Elektroniczna Gospodarka w Polsce Raport 2007

3

Elektroniczna gospodarka w Polsce RAPORT

2006

Praca zbiorowa pod redakcj Marcina Kraski

Pozna 2007

4

Redakcja: dr Marcin Kraska

Zesp autorski:

Autor Przygotowane rozdziay Instytut Logistyki i Magazynowania

dr Marcin Kraska Rynek B2C handel detaliczny, E-bankowo

dr in. Bogusaw liwczyski Wstp, Streszczenie raportu o stanie e-gospodarki w Polsce w 2006 roku, Podsumowanie mgr in. Rafa Kaua Rynek B2B mgr Micha Koralewski E-usugi, Inicjatywy, Kalendarium mgr Tomasz Kawecki E-makler mgr in. Rafa Sowiski Spoeczestwo informacyjne mgr Joanna Wrbel E-administracja mgr Magdalena Wr Prawo

Akademia Ekonomiczna w Poznaniu dr Monika Kaczaa E-ubezpieczenia

Wydawca: Instytut Logistyki i Magazynowania ul. Estkowskiego 6 61-755 Pozna www.ilim.poznan.pl

Zleceniodawca: Ministerstwo Gospodarki

Instytucje wsppracujce: Ministerstwo Gospodarki Gwny Urzd Statystyczny

Copyright by Ministerstwo Gospodarki Warszawa 2007, wyd. I, Wszelkie prawa zastrzeone aden fragment nie moe by wykorzystywany w jakiejkolwiek formie ani przekadany na jzyk mechaniczny bez zgody wydawcy.

5

Spis treci Wstp ........................................................................................................................9 Cz A Streszczenie raportu o stanie e-gospodarki w Polsce w 2006 roku .........15 Cz B Analiza rynku i obszarw zastosowa e-gospodarki w Polsce................22 B1. Spoeczestwo informacyjne............................................................................22

B1.1. Profil polskiego uytkownika Internetu.....................................................24 B1.1.1. Wyposaenie gospodarstw domowych w sprzt ICT ......................................29 B1.1.2. Miejsce korzystania z komputera i Internetu ...................................................34 B1.1.3. Czstotliwo korzystania z komputera i Internetu .........................................36 B1.1.4. Cel korzystania z Internetu ..............................................................................38

B1.2. Infrastruktura i technologia........................................................................43 B1.3. E-zakupy....................................................................................................49

B1.3.1. Warto zakupw dokonanych w Internecie ...................................................52 B1.3.2. Internauci najaktywniej kupujcy w sieci........................................................54 B1.3.3. Najpopularniejsze zakupy internetowe ............................................................55 B1.3.4. Bariery i kopoty zwizane z zakupami on-line...............................................56

B1.4. E-finanse....................................................................................................60 B1.5. E-zdrowie...................................................................................................66 B1.6. E-learning ..................................................................................................70 B1.7. Edukacja informatyczna ............................................................................73

B1.7.1. Umiejtno korzystania z komputera .............................................................73 B1.7.2. Umiejtno korzystania z Internetu................................................................76 B1.7.3. Udzia w szkoleniach informatycznych ...........................................................78 B1.7.4. Metody zdobywania umiejtnoci informatycznych .......................................81

B1.8. Podsumowanie - kierunki i bariery rozwoju Internetu wrd obywateli ...84 B2. E-biznes............................................................................................................86

B2.1. Rynek B2B ................................................................................................86 B2.1.1. Przedsibiorstwa B2B - infrastruktura, technologia i bezpieczestwo ............88 B2.1.2. Wykorzystanie narzdzi elektronicznej gospodarki przez przedsibiorstwa ...99 B2.1.3 Podsumowanie................................................................................................113

B2.2. Rynek B2C handel detaliczny ..............................................................115 B2.2.1. Charakterystyka sklepw internetowych w Polsce........................................117 B2.2.2. Sprzeda on-line w sklepach internetowych w Polsce...................................126 B2.2.3. Rodzaj oraz funkcjonalno stosowanego oprogramowania w polskich sklepach internetowych ..............................................................................................139 B2.2.4. Zakres informacyjny stron internetowych sklepw.......................................145 B2.2.5. Podsumowanie motywy rozpoczcia dziaalnoci i problemy przy prowadzeniu sprzeday on-line wrd sklepw internetowych w Polsce ..................161

B2.3. Rynek finansowy .....................................................................................167 B2.3.1. E-bankowo .................................................................................................167 B2.3.2. E-ubezpieczenia.............................................................................................207 B2.3.3. E-makler ........................................................................................................237

B3. E-administracja...............................................................................................255 B3.1. Aktualna sytuacja e-administracji w Polsce ............................................255

6

B3.2. Plan informatyzacji pastwa na lata 2007-2010 ......................................257 B3.3. E-administracja w jednostkach samorzdowych .....................................269 B3.4. Trendy rozwoju e-administracji na wiecie ...........................................272 B3.5. Podsumowanie.........................................................................................277

Cz C Baza rozwoju e-gospodarki w Polsce ....................................................278 C1. E-usugi ..........................................................................................................278

C1.1. Skadanie deklaracji podatkowych przez Internet ...................................278 C1.2. Infobrokerstwo.........................................................................................280 C1.3. System PESEL2.......................................................................................281 C1.4. Wirtualne kioski gazetowe ......................................................................282 C1.5. Marketing i reklama w Internecie............................................................282 C1.6. Wirtualne faksowanie ..............................................................................283 C1.7. Internetowa wypoyczalnia samochodw ...............................................284 C1.8.Tradycyjna telefonia zmienia oblicze .......................................................284 C1.9. Peny PayPal w Polsce.............................................................................285 C1.10 Wideo na yczenie..................................................................................286

C2. Standardy........................................................................................................287 C2.1. Standard Traceability...............................................................................290 C2.2. Jednoznaczna identyfikacja .....................................................................291 C2.3. Przechwytywanie i przechowywanie danych ..........................................292 C2.4. Zarzdzanie poczeniami .......................................................................292 C2.5. Wymiana danych .....................................................................................297 C2.6. Podsumowanie.........................................................................................297

C3. Prawo..............................................................................................................299 C3.1. Wok Informatyzacji ..............................................................................299

C3.1.1. Plan Informatyzacji Pastwa na rok 2006. ....................................................299 C3.1.2. Ustawa o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne ....................................................................................................................301 C3.1.3. Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji w sprawie kryteriw i trybu przeznaczania oraz rozliczania rodkw finansowych na informatyzacj............................................................................................................302

C3.2. E-deklaracje .............................................................................................303 C3.2.1. Ustawa zmieniajc ustaw o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektrych innych ustaw...............................................................................303 C3.2.2. Rozporzdzenie w sprawie okrelenia rodzajw deklaracji, ktre mog by skadane za pomoc rodkw komunikacji elektronicznej.........................................304 C3.2.3. Rozporzdzenie w sprawie trybu skadania i wzoru zawiadomienia o zamiarze skadania deklaracji w formie elektronicznej .............................................................306 C3.2.4. Rozporzdzenie zmieniajce rozporzdzenie w sprawie zawiadcze wydawanych przez organy podatkowe.......................................................................306 C3.2.5. Rozporzdzenie w sprawie trybu skadania oraz struktury logicznej zgoszenia upowanienia podatnika lub osoby upowanionej przez podatnika do skadania deklaracji w formie elektronicznej i podpisywania deklaracji podpisem elektronicznym...........................................................................................................306

7

C3.2.6. Rozporzdzenie w sprawie struktury logicznej deklaracji i poda, sposobu ich przesyania oraz rodzajw podpisu elektronicznego, ktrymi powinny by opatrzone....................................................................................................................307

C3.3. Inne wane nowelizacje...........................................................................310 C3.3.1. Ustawa o wiadczeniu usug drog elektroniczn..........................................310 C3.3.2. Ustawa o elektronicznych instrumentach patniczych ...................................310 C3.3.3. Ustawa o podpisie elektronicznym ................................................................310 C3.3.4. Zmiana ustawy Prawo zamwie publicznych...........................................310

C3.4. Elektroniczny katalog w KRS .................................................................312 C3.4.1. Ustawa o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sdowym oraz niektrych innych ustaw...............................................................................................................312 C3.4.2. Akty wykonawcze do ustawy zmieniajcej ustaw o Krajowym Rejestrze Sdowym....................................................................................................................315

C3.5. Inne akty prawne......................................................................................316 C3.5.1. Rozporzdzenie w sprawie kas rejestrujcych...............................................316 C3.5.2. Rozporzdzenie w sprawie formatu i trybu przekazywania przez banki i spdzielcze kasy oszczdnociowo-kredytowe comiesicznych informacji o zaoonych i zlikwidowanych rachunkach zwizanych z prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej...............................................................................................................316 C3.5.3. Rozporzdzenie w sprawie niezbdnych elementw struktury dokumentw elektronicznych ..........................................................................................................317 C3.5.4. Rozporzdzenie w sprawie szczegowego sposobu postpowania z dokumentami elektronicznymi ...................................................................................317 C3.5.5. Rozporzdzenie w sprawie wymaga technicznych formatw zapisu i informatycznych nonikw danych, na ktrych utrwalono materiay archiwalne przekazywane do archiww pastwowych ................................................................318 C3.5.6. Rozporzdzenie w sprawie sporzdzania i dorczania pism w formie dokumentw elektronicznych.....................................................................................318 C3.5.7. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo wasnoci przemysowej.............319

C3.6. Wybrane zagadnienia...............................................................................319 C3.6.1. E-apteki..........................................................................................................319 C3.6.2. Podpis elektroniczny w zamwieniach publicznych .....................................320

C3.7. Podsumowanie.........................................................................................322 C4. Inicjatywy.......................................................................................................324

C4.1. Safer Internet w Polsce ............................................................................324 C4.2. Web 2.0....................................................................................................325 C4.3. Ucz si przez cae ycie...........................................................................325 C4.4. E-centrum telepracy w Garwolinie ..........................................................326 C4.5. Open Office w kadej szkole ...................................................................326 C4.6. E-urzd w Bydgoszczy ............................................................................327 C4.7. Beniamin cenzuruje Internet....................................................................328 C4.8. Utworzenie Departamentu Spoeczestwa Informacyjnego w Poznaniu 328 C4.9. Internetowa Gieda Uywanych Podrcznikw.......................................329 C4.10. Poznaska Dolina Krzemowa................................................................329

C5. Kalendarium najwaniejsze wydarzenia w 2006 roku ................................331

8

C5.1. Pierwszy sklep z Euro-Label (23.02.2006)..............................................331 C5.2. Inicjatywa dla bezrobotnych w odzi (27.02.2006) ................................331 C5.3. Dzie Bezpiecznego Internetu (7.03.2006) .............................................332 C5.4. I Kongres Gospodarki Elektronicznej (23.03 i 23.11.2006)....................332 C5.5. Wyrnienie dla projektu eSupsk (12.04.2006) .....................................333 C5.6. EBOK w Bydgoszczy (25.04.2006) ........................................................333 C5.7. Jednolity standard e-faktury (11.05.2006)...............................................334 C5.8. Fuzja Computerland i Emax (30.05.2006)...............................................334 C5.9. Pierwsze polskie Centrum Innowacji Microsoft (01.06.2006) ................335 C5.10. Test telewizji mobilnej (05.06.2006).....................................................335 C5.11. Uwolnione komrki (08.06.2006) .........................................................336 C5.12. Polkomtel podpisuje umow przez Internet (22.06.2006) .....................336 C5.13. Pierwszy polski e-kiosk (24.07.2006)....................................................336 C5.14. Polacy najlepsi na Imagine Cup 2006 (11.08.2006) ..............................337 C5.15. Elektroniczny PIT (16.08.2006) ............................................................338 C5.16. 15 lat polskiego Internetu (17.08.2006).................................................338 C5.17. E-odpis aktu stanu cywilnego (21.08.2006) ..........................................339 C5.18. Peny PayPal wreszcie w Polsce (11.10.2006) ......................................339 C5.19. Medal Europejski dla Unizeto (06.11.2006)..........................................340 C5.20 Sinfos w Polsce (15.11.2006) .................................................................340 C5.21. E-portfel po polsku (29.11.2006)...........................................................341 C5.22. Powstao Supercentrum Danych (08.12.2006) ......................................341 C5.23. Google potwierdza ch budowy Centrum Bada i Rozwoju w Polsce (04.12.2006) ......................................................................................................342 C5.24. mBank wchodzi na rynek telefonii komrkowej (13.12.2006) .............342

