EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach...

24
1 Dział I: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA 1. Temat: Charakteryzujemy oświecenie w Europie. Cel w języku ucznia: Dowiemy się jakie zmiany nastąpiły w myśleniu i zachowaniu ludzi w Europie Oświecenia. Nacobezu: 1. znam terminy: oświecenie, empiryzm, racjonalizm, deizm, ateizm, klasycyzm, encyklopedyści, wolnomularstwo, masoneria 2. przedstawiam dokonania postaci: Izaaka Newtona, Antoina Lavoisiera, Andersa Celsjusza, Karola Linneusza, Benjamina Franklina, Karola Monteskiusza, Woltera, Denisa Diderota, Jamesa Watta, Jana Jakuba Rousseau 3. wymieniam idee oświecenia i rozpoznaję ich wpływ na naukę, literaturę, filozofię, architekturę i sztukę Pytanie kluczowe: Jakie zastosowania miała w XIX wieku maszyna parowa. Zadanie 1 Uzupełnij schemat mapy pojęciowej Zadanie 2 Uzupełnij mapę pojęciową OŚWIECENIE OŚWIECENIE ........ wiek OŚWIECENIE wiek ......... OŚWIECENIE OŚWIECENIE wiek ......... wiek ……..

Transcript of EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach...

Page 1: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

1

Dział I: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA

1. Temat: Charakteryzujemy oświecenie w Europie.

Cel w języku ucznia:

Dowiemy się jakie zmiany nastąpiły w myśleniu i zachowaniu ludzi w Europie Oświecenia.

Nacobezu:

1. znam terminy: oświecenie, empiryzm, racjonalizm, deizm, ateizm, klasycyzm, encyklopedyści,

wolnomularstwo, masoneria

2. przedstawiam dokonania postaci: Izaaka Newtona, Antoina Lavoisiera, Andersa Celsjusza, Karola Linneusza,

Benjamina Franklina, Karola Monteskiusza, Woltera, Denisa Diderota, Jamesa Watta, Jana Jakuba Rousseau

3. wymieniam idee oświecenia i rozpoznaję ich wpływ na naukę, literaturę, filozofię, architekturę i sztukę

Pytanie kluczowe: Jakie zastosowania miała w XIX wieku maszyna parowa.

Zadanie 1 Uzupełnij schemat mapy pojęciowej

Zadanie 2 Uzupełnij mapę pojęciową

OŚWIECENIE

OŚW

IEC

ENIE

........ wiek

OŚW

IEC

ENIE

wiek .........

OŚW

IEC

ENIE

OŚW

IEC

ENIE

wiek .........wiek ……..

Page 2: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

2

Zadanie 3 Uzupełnij tabelę dotyczącą postępu w nauce i technice w XVIII wieku.

Lp. Imię i nazwisko, kraj

pochodzenia

Dziedzina

nauki

Odkrycie naukowe

1.

…………………………………..

………………………………….

ANGLIA

…………….

…………….

Sformułował prawo powszechnego

ciążenia (przyciąganie na Ziemi-

grawitacja). Stworzył trzy zasady

dynamiki.

2.

…………………………………..

………………………………….

FRANCJA

…………….

…………….

Zbadał skład powietrza i wody.

3.

…………………………………..

………………………………….

SZWECJA

…………….

…………….

Stworzył pierwszą klasyfikację gatunków

roślin i zwierząt.

4.

…………………………………..

………………………………….

SZWECJA

…………….

…………….

Stworzył skalę temperatur, w której za

punkt początkowy uznajemy punkt

zamarzania wody 0°.

5.

…………………………………..

………………………………….

STANY ZJEDNOCZONE

…………….

…………….

Skonstruował pierwszy piorunochron.

Zadanie 4 Uzupełnij schemat mapy myśli:

•..............................................

• Wiedza człowieka płynie z doświadczenia...................................................

•................................, ............................................................

• Osiągnięcia nauki i techniki może wykorzystać tylko człowiek rozumny- oświecony.

....................................................

Page 3: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

3

Zadanie 5 Uzupełnij schemat

Zadanie 6 Wynalazcom przyporządkujcie ich dzieła.

