Tylko ludzie wykształceni są wolni.

Lecz, całkowicie wolnym człowiekiem jest

jedynie mędrzec.

Filozofia (gr. philosophia) – określenie to pochodzi (prawdopodobnie) od matematyka i filozofa Pitagorasa żyjącego w VI wieku p.n.e. Pierwotnie miało sens dosłowny i oznaczało poszukiwanie, umiłowanie mądrości (gr. phileo – kochać, sophia – mądrość). Obecnie terminu filozofia używa się w różnych znaczeniach. Trudno o definicję, bo zakres rozważań filozoficznych i ich metoda ulegały historycznym zmianom, a rozumienie filozofii jest uzależnione od przyjętej tradycji filozoficznej. W uproszczeniu można powiedzieć, że filozofia zajmuje się ogólnymi, podstawowymi zagadkami świata: naturą istnienia i rzeczywistości, poznawalnością prawdy czy tym, jakie działanie jest pożądane.

Dzieli się ją na: ontologię (teoria bytu), epistemologię (teoria poznania), aksjologię (teoria wartości), antropologię filozoficzną i filozofię społeczną.

Możemy wyróżnić trzy grupy podstawowych zagadnień filozoficznych: Zagadnienia epistemologii dotyczące stosunku poznania do rzeczywistości. Co znaczy poznanie i rzeczywistość, czy przedmiot poznania jest wytworem poznającego, co znaczy słowo "prawda", czy możemy poznać prawdę a jeśli tak, to jak należy postępować, by ją poznać – tym i innymi rzeczami zajmuje się teoria poznania. Ontologia stara się odpowiedzieć na pytania, jaki jest stosunek istnienia do istoty, co to jest związek przyczynowy, czy mnogość bytów jest rzeczywista, czy istnieje przyczyna całości bytu (Bóg, przyroda), co to jest prawo przyrody, itp. Obszar aksjologii czyli zagadnienia dotyczące nie wiedzy lecz działania. Aksjologia rozważa naturę wartości i zajmuje się problematyką uzasadnienia systemów wartości.

klasyczną, w której filozofia jest klasyczną, w której filozofia jest wiedzą o odrębnym przedmiocie wiedzą o odrębnym przedmiocie (byt) i metodzie, o charakterze (byt) i metodzie, o charakterze racjonalnym, racjonalnym,

pozytywistyczną, gdzie filozofia pozytywistyczną, gdzie filozofia jest syntezą wyników nauk jest syntezą wyników nauk

empirycznych,empirycznych,

lingwistyczną, rozumiejąca lingwistyczną, rozumiejąca filozofię jako analizę języka i jego filozofię jako analizę języka i jego podstawowych pojęć oraz podstawowych pojęć oraz badanie podstaw wiedzy, badanie podstaw wiedzy,

irracjonalistyczną, w której irracjonalistyczną, w której filozofia to dział kultury łączący w filozofia to dział kultury łączący w sobie elementy wiedzy naukowej, sobie elementy wiedzy naukowej, sztuki i religii, refleksja sztuki i religii, refleksja filozoficzna polega na wyrażaniu filozoficzna polega na wyrażaniu

przeżyć przez podmiot.przeżyć przez podmiot.

Mówi się, że nauka ma duży wpływ na tendencje w filozofii. Mówi się, że nauka ma duży wpływ na tendencje w filozofii. PlatonPlaton

tworzył pod wrażeniem geometrii, tworzył pod wrażeniem geometrii, ArystotelesaArystotelesa zapładniały astronomia zapładniały astronomia i biologia a i biologia a LeibnizaLeibniza matematyka. Paradoksalnie najdłużej trwają matematyka. Paradoksalnie najdłużej trwają jednak te koncepcje filozoficzne, które nie bazują na rozwiązaniach jednak te koncepcje filozoficzne, które nie bazują na rozwiązaniach naukowych, a jak pokazuje XX-wieczna filozofia nauki, koncepcja naukowych, a jak pokazuje XX-wieczna filozofia nauki, koncepcja nauki jako dziedziny jasnych i ostatecznych rozwiązań, co do których nauki jako dziedziny jasnych i ostatecznych rozwiązań, co do których istnieje powszechna zgoda badaczy, jest też modelem dalekim od istnieje powszechna zgoda badaczy, jest też modelem dalekim od

realnej praktyki naukowej.realnej praktyki naukowej.