Podsumowanie ......................................................................................................344 Sownik poj e-gospodarki .................................................................................350 Bibliografia ...........................................................................................................363 Spis tabel, rysunkw i wykresw..........................................................................368

9

Wstp

Rozwj gospodarki elektronicznej w Polsce w 2006 roku, wkroczy w faz dojrzaych przemian jakociowych, ktrych efekty ilociowo-wartociowe zostan zdyskontowane za okoo 23 lata. Konstatujc dotychczasowy rozwj mona wyrni okres do okoo 2004 roku, w ktrym analizowano gwnie dynamik wskanikw ilociowych (mierzonych zgodnie ze standardami OECD) np. wzrostu liczby uytkowanych komputerw, gstoci infrastruktury teleinformatycznej, liczby uytkownikw sieci Internet. Przeom roku 2005 zasygnalizowa potrzeb istotnych zmian jakociowych w obszarze treci i funkcjonalnoci e-usug, rozwiza systemowych i platform obsugowych, upowszechnienia standardw gwarantujcych niezawodno i bezpieczestwo w sieci Internet, a take dostosowywanie przepisw prawa do wymaga uczestnikw transakcji elektronicznych - przedsibiorstw i spoeczestwa informacyjnego. Wszyscy mamy wiadomo, e gospodarka elektroniczna w naszym codziennym funkcjonowaniu zaja trwae miejsce, natomiast wzrost jej masowego wykorzystania w latach 2007-2008 i pniej, bdzie uzaleniony od spenienia potrzeb uytkownika i zakresu kreowania wartoci. Przykadem takich dziaa w minionym 2006 roku, ukierunkowanych na jako i warto dla klienta, byo rozpoczcie przesyania e-deklaracji CIT, PIT i VAT, opracowanie i powszechne udostpnienie standardu e-faktury, uruchomienie pierwszego w Polsce e-urzdu w Bydgoszczy (Elektronicznego Biura Obsugi Klientw EBOK), czy uruchomienie Centrum Telepracy w Garwolinie.

Przedstawione dalej przykady dziaa celowych, wydaj si potwierdza tez obecnego okresu inkubacji i przygotowania masowego wykorzystania narzdzi e-gospodarki. W 2006 roku spoeczestwo polskie za spraw paszportw biometrycznych, stao si penoprawnym uczestnikiem europejskiej przestrzeni informatycznej, a pierwszy polski sklep internetowy otrzyma prestiowy certyfikat Euro-Label. Sukces biometrycznych paszportw z mikroprocesorem (ktry wykreowa w 2006 roku okoo 2000 dodatkowych miejsc pracy w zakadach fotograficznych), pozwala mie nadziej na jego kontynuacj, przy wprowadzaniu nowego biometrycznego dowodu osobistego, planowanego na wrzesie 2008 roku1.

1 Konferencja na temat informatyzacji Pastwa 25.01.2007,

http://www.mswia.gov.pl/portal/pl/2/4407/,

Elektroniczna Gospodarka w Polsce - Raport 2006

10

Wyniki bada wskazuj, e w minionym roku zanotowany zosta dalszy wzrost zaangaowania przedsibiorstw w obsug sprzeday drog elektroniczn. Warto netto transakcji on-line wyniosa 94 mld z (ok. 6% przychodw netto ze sprzeday) i bya o blisko 50% wysza ni w roku poprzednim. Biorc jednak pod uwag, e tylko 11% przedsibiorstw wykorzystujcych komputer realizowao sprzeda z wykorzystaniem Internetu, jest to wynik stanowicy zaledwie 60% redniej dla Unii Europejskiej (UE 25 15%). Przedsibiorstwa doceniaj opacalno wykorzystywania Internetu w strategii rozwoju dziaalnoci gospodarczej i prowadzeniu skutecznego e-marketingu swoich produktw, natomiast do gwnych problemw, podobnie jak w poprzednich latach, zaliczaj brak bezpieczestwa transakcji i patnoci elektronicznych oraz wysoki koszt systemu elektronicznej wymiany danych.

Znaczcym impulsem do dziaa administracji publicznej w obszarze e-gospodarki Polski, by przyjty przez Rad Ministrw w sierpniu 2006 roku, Plan Informatyzacji Pastwa na lata 20072010. Zgodnie z zaoeniami planu, Minister Spraw Wewntrznych i Administracji otrzyma kompetencje do koordynowania w imieniu Prezesa Rady Ministrw procesu informatyzacji administracji publicznej. Now jako ma take zapewni Midzyresortowy Zesp do Spraw Informatyzacji, powoany jako organ pomocniczy Rady Ministrw w zakresie informatyzacji administracji publicznej, rozwoju spoeczestwa informacyjnego, infrastruktury sieci teleinformatycznych oraz zastosowa technologii teleinformacyjnych (TTI) w budowie gospodarki opartej na wiedzy.

Po wielu latach dyskusji specjalistw rnych dziedzin, w 2006 roku zorganizowano I Kongres Gospodarki Elektronicznej. Przedstawiciele rzdu i wielu organizacji pozarzdowych stworzyli forum wymiany myli na temat kierunkw rozwoju gospodarki elektronicznej w Polsce. Uczestnicy kongresu podjli prb podsumowania kierunkw dotychczasowych dziaa, analizy dotychczasowych osigni i poraek, a take okrelenia kierunkw dalszych, skoordynowanych dziaa rozwoju elektronicznej gospodarki w Polsce, w latach 2007-2013. O znaczeniu dla gospodarki i administracji publicznej wielu projektw informatycznych planowanych do realizacji w latach 2007-2013 (np. projektw realizowanych w ramach e-administracji: e-PUAP, PESEL-2, CEPiK, STAP) wiadczy kwota ponad 3,5 mld z. Przewidywana warto 4,7 mld z alokacji rodkw przeznaczonych oglnie na rozwj spoeczestwa informacyjnego jest w stosunku do rodkw z lat 2004-2007 prawie 8,6 razy wiksza2.

2 Gomb Krz., Gomb Kon, Musiejewski W., Stan wdraania polityki strukturalnej w zakresie budowy

infrastruktury spoeczestwa informacyjnego w wojewdztwach w latach 2004-2006 (Dziaanie 1.5 ZPORR) Raport, Stowarzyszenie Miasta w Internecie, Tarnw-Warszawa, wrzesie 2006, str.30

Wstp

11

Oywienie przeywa w 2006 roku rynek usug elektronicznych. Rozpocz dziaalno system patnoci on-line PayPal, umoliwiajcy firmom i klientom indywidualnym posiadajcym adres e-mail, bezpieczne i wygodne wysyanie pienidzy i przyjmowanie wpat, w oparciu o istniejc infrastruktur rachunkw bankowych i kart kredytowych. Z wykorzystaniem podpisu elektronicznego, zosta zawarty przez Internet spektakularny kontrakt firmy Polkomtel z firm PGF na elektroniczn obsug zamwie. Wci rozwijane usugi e-administarcji, umoliwiy w Poznaniu w 2006 roku obsug elektronicznego zamwienia odpisu aktu stanu cywilnego np. aktu urodzenia, lubu czy zgonu. Do wielu przykadw rozwoju usug gospodarki elektronicznej w roku 2006, mona zaliczy take Internetow Gied Uywanych Podrcznikw, uruchomion w formie e-usugi na Elektronicznym Serwisie Owiatowym.

Istotne dla przedsibiorstw funkcjonujcych w acuchach dostaw dane o produktach, bdzie gromadzi najwikszy w Europie katalog elektroniczny SINFOS, ktry rozpocz swoj dziaalno w Polsce w 2006 roku. Zgromadzenie w jednym miejscu elektronicznych danych, niezbdnych dla przeprowadzenia sprawnych procesw sprzeday i zaopatrzenia, zapewni ich szybk i prost aktualizacj, automatyczn dystrybucj danych do odbiorcw i pen synchronizacj midzy systemami informatycznymi dostawcy i odbiorcy.

Elektroniczna Gospodarka w Polsce Raport 2006, prezentuje wyniki bada oraz statystyki, okrelajce stan i dynamik rozwoju elektronicznej gospodarki w Polsce, w odniesieniu do danych z Raportw 2004 i 2005 oraz na przestrzeni ostatnich kilku lat3. Decydenci rozwoju gospodarczego w Polsce, analitycy i gremia kreujce rozwj poszczeglnych bran i sektorw gospodarki, znajd w treci raportu dane rdowe metod i moliwoci zwikszania produktywnoci, rentownoci i konkurencyjnoci dziaalnoci gospodarczej.

Na podstawow tre raportu skadaj si dwie czci, zorganizowane wg wzorcw monitorowania4 przyjtych dla raportw ICT i e-business w Unii Europejskiej:

Cz B raport prezentujcy wyniki analizy rynku i obszarw zastosowa e-gospodarki w Polsce,

3 Gospodarka elektroniczna jest jednym ze strategicznych kierunkw dziaa Instytutu Logistyki i

Magazynowania w Poznaniu. Instytut realizuje badania stanu elektronicznej gospodarki w Polsce, w ramach swojej dziaalnoci statutowej.

4 OECD Annual Theme Reports; Public Affairs and Communications Directorate;

The European e-Business Report; European Commission, Enterprise Directorate General,


12

Cz C raport prezentujcy baz rozwoju e-gospodarki w Polsce, tzn. e-usugi, standardy oraz przepisy prawne i inicjatywy wspomagajce rozwj e-biznesu w Polsce.

Cz B raportu zostaa podzielona na cztery obszary tworzce podstawy elektronicznej gospodarki w Polsce, ktre jednoczenie stymuluj jej rozwj:

Spoeczestwo Informacyjne bdce beneficjentem i jednoczenie konsumentem przynoszcym przychd na rynku e-gospodarki,

e-Biznes przedsibiorstwa, ktrych podstawowa dziaalno gospodarcza dotyczy wykorzystania narzdzi e-gospodarki lub, ktrych dziaalno jest wspomagana systemami ICT. Z tej dziaalnoci przedsibiorstwa tworz przychd wasny oraz dochd dla budetu pastwa,

e-Administracja urzdy i instytucje, ktre w oparciu o systemy ICT obsuguj dziaalno gospodarcz przedsibiorstw i polskie spoeczestwo informacyjne.

Obsuga przedsibiorstw i spoeczestwa informacyjnego przez e-Administracj, bdcej de facto konsumentem budetu pastwa, powinna umoliwi wielokierunkowe korzyci - redukcj kosztw funkcjonowania przedsibiorstw i spoeczestwa, wzrost jakoci wiadczonych usug i poziom obsugi obywatela oraz wzrost iloci i zasigu wiadczonych usug przy okrelonych zasobach ludzkich. Ostatni postulat jest wci aktualnym sposobem realizacji koncepcji Taniego pastwa zaprezentowanej w expos rzdowym w 2005 roku, uwzgldniajc zredukowanie kosztw funkcjonowania administracji publicznej poprzez zastosowanie efektywnych technik informatycznych.

