GminaJako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego

Samorząd terytorialny w Polsce

•Samorząd terytorialny jest to jedna z form samorządu, rozumianego jako wydzielenie z zakresu władzy państwa pewnej dziedziny spraw i powierzenie ich do samodzielnego wykonania tej grupie społecznej, której te sprawy przede wszystkim dotyczą – wspólnoty samorządowej.

Podział administracyjny Polski• Podział terytorialny Polski zmieniał się

wielokrotnie, od II Wojny Światowej reformy miały miejsce w latach: 1946, 1950, 1957, 1975 oraz obecny trójstopniowy podział administracyjny obowiązujący od 1 stycznia 1999r

• Wprowadzenie trójstopniowego podziału terytorialnego pociągnęło za sobą konieczność podziału zadań pomiędzy władzę centralną a poszczególne jednostki samorządu terytorialnego

Trójstopniowy podział państwa

•I stopnia - 16 województw•II stopnia- 379 powiatów: 65 grodzkich (miasto na prawach

powiatu) – gmina o statucie miasta , wykonująca zadania powiatu

314 ziemskich – skupiające od kilku do kilkunastu sąsiadujących ze sobą gmin

Trójstopniowy podział państwa

•III stopnia – 2479 gmin306 miejskich – gmina, która zawiera się

w administracyjnych granicach miasta597 miejsko-wiejskich – gmina, w skład

której wchodzi miasto oraz kilka wsi1576 wiejskich – gmina, która na swoim

terytorium nie zawiera miasta

Gmina – organy i kompetencje

•Gmina – wg ustawy należy przez nią rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium• Od 1990 roku w Polsce gmina jest

podstawową jednostką samorządu terytorialnego• Posiada osobowość prawną, a jej

samodzielność podlega ochronie sądowej.• Może tworzyć jednostki pomocnicze:

sołectwa, dzielnice, osiedla i inne.

Organy gminy

•Rada gminy - władza ustawodawcza i kontrolna

•Wójt, burmistrz prezydent – władza wykonawcza

Organy gminy

Rada gminy (rada miasta)•organ stanowiący i kontrolny, do

właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.

•Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru. Na czele rady stoi przewodniczący i wiceprzewodniczący.

Organy gminy• Wójt – organ wykonawczy w gminie wiejskiej• Burmistrz – w gminie, w której siedziba władz

znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy

• Prezydent miasta – w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców oraz w tych miastach, które liczą poniżej 100 tys. mieszkańców , ale w których przed 27 maja 1990 roku prezydent był organem wykonawczo-zarządzającym. W miastach na prawach powiatu pełni ponadto funkcję starosty.

Zadania gminy

•Do zakresu zadań gminy należy realizowanie spraw publicznych na jej terytorium o wymiarze lokalnym, które zostały ustawowo ustanowione jako zakres jej działania.

•Zadania dzielą się na:Własne – nadane ustawowoZlecone – przydzielone przez władze

państwowe

Zadania własne Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Zadania te można podzielić na pewne kategorie, a mianowicie zadania z zakresu:

infrastruktury technicznej – gminne drogi, ulice, mosty, place, wodociągi, kanalizacja, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymanie czystości, utrzymanie urządzeń sanitarnych, wysypiska oraz utylizacja odpadów komunalnych, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną, komunalne budownictwo mieszkaniowe, lokalny transport zbiorowy, targowiska i hale targowe, gminne obiekty i urządzenia użyteczności publicznej oraz obiekty administracyjne

Zadania własneinfrastruktury społecznej – ochrona zdrowia,

pomoc społeczna, oświata, kultura, kultura fizyczna

porządku i bezpieczeństwa publicznego – organizacja ruchu drogowego, porządek publiczny, ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa, bezpieczeństwo sanitarne

ładu przestrzennego i ekologicznego – planowanie przestrzenne, gospodarka terenami, ochrona środowiska

Zadania zlecone•Są to zadania „obce” w tym sensie, że

pochodzą od innego podmiotu administracji, jakim jest organ administracji rządowej. Gmina wykonuje te zadania po zapewnieniu jej środków finansowych przez podmiot zlecający. Jeżeli ustawa tak stanowi , gmina jest zobowiązana do wykonania takich zadań. Gmina może ponadto dobrowolnie wykonywać zadania zlecone, na podstawie porozumienia z właściwym organem administracji rządowej.

