EKSPOZYCJA - Publio.pl · 2011. 10. 21. · FOTOGRAFIA CYFROWA FOTOGRAFIA CYFROWA Cena 49 zł...

20
IDEALNA EKSPOZYCJA Praktyczny poradnik fotografa

Transcript of EKSPOZYCJA - Publio.pl · 2011. 10. 21. · FOTOGRAFIA CYFROWA FOTOGRAFIA CYFROWA Cena 49 zł...

  • PL Text

    MICHAEL FREEMANIDEALNA EKSPOZYCJA

    IDEALNA EKSPOZYCJA

    Praktyczny poradnik fotografa

    Wybór odpowiedniej ekspozycji jest jednocześnie

    zaskakująco prosty i wyjątkowo skomplikowany. To jeden

    z najbardziej intrygujących paradoksów fotografii, który

    od zawsze fascynował zarówno ambitnych amatorów,

    jak i profesjonalistów. Przełom w technologii cyfrowej

    doprowadził do rewolucji w metodach jej kontrolowania.

    Zmusiło to fotografów do refleksji nad tym, co mogą

    osiągnąć dzięki dokładnemu zrozumieniu poszczególnych

    aspektów przysłony, czułości ISO i czasu.

    Michael Freeman poprowadzi cię przez skomplikowany

    i szybko zmieniający się świat ekspozycji, dając jasne

    wskazówki. Opisany w przystępny sposób proces

    fotografowania, ilustracje, histogramy i doskonałe

    przykłady pozwolą poznać subtelności ekspozycji

    i zrozumieć, jak robić dobre zdjęcia, czyli to,

    co w fotografii jest najważniejsze.

    Idealna ekspozycja

    • Dwanaście idealnych rozwiązań dla każdej ekspozycji.

    • Nowe techniki ekspozycyjne, np. HDR, i pełen zakres tradycyjnych ustawień aparatu.

    • Przejrzyste schematy pozwalające – gdy to możliwe– dokładnie zaplanować lub – gdy to konieczne – szybko

    wybrać odpowiednią ekspozycję.

    • Odsyłacze do strony internetowej, dzięki której szybko i łatwo można na ekranie komputera przeglądać obrazy i wychwytywać

    subtelne różnice.

    Ide

    alna

    eksp

    ozycja

    w fotografii cyfrowejM

    ICH

    AEL FREEM

    AN

    O autorze:

    MICHAEL FREEMAN jest światowej sławy fotografem i autorem

    ponad dwudziestu cieszących się popularnością książek. Specjalizuje

    się w fotografii podróżniczej, architekturze oraz sztuce azjatyckiej.

    Szczególnie ceniony jest za olbrzymią wiedzę w zakresie efektów

    specjalnych. Od wielu lat robi fotografie dla czasopisma „Smithsonian”

    i wielu innych wydawnictw na całym świecie, takich jak

    Time-Life Books, Reader’s Digest, Condé Nast Traveler i GEO.

    Pisuje też regularnie dla „Photo District News”.

    POLECAMY RÓWNIEŻ INNE PORADNIKI FOTOGRAFICZNE:

    MICHAEL FREEMAN

    Z LUSTRZA

    NK

    Ą W

    POD

    RÓŻY

    MIC

    HA

    EL FR

    EE

    MA

    N

    Z LUSTRZANKĄ

    Z LUSTRZANKĄ

    W PODRÓŻY

    MICHAEL FREEMAN

    PRAKTYCZNY PORADNIK FOTOGRAFA

    101

    FOTOGRAFIACYFROWA

    FOTOGRAFIACYFROWA

    O autorachIan Probert i Peter Cope są autorami kilku poradnikówo fotografii cyfrowej. Stale współpracują z wieloma czasopismami komputerowymi i fotograficznymi.

    Jak robić idealne zdjęcia cyfrowe

    Chciałbyś wybrać odpowiedni dla siebie aparat, robić, zgrywać i edytować zdjęcia oraz drukować je w domu? Nie wiesz, jak sobie z tym wszystkim poradzić? Ten poradnik pomoże Ci poznać możliwości technologii cyfrowej.W każdej z czterech części znajdziesz pomoc, porady i wskazówki:

    Fotografia cyfrowa - podstawy fotografii cyfrowej, czyli na co zwrócić uwagę, kupując aparat cyfrowy i komputer; jak podłączyć aparatdo komputera; jak wybrać odpowiednie oprogramowanie i jakz niego korzystać.