Struktur Raportu 2006 przedstawiono na rysunku 1.

Wstp

13

Rysunek 1. Struktura raportu Elektroniczna Gospodarka w Polsce Raport 2006

rdo: opracowanie wasne ILiM Wyniki bada elektronicznej gospodarki w Polsce, zamieszczone w Raporcie

2006, stanowi szczegowe dla badanych zagadnie i jednoczenie syntetyczne dla analizowanych sektorw gospodarki rdo danych. Intencj autorw jest dostarczenie obiektywnych i potwierdzonych wynikami bada informacji, pomocnych w ukierunkowaniu dalszego rozwoju gospodarki elektronicznej w Polsce, na popraw poziomu obsugi przedsibiorstw, spoeczestwa informacyjnego i administracji publicznej.

Przedstawione w raporcie za 2006 rok obszary dziaalnoci rynkowej, w ktrych osignito wysoki obrt i efektywno, dziki zastosowaniu narzdzi gospodarki elektronicznej, mog by przydatne w procesach podejmowania decyzji inwestycyjnych na poziomie przedsibiorstwa, brany lub sektora oraz caej gospodarki. Rwnie cenne mog by wyniki bada wskazujce na obszary o niewystarczajcym tempie rozwoju, niskiej produktywnoci lub wysokich kosztach zalecane dla inwestycji osonowych lub wspomagajcych.

CCzz CC :: Baza rozwoju e-gospodarki w Polsce

CCzz BB :: AAnnaalliizzaa rryynnkkuu ii oobbsszzaarrww zzaassttoossoowwaa ee--ggoossppooddaarrkkii ww PPoollssccee

B.1 Spoeczestwo informacyjne - profil polskiego uytkownika Internetu - infrastruktura i technologia - e-Zakupy - e-Finanse - e-Zdrowie - e-Learning - edukacja informatyczna

B.2 e-Biznes - rynek B2B - rynek B2C handel detaliczny - rynek finansowy e-Bankowo e-Ubezpieczenia e-Makler

B.3 e-Administracja

Cz A Streszczenie raportu o stanie e-gospodarki w Polsce w 2006 roku

C.1 e-Usugi C.2 Standardy

Wstp

Podsumowanie analiza sabych i mocnych stron elektronicznej gospodarki w Polsce

C.3 Prawo

C.4 Inicjatywy C.5 Kalendarium

Rynek Twrcy przychodu z e-gospodarki

Obsuga spoeczestwa i przedsibiorstw


14

Konkludujc, mona zaobserwowa wzajemne uzalenienie rozwoju gospodarki Polski i gospodarki elektronicznej. Znaczcy wzrost gospodarczy i szybko rozwijajca si polska gospodarka, wymaga elektronicznych narzdzi, umoliwiajcych szybk i niezawodn realizacj transakcji gospodarczych, masow wymian danych, wspomagajc w konsekwencji konkurencyjno produktw i rozwj gospodarczy.

Z drugiej strony rozwijajca si niezwykle dynamicznie gospodarka elektroniczna, wspomagajc dziaalno przedsibiorstw, wywiera coraz wikszy i realny wpyw na dalsz dynamik wzrostu gospodarczego Polski.

15

Cz A Streszczenie raportu o stanie e-gospodarki w Polsce w 2006 roku

Stabilny rozwj gospodarki elektronicznej w Polsce w 2006 roku niesie ze sob znaczcy potencja dynamicznego rozwoju elektronicznej gospodarki w cigu najbliszych kilku lat. Obserwowane zmiany jakociowe stosowanych rozwiza e-gospodarki wspomagajcych funkcjonowanie spoeczestwa informacyjnego w Polsce i procesw gospodarczych na trwae powi ich rozwj i wzajemne oddziaywanie. Zauwaalne powizania wynikaj zarwno z wymogw dzisiejszego dynamicznego rozwoju spoeczestwa i systemw gospodarczych, jak i z nowelizowanych przepisw prawa, czy podejmowanych w skali Polski i UE wielu inicjatyw i projektw. Stopniowo postpujcy rozwj wiadomoci i potrzeba wykorzystania w codziennym yciu systemw elektronicznej obsugi klienta w urzdzie, banku czy w przedsibiorstwie, w pracy i w czasie wolnym, w domu i w podry (w 2006 roku a o 68,1% wzrosa liczba wykorzystywanych laptopw w gospodarstwach domowych), s najlepszym miernikiem potrzeby rozwoju gospodarki elektronicznej. Po okresach inkubacji i wczesnego rozwoju oraz wzmoonych przygotowa, wspomaganych w skali kraju znaczcym strumieniem finansowania z funduszy UE, nastpi dynamiczny i powszechny rozwj wykorzystania narzdzi e-gospodarki w cigu nastpnych kilku lat. Koniec aktualnie rozpoczynajcego si okresu programowania funduszy UE na lata 2007-2013 (w tym okresie na cele rozwojowe w Polsce przeznaczonych bdzie 400 mld z dofinansowania ze rodkw unijnych), moe zbiec si zdaniem wielu specjalistw, z przejciem elektronicznej gospodarki w Polsce w faz dojrzaego jej wykorzystania.

Wyniki przeprowadzonych bada wskazuj, podobnie jak w poprzednim roku, nierwnomierne tempo rozwoju i wykorzystania elektronicznych systemw wymiany danych, tak w sferach ycia spoeczestwa (e-zakupy, e-finanse, e-zdrowie, e-learning, itd.), jak i w sektorach polskiej gospodarki (e-zaopatrzenie, e-finanse, e-sprzeda). Wysokie byo tempo rozwoju infrastruktury i technologii ICT w Polsce, a obrazowy redni przyrost czy DSL do Internetu wynis 60,1%


16

,osigajc liczb 1,67 mln czy DSL5, podczas gdy w UE liczba czy DSL wzrosa o 40%, osigajc liczb 60,3 mln.

Wyniki bada szczegowych przedstawione w Raporcie 2006, zostay podzielone na dwa podstawowe obszary analiz:

Cz B prezentujc analiz rynku i obszarw zastosowa e-gospodarki w Polsce,

Cz C prezentujc baz rozwoju e-gospodarki. W czci B na pierwszym miejscu przedstawiono analiz zastosowa e-

gospodarki wrd najwikszej grupy odbiorcw - spoeczestwa informacyjnego, w przekroju wieku, pci, grup zawodowych, dochodu oraz miejsca zamieszkania. W 2006 roku z Internetu w Polsce korzystao 14,1 mln Polakw, co oznacza 47,9% Polakw w wieku 16-74 lat. Jest to rosncy rynek konsumentw usug elektronicznych tworzcych przychd w obszarze e-gospodarki, a 63,9% tej grupy pracowao przy komputerze codziennie lub prawie codziennie. Wynikajcym z bada celem rozwoju usug elektronicznych jest ich dostosowanie do potrzeb spoeczestwa informacyjnego, a ich brak powoduje, e Polacy wykorzystuj Internet gwnie do wyszukiwania informacji (91,6%), komunikowania si (83,7%). Wykorzystanie usug elektronicznych i realizacji transakcji (zamawianie, sprzeda i usugi bankowe) wzroso w stosunku do roku 2005 o 2,5%, do poziomu 28,5%. Profil polskiego internauty, jego struktura wiekowa, wyksztacenie i status zawodowy, stanowi istotne parametry docelowego segmentu odbiorcw tych usug. Zwaszcza, e wyniki bada pokazuj wzrost popularnoci dostpu do Internetu zarwno na wsi (wzrost z 18,8% do 25,1%) jak i w miastach, a take wrd mniej i bardziej zamonych gospodarstw domowych.

Dynamika rozwoju infrastruktury i przyrost o 60% staych czy do Internetu (warunkujcych zasig wykorzystania narzdzi e-gospodarki) oraz osignity poziom 39,5% dostpu gospodarstw domowych do sieci Internet, zmniejszy znaczco dystans do redniej europejskiej wynoszcej 51% dla UE-25.

Zdecydowanie wzrosa warto zakupw dokonanych w Internecie w 2006 roku, przekraczajc czn warto 2,7 mld zotych, przy czym co czwarty internauta (27,4%) dokonywa zakupu w sieci. Najwikszym operatorem w 2006 roku autoryzujcym transakcje internetowe, pozosta nadal eCard, z udziaem 90% wszystkich transakcji autoryzowanych w sieci. Kolejny rok z rzdu najwiksz popularnoci w zakupach on-line cieszyy si ksiki (37,9%), odzie i sprzt sportowy (33,4%) oraz filmy i muzyka (25,8%). Rynek e-zakupw w Polsce ma

5 widerek T., Na wiecie przybywa tygodniowo milion uytkownikw Internetu, Gazeta Prawna nr

246, str. 9, 19.12.2006

Streszczenie raportu o stanie e-gospodarki w Polsce w 2006 roku

17

bardzo duy potencja, a grupa 10,5 mln polskich internautw - ktrzy nigdy nie dokonali zakupu przez Internet - jest wyzwaniem dla specjalistw e-marketingu w zakresie zwikszenia atrakcyjnoci i personalizacji ofert oraz budowania wiarygodnoci. W raporcie przedstawione zostay analizy przekrojowe kategorii i wartoci kupowanych produktw, czstotliwoci zakupw oraz najczciej przedstawiane przez Polakw bariery i obawy przed transakcjami kupna-sprzeday przez Internet.

Wraz ze wzrostem popularnoci e-zakupw oraz innych transakcji finansowych, znaczco wzrosa liczba usug bankowych, z ktrych w pierwszym kwartale 2006 roku korzystao okoo 2,7 mln internautw (w analogicznym okresie 2005 roku, z usug bankowych korzystao 1,74 mln osb). Obsuga patnoci i transferw pieninych on-line wywoaa lawinowy przyrost kont bankowych z dostpem przez Internet, z 4,6 mln osb posiadajcych konta bankowe w 2005 roku, do 8,2 mln osb w 2006 roku. Zakady ubezpiecze idc ladem bankw wzbogacay w minionym roku swoj ofert usug internetowych.

Niewielka bya dostpno usug e-zdrowia i telemedycyny w 2006 roku, a z nowoczesnych urzdze diagnostycznych umoliwiajcych zdalny monitoring zdrowia pacjenta skorzystao zaledwie okoo 2 tysicy osb. Powodem niskiej popularnoci usug e-zdrowia, by brak finansowania przez NFZ tej grupy usug medycznych oraz brak zaufania Polakw (tylko okoo 10,5%) do elektronicznej drogi wiadczenia usug medycznych. Natomiast w planach NFZ znalazo si wdroenie e-recept, w wyniku ktrych szacowane s oszczdnoci wynikajce z eliminacji papierowego obiegu i obsugi dokumentw oraz lepszego nadzoru nad rynkiem i obrotem lekw w Polsce.

Stopniowy wzrost przyzwyczajenia i zaufania do wykorzystania technologii teleinformatycznych w codziennym yciu Polakw, spowodowa wzrost popularnoci studiowania na odlego w systemie e-learning oraz zapotrzebowania na edukacj informatyczn.

Na kolejnym miejscu w czci B Raportu 2006 przedstawiono analiz zastosowa narzdzi e-gospodarki w polskiej gospodarce, z uwzgldnieniem analizy elektronicznych transakcji pomidzy przedsibiorstwami (w relacji B2B) i przedsibiorstwem a klientem (w relacji B2C). Badaniami objto take rynek finansowy w przekroju sektora bankowego, ubezpiecze i kapitaowych transakcji inwestycyjnych. Analiza sektorowa rynku i obszarw zastosowa e-gospodarki na rynku B2B wykazuje cis korelacj i wpyw wykorzystania narzdzi e-biznesu na popraw wynikw finansowych przedsibiorstw. W minionym roku wzroso zaangaowania przedsibiorstw w obsug zakupw i sprzeday drog elektroniczn. Ze sprzeday przez Internet skorzystao 8% przedsibiorstw


18

majcych dostp do Internetu i by to wzrost o 60% w stosunku do roku poprzedniego i niestety cay czas poniej wartoci redniej 14% dla 25 krajw UE. Zarwno wskanik wielkoci zakupw jak i sprzeday on-line wzrasta wraz z analizowan wielkoci przedsibiorstwa. Wzrosa w porwnaniu z rokiem ubiegym integracja przedsibiorstw w acuchu dostaw za pomoc narzdzi elektronicznej gospodarki, a oprogramowanie wspomagajce proces obsugi zamwie wykorzystywao 27% przedsibiorstw. Zanotowano dalszy 3% wzrost liczby serwisw WWW przedsibiorstw, do nawizania relacji z klientami i partnerami biznesowymi, osigajc poziom 53%, przy redniej dla UE wynoszcej 64%. Wyniki bada potwierdzaj, e internetowe technologie wsppracy s nie tylko rdem znaczcych oszczdnoci i lepszych wynikw finansowych przedsibiorstw, ale wpywaj take na zmiany sposobu zarzdzania przedsibiorstwem oraz powoduj znacznie wiksz integracj i kooperacj w ramach sektora czy brany.

Wzrost odnotowano take na rynku handlu elektronicznego detalicznego B2C, osigajc warto sprzeday na poziomie 7.603.497 tys. zotych, dla 3290 przedsibiorstw prowadzcych sprzeda przez Internet. Zmalaa liczba zwrotw i reklamacji wskazujc na rosnc jako usug sprzeday on-line. Coraz popularniejszym kanaem sprzeday byy w minionym roku aukcje internetowe i elektroniczne pasae handlowe (20% sklepw sprzedawao swoje produkty za ich porednictwem). Nadal polskie sklepy internetowe kieroway swoj ofert gwnie do odbiorcw krajowych, a tylko 27% sklepw wiadczyo usugi sprzeday dla klienta z Europy. Obszernej analizie poddano integracj funkcjonalnoci stron internetowych z poszczeglnymi moduami systemw informatycznych przedsibiorstw, umoliwiajc w praktyce pen elektroniczn obsug klienta i ledzenie realizacji zamwienia (e-fulfilment).

Elektroniczna bankowo potwierdzia w 2006 roku masowo i powszechno wykorzystania narzdzi e-gospodarki, a udzia bankw wiadczcych usugi przez Internet wzrs z 13% w roku 2005 do 34% w 2006 roku. Trwa etap rozwoju e-bankowoci opartej na kompleksowoci oferty usug wiadczonych drog elektroniczn, w ktrym banki postawiy na automatyzacj procesw obsugi klienta, upatrujc rdo korzyci w masowej obsudze i niskich kosztach operacyjnych. Wszystkie banki (100%), bdc instytucjami zaufania publicznego, stosoway rne formy zabezpiecze informatycznych systemw bankowych. Rwnoczenie z obsug klientw, banki same byy odbiorcami elektronicznych usug szkoleniowych i edukacyjnych, a 82% bankw wykorzystywao Internet w 2006 r. do komunikacji z urzdami administracji publicznej. Bank elektroniczny sta si punktem dostpu do wielu usug finansowych, poczynajc od bankowych,


19

poprzez ubezpieczeniowe, a koczc na usugach inwestycyjnych. Na podstawie analizy wartoci usug elektronicznej bankowoci - gdzie oglna warto zrealizowanych polece przeleww w przypadku 89% bankw bya nisza ni 5%, a w 85% bankw dochody z transakcji przez Internet w minionym roku stanowiy mniej ni 25% wszystkich dochodw banku - mona stwierdzi, e elektroniczna bankowo jest raczej koniecznoci wynikajc z walki konkurencyjnej, ni inwestycj przynoszc wymierne korzyci finansowe.

Niestety w cieniu dynamicznego rozwoju usug e-bankowoci pozostaway jak przed rokiem usugi e-ubezpiecze, a tylko co czwarty zakad ubezpiecze wiadczy usugi ubezpieczeniowe majtkowe, komunikacyjne i osobowe przez Internet. Funkcjonalno oprogramowania do obsugi ubezpiecze przez Internet, nie ulega zasadniczej poprawie w porwnaniu do roku 2005.

Z roku na rok ronie popularno elektronicznych transakcji inwestycyjnych i kapitaowych, a w minionym roku 20% wszystkich rachunkw maklerskich (tj. okoo 165 tysicy) obsugiwana bya przez Internet (wzrost o okoo 50 tysicy w stosunku do roku 2005).6 Wzrs udzia Internetu w obrotach giedowych i od 2000 roku udzia w obrocie akcjami wzrs do poziomu 41%, a w obrocie kontraktami a do 59%.

Na zakoczenie czci B Raportu 2006 przedstawiono wyniki bada stanu i rozwoju usug administracji publicznej wiadczonych drog elektroniczn w obsudze obywatela i przedsibiorstw. W porwnaniu z 2005 rokiem zanotowano popraw oceny usug e-administracji w Polsce w skali wiata, a o 19 pozycji, jednak w rankingu europejskim UE-25 Polska nadal zajmuje ostatnie miejsce (poziom rozwoju usug e-administracji wrd krajw UE-25 wynosi 75%, tymczasem w Polsce 53%). Urzdy administracji publicznej wiadczyy gwnie usugi informacyjne, natomiast niewiele zmieniy si poziom i liczba usug transakcyjnych w porwnaniu do 2005 roku,. Jest to zdecydowanie trudniejsza w realizacji grupa usug interoperacyjnych urzdnika i klienta, wymagajca projektowania procedur wewntrznych, integracji rejestrw pastwowych i baz danych, stworzenia nowych regulacji organizacyjnych, klasyfikacji oraz zastosowania standardw.

Sukcesem e-administracji w minionym roku byo rozpoczcie obsugi e-deklaracji CIT, PIT i VAT oraz konsekwentna kontynuacja istotnych w skali kraju i UE projektw e-PUAP, STAP, CEPiK i PESEL-2. Zatwierdzony w 2006 roku Plan Informatyzacji Pastwa na lata 2007-2010 zakada kontynuacj

6 Muciski E., Inwestowanie przez sie, Rzeczpospolita, 292/2006, str. 9


20

dotychczasowych zada, a take zachowuje zgodno i spjno z Krajowym Programem Reform na lata 2005-20087.

W Czci C Raportu 2006 przedstawiono wyniki bada bazy rozwoju elektronicznej gospodarki w Polsce.

W pierwszej kolejnoci przedstawiono analiz rozwoju rynku usug elektronicznych. Szerokie spektrum tych usug, dynamicznie rozwijanych w 2006 roku, otwiera usuga e-deklaracji podatkowych, obsugiwanych przez system elektroniczny e-POLTAX. Na rynku czasopism rozpoczy ekspansj wirtualne kioski gazetowe, a pod koniec roku mona byo zaprenumerowa w formie elektronicznej ju 115 gazet i magazynw. E-usugi w Polsce rozpocz system patnoci online PayPal, umoliwiajc wysyanie pienidzy i przyjmowanie wpat posiadaczom kont poczty elektronicznej. Do dynamicznie rozwijanych usug on-line w 2006 roku naleay usugi inforbrokerw (brokerw informacji). Wzrosa o kilkadziesit procent warto rynku reklamy internetowej, a polskie serwisy internetowe zarobiy okoo 140-150 mln z. Wiele innych e-usug jak video na yczenie, czy internetowa wypoyczalnia samochodw jest odpowiedzi na potrzeby wci rozwijajcego si e-rynku, zwikszajc warto dodan dla uytkownikw sieci Internet.

Czci C Raportu 2006 obejmuje take analiz wykorzystania standardw w elektronicznej gospodarce, decydujcych o bezpieczestwie, pewnoci, jednoznacznoci i niezaprzeczalnoci wymiany danych w sieci Internet. W raporcie przyjto formu opisu nowych standardw w kolejnych latach, wpywajcych na rozwj elektronicznej gospodarki w Polsce. W minionym 2006 roku w centrum zainteresowania rzdw i spoeczestw wielu pastw byy standardy informacyjne dotyczce bezpieczestwa ywnoci i moliwoci identyfikacji oraz ledzenia produktw ywnociowych (traceability) w acuchach dostaw.

Analiz najistotniejszych zmian prawnych w czci C Raportu, ktre miay miejsce w 2006 roku i w istotny sposb wpywaj na jej rozwj w przyszoci, rozpoczyna rozporzdzenie w sprawie Planu Informatyzacji Pastwa na rok 2006. Analiz objto zarwno program dziaa w zakresie rozwoju spoeczestwa informacyjnego, jak i priorytety rozwoju systemw teleinformatycznych. W ramach analiz uwzgldniono nowelizowane w 2006 roku akty prawne. Konieczno nowelizacji ustawy o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne wynika merytorycznie z realizacji Planu Informatyzacji Pastwa. Wdroenie projektu e-deklaracje wymagao nowelizacji

7 Krajowy Program Reform na lata 2005-2008 na rzecz realizacji strategii Lizboskiej, przyjty przez

Rad Ministrw 27.12. 2005,


21

ustawy o ordynacji podatkowej oraz o zmianie niektrych innych ustaw, a take wielu wydanych do ustawy rozporzdze. Wrd innych nowelizowanych w 2006 roku ustaw i powizanych z nimi rozporzdze znalazy si - ustawa o wiadczeniu usug drog elektroniczn, ustawa o podpisie elektronicznym, czy ustawa o Krajowym Rejestrze Sdowym. W prezentowanych analizach aktw prawnych wskazano istotne, z punktu widzenia elektronicznej gospodarki, zmiany i prawdopodopne ich konsekwencje. Rozdzia kocz wybrane zagadnienia regulacji prawnych i projekty aktw prawnych, do ktrych w 2006 roku zaliczono - nowelizacj prawa farmaceutycznego z uwagi na powstajce e-apteki, a take nowelizacj ustawy Prawo zamwie publicznych ze wzgldu na zastosowanie podpisu elektronicznego.

Na zakoczenie czci C Raportu przedstawiono przegld istotnych inicjatyw z zakresu e-gospodarki o zasigu oglnokrajowym oraz kalendarz najwaniejszych wydarze w obszarze gospodarki elektronicznej, ktre miay miejsce w 2006 roku. W minionym roku na uwag zasuguje inicjatywa programu Uczenia si przez cae ycie Parlamentu Europejskiego, w ktrym uczestniczyo 27 krajw UE, kraje EFTA i EOG oraz Turcja. Programem skierowanym do dzieci bya inicjatywa Komisji Europejskiej Safer Internet Plus, dotyczca promowania bezpiecznego Internetu dla najmodszych. Medal Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Spoecznego oraz Business Centre Club przyznany zosta w minionym roku dla Unizeto Technologies SA za Elektroniczny Urzd Podawczy. System umoliwia przekazywanie informacji do podmiotu publicznego w formie elektronicznej, a jego gwnym elementem jest Elektroniczna Skrzynka Podawcza, wystawiajca urzdowe powiadczenia odbioru przyjtych e-dokumentw. Ponadto istotnym osigniciem e-administracji Urzdu Miejskiego w Bydgoszczy byo udostpnienie Elektronicznego Biura Obsugi Klientw, ktre pozwala na udzia on-line w przetargach publicznych, obsug spraw wymagajcych dotd osobistej wizyty w urzdzie oraz na obsug przez urzd e-faktur i e-podatkw.

W ramach Inicjatywy Wsplnotowej Equal i projektu ElaStan (Promocji Elastycznych Form Zatrudnienia) zainicjowano powstanie E-Centrum Telepracy w Garwolinie, natomiast dzki Urzd Pracy udostpni bezrobotnym bezpatnie osiemnacie stanowisk komputerowych, w celu poszukiwania pracy w sieci Internet i przygotowania wymaganych na rynku pracy dokumentw.

W podsumowaniu raportu przedstawiono syntetyczn ocen stanu elektronicznej gospodarki w Polsce w 2006 roku, a take analiz jej sabych i mocnych stron oraz szans i zagroe rozwoju.

22

Cz B Analiza rynku i obszarw zastosowa e-gospodarki w Polsce

B1. Spoeczestwo informacyjne Po kilku latach rozmw o koniecznoci rozwoju spoeczestwa informacyjnego

poprzez zwikszone wykorzystanie technologii IT nie ma potrzeby przekonywania kogokolwiek o susznoci obranej drogi. Szczeglnie, e postp w tym zakresie nie wynika z wymuszonych dziaa, lecz z potrzeb wszystkich grup spoecznych, niezalenie od wieku, pci, wyksztacenia, miejsca zamieszkania, czy aktywnoci zawodowej. Rnice mona zauway jedynie w rozkadzie akcentw wskazujcych na obiektywn tendencj zwikszonych potrzeb korzystania z usug IT poprzez osoby modsze, aktywne zawodowo, mieszkajce w duych miastach i bardziej wyksztacone, co znajduje odzwierciedlenia w wynikach przedstawionych bada. W 2006 roku kontynuowane byy programy rzdowe wspierane ze rodkw UE, zwizane z rozwojem spoeczestwa informacyjnego. Aby nie zatraci powodw, dla ktrych w Unii Europejskiej oraz w polskim rzdzie i szeregu instytucji wspomagajcych rozwj ICT, tak mocno podkrelana bya rola rozwoju spoeczestwa informacyjnego warto przypomnie, e rozwj spoeczestwa informacyjnego i bran sektora IT nie by i nie jest celem samym w sobie, lecz stanowi katalizator przemian organizacyjnych prowadzcych do poprawy konkurencyjnoci, co przekada si bezporednio na rozwj gospodarczy kraju.8 Jednak dla uatwienia i przyspieszenia obrotu gospodarczego konieczne stao si rwnie prawne usankcjonowanie wykorzystania nowoczesnych narzdzi jakim byo na przykad stosowanie bezpiecznego podpisu elektronicznego. Dlatego w wyniku wczeniejszych dziaa od 16 sierpnia 2006 r. zacza obowizywa ustawa z dnia 18 wrzenia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130 z dnia 15 listopada 2001 r., poz. 1450). Rozwojowi spoeczestwa informacyjnego

8 acisa-Szewczak A., Okrasiski A., Wspieranie rozwoju wojewdztwa przez regionaln

infrastruktur spoeczestwa informacyjnego, Gazeta Prawna nr 68, dod. Urzd i finanse, str. 6, 05.04.2006

Spoeczestwo informacyjne

23

pomaga rwnie ostatnio znowelizowana ustawa o Krajowym Rejestrze Sdowym, dziki ktrej od 1 stycznia 2007 roku zaistniaa moliwo korzystania z dostpnej w Internecie Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sdowego. Centralna informacja udostpniona zostaa na stronach WWW Ministerstwa Sprawiedliwoci pod adresem http://www.ms.gov.pl. Dziki niej kady obywatel posugujcy si kwalifikowanym podpisem elektronicznym, moe zoy drog elektroniczn wniosek do sdw rejestrowych lub Centralnej Informacji KRS. Moe rwnie odebra korespondencj z sdw i Centralnej Informacji KRS.9 Centralna Informacja KRS umoliwia rwnie bezpatny wgld do podstawowych informacji o podmiotach wpisanych do rejestru przedsibiorcw i do rejestru stowarzysze, innych organizacji spoecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakadw opieki zdrowotnej, w tym rwnie do informacji o organizacjach i podmiotach, ktre uzyskay status organizacji poytku publicznego10. Informacje te byy udostpnione bezpatnie.

Te dziaania nie miay jednak duego przeoenia na oglny stan rozwoju polskiej e-administracji i wedug raportu wiatowego Forum Gospodarczego Polska pod wzgldem przygotowania administracji do transformacji w drodze do spoeczestwa informacyjnego zaja dopiero 92 miejsce na 104 pastwa.11 Naley jednak stwierdzi, e informatyzacja ycia publicznego w Polsce postpuje w coraz szerszym zakresie. Dla przykadu Zakad Ubezpiecze Spoecznych umoliwi od wrzenia 2006 r. patnikom skadek (przedsibiorcom) wgld do Centralnego Rejestru Ubezpieczonych. Dziki tej usudze patnicy mogli porwna posiadane dane z informacjami zgromadzonymi przez ZUS. Przedsibiorca z kolei poprzez program Patnik mg otrzyma list wszystkich zgoszonych i nie wyrejestrowanych ubezpieczonych.12

Rwnie wanym elementem rozwoju spoeczestwa informacyjnego staje si powolna przemiana i udostpnianie zarwno prasy jak i ksiek oraz innych publikacji w formie elektronicznej. Poza digitalizacj zbiorw bibliotecznych i wprowadzaniem treci archiwalnych do istniejcych ju i powstajcych bibliotek elektronicznych powstay nowe formy dostpu do prasy codziennej. W padzierniku 2006 roku mona byo zaprenumerowa a 115 gazet i magazynw w formie elektronicznej. Ta usuga bdzie si rozwijaa i wypieraa z rynku media drukowane, gdy jak wynika z danych Jupiter Research w 2005 roku mieszkacy Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Woch i Hiszpanii po raz pierwszy spdzili

9 Elektroniczny dostp do Krajowego Rejestru Sdowego, [w:] http://www.ms.gov.pl

10 Dz. U. z dnia 7 padziernika 1997, nowelizacja z 1.01.2007

11 Zielke M., Rzd przygotowuje si do e-rewolucji, Puls Biznesu nr 128, str. 4, 04.07.2006

12 Walczak A., Dane z ZUS dostpne dla patnikw, [w:] http://www.egospodarka.pl, 27.09.2006

Analiza rynku i obszarw zastosowa e-gospodarki w Polsce

24

wicej czasu przed komputerem ni czytajc tradycyjn pras. W 2006 roku najwikszym na polskim rynku e-kioskiem by Net Press Digital, oferujcy dostp 40 tys. zarejestrowanych czytelnikw (w liczbie tej wliczone s rwnie konta testowe) do 71 tytuw. Nastpnymi pod wzgldem wielkoci by kiosk eGazety udostpniajcy 11 tys. uytkownikw moliwo czytania Rzeczpospolitej oraz 30 innych tytuw oraz e-Kiosk, oferujcy 14 tytuw czterem tysicom zarejestrowanych uytkownikw.13 Kolejnym krokiem w tym zakresie bdzie wydawanie prasy na e-papierze, czyli elastyczniej karcie umoliwiajcej podczenie do Internetu, zaciganie informacji i czytanie ich podobnie jak z papierowej gazety.

Przejawem zrozumienia potrzeb spoecznych oraz umiejtnoci wykorzystania nowoczesnych technologii bya udostpniona w 2006 roku przez krakowsk parafi pod wezwaniem Matki Boej Zwyciskiej moliwo zamwienia mszy wit przez Internet oraz zoenia ofiary przy wykorzystaniu elektronicznych form patnoci, takich jak autoryzacja karty kredytowej w Internecie czy e-przelew.14

Powyej wymienione przykady rozwoju spoeczestwa informacyjnego s jedynie zwiastunem przemian, ktre nastpi w latach 2007-2013. Wskazuje na to warto alokacji rodkw przeznaczonych w ramach RPO na rozwj wojewdztw i spoeczestwa informacyjnego w latach 2007-2013. Przewidywana warto wynosi 4,7 mld z, i jest w stosunku do rodkw z lat 2004-2007 prawie 8,6 razy wiksza.15

B1.1. Profil polskiego uytkownika Internetu Przedstawione badania dotycz aspektw rozwoju spoeczestwa

informacyjnego. Wikszo informacji oparta zostaa na corocznych Badaniach wykorzystania ICT w gospodarstwach domowych i wrd osb indywidualnych, prowadzonych przez Gwny Urzd Statystyczny. W kwietniu 2006 roku GUS przeprowadzi badanie na reprezentatywnej prbie ponad 8300 gospodarstw domowych. cznie zostao przebadanych w formie wywiadu bezporedniego prawie 14 tysicy osb w wieku 16-74 lat. Respondenci pytani byli o korzystanie z ICT w cigu ostatnich trzech miesicy poprzedzajcych badanie, czyli o okres od stycznia do marca 2006 roku, a w niektrych przypadkach pytani byli o

13 Lemaska M. Era e-gazet dopiero nadejdzie, Rzeczpospolita nr 244, dod. Ekonomia i rynek, str. 3, 18.10.2006

14 Zamw msz przez Internet, [w:] http://www.katolicki.net, 20.09.2006

15 Gomb Krz., Gomb Kon, Musiejewski W., Stan wdraania...., op.cit., str.30


25

zachowania i zwyczaje dotyczce ostatnich 12 miesicy, czyli od kwietnia 2005 r. do marca 2006 r. Wikszo rozpatrywanych danych odnosi si jednak do trzymiesicznego okresu bada, zatem:

ilekro w tekcie rozdziau bdzie mowa o Internautach oznaczao to bdzie osoby w wieku 16-74 lat, korzystajce z Internetu w cigu ostatnich trzech miesicy poprzedzajcych badanie, czyli w czasie pierwszego kwartau 2006 r. Liczba internautw w tym okresie wynosia 11,8 mln i stanowia 40,2% osb w tym wieku.

ilekro w tekcie rozdziau wskaniki bd odnoszone do liczby osb bdzie to oznaczao odniesienie do 29,4 milionowej populacji Polakw wieku 16-74 lat, a nie tylko do grupy osb korzystajcej z Internetu.

Wyniki przedstawianych bada rozpatrywane byy wzgldem okrelonych w tabeli B1.1-1 kryteriw. Zostay one przedstawione, by dalsza analiza wynikw nie pozostawiaa wtpliwoci co do jednoznacznego okrelenia analizowanych podgrup internautw.

Precyzyjnie okrelajc liczb internautw, bez popenienia bdu mona powiedzie, e w Polsce w kwietniu 2006 roku mieszkao 11,8 mln osb korzystajcych z Internetu. Jednak prawidowym bdzie rwnie okrelenie liczby internautw na poziomie 14,1 mln. Rnica wynika z doprecyzowania okresu w ktrym osoby korzystaa ostatni raz z Internetu. Badania GUS-u wykazay, e spord 29,4 mln osb w wieku 16-74 lat, 11,8 mln (40,2%) korzystao z Internetu w czasie ostatnich trzech miesicy poprzedzajcych badanie. Kolejne 1,3 mln (4,4%) korzystao z Internetu w czasie 4-12 miesicy przed badaniem. Jeli doliczymy kolejny 1 mln osb (3,3%) korzystajcych ostatni raz z Internetu ponad rok przed okresem bada bdziemy mogli mwi o 14,1 mln (47,9%) polskich internautw.

Podobnie dyskutowana moe by kwestia iloci osb korzystajcych z komputerw. Licznoci osb mog waha si od 14,2 mln osb (48,1%) do 16,9 mln (57,6%) w przypadku wzicia pod uwag wszystkich osb kiedykolwiek korzystajcych z komputerw, nawet jeli ostatni raz miao to miejsce ponad rok przed badaniem.


26

Tabela B1.1-1. Kryteria analizy bada spoeczestwa informacyjnego Kryterium Grupa Podgrupa Wartoci

16-24 lat 25-34 lat 35-44 lat 16-54 lat 45-54 lat 55-64 lat

wiek

16-74 lat

55-74 lat 65-74 lat

podstawowe rednie wyksztacenie

wysze

pracownicy najemni pracujcy pracujcy na wasny rachunek aktywni

zawodowo bezrobotni bezrobotni

uczcy si

aktywno zawodowa

bierni zawodowo emeryci, rencici i pozostae grupy

powyej 100 tys. mieszkacw miasto

do 100 tys. mieszkacw miejsce zamieszkania

wie wie

1 osoba dorosa 2 osoby dorose bez dzieci poniej 16 lat

3 lub wicej osoby dorose 1 osoba dorosa 2 osoby dorose

skad gospodarstwa

domowego

z dziemi poniej 16 lat

3 lub wicej osoby dorose

do 1100 z 1101 - 1600 z 1601-2500 z

dochody gospodarstwa

domowego

powyej 2500 z

rdo: ILiM, na podstawie rdowych danych GUS

Jeli wzi pod uwag najczciej rozpatrywany w Raporcie trzymiesiczny okres zaobserwujemy, e w 2006 roku wrd wszystkich osb korzystajcych z komputerw (14,2 mln) najliczniejsz grup stanowiy osoby najmodsze, czyli w wieku 16-24 lat (wykres B1.1-1). Podobnie ksztatowaa si struktura wiekowa osb korzystajcych w tym czasie z Internetu, co obrazuje wykres B1.1-2.


27

Wykres B1.1-1. Struktura wiekowa osb korzystajcych z komputerw w okresie stycze-marzec 2006

wiek 55 - 64 lat6,0%wiek 45 - 54 lat

16,3%wiek 16 - 24 lat

35,7%

wiek 25 -34 lat24,1%

wiek 35 - 44 lat17,0%

wiek 65 - 74 lat0,9%

W odniesieniu do osb korzy stajcy ch z komputera w przecigu 3-mcy poprzedzajcy ch badanie (14,2

rdo: Wykorzystanie technologii informacyjno-telekomunikacyjnych w gospodarstwach domowych, GUS 2006

Nastpn grup stanowiy osoby w przedziale wiekowym 25-34 lata z udziaem 24,1%. Wraz ze wzrostem rozpatrywanego przedziau wiekowego internautw malao wykorzystanie komputerw przez te osoby. Najmniej liczn grup stanowiy osoby w przedziale wiekowym 65 -74 lat (0,9%).

Wykres B1.1-2. Struktura wiekowa osb korzystajcych z Internetu w okresie stycze-marzec 2006

wiek 55 - 64 lat5,2%wiek 45 - 54 lat

15,0% wiek 16 - 24 lat39,1%

wiek 25 -34 lat24,2%

wiek 35 - 44 lat15,8%

wiek 65 - 74 lat0,7%

W odniesieniu do osb korzy stajcy ch z internetuw przecigu 3-mcy poprzedzajcy ch badanie (11,8 mln)



28

W cigu ostatnich trzech miesicy poprzedzajcych badanie, komputery wykorzystywane byy przez co drugiego Polaka (48,1%) w wieku 16-74 lat (wykres B1.1-3). Oznacza to wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 7,9%. Dodatkowe 9,5% pracowao przy komputerze wczeniej ni przed trzema miesicami. Najwikszy odsetek osb korzystajcych z komputera w pierwszym kwartale 2006 roku mona byo odnotowa wrd grupy posiadajcej wysze wyksztacenie (83,4%). Wrd osb z wyksztaceniem rednim 42,4% posugiwao si komputerem, natomiast wrd osb z wyksztaceniem podstawowym odsetek ten wynosi 32,1%. Podobnie jak przy innych omawianych statystykach najwiksze wykorzystanie komputerw mona byo odnotowa wrd grupy osb mieszkajcych w duych miastach (60,2%). W mniejszych miastach wskanik ten by dokadnie o 10 punktw procentowych niszy (50,2%), natomiast na wsiach dostp do komputera miao 36,2% osb, czyli o 3,4 punktu procentowego wicej ni przed rokiem. Podobnie ksztatowa si poziom dostpu i korzystania z Internetu przez poszczeglne podgrupy osb.

Wykres B1.1-3. Dostp do komputerw i Internetu w podziale na wiek, wyksztacenie i miejsce zamieszkania

53,5%60,2%

42,3%50,2%

27,1%36,2%

78,3%83,4%

34,8%42,4%

32,2%32,1%

2,4%3,7%

13,9%19,2%

27,7%36,1%

42,3%54,5%

56,8%67,9%

80,6%87,9%

40,2%48,1%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Miasto >100 ty s.

Miasto do 100 ty s.

Wie

Wy sze

rednie

Podstawowe

65 - 74 lat

55 - 64 lat

45 - 54 lat

35 - 44 lat

25 -34 lat

16 - 24 lat

Ogem

Komputer

Internet

W odniesieniu do liczby osb z danej grupy wieku, wy ksztaenia lub miejsca zamieszkania

(ogem dla 29,8 mln osb)

Ogem

Wiek

Wyksztacenie

Lokalizacja



29

Najbardziej znaczcy wpyw na stopie wykorzystywania Internetu miao zdobyte wyksztacenie. Wrd osb z wyksztaceniem wyszym 78,3% korzystao z Internetu podczas ostatnich trzech miesicy poprzedzajcych badanie, osoby z wyksztaceniem rednim rzadziej korzystay z Internetu (34,8%), natomiast w przypadku osb z wyksztaceniem podstawowym wskanik ten by tylko nieznacznie niszy i wynosi 32,2%. Zbliony wpyw na dostp do Internetu miao miejsce zamieszkania badanych osb. Wrd mieszkacw duych miast oraz miast mniejszych i mieszkacw wsi wskanik dostpu do Internetu ksztatowa si odpowiednio na poziomie: 53,5%, 42,3% oraz 27,1%.

B1.1.1. Wyposaenie gospodarstw domowych w sprzt ICT Spoeczestwo informacyjne bazuje na trzech rozwijajcych si elementach:

powszechnej i dostpnej infrastrukturze informatycznej, zgromadzonych zasobach informacyjnych oraz na systemie ksztacenia, dziki ktremu zlikwidowane zostan bariery zwizane z korzystaniem z sieci lub z komputerw.16 W Polsce w 2006 roku 42,7% gospodarstw domowych posiadao komputer stacjonarny, a 7,3% posiadao komputer przenony. To nie jest duo, pomimo e w porwnaniu z rokiem ubiegym oznacza to wzrost o 826 tys. gospodarstw, co daje wzrost o 6,6 punktu procentowego. W Szwecji, kraju przodujcym w wyposaeniu obywateli w komputery, w dziewiciu na dziesi gospodarstw domowych znajdowa si komputer. To najwyszy wskanik w Unii Europejskiej. Tak wysokim wskanikiem Szwedzi mog poszczyci si dziki przygotowanemu w 1998 roku programowi rzdu szwedzkiego, pozwalajcemu na odliczanie wydatkw na komputer od wynagrodzenia oraz zwolnieniu komputerw z VAT-u. Szwedzi nie s jedynym dobrym przykadem pokazujcym sposb na zwikszenie stopnia skomputeryzowania gospodarstw domowych. Inne kraje jak Wielka Brytania, Francja, Bugaria, Rumunia, czy Wgry opracoway zblione programy uatwiajce mieszkacom zakup komputerw.17 Trudno jest powiedzie dlaczego w Polsce nie mona opracowa podobnego systemu. By moe rzd obawia si zmniejszenia wpyww do budetu z tytuu podatku VAT, ktry jest najwikszym rdem dochodw pastwa sigajcym 43%18 cakowitej wartoci dochodu. Dziki rodkom unijnym Polska stoi przed du szans rozwojow. W latach 2007-2013 na cele rozwojowe przeznaczonych bdzie 500 mld z dofinansowania. By moe

16 Wojciechowska-Szac M., Bojarska I., Biaobocki T., Rozwj spoeczestwa informacyjnego szans na rozwj wasnego regionu, [w:] http://www.serwissamorzadowy.pl

17 Chmielarz W., Europa popiera e-spoeczestwo, Puls Biznesu nr 105, dod. Biznes i technologia, str. 7, 31.05.2006

18 Ustawa budetowa na rok 2007, [w:] http://mf.gov.pl, 25.01.2007


30

to spowoduje, e do roku 2013 zmaleje rnica w wyposaeniu gospodarstw domowych w Polsce w stosunku do pozostaych krajw UE. Aby tak si stao, uzyskane rodki powinny zosta zainwestowane w najnowsze technologie suce rozwojowi i budowaniu w Polsce spoeczestwa informacyjnego.19 Do tej pory poziom wyposaenia gospodarstw domowych w urzdzenia informacyjno-telekomunikacyjne by znacznie zrnicowany i zalea od wysokoci dochodu, miejsca zamieszkania i liczby posiadanych na utrzymaniu dzieci. Wedug danych GUS w marcu 2006 roku byo 12,6 mln gospodarstw domowych z osobami w wieku 16-74 lat, czyli dokadnie tyle, co rok wczeniej. Analizujc wyniki bada mona byo zauway, e wyposaenie gospodarstw w odbiorniki telewizyjne osigno stan nasycenia, gdy w 2006 roku posiadao je tyle samo gospodarstw co w roku poprzednim, czyli 98%. (wykres B1.1-4). W kolejnoci popularnoci nastpne miejsce zajmowa telefon komrkowy (74,1%, w 2005 roku 61,8%), nastpnie telefon stacjonarny (71,7%) oraz komputer stacjonarny (42,7%, w 2005 roku 39,1%). W porwnaniu z rokiem 2005 wida bardzo duy, bo a 68,1% przyrost iloci gospodarstw wyposaonych w komputery przenone (laptopy). Duy przyrost zanotowano rwnie w wyposaeniu gospodarstw domowych w telewizj cyfrow (51,5%) oraz konsole do gier (51,6%). Jednak pomimo duej dynamiki wzrostu tego sprztu trzeba zauway, e przekadajc przyrost procentowy na ilo oznacza to, e w przypadku komputerw przenonych (laptopw) liczba gospodarstw w nie wyposaona wzrosa o 400 tys., a w przypadku telewizji cyfrowej jedynie o 300 tys., w przypadku telefonw komrkowych przyrost wynosi 19,9%, czyli o 1,5 mln. W przypadku komputerw stacjonarnych przyrost wynosi 9,3%, co w przeoeniu na liczby daje warto bezwzgldn przyrostu 600 tys. gospodarstw.

Na stopie wyposaenia gospodarstw domowych duy wpyw miaa wysoko miesicznego dochodu. Generalna, atwa do przewidzenia tendencja wskazywaa wzrost stopnia wyposaenia gospodarstw postpujc wraz ze wzrostem dochodu. Im wyszy dochd, tym lepiej byo wyposaone gospodarstwo domowe. Zgodnie z danymi przedstawionymi na wykresie B1.1-5 mona zauway, e w wikszoci przypadkw zaleno ta jest liniowa, jednak wystpuj pewne dobra luksusowe, takie jak telefon komrkowy z dostpem do Internetu, komputer przenony, czy antena satelitarna, ktrych stopie uycia wzrasta po przekroczeniu pewnej wartoci dochodu. Ciekaw tendencj wykazuje telefonia stacjonarna, ktrej tempo wzrostu wyposaenia gospodarstw domowych zmniejsza si wraz ze wzrostem wartoci uzyskiwanego dochodu rodziny.