Zadania zlecone wypłata zasiłków z pomocy społecznej prowadzenie środowiskowych domów

samopomocy świadczenie usług opiekuńczych prowadzenie urzędów stanu cywilnego wydawanie dowodów osobistych prowadzenie działalności gospodarczej oświetlenie dróg prowadzenie ewidencji nieruchomości prowadzenie szkoleń z zakresu ochrony cywilnej

Finanse samorządu terytorialnego•Samorząd terytorialny jest oparty na

gospodarce budżetowej•Podstawą samodzielnej polityki finansowej

gmin są ich budżety. Budżety gmin są uchwalane w formie uchwały budżetowej na cały rok budżetowy i stanowi roczny plan dochodów i wydatków.

•Budżet jest dokumentem zawierającym wszystkie roczne dochody i wydatki samorządu. Budżet jest uchwalany przez radę a realizowany przez zarząd.

Akty prawneNa konstrukcję projektu budżetu gminy mają wpływ

akty prawne:Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach

jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 203, poz. 1966)

Art.198 ust. 1 ustawy z dnia 3o czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 z póź. zm.)

Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków oraz przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 209 z 2004 roku z późn.zm)

Dochody gminy

•Dochody własne – to dochody, które uzyskują one od mieszkańców oraz działających na terenie gmin przedsiębiorców - podatki lokalne, udział w podatkach dochodwych, wpływy z opłat itp.

•Dochody z budżetu państwa – subwencje i dotacje.

Dochody własne Źródłami dochodów własnych gminy są w

szczególności :wpływy z podatków ( od nieruchomości,

rolnego, leśnego, od środków transportowych, dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych)

wpływy z opłat ( skarbowej, targowej, miejscowej, uzdrowiskowej i od posiadania psów, eksploatacyjnej);

dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe gminy oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych gminnych jednostek budżetowych

dochody z majątku gminyspadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz

budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej

dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach

odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej

odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy

odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej

dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego

Dochody z budżetu państwa

•Subwencje – subwencja jest formą transferu środków finansowych z budżetu państwa do budżetów samorządów terytorialnych. Ma charakter bezzwrotny i nieodpłatny. Ma na celu uzupełnienie środków własnych budżetu jednostek samorządu terytorialnego i nie jest wykorzystywana na cele, o których decydują organy stanowiące tych jednostek.

Dochody z budżetu państwa

•Dotacje celowe – transfer finansowy, posiada ścisłe przeznaczenie i określoną wysokość na finansowanie lub dofinansowanie konkretnego zadania budżetowego. Jeśli część dotacji zostanie wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem lub pobrana w nadmiernej wysokości, podlega zwrotowi wraz z odsetkami z wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych.

Wydatki gminy•Wydatki publiczne można zdefiniować

jako operacje zmniejszające stan środków pieniężnych w dyspozycji podmiotów sektora finansów publicznych jednocześnie zmniejszające – w ujęciu bilansowym –majątek podmiotów sektora finansów publicznych.

•Pojęcie wydatków publicznych, zasady ich klasyfikacji oraz przeznaczenie określone zostały w ustawie o finansach publicznych

Wydatki• Wydatki gmin wynikają z zadań do jakich samorządy

zostały powołane, stanowią finansowe odbicie rozwiązań przyjętych w tzw. ustawach ustrojowych i kompetencyjnych

• Służą realizacji zadań władzy publicznej. • Ich występowanie ma charakter obiektywny. • Władze publiczne realizują poprzez wydatki publiczne cele

społeczne (np. walka z biedą, bezrobociem, zapewnienie powszechnej ochrony zdrowia o oświaty), gospodarcze (np. tworzenie popytu krótkookresowego, łagodzenie cykli koniunkturalnych, budowa infrastruktury technicznej i środowiskowej dla pobudzenia rozwoju gospodarczego) oraz klasyczne funkcje państwa (bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne, polityka zagraniczna itp.).