1. Edmund Cartwright

A. Maszyna parowa

2. Nicolas-Joseph Cugnot

B. Mechaniczne krosno

3. Joseph i Jacques Montgolfier

C. Ciągnik

4. James Watt

D. Balon

władza

............................

władza

...............................

władza

................................

TRÓJPODZIAŁ WŁADZY według Karola Monteskiusza

PARLAMENT RZĄD,

PREZYDENT NIEZAWISŁE

SĄDY

W moim dziele pod tytułem „…………………….

………………………….”, głoszę hasła

…………………………… wszystkich ludzi. Uważam,

że rządy w państwie powinien sprawować

……………………… ……………………… . Najlepszy

ustrój to ……………………………….. .

Jan Jakub Rousseau

Page 4: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

4

Zadanie 7 Uzupełnij schemat.

Zadanie 8 Uzupełnij schemat

....................

Bóg nie istnieje.

......................

Bóg stworzył świat i nie

ingeruje w niego.

• czasopisma• Wielka Encyklopedia Francuska

• salony literackie• loże wolnomularskie

................................. ..............................

..........................................................

Page 5: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

5

Zadanie 9 Uzupełnij taśmę chronologiczną

Zadanie 10 Epokom przyporządkuj zabytki.

1.

Brama Brandenburska

A. Barok

B. Rokoko

C. Klasycyzm

2.

Pałac Sanssouci w Poczdamie

A. Barok

B. Rokoko

C. Klasycyzm

3.

Kościół św. Magdaleny w Paryżu

A. Barok

B. Rokoko

C. Klasycyzm

4.

Pałac w Wilanowie

A. Barok

B. Rokoko

C. Klasycyzm

Barok

Rokoko

Klasycyzm

Page 6: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

6

5.

Wersal

A. Barok

B. Rokoko

C. Klasycyzm

6.

Pałac Zwinger w Dreźnie

A. Barok

B. Rokoko

C. Klasycyzm

7.

Belweder w Warszawie

A. Barok

B. Rokoko

C. Klasycyzm

Zadanie 11 Uzupełnij mapę pojęciową

Barok

• .....................

• .....................

• .....................

• .....................

Rokoko

• ......................

• ......................

• ......................

• ......................

Klasycyzm

• ......................

• ......................

• ......................

• ......................

Page 7: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

7

2. Temat: Poznajemy nowe potęgi europejskie epoki oświecenia.

Cel w języku ucznia: Poznamy monarchie absolutyzmu oświeconego.

Nacobezu:

1. znam rok ogłoszenia Prus królestwem –1701 r., koniec wojny siedmioletniej- 1763 r.

2. poprawnie posługuję się terminami: junkrzy, absolutyzm oświecony

3. wymieniam po 3 najważniejsze reformy przeprowadzone w Rosji, Prusach i Austrii

4. wskazuję na mapie Rosję, Prusy i monarchię austriacką

Pytanie kluczowe: Czy twoim zdaniem absolutyzm oświecony dbał o dobro narodu?

Zadanie 1 Uzupełnij schemat mapy myśli: ABSOLUTYZM OŚWIECONY

ABSOLUTYZM OŚWIECENIE

Page 8: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

8

Zadanie 2 Uzupełnij tabelę

REFOMY W ROSJI- …………………. …………………., Katarzyna II Wielka

obyczaje kościół edukacja administracja armia gospodarka

- strój

europejski

- nakaz golenia

bród …………

- kościół

………………

zależny od

władcy.

- Akademia

………………

w Petersburgu

- Akademia

……………….

w Petersburgu

- podział

państwa na

……………… i

………………

- Senat

………………..

(nadzór nad

……………....)

i ministerstwa.

- reforma na

wzór

………………..

- zwiększenie

liczby rekrutów

- rozwój

………………..

i rzemiosła

- rozwój handlu

- zasada

………………

………………

Zadanie 3 Uzupełnij tabelę

REFOMY W PRUSACH- …………………. …………………., Fryderyk II Wielki

administracja gospodarka armia edukacja nauka sztuka

- powierzanie

stanowisk

zaufanym

……………… i

mieszczanom.

- budowa

……………......

