Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

Geografia październik

Liceum – klasa II, poziom rozszerzony

X – Ludność Świata, cz.1

Zapisy podstawy programowej – Uczeń:

8. 1) analizuje, wyjaśnia i ocenia warunki przyrodnicze dla osiedlania się ludzi (na przykładach różnych regionów świata); 2) określa cechy rozmieszczenia ludności na Ziemi, wskazując obszary jej koncentracji i słabego zaludnienia; 3) analizuje przestrzenne różnice w wielkości wskaźników: urodzeń, zgonów i przyrostu naturalnego; 4) opisuje etapy rozwoju demograficznego ludności na przykładach z wybranych państw świata; 5) ocenia konsekwencje eksplozji demograficznej lub regresu demograficznego w wybranych państwach; 6) charakteryzuje przyczyny i konsekwencje migracji ludności w różnych państwach; 9) charakteryzuje strukturę etniczną i narodowościową ludności świata; 11) charakteryzuje zróżnicowanie religijne ludności świata i ocenia wpływ religii na postawy społeczne i gospodarkę; 12) wskazuje przyczyny i konsekwencje upowszechniania się wybranych języków na świecie.

1. Wyjaśnij pojęcia: eksplozja demograficzna - …………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………..

rewolucja agrarna - ……………………………………………………..……………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………..

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

kolos demograficzny - ……………………………………………….………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………..

implozja demograficzna - …………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………..

ekumena - ……………………………………………………………………………………..…………….

………………………………………………………………………………………………………………………..

anekumena - ……………………………………………………………………………………..………….

………………………………………………………………………………………………………………………..

suburbia - ……………………………………………………………………………………….…………….

……………………………………………………………………………….………………………………………..

2. Geografia ludności w dużej mierze bazuje na liczbach, miernikach i wskaźnikach. Wyjaśnij (słownie lub w postaci wzorów) jak oblicza się następujące wskaźniki:

a) Przyrost naturalny

b) Wskaźnik urodzeń

c) Wskaźnik zgonów

d) Wskaźnik przyrostu naturalnego

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

e) Wskaźnik dynamiki

f) Współczynnik feminizacji i maskulinizacji

g) Gęstość zaludnienia

h) Saldo migracji

i) Przyrost rzeczywisty

Proponuję zrobić to sobie na oddzielnej kartce i powiesić nad biurkiem.

Takie zestawienia przed egzaminem a potem przed maturą są najcenniejsze

3. Ujemny przyrost naturalny w Europie odnotowuje się w krajach zachodnich

(np.Niemcy) oraz wschodnich (np. Ukraina). Czy w obydwu tych grupach państw przyczyna ujemnego (lub bliskiego zeru) wskaźnika urodzeń jest taka sama? Wyjaśnij na czym polega ewentualna różnica. …………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

4. Wśród poniższych wykresów zamieszczono wykres przedstawiający zmiany współczynnika urodzeń oraz wykres przedstawiający zmiany współczynnika zgonów w pięciu fazach rozwoju demograficznego.

Wykres, na którym przedstawiono zmiany współczynnika urodzeń, oznaczono literą ..............,

natomiast wykres zmian współczynnika zgonów oznaczono literą ............... .

5. Na wykresie przedstawiono liczbę ludności Francji, Japonii, Nigerii, Rosji

i Ukrainy w latach 1990, 2000, 2010 (wymieniona kolejność krajów nie odpowiada ich kolejności na wykresie). Jaką literą oznaczono Rosję ………………. A jaką Ukrainę …………………?

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

6. Wykres przedstawia fazy rozwoju demograficznego ludności. Przyporządkuj do podanych poniżej faz rozwoju demograficznego odpowiednią tendencję kształtowania się liczby ludności.

I faza ………………… II faza ……………………. III faza……………… A. Stabilizacja lub regres liczby ludności. B. Gwałtowny wzrost liczby ludności (eksplozja demograficzna).

C. Niewielki wzrost liczby ludności. D. Gwałtowny spadek liczby urodzeń, pod koniec fazy stabilizacja liczby

zgonów.

7. Eksplozja demograficzna niesie ze sobą szybki wzrost liczby ludności danego państwa. Sam wzrost liczby ludności to oczywiście nie koniec. Jakie są dalsze skutki eksplozji demograficznej? (pogrupuj je na pozytywne i negatywne)

Skutki pozytywne Skutki negatywne

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

8. Zarówno wzrost jak i spadek liczby urodzeń pociąga za sobą konsekwencje dla państw i społeczności. Wymień negatywne i pozytywne skutki implozji demograficznej (regresu)

Skutki pozytywne Skutki negatywne

9. Piramida wieku i płci ludności przedstawia strukturę demograficzną jednego z krajów świata. Na jej podstawie sformułuj trzy cechy demograficzne społeczeństwa, dla którego wykonano tę piramidę.

