FoliaPhilosophica

30

NR 2991

FoliaPhilosophica

30

pod redakcjąPiotra Łaciaka

Wydawnictwo Uniwersytetu ŚląskiegoKatowice 2012

Redaktor serii: FilozofiaAndrzej Kiepas

Redaktor naczelnyPiotr Łaciak

Rada RedakcyjnaAndrzej J. Noras (historia filozofii), Dariusz Kubok (ontologia), TomaszKubalica (epistemologia), Danuta Ślęczek-Czakon (etyka), Maria Popczyk(estetyka), Wojciech Kaute (filozofia polityki), Krzysztof Szymanek (logika)Sekretarze: Aleksander R. Bańka, Agnieszka Wesołowska

Rada ProgramowaHeinrich Badura (Wiedeń), Gerhard Banse (Karlsruhe), Józef Bańka (Ka-towice), Ľubomír Belás (Prešov), Stanisław Borzym (Warszawa), CzesławGłombik (Katowice), Jan Hartman (Kraków), Adam Jonkisz (Bielsko-Biała),Andrzej Kiepas (Katowice), Jerzy Kopania (Białystok), Nicanor UrsuaLezaun (San Sebastian), Iwona Lorenc (Warszawa), Leon Miodoński (Wro-cław), Robert Piłat (Warszawa), Jan Štěpán (Olomouc), Stefan Symotiuk(Lublin), Jan Zouhar (Brno)

Zespół RecenzentówIwona Alechnowicz-Skrzypek, Bolesław Andrzejewski, Agnieszka Kijewska,Jan Krokos, Radosław Kuliniak, Anna Latawiec, Vladimír Leško, AndrzejLorenz, Marek Maciejczak, Artur Mordka, Marek Papuziński, Zlatica Pla-šienková, Jacek Rąb, Tadeusz Szubka, Włodzimierz Tyburski, RyszardWiśniewski, Kazimierz Wolsza

Publikacja będzie dostępna — po wyczerpaniu nakładu — w wersji internetowej:

Central and Eastern European Online Librarywww.ceeol.com

Śląska Biblioteka Cyfrowawww.sbc.org.pl

Instytut Filozofii Uniwersytetu Śląskiegowww.folia.philosophica.us.edu.pl

Spis treści

Przekłady

Vladimír Leško: Fenomenologia a dzieje filozofii (tłum. Dariusz Bęben) 15

Studia z historii filozofii starożytnej i średniowiecznej

Agnieszka Woszczyk: Własności monady i diady w Theologumenaarithmeticae przypisywanych Jamblichowiz Chalkis . . . . 37

Jacek Surzyn: Szkotowy projekt nauki transcendentalnej . . . . 49Hanna Wojtczak: Benedykt Hesse — przedstawiciel naukowego środo-

wiska krakowskiego w pierwszej połowie XV wieku . . . . 69Maciej Stanek: Kategoria relacji w rozumieniu Benedykta Hessego . 89Monika Mansfeld: Komentarze metafizyczne Jana Burydana — stan

badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

Epistemologia

Piotr Łaciak: Anonimowość transcendentalnej subiektywności a kon-cepcja filozofii jako ścisłej nauki . . . . . . . . . . 125

Agnieszka Wesołowska: Transcendentalna epoché a problem przemia-ny Ja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

Tomasz Kubalica: Gerolda Praussa krytyka poznania jako odbicia . 173

Filozofia i logika

Józef Bańka: Czy recentywizm może wystąpić jako horyzont spełnie-nia logiki nieskończenie wielowartościowej? . . . . . . . 197

Szymon Makuła: Rola analizy w Tractatus logico-philosophicusLudwiga Wittgensteina . . . . . . . . . . . . . 221

Krzysztof A. Wieczorek: Logiczne i empiryczne równie pochyłe . . 239Krzysztof Szymanek: O teoriach spiskowych . . . . . . . . 259

Filozofia kultury

Dariusz Bęben: Kilka uwag o „Logosie”, czyli filozofia kultury jakofilozofia pierwsza . . . . . . . . . . . . . . . 285

Weronika Chabińska: Mit jako kluczowy element kulturowy filozofiiFriedricha W.J. Schellinga . . . . . . . . . . . . 303

