumienia objętości

1% 0% 1% 2% 2% 1%

68%

4%

10% 10%

2% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qt

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900Li

czba

obs

.

1% 0% 1% 2% 2% 1%

68%

4%

10% 10%

2% 0%

qt: N = 1215; Średnia = 1,859; Odch.std. = 13,9104; Maks = 56,6; Min = -100

Page 65: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qmin

ws 20-50 stan na 02-09-2009r 18v*1347c

Włącz przypadki: 172:204;207:305

błędy wskazań dla strumienia objętości

5%

2%5%

9% 10%

3%

47%

2%

8%6%

1% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qmin

0

100

200

300

400

500

600Li

czba

obs

.

5%

2%5%

9% 10%

3%

47%

2%

8%6%

1% 0%

qmin: N = 1215; Średnia = -8,2838; Odch.std. = 26,5578; Maks = 58; Min = -100

Page 66: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram Stan

ws 20-50 stan na 17-06-2009r 18v*1156c

bład wskazań dla strumienia objetości

19%

14%

8%

6%6%

5% 5% 5%

3%3%

7%

5%

4%3%

2%1%

2% 2%

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

1000

0

1250

0

1500

0

1750

0

2000

0

2250

0

2500

0

3000

0

Stan

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

Licz

ba o

bs.

19%

14%

8%

6%6%

5% 5% 5%

3%3%

7%

5%

4%3%

2%1%

2% 2%

Stan: N = 1155; Średnia = 7094,3913; Odch.std. = 7951,9621; Maks = 75736; Min = 0

Page 67: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzMokrobieŜne wielostrumieniowe

Włącz przypadki: 172:204;207:305;421:1347

błąd wskazań dla strumienia objętości

2% 3%6%

2%4%

1%

51%

6%

15%

9%

1% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qmin

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Licz

ba o

bs.

2% 3%6%

2%4%

1%

51%

6%

15%

9%

1% 0%

qmin: N = 288; Średnia = -3,2756; Odch.std. = 22,136; Maks = 54,6; Min = -100

Page 68: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzMokrobieŜne wielostrumieniowe

Włącz przypadki: 172:204;207:305;421:1347

błąd wskazań dla strumienia objętości

1% 0% 0% 1% 1% 0%

63%

5%

12%14%

2% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qt

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Licz

ba o

bs.

1% 0% 0% 1% 1% 0%

63%

5%

12%14%

2% 0%

qt: N = 288; Średnia = 3,1013; Odch.std. = 13,2356; Maks = 55,5; Min = -100

Page 69: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzMokrobieŜne wielostrumieniowe

Włącz przypadki: 172:204;207:305;421:1347

błąd wskazań dla strumienia objętości

0% 0% 1%

73%

4%

11%9%

2%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qn

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

Licz

ba o

bs.

0% 0% 1%

73%

4%

11%9%

2%

qn: N = 288; Średnia = 3,1877; Odch.std. = 8,5651; Maks = 44,5; Min = -97,25

Page 70: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wykres liniowy (ws 20-50 stan na 11-09-2008r - mokre Białystok 14v*177c)

qn = 0,8264+4,4786*log10(x)qt = 2,0932+5,2573*log10(x)

qmin = 4,4191+1,8069*log10(x)

qn qt qmin50

5,12 67

916

5218

85,5

1220

19,1

0235

6841

0648

4254

0566

1569

1271

4971

9572

6873

0173

4085

5691

0310

481

1050

910

877

1175

413

557

1442

615

052

1672

317

454

1801

920

098

2458

325

940

2709

927

113

3084

4

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

Page 71: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Najlepiej w badaniach zachowują się wodomierze jednostrumieniowe suchobieŜne klasy C w średnicy DN 25 i klasy B w średnicy DN 40.

Kolor czarny oznacza, iŜ średnie błędy wskazańmieszczą się w zakresie błędów pierwotnych, kolor zielony – mieszczą się w granicach błędów obiegowych, kolor czerwony – nie mieszczą się w granicach błędów obiegowych

0,051,14-1,02suchobieŜnaJS 10 DN 40 klasa B

5,267,676,36mokrobieŜna Wsm 6,0 DN 32 klasa B

9,0712,376,94suchobieŜnaWs 6,0 DN 32 klasa B

-1,36-3,37-6,87suchobieŜnaJs 6,0 DN 32 klasa C

5,568,086,35mokrobieŜnaWsm 6,0 DN 25 klasa B

3,205,18-5,66suchobieŜnaWs 3,5 DN 25 klasa B

1,341,25-1,66suchobieŜnaJs 3,5 DN 25 klasa C

-4,341,63-17,41suchobieŜnaJs 3,5 DN 25 klasa B

-0,41-0,85-16,20suchobieŜnaJs 2,5 DN 20 klasa B

qmaxqtqmintechnologiaTyp wodomierza

Page 72: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wykres liniowy (ws 20-50 stan na 11-09-2008r - mokre Braniewo 14v*177c)

qn = -2,5179+14,084*log10(x)qt = 2,7639+11,411*log10(x)

qmin = -37,281+1,6972*log10(x)

qn qt qmin68

50

7309

7743

9102

9572

1024

2

1259

4

1311

8

1616

0

1947

1

1975

4

2004

8

2368

9

2627

2

2672

2

-100-95-90-85-80-75-70-65-60-55-50-45-40-35-30-25-20-15-10-505

10152025303540

Page 73: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzWykres liniowy (ws 20-50 stan na 11-09-2008r - mokre Nowy Dwór Maz 14v*177c)

qn = 0,0718+0,5366*log10(x)qt = 1,2736-0,6003*log10(x)

qmin = 1,8286-3,9479*log10(x)

qn qt qmin28

5730

2743

0258

2761

6270

1683

0285

8499

8611

962

1266

412

693

1345

014

029

1540

615

956

1660

717

173

1760

017

736

1804

918

400

1915

621

553

2658

228

520

3257

539

826

4383

145

905

-80-75-70-65-60-55-50-45-40-35-30-25-20-15-10-505

10

Page 74: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Rys. 106 ZaleŜność stanu wodomierzy od błędów przy przepływie minimalnym qmin w poszczególnych miejscowościach dla wodomierzy Metron WS 3,5 DN 25.

Page 75: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Histogram qn

MN wielostrumieniowy mokrobieŜny

Błąd wskazań dla strumienia objętości

1% 1%

64%

6%

17%

9%

3%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qn

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Licz

ba o

bs.