    Obsługa aparatu cyfrowego - jak korzystać z różnych funkcji aparatu cyfrowego, w tym z zoomu, z ustawień przysłony i czułości; szczegółowe wskazówki, jak robić zdjęcia portretowe, jak fotografować krajobrazy podczas egzotycznej wycieczki czy ważne wydarzenie sportowe.

    Cyfrowa ciemnia - jak poradzić sobie z efektem czerwonych oczu, brakiem ostrości, niedoświetleniem i wieloma innymi problemami;jak zmienić tło, zrobić fotomontaż bądź panoramę oraz naprawićstare, uszkodzone odbitki.

    Drukowanie, przeglądanie i publikowanie - jak wydrukować zdjęcia wysokiej jakości, jak łatwo i szybko wysyłać obrazy e-mailem lub opublikować je w internecie.

    SPRÓBUJ:1. Wybierz kilka ulubionych zdjęć.2. Wykonuj po kolei ilustrowane przykładami polecenia.3. Dodaj tekst i podziwiaj rezultaty swojej pracy!

    jak robić idealne zdjęcia cyfroweFOTOGRAFIA CYFROW

    A DLA POCZĄTKUJĄCYCH

    ian probert

    peter cope

    jak robić idealne zdjęcia cyfrowe

    ian probertian probertpeter copepeter cope

    peter cope

    peter copeian probert

    peter cope

    ian probert

    1

    2 3

    ■ Na co zwrócić uwagę przy zakupie aparatu cyfrowego?■ Jak najlepiej porządkować, edytować i publikować ulubione zdjęcia?■ Jak przywrócić blask starym rodzinnym fotografiom?

    Poradnik Jak robić idealne zdjęcia cyfrowe udzielici odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Zrozumiesz wszystko!

    ian probertpeter copepeter cope

    ian probertpeter cope

    ian probert

    Polecamy również inne poradnikifotograficzne National Geographic:

    LUSTRZANKICYFROWE

    FOTOGRAFIACYFROWA

    FOTOGRAFIACYFROWA

    Cena 49 zł

    michael michaelfreemanfreemanfreeman michaelfreeman michael michaelfreeman michael michael michaelfreemanfreemanfreeman michaelfreeman michael michaelfreeman michael

    O autorzeMichael Freeman – światowej sławy fotograf i pisarz – jest autorem ponad 20 cieszących się popularnością książek. Specjalizuje się w fotografii podróżniczej, architekturze oraz sztuce Azji. Popularność w dużej mierze zawdzięcza stosowaniu efektów specjalnych. Od wielu lat jest czołowym fotografem magazynu Smithsonian, pracował również dla wydawnictw Time-Life Books, Reader’s Digest, GEO i National Geographic.

    Technologia cyfrowa daje fotografom całą gamę narzędzi służących do korekcji wszelkich minimalnych i subtelnych aspektów kolorów. Można wybrać paletę zgodną z własnym stylem: delikatną i nienasyconą, zbliżoną do monochromatycznej, czy też tętniącą życiem i kontrastową. Aby umiejętnie operować barwami, niezbędne jest posiadanie zarówno teoretycznej, jak i praktycznej wiedzy o naturze koloru.

    Michael Freeman wyjaśnia wszystkie kluczowe zagadnienia dotyczące koloru w fotografii cyfrowej, czyli sposób wyboru balansu i ocenę kolorystyczną oraz przetworzenie, począwszy od ustawień aparatu, przez zarządzanie kolorem, a na edycji i wydruku obrazu skończywszy. Ukazuje rolę barw w ujęciach i wagę efektów dynamicznych. Wyjaśnia złożony charakter postrzegania kolorów, ich niuanse oraz język. Zwraca też uwagę na konieczność zachowania spójności barw, na ich temperaturę oraz powiązania kolorystyczne.

    Nie należy jednak zapominać, że decyzja o doborze barw w dalszym ciągu zależy od oka patrzącego, a możliwość manipulacji kolorem nie musi oznaczać drastycznych zmian. Subtelna kontrola nad kolorystyką zdjęć jest bardziej przydatna i wymaga znacznie większych umiejętności.