- wysokie cła na

towary

………………..

do Prus.

- pruski

………………

- zwiększenie

……………… .

- obowiązek

szkolny

nałożony na

wszystkich

…………….. .

- przyjaźń z

……………......

epoki

- Pałac

………………

w Poczdamie.

Zadanie 4 Uzupełnij tabelę

REFOMY W AUSTRII- …………………. …………………., Józef II

administracja finanse armia gospodarka edukacja kościół

- wprowadzenie

Rady ………….

- ograniczenie

uprawnień

………………..

- wprowadzenie

nowych

……………... .

- wzmocnienie

………………..

- merkantylizm

- zniesienie

poddaństwa

………………..

rozbudowa sieci

szkół

……………......

- kasacja

……………….

- księża stają się

urzędnikami

………………..

- wolność

………………..

Page 9: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

9

Zadanie 5 Uzupełnij mapę mentalną.

............

Francja

Wielka Brytania

............

Rosja

NOWY UKŁAD SIŁ W EUROPIE

w …………. wieku.

…………………….

pięciu mocarstw

Koniec wojny

siedmioletniej

………………………

Page 10: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

10

3. Temat: Dowiemy się jak wyglądała Rzeczpospolita za panowania Wettinów.

Cel w języku ucznia: Poznamy losy Rzeczypospolitej za panowania Wettinów.

Nacobezu:

1. znam lata wydarzeń: 1697 r. – koronacja Augusta II Mocnego, 1699 r. – pokój w Karłowicach, 1717 r. –

Sejm Niemy, 1763 r. – śmierć Augusta III Sasa

2. poprawnie posługuję się terminami: wojna północna, Sejm Niemy

3. przedstawiam dokonania postaci: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa, Stanisława Leszczyńskiego

4. wskazuję na mapie zasięg terytorialny Rzeczypospolitej za panowania Sasów

5. wymieniam 3 przyczyny i 3 przejawy kryzysu państwa polskiego w czasach saskich

Pytanie kluczowe: Dlaczego August II Mocny miał problemy ze sprawowaniem władzy w Polsce?

Zadanie 1 Uzupełnij schemat.

Zadanie 2 Uzupełnijcie taśmę chronologiczną panowania dynastii saskiej w Polsce

..............................

...................... .... ...........

Rzeczypospolita Obojga Narodów

August .... ...........

16...-17....

Stanisław

.....................

17...- 17...

August ... ............

17....- 17......

Stanisław ..........................

17....- 17.....

August .... ...........

17.....- 17....

UNIA ………………………. 16…..- 17……

Page 11: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

11

Zadanie 3 Uzupełnijcie bilans panowania Augusta II Mocnego.

Zadanie 4 Uzupełnijcie schemat porozumienia między Augustem II Sasem a szlachtą.

August II Mocny 1697-1733

Sejm ......- 1717zezwolono na zabranie głosu ............... wyznaczonym przez króla i konfederatów.

pośrednictwo ............ w porozumieniu między królem, a szlachtą.

dokumenty dotyczące Rzeczypospolitej muszą być ................................. na jej

terytorium.

ograniczono samowolę ............................ i podskarbich w gospodarowaniu pieniędzmi

państwa.

urzędnicy .................... nie mogą decydować o sprawach polskich.

nowe stałe ...................... na wojsko, zwiekszenie liczebności

armii.

Page 12: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

12

Zadanie 5 Uzupełnijcie bilans panowania Augusta III Sasa

Zadanie 6 Uzupełnijcie schemat przyczyn i konsekwencji kryzysu Rzeczypospolitej za panowania Sasów.

August III Sas 1734- 1763

konflikty o tron

• sprzyjały ingerencji obcych ........................ w sprawy Polski.

• dzieliły szlachtę na przeciwne ................................, powstrzymujące wzajemnie swoje działania poprzez zrywanie ...........................

rządy absolutne

• szlachta przeciwstawiała się wszelkim reformom w obawie przed rządami ....................................

• słabość kraju miała być obroną przed absolutyzmem: "Polska .......................... stoi".

zrywanie sejmów

• nie przeprowadzano koniecznych ................................ państwa.

• przekupywanie ............................ .