Recenzje

Dariusz Kubok: Sokratycy przed Sokratesem . . . . . . . . 331Jacek Surzyn: Jan Duns Szkot, prekursor koncepcji intuicji . . . 337Marta Ples-Bęben: Poznać to, co ukryte. . . . . . . . . . 343Marek Wójtowicz: W poszukiwaniu sensu śmierci . . . . . . 347Agnieszka Wesołowska: Transcendentalizm a twórczość Tischnera . 353Mirosław Piróg: Filozof o wielu obliczach . . . . . . . . . 359

Noty o Autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

6 Spis treści

Table of contents

Translations

Vladimír Leško: Phenomenology and the history of philosophy (trans.Dariusz Bęben) . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Studies in the history of ancientand medieval philosophy

Agnieszka Woszczyk: Characteristics of the monad and dyad inTheologumena arithmeticae attributed to Iamblichus Chalci-densis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Jacek Surzyn: Scotus’s project of transcendental science . . . . 49Hanna Wojtczak: Benedykt Hesse as a representative of Cracow

academic community of the first half of 15th century . . . . 69Maciej Stanek: The category of relation in Benedykt Hesse . . . 89Monika Mansfeld: Metaphysical commentaries by Jean Buridan —

the state of research . . . . . . . . . . . . . . 105

Epistemology

Piotr Łaciak: Anonymity of transcendental subjectivity and the ideaof philosophy as a strict science . . . . . . . . . . . 125

Agnieszka Wesołowska: Transcendental epoché and the problem ofthe transformation of ego . . . . . . . . . . . . . 153

Tomasz Kubalica: Gerold Prauss’s critique of cognition taken as re-flection . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

Philosophy and Logic

Józef Bańka: Can recentivism become a horizon of fulfilment of infini-tely-valued logic? . . . . . . . . . . . . . . . 197

Szymon Makuła: The role of analysis in Tractatus logico-philosophi-cus by Ludwig Wittgenstein . . . . . . . . . . . . 221

Krzysztof A. Wieczorek: On logical and empirical slippery slopes . 239Krzysztof Szymanek: On conspiracy theories . . . . . . . . 259

Philosophy of culture

Dariusz Bęben: Some remarks on Logos, or philosophy of culture asfirst philosophy . . . . . . . . . . . . . . . . 285

Weronika Chabińska: Myth as key element of Friedrich W.J. Schel-ling’s philosophy . . . . . . . . . . . . . . . . 303

Reviews

Dariusz Kubok: Socratics before Socrates . . . . . . . . . 331Jacek Surzyn: John Duns Scotus as precursor of the concept of in-

tuition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337Marta Ples: To get to know what is hidden . . . . . . . . 343Marek Wójtowicz: In search of sense of death . . . . . . . 347Agnieszka Wesołowska: Transcendentalism and Tischner’s work . . 353Mirosław Piróg: Philosopher of many faces . . . . . . . . 359

Notes on authors . . . . . . . . . . . . . . . . 363

8 Table of contents

Inhaltsverzeichnis

Übersetzungen

Vladimír Leško: Die Phänomenologie und die Geschichte der Phi-losophie (Dariusz Bęben) . . . . . . . . . . . . . 15

Studien zur Geschichte der Philosophie des Altertumsund des Mittelalters

Agnieszka Woszczyk: Die Eigenschaften von Monade und Dyade indem dem Iamblich von Chalkis zugeschriebenen Werk Theo-logumena arithmeticae . . . . . . . . . . . . . 37

Jacek Surzyn: Das Projekt einer transzendentalen Lehre von Johan-nes Duns Scotus . . . . . . . . . . . . . . . 49

Hanna Wojtczak: Benedykt Hesse — Vertreter des wissenschaftlichenKrakauer Milieus in der ersten Hälfte des 15.Jhs . . . . . 69

Maciej Stanek: Die Kategorie „Relation“ nach Benedykt Hesse . . 89Monika Mansfeld: Johannes Buridans metaphysische Kommentare —

Wissensstand . . . . . . . . . . . . . . . . 105

Epistemologie

Piotr Łaciak: Die Anonymität der transzendentalen Subjektivität unddie Konzeption der Philosophie als einer strengen Wissenschaft . 125