1% 1%

64%

6%

17%

9%

3%

qn: N = 129; Średnia = 3,7432; Odch.std. = 11,0258; Maks = 38,93; Min = -97,25

Page 76: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Histogram qt

MN wielostrumieniowy mokrobieŜny

Włącz przypadki: 1:1152;1282:1347

Błąd wskazań dla strumienia objętości

57%

5%

19%

16%

3%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qt

0

10

20

30

40

50

60

70

80Li

czba

obs

.57%

5%

19%

16%

3%

qt: N = 129; Średnia = 5,8549; Odch.std. = 6,8634; Maks = 37,11; Min = -3,49

Page 77: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Histogram qmin

MN wielostrumieniowy mokrobieŜny

Włącz przypadki: 1:1152;1282:1347

Błąd wskazań dla strumienia objętości

1% 1% 1%2%

1%

50%

8%

22%

12%

2%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qmin

0

10

20

30

40

50

60

70Li

czba

obs

.

1% 1% 1%2%

1%

50%

8%

22%

12%

2%

qmin: N = 129; Średnia = 3,8464; Odch.std. = 11,8432; Maks = 40,86; Min = -100

Page 78: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 79: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 80: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

B20-99,00-98,500,80V151,0063600860

B20-100,00-100,000,39H151,0063600860

B50-17,330,902,20V151,0063600124

B50-89,000,002,29H151,0063600124

B91-13,332,404,96V151,0063600889

B91-7,502,504,79H151,0063600889

B124-99,000,407,51V151,0063600632

B124-12,00-0,506,29H151,0063600632

B45-19,84-2,100,20V151,0063603203

B45-12,50-3,00-0,01H151,0063603203

B0-95,491,405,41V151,0063600108

B0-8,000,505,29H151,0063600108

B42-15,332,404,26V151,0063600104

B42-10,002,503,44H151,0063600104

B102-25,85-0,101,70V151,0063600706

B102-1,002,001,54H151,0063600706

B115-12,830,400,90V151,0063600782

B115-6,000,500,84H151,0063600782

B122-3,314,906,26V151,0063602308

B1228,005,506,19H151,0063602308

Klasa

Stan

Qmin%Qt%Qn%

Pozycja zabudowy

DNqn

Nr wod.

Page 81: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

%QtH %QtV0 0 0 0 4 25 31 37 46 51 56 57 62 69 71 71 77 82 89 15

916

316

517

0 10 18 125

125

176 21 40 43 62 76 96 141

145

145

217

238

404

-40

-35

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

Page 82: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wodomierze JS 1,5 DN 15

Bład wskazań dla strumienia objętości

1% 1% 0% 1% 2%

9%

64%

17%

5%

1% 0% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -4 -2 2 4 10 25 50 100

qn

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220Li

czba

obs

.

qn: N = 324, Średnia = -1,26228395, Odch.std. = 14,3708245, Maks = 78,8, Min = -100

Page 83: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wodomierze JS 1,5 DN 15

Bład wskazań dla strumienia objętości

1% 0% 1%3%

8%

11%

62%

10%

3%1% 0% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -4 -2 2 4 10 25 50 100

qt

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220Li

czba

obs

.

qt: N = 324, Średnia = -2,14231481, Odch.std. = 14,0000398, Maks = 80, Min = -100

Page 84: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wodomierze JS 1,5 DN 15

Bład wskazań dla strumienia objętości

8%

4%

7%

18%

16%

10%

22%

7%6%

1%0% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -4 -2 2 4 10 25 50 100

qmin

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Licz

ba o

bs.

qmin: N = 324, Średnia = -17,0244444, Odch.std. = 31,4910226, Maks = 86,8, Min = -100

Page 85: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wodomierze JS 1,5 DN 15

Bład wskazań dla strumienia objętości

13%

11% 11%

8%8% 8%

6%5%

4%3%

4%

2% 2%3%

1%

6%

2%2% 2%

100 300 500 700 900 1100 1300 1500 2500

ZuŜycie

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Licz

ba o

bs.

ZuŜycie: N = 324, Średnia = 700,137215, Odch.std. = 743,017938, Maks = 4784,472, Min = 3

Page 86: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wodomierze JS 1,5 DN 20 G1

Histogram (JS 15-20 stan na 07-03-2009 12v*1383c)

Błedy wskazań dla strumienia objętości

2% 1% 0% 1% 1% 2%

60%

24%

9%

0% 0% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -4 -2 2 4 10 25 50 100

qn

0

20

40

60

80

100

120

140

160Li

czba

obs

.

qn: N = 244, Średnia = -1,44762295, Odch.std. = 16,2462914, Maks = 16,19, Min = -100

Page 87: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wodomierze JS 1,5 DN 20 G1

Histogram (JS 15-20 stan na 07-03-2009 12v*1383c)

Błedy wskazań dla strumienia objętości

2%0% 0% 0%

5%3%

68%

16%

5%

0% 0% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -4 -2 2 4 10 25 50 100

qt

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180Li

czba

obs

.

qt: N = 244, Średnia = -1,83528689, Odch.std. = 15,9160301, Maks = 14,17, Min = -100

Page 88: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wodomierze JS 1,5 DN 20 G1

Histogram (JS 15-20 stan na 07-03-2009 12v*1383c)

Błedy wskazań dla strumienia objętości

7%

2%

7%

20%

23%

10%

17%

11%

4%

0% 0% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -4 -2 2 4 10 25 50 100

qmin

0

10

20

30

40

50

60Li

czba

obs

.

qmin: N = 244, Średnia = -15,4066393, Odch.std. = 27,9015567, Maks = 8, Min = -100

Page 89: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Wodomierze JS 1,5 DN 20 G1

Histogram (JS 15-20 stan na 07-03-2009 12v*1383c)

Błedy wskazań dla strumienia objętości

4%

8%

6%

7%

10%9%

8%

7%

6%

5%5%

6%

3%

4%

1%

2%

1%2%

0%0%

2%

0%

2%

100 300 500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2500

ZuŜycie

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26Li

czba

obs

.