    Michael Freeman opisuje naturę koloru, jego działanie w teorii i w praktyce oraz uczy, jak operować barwami w fotografii cyfrowej – począwszy od uchwycenia i kalibrowania, a na fizycznej i emocjonalnej mocy kolorów kończąc. Bogato ilustrowane przykłady, praktyczne wskazówki oraz inspirujące komentarze autora pozwolą amatorom fotografii umiejętnie wykorzystywać możliwości koloru.

    kolorPROFESJONALNA FOTOGRAFIA CYFROW

    Am

    ichael freeman

    kolor

    michael michaelfreemanfreemanfreeman michael

    freeman michael

    michael

    freeman

    michael

    michaelCYFROW michaelCYFROWA michaelACYFROWACYFROW michaelCYFROWACYFROWfreemanfreemanfreeman michaelfreeman michael

    Polecamy również inne poradnikifotograficzne National Geographic:

    NOWY PLIK EKSPOZYCJA.indd 1 3/3/10 12:46:20 PM

  • PL Text(SW) Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:2US_001-005_08314.indd 2 11/22/08 1:39:55 PM

  • PL Texte:Perfect ExposureDtp:201(P) Page:2 (SW)Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure

    #175 Dtp:201(P) Page:3

    US_001-005_08314.indd 3 11/22/08 1:40:00 PM

    MICHAEL FREEMANIDEALNA EKSPOZYCJAW FOTOGRAFII CYFROWEJPraktyczny poradnik fotografa

  • PL Text(SW) Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:4US_001-005_08314.indd 4 11/22/08 1:40:05 PM

    Tytuł oryginału: Perfect Exposure. The professional guide to capturing perfect digital photographs

    First published in the UK in 2009 by

    I L E X210 High StreetLewes East Sussex BN7 2NSwww.ilex-press.com

    Copyright © 2009 The Ilex Press Limited

    Publisher: Alastair CampbellCreative Director: Peter BridgewaterManaging Editor: Chris Gatcum Senior Editor: Adam JuniperArt Director: Julie Weir Designer: Simon GogginArt Editor: Emily Harbison

    Wydanie polskie:Wydawnictwo G+J RBASp. z o.o. & Co. Spółka KomandytowaLicencjobiorca National Geographic Societyul. Wynalazek 4, 02-677 WarszawaDział handlowy: tel. 22 640 07 25e-mail: [email protected] Sprzedaż wysyłkowa: tel. 22 607 02 62

    Tłumaczenie: Marta Michalak / QuendiRedakcja: Barbara Smoleń / QuendiKonsultacja: Maciej Trzciński / QuendiKoordynacja: Anna Gimlewicz / QuendiKorekta: Marcin ŻukProjekt okładki: Natalia BaranowskaRedaktor prowadzący: Małgorzata ZemstaRedaktor techniczny: Mariusz TelerSkład i łamanie: TYPO Marek Ugorowski

    Copyright for Polish edition © 2010 National Geographic Society. All rights reserved.National Geographic i żółta ramka są zarejestrowanymi znakami towarowymi National Geographic Society.

    ISBN 978-83-7596-247-5

    Zdjęcia na okładce: (przód) Getty Images / FPM, Shutterstock (2), (tył) Getty Images / FPM (3), Shutterstock (2)

    Wszelkie prawa zastrzeżone. Reprodukowanie, kopiowanie w urządzeniach przetwarzania danych, odtwarzanie w jakiejkolwiek formie oraz wykorzystywanie w wystąpieniach publicznych – również częściowe – tylko za wyłącznym zezwoleniem właściciela praw autorskich.

    www.nationalgeographic.pl

  • PL Texte:Perfect ExposureDtp:201(P) Page:4 (SW)Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure

    #175 Dtp:201(P) Page:5

    US_001-005_08314.indd 5 11/22/08 1:40:09 PM

    92 7 Rozpiętość wysoka – średnie tony kluczowe 96 8 Rozpiętość wysoka – duże jaśniejsze obiekty na ciemnym tle98 9 Rozpiętość wysoka – małe jaśniejsze obiekty na ciemnym tle100 10 Rozpiętość wysoka – obiekty o podświetlonych krawędziach106 11 Rozpiętość wysoka – duże ciemniejsze obiekty na jasnym tle110 12 Rozpiętość wysoka – małe ciemniejsze obiekty na jasnym tle

    114 ROZDZIAŁ4:STYL116 Nastrój ważniejszy od informacji118 Ekspozycja spersonalizowana120 Tony pamięciowe122 Wyobrażenie126 System strefowy130 Znaczenie stref134 Myślenie strefowe136 Ekspozycja obrazów czarno-białych138 Tonacja wysoka140 Jasność barw i obrazu142 Refleks świetlny144 Blask świateł146 Tonacja niska148 Pochwała cienia150 Wybór głębokich cieni152 Jeszcze o niskiej tonacji154 Sylwetka156 Nieistotne światła i cienie158 Jasność i uwaga 160 ROZDZIAŁ5:OBRÓBKAOBRAZÓW162 Późniejszy wybór ekspozycji164 Ekspozycja, jasność i jasność barw168 Ekspozycja selektywna170 Korekty po ekspozycji174 Technika HDR180 Łączenie ekspozycji184 Łączenie ręczne

