Future starts today – Dalton Plan as an answer for ... · Indywidualna ocena inteligencji i...

Przyszłość zaczyna się dziś – Plan Daltoński odpowiedzią na różnorodność potrzeb rozwojowych dzieci

Future starts today – Dalton Plan as an answer for diversity of children development needs

Lublin, 17 listopada 2017

Organizatorzy:

Partnerzystrategiczni:

Międzynarodowa konferencja naukowo-dydaktycznaInternational Science Conference

Magazyn Polskiego Stowarzyszenia Dalton

KALKULATOR

TYLKO U NASINTUICYJNIE I ŁATWO ZAPROJEKTUJWŁASNY ZESTAW MEBLOWY

ZAPROJEKTUJ I ZAMÓWSWÓJ WŁASNY ZESTAW MEBLOWY

WWW.MOJEBAMBINO.PL

Polskie Stowarzyszenie Dalton www.dalton.org.plOs. Pułanki 6, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski Tel. 41 2620976 (kom. 796 499 123) email: [email protected]

3

Spis treści

Katarzyna DryjasSłów kilka o nauczycielu daltońskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Roel RöhnerOcena i refleksja w Planie Daltońskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

dr Marta PawelecW drodze ku samodzielności, odpowiedzialności i współpracy przedszkolaków. Co pomaga, a co przeszkadza? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

ks. dr Jacek ŁukasiewiczIndywidualna ocena inteligencji i zdolności poznawczych – Skala Inteligencji Stanford-Binet 5 w praktyce diagnostycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

dr hab. Renata MichalakPlan Daltoński odpowiedzią na indywidualność rozwoju dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

dr Agata SowińskaBadania i innowacje w nauczaniu języka angielskiego w przedszkolach daltońskich w Polsce i na świecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Dorota CzerwonkaCoaching w przedszkolu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Justyna CholewińskaO tym, jak zarządzać placówką oświatową przy wdrażaniu Scrum In Educational Institutions (SCRUM IEI). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Joyce WierdaWarsztat pracy nauczyciela daltońskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Agata Juljańska, Kamila Szymańska Instrukcja czynnościowa, jako narzędzie pracy nauczyciela i ucznia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Joanna Kłosinska, Katarzyna PyrzyńskaRefleksyjny przedszkolak to prawdziwy diament. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Moje BambinoPomoce edukacyjne dedykowane realizacji Pedagogiki Planu Daltońskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

4

Katarzyna DryjasPrezes PS DaltonDyrektor Przedszkola Publicznego nr 16w Ostrowcu Świętokrzyskim

Słów kilka o nauczycielu daltońskim

Mija kolejny rok działalności Polskiego Stowarzyszenia Dalton w naszym kraju. Już sześć lat pracujemy i staramy się wspierać nauczycieli w realizacji wyzwań, jakie przed nimi stoją w ciągle zmieniającej się rzeczywistości. Staramy się pomagać w dosto-sowaniu działań edukacyjnych i warsztatu pracy nauczyciela do nowych potrzeb, a przede wszystkim do potrzeb rozwojowych wychowanków. Zawód nauczyciela to nigdy niekończąca się praca i doskonalenie. W wyniku dynamicznie zmieniającego się świata i technologii, nasi obecni wychowankowie różnią się od uczniów, z którymi pracowaliśmy kilkanaście czy też więcej lat temu. Również zmiany w podstawach programowych wymaga-ją systematycznej weryfikacji własnego warsztatu pracy. Obecna podstawa programowa bardzo mocno i wprost podkreśla samo-dzielność wychowanków. Jest to jeden z filarów edukacji daltoń-skiej.

Otrzymaliśmy misję edukacji młodego pokolenia i przygoto-wania do przyszłego życia. Nie wiemy jednak, w jakim świecie przyjdzie mu funkcjonować za 10 czy 20 lat. Jakie ukształtują się profesje, jakie będą potrzeby na rynku pracy? A jednak do tego musimy przygotować nasze dzieci. Przyszłość, która wydaje nam się tak odległa, zaczyna się dziś i w edukacji nie możemy na nią biernie czekać.

Kim powinien być zatem nauczyciel, a zwłaszcza na-uczyciel daltoński? Jakie cechy powinny go charakteryzo-wać, aby sprostał tym wyzwaniom?

W ramach Planu Daltońskiego głównym zadaniem nauczy-ciela jest instruowanie i uczenie poprzez odpowiadanie na pyta-nia zadawane przez poszczególne dzieci lub grupy dzieci. Na-uczyciel zmienia się z lidera procesu w coacha procesu, który tworzy uczniom warunki, w których będą mogli w naturalny dla nich sposób uczyć się. Dzieci nie mogą tylko reagować na inicja-tywę nauczyciela. Należy przenieść swoją dominację w klasie na ucznia, w myśl zasady: Nie rób za dziecko nic, co potrafi zrobić samo.

Nauczyciel daltoński ma szacunek do indywidualnych cech swoich wychowanków, czego wyrazem jest taka organizacja pracy w klasie, która różnicuje tempo pracy, czas pracy, a nawet temat. Zamiast wyjaśniać i tłumaczyć, co niejednokrotnie jest czasochłonne i mało efektywne, daje uczniom krótkie instrukcje. Nauczyciel daltoński nie udziela dzieciom pomocy bezpośred-niej, ale daje im czas na samodzielne myślenie i poszukiwanie rozwiązań. Posługuje się w tym celu metodą przeniesionej uwa-gi, której jednym z symboli w praktyce edukacyjnej może być m.in. sygnalizator. Metoda ta uczy dzieci zastanowienia się nad

problemem, określenia tego problemu, poszukiwania rozwiązań, zamiast oczekiwania na gotową odpowiedź.

Czy nauczyciele mogą zmienić siebie?Nie jest to zbyt łatwe, jeśli przyzwyczajeni jesteśmy do trady-

cyjnych rozwiązań i w takiej rzeczywistości pozostawaliśmy przez lata. To pewien proces, któremu powinna towarzyszyć re-fleksja nad własnym warsztatem pracy, chęć samorozwoju i przygotowanie własnego, personalnego planu tego rozwoju.

Warto tu zwrócić uwagę na niezbędne dla nauczyciela kom-petencje, takie jak: motywacja, profesjonalizm, refleksja, normy, etyka, a także umiejętności społeczne, interpersonalne, organiza-cyjne, dydaktyczne, pedagogiczne oraz umiejętność współpracy.

Najlepsi nauczyciele to nie tylko instruktorzy, to także men-torzy, którzy potrafią zaufać uczniowi, jego możliwościom, jego wiedzy o własnych potrzebach. Dzieci mają silne poczucie toż-samości, chcą być niezależne, skutecznie się komunikują, najle-piej uczą się w naturalny sposób i są bardzo mocno związane ze swoim światem. To doświadczenie jest najlepszym, rzeczywi-stym i jedynym nauczycielem.

Nauczyciela daltońskiego możemy porównać do ogrodnika. Ogrodnik wie, że nie powoduje wzrostu roślin. Rośliny rosną przecież same. Zarówno ogrodnik, jak i nauczyciel są odpowie-dzialni za stworzenie jak najlepszych warunków do tego proce-su.

W edukacji powinniśmy kreować zmiany. Uczeń musi wziąć odpowiedzialność za własną edukację, ponieważ jest jej właści-cielem, a nauczyciele muszą wziąć na siebie rolę ułatwienia tego dzieciom.

Aby te zmiany były skuteczne, ogromnie ważna jest współ-praca między nauczycielami. Czy w szkole, czy w przedszkolu, jest to proces dla całego zespołu – tego nauczycielskiego, jak i niepedagogicznego. To nie tylko narzędzia, które często widzi-my w klasie w formie wizualizacji, ale cała filozofia, wizja szkoły i strategia nauczania.

Myślimy dzisiaj za wiele o programach, a za mało o dzieciach. Plan Daltoński nie jest żadnym panaceum na niedomagania dy-daktyczne. Jest to droga, po której idąc, nauczyciel może rozwią-zać problemat psychologii dziecka, uczeń zaś problemat uczenia się. Plan Daltoński to nie tylko sposób na przygotowanie dziecka do kolejnych etapów edukacyjnych, ale również do życia, czyli do tego, do czego powinna przygotować szkoła.

Helen Parkhurst w swojej książce: Wykształcenie według Pla-nu Daltońskiego pisała:

Dopóki świat pedagogiczny nie uświadomi sobie prawdy, że program nauki nie jest głównym problemem społecznym, obawiam


5

1 Helen Parkhurst Wykształcenie według Planu Daltońskiego, Lwów-Warszawa 1928

się, że będziemy ciągle krępować naszą młodzież spoglądając na nią przez odwrotną stronę lunety.1

Pierwsza rzecz to usunięcie przeszkód, które stoją na drodze uczącego się. Tylko on sam wie, jakie są jego rzeczywiste trudno-ści i jeśli nie zdobędzie sprawności w ich rozwiązywaniu to na-uczy się je ukrywać. Tradycyjne systemy zadawalają się tylko czerpaniem z powierzchni, a nie z głębi energii ucznia. Naszym zadaniem jest dotarcie do tej głębi i wyzwolenie potencjału. Ce-lem tych działań będzie kształtowanie umysłu. Nie osiągnie się tego przez odrabianie pracy za dziecko, ale przez umożliwienie mu wykonania jej samodzielnie. Niezbędna jest zatem harmonia między nauczycielem i uczniem. Powierzenie dzieciom niezależ-ności, swoboda i poczucie odpowiedzialności – wszystko to za-mienia opór ucznia w zgodę, zainteresowanie nauką i pilność.

Plan Daltoński jest prostym, ekonomicznym sposobem na funkcjonowanie szkoły jako całości, jako zorganizowanej spo-

łeczności. Niezwykle istotne są tu warunki, w jakich uczniowie pracują i funkcjonują. Sprzyjające otoczenie daje dzieciom moż-liwość zarówno duchowego, jak i umysłowego rozwoju. Pomo-cą w tym rozwoju nie są same zadania powierzane uczniom przez nauczyciela, ale społeczne przeżycia, które towarzyszą wy-konywaniu tych zadań.

Nauczyciel powinien pamiętać, o czym pisała sama twórczy-ni Planu Daltońskiego, że kształcenie jest problemem ucznia, a nie nauczyciela. Wszystkie trudności, nad którymi pochyla się nauczyciel są następstwem trudności ucznia. Jeśli znikną trud-ności ucznia, rozproszą się też trudności nauczyciela. Będzie to jednak możliwe wtedy, kiedy cała organizacja szkoły zostanie dostosowana do potrzeb wychowanków, których obezwładnia i drażni przymus funkcjonowania w mechanizmie niedostoso-wanym do nich.

6

Roel RöhnerPrezes Dalton InternationalKonsultant ds. międzynarodowych – Dalton International

dr Marta Pawelec Wyższa Szkoła Ekonomii i InnowacjiW Lublinie

Ocena i refleksja w Planie Daltońskim

W drodze ku samodzielności, odpowiedzialności i współpracy przedszkolaków. Co pomaga, a co przeszkadza?

Jak powszechnie wiadomo w Holandii podjęliśmy próbę uszczegółowienia oryginalnych punktów wyjściowych stworzo-nych przez Helen Parkhurst. Ważnym ku temu powodem było przybliżenie naszych wartości pedagogiczno-dydaktycznych do nowej wizji edukacji.