•

Charakterystyka gminy Pułtusk•Gmina Pułtusk jest gminą miejsko-wiejską,

położoną w powiecie pułtuskim w północnej części województwa mazowieckiego w odległości ok. 60 km od Warszawy na pograniczu Wysoczyzny Ciechanowskiej i Niziny Kurpiowskiej oraz na zachodnim skraju Puszczy Białej. Graniczy z gminami powiatu pułtuskiego: Gzy, Obryte, Pokrzywnica, Winnica, Zatory oraz z gminami powiatu makowskiego: Szelków i Karniewo.

Gmina Pułtusk - położenie•Pułtusk leży nad rzeką Narwią, poniżej ujścia

rzeki Pełty.•Siedzibą gminy jest miasto Pułtusk, które jest

jednym z najstarszych miast północno-wschodniego Mazowsza

•W skład Gminy Pułtusk wchodzą następujące sołectwa: Białowieża, Boby, Chmielewo, Głodowo, Gnojno, Jeżewo, Grabowiec, Gromin, Kleszewo, Kacice, Kokoszka, Lipa, Lipniki Nowe, Lipniki Stare, Moszyn, Olszak, Pawłówek, Płocochowo, Ponikiew, Przemiarowo, Szygówek, Trzciniec oraz Zakręt.

Ludność

•gmina Pułtusk zajmuje obszar 13372 ha (133,7 km²)

•zamieszkują ją obecnie ok. 23,5 tyś. mieszkańców, w tym: ok.19 tyś. w mieście ok. 4,5 tyś. na terenach wiejskich.

Gmina Pułtusk

•Na walory przyrodnicze gminy w sposób znaczący wpływa sąsiadująca niemal z miastem, Puszcza Biała.

•Pierwsze ślady osadnictwa na terenie miasta pochodzą z wczesnego średniowiecza. To czyni Pułtusk jednym z najstarszych grodów w Polsce i powoduje, że miasto ma sporo do zaoferowania miłośnikom historii.

Gmina Pułtusk• Jedną z osobliwości jest najdłuższy

brukowany rynek w Europie, którego oś wyznacza gotycko-renesansowa wieża ratuszowa (obecnie Muzeum Regionalne).

•Od wschodu i zachodu rynek otaczają kamieniczki z XVIII – XIX w.

•Od strony południowej rynek zamyka kaplica św. Marii Magdaleny i górujący nad miastem, na wzgórzu, zamek – dawna rezydencja biskupów płockich, właścicieli miasta, obecnie Dom Polonii – centrum konferencyjno-hotelarskie,

Gmina Pułtusk•Oczywiście historia miasta bogata jest nie

tylko poprzez obiekty architektury, ale także poprzez ważne wydarzenia. Niektóre z nich mają wpływ na nasze miasto po dziś dzień.

•Gmina Pułtusk posiada bogatą ofertę turystyczną wynikającą z uwarunkowań historycznych oraz istniejącej bazy rekreacyjno – turystycznej, znaczenie ma również dogodne położenie miasta w bezpośrednim oddziaływaniu metropolii Warszawy.

Gmina Pułtusk• Akcesja Polski do Unii Europejskiej postawiła

Pułtusk przed dużą szansą realizacji projektów, przygotowanych przez władze lokalne, dotyczących różnych dziedzin życia gospodarczego. Szanse te wykorzystane zostały szczególnie poprzez realizację inwestycji infrastrukturalnych.

• Od ponad 10 lat w Pułtusku znajduje się wyższa uczelnia – nosząca imię Aleksandra Gieysztora Wyższa Szkoła Humanistyczna, która zyskała tytuł Akademii Humanistycznej.

Dziękuję za uwagę