    186 Słowniczek190 Indeks

    6 WSTĘP8 ROZDZIAŁ1:SZYBKOI BEZBŁĘDNIE10 Metoda podstawowa12 Kluczowe decyzje14 Schemat decyzyjny16 Jasność i ekspozycja18 Studium przypadku 120 Studium przypadku 222 Studium przypadku 3 24 ROZDZIAŁ2:ZAGADNIENIATECHNICZNE26 Światło na matrycy28 Terminologia30 Ekspozycja a szum32 Rozpiętość tonalna matrycy34 Obcinanie i stopniowanie świateł36 Wydajność aparatu38 Rozpiętość tonalna sceny42 Wysoki i niski kontrast44 Tryby pomiaru – podstawowy i ważony46 Tryby pomiaru – inteligentny i przewidujący48 Korekty pomiaru50 Obiektywna poprawność52 Światłomierz ręczny54 Szara karta56 Kluczowe tony, kluczowe pojęcie58 Priorytety sceny60 Ekspozycja a kolor62 Ekspozycja koloru64 Bracketing

    66 ROZDZIAŁ3:DWANAŚCIESYTUACJI68 Grupa pierwsza (rozpiętość odpowiada matrycy)70 1 Rozpiętość odpowiada matrycy – średnie tony kluczowe74 2 Rozpiętość odpowiada matrycy – jasne tony kluczowe78 3 Rozpiętość odpowiada matrycy – ciemne tony kluczowe80 Grupa druga (niska rozpiętość)82 4 Rozpiętość niska – tonacja średnia86 5 Rozpiętość niska – tonacja jasna88 6 Rozpiętość niska – tonacja ciemna90 Grupa trzecia (wysoka rozpiętość)

    SPIS TREŚCI

  • 6

    PL Text(SW) Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:6US_006-023_08314.indd Sec1:6 11/23/08 10:35:51 AM

    Wybór odpowiedniej ekspozycji jest jednocześnie zaskakująco prosty i wyjątkowo skomplikowany. To jeden z najbardziej intrygujących paradoksów fotografii.

    Ustawienie ekspozycji jest proste, ponieważ mamy tu do czynienia z pojedynczą porcją światła, kontrolowaną już od czasów aparatów na płyty światłoczułe przez szybkość migawki i przysłony oraz rodzaj filmu. Nie ma tu kwalifikatorów ani podzbiorów, tylko ułamek sekundy, przysłona i czułość ISO. Niezależnie od tego, ile filozofii i wysiłku będzie to wymagało, wybór ekspozycji i tak sprowadza się do tych trzech prostych ustawień.

    Ustawienie ekspozycji jest skomplikowane, ponieważ wpływa na całość obrazu i jego odbiór przez widzów. W szczególny sposób zależy ono od intencji fotografa i motywów zrobienia danego zdjęcia. Istnieje nieskończona liczba subtelnych różnic w jasności, czytelności i nastroju każdego elementu danej sceny, co potwierdza fakt, że w podobnej sytuacji różni fotografowie podejmą odmienne decyzje ekspozycyjne.

    Warto poświęcić czas, by poznać sposób działania ekspozycji. Dzięki temu zyskasz pewność siebie i zaczniesz robić „dobre zdjęcia”. Pomoże ci to również zrozumieć, co właściwie znaczy „dobre zdjęcie” – a to w fotografii najważniejsze.

    WSTĘP

    WEBLINKNiektóre obrazy z tego poradnika lepiej ogląda się na monitorze, który ma znacznie większą rozpiętość tonalną niż jakikolwiek druk. Zdjęcia oznaczone podanym obok logo obejrzysz na stronie internetowej

    http://www.web-linked.com/mfexus

    (

  • PL Texte:Perfect ExposureDtp:201(P) Page:6 (SW)Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure

    #175 Dtp:201(P) Page:7

    US_006-023_08314.indd Sec1:7 11/23/08 10:35:55 AM

  • PL Text(SW) Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:8US_006-023_08314.indd Sec1:8 11/23/08 10:35:59 AM

    ROZDZIAŁ 1: SZYBKO I BEZBŁĘDNIE

  • PL Texte:Perfect ExposureDtp:201(P) Page:8 (SW)Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure

    #175 Dtp:201(P) Page:9

    US_006-023_08314.indd Sec1:9 11/23/08 10:36:01 AM

    oddając się temu zajęciu każdego dnia,

    wówczas rozwija i udoskonala metody

    pracy, które działają niczym w systemie.