Już dawno temu zdecydowaliśmy się zmienić rozpowszech-nione słowo wolność na odpowiedzialność, tak, aby lepiej przy-pasować interpretację do przestrzeni, którą Helen Parkhurst chciała stworzyć dla swoich uczniów. Jakiś czas temu odpowie-dzialność, samodzielność i współpraca zostały wzbogacone o REFLEKSJĘ.

Refleksja jest osobistym procesem. Chodzi w niej o własną pracę i własną opinię na temat tej pracy. Poza kształtowaniem opinii na temat swojej własnej pracy, uczniowie muszą również nauczyć się dzielić tym poglądem z innymi i go omawiać. Po-przez otrzymywanie informacji zwrotnej, słów uznania lub kryty-ki od innych uczniów oraz uczenie się, że należy to wszystko przemyśleć i zaakceptować, refleksja nabiera głębi.

Dodatkowo refleksja daje uczniom wgląd w ich własny spo-sób uczenia się. Odkrywają na przykład, jakie podejście najbar-

dziej im odpowiada i dlaczego. Kiedy dzieci mają wpływ na wła-sną pracę i biorą za nią odpowiedzialność, zyskują lepsze zrozumienie efektywności pracy i procesu uczenia się.

Istnieje jedna łatwa strategia nauczenia się procesu refleksji poprzez jego podział na trzy fazy: PRZED (faza orientacyjna), W TRAKCIE (faza monitorowania), PO (faza oceny).

W fazie orientacyjnej uczeń przygotowuje się do pracy, jaką ma wykonać. W fazie oceny patrzy wstecz na swoją pracę: Jak poszło? i Czego się nauczyłem?.

Faza monitorowania (proces w trakcie pracy) jest konieczna, jeśli uczniowie wyznaczyli sobie pewne cele i przyjęli plan na dłuższy okres, na przykład na tydzień lub na czas trwania projek-tu. Czas pomiędzy wykorzystany jest na przemyślenie, czy są na właściwej drodze, czy może plan należy zmodyfikować.

Warsztaty, które zaplanowałem przeznaczone są zwłaszcza dla nauczycieli, którzy pracują z najmłodszymi dziećmi. Podzielę się z wami wieloma przykładami konkretnych materiałów, a szczególną uwagę chciałbym zwrócić na różnicę pomiędzy oceną a refleksją.

Na ogół dorośli pragną, by dzieci były samodzielne, odpo-wiedzialne i by umiały współpracować, zarówno z dorosłymi, jak i rówieśnikami. Tymczasem zdarza się, że sami utrudniają dzie-ciom osiągnięcie tych celów. Co dzieciom przeszkadza, by sta-wały się samodzielne, odpowiedzialne i umiały współpracować? Co zrobić, by wspomóc ich w kształtowaniu tych cech? Jakie znaczenie mają idee Planu Daltońskiego?

Dr Marta Pawelec jest psychologiem oraz nauczycielem aka-demickim (adiunkt) w Wyższej Szkole Ekonomii i Innowacji w Lu-blinie. Posiada doświadczenie w pracy diagnostycznej i terapeu-tycznej z dziećmi w wieku przedszkolnym

oraz wczesnoszkolnym, w poradnictwie oraz psychoedukacji dla rodziców i nauczycieli, w poradnictwie i terapii rodzin. Prowadzi warsztaty i szkolenia dla rodziców oraz nauczycieli. Jest współau-torką programów profilaktycznych, adaptacyjno-integracyjnych, wychowawczych, a także dla uzdolnionych przedszkolaków. Po-dejmuje badania naukowe w tematyce: dyscypliny i dyscyplino-wania dzieci, czynników rozwojowych i wychowawczych w wie-ku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, manipulacji i szantażu emocjonalnego oraz hierarchii wartości od dzieciństwa do póź-nej dorosłości. Świadczy pomoc psychologiczną, indywidualną i grupową, dzieciom, ich rodzicom oraz nauczycielom.

Dr Marta Pawelec - Psycholog oraz nauczyciel akademicki (adiunkt) w Wyższej Szkole Ekonomii i Innowacji w Lublinie. Posiada doświadczenie w pracy diagno-stycznej i terapeutycznej z dziećmi w wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym, w poradnictwie oraz psychoedukacji dla rodziców i nauczycieli, w poradnictwie i terapii rodzin. Prowadzi warsztaty i szkolenia dla rodziców oraz nauczycieli. Jest współautorką programów profilaktycznych, adaptacyjno-integracyjnych, wychowaw-czych, a także dla uzdolnionych przedszkolaków. Podejmuje badania naukowe w tematyce: dyscypliny i dyscyplinowania dzieci, czynników rozwojowych i wychowaw-czych w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, manipulacji i szantażu emocjonalnego oraz hierarchii wartości od dzieciństwa do późnej dorosłości. Świadczy po-moc psychologiczną, indywidualną i grupową dzieciom, ich rodzicom oraz nauczycielom.


7

ks. dr Jacek ŁukasiewiczWyższa Szkoła Ekonomii i InnowacjiW Lublinie

Indywidualna ocena inteligencji i zdolności poznawczych – Skala Inteligencji Stanford-Binet 5 w praktyce diagnostycznej

Alfred Binet jest autorem narzędzia, można powiedzieć psy-chologiczno-pedagogicznego, służącego do identyfikacji dzieci z trudnościami w przyswajaniu wiedzy. Z czasem jego pionier-skie narzędzie zostało przekształcone w test psychologiczny przeznaczony do badania poziomu inteligencji dzieci i młodzie-ży. Nigdy jednak nie straciło ono indywidualnego podejścia w opisie i ocenie mocnych i słabych stron funkcjonowania po-znawczego badanych osób. W tym roku do rąk polskich psycho-logów trafiła najnowsza wersja tego testu – Stanford-Binet 5.

Narzędzie to może być stosowane w szczególności tam, gdzie zachodzi podejrzenie, że rozwój osoby badanej nie jest w pełni typowy (grupy specjalne, zaburzenia neurorozwojowe, wybitne uzdolnienia) oraz jako jedyne tak precyzyjnie różnicują-ce stopnie niepełnosprawności intelektualnej. Referat/wystąpie-nie prezentuje wszystkie obszary funkcjonowania poznawczego i społecznego, które stanowią przedmiot badania wspomnia-nym testem. W klinicznej interpretacji wyników badania nadal

w wyjątkowy sposób podkreśla się indywidualne podejście w ocenie wykonanych zadań i wypowiedzi badanego.

Ks. dr Jacek Łukasiewicz SCJ jest psychologiem oraz nauczy-cielem akademickim (adiunkt) w Wyższej Szkole Ekonomii i In-nowacji w Lublinie. Posiada doświadczenie w pracy diagno-stycznej i terapeutycznej z młodzieżą i dorosłymi, w tym z osobami głuchymi. Tematyka podejmowanych przez niego ba-dań to: osobowość, rozwój poznawczy, społeczno- -emocjonal-ny oraz rehabilitacja osób z wadą słuchu, wykorzystanie metod projekcyjnych w badaniu osobowości dzieci i młodzieży oraz psychologia kolorów.

Ks. dr Jacek Łukasiewicz SCJ - psycholog oraz nauczyciel akademicki (ad-iunkt) w Wyższej Szkole Ekonomii i Innowacji w Lublinie. Posiada doświadczenie w pracy diagnostycznej i terapeutycznej z młodzieżą i dorosłymi, w tym z osoba-mi głuchymi. Tematyka podejmowanych przez niego badań to: osobowość, roz-wój poznawczy, społeczno-emocjonalny oraz rehabilitacja osób z wadą słuchu, wykorzystanie metod projekcyjnych w badaniu osobowości dzieci i młodzieży oraz psychologia kolorów.

8

dr hab. Renata MichalakUniwersytet im. A. Mickiewiczaw Poznaniu

Plan Daltoński odpowiedzią na indywidualność rozwoju dziecka

Nauczanie zindywidualizowane – zakres pojęcia.W definicjach nauczania zindywidualizowanego zwykle

wskazuje się na konieczność dostosowania procesu kształcenia do zróżnicowanych potrzeb uczniów. Ważnym kryterium oceny strategii dydaktycznych w kontekście tak pojmowanej indywidu-alizacji staje się różnorodność, zróżnicowanie czy wielość.

W tym kontekście indywidualizacja ujmowana jest jako fun-damentalna zasada nauczania, która wyrasta z filozofii personali-stycznej, nakierowanej na rozwój każdej indywidualnej jednost-ki. Jej istota tkwi w dążeniach do maksymalizacji potencjału tkwiącego w każdym uczniu. Tak ujęta działalność edukacyjna ukierunkowana jest na potrzeby pojedynczych uczniów, nie tra-cąc przy tym z pola potrzeb całej grupy.

Indywidualizacja jest zasadą niezbędną dla osiągnięcia celów kształcenia poprzez uwzględnianie różnic między uczniami głównie w zakresie: (1) zasobów wiedzy, umiejętności, doświad-czeń; (2) dynamiki procesów poznawczych i społeczno-emocjo-nalnych; (3) pasji i zainteresowań; (4) ciekawości poznawczej i motywacji do uczenia się; (5) preferencji sensorycznych i strate-gii uczenia się; (6) funkcjonowania społeczno-emocjonalnego; (7) warunków środowiskowych i społeczno-kulturowych, w ja-kich przebiega ich rozwój (Michalak, 2017, s. 50).

W refleksjach na temat istoty i zakresu nauczania zindywidu-alizowanego należy zwrócić uwagę na dwa aspekty tego zjawi-ska. Po pierwsze, nauczanie zindywidualizowane to indywidual-ne prawo ucznia posiadającego specjalne potrzeby edukacyjne. Po drugie, nauczanie zindywidualizowane to prawo każdego ucznia do uczestnictwa w procesie kształcenia, który umożliwi mu rozwój swojego potencjału. Koniunkcja obu tych perspek-tyw tworzy koncepcję nauczania zindywidualizowanego, rozu-mianego jako fundamentalne prawo człowieka do procesu kształcenia optymalnego dla jego indywidualnych zasobów i preferencji. Wyraża się ona w kreacji wzbogaconego środowi-ska edukacyjnego, w którym jest miejsce dla każdego ucznia.

Zindywidualizowane nauczanie można realizować w wymia-rze ilościowym i jakościowym. W pierwszym przypadku, to sami nauczyciele podejmują działania zmierzające do optymalizacji warunków edukacyjnych. W praktyce przyjmuje to wymiar zmian w zakresie form i metod pracy, treści, ilości i poziomu trudności zadań, sposobu monitorowania i oceniania postępów uczniów.

Jakościowe nauczanie indywidualizowane jest procesem szerszym zakresowo i znacznie trudniejszym, bo wymaga współ-pracy między nauczycielami, rodzicami, a przede wszystkim sa-mymi uczniami. Nauczyciel pełni tu jedynie rolę doradcy i asy-stenta, a uczeń w zasadzie przejmuje kontrolę nad własnym procesem uczenia się (Michalak, 2017, s. 52).

Jakościowe podejście do indywidualizacji wyraża się zatem w organizacji systemu wsparcia, w którym każdy uczeń ma indy-widualny plan nauki, oparty na jednostkowych potrzebach, zain-teresowaniach i kompetencjach. Zapewnienie takiego poziomu indywidualizacji jest nie lada wyzwaniem dla nauczycieli. Eg-zemplifikacją jakościowego podejścia do indywidualizacji kształ-cenia jest zapewne koncepcja Planu Daltońskiego.