Agnieszka Wesołowska: Transzendentale Epoché und das Problemdes Ich-Wandels . . . . . . . . . . . . . . . . 153

Tomasz Kubalica: Gerold Prausses Kritik der Erkenntnis als einemAbbild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

Philosophie und Logik

Józef Bańka: Kann der Rezentivismus ein Horizont der Verwirk-lichung von der unendlich vielwertigen Logik werden? . . . . 197

Szymon Makuła: Die Rolle der Analyse im Tractatus logico-phi-losophicus von Ludwig Wittgenstein . . . . . . . . . 221

Krzysztof A. Wieczorek: Logische und empirische schiefe Ebenen . 239Krzysztof Szymanek: Zu Verschwörungstheorien . . . . . . . 259

Kulturphilosophie

Dariusz Bęben: Ein paar Bemerkungen über „Logos“, d.h. die Philo-sophie der Kultur als erste Philosophie . . . . . . . . 285

Weronika Chabińska: Mythus als Hauptelement der Philosophie vonFriedrich W.J. Schelling . . . . . . . . . . . . . 303

Rezensionen

Dariusz Kubok: Die Sokratiker vor dem Sokrates . . . . . . 331Jacek Surzyn: Johannes Duns Scotus als Wegbereiter für die Kon-

zeption der Intuition . . . . . . . . . . . . . . 337Marta Ples: Das Versteckte erfahren . . . . . . . . . . 343Marek Wójtowicz: In der Suche nach dem Sinn des Todes . . . . 347Agnieszka Wesołowska: Der Transzendentalismus und Tischners

Werke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353Mirosław Piróg: Ein Philosoph mit vielen Gesichtern . . . . . 359

Autorenverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . 363

10 Inhaltsverzeichnis

Szanowni Czytelnicy

Mamy przyjemność oddać Państwu do rąk jubileuszowy, trzydzie-sty tom wydawnictwa ciągłego „Folia Philosophica”. Prezentowanytom zamyka nie tylko kolejny rok redakcyjnej pracy nad naszym pis-mem, lecz także stanowi asumpt do rozważań nad domykającym siętrzydziestoleciem wydawnictwa „Folia Philosophica”. Prezentacja nu-meru jubileuszowego stanowi okoliczność sprzyjającą uwyraźnieniuważniejszych zmian, jakie zaznaczały się w wydawniczym rozwojupisma, którego pierwszy tom ukazał się w 1984 roku pod redakcjąJózefa Bańki w ramach 14. tomu wydawnictwa ciągłego „Pracez Nauk Społecznych”. Status autonomicznego wydawnictwa ciągłegoInstytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego „Folia Philosophica” zy-skała dopiero w 1993 roku — począwszy od 11. tomu — i jako samo-dzielne wydawnictwo ukazuje się aż do dziś. W odniesieniu do zmianoraz innowacji w procedurze wydawniczej, wśród których warto wspo-mnieć między innymi o tym, że od 24. tomu „Folia Philosophica” jestw całości dostępna w formie internetowej, wskazujemy, że jeśli chodzio obecny status oraz wysoki poziom merytoryczny naszego pisma roz-strzygającym było powołanie (również począwszy od 24. tomu) RadyRedakcyjnej, której członkowie od bieżącego tomu są zarazem redak-torami tematycznymi (w zakresie historii filozofii, ontologii, episte-mologii, etyki, estetyki, filozofii polityki i logiki) oraz powołanie mię-dzynarodowej Rady Programowej.

Ukazanie się tomu jubileuszowego stanowi okazję do wyrażeniawdzięczności. Serdecznie dziękujemy w tym miejscu Autorom, zarów-no z kraju, jak i z zagranicy, których twórczość stanowi o wartościnaszego pisma. Nasze podziękowania składamy również wszystkimczłonkom Rady Programowej oraz Recenzentom, którzy zadali sobie

trud oceny przesyłanych im artykułów. Szczególne wyrazy wdzięcz-ności kierujemy pod adresem Pani Małgorzaty Pogłódek (redaktorajęzykowego), której wieloletnie zaangażowanie i praca nad językowąoraz stylistyczną formą tekstów, począwszy od pierwszego tomu,znajdują wyraz w jakości oraz językowych walorach pisma.