• rywalizujące ....................... polityczne mieszały w sprawy Polski mocarstwa sąsiednie.

Page 13: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

13

4. Temat: Omawiamy panowanie ostatniego króla elekcyjnego

Cel w języku ucznia: Poznamy okres rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Nacobezu:

1. znam lata wydarzeń: 1764 r. – koronacja Stanisława Augusta Poniatowskiego, 1772 r. – pierwszy rozbiór

Polski

2. poprawnie posługuję się terminami: Familia, konfederacja barska, sejm rozbiorowy, Rada Nieustająca

3. przedstawiam rolę postaci: Tadeusza Rejtana, Mikołaja Repnina

4. wymieniam 3 przyczyny i 3 skutki pierwszego rozbioru

Pytanie kluczowe: Czego symbolem stała się postać Tadeusza Rejtana?

Zadanie 1 Uzupełnij metaplan.

Zadanie 2.

Sformułuj wnioski wynikające z analizy metaplanu, odpowiadając na pytania: na jakie problemy natrafi król

wybrany po śmierci Augusta III Sasa? Jaka będzie jego pozycja w Rzeczypospolitej i wobec państw ościennych?

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

problem: Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w.

jak było?- stan wyjściowy. jak powinno być?- stan pożądany.

Dlaczego nie było tak, jak powinno być?

Page 14: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

14

Zadanie 3

Podkreśl umieszczone w ramce nazwiska osób kandydujących do tronu podczas ostatniej wolnej elekcji.

Zadanie 4

Uzupełnij schemat przyczyn I rozbioru Polski

Zadanie 5

Uzupełnij schemat

Zadanie 6

Zastąp wyróżnione sformułowania odpowiednimi pojęciami.

Po śmierci Augusta III Sasa wyboru nowego króla / ............. ............... Stanisława Augusta Poniatowskiego dokonano

przy poparciu carycy Katarzyny II.

Nienaruszalne zasady ustroju / ................. ....................................., które obejmowały wolną elekcję, liberum veto i

przywilej wypowiadania posłuszeństwa królowi przez szlachtę, uchwalono na sejmie w 1768 r.

Na sejmie w 1766 r. ambasador rosyjski Repnin zażądał przywrócenia praw umożliwiających innowiercom /

................................. zasiadanie w sejmie i senacie.

Ingerencja ...........- działania

Mikołaja .........................

sejm ..............

prawa ............................

Konfederacja ....................- 176....-

177....

Próby reform Stanisława

Augusta ..............................

w oparciu o ............ .

wolna ............. liberum ............prawo wypowiadania

posłuszeństwa ............. przez ..............

PRAWA …………………... 1768

Stanisław Leszczyński, Wacław Rzewuski, Jan Klemens Branicki, Stanisław Antoni Poniatowski, Józef

Andrzej Załuski, Tadeusz Rejtan

Page 15: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

15

Zadanie 7

Uzupełnij schemat postanowień sejmu rozbiorowego 1773.

Zadanie 8

Przyjrzyj się obrazowi zamieszczonemu w podręczniku na s. 32 i odpowiedz na pytania.

a. Dlaczego za drzwiami sali sejmowej malarz umieścił żołnierzy?

……………………………………………………………………………………………………………………

b. Dlaczego na sali artysta umieścił portret Katarzyny II, podczas gdy w rzeczywistości go nie było?

……………………………………………………………………………………………………………………

c. Co symbolizują pieniądze rozsypane na podłodze?

……………………………………………………………………………………………………………………

d. Co można powiedzieć o postawie Rejtana?

……………………………………………………………………………………………………………………

...................................-namiastka rządu.

...................................

...................................

- reforma oświaty

Potwierdzenie ..................................

............................

Potwierdzenie ............. ......................................, na których straży miały stać Rosja, Austria i Prusy.

Page 16: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

16

Zadanie 9

Połącz lata z odpowiednimi wydarzeniami.

1772 r. •

1764 r. •

1768–1772 r. •

1773 r. •

• utworzenie Komisji Edukacji Narodowej

• elekcja króla Stanisława Augusta

• uchwalenie praw kardynalnych

• konfederacja barska

• pierwszy rozbiór Polski

Zadanie 10

Wymień miasta, które po pierwszym rozbiorze znalazły się poza granicami Rzeczypospolitej.