Istota koncepcji Planu Daltońskiego.Koncepcję Planu Daltońskiego, jak powszechnie wiadomo,

stworzyła H. Parkhurst w odpowiedzi na wyzwania, przed jakimi stanęła podejmując rolę nauczyciela, a następnie tworząc w 1919 roku szkołę laboratoryjną w Dalton (Röhner, 2010). Zróż-nicowane potrzeby rozwojowe i edukacyjne jej uczniów wynika-jące głównie z ich wieku, doświadczeń i kondycji psychofizycz-nej, stały się kontekstem poszukiwania niestandardowych dróg i strategii kształcenia. Autorka dążyła do zastąpienia nauczania masowego nieskrępowanym uczeniem się dzieci, zgodnym z ich indywidualnym tempem rozwoju, potrzebami i możliwo-ściami. W związku z tym postawiła na edukację, która dociera do każdego indywidualnego dziecka. Metodykę oddziaływań edu-kacyjnych wyznacza zaś dogłębnie rozumiany indywidualizm, który przejawia się we wszystkich formach relacji nauczyciela z uczniem.

Amerykańska nauczycielka niezwykle prężnie wdrażała swą koncepcję w codzienność edukacyjną szkoły, a swe doświadcze-nia opisała w książce pt.: Wykształcenie według planu daltoń-skiego, która została opublikowana już w 1922 roku (Dryjas, 2012).

Plan Daltoński jest strategią docierania do umysłu i serca każ-dego ucznia. Choć stwierdzenie to brzmi dość poetycko, kryje w sobie sedno procesu kształcenia wyznaczonego ściśle okre-ślonymi zasadami. Należą do nich: wolność, samodzielność i współpraca. Istota edukacji według Planu Daltońskiego tkwi za-tem w rozwijaniu u dzieci umiejętności korzystania ze swobody, ale jednocześnie w kształtowaniu odpowiedzialności oraz part-nerskiego współbycia. Dzieci nabywają tych kompetencji na drodze samodzielnego eksplorowania świata społeczno-mate-rialnego, a nie tłumaczenia i wyjaśniania nauczyciela, którego pomoc może stać się zbyt natarczywa i eliminująca inicjatywę.

Ważnym narzędziem organizacji przestrzeni doświadczeń rozwojowych dzieci w omawianej koncepcji jest wizualizacja procesu kształcenia, obiektów uczenia się, czasu, działań i sposo-bów realizacji zadań. Jest to szczególnie pomocne w myśleniu i działaniu dziecka oraz autokontroli. Warto tu także podkreślić głęboki szacunek dla godności dziecka, który wyraża się we


9

wspieraniu jego własnej i nieskrępowanej aktywności oraz wie-lostronnego zaangażowania, a także w zaufaniu do możliwości.

W kontekście podjętych tu rozważań należy zwrócić uwagę na to, że dla autorki koncepcji zasada indywidualizacji jest me-chanizmem rozwoju dzieci. Wiarę w słuszność takiego podejścia czerpała nie tylko z własnych doświadczeń, ale także z kontak-tów z Marią Montessori. Ich współpraca miała niewątpliwie ogromny wpływ na poglądy H. Parkshust, a zwłaszcza na ko-nieczność indywidualnego podejścia do ucznia i drogi jego roz-woju, jako warunku sine qua non skuteczności procesu kształce-nia (Kupisiewicz, 2012). W związku z tym przebieg i jego dynamika jest wynikiem wyboru jednej z wielu propozycji, w za-leżności od tego, czym dziecko pragnie się zająć, gdzie, jak i z kim.

W modelu kształcenia konstruowanym na zasadach Planu Daltońskiego treści są niejednorodne, proces dominuje nad wy-nikiem, procedury poznawcze nad materiałem faktograficznym i nazewniczym, a koncepcja nauczania i uczenia się zakłada róż-norodność osiągnięć i głęboką indywidualizację.

Kilka argumentów na podsumowanieIndywidualizacja nauczania nie jest zatem zjawiskiem no-

wym w przestrzeni dyskursu edukacyjnego. Na przełomie XIX i XX wieku staje się centralną kategorią wielu koncepcji i prądów aktywnego nauczania, do których należy Plan Daltoński. Zrywają one z masowym kształceniem w myśl zasady: wszystkim tyle samo, to samo i w tym samym czasie.

Obecnie zasada indywidualizacji nabiera dodatkowej mocy w kontekście niezwykle dynamicznego rozwoju neuronauk. Naj-nowsze badania nad mózgiem odsłaniają niepowtarzalność strukturalną i funkcjonalną tego narządu, czyniąc każdego uczą-cego się wyjątkową osobą. Tym samym dostarczają uzasadnień dla praktyki edukacyjnej opartej na tworzeniu zróżnicowanego co do treści i formy środowiska edukacyjnego.

Wyniki najnowszych badań nad mózgiem pokazują, że mózg ludzki ma charakter bardziej indywidualny niż uniwersalny. Ak-tywność neuronalna jest różna u poszczególnych osób, nawet wtedy, gdy wykonują identyczne zadania. Innymi słowy, ludzie

różnią się funkcjonalnymi profilami mózgowymi (Finn i in., 2015). Badacze odkryli, że najwięcej połączeń unikatowych występuje w korze przedczołowej i ciemieniowej. Niewielkie różnice w po-łączeniach występują w pierwotnej korze wzrokowej, płacie cie-mieniowym i móżdżku. Ponadto dowiedli, że ludzie różnią się nie tylko aktywnością mózgową, ale i zdolnościami umysłowymi.

W tym kontekście warto wspomnieć teorię wielorakiej inteli-gencji autorstwa H. Gardnera (1991, 1993, 2001), który przyjął, że każdy z typów inteligencji powstaje w odrębnym module mó-zgowym. H. Gardner wyróżnił siedem rodzajów inteligencji (zdolności umysłowych), z których każdy wiąże się z konkretnym zestawem zdolności.

Neuronaukowcy pokazują także, że proces przyswajania in-formacji zachodzi w określonym cyklu neuronalnym i przebiega od wrażeń poprzez postrzeżenia i pojęcia aż do działania. Każdy jego etap wyróżnia się określoną specyfiką i wiąże się z aktywno-ścią określonej części kory mózgowej. To właśnie ich znajomość pozwala zaplanować odpowiedni i indywidualny system wspar-cia edukacyjnego (Błaszak, Przybylski, 2010, s. 22-23).

Wyniki badań nad mózgiem dzieci zmieniają także myślenie o ich potencjale intelektualnym i roli wsparcia edukacyjnego. Przyniosły one zaskakujące odkrycia dotyczące sposobów, w ja-kich płody, niemowlęta i małe dzieci uczą się i myślą. W ich kon-tekście przyjmuje się, że dzieciństwo jest okresem krytycznym dla kształtowania struktury i funkcji mózgu z uwagi na jego nie-samowitą wrażliwość na określony typ bodźców i jednocześnie większą wrażliwość na zranienia ze strony czynników środowi-skowych (zob. Boleyn-Fitzgerald 2010; Borkowska, Domańska, 2011; Churchland, 2013; Eliot, 2010; Gopnik i in., 2004; Petlak, Za-jacova 2010 i inni). Takie zależności dotyczą głównie procesów kształtowania funkcji wzrokowych, słuchowych i ruchowych, które stanowią podstawę poznawania i uczenia się dzieci.

Mózg ludzki pracuje zatem w sposób indywidualny oraz w indywidualny sposób selekcjonuje oraz reaguje na bodź-ce. W związku z tym uczący się wymagają zróżnicowanych wa-runków edukacyjnego wsparcia. Takie wsparcie tworzy dzieciom odpowiednio wdrażana koncepcja Planu Daltońskiego.

Dr hab. Renata Michalak – adiunkt na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Główne obszary zainteresowań naukowych: dy-daktyka konstruktywistyczna, strategie kształcenia aktywizującego, kompetencje poznawcze uczniów, zintegrowana edukacja elementarna, adaptacja rozwojowa, eduka-cja przyrodoznawcza i ekologiczna, zrównoważony rozwój oraz neuropedagogika. Autorka wielu publikacji. Współrealizatorka czterech międzynarodowych projektów do-tyczących kształcenia nauczycieli przyrodoznawstwa (TEMPUS), koncepcji tworzenia, wdrażania oraz ewaluacji szkolnych programów kształcenia (SOKRATES), a także tworzenia grupy ekspertów do pracy z ofiarami przemocy domowej (TASK-FORCE) i utworzenia sieci struktur wspierania ofiar przemocy (NETWORK).

BibliografiaBłaszak M., Przybylski Ł. (2010) Rzeczy są dla ludzi. Niepełnosprawność i idea uniwersal-nego projektowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ScholarBoleyn-Fitzgerald M. (2010) Obrazy naszego umysłu. Katowice, Wydawnictwo Sonia DragaBorkowska A. R., Domańska Ł. (2011) Plastyczność mózgu. (W:) Ł. Domańska, A. R. Churchland P.S. (2013) Moralność mózgu. Co neuronauka mówi o moralności. Kraków: Copernicus Center PressDryjas K. (2012) Plan daltoński w Polsce. (W:) Międzynarodowa konferencja Edukacja według planu daltońskiego – wiedza i praktyka, ŁódźEliot L. (2010) Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg w pierwszych pięciu latach życia., Poznań, Media RodzinaFinn E.S., Shen X., Scheinost D., Rosenberg M.D., Huang J., Chun M., Papademetris X., Constable R.T., Functional connectome fingerprinting: identifying individuals using pat-terns of brain connectivity. “Nature Neuroscience”, 2015, 18, pp. 1664–1671Flynn J. (2012), O inteligencji inaczej. Czy jesteśmy mądrzejsi od naszych przodków. So-pot: Wydawnictwo Smak Słowa

Gardner H. (1991) The unschooled mind: How children think and how schools should te-ach. New York: Basic BooksGardner H. (1993) Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce. Poznań: Media RodzinaGardner H., Kornbaher M. L., Wake W. K. (2001) Inteligencja. Wielorakie perspektywy. Warszawa: WSiP Gopnik A., Meltzoff A.N., Kuhl P.K. (2004) Naukowiec w kołysce. Czego o umyśle uczą nas małe dzieci. Poznań: Media RodzinaKupisiewicz C. (2012) Z dziejów teorii i praktyki wychowania. Karaków: Wydawnictwo ImpulsMichalak R. (2017) Indyvidualization as the fundamental principle of educational proce-edings. The neurocognitive perspective. “Journal of Gender and Power”, Vol. 7, nr 1Petlak E., Zajacová J. (2010) Rola mózgu w uczeniu się. Kraków: Wydawnictwo PETRUSRöhner R. (2010) Jak dziś wygląda plan daltoński. „Bliżej Przedszkola”, nr 3 (114)Röhner R., Wenke H. (2011) Pedagogika planu daltońskiego. Łódź, Wydawnictwo Sor--Man

10

dr Agata SowińskaWyższa Szkoła Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I w Poznaniu

Badania i innowacje w nauczaniu języka angielskiego w przedszkolach daltońskich w Polsce i na świecie

Innowacje w ELT w przedsionkach Planu DaltońskiegoSzkoła i system edukacji wymagają zarówno stabilizacji, jak

i zmian. Stabilizacja jest potrzebna w systematycznym i przemy-ślanym wdrażaniu kształcenia i szkolenia ucznia, w zakresie jego osobistych możliwości i potrzeb współczesnego świata. Zmiana polega na optymalizacji procesu edukacyjnego i poszukiwaniu odpowiedzi na wiele wyzwań stojących przed współczesnym człowiekiem i społeczeństwem. Zmiany są instytucjonalne, od-górne, czasami określane jako reforma. Istnieją jednakowe zmia-ny, sformalizowane i nieformalne, zainicjowane przez indywidu-alnych nauczycieli lub zespoły nauczycielskie, na przykład zespoły nauczycieli daltońskich.

Działalność dydaktyczna i edukacyjna przełamuje stereotypy, dając procesowi edukacyjnemu wymiar twórczy, inspirujący uczniów do bardziej zaangażowanego działania. Kreatywna zmiana jest niezwykle pożądaną innowacją nie tylko w dzisiej-szym życiu gospodarczym i społecznym, ale także w szkole. Co więcej, jest ona dostępna dla każdego twórczego nauczyciela wdrażającego innowacyjne metody w obrębie Planu Daltońskie-go podczas lekcji języka angielskiego. Takie metody opierają się na trzech podstawowych założeniach Pedagogiki Planu Daltoń-skiego: wolności, odpowiedzialności i współpracy.

Te trzy założenia mają podstawowe znaczenie przy wdraża-niu innowacyjnych metod ELT z uczniami. Wśród nich znajdują się między innymi metody oparte na teorii wielorakich inteligen-cji w procesie nauczania języka angielskiego, ze specjalnie do-stosowanymi do potrzeb i umiejętności językowych uczniów ćwiczeniami.

Liczne propozycje tych ćwiczeń zostaną opublikowane, jako bogaty załącznik do raportów badawczych, wraz z opisem całe-go programu innowacyjnego, podczas realizacji rozszerzonego programu nauczania języka angielskiego w przedszkolach dal-tońskich w Polsce, Holandii i Chinach. Ten innowacyjny program o nazwie: Let’s Daltonize English classes umożliwi dziecku w sposób naturalny nabycie języka angielskiego, jednocześnie harmonizując z jego rodzajem inteligencji. Zostaną także przed-stawione specjalne materiały, które umożliwią uczniom w przed-szkolach daltońskich nabywanie języka angielskiego w efektyw-ny i naturalny sposób.

Tak stworzony model wspiera rozwój społeczno-emocjonal-ny, fizyczny, językowy i kognitywny, w tym także matematyczny, werbalno-językowy i twórczy każdego ucznia. Innowacyjnemu podejściu będzie towarzyszył program badawczy, który zostanie opublikowany na stronie internetowej Dalton International.

Badania innowacyjnych przedszkoli ELT w Planie Dal-tońskim

Jedną z najbardziej nowoczesnych innowacji dzisiejszej pe-dagogiki jest niewątpliwie Plan Daltoński. Laboratoryjny Plan Daltoński już w XX wieku został odświeżony i dostosowany do potrzeb nowej rzeczywistości szkolnej. Z tych względów, ko-nieczne jest przeprowadzenie badań nad Pedagogiką Planu Dal-tońskiego i jej funkcjonowaniem w nauczaniu języka angielskie-go w przedszkolach. Badania będą prowadzone wspólnie z Roelem Röhnerem, prezesem Dalton International, we współ-pracy z Austrią, Holandią reprezentowaną przez Annemarie We-nke i Polską.

Przedmiotem niniejszych badań jest wdrożenie Pedagogiki Planu Daltońskiego w nauczaniu języka angielskiego w przed-szkolach, a szczególnie w procesie wdrażania innowacyjnego programu: Let’s Daltonize English classes.

Przykładem jednostki i środowiska jest przedszkole daltoń-skie w Holandii, Chinach i Polsce. Celem badań będzie zidentyfi-kowanie organizacji, przebiegu i skuteczności nauczania języka angielskiego wraz z wnioskami dla teorii i praktyki. Efekty inno-wacyjnego nauczania języka angielskiego będą mierzone przy użyciu takich narzędzi badawczych, jak kwestionariusz, ankiety i raport z obserwacji w poznańskim przedszkolu.

Przedstawiony ponad sto lat temu Plan Daltoński Helen Par-khurst, ponownie odkryty i wzbogacony o nowe innowacyjne metody edukacyjne, ma znaczną szansę na rozwój. Realizowany podczas w lekcji języka angielskiego w połączeniu z nowatorski-mi technikami nauczania z pewnością sprawi, że odświeżony proces edukacyjny stanie się nowym wyzwaniem, zarówno dla nauczycieli, jak i uczniów.

W edukacji w XXI wieku Plan Daltoński jest jednym ze źródeł zmian, reform w systemie edukacji, organizacji, programie, pro-cesie, podręcznikach i zasobach dydaktycznych. Wszelkie zmiany i innowacje mają na celu poprawę jakości procesu edukacji. W tym kontekście duże znaczenie ma Pedagogika Planu Daltoń-skiego wraz z jej funkcjonowaniem w procesie nauczania języka angielskiego.

Dr Agata Sowińska zajmuje się dydaktyką języka angielskiego, problematy-ką z zakresu pedagogiki ogólnej, metodyką języka angielskiego. Magister filologii angielskiej, doktor nauk społecznych w zakresie pedagogiki, członek platformy badawczej Dalton International, członek Polskiego Stowarzyszenia Dalton. Autor-ka książki: Innowacje w edukacji języka angielskiego w liceach ogólnokształcących wydawnictwa Episteme Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie.


11

Dorota CzerwonkaNiezależny konsultant, szkoleniowiec i coach edukacyjny

Coaching w przedszkolu? Zaczynamy, pst…

Proszę o ciszę, pst!Na początku słów kilka o ciszy, a właściwie o milczeniu. Żeby

uczestniczyć w prawdziwym dialogu, żeby budować zaufanie i bliskość, trzeba nauczyć się wyłączać mówienie. Żeby usłyszeć, dowiedzieć się, zrozumieć – trzeba milczeć. Nauczyciele wiedzą o tym doskonale. Kiedy chcemy przekazać dzieciom coś ważne-go, zachęcamy je do dłuższej lub krótszej chwili skupienia słowa-mi: kładziemy paluszek na ustach, zamykamy buzie na kłódeczki lub podobnymi. Używamy też magicznego zaklęcia: chcę po-wiedzieć kilka słów…, a dzieci odruchowo odpowiadają: my słu-chamy, a ty mów. Wyćwiczone, przyzwyczajone odwracają się w naszym kierunku, patrzą na nas, wyciszają się, oczekują… A my wtedy wiemy, że słuchają, że możemy przekazać im to, co warte usłyszenia.

Nauczyciel, który chce stosować w pracy z dziećmi metodę coachingu, otwiera się na sytuację odwrotną. Z autentyczną cie-kawością i respektem podchodzi do kilkulatka, który – czasami nie wprost – z przejęciem mówi mu: chcę powiedzieć kilka słów…. Jest to zawsze znak dla takiego nauczyciela, że to on w tej chwili zamyka buzię na kłódeczkę. Teraz może rozpocząć się to, co w coachingu najważniejsze: słuchanie.

Czasem w relacji z dzieckiem pojawia się inne milczenie, kie-dy zapytane przez nas dziecko nie mówi nic. Nauczyciel-coach zanim zada kolejne pytanie lub zanim będzie zachęcał do udzie-lenia odpowiedzi – pomilczy razem z dzieckiem. Cisza, która za-trzyma nas na chwilę, będzie oznaczała aprobatę dla milczenia dziecka. Będzie wyrazem naszego oczekiwania i zainteresowania tym, co może nastąpić. Będzie świadczyła o szacunku do dziec-ka, które przecież ma prawo nic nie mówić. Ma?

Pst! czyli: pytaj, słuchaj, towarzysz!W tych trzech literkach: P, S, T – chciałam streścić to, co w co-

achingu najważniejsze.Pytaj. Coaching zakłada, że to coachee1 wie, czego potrze-

buje, żeby się rozwijać. Ma też odpowiednie zasoby, chociaż czę-sto są one ukryte lub z różnych powodów niewykorzystywane. Zadaniem coacha jest zadawać pytania, które pomagają co-achee poznać lepiej siebie i swoje możliwości. Jedne z najważ-niejszych pytań to te, które pomagają w określeniu celu. Nauczy-ciel stosujący metodę coachingu, chociaż na zajęcia przychodzi z określonymi własnymi celami, to jest otwarty na to, aby każde dziecko wyznaczyło sobie własny cel. Bez tego dziecko nie przej-mie w pełni odpowiedzialności za realizację działań.

W Planie Daltońskim tak ważne są odpowiedzialność i wol-ność – podejście coachingowe ułatwia budowanie tego filaru. Po określeniu celu dziecko dzięki kolejnym pytaniom stawianym przez nauczyciela-coacha zastanawia się nad swoją sytuacją,

możliwościami, nad sposobami osiągnięcia celu, by na końcu wybrać drogę, która mu najbardziej odpowiada. Taką, za którą bierze odpowiedzialność na miarę swoich możliwości. Pytaj, za-tem – uruchom refleksję dziecka, wesprzyj jego naturalną chęć rozwoju, pomóż rozpoznać własne zasoby i dążenia, pomóż re-alnie zaplanować. Uruchom wolność i odpowiedzialność.

Słuchaj. Coach podąża za swoim coachee. Nauczyciel-coach podąża za dzieckiem. Nie ma z góry przygotowanych odpowie-dzi. To dziecko prowadzi, ponieważ to ono wie, czego potrzebu-je. Nauczyciel-coach różni się od innych coachów tym, że wy-znacza ogólny cel, do którego chce doprowadzić swojego ucznia. Zatem jego słuchanie też różnić się będzie od słuchania innych coachów. Będzie bowiem uważny również na to, aby dziecko w trakcie realizacji swojej ścieżki rozwoju, osiągało niejako przy okazji cele edukacyjne stawiane mu przez nauczy-ciela. Równocześnie jako coach będzie pamiętał, że celem nad-rzędnym dla ucznia nie jest cel określony przez nauczyciela czy system, lecz ten, który wyznaczył sobie uczeń sam. Dzięki uważ-nemu słuchaniu nauczyciel-coach będzie wiedział czy cel ten jest ambitny i realny.

Towarzysz. Jeżeli chcesz być nauczycielem-coachem, bądź przy dziecku tak, jak coach jest przy swoim coachee. Motywuj, wspieraj, dopytuj o osiągniecia i niepowodzenia. Pomóż tworzyć własne przepisy na sukces oraz budować na błędach. Nie oce-niaj, nie radź, nie pouczaj. Dziel się doświadczeniem pamiętając, że twoje doświadczenia to przeszłość, a przed twoim coachee--dzieckiem jest przyszłość. Coś, co jeszcze nigdy nikomu nie zda-rzyło się w taki niepowtarzalny sposób. Towarzysz – bądź przy dziecku i akceptuj je takim, jakie jest.

A co na zakończenie? Ups…Na zakończenie do dwóch najważniejszych liter: P(ytaj) i S(łu-

chaj) dorzucam jeszcze U jak UFAJ.Ufaj dziecku. Ufaj, że Twój uczeń, Twoja uczennica zna siebie,

chce się rozwijać i zmieni ten świat na lepszy. Zrobi to między innymi dzięki temu, że Ty właśnie dziś jej/jemu zaufałaś/zaufałeś. Powodzenia.