Rembrandt Medytujący filozof 1632

Filozofia w swojej historii utrzymuje związki z religią, a wielu Filozofia w swojej historii utrzymuje związki z religią, a wielu

wybitnych filozofów było ludźmi głęboko wierzącymi, choć czasem wybitnych filozofów było ludźmi głęboko wierzącymi, choć czasem znajdującymi się poza nurtem oficjalnej religii. Początków filozofii znajdującymi się poza nurtem oficjalnej religii. Początków filozofii należy jednak szukać w opozycji do myślenia religijnego, w należy jednak szukać w opozycji do myślenia religijnego, w podawaniu w wątpliwość uznawanych wierzeń.podawaniu w wątpliwość uznawanych wierzeń.

W średniowieczu filozofia była całkowicie podporządkowana teologii W średniowieczu filozofia była całkowicie podporządkowana teologii i miała służyć rozumowemu wyjaśnianiu prawd danych przez i miała służyć rozumowemu wyjaśnianiu prawd danych przez

Objawienie.Objawienie.

Filozofia może dostarczać światopoglądu albo być jego Filozofia może dostarczać światopoglądu albo być jego uporządkowaną logicznie wersją. Ideologie traktują filozofie uporządkowaną logicznie wersją. Ideologie traktują filozofie instrumentalnie czerpiąc z niej te elementy, które uzasadniają jej instrumentalnie czerpiąc z niej te elementy, które uzasadniają jej założenia lub pozwalają ukrywać rzeczywiste cele ideologów. Nie założenia lub pozwalają ukrywać rzeczywiste cele ideologów. Nie ma czystych nauk – nie skażonych wpływem kultury, historii i ma czystych nauk – nie skażonych wpływem kultury, historii i wydarzeń dnia codziennego. W związku z tym istnieje związek wydarzeń dnia codziennego. W związku z tym istnieje związek pomiędzy filozofią, a światopoglądem i ideologią.pomiędzy filozofią, a światopoglądem i ideologią.

Terminem filozofia Wschodu tradycyjnie określa się refleksje i Terminem filozofia Wschodu tradycyjnie określa się refleksje i poglądy filozoficzne obecne w kulturach azjatyckich. Powstały one poglądy filozoficzne obecne w kulturach azjatyckich. Powstały one twórczo i niezależnie od filozofii europejskiego kręgu kulturowego. twórczo i niezależnie od filozofii europejskiego kręgu kulturowego. Posługiwanie się jednym terminem na określenie wszystkich Posługiwanie się jednym terminem na określenie wszystkich filozofii orientalnych jest jednak bardzo dużym uproszczeniem, filozofii orientalnych jest jednak bardzo dużym uproszczeniem, jeśli nie błędem. Istnieją dwie całkowicie niezależne i diametralnie jeśli nie błędem. Istnieją dwie całkowicie niezależne i diametralnie

różne filozofie orientalne – indyjska oraz chińska.różne filozofie orientalne – indyjska oraz chińska.

Konfucjusz (ur. 551, zm. 479 p.n.e.)

Filozofia Zachodu to określenie filozofii powstałej w europejskim Filozofia Zachodu to określenie filozofii powstałej w europejskim kręgu kulturowym i wyrastającej z jednej strony z tradycji kręgu kulturowym i wyrastającej z jednej strony z tradycji starożytnych Grecji i Rzymu, a z tradycji judeochrześcijańskiej z starożytnych Grecji i Rzymu, a z tradycji judeochrześcijańskiej z drugiej. Były w niej okresy wpływów wschodnich (neoplatonizm) i drugiej. Były w niej okresy wpływów wschodnich (neoplatonizm) i arabskich (średniowiecze).arabskich (średniowiecze).

