Biblioteka Centrum Ksztacenia Ustawicznego Ekonomistw

w Chorzowie

Powtrka z epok Modernizm

mier, Jacek Malczewski

Modernizm

Daty graniczne: 18901918

Nazwy epoki

Epoka ta otrzymaa wiele nazw. Kada podkrela inny wymiar tamtych

lat.

Fin de siecle oznacza pesymistyczn wizj koca wieku.

Modernizm zaznacza nowoczesn sztuk artystw koca wieku.

Dekadentyzm oznacza schykowo, poczucie biernoci i niemocy

wobec nadchodzcego koca wieku

Kierunki artystyczne epoki:

Symbolizm podkrela nowy nurt symboliczny w literaturze

i sztuce, znaczenie przenone

Secesja wyodrbnia ruch w sztuce, architekturze, charakteryzujcy

si ozdobnoci, pynnymi liniami, motywami rolinnymi, asymetri,

pastelowymi barwami

Impresjonizm denie do estetyki twrczej, do uchwycenia

subiektywnego postrzegania wiata.

Naturalizm kierunek zapocztkowany przez m.in. Emila Zol

Proza ma obnaa zo i fasz wiata. Nie unika biologizmu istnienia.

Filozofowie epoki

Artur Schopenhauer

Friedrich Nietzsche

Henri Bergson

Europejska proza

Gustaw Flaubert

Emil Zola (Nana)

Fiodor Dostojewski (Zbrodnia i kara, Bracia Karamazow,

Idiota, Biesy),

Tomasz Mann (Czarodziejska Gra),

Joseph Conrad (Lord Jim, Tajfun)

Lew Tostoj (Anna Karenina, Wojna i pokj),

Henryk Ibsen (Dzika kaczka)

Antoni Czechow (mier urzdnika, Czowiek w futerale)

Poezja epoki

Charles Baudelaire (Kwiaty za, Pikno , Albatros)

Artur Rimbaud (Statek pijany, Sezon w piekle)

Paul Verlaine (Dobra piosenka, Niemoc, Romanse bez sw)

Moda Polska

czas trwania epoki : 1890-1918

1890 przyjmuje si za pocztek Modej Polski ze wzgldu na napyw do kraju

literatury europejskiej.

1918 data umotywowana historycznie koniec I wojny wiatowej,

odzyskanie niepodlegoci, pocztek dwudziestolecia midzywojennego.

Najwaniejsze wydarzenia

1891 Poezje Przerwy- Tetmajera

1894 polski przekad Kwiatw za Baudelairea

1895 Rozdziobi nas kruki i wrony Stefana eromskiego

1896 pierwsze pokazy kinematografu w Warszawie i Lwowie

1890 Ludzie bezdomni Stefana eromskiego

1901 premiera Wesela Stanisawa Wyspiaskiego

1901 Sny o potdze Leopolda Staffa

1902 Hymny Jana Kasprowicza

1903 Nagroda Nobla dla Skodowskiej

1904 Chopi Wadysawa Reymonta

1905 rewolucja w Rosji, wybuch rewolucji w zaborze rosyjskim,

1905 zamknicie Uniwersytetu i Politechniki w Warszawie

1911 pierwsza polska ekranizacja literatury Dzieje grzechu wg Stefana

eromskiego

1912 pierwsza polska kronika filmowa

1913 otwarcie Teatru Polskiego w Warszawie

1914 wybuch I wojny wiatowej

Twrcy polskiej poezji modopolskiej

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Koniec wieku XIX

Nie wierz w nic,

Fasz, zawi

Hymn do Nirwany

Melodia mgie nocnych

Evviva larte!

Ja kiedy usta ku twym ustom chyl

Jan Kasprowicz

W chaupie

sonety z Chaupy

Krak dzikiej ry w Ciemnych Smreczynach

Hymny

Chwile

Ksiga ubogich

Przeprosiny Boga

Hymn w. Franciszka z Asyu

Leopold Staff

Sny o potdze

Kowal

Deszcz jesienny

Kwiatki w. Franciszka z Asyu

Ga kwitnca

Umiechy godzin

O asce przebaczenia

Tadeusz Miciski

W mroku gwiazd

Ananke

Tematy najczciej podejmowane w poezji modopolskiej

Krajobraz grskiej przyrody

Tetmajer: Melodia mgie nocnych

Kasprowicz: Krzak dzikiej ry

Motyw szatana zbuntowanej jednostki przeciwko Bogu

Miciski: Ananke

Staff: Deszcz jesienny

Kasprowicz: Hymny

Schopenhaueryzm czyli dekadencki nastrj pesymizmu, smutku

i rozpaczy

Przerwa-Tetmajer: Koniec wieku, Fasz, Nie wierz w nic

Dramat modopolski:

Naturalistyczny Gabriela Zapolska

Cechy akcja rozgrywa si w rodowisku mieszczaskim, przestrze jest

realistyczna, akcja zwarta, tre obnaa procesy spoeczne, ukazuje ciemne

strony miasta prostytucj, obud, obcienia genetyczne itp.

- Moralno pani Dulskiej

Symboliczny Stanisaw Wyspiaski

Cechy kluczow rol odgrywa tu symbol tak jak Chocho w Weselu.

Znaczenie symboliczne jest waniejsze ni obraz realistyczny i zdarzenia,

ktre rozgrywaj si w pierwszym planie.

- Noc Listopadowa

- Wesele

- Wyzwolenie

Ekspresjonistyczny Tadeusz Miciski

Cechy obrazowanie ekspresjonistyczne, bardzo nowatorskie. Najwaniejszy

i decydujcy o materii dramatu jest wyraz uczu twrcy

- Knia Potiomkin

- W mrokach zotego paacu