Dorota Czerwonka - pedagog, niezależny szkoleniowiec i coach edukacyjny.

Źródłem jej doświadczenia jest ponad 20 lat pracy z dziećmi w przedszkolu i w szko-

le podstawowej, zarządzanie placówkami edukacyjnymi, a przede wszystkim towa-

rzyszenie w rozwoju własnym dzieciom: Szymonowi, Łukaszowi i Oli. Absolwentka

Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wszechnicy UJ, licznych

kursów Ośrodka Rozwoju Edukacji oraz dwóch szkół coachingu (ORE i NdO).

Jako coach współpracuje z przedszkolami, szkołami oraz placówkami wspierają-

cymi rozwój nauczycieli i wychowawców. Prowadzi coaching indywidualny dla dy-

rektorów warszawskich placówek. Sensem jej pracy jest dzielenie się wiedzą i do-

świadczeniem z osobami, które pragną budować i rozwijać dwupodmiotowe relacje

z dziećmi.

12

Justyna CholewińskaProduct Owner, trener, coach, dyrektor przedszkoli

O tym, jak zarządzać placówką oświatową przy wdrażaniu Scrum In Educational Institutions (SCRUM IEI)

SCRUM IEI to......model zarządzania placówką oświatową oparty o kulturę

organizacji zbudowanej na wartościach, zasadach i ustalo-nych regułach.

...planowanie, realizacja i ewaluacja zadań placówek oświatowych poprzez pracę zespołową nauczycieli.

...stymulowanie do rozwoju każdego członka Zespołu Scrumowego, doskonalenie pracy opartej na założeniach or-ganizacji uczącej się.

• Innowacyjny model zarządzania placówką oświatową.• Pracę zespołową nauczycieli, opartą na wartościach.• Łatwy i przejrzysty sposób nadzoru pedagogicznego

nad ewaluacją, obserwacją zajęć, wspomaganiem na-uczycieli, kontrolą przepisów prawa oświatowego i pro-wadzenia systematycznego monitoringu.

• Proste narzędzia przedstawiania planu rozwoju placów-ki oraz planu nadzoru pedagogicznego.

SCRUM IEI to szkielet dla reguł i zasad, które pomagają stworzyć własny proces realizacji zadań, odpowiadający potrze-bom danej placówki oświatowej. Umożliwia on pracownikom placówek oświatowych wykonywanie zadań w sposób systema-tyczny i jednocześnie elastyczny. Wskazuje na wykonywanie działań według określonych standardów. Głównym celem ta-kiej metodyki zarządzania w oświacie jest kreowanie wartości działań podczas ich przygotowania i realizacji. Struktura Scru-ma składa się z działających zespołów oraz związanych z nimi ról, zdarzeń i reguł postępowania. Sercem Scruma jest Sprint, traktowany jako ograniczenie czasowe (czas trwania jest z góry określony i trwa od tygodnia do miesiąca). Sprint mieści w sobie wszystkie zdarzenia: Planowanie Sprintu, Codzienny Scrum, Przegląd Sprintu i Retrospektywy. Wszystkie elementy wchodzące w skład Scruma służą konkretnym celom i wszystkie są niezbędne do osiągnięcia sukcesu w stosowaniu SCRUM IEI.

Teoria SCRUM IEI opiera się o trzy filary: przejrzystość, sprawdzenie i adaptacja.

• Przejrzystość umożliwia placówce oświatowej osiągnię-cie stanu, w którym wiadomo co?, kto?, w jakim celu?, według jakich zasad? wykonuje i jakie osiąga rezultaty.

• Sprawdzenie i adaptacja umożliwiają refleksyjne podej-ście do napotykanych problemów z nastawieniem na natychmiastową korektę działań, które wymagają mody-fikacji rozwiązań.

Zespoły Scrumowe opierają się na wartościach takich jak: odwaga, otwartość, szacunek, zaangażowanie, nastawienie

na realizację celów. Zespoły są wielofunkcyjne i samoorganizu-jące się, biorą odpowiedzialność za realizację zadań. Podstawo-wy cykl SCRUM IEI zawiera w sobie elementy oparte o nastę-pujący cykl: PLANOWANIE – REALIZACJĘ – SPRAWDZENIE – ADAPTACJĘ.

W placówce funkcjonują Zespoły Scrumowe. W skład zespołu wchodzą osoby pełniące różne funkcje, czyli Role Scrumowe:

• Product Owner – Właściciel Zadań – funkcję tę pełni zazwyczaj dyrektor,

• Scrum Master – Lider Zespołu, • Zespół Realizacyjny – Zespół Pedagogiczny: nauczy-

ciele i pracownicy pedagogiczni oraz Zespół Wspoma-gający: pracownicy niepedagogiczni (jeśli powołujemy dla nich zespół).

Zespoły Scrumowe spotkają się na tzw. Zdarzeniach w SCRUM IEI.

• Planowanie Sprintu – spotkanie, na którym Zespół Scrumowy planuje działania,

• Codzienny Scrum – codzienne spotkania wymiany in-formacji o działaniach,

• Przegląd Sprintu – spotkanie podsumowujące realiza-cję zadań w Sprincie, wskazujące na przyrost zadań,

• Retrospektywa – spotkanie przeprowadzane równo-cześnie z Przeglądem Sprintu, na którym określane są bariery, wprowadzane usprawnienia oraz działania budujące zespół.

Artefakty w SCRUM IEI można określić jako działania i na-rzędzia usprawniające pracę. Należą do nich:

• Baclog Zadań Rocznych – alternatywne, wizualne po-dejście do układania przez zespół Rocznego Planu Roz-woju Placówki, zawierające wszystkie istotne elementy zadań wykonywanych przez zespół;

• Produkt Baclog – spis zadań do najbliższej realizacji, ułożony według ustalonych założeń, uzupełniony o De-finicję Ukończenia Zadnia, opracowany na Tablicy Scru-mowej;

• Sprint Baclog – spis zadań na dany Sprint, opracowy-wany na Tablicy Scrumowej;

• Definicja Ukończenia Zadań – alternatywne, jasne określanie wymagań, dotyczące istotnych aspektów pracy wychowawczej, opiekuńczej i dydaktycznej i orga-nizacyjnej;

• …i wiele innych…SCRUM IEI jest adaptacją metody Scrum zaczerpniętej ze śro-

dowiska Technologii Informacyjnej do zarządzania pracą zespo-łową w realizacji zadań w Instytucjach Oświatowych. Niektóre


13

terminy zostały przetłumaczone i dostosowane do specyfiki pla-cówek oświatowych, jednak większość nazw w SCRUM IEI – zgodnie z zaleceniami organizacji SCRUM GUIDE mówiącymi o tym, aby terminy i nazwy pozostawić w oryginalnym brzmie-niu – pozostawiona jest w języku angielskim. Autor SCRUM IEI podjął pionierskie przedsięwzięcie badania szczegółów dotyczą-cych metodyki i przeniesienia jej w środowisko oświatowe. Przedstawione rozwiązania to efekt kilkuletniej pracy wdrożenio-wej w kilku Placówkach Oświatowych. Poza tym krótkim opisem

SCRUM IEI autor opracował materiał do Przewodnika SCRUM IEI oraz szkolenia, które stanowią szczegółowy opis wdrożenia mo-delu do realizacji zadań w oświacie. To odmienna metodyka w obszarze zarządzania. Podejście SCRUM IEI daje realną szansę wyjścia poza sztywne ramy zarządzania placówką oświatową. Wprowadzenie SCRUM IEI daje możliwość nowatorskiego zarzą-dzania zespołami i kreatywnej pracy zespołów oświatowych, opartej na wysokich standardach.

Joyce WierdaNauczyciel daltońskiDelftse DaltonshoolDelft, Holandia

Warsztat pracy nauczyciela daltońskiego

Witam. Mam na imię Joyce. Jestem nauczycielem od 15 lat, a nauczycielem daltońskim od 10. Zaczynałam w tradycyjnej szkole. Szkoła ta ubiegała się o miano Daltońskiej, więc Roel Röhner przybył do tej szkoły, żeby nauczyć nas na czym polega Dalton. Spodobało mi się to od samego początku!

Samodzielność, współpraca oraz odpowiedzialność są mi bardzo bliskie i bardzo chciałam nauczyć tych umiejętności dzie-ci w mojej klasie.

Próbując nauczyć dzieci niezależności przedstawiam im pro-ste reguły, czytelne uzgodnienia. Dzięki temu uczniowie nie mu-szą już więcej pytać nauczyciela o zasady. Wdrażając dzieci do samodzielności, do samodzielnego podejmowania działań i roz-wiązywania problemów, wykorzystuję różnego rodzaju narzę-dzia.

W klasie stosuję np.: metodę odroczonej uwagi, której sym-bolem jest u nas lalka. Dzieci wiedzą, że jeśli lalka znajduje się na biurku to nauczyciel nie jest w tym czasie dostępny. Powoduje to, że w razie problemu muszą poszukać pomocy u innego dziecka. Uczniowie mogą w tym czasie skorzystać także z dru-giej opcji – mogą położyć bilet na specjalnie przygotowanym miejscu na moim biurku. Po 10 minutach biorę bilet i proszę dziecko, które potrzebowało mojej pomocy.

Skonstruowałam dla uczniów wiele wskazówek do działania, w formie różnych instrukcji i przewodników, np.: jak należy za-chować się w kąciku malarskim, dla wyjścia do toalety, dla odro-czonej uwagi itd.

W klasie pracujemy z różnorodnymi aktywnościami wyma-gającymi współpracy. Dzieci pracują również z kolegami z grupy wiekowej 7-8-latków. Starsze dzieci nazywane są nauczycielami--nadzorcami albo opiekunami.

Wszystkie dzieci w mojej klasie mają kumpla. Z tym kum-plem stoją razem w szeregu, rozwiązują zadania i wspólnie pra-cują.

Chcę powierzać dzieciom tak dużo odpowiedzialności, ile tylko zdołają udźwignąć. W tym celu włączam do działań także środowisko, w którym uczniowie bawią się i pracują. Wszystkie dzieci są odpowiedzialne za salę lekcyjną . Wszelkie zaplanowa-ne odpowiedzialności oraz zadania przedstawiane są na Tablicy zadań porządkowych.

Nieustannie wprowadzam odkrywanie nowych rzeczy. W ten sposób moja klasa jest zawsze w ruchu. Systematycznie poprawiam te elementy, odświeżam i zmieniam dopóki nie stwierdzę, że już jest dobrze.

Myślę również, że cennym doświadczeniem jest popatrzeć, jak pracują w innych daltońskich szkołach. Porozmawiać z inny-mi nauczycielami oraz otrzymywać informacje zwrotne od na-szego opiekuna – trenera Roela Röhnera. W ten sposób dosko-nalę się jako nauczyciel, a jest to również korzystne dla moich uczniów.

Roel Röhner zaprosił mnie kilka lat temu do uczestnictwa w konferencji w Czeskiej Republice. Od tego czasu byłam już na 7 konferencjach w Czechach, Austrii, a teraz w Polsce. Bardzo po-lubiłam współpracę z moimi partnerami w Polsce i jestem ogromnie zadowolona, że mogę odwiedzić moją partnerską szkołę w listopadzie. Kontakty z Dalton International to dla mnie prawdziwe wzbogacenie zawodowych umiejętności.

