Biblioteka Centrum Ksztacenia Ustawicznego Ekonomistw

w Chorzowie

Powtrka z epok Literatura wspczesna

Andy Warhol

XX wiek zmiany historyczne

1945 koniec II wojny wiatowej

1946 pocztek zimnej wojny

1948 uruchomienie w Europie Zachodniej

planu Marshalla

1949 powstanie NATO

1949 powstanie NRD i RFN

1955 powstanie Ukadu Warszawskiego

1956 powstanie w Budapeszcie,

interwencja Armii Czerwonej

1958 powoanie EWG

1961 budowa muru berliskiego

1967 powstanie Wsplnoty Europejskiej

1968 inwazja pastw Ukadu Warszawskiego

na Czechosowacj

1989 jesie ludw w Europie upadek komunizmu

w Czechosowacji, Polsce, Bugarii, Rumunii, na Wgrzech,

burzenie muru berliskiego

1991 powstanie Unii Europejskiej

Najwiksze dziea literatury:

1947 Camus Duma

1951 Salinger Buszujcy w zbou

1953 Becket Czekajc na Godota

1956 Drrenmmatt Wizyta starszej pani

1961 Heller Paragraf 22

1963 Kesey Lot nad kukuczym gniazdem

1963 Cortazar Gra w klasy

1967 Garcia Marquez Sto lat samotnoci

1980 Eco Imi ry

Nurty wane w drugiej poowie XX w.

wiat po drugiej wojnie wiatowej podnosi si z ruin. Wojna

obnaya okrutn prawd o czowieku. Ujawnia kryzys

humanizmu. W literaturze tematyka wojenna stanowia pierwsze

miejsce.

Tematy literatury wspczesnej:

II wojna wiatowa rejestracja zbrodni, hod bohaterom

Czowiek zoono natury heroizm i zbrodnia

Totalitaryzm jako zjawisko historyczne i jego skutki etyczne

Etyka odbudowa hierarchii wartoci

Absurd istnienia czowiek we wadzy historii

Wane cechy literatury wspczesnej:

Przenikanie si rnych form literackich

Dominacja utworw dokumentalnych i autobiograficznych

Rozwj gatunkw awangardowych: antyteatr, kariera

groteski i absurdu

Nurty w literaturze wspczesnej:

Egzystencjalizm jedno co jest pewne to egzystencja, ycie

ludzkie. Jest absurdem, bo nie wiemy skd si bierze i jak

si koczy. Czowiek jest sam w kosmosie.

Behawioryzm nurt oparty na dowiadczeniu, obserwacji.

Tylko to, co moemy zaobserwowa, jest prawd

o czowieku.

Kreacjonizm literatura wykorzystujca grotesk i absurd.

Postmodernizm nurt wychodzcy z zaoenia, e wszystko

ju byo, nie mona wic stworzy nic nowatorskiego.

Realizm magiczny modny kierunek w literaturze

iberoamerykaskiej. Polega na stwarzaniu wiata

fantastycznego, magicznego, ale bardzo realnego.

Wiek XX w literaturze jest nazwany wiekiem dokumentu. Powstaje

wany termin: literatura faktu odmiana wprowadzona przez

krytykw w okresie 20-lecia midzywojennego; obejmuje utwory

bdce relacjami z autentycznych wydarze, majce charakter

dokumentalny. Dzi nazwa uywana rzadziej, raczej jako

okrelenie reportau literackiego.

Wiek XX epok triumfu groteski. Groteska jest interpretowana

jako prba oddania poczucia zagubienia wspczesnego

czowieka, pozbawionego autorytetw, systemu wartoci, penego

lkw i niepewnoci. (przykad Czekajc na Godota Becketta)

Groteska:

Pokazuje wiat sparodiowany, peen absurdw, w krzywym

zwierciadle

Podkrela zoono wiata mieszno i tragizm,

absurdalno i rzeczywisto

Wiek XX to wiek totalitaryzmu, systemu wadzy, ktra

podporzdkowuje cae spoeczestwa, kontroluje kady przejaw

aktywnoci czowieka (por. ac. totus cay). W takim pastwie

jednostka jest uprzedmiotowiona i bezsilna wobec wszechmocy

systemu.

Literatura powstaa w tym czasie pokazuje destrukcyjny wpyw

tego systemu na czowieka; totalitaryzm niesie za sob

zakamanie, tchrzostwo, chaos upadek wartoci moralnych,

bezradno jednostki. Jednoczenie czsto wskazuje wartoci,

ktre pomagaj przetrwa i pozosta sob.

Totalitaryzm XX w.

Wochy faszyzm by oficjaln doktryn, przywdca Benito

Mussolini

Niemcy nazizm Adolf Hitler

Rosja (Zwizek Radziecki) stalinizm Jzef Stalin

Korea Pnocna Kim Ir Sen

Chiny Mao Tsetung

Kuba Fidel Castro

Wspczesna literatura polska

POEZJA

Krzysztof Kamil Baczyski

Czesaw Miosz

Wisawa Szymborska

Zbigniew Herbert

Tadeusz Rewicz

Jan Twardowski

Stanisaw Baraczak

Tadeusz Nowak

Julian Przybo

Edward Stachura

Adam Wayk

Anna Kamieska

Stanisaw Grochowiak

DRAMAT

Sawomir Mroek

Leon Kruczkowski

PROZA

Czesaw Miosz

Tadeusz Konwicki

Andrzej Szczypiorski

Gustaw Herling-Grudziski

Witold Gombrowicz

Stanisaw Lem

Tadeusz Borowski

Zofia Nakowska

Tadeusz Borowski

REPORTA

Ryszard Kapuciski

Hanna Krall