W zaborze pruskim: .........................., ................................., ..............................., ................................ .

W zaborze rosyjskim: ................................., ................................., ..................................... .

W zaborze austriackim: ................................., ..............................., ....................................., ...................................... .

Zadanie 11

Podaj wydarzenie historyczne, które zostało przedstawione na obydwu ilustracjach i jego datę.

Wydarzenie: ………………………………………

Page 17: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

17

5. Temat: Dowiadujemy się jak wyglądała epoka oświecenia w Rzeczypospolitej

Cel w języku ucznia: Poznamy charakterystyczne cechy polskiego oświecenia

Nacobezu:

1. znam lata wydarzeń: 1765 r. – utworzenie Szkoły Rycerskiej, 1773 r. – powołanie Komisji Edukacji

Narodowej

2. poprawnie posługuję się terminami: Collegium Nobilium, Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji

Narodowej, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, oświecenie stanisławowskie

3. znam dokonania postaci: Stanisława Konarskiego, Stanisława Leszczyńskiego, Ignacego

Krasickiego, Stanisława Staszica, Hugona Kołłątaja, Bernarda Bellotta zwanego Canalettem,

Dominika Merliniego i Stanisława Leszczyńskiego

4. rozpoznaję charakterystyczne cechy polskiego oświecenia

Pytanie kluczowe: Co miała wspólnego Komisja Edukacji Narodowej z Ministerstwem Edukacji

Narodowej?

Zadanie 1 Połącz nazwy instytucji z właściwymi opisami oraz z odpowiednimi nazwiskami osób.

Zadanie 2

Obok zdań prawdziwych zaznacz literę P, a przy zdaniach fałszywych F.

Początki reform gospodarczych, kulturalnych i oświatowych w Rzeczypospolitej miały miejsce za

panowania Augusta III Sasa.

P F

Komisja Edukacji Narodowej przejęła majątek zlikwidowanego zakonu pijarów.

P F

Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy po II wojnie światowej.

P F

Biblioteka Załuskich została założona dzięki wsparciu Stanisława Augusta Poniatowskiego.

P F

Łazienki Królewskie powstały w oparciu o projekty architekta królewskiego Marcella Bacciarellego.

P F

Collegium Nobilium

Towarzystwo do Ksiąg

Elementarnych

elitarna szkoła dla młodzieży

szlacheckiej

Stanisław August

Poniatowski

uczelnia, której zadaniem było

wykształcenie nowoczesnej kadry

oficerskiej

Grzegorz Piramowicz

Szkoła Rycerska

instytucja zajmująca się

przygotowywaniem podręczników

i unowocześnianiem metod nauczania

Stanisław Konarski

Page 18: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

18

Zadanie 3

Uzupełnij mapę myśli dotyczącą oświecenia w Polsce.

Zadanie 4

Uzupełnij zdania.

Jednym z najwybitniejszych architektów w Rzeczypospolitej za panowania Stanisława Augusta

Poniatowskiego był ……………………………….. . Jego dziełem był m.in. ………………… ……

………………– największa budowla warszawskich Łazienek. Andrzej Zamoyski propagował

unowocześnienie wsi i zamianę pańszczyzny na ............................. ……………………… .

Stanisław August Poniatowski wspierał tworzenie na ziemiach Rzeczypospolitej nowych manufaktur

wytwarzających towary luksusowe – na Litwie 20 tego typu zakładów założył w dobrach królewskich

................................ ................................. . Biskupem warmińskim, poetą i autorem bajek był

................................ ......................... . „Historię narodu polskiego” napisał poeta i historyk .............................

.................................. . Stanisław Staszic i Hugo Kołłątaj – oświeceniowi publicyści, pisarze i politycy – w

swoich pracach postulowali ograniczenie praw szlachty i wzmocnienie pozycji .................................. .

Oświecenie w Rzeczypospolitej

gospodarka

oświatakultura

Page 19: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

19

Zadanie 5

Wpisz prawidłowo twórców:

1.