Rafael, Szkoła Ateńska. Na obrazie znajdują się: Zenon z Kition, Epikur, Awerroes, Pitagoras, Alkibiades, Ksenofont, Sokrates, Heraklit, Platon, Arystoteles, Diogenes, Euklides, Zaratustra i Ptolemeusz

Filozofia europejska narodziła się w greckich koloniach. Historię filozofii Filozofia europejska narodziła się w greckich koloniach. Historię filozofii starożytnej dzieli się zwykle na :starożytnej dzieli się zwykle na :

okresokres presokratejski (VII-V wiek p.n.e.) presokratejski (VII-V wiek p.n.e.)

okres klasyczny (IV wiek p.n.e.) okres klasyczny (IV wiek p.n.e.)

okres hellenistyczny (III p.n.e. – V n.e.).okres hellenistyczny (III p.n.e. – V n.e.).

Z okresem presokratejskim wiąże się Z okresem presokratejskim wiąże się zagadnienie źródeł zagadnienie źródeł filozofiifilozofii. Mówi się, że filozofia powstała z dążenia do wiedzy, . Mówi się, że filozofia powstała z dążenia do wiedzy, które było efektem zdziwienia nad nieprzejrzystą naturą świata. które było efektem zdziwienia nad nieprzejrzystą naturą świata. Myślenie filozoficzne zaczęło się, gdy ktoś spróbował podważyć Myślenie filozoficzne zaczęło się, gdy ktoś spróbował podważyć mity religijne i obiegowe, powszechnie przyjmowane opinie.mity religijne i obiegowe, powszechnie przyjmowane opinie.

W centrum zainteresowania filozofów presokratyjskich była W centrum zainteresowania filozofów presokratyjskich była głównie przyroda, a ich odpowiedzi na to, co jest jej istotą, głównie przyroda, a ich odpowiedzi na to, co jest jej istotą, sprowadzały się do stwierdzeń typu "woda" (Tales, zm. 543 sprowadzały się do stwierdzeń typu "woda" (Tales, zm. 543 p.n.e.), "powietrze" (Anaksymenes), bezkres/duch p.n.e.), "powietrze" (Anaksymenes), bezkres/duch (Anaksymander) "ogień" (Heraklit) czy cztery żywioły (Anaksymander) "ogień" (Heraklit) czy cztery żywioły (Empedokles).(Empedokles).

Okres klasyczny rozpoczęli sofiści (Protagoras, Gorgiasz) Okres klasyczny rozpoczęli sofiści (Protagoras, Gorgiasz) kierujący swą kierujący swą uwagę na człowiekauwagę na człowieka i będący prekursorami i będący prekursorami wszelkiego przyszłego relatywizmu. Jeden z nich, Sokrates, wszelkiego przyszłego relatywizmu. Jeden z nich, Sokrates, rozmawiający z przypadkowo napotkanymi Ateńczykami o rozmawiający z przypadkowo napotkanymi Ateńczykami o prawdzie, pięknie i dobru, za sprawą swej niezłomnej i prawdzie, pięknie i dobru, za sprawą swej niezłomnej i bezkompromisowej postawy, stał się dla przyszłych pokoleń bezkompromisowej postawy, stał się dla przyszłych pokoleń ideałem filozofa. Jego uczeń Platon podzielił rzeczywistość na ideałem filozofa. Jego uczeń Platon podzielił rzeczywistość na świat zmysłowy – zmienny, przemijający i będący pozorem i świat świat zmysłowy – zmienny, przemijający i będący pozorem i świat idei – wieczny i niezmienny. Tym samym wprowadził pluralizm, idei – wieczny i niezmienny. Tym samym wprowadził pluralizm, rozpoczynał kluczowy w dziejach filozofii problem sposobu rozpoczynał kluczowy w dziejach filozofii problem sposobu istnienia bytów matematycznych i w przekonujący sposób istnienia bytów matematycznych i w przekonujący sposób uzasadniał pogląd, że nie wszystko musi być takie, jak nam się uzasadniał pogląd, że nie wszystko musi być takie, jak nam się wydaje. Z kolei uczeń Platona, Arystoteles stworzył logikę, wydaje. Z kolei uczeń Platona, Arystoteles stworzył logikę, ugruntował metafizykę i dał światu wizję świata niepodważaną do ugruntował metafizykę i dał światu wizję świata niepodważaną do czasów Kopernika.czasów Kopernika.

Za początek okresu hellenistycznego uznaje się śmierć Stagiryty. Za początek okresu hellenistycznego uznaje się śmierć Stagiryty. To okres powstania do dziś żywych koncepcji etycznych: To okres powstania do dziś żywych koncepcji etycznych: epikureizmu mówiącego, że sensem życia jest doznawanie epikureizmu mówiącego, że sensem życia jest doznawanie przyjemności i stoicyzmu (IV wiek p.n.e. – II n.e.) dającego wzór przyjemności i stoicyzmu (IV wiek p.n.e. – II n.e.) dającego wzór postawy mędrca wobec śmierci (Zenon z Kition, Chryzyp, Seneka, postawy mędrca wobec śmierci (Zenon z Kition, Chryzyp, Seneka, mistrz retoryki Cyceron i Marek Aureliusz, filozof na tronie). mistrz retoryki Cyceron i Marek Aureliusz, filozof na tronie). Sceptycy starożytni (Pirron, Sekstus Empiryk) z pobudek Sceptycy starożytni (Pirron, Sekstus Empiryk) z pobudek etycznych (uspokojenie umysłu) podawali w wątpliwość etycznych (uspokojenie umysłu) podawali w wątpliwość możliwość wszelkiej wiedzy i dali początek wszelkim nurtom możliwość wszelkiej wiedzy i dali początek wszelkim nurtom sceptycznym.sceptycznym.

Plátōn, ur. 427 p.n.e prawdopodobnie w Plátōn, ur. 427 p.n.e prawdopodobnie w Atenach (wg niektórych świadectw na wyspie Atenach (wg niektórych świadectw na wyspie Eginie), zm. 347 p.n.e. w Atenach) (inne Eginie), zm. 347 p.n.e. w Atenach) (inne źródła podają, że żył 428-348 p.n.e.) - źródła podają, że żył 428-348 p.n.e.) - powszechnie uznawany za jednego z powszechnie uznawany za jednego z najwybitniejszych filozofów starożytności. najwybitniejszych filozofów starożytności. Przez Senekę był nazwany „Księciem Przez Senekę był nazwany „Księciem Filozofów”. Był twórcą systemu Filozofów”. Był twórcą systemu filozoficznego zwanego obecnie idealizmem filozoficznego zwanego obecnie idealizmem platońskim.platońskim.

Zaciekle zwalczany przez jednych, broniony Zaciekle zwalczany przez jednych, broniony przez innych, system Platona w ten czy inny przez innych, system Platona w ten czy inny sposób obecny jest stale w europejskiej sposób obecny jest stale w europejskiej tradycji filozoficznej. Uważa się, że to od tradycji filozoficznej. Uważa się, że to od Platona zaczyna się właściwa filozofia Platona zaczyna się właściwa filozofia europejska, rozumiana jako systematyczna europejska, rozumiana jako systematyczna nauka, a nie przypadkowe spekulacjenauka, a nie przypadkowe spekulacje

System Platona był próbą rozstrzygnięcia dylematu jaki dręczył filozofów System Platona był próbą rozstrzygnięcia dylematu jaki dręczył filozofów przedplatońskich. Dylemat ten wynikał z rozważań nad znaczeniem przedplatońskich. Dylemat ten wynikał z rozważań nad znaczeniem pojęcia bytu. Podstawą systemu Platona było przyjęcie, że prawdziwy pojęcia bytu. Podstawą systemu Platona było przyjęcie, że prawdziwy wieczny byt to wieczny byt to ideeidee, a rzeczywistość materialna jest jedynie odbiciem , a rzeczywistość materialna jest jedynie odbiciem wiecznotrwałych, niezmiennych idei. Zdaniem Platona, relacja między wiecznotrwałych, niezmiennych idei. Zdaniem Platona, relacja między światem idei a światem rzeczywistym jest podobna do relacji prawdziwych światem idei a światem rzeczywistym jest podobna do relacji prawdziwych przedmiotów i ich odbić w mętnym świetle. Naczelnymi ideami u Platona przedmiotów i ich odbić w mętnym świetle. Naczelnymi ideami u Platona były: dobro, piękno i prawda. Idea była dla Platona piątym i ostatnim były: dobro, piękno i prawda. Idea była dla Platona piątym i ostatnim etapem, który należy przejść, żeby osiągnąć doskonałość. Pozostałe to etapem, który należy przejść, żeby osiągnąć doskonałość. Pozostałe to kolejno: nazwa, definicja, obraz i wiedza.kolejno: nazwa, definicja, obraz i wiedza.

(341-270 p.n.e.) – grecki filozof, twórca (341-270 p.n.e.) – grecki filozof, twórca

epikureizmu.epikureizmu. Epikur był jednym z najważniejszych filozofów Epikur był jednym z najważniejszych filozofów

tzw. drugiej fazy greckiej filozofii klasycznej, w tzw. drugiej fazy greckiej filozofii klasycznej, w której dominowały zagadnienia filozofii życia - której dominowały zagadnienia filozofii życia - czyli rozważania na temat jak osiągnąć pełne czyli rozważania na temat jak osiągnąć pełne szczęście . Na temat życia Epikura nie szczęście . Na temat życia Epikura nie wiadomo zbyt wiele, zachowały się nieliczne wiadomo zbyt wiele, zachowały się nieliczne dzieła: "Zasady" i odnalezione w Herkulanum dzieła: "Zasady" i odnalezione w Herkulanum części dzieła "37 ksiąg o naturze", reszta części dzieła "37 ksiąg o naturze", reszta zaginęła. Epikur urodził się na wyspie Samos w zaginęła. Epikur urodził się na wyspie Samos w dość zamożnej rodzinie kolonistów dość zamożnej rodzinie kolonistów pochodzących z Aten. W wieku 19 lat został pochodzących z Aten. W wieku 19 lat został przez rodzinę wysłany do Aten, aby służyć w przez rodzinę wysłany do Aten, aby służyć w armii ateńskiej jako efeb i jednocześnie armii ateńskiej jako efeb i jednocześnie kształcić się w Akademii Platona i Liceum kształcić się w Akademii Platona i Liceum Arystotelesa. Arystotelesa.

Epikur dzielił filozofię na trzy części:Epikur dzielił filozofię na trzy części: fizykę zajmującą się teorią przyrody fizykę zajmującą się teorią przyrody etykę zajmującą się poznawaniem istoty szczęścia etykę zajmującą się poznawaniem istoty szczęścia

kanonikę zajmującą się teorią poznaniakanonikę zajmującą się teorią poznania

Epikureizm - antyczna, grecka filozofia życia zapoczątkowana przez Epikura.

Epikureizm jest jedną z dwóch najważniejszych antycznych filozofii życia. Dla tego sposobu filozofowania kluczowym pytaniem było - jak osiągnąć szczęście w życiu doczesnym. Były to więc przede wszystkimi systemy etyczne. Wszelkie inne rozważania filozoficzne z zakresu czy to teorii poznania, czy metafizyki, miały tu znaczenie drugorzędne i służyły wyłącznie do uzasadniania swoich poglądów w sprawie kluczowego pytania - jak żyć, żeby być szczęśliwym. Mimo takich założeń pierwotnych epikureizmu, jego koncepcje metafizyczne, zwłaszcza w teorii poznania, miały później znaczny wpływ na filozofów niemal do czasów współczesnych.

Arystoteles urodził się w roku 384 p.n.e. w Arystoteles urodził się w roku 384 p.n.e. w

greckiej kolonii Stagirus u wybrzeży Tracji. greckiej kolonii Stagirus u wybrzeży Tracji. Jego ojciec był nadwornym lekarzem Jego ojciec był nadwornym lekarzem macedońskiego króla Amynasa.macedońskiego króla Amynasa.

W wieku 17 lat Arystoteles został wysłany do W wieku 17 lat Arystoteles został wysłany do Aten aby odebrać staranne wykształcenie w Aten aby odebrać staranne wykształcenie w Akademii Platońskiej. W Akademii Arystoteles Akademii Platońskiej. W Akademii Arystoteles spędził w sumie 20 lat, w czasie których spędził w sumie 20 lat, w czasie których najpierw był studentem, potem asystentem najpierw był studentem, potem asystentem Platona i w końcu samodzielnym wykładowcą. Platona i w końcu samodzielnym wykładowcą.

Arystoteles w Atenach założył własną, konkurencyjną do Akademii szkołę filozoficzną zwaną Liceum (łac. Lyceum, gr. Lykeion), która była wspierana przez Aleksandra Macedońskiego i wkrótce przyćmiła Akademię. Po śmierci Aleksandra i upadku pro-macedońskiego rządu w Atenach Ateńczycy zamknęli Liceum a sam Arystoteles musiał uciekać z miasta.

Arystoteles był pierwszym filozofem w historii, który wyszedł najpierw od Arystoteles był pierwszym filozofem w historii, który wyszedł najpierw od teorii poznania i logiki, a dopiero później przeszedł do teorii bytu. Zdaniem teorii poznania i logiki, a dopiero później przeszedł do teorii bytu. Zdaniem Arystotelesa celem nauki jest wyprowadzenie (Arystotelesa celem nauki jest wyprowadzenie (apodeixisapodeixis) stanu ) stanu faktycznego z jego przyczyn. Ten proces ma dwie możliwe formy: faktycznego z jego przyczyn. Ten proces ma dwie możliwe formy: wnioskowanie o szczególnych przypadkach ze znanej ogólnej reguły wnioskowanie o szczególnych przypadkach ze znanej ogólnej reguły (dedukcja) i wnioskowanie o ogólnej regule ze znanych poszczególnych (dedukcja) i wnioskowanie o ogólnej regule ze znanych poszczególnych przypadków (indukcja). Poprawności wnioskowania miała natomiast przypadków (indukcja). Poprawności wnioskowania miała natomiast służyć służyć logikalogika jako metoda porządkowania myślenia według jego formy, a jako metoda porządkowania myślenia według jego formy, a nie treści (logika formalna). Arystoteles stworzył zupełny system tak nie treści (logika formalna). Arystoteles stworzył zupełny system tak zwanej teorii sylogizmu, która obecnie stanowi część klasycznego zwanej teorii sylogizmu, która obecnie stanowi część klasycznego

rachunku zdań.rachunku zdań.

Demokryt z AbderyDemokryt z Abdery ur. ok. 460 p.n.e., zm. ok. ur. ok. 460 p.n.e., zm. ok. 370 p.n.e.) myśliciel i podróżnik, uczeń Leucypa, 370 p.n.e.) myśliciel i podróżnik, uczeń Leucypa, wszechstronny naukowiec, znany jako "śmiejący wszechstronny naukowiec, znany jako "śmiejący się filozof". Prace Demokryta, których stworzył się filozof". Prace Demokryta, których stworzył 70, dotyczyły wielu różnych dziedzin (fizyki, 70, dotyczyły wielu różnych dziedzin (fizyki, astronomii, medycyny, chemii, gramatyki, astronomii, medycyny, chemii, gramatyki, techniki, logiki, strategii, muzyki itd.) nie techniki, logiki, strategii, muzyki itd.) nie zachowały się, przetrwały z nich nieliczne zachowały się, przetrwały z nich nieliczne fragmenty, głównie dzięki Epikurowi i poematowi fragmenty, głównie dzięki Epikurowi i poematowi Lukrecjusza Lukrecjusza

Wraz z Leucypem jest założycielem starożytnego atomizmu. Wraz z Leucypem jest założycielem starożytnego atomizmu. Dzięki dalekim podróżom i gruntownym studiom zyskał obszerną Dzięki dalekim podróżom i gruntownym studiom zyskał obszerną wiedzę we wszystkich dziedzinach i napisał wiele dzieł z różnych wiedzę we wszystkich dziedzinach i napisał wiele dzieł z różnych zakresów nauki. Dzieła te wywarły wielki wpływ na późniejszych zakresów nauki. Dzieła te wywarły wielki wpływ na późniejszych filozofów, jak Platon, Arystoteles i Epikur. Z dzieł tych zachowały filozofów, jak Platon, Arystoteles i Epikur. Z dzieł tych zachowały się tylko urywki. Według Demokryta prawdziwe poznanie się tylko urywki. Według Demokryta prawdziwe poznanie wychodzi od zmysłów, ale da się osiągnąć tylko umysłem, który wychodzi od zmysłów, ale da się osiągnąć tylko umysłem, który odróżnia złudne własności zmysłowe, od właściwej poza nimi odróżnia złudne własności zmysłowe, od właściwej poza nimi leżącej istoty. leżącej istoty.