Opracowała Agata Juljańska©

14

Agata JuljańskaKamila SzymańskaKonsultantki PSDNauczycielki Szkoły Podstawowej ABIS w Łodzi

Instrukcja czynnościowa, jako narzędzie pracy nauczyciela i ucznia

Rozwijając samodzielność uczniów, każdy nauczyciel z pew-nością sięga po rozmaite rozwiązania i metody, próbując, testu-jąc, co się sprawdza, a co wymaga pewnych modyfikacji i zmian. Inspiruje się rozwiązaniami proponowanymi przez różne syste-my pedagogiczne. Z pewnością rozwijanie samodzielności to nie tylko domena edukacji daltońskiej, podobne założenia przy-świecają pedagogice Marii Montessori czy systemowi Celestyna Frieneta. W każdym z wymienionych podejść pedagogicznych dziecko traktowane jest jako jednostka samodzielna, zdolna do podejmowania autonomicznych działań i decyzji, zgodnych z zainteresowaniami i umiejętnościami. Zatem w każdym z tych podejść znajdziemy rozwiązania rozwijające tę samodzielność.

W Planie Daltońskim jednym z takich narzędzi jest instrukcja czynnościowa – przewodnik dla ucznia, wskaźnik, pomocnik w procesie zdobywania wiedzy, a także tworzenia rozmaitych prac. To materiał pomocniczy, środek wspomagający1. Jest to narzędzie, które krok po kroku przeprowadza ucznia przez pro-ces wykonywania zadania lub prezentuje etapy zapoznania się z nowym materiałem.

W toku pracy z instrukcją czynnościową nauczyciel na pew-no szybko wyodrębni kilka ich rodzajów. Zależnie od wieku na-szych uczniów i ich umiejętności oraz celu, w jakim używamy danej instrukcji wyróżnić można:• instrukcję wprowadzającą wiedzę – stosowana jest ona

w zastępstwie tłumaczenia materiału, wprowadzania przez nauczyciela nowego zagadnienia. Pozwala uczniom samo-dzielnie zdobyć wiedzę, a później jest formą przypomnienia, powtórki materiału. Może np. prezentować krok po kroku proces wykonywania obliczeń lub dokonywania pomiarów przy użyciu linijki;

• instrukcję obrazkową krok po kroku – jest to ilustrowany przewodnik, który przeprowadza ucznia przez kolejne etapy wykonywania określonych działań. Instrukcja obrazkowa sprawdzi się, kiedy chcemy przygotować uczniów do samo-dzielnego rozwiązywania problemów, np. nie rozumiem za-dania. Co robię? – czytam polecenie, czytam je na głos itd. Odpowiednia wizualizacja i prezentacja pozwala uczniowi na samodzielne rozwiązanie problemu. Instrukcje obrazkowe krok po kroku często są również wykorzystywane przy pra-cach plastycznych i technicznych. Dzięki temu uczeń może samodzielnie przygotować potrzebne materiały i – podążając za kolejnymi punktami instrukcji – wykonać zadanie oraz osiągnąć założony cel. Instrukcje obrazkowe nie powin-ny być bardzo złożone i skomplikowane. Proste, przejrzyste emblematy, czytelne fotografie, na których jest tylko to, co najważniejsze, pozwolą uczniom skupić się na zadaniu i upo-

rządkować swoje działania. Tego typu karty powinny za-mknąć się w 4-6 punktach tak, by zachować czytelność prze-kazu;

• pisemną instrukcję wykonania zadania – to nic innego, jak opis działań uczniów ujętych w 4-6 punktach. Karty te po-dobne są do frienetowskich fiszek prowadzących, zawierają-cych opis czynności, które muszą wykonać uczniowie, człon-kowie drużyny, by osiągnąć wspólny cel np. przygotować plakat prezentujący rośliny zbożowe czy wybraną warstwę lasu wraz z opisem i ilustracją jej mieszkańców. Instrukcja taka zawiera wytyczne do wykonania zadania, tj.: czas przeznaczo-ny na pracę, forma pracy, ilość i role członków zespołu, mate-riały potrzebne do realizacji zadania, opis zadań;

• instrukcję słowno-obrazkową – instrukcja łącząca instruk-cję słowną (opis czynności) i obrazkową (prezentację pew-nych działań w formie obrazkowej). Stosowana jest najczę-ściej przy pracach plastyczno-technicznych, ale także przy zagadnieniach matematycznych, jak np. praca z tangramami czy geoplanem. Przedstawia materiały potrzebne do wykona-nia zadania i kolejne etapy powstawania pracy, a także efekt końcowy.Bez wątpienia wszystkie te formy instrukcji czynnościowej są

przyjaznym dla dziecka przewodnikiem prowadzącym przez ko-lejne etapy wykonywania pewnych działań, których ostatecz-nym celem jest samodzielna nauka, zdobycie informacji, posze-rzenie kompetencji. Dziecko w poczuciu odpowiedzialności realizuje zaplanowane zadania, jest niezależne i samodzielne.

Często jednak spotykamy się z zarzutem, że instrukcja czyn-nościowa ogranicza kreatywność ucznia. Przez to, że prezentuje-my uczniowi krok po kroku, co i jak ma wykonać zwalniamy go z myślenia. Instrukcja jest tylko przewodnikiem (z języka angiel-skiego – action guide, czyli przewodnik czynnościowy), pewne-go rodzaju drogowskazem, kierującym ucznia na odpowiednią drogę, podpowiedzią techniczną.

Podsumowując, instrukcje czynnościowe nie tylko rozwijają samodzielność u uczniów, ale ułatwiają pracę im i nauczycielom. Dzięki przejrzystemu przewodnikowi po kolejnych czynnościach uczniowie są w stanie podołać każdemu wyzwaniu.

1 Pedagogika planu daltońskiego, Roel Röhner, Hans Wenke, wyd. SOR-MAN 2011


15

Katarzyna PyrzyńskaJoanna KłosińskaKoordynatorki Przedszkola Nr 34w Koszalinie

Refleksyjny przedszkolak to prawdziwy diament

Coraz częściej w pracy zawodowej doceniany jest wpływ umiejętności dokonywania refleksji, oceny własnej pracy w kon-tekście drogi do osiągnięcia zamierzonego celu. Na wykonanie zadania składa się szereg działań. W zależności od rodzaju zada-nia, ważne są różne czynniki, takie jak: zaangażowanie, stopień zrozumienia polecenia, chęci, perspektywa, umiejętności, panu-jące warunki, dostępność materiałów itp. W związku z tym nasu-wa się następujące pytanie: skoro jest to tak ważne w świecie dorosłych, należy się zastanowić, czy my jako nauczyciele zachę-camy dzieci do analizy własnego postępowania czy też sami wy-dajemy osądy?

Przedszkole Nr 34 w Koszalinie, realizując koncepcję daltoń-ską, nastawia swoje działania między innymi na rozwijanie u dzieci umiejętności dokonywania autorefleksji. Jest to niezwy-kle cenna cecha wpływająca na budowę poczucia własnej war-tości u najmłodszych.

Dotychczas ta aktywność często była niedoceniana przez na-uczycieli. To on dokonywał oceny, biorąc zazwyczaj pod uwagę tylko efekt końcowy, a nie drogę i proces powstawania zadania. Pozwalając dziecku na refleksję dajemy mu możliwość oceny stopnia zaangażowania, włożonego trudu i starań oraz konse-kwencji. My, jako nauczyciele musimy pamiętać, że na efekt koń-cowy składa się wiele czynników. Jako przykład przytoczymy pewną, zasłyszaną historię: Pani poprosiła dzieci o namalowanie swojej drogi do przedszkola. Wszystkie dzieci wykonały piękne, do-kładne, staranne prace, czyli takie jakich oczekiwano. Uwagę zwró-ciło jedno dziecko, które nie wykonało polecania nauczycielki, malu-jąc na swojej kartce rozmazane plamy. Pani nie pytając o nic, przygotowała nową kartkę i podała dziecku powtarzając polecenie. Zdziwione wytłumaczyło, że kiedy jedzie do przedszkola, jest jeszcze ciemno, dookoła świeci się dużo lamp, które po zmrużeniu oczu zmieniają się w zachwycające, kolorowe, migoczące światełka.

Zainspirowani tą historią doceniliśmy, jak ogromne znacze-nie ma perspektywa dziecka oraz dokonywana przez nie reflek-sja, dotycząca podejmowanych działań.

W naszym przedszkolu wprowadziliśmy diamentowy system motywacyjny dla dzieci 4-6-letnich. Każdy otrzymał specjalny woreczek, w którym gromadzi zebrane diamenty. Plastikowe ka-mienie występują w trzech kolorach (białym, czerwonym i zło-tym). Po uzbieraniu dziesięciu białych, dokonują wymiany na cenniejszy – w kolorze czerwonym. Trzy czerwone wymieniają na jeden złoty. Dwa złote – na nagrodę w postaci pochwały na forum grupy oraz otrzymanie dyplomu. Poza ogromnymi walo-rami motywacyjnymi, dzieci poszerzają swoje umiejętności z za-kresu pojęć matematycznych.

Co zrobić, aby otrzymać diament? Przedszkolak zasługuje na diament, gdy przestrzega kodeksu, umów, jest przyjacielski, wy-wiązuje się z powierzonych zadań, etc… Ale! Głównym celem podczas wręczania dzieciom diamentów jest kształtowanie w nich umiejętności dokonywania autorefleksji. W przeciwień-stwie do dawnych zwyczajów to nie nauczyciel ocenia tylko po-wierza to odpowiedzialne zadanie dziecku, które najlepiej wie, jak zachowywało się i angażowało w danym dniu. Początkowo dzieci przyzwyczajone do ciągłego oceniania według norm przyjętych przez dorosłych miały z tym ogromną trudność. Po-trzebowały aprobaty czy pochwały nauczyciela, by być z siebie dumnymi. Dziś samodzielnie argumentują i decydują o otrzy-maniu wyróżnienia. Podczas refleksji nauczyciel może pomóc dziecku zadając pytania kierowane albo zapytać o spostrzeże-nia inne dzieci, skupiając się głównie na pozytywach. Nauczycie-le muszą pamiętać, że nawet gdy dziecko uczestniczyło w sytu-acji konfliktowej, ale potrafiło racjonalnie wyjaśnić swoje postępowanie, wyciągnęło wnioski, szczerze przyznało się na fo-rum, to należy mu się uznanie, ponieważ ono w ten sposób do-konało własnej analizy.

Autorefleksja jest niezwykle cenną umiejętnością, która z pewnością będzie procentowała w życiu dorosłym. Dzieci bu-dując poczucie własnej wartości już od najmłodszych lat, stają się odpowiedzialne, pewne siebie, zaradne, potrafiące ocenić swoje możliwości.