Krakowskie Przedmieście od strony Bramy Krakowskiej

…………………………………………

2.

Stanisław August Poniatowski w stroju

koronacyjnym

…………………………………………

3.

Pałac na Wodzie w Łazienkach Warszawskich

…………………………………………………………

4.

Stanisław August Poniatowski z

klepsydrą.

………………………………………

6. Temat: Dowiemy się jak przebiegały obrady Sejmu Wielkiego.

Cel w języku ucznia: Dowiemy się jak doszło do II rozbioru Rzeczypospolitej.

Nacobezu:

1. znam lata wydarzeń: 1788–1792 – obrady Sejmu Wielkiego, 1791 r. – uchwalenie Konstytucji 3

maja, 1793 r. – drugi rozbiór Polski

2. poprawnie posługuję się terminami: Sejm Wielki, ustawa o sejmikach, ustawa o miastach

królewskich, konfederacja targowicka, drugi rozbiór Polski

3. znam dokonania postaci: Stanisława Małachowskiego, Stanisława Augusta Poniatowskiego,

Hugona Kołłątaja

4. wskazuję na mapie zmiany terytorialne po drugim rozbiorze Rzeczypospolitej

Pytanie kluczowe: Jakie były następstwa konfederacji targowickiej?

Page 20: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

20

Zadanie 1

Uzupełnij tabelę dotyczącą stronnictw Sejmu Wielkiego.

Zadanie 2

Uzupełnij schemat

Zadanie 3

Które z postanowień Konstytucji 3 maja uważasz za przełomowe? uzasadnij swoje zdanie.

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

•program:..........................................................................................................................................................................................................

•przedstawiciele:..............................................................................................................................................................................................

Stronnictwo ......................

•program:..........................................................................................................................................................................................................

•przedstawiciele:..............................................................................................................................................................................................

Stronnictwo ......................

•program:..........................................................................................................................................................................................................

•przedstawiciele:..............................................................................................................................................................................................

Stronnictwo .....................

Rząd

powołanie tzw. ............ .............., czyli najwyższej władzy wykonawczej złożonej z króla i

odpowiedzialnych przed sejmem ministrów;

Królzniesienie .............. ................... i wprowadzenie

monarchii dziedzicznej;

Sejm

zniesienie .................. ................ i wprowadzenie na sejmach głosowania większością głosów;

utrzymanie............... ........................., składającego się z senatu i izby poselskiej; posłem mógł zostać tylko szlachcic posiadający majątek

ziemski;

Społeczeństwo

dopuszczenie ...................... do urzędów w państwie i zgoda na kupowanie przez nich majątków ziemskich;

wzięcie .................. pod opiekę państwa i prawa.

Page 21: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

21

Zadanie 4 Uzupełnij opis obrazu

1 Król …………………….. ……………………….. ……………………….

2 Hugo ……………………….., jeden z autorów konstytucji

3 Marszałek Stanisław ………………………….

4 Marszałek Kazimierz Nestor ……………….

5 Książę Józef ………………………..

6 Hetman Franciszek ……………………. , wróg konstytucji i późniejszy twórca konfederacji w Targowicy

Ilustracja do zadania 5

Zadanie 5 Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F –

jeśli jest fałszywe.

Ilustracja ukazuje pierwsze strony ustawy zasadniczej wydanej w Polsce w XVIII w. P F

Przedstawiony dokument potwierdza, że w XVIII w. w Polsce władza ustawodawcza była

wyłącznym uprawnieniem panującego.

P F

Page 22: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

22

Zadanie 6 Uzupełnij schemat przyczyn i skutków konfederacji targowickiej 1792.

Zadanie 7

Uzupełnij schemat

Zadanie 8 Na podstawie mapy z podręcznika s.68 uzupełnij tabelę Ziemie utracone przez rzeczpospolitą w wyniku II rozbioru 1793 rok.

BITWA POD ......................... 1792

dowódca: Józef .........................

*zwycięstwo Polaków

*ustanowienie orderu ........................ ..............................

BITWA POD ..................... 1792

wsławił się: Tadeusz .....................................

*zwycięstwo Polaków

•......................................................

•......................................................Rosja

•......................................................

•......................................................

•.....................................................

•.....................................................

Prusy

Przywódcy konfederacji targowickiej:

*Franciszek Ksawery Branicki

*Seweryn Rzewuski

*Stanisław Szczęsny Potocki

Akt konfederacji podpisano w

Petersburgu z carycą Katarzyną II w

1792 roku.

Postanowienia:

Przywrócenie dawnego ustroju

Rzeczypospolitej.

Brak zgody na ograniczenie wolności

szlacheckiej.

PRZYCZYNY:

*Reformy ...................

...................,

*Konstytucja ......... ...................

*wezwanie .......... na pomoc w pokonaniu reformatorów.

SKUTKI:

*wkroczenie armii ................... do Polski

*Wojna w obronie ....................... ........ .........

*II rozbiór Polski ............. rok

Wojna polsko rosyjska w obronie konstytucji 3 maja- 1792

Page 23: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

23

7. Temat: Dowiemy się jak doszło do upadku Rzeczypospolitej.

Cel w języku ucznia: Dowiemy się w jaki sposób Polska zniknęła z mapy Europy na 123 lata.

Nacobezu:

1. znam daty wydarzeń: 24 marca 1794 r. – wybuch powstania kościuszkowskiego, 1795 r. – trzeci

rozbiór Rzeczypospolitej

2. poprawnie posługuję się terminami: naczelnik, insurekcja, Uniwersał połaniecki

3. przedstawiam dokonania postaci: Tadeusza Kościuszki, Jana Kilińskiego i Jakuba Jasińskiego

4. rozróżniam wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej

Pytanie kluczowe: Jakie były cele i następstwa powstania kościuszkowskiego?

Zadanie 1

Do podanych dat dopisz właściwe wydarzenia.

24 marca 1794 r. – ............................................................................................................

4 kwietnia 1794 r. – ..........................................................................................................

7 maja 1794 r. – ................................................................................................................

10 października 1794 r. – ..................................................................................................

25 listopada 1795 r. – ........................................................................................................

Zadanie 2

Wpisz do „kosza” informacje dotyczące powstania kościuszkowskiego i upadku Rzeczypospolitej, które

uważasz za niepotrzebne dla zrozumienia historii Polski (co najmniej trzy).

Page 24: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA2).pdf · świat i nie ingeruje w niego. ... Polska w latach sześćdziesiątych XVIII w. ... Twórczość Canaletta ułatwiła odbudowę Warszawy

24

Zadanie 3

Wpisz do „walizki” informacje dotyczące powstania kościuszkowskiego i upadku Polski, bez znajomości

których trudno uważać się za Polaka świadomego historii własnego kraju (co najmniej pięć).

Zadanie 4 Przeczytaj tekst źródłowy i odpowiedz na pytanie.

7 maja w obozie pod Połańcem wydał on [Kościuszko] uniwersał, w którym, potwierdzając sformułowaną

jeszcze przez Konstytucję 3 maja zasadę opieki państwa nad ludnością chłopską, znosił poddaństwo osobiste,

uznawał prawo chłopa do ziemi [...] i wreszcie redukował znacznie obowiązującą pańszczyznę, zalecając

jednocześnie przestrzeganie powinności. Uniwersał, realizując częściowo postulat zniesienia nierówności na

wsi, był wyrazem nowych tendencji. Niechętny stosunek szlachty do uniwersału, nieprzestrzeganie jego

postanowień, stały się jedną z przyczyn późniejszej nieufności chłopów do powstania.

H. Samsonowicz, Historia Polski do roku 1795, Warszawa 1990, s. 281.

Jakie znaczenie – zdaniem autora – miał wydany przez Tadeusza Kościuszkę Uniwersał połaniecki?

..............................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

Zadanie 5

Na podstawie mapy i informacji w podręczniku s.77 uzupełnij zdania.

W wyniku rozbiorów największy obszar Rzeczypospolitej został zajęty przez ...................................... .

Płock i Poznań trafiły pod panowanie ..................................................... .

Wilno i Mińsk znalazły się w granicach ..................................................... .

Warszawa została zajęta przez ........................................................... .

Kraków i Sandomierz weszły w skład zaboru ................................................ .