W imieniu Rady Redakcyjnej

Piotr Łaciak(redaktor naczelny)

12 Szanowni Czytelnicy

Noty o Autorach

Vladimír Leško, prof. dr hab., kierownik Katedry Filozofii i Histo-rii Filozofii na Uniwersytecie Jozefa Šafárika w Koszycach. Jestjednym z najważniejszych animatorów życia filozoficznego naSłowacji. Jego zainteresowania koncentrują się wokół refleksji nadhistorią filozofii, gdzie głównie wykorzystuje rozważania Hegla,Heideggera, Gadamera, Finka oraz Patočki. Jest autorem oraz re-daktorem licznych monografii. Wiele z nich tłumaczono na językpolski, angielski oraz czeski. Do najważniejszych publikacji na-leżą: Filozofia dejín filozofie. Hlavné modely a výsledky (1999);Philosophy of the History of Philosophy. The Main Models andResults (2003); Filozofia dejín filozofie. Silné a slabé modely(2004); Úvod do filozofie (2007).

Agnieszka Woszczyk, dr, adiunkt w Zakładzie Historii FilozofiiStarożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii UniwersytetuŚląskiego.

Jacek Surzyn, dr hab., adiunkt w Zakładzie Historii FilozofiiStarożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii UniwersytetuŚląskiego.

Hanna Wojtczak, dr hab., adiunkt w Zakładzie Historii FilozofiiStarożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii UniwersytetuŚląskiego.

Maciej Stanek, mgr, doktorant w Instytucie Filozofii UniwersytetuŚląskiego.

Monika Mansfeld, mgr, doktorantka w Instytucie Filozofii Uni-wersytetu Śląskiego.

Piotr Łaciak, prof. UŚ dr hab., profesor w Zakładzie Historii Filo-zofii Nowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii UniwersytetuŚląskiego.

Agnieszka Wesołowska, dr, adiunkt w Zakładzie Antropologii Fi-lozoficznej i Filozofii Cywilizacji Instytutu Filozofii UniwersytetuŚląskiego.

Tomasz Kubalica, dr, adiunkt w Zakładzie Historii FilozofiiNowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii UniwersytetuŚląskiego.

Józef Bańka, prof. zw. dr hab., emerytowany profesor Instytutu Fi-lozofii Uniwersytetu Śląskiego.

Szymon Makuła, mgr, doktorant w Instytucie Filozofii Uniwersy-tetu Śląskiego.

Krzysztof A. Wieczorek, dr, adiunkt w Zakładzie Logiki i Metodo-logii Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego.

Krzysztof Szymanek, dr hab., adiunkt w Zakładzie Logiki i Meto-dologii Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego.

Dariusz Bęben, dr, adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Nowożyt-nej i Współczesnej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego.

Weronika Chabińska, mgr, doktorantka w Instytucie FilozofiiUniwersytetu Śląskiego.

Dariusz Kubok, prof. UŚ dr hab., profesor w Zakładzie Historii Fi-lozofii Starożytnej i Średniowiecznej Instytutu Filozofii Uniwersy-tetu Śląskiego.

Marek Wójtowicz, dr, adiunkt w Zakładzie Nauk o Rodzinie Wy-działu Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego.

Mirosław Piróg, dr hab., adiunkt w Zakładzie Historii FilozofiiNowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii UniwersytetuŚląskiego.

Marta Ples-Bęben, dr, adiunkt w Zakładzie Historii FilozofiiNowożytnej i Współczesnej Instytutu Filozofii UniwersytetuŚląskiego.

364 Noty o Autorach

RedaktorMałgorzata Pogłódek

Projektant okładkiGrzegorz Nowak

Redaktor technicznyBarbara Arenhövel

KorektorDanuta Stencel

Skład i łamanieEdward Wilk

Copyright © 2012by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Wszelkie prawa zastrzeżone

ISSN 0208-6336ISSN 1231-0913

WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowicewww.wydawnictwo.us.edu.ple-mail: wydawus@us.edu.pl

Wydanie I. Nakład: 150 + 50 egz. Ark. druk. 23,0.Ark. wyd. 24,5. Papier offset. kl. III, 90 g

Cena 30 zł (+ VAT)Druk i oprawa: PPHU TOTEM s.c.

M. Rejnowski, J. Zamiaraul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław