1

1. Przeznaczenie aplikacji Aplikacja Elektroniczna Karta Budynku (EKB) przeznaczona jest do rejestracji opisu budynków dla potrzeb prac przygotowawczych do Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2011 r. Każdy podmiot zarządzający bądź administrujący budynkami objęty badaniem jest zobowiązany do przekazania informacji dotyczących wybranych cech i parametrów poszczególnych budynków poprzez wypełnienie indywidualnie dla każdego z nich formularza elektronicznej karty budynku. Opis budynków może być sporządzony na jednym lub na wielu stanowiskach komputerowych (w szczególności wówczas, gdy dany podmiot posiada jednostki lokalne – filie, oddziały itp.). Jeśli dane zostaną wprowadzane na wielu stanowiskach, przed ich transferem do GUS musi być wykonana operacja scalenia danych, tak by przesłany został jeden zbiór obejmujący opis wszystkich budynków, którymi zarządza lub administruje dany podmiot.

2. Wymagania techniczne

EKB jest aplikacją typu desktop i w trakcie pracy nie wymaga dostępu do Internetu (ogół niezbędnych zasobów jest instalowany na komputerze lokalnym). Połączenie z siecią Internet komputera z aplikacją EKB niezbędne jest tylko podczas transferu danych do GUS (przy tym nie jest to wymaganie bezwzględne, gdyż przewidziano możliwość transferu danych z dowolnego komputera włączonego do Internetu, bez potrzeby instalacji aplikacji EKB). Komputer, na którym będzie uruchamiana aplikacja powinien spełniać następujące wymagania:

• System operacyjny: Windows 2000/XP/Vista lub Linux

• Procesor: 1 GHz (zalecane 1.4)

• Pamięć RAM: 256 MB (zalecane 512 MB)

• Dostępne miejsce na dysku: 200 MB

3. Instalacja aplikacji

Instalacja aplikacji EKB w systemie Windows

Aplikacja wymaga środowiska uruchomieniowego Java w wersji 1.6 lub wyższej, dlatego dla systemu Windows zostały przygotowane dwie wersje instalatora do wyboru w zależności od tego czy komputer użytkownika posiada już środowisko Java, czy też powinno być ono zainstalowane wraz aplikacją EKB.

EElleekkttrroonniicczznnaa KKaarrttaa BBuuddyynnkkuu

IInnssttrruukkccjjaa oobbssłłuuggii aapplliikkaaccjjii

2

Po ściągnięciu odpowiedniej wersji pakietu instalacyjnego należy uruchomić plik instalatora aplikacji (setup.msi – dla komputerów nie wymagających instalowania Javy lub setup.exe dla komputerów, gdzie instalowane będzie środowisko Java), a następnie wykonać standardowe kroki niezbędne dla instalacji aplikacji wraz z elementami środowiska (wg wskazówek instalatora).

Instalacja aplikacji EKB w systemie Linux

Przygotowane zostały dwie wersje pakietu instalacyjnego do wyboru w zależności od tego czy komputer z systemem Linux posiada już środowisko Java, czy też będzie ono instalowane wraz aplikacją EKB. W przypadku, gdy środowisko Javy będzie instalowane należy skorzystać z pliku jre-6u16-linux-i586.bin (dostępnego w katalogu install) i wykonać następujące kroki w celu instalacji:

• Uruchomić konsolę i rozpakować program z pliku ekb.zip • Przejść do katalogu install • Wpisać polecenia:

chmod 755 jre-6u16-linux-i586.bin ./jre-6u16-linux-i586.bin mv jre1.6.0 /usr/local cd /usr/local ln -s jre1.6.0 java

• Dodać ścieżkę /usr/local/java do zmiennej środowiskowej PATH Aby zainstalować aplikację EKB należy rozpakować plik ekb.zip do wybranego katalogu z prawami zapisu i odczytu dla użytkownika.

4. Uruchomienie aplikacji

System Windows

Należy wybrać z menu Start -> Programy -> GUS -> Elektroniczna Karta Budynku -> Elektroniczna Karta Budynku.jar, lub kliknąć ikonę programu znajdującą się na pulpicie.

System Linux

Aby uruchomić aplikację, należy z poziomu konsoli uruchomić plik wykonywalny EKB poleceniem java -jar EKB.jar

5. Interfejs aplikacji Interfejs aplikacji jest podzielony na 3 strefy:

• Obszar roboczy Funkcjonuje w dwóch trybach prezentując zestawienie budynków będących przedmiotem opisu wraz ze statusem każdego z nich, a po otwarciu karty budynku wyświetla formularz elektroniczny w celu opisu wybranych cech i parametrów danego budynku.

• Lista edytowanych budynków Wyświetla zestawienie budynków, dla których otwarto do edycji formularz karty budynku (aplikacja umożliwia pracę z wieloma kartami budynków, pomiędzy którymi można się przełączać klikając myszką w odpowiednie pozycje na liście budynków w trakcie edycji, aktualnie edytowana karta jest oznaczona symbolem graficznym ).

3

• Panel pomocy Wyświetla tekst objaśnień po kliknięciu myszką w ikonę pomocy kontekstowej

6. Zasady pracy z aplikacją

6.1 Deklaracja danych kontaktowych oraz liczby budynków Aplikacja wymaga podania danych kontaktowych osoby sporządzającej opis budynków oraz informacji o ogólnej liczbie zarządzanych/administrowanych budynków (z uwzględnieniem wszystkich części organizacyjnych podmiotu przekazującego dane, tj. filii, oddziałów). Dane te mogą być podane w trakcie pierwszego uruchomienia aplikacji lub w późniejszym czasie po wybraniu odpowiedniej opcji z menu Ustawienia.

• dane kontaktowe osoby sporządzającej opis budynków

Lista edytowanych budynków

Obszar roboczy – w trybie wyświetlania zestawienia budynków

Panel pomocy

Obszar roboczy – w trybie wyświetlania karty budynku

4

Dane te zostaną wykorzystane dla ewentualnych wyjaśnień dotyczących przekazanych informacji, niezależnie na podany adres email przesłane zostanie potwierdzenie przekazania danych do GUS.

• informacja o liczbie administrowanych budynków. Zadeklarowana liczba budynków ma charakter pomocniczy i służy kontroli kompletności w momencie zainicjowania transferu danych do GUS (sprawdzone zostanie czy liczba opisanych budynków jest zgodna z zadeklarowaną liczbą budynków).

6.2 Wprowadzanie opisu budynków

• Dodanie budynku do zestawienia Aby sporządzić opis budynku należy dodać go do zestawienia (przycisk „Dodaj”) i wprowadzić jego adres:

Dodanie budynku do zestawiania

5

Jeśli adres budynku, który ma być dodany różni się tylko w niewielkim stopniu od adresu wprowadzonego uprzednio (np. jest to kolejny numer budynku przy tej samej ulicy) można skorzystać z funkcji kopiowania adresu (przycisk „Skopiuj” po zaznaczeniu na liście adresu do skopiowania) i zmodyfikować tylko te pola, które wyróżniają aktualnie wprowadzany adres: W celu uwzględnienia sytuacji, gdy pod danym adresem znajduje się więcej niż jeden budynek (i budynki te mają ten sam numer) wprowadzono indeks numerujący budynki (pole „Nr budynku 2”). Indeks ma domyślnie wartość „1” i jest umieszczony na końcu adresu, w nawiasie po numerze budynku. Indeksu nie można wprowadzić ręcznie, gdyż jest on generowany przez aplikację w momencie, gdy wykonana zostanie operacja kopiowania adresu bez zmiany wartości w polach adresowych. Jeśli więc po wykonaniu operacji „Skopiuj” wciśnięty zostanie przycisk „Zatwierdź” (bez modyfikacji danych adresowych), aplikacja wyświetli okno dialogowe, w którym przycisk „Dodaj kolejny budynek pod tym adresem” umożliwi wygenerowanie nowej pozycji w zestawieniu budynków – o tym samym adresie, ale z kolejnym numerem porządkowym w indeksie numerującym budynki. Przycisk „Popraw adres” umożliwia wycofanie się z tej operacji i powrót do okna z kopiowanym adresem.

Kopiowanie adresu budynku

Wartość zmodyfikowana po skopiowaniu adresu

6

Dodane budynki można usuwać (przycisk „Usuń”) oraz edytować i modyfikować ich dane adresowe (przycisk „Edytuj adres”)

• Wprowadzenie opisu budynku Aby wprowadzić opis wymaganych cech i parametrów budynku należy otworzyć formularz elektronicznej karty budynku (przycisk „Wypełnij kartę” lub dwukrotne kliknięcie na odpowiedniej pozycji w zestawieniu budynków) i udzielić odpowiedzi na wszystkie wyświetlone pytania.

Otwarcie karty budynku

Indeks numerujący

7

Korzystanie z pomocy kontekstowej

Dla wybranych pytań dostępna jest pomoc kontekstowa w postaci tekstu objaśnień. Pytania te są oznaczone ikoną pomocy wyświetlaną po wskazaniu kursorem myszy treści pytania (w innym przypadku ikona ta jest ukryta). Przesunięcie kursora myszy na ikonę pomocy spowoduje tymczasowe wyświetlenie objaśnień, kliknięcie w tę ikonę będzie skutkowało wyświetleniem objaśnień w panelu pomocy u dołu ekranu, gdzie tekst ten będzie dostępny trwale niezależnie od położenia kursora myszy:

Kontrola danych podczas wprowadzania

W trakcie wprowadzania danych wyświetlane są komunikaty ostrzegawcze, informujące użytkownika o potencjalnych nieprawidłowościach, które wymagają weryfikacji i potwierdzenia.

Zakończenie wypełniania formularza

Po wypełnieniu formularza karty budynku należy wcisnąć przycisk „Zapisz i zamknij” w celu sprawdzenia poprawności wprowadzonych informacji:

8

Jeśli na formularzu zostaną zidentyfikowane błędy aplikacja wyświetli ich wykaz, umożliwiając powrót do edycji danych (przycisk „Kontynuuj wypełnianie”) albo zamknięcie i zapisanie formularza w tym stanie („Zamknij i zapisz”), np.: Jeśli dane na formularzu są poprawne, wówczas po wykonaniu operacji „Zapisz i zamknij” aplikacja wyświetli poniższy komunikat i automatycznie powróci do zestawienia budynków, ustawiając status opisanego budynku na „poprawny”.

Powrót do zestawiania budynków

W trakcie wypełniania formularza karty budynku można powrócić do zestawienia budynków nie przerywając edycji tego formularza (przycisk „Wróć do listy”). W tym momencie budynek będzie dostępny na liście „Budynki do edycji”, dzięki czemu poprzez kliknięcie myszką można w każdej chwili powrócić do jego edycji (oczywiście w trakcie tych operacji dane wprowadzone na formularzu są pamiętane).

9

6.3 Status budynku Dla każdego budynku w zestawianiu prezentowany jest status poprawności jego opisu (w postaci symbolu graficznego):

- poprawny (wprowadzono pełny i poprawny opis budynku)

- błędny (opis jest niekompletny lub zawiera dane niepoprawne) Status jest każdorazowo aktualizowany przy zamykaniu formularza karty budynku: Do czasu wprowadzenia poprawnego opisu wszystkich budynków dodanych do zestawiania nie będzie możliwy transfer danych do GUS.

7. Scalanie plików danych W sytuacji, gdy dane wprowadzano na kilku stanowiskach komputerowych (w kilku tzw. instancjach aplikacji), przed transferem do GUS wymagane jest ich scalenie w jeden zbiór obejmujący opis wszystkich budynków zarządzanych lub administrowanych przez dany podmiot. W tym celu należy wyeksportować dane ze wszystkich instancji aplikacji poza tą, do której dane będą dołączane w celu utworzenia zbioru scalonego, a następnie dokonać importu wszystkich zbiorów częściowych do instancji głównej, w której tworzony jest zbiór scalony. Zbiory, które eksportuje i importuje aplikacja w procesie scalania mają rozszerzenie *.dat Funkcje eksportu i importu danych dostępne są w menu ”Budynek”: Eksport – „Exportuj budynki z pliku dane.dat” Import – „Importuj budynki z pliku dane.dat” W trakcie importu plików *.dat aplikacja sprawdza, czy w zestawieniu nie występują już budynki o tym samym adresie. Jeśli taki przypadek wystąpi wyświetlone zostanie okno dialogowe w celu zdecydowania czy opis budynku zostanie pobrany z importowanego

10

pliku („Pobierz z pliku”), czy pozostawiony zostanie opis dotychczasowy („Zachowaj istniejący”), czy też import zostanie przerwany („Anuluj pobieranie”):

8. Transfer danych do GUS Dane z opisem budynków można przekazać do GUS drogą elektroniczną przy użyciu komputera podłączonego do sieci Internet. Transfer musi obejmować scalony zbiór danych obejmujący opis wszystkich budynków zarządzanych lub administrowanych przez dany podmiot (nie ma możliwości przesyłania wielu zbiorów obejmujących część danych). Przewidziano dwie metody transferu (do wyboru dla użytkownika), w zależności od tego czy będzie on wykonywany przy użyciu komputera z zainstalowaną aplikacją EKB, czy też innego, który jest włączony do sieci Internet, ale nie zainstalowano na nim aplikacji EKB.

Transfer danych przy użyciu funkcji dostępnej w aplikacji EKB

Jeśli transfer jest wykonywany z komputera, na którym zainstalowana została aplikacja EKB, należy skorzystać z funkcji „Wyślij” dostępnej w menu „Plik”. Przed zainicjowaniem transferu aplikacja weryfikuje poprawność danych, które powinny być zadeklarowane przez użytkownika (dane kontaktowe osoby sporządzającej opis budynków, liczba budynków), a także sprawdza kompletność opisanych budynków w oparciu o zadeklarowaną ich liczbę. Jeśli zidentyfikowane zostaną błędy, aplikacja wyświetli stosowny komunikat, np.: Dane te można modyfikować korzystając z funkcji dostępnych w menu „Ustawienia” („Edytuj dane kontaktowe” i „Edytuj liczbę zadeklarowanych budynków”) Jeśli zadeklarowane dane są poprawne aplikacja wyświetli okno logowania, gdzie w polach login i hasło należy wprowadzić dane uwierzytelniające przesłane do koordynatora w podmiocie przekazującym dane.

11

Po zalogowaniu nastąpi zainicjowanie transferu danych do serwera zasobowego GUS, a po jego zakończeniu wyświetlony zostanie komunikat potwierdzający wykonanie operacji: Uwaga! Transfer danych może być realizowany wielokrotnie (np. w przypadku niezbędnej zmiany w danych przesłanych poprzednio), należy jednak pamiętać, że uprzednio przesłany plik zostanie nadpisany przez plik nowoprzesłany, co oznacza, że w każdym tego rodzaju przypadku należy przesłać pełny zbiór (a nie tylko opis budynków, w których wprowadzono zmiany).