Jeden z największych filozofów Jeden z największych filozofów greckich. Urodził się i zmarł w greckich. Urodził się i zmarł w Atenach. Był synem kamieniarza Atenach. Był synem kamieniarza Sofroniskosa i akuszerki Sofroniskosa i akuszerki Fainarete. Miał trzech synów, Fainarete. Miał trzech synów, których matką była jego żona, których matką była jego żona, Ksantypa. Mieszkał w Atenach, Ksantypa. Mieszkał w Atenach, gdzie nauczał prowadząc gdzie nauczał prowadząc dysputy z przypadkowymi dysputy z przypadkowymi przechodniami na ulicach przechodniami na ulicach miasta, zyskując zarówno miasta, zyskując zarówno popularność jak i wrogość. popularność jak i wrogość. Sokrates trzykrotnie brał udział Sokrates trzykrotnie brał udział w wyprawach wojennych w wyprawach wojennych

Wiara w absolutne znaczenie dobra i cnoty. Sokrates głosił, że cnota (gr. Wiara w absolutne znaczenie dobra i cnoty. Sokrates głosił, że cnota (gr. aretearete, starożytne pojęcie oznaczające tężyznę życiową, szlachetność, , starożytne pojęcie oznaczające tężyznę życiową, szlachetność, dzielność) jest dobrem bezwzględnym, czym przeciwstawiał się dzielność) jest dobrem bezwzględnym, czym przeciwstawiał się relatywizmowi sofistów. Jest też dobrem najwyższym, o które człowiek relatywizmowi sofistów. Jest też dobrem najwyższym, o które człowiek winien zabiegać, nie licząc się z niebezpieczeństwami i śmiercią winien zabiegać, nie licząc się z niebezpieczeństwami i śmiercią

Tożsamość dobra i wiedzy. Według Sokratesa cnota jest wiedzą ("Jest Tożsamość dobra i wiedzy. Według Sokratesa cnota jest wiedzą ("Jest to jedno i to samo wiedzieć, co jest sprawiedliwe i być sprawiedliwym."). to jedno i to samo wiedzieć, co jest sprawiedliwe i być sprawiedliwym."). Ludzie czynią źle z niewiedzy, czy raczej wiedzy pozornej. Stanowisko Ludzie czynią źle z niewiedzy, czy raczej wiedzy pozornej. Stanowisko takie nazywa się intelektualizmem etycznym. Wynika z niego, że cnoty takie nazywa się intelektualizmem etycznym. Wynika z niego, że cnoty można się nauczyć, a od nas samych zależy, czy dobro to nabędziemy.można się nauczyć, a od nas samych zależy, czy dobro to nabędziemy.

Wypracowanie metody dochodzenia do prawdy, a tym samym do cnoty: Wypracowanie metody dochodzenia do prawdy, a tym samym do cnoty: jest nią specjalnego rodzaju dyskusja, zwana dialektyką. W swoich jest nią specjalnego rodzaju dyskusja, zwana dialektyką. W swoich rozmowach z Ateńczykami Sokrates posługiwał się dwiema metodami: rozmowach z Ateńczykami Sokrates posługiwał się dwiema metodami:

metoda elenktycznametoda elenktyczna metoda majeutycznametoda majeutyczna

Platon:-Co dobre, to jest i piękne.- Niegodziwiec bardziej kocha ciało

niż duszę.- Życie jest coś warte wtedy, gdy człowiek piękno samo w sobie ogląda.

Arystoteles:

- Człowiek z natury jest istotą społeczną.

- Dzielność musi zmierzać do

właściwego środka jako swego celu.

- Byłoby niewłaściwe, gdyby człowiek nie

poszukiwał wiedzy, którą może

osiągnąć.

Epikur:

- Przyjemność jest początkiem i celem

życia szczęśliwego.

- Śmierć wcale nas nie dotyczy: gdy

istniejemy, śmierci nie ma, gdy śmierć

przychodzi, nas już nie ma.

Sokrates:-Wiem, że nic nie wiem.- W sobie sam każdy nosi swój skarb.

- Cnota jest odmianą mądrości.