ZuŜycie: N = 244, Średnia = 850,05982, Odch.std. = 867,778823, Maks = 7794, Min = 2

Page 90: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

JS 2,5 DN 20

Histogram (JS 15-20 stan na 07-03-2009 12v*1383c)

Błedy wskazań dla strumienia objetości

2% 1% 0% 1%

6%9%

58%

17%

5%

1% 0% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -4 -2 2 4 10 25 50 100

qn

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450Li

czba

obs

.

qn: N = 709, Średnia = -2,37974612, Odch.std. = 16,9546394, Maks = 100, Min = -100

Page 91: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

JS 2,5 DN 20

Histogram (JS 15-20 stan na 07-03-2009 12v*1383c)

Błedy wskazań dla strumienia objetości

3%1% 0%

2%

8%10%

53%

17%

5%

1% 0% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -4 -2 2 4 10 25 50 100

qt

0

50

100

150

200

250

300

350

400Li

czba

obs

.

qt: N = 709, Średnia = -3,14565585, Odch.std. = 18,0861459, Maks = 100, Min = -100

Page 92: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

JS 2,5 DN 20

Histogram (JS 15-20 stan na 07-03-2009 12v*1383c)

Błedy wskazań dla strumienia objetości

9%

3%4%

15%

21%

11%

26%

7%

4%

1% 0% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -4 -2 2 4 10 25 50 100

qmin

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200Li

czba

obs

.

qmin: N = 709, Średnia = -15,896488, Odch.std. = 30,9200695, Maks = 100, Min = -100

Page 93: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

JS 2,5 DN 20

Histogram (JS 15-20 stan na 07-03-2009 12v*1383c)

7%

5%

6%

5%

7%6%

9%

8%

5% 5% 5%

4%

2%

3%

2%

1%

2%

1%

2%

1%

5%

1%

8%

100 300 500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2500

ZuŜycie

0

10

20

30

40

50

60

70Li

czba

obs

. ZuŜycie: N = 709, Średnia = 1344,72323, Odch.std. = 3359,20317, Maks = 78420, Min = 0

Page 94: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qn

JS 15-20 stan na 02-09-2009 12v*2421c

błędy wskazań dla strumienia objętości

1% 1% 0% 1% 2% 2%

88%

2% 3% 1% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qn

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

2200

Licz

ba o

bs.

1% 1% 0% 1% 2% 2%

88%

2% 3% 1% 0% 0%

qn: N = 2221; Średnia = -1,8056; Odch.std. = 14,865; Maks = 100; Min = -100

Page 95: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qt

JS 15-20 stan na 02-09-2009 12v*2421c

błędy wskazań dla strumienia objętości

2% 0% 0% 2% 4% 2%

85%

2% 2% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qt

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

Licz

ba o

bs.

2% 0% 0% 2% 4% 2%

85%

2% 2% 0% 0%

qt: N = 2221; Średnia = -2,1364; Odch.std. = 14,7836; Maks = 100; Min = -100

Page 96: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qmin

JS 15-20 stan na 02-09-2009 12v*2421c

błędy wskazań dla strumienia objętości

7%

3%5%

14% 14%

5%

46%

2% 3%1% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qmin

0

200

400

600

800

1000

1200

Licz

ba o

bs.

7%

3%5%

14% 14%

5%

46%

2% 3%1% 0% 0%

qmin: N = 2221; Średnia = -14,2205; Odch.std. = 28,9647; Maks = 100; Min = -100

Page 97: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Page 98: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Minol Js 1,5 DN 15

Bład wskazań dla strumienia objętości

qn qt qmin

4%

91%

5%1% 1%

9%

88%

1%1% 1% 2% 2%

7% 7%

37% 38%

2%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

10

20

30

40

50

60

70

80

Licz

ba o

bs.

4%

91%

5%1% 1%

9%

88%

1%1% 1% 2% 2%

7% 7%

37% 38%

2%

qn: N = 81; Średnia = -2,0346; Odch.std. = 12,4275; Maks = 2,48; Min = -81,1 qt: N = 81; Średnia = -0,7914; Odch.std. = 1,1335; Maks = 3,4; Min = -5,1 qmin: N = 81; Średnia = -5,3951; Odch.std. = 16,1711; Maks = 3; Min = -100

Page 99: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

ABB i Elster wodomierz S100 DN 15 i 20

błąd wskazań dla strumienia objętości

qn qt qmin

1% 1% 2% 1%

9%

73%

9%

4%1%2%

4%1%

9%

75%

5%4%

1%

5%2%

10%

19%16%

4%

15% 14%

10%

3%1% 1%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 10 25 50 1000

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Licz

ba o

bs.

1% 1% 2% 1%

9%

73%

9%

4%1%2%

4%1%

9%

75%

5%4%

1%

5%2%

10%

19%16%

4%

15% 14%

10%

3%1% 1%

qn: N = 113; Średnia = 0,1306; Odch.std. = 13,574; Maks = 100; Min = -100 qt: N = 113; Średnia = -1,3673; Odch.std. = 16,7094; Maks = 100; Min = -100 qmin: N = 113; Średnia = -13,6105; Odch.std. = 27,4576; Maks = 100; Min = -100

Page 100: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzActaris TU4 DN 15-20

Histogram wiele zmiennych

JS 15-20 stan na 22-10-2009 12v*2602c

Włącz przypadki: 1:120

Błąd wskazań dla strumienia objętości q

qn qt qmin

1%4%

88%

8%2% 1% 1% 2% 1%

81%

13%

5%2%

5%

13%

29%

7%12%

23%

3% 3%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

20

40

60

80

100

120

Licz

ba o

bs.

1%4%

88%

8%2% 1% 1% 2% 1%

81%

13%

5%2%

5%

13%

29%

7%12%

23%

3% 3%

qn: N = 120; Średnia = -0,6512; Odch.std. = 9,2227; Maks = 3,17; Min = -100 qt: N = 120; Średnia = -1,2886; Odch.std. = 13,5393; Maks = 4; Min = -100 qmin: N = 120; Średnia = -11,9897; Odch.std. = 23,0138; Maks = 5; Min = -100

Page 101: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

ZuŜycie Sensus ET i Residia DN 15-20

Błąd wskazań dla strumienia objętosci

qn qt qmin

2% 1%

6%

80%

12%

0%2% 0% 2% 1% 1%3%

82%

8%

0% 0%4% 3%

6% 6%7%

6%

12%

37%

15%

4%1%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Licz

ba o

bs.

2% 1%

6%

80%

12%

0%2% 0% 2% 1% 1%3%

82%

8%

0% 0%4% 3%

6% 6%7%

6%

12%

37%

15%

4%1%

qn: N = 217; Średnia = -2,2833; Odch.std. = 16,3024; Maks = 7,09; Min = -100 qt: N = 217; Średnia = -2,2567; Odch.std. = 14,9987; Maks = 5,4; Min = -100 qmin: N = 217; Średnia = -9,8769; Odch.std. = 25,6294; Maks = 9,21; Min = -100

Page 102: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Metron JS DN 15-20

Bład wskazań dla strumienia objętości

qn qt qmin

2% 1% 1% 1%4% 3%

12%

59%

12%

2% 3%1% 0%

2%1% 0%

2%

5% 4%

11%

59%

10%

2% 2%0%

7%

3% 3%

9%

12%

6%

12%

29%

11%

2%5%

1%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

Licz

ba o

bs.

2% 1% 1% 1%4% 3%

12%

59%

12%

2% 3%1% 0%

2%1% 0%

2%

5% 4%

11%

59%

10%

2% 2%0%

7%

3% 3%

9%

12%

6%

12%

29%

11%

2%5%

1%

qn: N = 782; Średnia = -3,2485; Odch.std. = 16,5822; Maks = 33,9; Min = -100 qt: N = 782; Średnia = -3,0415; Odch.std. = 15,607; Maks = 15,3; Min = -100 qmin: N = 782; Średnia = -12,609; Odch.std. = 29,032; Maks = 14,17; Min = -100

Page 103: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Powogaz JS DN 15-20

Błąd wskazań dla strumienia objetości

qn qt qmin

1% 1% 0%2%

60%

26%

5%3%

1%1% 0% 0% 1% 2% 1%

5%

58%

25%

3% 2%1%

4%3%

6%

21%18%

5%

10%

23%

7%

2% 1%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

50

100

150

200

250

300

350

400

450

Licz

ba o

bs.

1% 1% 0%2%

60%

26%

5%3%

1%1% 0% 0% 1% 2% 1%

5%

58%

25%

3% 2%1%

4%3%

6%

21%18%

5%

10%

23%

7%

2% 1%

qn: N = 681; Średnia = 0,1989; Odch.std. = 11,8845; Maks = 20,05; Min = -100 qt: N = 681; Średnia = -0,3938; Odch.std. = 11,9306; Maks = 16,15; Min = -100 qmin: N = 681; Średnia = -12,977; Odch.std. = 23,9874; Maks = 10; Min = -100

Page 104: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Sappel (Mirometr) Wodnik, Aquarius DN 15-20

Błąd wskazań dla strumienia objętości

qn qt qmin

1% 1%2%

1% 2%

7%

67%

14%

1%3%

1% 1%1% 1%3%

2%

17%

60%

10%

1%3%

1% 1%

13%

5%

10%

25%

15%

3%

12% 13%

1% 1% 1% 1% 1%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

20

40

60

80

100

120

140

Licz

ba o

bs.

1% 1%2%

1% 2%

7%

67%

14%

1%3%

1% 1%1% 1%3%

2%

17%

60%

10%

1%3%

1% 1%

13%

5%

10%

25%

15%

3%

12% 13%

1% 1% 1% 1% 1%

qn: N = 175; Średnia = -1,0912; Odch.std. = 13,3907; Maks = 78,8; Min = -100 qt: N = 175; Średnia = -1,2865; Odch.std. = 13,1046; Maks = 80; Min = -100 qmin: N = 175; Średnia = -25,0138; Odch.std. = 35,5243; Maks = 86,8; Min = -100

Page 105: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

1751162-25,01-1,28-1,09Mirometr

6811041-12,98-0,390,19Powogaz

780958-12,61-3,04-3,24Metron

217328-9,87-2,25-2,28Sensus

120666-11,99-1,29-0,65Actaris

113309-12,23-1,34-1,32Elster

81164-5,39-0,79-2,03Minomess

Qmin %Qt %Qn % NStan m 3

Średni bł ąd wskaza ń dla strumienia

Producent

Page 106: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

PrzykPrzykłład ad -- MMłławaawa

Page 107: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuzw odomierze jednostrumieniow e suchobieŜne DN 15 -20

Mław a 12v*215c

Błedy w skazań dla charakterystycznych strumieni objętości

błąd qn % błąd qt % Błąd qmin %

0% 0% 1% 0%2%

54%

33%

7%

2%1% 0% 1% 2% 2%0%

4%

62%

23%

2%0%

7%5% 6%

14%11%

5%

14%

27%

9%

1% 1%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

20

40

60

80

100

120

140

Licz

ba o

bs.

0% 0% 1% 0%2%

54%

33%

7%

2%1% 0% 1% 2% 2%0%

4%

62%

23%

2%0%

7%5% 6%

14%11%

5%

14%

27%

9%

1% 1%

błąd qn %: N = 215; Średnia = 0,6068; Odch.std. = 9,9388; Maks = 7,54; Min = -100 błąd qt %: N = 215; Średnia = -1,5753; Odch.std. = 13,9695; Maks = 5,4; Min = -100 Błąd qmin %: N = 215; Średnia = -14,8977; Odch.std. = 28,7968; Maks = 9,5; Min = -100

Page 108: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Histogram Stan m3

Mław a 12v*215c

Stan m3 badanych w odomierzy

4%5%

7%

8%

6%5%

10%

5%

7%

4% 4% 4%5%

4%

2%

1%

5%

2% 2%2%

9%

100200

300400

500600

700800

9001000

11001200

13001400

15001600

17001800

19002000

Stan m3

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22Li

czba

obs

.

4%5%

7%

8%

6%5%

10%

5%

7%

4% 4% 4%5%

4%

2%

1%

5%

2% 2%2%

9%

Stan m3: N = 215; Średnia = 1074,014; Odch.std. = 1203,8474; Maks = 10769; Min = 0

Page 109: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

�� Analiza ekonomiczna :Analiza ekonomiczna :

ZaZałłooŜŜenia : enia :

�� Cena 1m3 wody i Cena 1m3 wody i śściekciekóów na dziew na dzieńń 2222--0909--2009r. = 7,53z2009r. = 7,53złł /m3/m3�� ŚŚrednia ilorednia ilośćść wody dla wodomierzy DN 15 i 20 na miesiwody dla wodomierzy DN 15 i 20 na miesiąąc = c = 1074m3/60miesi1074m3/60miesięęcy = 17,9m3/miesicy = 17,9m3/miesiąącc

�� ŚŚrednia ilorednia ilośćść wody dla wodomierzy DN 15 i 20 na dziewody dla wodomierzy DN 15 i 20 na dzieńń = 596 l/dob= 596 l/dobęę�� IloIlośćść wody do innych celwody do innych celóów w npnp. podlewanie ogrodu, mycie samochodu itp. = . podlewanie ogrodu, mycie samochodu itp. = 20% dobowego zu20% dobowego zuŜŜycia = 120 l/dycia = 120 l/d

�� IloIlośćść wody i wody i śściekciekóów na 1 dom jednorodzinny przyjw na 1 dom jednorodzinny przyjęęta do obliczeta do obliczeńń = 476 l/d= 476 l/d�� Struktura zuStruktura zuŜŜycia zimnej wody w gospodarstwie domowym wg badaycia zimnej wody w gospodarstwie domowym wg badańńwwłłasnych :asnych :

�� Uwaga : naleUwaga : naleŜŜy nadmieniy nadmienićć iiŜŜ struktura ta dla niewielkich strumieni objstruktura ta dla niewielkich strumieni objęętotośści ci podaje najnipodaje najniŜŜsze znane w literaturze wielkosze znane w literaturze wielkośści zuci zuŜŜycia w m3.ycia w m3.

Page 110: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

100,00,03000

100,027,31500

72,723,8750

48,935,9450

13,01,9150

11,12,2120

8,91,480

7,50,460

7,12,050

5,11,930

3,13,115

00,00

% narastającoZuŜycie %Q [l/h]

Page 111: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

-29,570-1,91383-1,95993-10,9385-14,756Ilość wody niedomierzanej/nadmierzanej w l

0,6-0,485-4,1175-57,45-100Średnie błedy wskazań w przedziale %

0,60,6-1,57-14,9-100Średnie błędy po 5 latach w górnej granicy

przedziału %

4760395481915ZuŜycie wody l/d

100%082,91043,1ZuŜycie wody %

Suma2500-

5000200-250050-200 15-500-15Charakterystyczne strumienie objętości w l/h

Page 112: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

�� Statystycznie po 5 latach pracy kaStatystycznie po 5 latach pracy kaŜŜdy z wodomierzy nie jest w stanie dy z wodomierzy nie jest w stanie zarejestrowazarejestrowaćć okookołło 29,5 litra wody.o 29,5 litra wody.

�� ZaZałłooŜŜenie : enie : �� W 1 roku wodomierz nie rejestrowaW 1 roku wodomierz nie rejestrowałł tylko 3,1 % zutylko 3,1 % zuŜŜycia ycia –– poniponiŜŜej 15 l/h a ej 15 l/h a

wiwięęc okoc okołło 15 l/ dobo 15 l/ dobęę i wartoi wartośćść ta sita sięę nie zwinie zwięększa, a wiksza, a więęc w cic w ciąągu 5 lat gu 5 lat nazbiera sinazbiera sięę nam : 27,37m3 nam : 27,37m3

�� Wodomierz klasy B DN 15 Wodomierz klasy B DN 15 qminqmin 30l/h 30l/h –– cena zakupu = 40 zcena zakupu = 40 złł�� Wodomierz klasy C DN 15 Wodomierz klasy C DN 15 qminqmin 15l/h 15l/h –– cena zakupu = 120 zcena zakupu = 120 złł�� RRóóŜŜnica w cenie : 80znica w cenie : 80złł�� ZaZałłooŜŜenie : Renie : RóóŜŜnica nie zarejestrowana przez wodomierz w klasie B w nica nie zarejestrowana przez wodomierz w klasie B w

stosunku do klasy C wynosi tylko 7,5 litra na dobstosunku do klasy C wynosi tylko 7,5 litra na dobęę w 1 roku eksploatacji i w 1 roku eksploatacji i kolejne lata eksploatacji, a wikolejne lata eksploatacji, a więęc 13,67 m3 w cic 13,67 m3 w ciąągu 5 lat.gu 5 lat.

�� Cena za wodCena za wodęę i i śścieki w gospodarstwach domowych wynosi 7,53zcieki w gospodarstwach domowych wynosi 7,53złł /m3/m3�� WartoWartośćść strat liczona niedowierzaniem przez wodomierze klasy B w strat liczona niedowierzaniem przez wodomierze klasy B w

stosunku do C = 7,53*13,67=103,06stosunku do C = 7,53*13,67=103,06�� A wiA więęc wodomierz w klasie C zwrc wodomierz w klasie C zwróóciciłł sisięę po okopo okołło 3,5 latach eksploatacji. o 3,5 latach eksploatacji. �� A gdzie ujA gdzie ujęęto w tych obliczeniach to w tych obliczeniach minusowanieminusowanie wodomierzy klasy B.wodomierzy klasy B.�� Z moich doZ moich dośświadczewiadczeńń wynika iwynika iŜŜ wodomierze klasy C objwodomierze klasy C objęętotośściowe powinny ciowe powinny

zwrzwróócicićć sisięę po okopo okołło 1,5 roku uo 1,5 roku uŜŜytkowania .ytkowania .

Page 113: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Jak wynika z powy Ŝszego slajdu nie mo Ŝna wskaza ć konkretnego lidera w konstrukcjach jednostrumieniowych suchobie Ŝnych.

Co ma wi ęc wpływ na metrologi ę wodomierzy jednostrumieniowych:

- Konstrukcja;

- Stan wodomierza;

- Jakość wody u ko ńcowego odbiorcy;

Page 114: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Strata pozorna w % w instalacji wodoci ągowej dla wodomierza JS1,5 Dn 15 klasa B-5,969

Dzienne niedomierzanie wodomierza mieszkaniowego w klasie B w m3

-0,042

0,00-0,020,00-0,02

0,000,620,040,05

-2,30-2,61-8,71-48,71

088,95,66,5

qn-qmaxqt-qnqmin-qt0-qmin

Page 115: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Tyle w zł wi ęcej pomierzy klasa C w stosunku do klasy B w czasie 2,5 roku216,74

Tyle m3 wi ęcej pomierzy klasa C w stosunku do klasy B w czasie 2,5 roku36,12

Strata pozorna w % w instalacji wodoci ągowej dla wodomierza JS1,5 Dn 15 klasa C-0,314

Dzienne niedomierzanie wodomierza domowego w klasie C-0,002

0,000,000,000,00

0,000,660,020,02

-2,300,28-1,24-17,47

0,0094,002,903,10

qn-qmax

qt-qnqmin-qt0-qmin

Page 116: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qn

JS 25-40 stan na 02-09-2009 klasa B 13v*669c

błędy wskazań dla strumienia objętości

0% 1% 1% 1%4% 6%

81%

3% 2% 1% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qn

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500Li

czba

obs

.

0% 1% 1% 1%4% 6%

81%

3% 2% 1% 0%

qn: N = 569; Średnia = -1,9872; Odch.std. = 12,1079; Maks = 35,6; Min = -100

Page 117: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qt

JS 25-40 stan na 02-09-2009 klasa B 13v*669c

błędy wskazań dla strumienia objętości

1% 0% 1% 1%5% 4%

80%

4% 4%1% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qt

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

Licz

ba o

bs.

1% 0% 1% 1%5% 4%

80%

4% 4%1% 0%

qt: N = 569; Średnia = -0,9684; Odch.std. = 10,2432; Maks = 32,3; Min = -100

Page 118: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qmin

JS 25-40 stan na 02-09-2009 klasa B 13v*669c

błędy wskazań dla strumienia objętości

3% 2% 3%

15% 15%

4%

53%

2% 2%1% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 4 5 10 25 50 100

qmin

0

50

100

150

200

250

300

350Li

czba

obs

.

3% 2% 3%

15% 15%

4%

53%

2% 2%1% 0%

qmin: N = 569; Średnia = -9,6438; Odch.std. = 23,9483; Maks = 30,9; Min = -261

Page 119: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzPowogaz Js 3,5-6 DN 25-32

Błąd wskazań dla strumienia objętości

qn qt qmin

1% 1%2%

4%

14%

55%

13%

5% 5%

1%2% 2%

4%

39%

30%

11% 11%

6%4%

10%

28%

13%

2%

7%

18%

7%

4%2%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

10

20

30

40

50

60

70

80

Licz

ba o

bs.

1% 1%2%

4%

14%

55%

13%

5% 5%

1%2% 2%

4%

39%

30%

11% 11%

6%4%

10%

28%

13%

2%

7%

18%

7%

4%2%

qn: N = 137; Średnia = -0,5262; Odch.std. = 9,0564; Maks = 9,34; Min = -100 qt: N = 137; Średnia = 1,1595; Odch.std. = 9,205; Maks = 9,5; Min = -100 qmin: N = 137; Średnia = -17,3495; Odch.std. = 27,1399; Maks = 5,7; Min = -100

Page 120: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzPowogaz Js 3,5-6 DN 25-32

Histogram stan

JS 25-40 stan na 22-10-2009 klasa B 13v*653c

Włącz przypadki: 209:345

Błąd wskazań dla strumienia objętości

23%

21%

12% 12%

9%

4%

2%

5%

3%

1%

8%

2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000

stan

0

5

10

15

20

25

30

35Li

czba

obs

.

23%

21%

12% 12%

9%

4%

2%

5%

3%

1%

8%

stan: N = 137; Średnia = 7312,5631; Odch.std. = 7406,133; Maks = 38084,96; Min = 0

Page 121: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Powogaz JS 3,5 DN 25 kl B

Bład wskazań dla strumienia objętości

qn qt qmin

1% 1%3% 4%

13%

53%

15%

5% 5%

1%3% 2%

4%

33% 32%

13% 13%

6%4%

11%

29%

12%

1%

4%

18%

8%

4%3%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

10

20

30

40

50

60

70

Licz

ba o

bs.

1% 1%3% 4%

13%

53%

15%

5% 5%

1%3% 2%

4%

33% 32%

13% 13%

6%4%

11%

29%

12%

1%

4%

18%

8%

4%3%

qn: N = 112; Średnia = -0,6899; Odch.std. = 9,9316; Maks = 7,11; Min = -100 qt: N = 112; Średnia = 1,1697; Odch.std. = 10,144; Maks = 9,5; Min = -100 qmin: N = 112; Średnia = -18,1938; Odch.std. = 28,4438; Maks = 5,7; Min = -100

Page 122: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Powogaz JS 3,5 Dn 25

12%

11%

13%

11%

5% 5%

8%

5%

4%

4% 4%

2% 2%

3%

2%

1% 1% 1%

8%

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

1000

0

1100

0

1200

0

1300

0

1400

0

1500

0

1600

0

1700

0

1800

0

1900

0

2000

0

stan

0

2

4

6

8

10

12

14

16

Licz

ba o

bs.

12%

11%

13%

11%

5% 5%

8%

5%

4%

4% 4%

2% 2%

3%

2%

1% 1% 1%

8%

stan: N = 112; Średnia = 7172,3402; Odch.std. = 7431,8254; Maks = 38084,96; Min = 0

Page 123: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qnMirometr Aquarius DN 25-32

Błąd wskazań dla strumienia objętości

5%

2% 1%

39%41%

7%

4%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qn

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Licz

ba o

bs.

5%

2% 1%

39%41%

7%

4%

qn: N = 97; Średnia = -3,1999; Odch.std. = 21,3814; Maks = 8,82; Min = -99,85

Page 124: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qtMirometr Aquarius DN 25-32

Błąd wskazań dla strumienia objętości

3%1% 2%

73%

16%

1%3%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qt

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Licz

ba o

bs.

3%1% 2%

73%

16%

1%3%

qt: N = 97; Średnia = 0,5157; Odch.std. = 3,4903; Maks = 8,55; Min = -21

Page 125: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qmin

Mirometr Aquarius DN 25-32

Błąd wskazań dla strumienia objętości

2%1%

5%

34%

30%

7%5%

12%

3%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qmin

0

5

10

15

20

25

30

35

Licz

ba o

bs.

2%1%

5%

34%

30%

7%5%

12%

3%

qmin: N = 97; Średnia = -12,3525; Odch.std. = 16,1433; Maks = 4,75; Min = -100

Page 126: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram stanMirometr Aquarius DN 25-32

18%

25%

11%

13%

8%

4%

6%

4%

1% 1%

4% 4%

2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000 22000

stan

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26

Licz

ba o

bs.

18%

25%

11%

13%

8%

4%

6%

4%

1% 1%

4% 4%

stan: N = 97; Średnia = 7634,5234; Odch.std. = 7864,5605; Maks = 48424; Min = 556

Page 127: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Powogaz DN 40

Błąd wskazań dla strumienia objętości

qn qt qmin

0% 1% 2% 1%

7% 8%

18%

54%

6%

2% 1%1% 0% 2% 1%

8%5%

16%

53%

12%

1% 1% 0%

4%2%

1%

6%

16%

5%

14%

42%

9%

0% 1%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 1000

20

40

60

80

100

120

140

160

Licz

ba o

bs.

0% 1% 2% 1%

7% 8%

18%

54%

6%

2% 1%1% 0% 2% 1%

8%5%

16%

53%

12%

1% 1% 0%

4%2%

1%

6%

16%

5%

14%

42%

9%

0% 1%

qn: N = 261; Średnia = -2,9647; Odch.std. = 10,6553; Maks = 5,72; Min = -100 qt: N = 261; Średnia = -2,8156; Odch.std. = 12,749; Maks = 12,7; Min = -100 qmin: N = 261; Średnia = -8,9812; Odch.std. = 27,4152; Maks = 6,7; Min = -261

Page 128: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Powogaz DN 40

4%

7%

6%5%

6%

5%

6%

3%

6%

8%

3%

5%

3%2%2%

3%

4%

2%

2%

6%

3%

4%

1%2%

1%

2%

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

1000

0

1100

0

1200

0

1300

0

1400

0

1500

0

1600

0

1700

0

1800

0

1900

0

2000

0

2500

0

3000

0

3500

0

4000

0

4500

0

5000

0

stan

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

Licz

ba o

bs.

4%

7%

6%5%

6%

5%

6%

3%

6%

8%

3%

5%

3%2%2%

3%

4%

2%

2%

6%

3%

4%

1%2%

1%

2%

stan: N = 260; Średnia = 13625,6956; Odch.std. = 22853,253; Maks = 3,2309E5; Min = 1

Page 129: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

56911650-9,64-0,97-1,99Razem

26113625-8,98-2,81-2,96Powogaz DN 40

977635-12,350,51-3,20Mirometr DN25-32

1377313-17,351,16-0,53Powogaz DN 25-32

Qmin %Qt %Qn % NStan m3

Średni błąd wskazań dla strumienia

Producent

Page 130: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzITRON klasa C

Histogram qn%

JS C 20-40 stan na 22-10-2009 13v*539c

Bład wskazań dla strumienia objętości

0% 0% 0% 0%

88%

9%

0% 1% 0% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qn%

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450Li

czba

obs

.

0% 0% 0% 0%

88%

9%

0% 1% 0% 0%

qn%: N = 482; Średnia = 0,7822; Odch.std. = 6,8148; Maks = 34; Min = -100

Page 131: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzITRON klasa C

Histogram qt%

JS C 20-40 stan na 22-10-2009 13v*539c

Bład wskazań dla strumienia objętości

1% 0% 1% 0% 2% 1%5%

75%

12%

2% 1% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qt%

0

50

100

150

200

250

300

350

400Li

czba

obs

.

1% 0% 1% 0% 2% 1%5%

75%

12%

2% 1% 0%

qt%: N = 482; Średnia = -0,6544; Odch.std. = 9,8635; Maks = 13,48; Min = -100

Page 132: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzITRON klasa C

Histogram qmin%

JS C 20-40 stan na 22-10-2009 13v*539c

Bład wskazań dla strumienia objętości

1% 0% 0%

5%

13%

7%

22%

47%

2%1% 0% 1%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qmin%

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240Li

czba

obs

.

1% 0% 0%

5%

13%

7%

22%

47%

2%1% 0% 1%

qmin%: N = 482; Średnia = -4,4031; Odch.std. = 13,107; Maks = 20,74; Min = -100

Page 133: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram Stan

JS C 20-40 stan na 21-03-2009 12v*464c

Błąd wskazań dla strumienia objętości

14%

6%

10%

7%

6%

12%

6%6%

5%5%

3%2%

3%

1%

2%2%

1%1%0%

1%1%1%1%

0%0%0%0%0%0%0% 0%0%0% 0% 0% 0%

010

0020

0030

0040

0050

0060

0070

0080

0090

0010

000

1100

012

000

1300

014

000

1500

016

000

1700

018

000

1900

020

000

2100

022

000

2300

024

000

2500

026

000

2700

028

000

2900

030

000

3100

032

000

3300

034

000

3500

036

000

3700

038

000

3900

040

000

4100

042

000

4300

044

000

4500

046

000

4700

048

000

4900

050

000

Stan

0

10

20

30

40

50

60

70Li

czba

obs

.14%

6%

10%

7%

6%

12%

6%6%

5%5%

3%2%

3%

1%

2%2%

1%1%0%

1%1%1%1%

0%0%0%0%0%0%0% 0%0%0% 0% 0% 0%

Stan: N = 463; Średnia = 7475,7238; Odch.std. = 7096,8119; Maks = 48379; Min = 47

Page 134: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Rys. ZaleŜność stanu wodomierzy od błędów przy przepływie pośrednim qt w poszczególnych miejscowościach dla wodomierzy Actaris Flodis 3,5 DN 25.

Page 135: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Flostar 10 DN 40

Histogram qn%

JS C 20-40 stan na 22-10-2009 13v*539c

Włącz przypadki: 451:482

błąd wskazań dla strumienia objętości

3%

97%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qn%

0

5

10

15

20

25

30

35

Licz

ba o

bs.

3%

97%

qn%: N = 32; Średnia = 0,1522; Odch.std. = 1,0744; Maks = 1,88; Min = -2,66

Page 136: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Flostar 10 DN 40

Histogram qt%

JS C 20-40 stan na 22-10-2009 13v*539c

Włącz przypadki: 451:482

błąd wskazań dla strumienia objętości

3%

9%

88%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qt%

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26

28

30

Licz

ba o

bs.

3%

9%

88%

qt%: N = 32; Średnia = -0,9003; Odch.std. = 1,5634; Maks = 1,2; Min = -6,31

Page 137: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzFlostar 10 DN 40

Histogram qmin%

JS C 20-40 stan na 22-10-2009 13v*539c

Włącz przypadki: 451:482

błąd wskazań dla strumienia objętości

6%3%

38%

53%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qmin%

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18Li

czba

obs

.

6%3%

38%

53%

qmin%: N = 32; Średnia = -1,6822; Odch.std. = 1,8977; Maks = 1,5; Min = -6,5

Page 138: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Flostar 10 DN 40

Histogram Stan

JS C 20-40 stan na 22-10-2009 13v*539c

Włącz przypadki: 451:482

13%

28%

9%

19%

9%

6%

3%

6% 6%

-5000 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000

Stan

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Licz

ba o

bs.

13%

28%

9%

19%

9%

6%

3%

6% 6%

Stan: N = 32; Średnia = 16553,8057; Odch.std. = 11767,5224; Maks = 40379; Min = 1974

Page 139: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qn

js C 50-100 stan na 20-03-2009 11v*261c

błąd wskazań dla strumienia objętości

0%

100%

-100 -50 -25 -10 -4 4 10 25 50 100

qn

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

280

Licz

ba o

bs.

0%

100%

qn: N = 261; Średnia = 0,1378; Odch.std. = 0,7519; Maks = 3,49; Min = -5,48

Page 140: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qt

js C 50-100 stan na 20-03-2009 11v*261c

błąd wskazań dla strumienia objętości

1% 0% 0% 0% 0%

98%

-100 -50 -25 -10 -4 4 10 25 50 100

qt

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

280Li

czba

obs

.

1% 0% 0% 0% 0%

98%

qt: N = 261; Średnia = -0,7126; Odch.std. = 9,6849; Maks = 3,99; Min = -100

Page 141: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram qmin

js C 50-100 stan na 20-03-2009 11v*261c

błąd wskazań dla strumienia objętości

1% 1% 0%4%

17%

76%

1%

-100 -50 -25 -10 -4 4 10 25 50 100

qmin

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220Li

czba

obs

.

1% 1% 0%4%

17%

76%

1%

qmin: N = 261; Średnia = -3,9964; Odch.std. = 13,3748; Maks = 7,91; Min = -100

Page 142: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzHistogram stan

js C 50-100 stan na 20-03-2009 11v*261c

błąd wskazań dla strumienia objętości

2%

6%6%

5%

2%3%2%2%3%3%2%2%

1%1%1%1%

3%2%

1%

5%

3%

2%1%1%2%

6%6%

5%

3%3%

15%

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

1000

011

000

1200

013

000

1400

015

000

1600

017

000

1800

019

000

2000

021

000

2200

023

000

2400

025

000

3000

035

000

4000

045

000

5000

0

stan

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Licz

ba o

bs.

2%

6%6%

5%

2%3%2%2%3%3%2%2%

1%1%1%1%

3%2%

1%

5%

3%

2%1%1%2%

6%6%

5%

3%3%

15%

stan: N = 261; Średnia = 38160,7291; Odch.std. = 88181,6546; Maks = 9,9967E5; Min = 37

Page 143: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzMIROMETR VEGA

Histogram qn%

objętościowe stan na 22-10-2009r 13v*405c

Błąd wskazań dla strumienia objętości

3% 1% 0% 0% 2% 1%5%

88%

0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qn%

0

50

100

150

200

250

300

350

400Li

czba

obs

.

3% 1% 0% 0% 2% 1%5%

88%

0%

qn%: N = 405; Średnia = -4,2585; Odch.std. = 19,541; Maks = 78; Min = -100

Page 144: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzMIROMETR VEGA

Histogram qt%

objętościowe stan na 22-10-2009r 13v*405c

Błąd wskazań dla strumienia objętości

7%3%

1% 2%5%

2%

10%

70%

0% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qt%

0

50

100

150

200

250

300Li

czba

obs

.

7%3%

1% 2%5%

2%

10%

70%

0% 0%

qt%: N = 405; Średnia = -10,7687; Odch.std. = 29,0865; Maks = 7,5; Min = -100

Page 145: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzMIROMETR VEGA

Histogram qmin

objętościowe stan na 22-10-2009r 13v*405c

Błąd wskazań dla strumienia objętości

6%4%

2%

5%

10%

3%

23%

46%

0% 0%

-100 -50 -25 -10 -5 -4 -2 2 4 5 10 25 50 100

qmin

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200Li

czba

obs

.

6%4%

2%

5%

10%

3%

23%

46%

0% 0%

qmin: N = 405; Średnia = -12,8084; Odch.std. = 29,3469; Maks = 19,92; Min = -100

Page 146: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Tab

. 23

Pro

cent

owa

ilość

wod

omie

rzy

w g

rani

cach

błę

dów

pie

rwot

nych

.

69311981397BABB S10020

742643573664BSappel Aquarius 1,519

326846541090CActaris Flodis 1,518

386229713268BMetron JS 1,517

574352482971BPowogaz JS 1,516

DN 15

475340605446BABB S10015

703063374753BSappel Aquarius 2,514

277327731486CActaris Flodis13

475348524357BMetron JS 2,512

524847534357BPowogaz JS 2,511

574335654258BPowogaz JS 1,510

DN 20

198123771585CActaris Flodis 3,59

524850503664BMetron WS 3,58

663468324555BPowogaz JS 3,57

DN 25

17831882991CActaris Flodis 66

554558424654BMetron WS 65

485218821882BPowogaz JS 64

DN 30

694694694CActaris Flostar 103

623866346238BMetron WS 102

307041594159BPowogaz JS 101

DN 40

nie spełniaspełnianie spełniaspełnianie spełniaspełnia

Błąd qminBłąd qtBłąd qpKlasaTyp wodomierza

Lp.

Page 147: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof TuzT

ab. 2

4 P

roce

ntow

a ilo

śćw

odom

ierz

y w

gra

nica

ch b

łędó

w w

uŜy

tkow

aniu

.

58423970100BABB S10020

673310901387BSappel Aquarius 1,519

17831387199CActaris Flodis 1,518

208013871288BMetron JS 1,517

45552476991BPowogaz JS 1,516

DN 15

336720801387BABB S10015

505027731585BSappel Aquarius 2,514

496397199CActaris Flodis13

277324762179BMetron JS 2,512

356514861387BPowogaz JS 2,511

326810901486BPowogaz JS 1,510

DN 20

694595298CActaris Flodis 3,59

346624761981BMetron WS 3,58

534731691882BPowogaz JS 3,57

DN 25

14861486397CActaris Flodis 66

326837632278BMetron WS 65

287201000100BPowogaz JS 64

DN 30

0100694694CActaris Flostar 103

406029713763BMetron WS 102

148618821684BPowogaz JS 101

DN 40

nie spełniaspełnianie spełniaspełnianie spełniaspełnia

Błąd qmin [%]Błąd qt [%]Błąd qp [%]KlasaTyp wodomierzaLp.

Page 148: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

Na metrologiNa metrologięę wodomierzy wpwodomierzy wpłływ wywierajyw wywierająą nastnastęępujpująące ce czynniki:czynniki:

-- budowa wodomierza ( w tym materiabudowa wodomierza ( w tym materiałłóów z ktw z któórych jest rych jest wykonany),wykonany),

-- twardotwardośści i korozyjnoci i korozyjnośści wody w sieci wodocici wody w sieci wodociąągowej,gowej,

-- zawartozawartośści ci ŜŜelaza i manganu w sieci,elaza i manganu w sieci,

-- wieku i materiawieku i materiałłu z ktu z któórego wykonana jest sierego wykonana jest siećć wodociwodociąągowa,gowa,

-- iloilośści awarii na sieci i czci awarii na sieci i częęstotliwostotliwośści jej pci jej płłukania,ukania,

-- śśrednicy wodomierza i dobrednicy wodomierza i dobóór do warunkr do warunkóów panujw panująących na cych na podpodłąłączeniu wodociczeniu wodociąągowym,gowym,

-- popołłooŜŜeniem w stosunku do eniem w stosunku do źźrróóddłła wody.a wody.

Page 149: Gołuń 22-23 październik 2009 - to co trzeba

Problemy doboru wodomierzy głównych….Problemy doboru wodomierzy gProblemy doboru wodomierzy głłóównychwnych……..

Politechnika Białostocka – Katedra Systemów InŜynierii ŚrodowiskaPolitechnika BiaPolitechnika Białłostocka ostocka –– Katedra SystemKatedra Systemóów Inw InŜŜynierii ynierii ŚŚrodowiskarodowiska

dr indr inŜŜ. Piotr Krzysztof Tuz. Piotr Krzysztof Tuz

DziDzięękujkujęę za uwagza uwagęę..

Kontakt:Kontakt:�� tel. kom. 607 38 90 50;tel. kom. 607 38 90 50;�� EE--mail: mail: [email protected]@pb.edu.pl