19 Chmielarz W., Europa ..., op. cit., str. 7


31

Wykres B1.1-4. Wyposaenie gospodarstw domowych w urzdzenia informacyjno-telekomunikacyjne w latach 2005-2006

brak dany ch1,7%3,9%5,9%

4,6%7,0%

4,3%7,3%19,0%19,2%

23,3%30,8%

33,7%34,3%39,1%42,7%

brak dany ch71,7%

61,8%74,1%

98,0%98,0%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Komputer podrczny (palmtop, organizer)Konsola do gier komputerowy ch

Telewizj cy f rowa

Komputer przenony (laptop)Antena satelitarna

Telef on kom. z dost. do Internetu

Telewizja kablowaKomputer stacjonarny

Telef on stacjonarny

Telef on komrkowy

Odbiornik telewizy jny

2006

2005

W odniesieniu do liczby gospodarstw z osobami w wieku 16-74 lat.W obu latach liczba gosp. wy nosia 12,6 mln

rdo: Wykorzystanie technologii informacyjno-telekomunikacyjnych w gospodarstwach domowych, GUS 2005 i 2006

Wykres B1.1-5. Wyposaenie gospodarstw domowych w urzdzenia informacyjno- telekomunikacyjne w zalenoci od uzyskiwanego miesicznego dochodu

76,3%

43,5%

30,9%

22,3%

11,9%

99,3%98,8%99,3%95,5%

71,8%

87,3%

96,3%

53,8%

56,2%

86,4%

79,2%73,4%

21,1%

54,7%

36,6%

56,4%

35,5%

26,4%

17,5%

34,5%

25,6%

38,8%

17,9%

22,3%

11,8%

3,5%!2,3%

8,0%5,7%

3,1%

13,7%9,1%

4,5%3,2% 6,8% 6,3%

!2,1%!0,4%!0,2%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

do 1100 z 1101z - 1600z 1601z - 2500z powy ej 2500z


Telef on komrkowy


Komputer stacjonarny


Telewizja kablowa

Antena satelitarna

Komputer przenony (laptop)Telewizj cy f rowa

Konsola do gier komputerowy ch

Komputer podrczny (palmtop,organizer)

wartoci poprzedzone znakiem "!" mog by obarczone bdem losowy m

W odniesieniu do liczby gospodarstw w dany m przedziale dochodu



32

Wystpowaa rwnie zaleno wskazujca miejskie gospodarstwa domowe jako lepiej wyposaone od wiejskich (wykres B1.1-6). Odstpstwami od tej reguy, podobnie jak w poprzednim roku, bya dominujca liczba anten satelitarnych na wsiach (27,3%) w porwnaniu z orodkami miejskimi (13%). Wystpujca tutaj zaleno bya wynikiem rnej dostpnoci sieci telewizji kablowej w miastach i na wsiach. Poniewa na wsiach dostp do telewizji kablowej by w 2006 roku znikomy (1,9%), std wystpowaa dua potrzeba podczania wasnych anten satelitarnych. Z kolei w miastach telewizja kablowa bya o wiele bardziej popularna. Stopie wyposaenie gospodarstw by na poziomie 55,8%. Dlatego mieszkacy miast rzadziej odczuwali potrzeb montowania wasnych anten telewizji satelitarnej. Miejskie gospodarstwa domowe czciej posiaday telefon komrkowy (przynajmniej jeden) rednia dla miast wynosia 76,5% i bya wysza w stosunku do roku 2005 o 11,5 punktu procentowego, podczas gdy na wsiach 69%, co oznacza wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 14 punktw procentowych. Rozkad wacicieli konsoli do gier by zbliony i we wszystkich gospodarstwach wynosi rednio 5,9%.

Wykres B1.1-6. Wyposaenie gospodarstw domowych w sprzt ICT w zalenoci od miejsca zamieszkania.

35,7%

1,9%

67,7%

24,3%

2,5%

8,5%

5,8%

0,5%

27,3%

98,1%

69,0%

29,8%

43,7%

44,2%

70,3%

!1,0%

5,5%

6,8%

5,8%

17,7%

98,7%

74,2%

97,4%

37,8%

55,8%

47,9%

76,9%

!3,6%

6,2%

5,9%

13,1%

13,0%

78,7%

0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

Komputer podrczny (palmtop, organizer)

Konsola do gier komputerowy ch

Telewizj cy f rowa

Komputer przenony (laptop)

Antena satelitarna


Telewizja kablowa

Komputer stacjonarny


Telef on komrkowy


Miasto >100 ty s.Miasto do 100 ty s.Wie

W odniesieniu do liczby gospodarstw domowy ch z osobami w wieku 16-74 lat (12,6 mln).

Wartoci poprzedzone znakiem "!" mog by obarczone bdem losowy m



33

Badania GUS-u z 2006 roku wskazuj na peniejsze wyposaenie w komputery miejskich gospodarstw domowych ni gospodarstw wiejskich. Badania wskazuj rwnie na bardziej powszechny dostp do Internetu w duych miastach, ni miao to miejsce w przypadku mniejszych miast i wsi (wykres B1.1-7). Posiadanie komputera w duym miecie deklarowao 47,9% gospodarstw, przy jednoczesnym korzystaniu z Internetu 41,5% gospodarstw. Na wsiach komputer by obecny rednio w co trzecim gospodarstwie (35,7%), a Internet w co pitym (18,2%). Porwnujc dostpno Internetu w wiejskich gospodarstwach z rokiem 2005, w ktrym wskanik wynosi 18,8%, mona zauway regres. Jest to jednak zjawisko pozorne i wynika z uszczegowienia pyta GUS podczas ostatniej edycji bada. Wyniki z roku 2006 dotyczyy gospodarstw wiejskich posiadajcych dostp do Internetu i korzystajcych z niego (18,2%). Dodatkowe 6,9% gospodarstw posiadao dostp do Internetu, jednak z niego nie korzystao. W roku 2005 nie wystpowao takie rozrnienie. Zatem chcc porwnywa dostpno Internetu na wsiach w ostatnich dwch latach naley zestawi wartoci z roku 2005 (18,8%) z sum warto 18,2% + 6,9% wynoszc 25,1%.

Wykres B1.1-7. Wyposaenie gospodarstw domowych w komputer oraz dostp do Internetu wg dochodu i obszaru

42,7%

31,0%*

7,3%

21,1%

11,7%

! 2,3%

36,6%

22,8%

3,5%

54,7%

40,4%

8,0%

76,3%68,0%

22,3%

35,7%

18,2%

2,5%

44,2%

32,7%

5,8%

47,9%

41,5%

13,1%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Og

em

do 11

00 z

1101

z -

16

00z

1601

z -

25

00z

pow

yej

2500

z

Wie

Mia

sto

do 10

0ty

s.

Mia

sto

>10

0 ty

s.

Komputer stacjonarnyDostp do Internetu

Komputer przenony (laptop)

Dochd Obszarwartoci poprzedzone znakiem "!" mog by obarczone bdem

W odniesieniu do odpowiedniej podgrupy gospodarstw domowy ch z osobami

w wieku 16-74 lat (ogem: 12,6 mln)

*35,9% gospodarstw posiadao dostp do Internetu. Wy kres przedstawia udzia gospodarstw posiadajcy ch dostp i z niego korzy stajcy ch, ktry ch by o 31,0%



34

B1.1.2. Miejsce korzystania z komputera i Internetu W okresie pierwszego kwartau 2006 roku prac z komputerem deklarowao

14,2 mln osb (48,1% badanych). Oznacza to wzrost w stosunku do roku 2005 o 0,9 mln osb, czyli o 6,7%. W tym samym okresie z Internetu korzystao 11,8 mln osb (40,2% badanych). Oznacza to wzrost wykorzystania Internetu o 13,4% w stosunku do drugiego kwartau 2005 roku, gdy z Internetu korzystao 10,4 mln osb (35,1% badanych). Podobnie jak w roku ubiegym najczciej pracowano na komputerze w domu (77,9%). Tu rwnie najczciej, bo w 65,6% przypadkw, korzystano z Internetu (wykres B1.1-8). Mniej popularnym miejscem korzystania zarwno z Internetu, jak i z komputerw byo miejsce pracy. W miejscach pracy styczno z komputerem i Internetem mieli najczciej mieszkacy duych miast. Na wsiach dominujcym miejscem dostpu do komputerw i Internetu okazywao si miejsce pobierania nauki oraz kawiarenki internetowe.

Wykres B1.1-8. Miejsce korzystania z komputerw lub Internetu wg miejsca zamieszkania przez osoby w wieku 16-74 lat

14,6%10,9%8,8%11,0%

.

.

.

brak danych

24,7%25,4%25,5%25,3%

17,9%18,9%

21,0%19,5%

37,1%21,6%19,6%

24,6%29,9%

19,8%18,7%22,2%

25,9%30,1%38,9%

32,7%26,1%32,7%

40,8%34,0%

51,2%68,5%

71,9%65,6%

72,9%79,6%80,0%77,9%

0% 20% 40% 60% 80%

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

OgemMiasto > 100 ty s.Miasto do 100 ty s.Wie

W odniesieniu do liczby osb korzy stajcy ch w okresiedo 3 -mcy przed badanie

z komputerw (14,2 mln) lub Internetu (11,8 mln) Kawiarenka internetowa

Mieszkanie innych osb

Miejsce pobierania nauki

Miejsce pracy(inne ni dom)

Dom



35

Rozpatrujc poziom zdobytego wyksztacenia jako czynnik grupujcy mona zauway, e osoby z wyksztaceniem wyszym czciej pracoway z wykorzystaniem komputera oraz czciej korzystay z Internetu w domu i w pracy (wykres B1.1-9). Osoby z wyksztaceniem podstawowym, a wic osoby mode, dopiero uczce si najczciej korzystay z Internetu oraz pracoway z komputerem w miejscach pobierania nauki.

Wykres B1.1-9. Miejsce korzystania z komputerw lub Internetu w zalenoci od wyksztacenia osb w wieku 16-74 lat

21,0%10,0%

5,8%11,0%

.

.

.

brak dany ch

40,8%24,7%

15,4%25,3%

32,1%18,8%11,8%

19,5%71,6%

18,4%4,1%24,6%

71,4%14,8%3,8%

22,2%0,5%

27,6%65,8%

32,7%1,7%

29,5%68,9%

34,0%52,7%

66,4%73,2%

65,6%72,1%

77,1%84,0%

77,9%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

OgemWy szeredniePodstawowe

Kawiarenka internetowa

Mieszkanie innych osb

Miejsce pobierania nauki

Miejsce pracy(inne ni dom)

Dom


z komputerw (14,2 mln) lub Internetu (11,8 mln)



36

B1.1.3. Czstotliwo korzystania z komputera i Internetu Wyniki badania GUS-u wskazuj, e w pierwszym kwartale 2006 roku

pracowao przy komputerze 14,2 mln osb. Spord tej grupy 63,9% pracowao przy komputerze codziennie lub prawie codziennie. W stosunku do roku poprzedniego oznacza to niewielki wzrost, bo zaledwie o 0,9 punktu procentowego. Przynajmniej raz w tygodniu pracowao przy komputerze 25,4%, czyli o 1,6 punktu procentowego mniej ni przed rokiem (wykres B1.1-10). Ksztatujca si tendencja wskazuje, e wzrosa liczba osb pracujca codziennie przy komputerze, a zmniejszya si liczba osb pracujca rzadziej, jednak przynajmniej raz w tygodniu. Uprawniony jest wniosek, e niektre osoby pracujce w poprzednim roku przy komputerze przynajmniej raz w tygodniu, w roku 2006 zaczy pracowa codziennie lub prawie codziennie.