1) ……………………………………………………………………………………………………………………

2) ……………………………………………………………………………………………………………………

3) …………………………………………………………………………………………………………………..

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

10. Na rozmieszczenie ludności na świecie mają wpływ czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze. Ten sam czynnik może mieć negatywny lub pozytywny wpływ na rozmieszczenie ludności. Uzupełnij poniższą tabelę wpisując po kilka obszarów (państwa lub regiony) w odpowiednie rubryki Czynnik Pozytywny wpływ Negatywny wpływ

Klimat

Gleby

Ukształtowanie terenu

Dostęp do wody

Surowce naturalne

Poziom rozwoju rolnictwa

Poziom rozwoju gospodarczego

Urbanizacja

Zamożność społeczeństwa

Sytuacja polityczna

Konflikty zbrojne

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

11. Oprócz czynników mających wpływ na rozmieszczenie ludności istnieją też czynniki, decydujące o tym, że dany obszar nie zostaje zamieszkany. Są to tzw. bariery osadnicze. Do każdej wymienionej bariery dopisz nazwy obszarów świata, na których występuje:

a. Bariera termiczna – …………………………………………………………………………….

b. Bariera świetlna – ……….………………………………………………………………………

c. Bariera wodna – ………………………………………………………………………………….

d. Bariera wysokościowa – …….……………………………………………………………….

e. Bariera ekologiczna – ……………………………………………………………………….…

12. Na podstawie mapy w podręczniku lub atlasie wymień obszary na świecie:

a. Najgęściej zaludnione

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

b. Najsłabiej zaludnione

………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………

13. Istnieje wiele podziałów migracji ze względu na różne kryteria. Wybierz 3 dowolne i opisz je na przykładzie konkretnego kraju/regionu.

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

14.Na wykresie przedstawiono stopę urodzeń i stopę zgonów oraz saldo migracji zagranicznych w 2007 r. w wybranych krajach oznaczonych literami A–F. Pogrupuj wymienione na wykresie kraje według wielkości przyrostu rzeczywistego, wpisując litery we właściwe miejsca

Kraje o dodatnim przyroście rzeczywistym: ………………………………….

Kraje o ujemnym przyroście rzeczywistym: …………………………………

15. Jakie są największe zagrożenia i jakie korzyści wynikające z przemieszczania się (migracji) ludności na świecie? Uzupełnij tabelę:

Państwa: Korzyści Zagrożenia

Emigracyjne (wyjazdowe)

Imigracyjne (przyjazdowe)

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

16. W dzisiejszych czasach bardzo dużo mówi się o migracji ludności muzułmańskiej do krajów Europy Zachodniej. Istnieją przeciwnicy i zwolennicy przyjmowania takich uchodźców również do Polski. Jakie jest Twoje zdanie na ten temat? …………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

17. Do wymienionych nazw ras ludzkich dopisz kolor (kolory) skóry ich

przedstawicieli:

a. Mongoidalna – ……………….……………………

b. Europeidalna – ……………….……………………

c. Negroidalna – …………….……….………………

d. Zambos – …………………….………………………

e. Mulat – ………………………………………..………

f. Metys - …………………………………………..……

18. Istniej wiele języków i dialektów na świecie. Jaki język jest obecnie najbardziej popularny na świecie (pod względem jego międzynarodowościowości a nie liczby mówiących nim osób)? …………………………………………………………………………………………………………………………

Co o tym zdecydowało?

…………………………………………………………………………………………………………………………

Jaki język dominował przed nim na terenie Europy?

…………………………………………………………………………………………………………………………

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

19. Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych rodzin i grup językowych w Europie.

Która z grup krajów oznaczonych na mapie sygnaturami A, B, C nie należy

do rodziny języków indoeuropejskich? ……………………

Który kraj oznaczony na mapie cyframi od 1 do 4 należy do innej grupy

językowej niż pozostałe? ………………….

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

20. Kraje wielonarodowościowe i jednolite narodowościowo – jakie są pozytywne a jakie negatywne strony takich państw? Pozytywne strony Negatywne strony

Jednolite narodowościowo

Wielonarodowościowe

21. Uzupełnij tabelę, które zbiera informacje o podstawowych religiach świata

religia Nazwa boga

Najw. księga

Najważniejsze założenia Obszary

dominacji

Judaizm

Chrześcijaństwo

Islam

Buddyzm

Hinduizm

Wiem, co trzeba

©Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

22. Która z wymienionych wyżej religii Twoim zdaniem ma największy wpływ na gospodarkę kraju? Poprzyj swój wybór argumentami. …………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

Życzę miłej pracy ☺ W listopadzie druga część działu