Transfer przy użyciu aplikacji zewnętrznej - TransGUS

Jeśli transfer danych będzie wykonywany z innego komputera niż ten, na którym zainstalowana została aplikacja EKB należy: a) Zapisać plik z opisem budynków do pliku PZB.gus (menu „Plik”, opcja „Zapisz do

pliku GUS”) i przenieść go do komputera z dostępem do Internetu

(czynności opisane w kolejnych punktach należy realizować na komputerze z dostępem do Internetu, z którego realizowany będzie transfer danych)

b) Otworzyć stronę: http://form.stat.gov.pl/ekb, wybrać opcję „Eksport z systemu informatycznego (Plik XML)”

c) Wcisnąć przycisk „Wyślij dane”, aby zalogować się do aplikacji TransGUS

Jeżeli przeglądarka internetowa wyświetli informację („Alert zabezpieczeń”) o nierozpoznaniu organu certyfikacji, który wystawił certyfikat witryny https://ankiet.stat.gov.pl, prosimy o zapoznanie się z „Instrukcją instalacji certyfikatu” (link pod przyciskiem „Wyślij dane”)

d) Zalogować się przy użyciu przekazanych danych uwierzytelniających: loginu i hasła

e) Na liście obowiązków sprawozdawczych wskazać wiersz dotyczący „Elektronicznej Karty Budynku” oraz wcisnąć przycisk „Przekaż dane”

f) Wcisnąć przycisk „Przeglądaj”, wskazać na dysku plik pzb.gus i wcisnąć przycisk „Otwórz”

g) Wcisnąć przycisk „Wyślij”

h) Jeśli operacja przesłania danych zakończyła się powodzeniem w wierszu tabeli dla „Elektronicznej Karty Budynku” zaznaczone zostanie pole „Dane przekazane”, jednocześnie na adres email koordynatora wysłane zostanie potwierdzenie.

12

Jeżeli przesłany plik jest nieprawidłowy (nie jest plikiem w formacie *.gus), wówczas wyświetlony zostanie komunikat informujący o tym fakcie, a dane nie zostaną przesłane do serwera zasobowego GUS. Dopuszczalny jest wielokrotny transfer pliku pzb.gus, wówczas plik przesłany uprzednio zostanie nadpisany.

9. Przekazanie danych na płycie CD-RW Jeśli zobowiązany podmiot nie ma możliwości przekazania danych droga internetową, wówczas plik PZB.gus można nagrać na nośnik CD i dostarczyć do właściwego terytorialnie Urzędu Statystycznego (jeśli pobrano z Urzędu nośnik CD-RW z aplikacją, to zaleca się skorzystanie z tego nośnika). Płyta powinna być opisana poprzez nr REGON oraz nazwę i adres podmiotu przekazującego dane z dopiskiem „EKB – NSP 2011”. Adresy Urzędów Statystycznych dla dostarczenia nośników CD:

Urząd Statystyczny w Warszawie ul. 1 Sierpnia 21 02-134 Warszawa

Urząd Statystyczny w Łodzi ul. Suwalska 29 93-176 Łódź

Urząd Statystyczny w Białymstoku

ul. Krakowska 13 15-959 Białystok

Urząd Statystyczny w Olsztynie

ul. Kościuszki 78/82 10-959 Olsztyn

Urząd Statystyczny w Bydgoszczy

ul. Konarskiego 1-3 85-066 Bydgoszcz

Urząd Statystyczny w Opolu

ul. Krakowska 53A 45-951 Opole

Urząd Statystyczny w Gdańsku

ul. Danusi 4 80-434 Gdańsk

Urząd Statystyczny w Poznaniu

ul. J.H. Dąbrowskiego 79 60-959 Poznań

Urząd Statystyczny w Katowicach

ul. Owocowa 3 40-158 Katowice

Urząd Statystyczny w Rzeszowie

ul. Jana III Sobieskiego 10 35-959 Rzeszów

Urząd Statystyczny w Kielcach

ul. Wróblewskiego 2 25-369 Kielce

Urząd Statystyczny w Szczecinie

ul. Matejki 22 70-530 Szczecin

Urząd Statystyczny w Krakowie

ul. Kazimierza Wyki 3 31-223 Kraków

Urząd Statystyczny we Wrocławiu

ul. Oławska 31 50-950 Wrocław

Urząd Statystyczny w Zielonej Górze

ul. Spokojna 1 65-954 Zielona Góra