Wykres B1.1-10. Czstotliwo korzystania z komputera i Internetu

2,6%2,3%

11,8%

8,4%

31,0%

25,4%

54,6%

63,9%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

Rzadziej ni raz na miesic

Przy najmniej raz w miesicu

Przy najmniej raz w ty godniu

Codziennie lub prawiecodziennie

Korzy stanie z komputera (w stosunku doosb korzy stajcy ch z komputera)Korzy stanie z Internetu (w stosunku dopopulacji internautw)

W odniesieniu do liczby osb korzystajcychw casie I kw. 2006 roku z komputerw (14,2

mln) lub z Internetu (11,8 mln)


Analizujc wyniki bada naley stwierdzi, e codziennie lub prawie codziennie z komputera korzystao 78,6% osb z wyszym wyksztaceniem, a z Internetu 68,9% tej grupy osb (wykres B1.1-11). Natomiast wrd grupy osb z wyksztaceniem rednim odpowiednio z komputera korzystao 58,4% i Internetu 50,2%. Dla osb z wyksztaceniem podstawowym wskaniki te wynosiy 62% i 46,9%. Rzadziej ni raz w miesicu z komputera i z Internetu korzystao niewiele osb (poniej 2,3% i 2,6%). Naley zwrci uwag, e podane wartoci


37

procentowe odnosz si do wszystkich osb korzystajcych z komputera lub Internetu.

GUS przeprowadzi rwnie badania czstotliwoci korzystania z komputera i z Internetu w zalenoci od wielkoci miejscowoci, w ktrej mieszkali uytkownicy. Codzienne korzystanie z komputera deklarowao 72,4% osb mieszkajcych w miastach powyej 100 tys. mieszkacw, a z Internetu 64,9%. W mniejszych miastach z komputera korzystao 63,3%, a z Internetu 53,8%, natomiast na wsi z komputera korzystao 52,8%, a z Internetu 38,6% (wykres B1.1-12).

Wykres B1.1-11. Czstotliwo korzystania z komputera i Internetu w zalenoci od poziomu wyksztacenia

0,9%3,7%

1,5%

1,0%3,4%

0,8%

12,7%14,2%

6,3%

6,0%10,7%

4,5%

39,5%31,9%

23,3%

30,9%27,5%

16,1%46,9%

50,2%68,9%

62,0%58,4%

78,6%

0% 20% 40% 60% 80%

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Wy sze

rednie

Podstawowe


Przynajmniej raz w miesicu, ale nie kadego tygodnia

Przynajmniej raz w tygodniu, ale nie codziennie

Codziennie lub prawie codziennie




Analizujc dane GUS-u zauwaa si due zrnicowanie intensywnoci korzystania z komputerw i Internetu w zalenoci od badanej grupy uytkownikw. Z komputerw i Internetu czciej i intensywniej korzystali ludzie modsi ni starsi, osoby z wyszym wyksztaceniem ni osoby z wyksztaceniem rednim i niszym, mieszkacy duych miast czciej ni mieszkacy mniejszych miast, czy wsi. Wykorzystanie Internetu i komputerw znacznie przekraczajce


38

redni poziom mona byo zauway wrd osb uczcych si. Wikszo z nich korzystaa z komputera codziennie lub prawie codziennie (70,4%), a z Internetu codziennie lub prawie codziennie korzystao 55,3%. Niewielkie zrnicowanie wystpowao ze wzgldu na pe. Mczyni korzystali czciej z dbr informatycznych z przewag kilkunastu procent w stosunku do kobiet, co w przeoeniu na punkty procentowe dawao do kilku pojedynczych punktw procentowych przewagi.

Wykres B1.1-12. Czstotliwo korzystania z komputera i Internetu w zalenoci od miejsca zamieszkania

2,9%2,7%2,3%

2,7%2,1%2,3%

17,6%11,7%

8,4%

12,0%8,4%

5,7%

40,8%31,9%

24,4%

32,5%26,2%

19,6%

38,6%53,8%

64,9%

52,8%63,3%

72,4%

0% 20% 40% 60% 80%

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Internet

Komputer

Miasto > 100 ty s.

Miasto do 100 ty s.

Wie


Przynajmniej raz w miesicu, ale nie kadego tygodnia

Przynajmniej raz w tygodniu, ale nie codziennie

Codziennie lub prawie codziennie




B1.1.4. Cel korzystania z Internetu Wyszukiwanie informacji oraz korzystanie z serwisw on-line stao si

gwnym celem korzystania z Internetu dla 91,6% internautw (wykres B1.1-13). Komunikowanie si (83,7%) spado w stosunku do roku 2005 na drug pozycj. Wyniki dla grupy kobiet i mczyzn podlegay oglnej regule nieznacznie wikszego korzystania z Internetu przez mczyzn.


39

Wykres B1.1-13. Powody korzystania z Internetu

11,1%

13,0%

22,7%

28,5%

19,9%

67,7%

83,7%

17,9%

24,4%

27,2%

29,1%

40,2%

40,4%

61,4%

91,6%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Wy szukiwanie inf ormacji oraz korzy st. z serwisw on-line

- wy szukiwanie inf ormacji o towarach lub usugach

- granie w gry , pobier. plikw z grami i multimedialny ch

- czy tanie on-line, pobier. plikw z gazet., czasopism. itp.

- pobieranie programw komputerowy ch

- wy szukiwanie inf ormacji doty czcy ch zdrowia

- suchanie radia, ogldanie TV przez Internet

- szukanie pracy , wy sy anie of ert dot. zatrudnienia

Komunikowanie si

- wy sy anie, odbieranie poczty elektronicznej- telef onowanie przez Internet, odby wanie

wideokonf erencji Sprzeda tow. oraz usug, korzy st. z usug bankowy ch

- usugi bankowe

- sprzeda towarw lub usug

Szkolenia i ksztacenie

W odniesieniu do osb korzy stajcy ch z Internecu

w okresie 3-cy poprzedzajacy ch badane (11,8 mln)


W wyniku podzielenia internautw na grupy zwizane z poziomem posiadanego wyksztacenia oraz miejscem zamieszkania (wykres B1.1-14) zauwaymy, e wyszukiwanie informacji byo najwaniejszym powodem korzystania z Internetu dla wszystkich grup internautw, z niewielkim spadkiem wskazanym przez mieszkacw wsi. Z Internetu w celach komunikacyjnych korzystali rwnie na zblionym poziomie wszyscy internauci poszczeglnych grup. Jednak najmniej zainteresowani byli t moliwoci internauci w grupie osb z wyksztaceniem rednim oraz osoby w mniejszych miejscowociach i na wsiach. Moliwo sprzeday towarw oraz korzystania z usug bankowych bya szczeglnie wana dla grupy osb z wyksztaceniem wyszym (47%) oraz w duych miastach (39,3%). Natomiast z powodw edukacyjnych najczciej z Internetu korzystay osoby z wyksztaceniem podstawowym (19,8%).


40

Wykres B1.1-14. Powody korzystania z Internetu w zalenoci od wyksztacenia i miejsca zamieszkania

90,4%85,6%

6,9%19,8%

91,1%

80,1%

27,0%

9,3%

93,5% 89,8%

47,0%

8,5%

93,7%88,1%

39,3%

11,5%

91,7%

82,8%

24,4%

10,1%

88,0%

77,7%

16,3%

11,7%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Podstawowe rednie Wy sze Miasto > 100 ty s. Miasto do 100 ty s. Wie

Wy szukiwanie inf ormacji oraz korzy st. z serwisw on-line Komunikowanie siSprzeda tow. oraz usug, korzy st. z usug bankowy ch Szkolenia i ksztacenie

LokalizacjaWyksztacenieW odniesieniu do osb korzy stajcy ch z Internecu w okresie

3-cy poprzedzajacy ch badanie, liczonej osobno dla kazdej podgrupy


Analizujc wiek uytkownikw Internetu naley stwierdzi, e mia on nieduy wpyw na cel korzystania z Internetu, jakim bya moliwo wyszukiwania informacji i korzystania z serwisw on-line. Ten cel korzystania z Internetu wskazao od 87% do 95,1% respondentw we wszystkich grupach wiekowych (wykres B1.1-15). Drug w kolejnoci wymienian przyczyn korzystania z Internetu bya moliwo komunikowania si. Ta przyczyna silnie motywowaa wszystkich internautw, szczeglnie osoby mode - w wieku 16-24 lat (89,3%). Grupa osb w wieku 25-34 lat szczeglnie cenia moliwo sprzeday i zakupu towarw oraz korzystania z usug bankowych (42%). Natomiast moliwo lub konieczno szkolenia i ksztacenia przycigaa do Internetu 20,1% najmodszych internautw.


41

Wykres B1.1-15. Powody korzystania z Internetu w zalenoci od wieku Internauty

91,8% 89,3%

18,2%20,1%

93,4% 87,0%

42,0%

7,3%

92,1%

77,9%

34,0%

4,3%

89,4%

73,0%

28,3%

4,5%

87,0%

75,9%

28,5%

1,5%

95,1%

81,3%

25,5%

0,0%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

wiek 16 - 24 lat wiek 25 -34 lat wiek 35 - 44 lat wiek 45 - 54 lat wiek 55 - 64 lat wiek 65 - 74 lat

Wy szukiwanie inf ormacji oraz korzy st. z serwisw on-line Komunikowanie si Sprzeda tow. oraz usug, korzy st. z usug bankowy ch Szkolenia i ksztacenie

W odniesieniu do osb korzy stajcy ch z Internecu w okresie 3-cy poprzedzajacy ch badanie, liczonej osobno dla kazdej podgrupy


Wielu internautw odczuwao potrzeb korzystania poprzez Internet z usug administracji publicznej. Potrzeby w tym zakresie byy ogromne i dotyczyy prawie poowy (43,7%) internautw. Najbardziej odczuwana bya potrzeba realizacji spraw podatkowych (43,7%) oraz w podobnym stopniu moliwoci aplikowania i uzyskiwania dokumentw osobistych, moliwoci elektronicznego zgaszania zmian miejsca zamieszkania oraz realizacji spraw w urzdach stanu cywilnego (wykres B1.1-16). Niestety dostpno takich usug bya na tyle maa, e zaledwie nielicznym internautom udao si z nich skorzysta. Stosunek potrzeb do moliwoci realizacji by kilkudziesiciokrotny. Czoowe miejsca w tym zestawieniu zajmowaa moliwo aktualizacji danych dotyczcych miejsca zamieszkania 129 razy wicej internautw chciaoby mie tak moliwo w stosunku do internautw, ktrzy skorzystali z takiej usugi. W drugiej kolejnoci, przy 127 krotnej rnicy, znalaza si potrzeba umoliwienia zgaszania on-line przestpstw i wykrocze na policj.


42

Wykres B1.1-16. Potrzeby internautw w zakresie korzystania z usug administracji publicznej z wykorzystaniem Internetu

43,7% 43,5% 42,9% 42,1% 41,7%

39,5% 39,4%36,5% 33,1%

28,0%

24,1% 23,9%

0 0 0

3,4% 1,8% 0,3%

14,4%

0,6% 0,7%6,2%

0,3% 2,4% 0,6% 0,3% 1

Elektroniczna Gospodarka w Polsce Raport 2007

Documents

Transcript of Elektroniczna Gospodarka w Polsce Raport 2007