Fortyfikacje torunskie

yst o oW awa p plener waWystawa popl erowaen

W 775. rocznice zalozenia miasta torunia

cz z aW 775. ro nice alozeni i sm a ta torunia

2. Przykład budowli pierścienia

wewnętrznego Twierdzy z XIX wieku.

fot. Marzena Samborska

Kosz ry Bramy ubickieja L

rFo t XIV1. W kilka lat po przeniesieniu „do cywila”

w forcie nadal są widoczne ślady po dawnym przeznaczeniu wojskowym.

fot. Jacek Melerski

fot. Maciej Pasieka Fort pancerny z lat 1888-1892. Paterna główna fortu.

FORT I I S iJan II obiesk

3.

fot. Magdalena Tymoszuk

fot. Olga Lipska

Fragmenty zachowanych mechanizmów wież pancernych fortu typu H.P.T.21.

4-5.

Kamień węgielnyz datą rozpoczęciabudowy. fot. Szymon Staszewski

Oryginalna pokrywa kanalizacyjna z nazwą toruńskiego zakładu przemysłu maszynowego. Zabytek rzadko występującyw Toruniu.


6.

7.

Obrotowa wieża pancerna dla obserwatora piechoty typu W.T.96. fot. Piotr Zarzycki

Labirynt podziemnych potern i licznych pomieszczeń podnosi tajemniczośći atrakcyjność toruńskich fortyfikacji.


T FOR IV S ó e stanisław Ż łki w ki

8-9.

10.

FORT V

Przykłady graffitti na murach fortów toruńskich.Napisy niemieckie, polskie, czasami angielskie czyrosyjskie występują obok siebie.

fot. Praca zbiorowa uczestników pleneru

r l C ieKa o hodk wicz

11.

Stalowa brama wjazdowa do fortu.Przykład wczesnego wykorzystania nowych zdobyczy techniki XIX wieku związanych z uruchomieniem produkcji stali.

fot. Szymon Staszewski

Koszary szyjowe z mostem nad fosą i bramą wjazdową,przykład budowli fortecznejz połowy XIX wieku.


12.

13.

Prawe skrzydło koszar szyjowychz widocznymi modernizacjami z lat:- 1887/1888 - pogrubiony strop koszar widoczny nad górnym rzędem okien,- 1910-1914 - zamurowana część okien.

fot. Jacek Melerski

Fragment murowanej przeciwskarpyfosy ze stajnią.


15.

14.

Pozostałość fundamentów barakówmiasteczka poligonowego z czasówII wojny światowej, które wrazz południowym pasem Twierdzy Toruńskiej wchodziło w składobozu jenieckiego stalag XXA.

fot. Stanisław Jasiński

F T VIIOR

Ściana Śmierci na kaponierze barkowejFortu VII, który został zamienionyprzez Gestapo na więzienie dlamieszkańców Torunia i okolic.


e o iuTad usz K śc szko

16.

17.

Klatka schodowa prowadząca z koszar bloku czołowego do schronu pogotowia na wale.


FORT XII ł łW adysław Jagieł o

18.

Kaponiera szyjowa Fortu XII. Fot. Maciej Pasieka

Jedyny zachowany w Toruniu betonowy fragment przeciwskarpy fosy w fortach pośrednich. Ceglana przeciwskarpa zostałazniszczona podczas ćwiczeń poligonowych w 1910 r. i zrekonstruowana w 1912 r.

fot. Jacek Melerski fot. Magdalena Tymoszuk

19.

20-21.

Blok koszar szyjowych fortu. fot. Jacek Melerski22.

FORT XIV z f mJó e Be

Pozostałości napisów po dawnych użytkownikach: V.P.M. (Verbrauch Pulver Magazin) - podręczny magazyn amunicyjny.


Fosa wodna fortu o nastrojowej, wcale nie wojskowej scenerii...


23.

24.

Wnętrze bloku koszar Fortu XIV. Pierwotniemieściła się w nim kuchnia(zarys okapu z lewej).