16

Pomoce Moje Bambinodedykowane edukacji według Planu Daltońskiego

Od nauczania do uczenia sięBogato ilustrowana instrukcja dla nauczycieli i rodziców. Umożliwia poznanie zasady planu daltońskiego, sposobów wdrażania go w przed-szkolu i szkole oraz dobrych praktyk z polskich certyfikowanych placówek daltońskich. 070029 49,90 brutto pln

Pomocnik nauczycielaZbiór przetestowanych i najciekaw-szych rozwiązań na to, jak prowadzić lekcję, motywować uczniów oraz organizować najskuteczniej czas pracy zgodnie z koncepcją planu daltońskiego. Pomocnik ma stanowić inspirację do kreatywnej i twórczej pracy, a gotowe materiały w nim zawarte pozwolą oswoić i zorganizo-wać szkolną przestrzeń. • format: 21 x 29,5 cm • 32 str.070016 29,90 brutto pln

SygnalizatorSygnalizator służy nauczycielowi w niewerbalnej komunikacji z dziećmi. Pozwala w wi-doczny sposób (za pomocą obręczy) zaznaczyć formę aktywności dzieci podczas zajęć. Poszczególny kolor stanowi pewnego rodzaju kod: czerwony - dziecko pracuje samo-dzielnie w ciszy, żółty - dzieci pracują w parach lub w grupach, a jeżeli wcześniej miało jakieś pytanie lub zadanie, którego nie było w stanie rozwiązać, mogło w tym czasie zapytać kolegów, zielony - teraz to czas pracy z nauczycielem. Sygnalizator umieszczo-ny w podstawie można postawić na biurku, szafce, ale również można zawiesić go na ścianie. Wykonany z lakierowanej sklejki. • wym. 25 x 15 x 50 cm118218 59,90 brutto pln

Zegar organizujący czasTen nietypowy zegar pozwala zrozu-mieć dzieciom długość upływającego czasu. Kiedy mówimy do dziecka: „masz na to: 5, 10 czy 15 minut” możemy być pewni, że nie rozumie ono jak długo ma daną czynność wykonywać. Zegar ze specjalną tarczą i mechanizmem zegara pozwala zilu-strować dzieciom przedział czasowy: 5-, 10-, 15- i 30-minutowy. Podczas pracy określamy „czerwony, zielony, niebieski czy żółty czas” na wykonanie zadania, ustawiając ręcznie wskazówkę na początku odpowiedniego koloru. Do działania zegara potrzebna jest jedna bateria AA (brak w zestawie).036048 99,90 brutto pln

99 90PLN

Zegar z dźwiękiemCzasomierz, który wydaje dźwięk ostrzegawczy informujący o zakończeniu zadania. Można go wykorzystywać do zadań indywidualnych lub grupowych. Wymagana 1 bateria R6 (nie załą-czono). • wym. 18 x 18 cm613003 259,90 brutto pln

OSTRZEŻENIE: Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat.

Ryzyko zadławienia małymi elementami.

Doskonale sprawdza się przy pracy z planem daltońskim

Znajdź pomoce edukacyjne do pracy z Planem Daltońskim na stronie www.mojebambino.pl w zakładkach:

• DZIAŁANIE WEDŁUG INSTRUKCJI• DZIAŁANIE WEDŁUG PLANU• GRAFOMOTORYKA• WIZUALIZACJA EMOCJI• PLAN DALTOŃSKI - TEORIA


17

Dni tygodnia - przesuwankaListwa z kolorowymi dniami tygodnia, przeznaczona dla najmłodszych grup, pozwala zilustrować dziecku, jaki jest obecnie dzień tygodnia. Kolor danego dnia jest niezwykle istotny i niezmienny. To pozwala na wyższym etapie do przejścia w symbolikę, w której jedynie kolor przedstawia dany dzień tygodnia. Zamon-towana przy listwie strzałka w prosty sposób pozwala na przemieszczanie jej wzdłuż prowadnicy. Na listwie celowo nie ma soboty i niedzieli, w te dni bowiem nie odbywają się zajęcia. • wym. listwy 49 x 14 cm036051 49,90 brutto pln

Dni tygodniaElementy wykonane ze sklejki ilustrujące dni tygodnia. Umieszczone na tygo-dniowej tablicy zadań wskazują dzieciom odpowiedni dzień tygodnia. Mogą również służyć do ćwiczeń i zabaw przy stole lub na tablicy. • wym. 8 x 8 cm • 7 elem. z magnesem 036046 65,90 brutto pln

OSTRZEŻENIE: Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat.Produkt zawiera magnesy lub części magnetyczne. Magnesy przyciągnięte do siebie lub przywierające do przed-

miotu metalowego w organizmie człowieka mogą być przyczyną poważnych, a nawet śmiertelnych obrażeń. W przypadku połknięcia magnesów lub wprowadzenia ich do dróg oddechowych należy natychmiast zwrócić się

o pomoc lekarską.

Plan dnia• 24 elem. z magnesem • wym. 8 x 8 cm036052 259,90 brutto pln

OSTRZEŻENIE: Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat.Uwaga! Produkt zawiera magnesy lub części magnetyczne. Magnesy przyciągnięte do siebie lub przywierające do przedmiotu

metalowego w organizmie człowieka mogą być przyczyną poważnych, a nawet śmiertelnych obrażeń. W przypadku połknięcia magnesów lub wprowadzenia ich do dróg oddechowych należy natychmiast zwrócić się o pomoc lekarską.

Ilustracje obowiązków, zadań i planu dnia. Dzięki nim dzieci czują się współodpowiedzialne za codzienne wydarzenia i uczą się planować swój czas. Z obrazków nauczyciel na początku każdego

dnia układa przebieg zajęć umieszczając je na tablicy ma-gnetycznej. Dzięki wydzielonej tablicy obowiązków dzieci uczą się współodpowiedzialności za salę oraz pomoce szkolne. Imię lub symbol dziecka dodajemy pod ilustracją przypisanej mu czynności. W ten sposób dość łatwo można zweryfikować, kto za co jest odpowiedzialny. Estetyczne ilustracje wykonane na sklejce znakomicie nadają się rów-nież do ćwiczeń językowych poprzez tworzenie historyjek obrazkowych lub opisywanie pojedynczych obrazków.

Tablica planu dniaTablica, która może być zawieszona w pionie lub w pozio-mie. Pozwala na prezentację ilustracji przedstawiających kolejne czynności zaplanowane przez nauczyciela na dany dzień. Ilustracje sprzedawane osobno (036052 oraz 036053). • wym. 24 x 100 cm036050 75,90 brutto pln

Moje Bambino poleca:Uporządkuj cały tydzień pracy razem ze swoją grupą.

Zadania• 18 elem. z magnesem (do tablicy 036050) • wym. 8 x 8 cm 036054 179,90 brutto pln

OSTRZEŻENIE:Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat.Uwaga! Produkt zawiera magnesy lub części magnetyczne. Magnesy przyciągnięte do siebie lub

przywierające do przedmiotu metalowego w organizmie człowieka mogą być przyczyną poważnych, a nawet śmiertelnych obrażeń. W przypadku połknięcia magnesów lub wprowadzenia ich do dróg

oddechowych należy natychmiast zwrócić się o pomoc lekarską.

Obowiązki• 15 elem. z magnesem (do tablicy 036050) • wym. 8 x 8 cm 036053 199,90 brutto pln

OSTRZEŻENIE: Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat.Uwaga! Produkt zawiera magnesy lub części magnetyczne. Magnesy przyciągnięte do siebie lub

przywierające do przedmiotu metalowego w organizmie człowieka mogą być przyczyną poważnych, a nawet śmiertelnych obrażeń. W przypadku połknięcia magnesów lub wprowadzenia ich do dróg


179 90PLN

Elementy do Tygodniowej tablicy zadań

Moje Bambino poleca:Dzięki ilustracjom umieszczonym na tablicy zadań dzieci uczą się plano-

wania oraz wypełniania swoich obowiązków. Obrazki służą także do ćwiczeń językowych i tworzenia historyjek obrazkowych.

15 elementów z magnesem

18 elementów z magnesem

18

Magnetyczne krążkiKolorowe krążki magnetyczne służą do zaznaczania na tablicy tych zadań, które zostały wykonane przez dziecko w danym dniu. Kolory krążków odpowia-dają kolorom dni tygodnia zaznaczonym na listwie (036051) i elementach z dniami tygodnia (036046). • 25 szt. • śr. 2,5 cm036055 żółte 59,90036056 zielone 59,90036057 czerwone 59,90036058 pomarańczowe 59,90036059 niebieskie 59,90 brutto pln

OSTRZEŻENIE: Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat.Uwaga! Produkt zawiera magnesy lub części magnetyczne. Magnesy

przyciągnięte do siebie lub przywierające do przedmiotu metalowego w or-ganizmie człowieka mogą być przyczyną poważnych, a nawet śmiertelnych obrażeń. W przypadku połknięcia magnesów lub wprowadzenia ich do dróg


Uczymy dzieci planowania pracy

036055 036056 036057 036058 036059

listwa (036051)Tygodniowa tablica zadańJest nieodmiennym atrybutem daltońskich grup przed-szkolnych. Podczas porannych zajęć dziecko musi dokonać wyboru spośród zadań umieszczonych na tablicy przez nauczyciela (co tydzień nauczyciel wybiera kilka różnych zadań spośród programu przypisanego dla grupy wieko-wej). Elementami tygodniowej tablicy zadań są: symbole dni tygodnia, symbole zadań oraz krążki magnetyczne w kolorach dni tygodnia (sprzedawane osobno). Dziecko

po wykonanej pracy za pomocą symbolu zaznacza na tablicy wykonanie zadania. Nauczyciel w każdym z dni tygodnia szybko jest w stanie sprawdzić, które dziecko wykonuje jaką pracę i ile mu jeszcze zostało do końca tygodnia. Tablica posiada również miejsce do przechowy-wania magnetycznych krążków. • wym. 80 x 100 cm036049 559,90 brutto pln

ELEMENTY magnetyczne

Przedszkolna plansza zadańPracując z grupą, w czasie pracy samodzielnej plansza zadań pomaga w wizualny sposób zaplanować pracę w grupach: cztero-, trzy- i dwuosobowych (określają to umieszczone pod zadaniem kratki na znaczki dzieci). Zadaniem nauczyciela jest: przygotowanie zadań na dany tydzień, rozmieszczenie w sali poszczególnych kącików oraz zapoznanie dzieci ze sposobem realizacji zadań (plansza stwarza możliwość przygotowania 10 stanowisk). Znakomicie w roli „nauczyciela” sprawdzają się pomoce z instrukcjami zadań. Każde z dzieci danej grupy ma określony znaczek – symbol, który należy umieścić pod zadaniem realizowanym w danej chwili. Dodatkowo, pod symbolem w specjalnie przygotowa-nej ramce, nauczyciel może dopisać imię dziecka używającego konkretny znaczek. Korzystanie z planszy uczy współpracy w zespole, pomaga w organizacji procesu w czasie pracy samodzielnej, wizualizuje nauczycielowi, przy którym stanowisku powinno być dziecko. Do dyspozycji nauczyciela są następujące kąciki: Ćwiczymy zabawy w ruchu; Niespodzianka; Rysowanie w/g wzoru; Przeliczamy; Ćwiczymy zmysł węchu; Zabawy figurami; Ćwiczymy zmysł dotyku; Zabawa przedmiotami z życia codziennego; Ćwiczymy zmysł smaku; Zabawa autami; Poznajemy świat przyrody; Zabawa klockami; Malujemy pędzlem; Zabawa w kąciku kuchennym; Zabawa w kąciku bibliotecznym; Zabawa pia-skiem; Układamy puzzle; Tniemy lub sklejamy; Segregujemy w/g wzoru; Ćwiczymy zmysł wzroku; Ćwiczymy zmysł słuchu; Muzykujemy. Zawartość pakietu:• plansza magnetyczna, z otworami do zawieszania, wym. 60 x 52 cm• 22 magnetyczne obrazki z zadaniami, wym. 5,5 x 5,5 cm • 27 znaczków magnetycznych, wym. 4 x 4 cm • instrukcja • mazak ścieralny199120 169,90 brutto pln

OSTRZEŻENIE: Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat.Uwaga! Produkt zawiera magnesy lub części magnetyczne. Magnesy przyciągnięte do siebie lub przywierające do przed-

miotu metalowego w organizmie człowieka mogą być przyczyną poważnych, a nawet śmiertelnych obrażeń. W przypadku połknięcia magnesów lub wprowadzenia ich do dróg oddechowych należy natychmiast zwrócić się o pomoc lekarską.