    Tak właśnie bym to ujął.

    Wzorem dla niniejszej książki jest

    sposób działania profesjonalnych

    fotografów. „Profesjonalista” oznacza

    osobę, która regularnie fotografuje na

    zlecenie i zarabia tym na życie, co uważam

    za bardzo istotne. Nie chodzi o to, że

    zawodowcy mają specjalne predyspozycje

    do robienia dobrych zdjęć. Ten rodzaj

    talentu może być dany każdemu i każdy

    może go rozwijać, chociaż oczywiście

    osiągający sukces profesjonaliści robią

    z tej umiejętności użytek. Jednak nie

    w tym rzecz. Chodzi o to, że profesjonalny

    fotograf robi zdjęcia przez cały czas,

    pod presją nakazującą mu dostarczenie

    każdorazowo odpowiedniego jakościowo

    towaru. To właśnie czyni jego podejście

    wartym naśladowania.

    Odbiegając nieznacznie od metody

    zastosowanej w większości moich książek,

    tym razem zdecydowałem, że pierwszy

    rozdział, krótki i zwięzły, zawierał będzie nie

    tylko streszczenie dalszych części rozważań,

    lecz także w szczególny sposób podkreśli

    znaczenie schematu decyzyjnego. Kolejne

    rozdziały bardziej szczegółowo omawiają

    poszczególne aspekty ekspozycji,

    pamiętajmy jednak, że czytanie o nich

    zabiera dużo więcej czasu niż sama ich

    realizacja. W kolejnych partiach książki

    przedstawię pewne kwestie praktyczne,

    jednocześnie uwzględniając fakt, że

    podczas robienia zdjęć zwykle na nic nie

    ma zbyt wiele czasu. Decyzje związane

    z ekspozycją raczej trzeba podejmować

    bardzo szybko, często jeszcze przed ich

    świadomym przemyśleniem. Ale i tak stoi

    za nimi schemat decyzyjny, z tym,

    że musi zajmować niewiele czasu.

    Tak to wygląda naprawdę…

    Wfotografii należy wystrzegać się wszystkiego, co zwykło się określać mianem „systemu”. Systemy w fotografii

    są na ogół tworzone i promowane albo

    przez zawodowców, którzy obmyślili sobie

    jakiś doskonale w ich przypadku działający

    tryb pracy, który niekoniecznie przecież

    będzie pasował innym, albo przez ludzi

    o niewielkim doświadczeniu w zakresie

    praktycznych zagadnień fotografii.

    Piszę te słowa z pełną świadomością, że

    prezentowane przeze mnie w tej książce

    treści podejrzanie „system” przypominają.

    Na swoje usprawiedliwienie powiem, że

    między nimi a „systemem” istnieje jednak

    pewna różnica. Polega ona na tym, że ja

    przedstawiam – w skondensowanej formie

    – w jaki sposób profesjonalni fotografowie

    podejmują decyzje związane z ekspozycją.

    Oczywiście, większość zawodowców nie

    pracuje „systemem”, ale gdy człowiek żyje,

    oddycha i zarabia na życie fotografią,

    9S Z Y B K O I B E Z B Ł Ę D N I E

  • 10 I D E A L N A E K S P O Z Y C J A

    PL Text(SW) Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:10US_006-023_08314.indd Sec1:10 11/23/08 10:36:02 AM

    METODA PODSTAWOWA

    W niniejszym podręczniku stosuję nieco inne niż zwykle podejście, staram się bowiem wyjaśnić wszystko już na początku i możliwie zwięźle. Może się to wydawać prawie niewykonalne, lecz okaże się stosowne do tematu, który jest przecież jednocześnie prosty i złożony: w fotografii trzeba za jednym zamachem zrozumieć podstawy i dopiero później, stopniowo, przyswajać sobie wszystkie ich konsekwencje. Istotą fotografii jest chwila. Oczywiście, wielu rzeczy można się nauczyć bez pośpiechu, jednak procesowi temu nieustannie towarzyszy całkowicie zrozumiała, a nawet wymagana, niecierpliwość, aby po prostu robić zdjęcia.