Okno w bloku koszarz kompletnie zachowanymistalowymi uchwytamido podwieszenia,przesuwania i blokowaniapancernych żaluzji(pokryw) chroniącychwnętrze fortu podczasoblężenia.

fot. Olga Lipska


25.

26.

Jedna z izb bloku koszarFortu XIV z zachowanymkominkiem i drewnianą podłogą.

Ślad po wykorzystaniuFortu XIV przez WojskoPolskie; napis wartownika na ogrodzeniu.

fot. Jacek Melerski


27.

28.

Fragment ogrodzenia otaczającego magazyn - świadectwo dbałości dawnych architektów i wojskowych o każdy szczegół budowli.fot. Szymon Staszewski

Monumentalna bryła głównego magazynu prowiantowego Twierdzy Toruńskiej z lat 1880-1884.fot. Magdalena Tymoszuk

FORT XV Henryk Dąb ws i ro k

29.

30.

fot. S. Jasiński

przykład budowli pierścieniawewnętrznego twierdzy z XIX wieku.

fot. S. Jasiński

przykład budowli pierścieniawewnętrznego twierdzy z XIX wieku.

Charakterystycznym elementem ozdobnym Twierdzy Toruńskiej są tzw. “rzygacze” w kształcie głowy lwa odprowadzające wodęprzenikającą sklepienie budowli. Jeden z zachowanych żeliwnych odlewów na bloku koszar w Bastionie IV.


31.

Stalowa brama na dziedziniecredity Fortu Jakuba. Jeden z ostatnich tego typu zabytków w Polsce i Europie.

F RT JA UBAO K32-33.



teri ó pa aBa a P ł ncern

Staliwna kopuła pancerna dla obserwatora artyleriitypu 96 - lekka. Jedynyegzemplarz w Polsce.

Barbety w betonowymbloku baterii półpancernej,w których na początkuXX wieku zainstalowano stalowe, obrotowe wieżetypu okrętowego dlaarmat 10 cm.

34.

35.


fot. Maciej Pasieka

Bateria Eks erym ntaln B IVp e a A Betonowy blok baterii z lat 1895/96 - jedna z pierwszych, tak dużych, betonowych budowli w Europie. W baterii zainstalowanodoświadczalnie prototyp wieży pancernej dla armaty kalibru 10 cm. Jedyny taki egzemplarz na świecie.

fot. Jacek Melerski

fot. Maciej Pasieka

Twierdza nadal skrywafotogeniczne pozostałości militarne.

fot. Olga Lipska

36-37.

38.

Fort Przy ółek Mo t wycz s o

Pozostałości mechanizmu stawidła regulującego poziom wody w fosie. 39-40.

fot. Stanisław Jasiński 2005 r.

fot. Piotr Zarzycki 2008 r.

Strzelnica w murze zamykającym fort od strony szyi. fot. Olga Lipska

41.

fot. Andrzej Domżalski

Droga straży za murem Carnota.Przykład budowli fortecznejz początków XIX wieku.

tio IBas n 42.

Bastion I z murem Carnota (z lewej)i mur ochronny nowejdzielnicy miasta z końcaXIX wieku.


43.

fot. Stanisław Jasiński44. Ruiny obiektu zbudowanego w latach 1939-1944.

Schro ob erwa yj y przy Górze a j kiegon s c n Z mo s

Toruńskie Towarzystwo Fortyfikacyjne

Pro adzą a sz at : St n sła Ja ń i w cy w r t y a i w si skPo wie d y T u row dzali K z szt f a a Mi hał Lipk PF w ru iT r z or ń op a r y o K w , c a z T To n u

wFotografie ykonali: r ż L , e , a z a oAnd zej Dom alski, Olga ipska Jacek M lerski Maciej Pasieka, M r ena S mb rska,

t e , o t a S nSzymon S asz wski Magdalena Tym szuk, Pio r Z rzycki i ta isław Jasiński

O i er t ryczna: Le r ski p eka m y o ch Na ęb

Urząd Miasta Torunia

Druk katalogu dofinansował

Zadanie zrealizowano ze środkówSamorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Fortyfikacje torunskie

Documents

Transcript of Fortyfikacje torunskie