Co już umiem?Pomoc ma na celu motywowanie dzieci do zdobywania kolejnych umiejętności dnia codziennego jakimi są: Wiązanie butów, Zapina-nie guzików, Zasuwanie suwaka, Zapinanie na rzepy, Rozpoznawanie figur geometrycznych, Znajomość swojego adresu, Samodzielne ubieranie, Zrobienie kanapki, Zaśpiewanie piosenki, Policzenie do 10, Powiedzenie, która jest godzina. Znajomość dni tygodnia, Wyli-czenie pór roku, Napisanie swojego imienia, Powiedzenie wiersza, Jazda na rowerze, Jazda na nartach, Używanie noża i widelca, Czytanie wyrazów, Dbanie o porządek, samodzielne mycie zębów. Na tablicy (036050) w danym czasie (tydzień, dwa tygodnie) nauczyciel wybiera od 4 do 7 umiejętności, na które zwraca uwagę w pracy z grupą. Dziecko, które już opanuje wyszczególnioną czynność może umieścić pod jej piktogramem swój znaczek (199122 – sprzedawany osobno). Osoby, które potrafią już np. wiązać buty mogą stać się pomocnikami grupy w danej czynności. • 21 magnetycznych obrazków, wym. 4,5 x 4,5 cm • tablica 036050 (do kupienia osobno) • znaczki magnetyczne 199122 (do kupienia osobno) • od 4 lat199121 49,90 brutto pln

OSTRZEŻENIE: Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat.Uwaga! Produkt zawiera magnesy lub części magnetyczne. Magnesy przyciągnięte do siebie lub przywierające do przed-

miotu metalowego w organizmie człowieka mogą być przyczyną poważnych, a nawet śmiertelnych obrażeń. W przypadku połknięcia magnesów lub wprowadzenia ich do dróg oddechowych należy natychmiast zwrócić się o pomoc lekarską.

Znaczki magnetyczne• 27 znaczków identyfikacyjnych,

z otworami do zawieszania, wym. 4 x 4 cm

• od 4 lat199122 49,90 brutto pln

OSTRZEŻENIE: Nie nadaje się dla dzieci w wieku poniżej 3 lat.

Uwaga! Produkt zawiera magnesy lub części magnetyczne. Magnesy przyciągnięte do siebie

lub przywierające do przedmiotu metalowego w organizmie człowieka mogą być przyczyną

poważnych, a nawet śmiertelnych obrażeń. W przypadku połknięcia magnesów lub

wprowadzenia ich do dróg oddechowych należy natychmiast zwrócić się o pomoc lekarską.

49 90PLN

49 90PLN

27 znaczków magnetycznych


19

Polskie Stowarzyszenie Dalton z ogromną radością pragnie poinformować o nowej inicjatywie popularyzującej idee edukacji daltońskiej.

W styczniu 2018 roku rozpocznie wydawanie kwartalnika „Inspiracje Daltońskie. Teoria i Praktyka”. Czasopismo zawierać będzie cztery stałe działy:

1. Artykuły 2. Polemiki i recenzje

3. Rozwiązania praktyczne

4. Wydarzenia i informacje.

W każdym numerze znajdzie się także prezentacja placówek daltońskich funkcjonujących w Polsce lub w świecie. Kwartalnik skierowany jest głównie do nauczycieli, wychowawców, pedagogów

zainteresowanych innowacyjnym podejściem do edukacji dzieci. Jednocześnie będzie stanowił płaszczyznę współpracy środowiska nauczycielskiego i akademickiego.

Zapraszamydo publikowania na łamach czasopisma.

Zainteresowane osoby proszone są o nadsyłanie tekstów na adres redakcji kwartalnika:

Inspiracje Daltońskie. Teoria i PraktykaOsiedle Bolesława Chrobrego 121

60-681 Poznańe-mail : [email protected]

20

N O T A T K I


21

N O T A T K I

Dobra Przestrzeń Dla Edukacji I ZabawyAranżujemy, Inspirujemy, Realizujemy

infolinia: 801 577 544 www.mojebambino.pl

Jak złożyćzamówienie?

TELEFONICZNIE:inFoLinia: 801 577 544

W SKLEPIE INTERNETOWYM:www.mojebambino.pl

U PRZEDSTAWICIELA HANDLOWEGO:Gwarantujemy największą sieć konsultantów na terenie całego kraju. Skontaktuj się telefonicznie – numery telefonów naszych konsultantów znajdziesz na okładce katalogu.

POCZTĄ ELEKTRONICZNĄ: [email protected]

FAKSEM: 42 630 04 80

LISTOWNIE:moje Bambino Sp. z o.o. Sp. k. ul. Graniczna 46, 93-428 łódź

SKONTAKTUJ SIę Z NAMI

INFOLINIA: 801 577 544

KONSULTANCI HANDLOWI nasi konsultanci są do Państwa dyspozycji. Chętnie spotkają się w Państwa placówce:• udzielą bezpłatnych i profesjonalnych porad,• pomogą w aranżacji przestrzeni,• zapewnią właściwy dobór pomocy eduka-

cyjnych,• przekażą informacje dotyczące realizowa-

nych projektów unijnych i rządowych, • pomogą w tworzeniu ofert i zapytań.

Pracownicy Biura obsługi klienta odpowiedzą na wszelkie pytania dotyczące Państwa zamó-wienia od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-16.00.

Poinformują o dostępności produktów i sta-tusie realizacji wysyłki. w przypadku koniecz-ności wprowadzenia zmian w asortymencie doradzą i przedstawią alternatywne produkty.

24

Międzynarodowa konferencja naukowo-dydaktycznaInternational Science Conference

Przyszłość zaczyna się dziś – Plan Daltoński odpowiedzią na różnorodność potrzeb rozwojowych dzieciFuture starts today – Dalton Plan as an answer for diversity of children development needs

17 listopada 2017 / Wizyta studyjna/Study visit/ w lubelskich przedszkolach daltońskich (Przedszkole nr 14, Przedszkole nr 43, Przedszkole nr 54); wizyta studyjna w Prywatnym Dwujęzycznym Przedszkolu Motylek w Lublinie, al. Warszawska 45 (w powiązaniu z warsztatem dedykowanym dla dyrektorów – SCRUM – Efektywne

zarządzanie zespołami nauczycieli w placówkach przedszkolnych)

9.00-9.30 Rejestracja w przedszkolu

9.30-11.00 Wizyta studyjna

Konferencja/Conference (Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie ul. Projektowa 4 Lublin http://www.wsei.lublin.pl)

11.30-12.30 Rejestracja/Registration

11.30-12.30 Obiad/Dinner (patio na parterze)

12.30-12.40Powitanie uczestników konferencji/Invitation, dr Mariusz Paździor, Dziekan Wydziału Administracji i Nauk Społecznych Wyższej Szkoły Ekonomii

i Innowacji w Lublinie/ Katarzyna Dryjas, Prezes Polskiego Stowarzyszenia Dalton

12.40-14.40 Sesja plenarna/Plenary session (aula E)

12.40-13.10 Plan Daltoński w XXI wieku/Dalton Plan in the 21 st century, Roel Röhner, Prezydent Dalton International

13.10-13.40Od transmisji do konstruowania znaczeń – w stronę pedagogiki innowacyjnej – Plan Daltoński odpowiedzią na różnorodność potrzeb

rozwojowych dzieci/From transmission to construction of meaning – towards innovative education – Dalton Plan as an answer for diversity of children development needs, dr hab. Renata Michalak, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

13.40-14.00Innowacyjne nauczanie języka angielskiego w polskich przedszkolach daltońskich/Innovative English language teaching in Polish Dalton

kindergartens, dr Agata Sowińska, Wyższa Szkoła Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I w Poznaniu

14.00-14.20W drodze ku samodzielności, odpowiedzialności i współpracy przedszkolaków. Co pomaga, a co przeszkadza?/Towards self-reliance,

responsibility and cooperation among preschoolers. What helps and what disturbs?, dr Marta Pawelec, Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie

14.20-14.40Indywidualna ocena inteligencji i zdolności poznawczych – Skala Inteligencji Stanford-Binet 5 w praktyce diagnostycznej/Individual evaluation of intelligence and cognitive ability - Stanford-Binet 5 Intelligence Scale in diagnostic procedure, ks. dr Łukasiewicz, Wyższa Szkoła

Ekonomii i Innowacji w Lublinie

14.40-15.10 Przerwa kawowa/Break (patio na parterze)

15.10-16.40 Warsztaty/Workshops

Warsztat 1 (sala C-208)

Refleksja i ewaluacja w Planie Daltońskim/Reflection and evaluation in Dalton Plan, Roel Röhner, Dalton International (wykład tłumaczony, dedykowany nauczycielom).


Warsztat pracy nauczyciela daltońskiego w szkole podstawowej/Dalton teacher’s workshop in elementary school, Joyce Wierda, Delftse Daltonschool, Delft; Kamila Szymańska i Agata Juljańska – konsultantki Polskiego Stowarzyszenia Dalton (dedykowany nauczycielom)


SCRUM – Efektywne zarządzanie zespołami nauczycieli w placówkach przedszkolnych/SCRUM – Effective teachers’ teams management in kindergartens, Justyna Cholewińska, dyrektor Prywatnego Dwujęzycznego Przedszkola Motylek w Lublinie, trener, coach (dedykowany kadrze zarządzającej)


Coaching w edukacji czyli Coaching na kokardkę/Coaching in education Coaching tied in a bow, Dorota Czerwonka, niezależny konsultant, szkoleniowiec i coach edukacyjny (dedykowany nauczycielom)

16.40-16.50 Przerwa/Break

16.50-17.50Podsumowanie konferencji (aula E)

Wręczenie certyfikatów, koncert muzyczny zespołu Ladies Quartet pt.: Z muzyką przez świat, zakończenie/Closing Cremony

Komitet naukowy:Roel Röhner, President Dalton Internationaldr hab. Renata Michalak, UAM w Poznaniu

dr Mariusz Paździor, dziekan Wydziału Administracji i Nauk Społecznych WSEI w Lublinieks. dr Adam Raczkowski, prodziekan Wydziału Administracji i Nauk Społecznych WSEI w Lublinie

ks. dr Jacek Łukasiewicz, SCJ – WSEI w Lubliniedr Marta Pawelec, WSEI w Lublinie

dr Anna Koper, WSEI w Lublinie, Kuratorium Oświaty w Lubliniemgr Katarzyna Dryjas, Prezes Polskiego Stowarzyszenia Dalton

mgr Anna Wróbel, Wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Dalton

Komitet organizacyjny:Polskie Stowarzyszenie Dalton: Katarzyna Dryjas, Teresa Grad, Katarzyna Małek

Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie: ks. dr Adam Raczkowski, mgr Małgorzata Gonet

Partnerzy strategiczni:

Future starts today – Dalton Plan as an answer for ... · Indywidualna ocena inteligencji i...

Documents

Transcript of Future starts today – Dalton Plan as an answer for ... · Indywidualna ocena inteligencji i...