    Istnieje wiele różnych pomocy do ustawiania ekspozycji. Poszczególni fotografowie także mają swoje własne różnorodne preferencje w kwestii wyboru ustawień aparatu. Producenci doskonale zdają sobie sprawę ze znaczenia ekspozycji i opracowali mnóstwo szczegółowych rozwiązań technicznych, starając się prześcignąć osiągnięcia rywali. Zaowocowało to stworzeniem wspaniałej oferty, ale doprowadziło również do powstania chaotycznego zestawu metod, a wielu z nich towarzyszy żargon służący jedynie nadaniu pozorów wyższości danego produktu nad jego konkurencją.

    Chciałbym odciąć się od tego nonsensu, a wzorem moim jest jak zwykle sposób myślenia i pracy profesjonalistów, w tym mój własny. Bycie zawodowym fotografem (co przejawia się tym, że dana osoba zarabia na życie, otrzymując zapłatę od klientów za zrobione zdjęcia, a nie ucząc fotografii, pisząc o niej czy zdobywając wiedzę podczas zabawy Photoshopem) nie oznacza, że tworzy się prace choć trochę lepsze niż oddany fotografii amator. Właściwie często jest nawet odwrotnie. Bycie zawodowcem oznacza jednak stałą uwagę poświęcaną fotografowaniu każdego dnia.

    Zawodowy fotograf ma tę przewagę nad amatorem, że robi zdjęcia przez cały czas, pogłębiając swoje doświadczenie, które liczy się bardziej niż wiele opanowanych technik. Profesjonaliści najczęściej wykazują niewiele cierpliwości do skomplikowanych innowacji,

    KLUCZOWY TON (TONY)

    GŁÓWNY PRZEBIEG PROCESU

    POTENCJALNE PROBLEMY

    NAŚWIETLENIE NAJWAŻNIEJSZEGO

    ELEMENTU

    PODGLĄD

    SŁABE OŚWIETLENIE

    DOSTOSOWANIE CZUŁOŚCI ISO/

    MIGAWKI/PRZYSŁONY

    ROZJAŚNIENIE

    RYZYKO OBCIĘCIA ŚWIATEŁ I CIENI

    ZMIANA OŚWIETLENIA

    LUB KOMPOZYCJI

    KOMPROMISOWA KOREKTA

    EKSPOZYCJI

    ZALEŻNOŚĆ OD SPECJALNEJ

    OBRÓBKI

    SCHEMAT DECYZYJNY (UPROSZCZONY)

  • 11S Z Y B K O I B E Z B Ł Ę D N I E

    PL Texte:Perfect Exposuretp:201(P) Page:10 (SW)Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure

    #175 Dtp:201(P) Page:11

    US_006-023_08314.indd Sec1:11 11/23/08 10:36:27 AM

    a większość wybiera ekspozycję niemal instynktownie. Teraz mam zamiar proces ten zanalizować i szczegółowo wyjaśnić, co wielu moim znajomym się nie spodoba, gdyż dla nich jest on rzeczą naturalną. Powinienem jedynie ostrzec czytelników przed nieuniknioną rozwlekłością opisów poszczególnych metod. Przeczytanie i przyswojenie nawet tego krótkiego streszczenia, które teraz nastąpi, zabierze może minutę, ale wcielenie opisywanych w nim czynności w życie powinno zająć najwyżej ok. sekundy. Nad odruchami niezbędnymi do oceny sceny i wyboru ekspozycji zawsze można, a nawet trzeba pracować.

    Zacznijmy od absolutnego skrótu informacji, tak zwięzłego, jak to możliwe. Owszem, z każdym z etapów ustawiania ekspozycji wiąże się szereg różnego rodzaju decyzji, ale te omówię w dalszej części książki. Musiałem uwzględnić również wiele metod proponowanych przez współczesne aparaty cyfrowe. Warto podkreślić, że zwykle ważniejsze

    od tego, czy wiemy, z której metody korzystamy, jest to, czy metodę tę znamy dokładnie. Wierzcie lub nie, ale znaczna część zawodowych fotografów ustawia ekspozycję ręcznie, korzystając z prostego, centralnie ważonego trybu pomiaru światła – i osiąga dobre efekty.

    Zacznijmy od ogólnego schematu decyzyjnego (obok w postaci diagramu), który jest okrojoną wersją pełnego schematu przedstawionego na kolejnych stronach. Postępując zgodnie z nim, otrzymamy najlepszą możliwą ekspozycję. Należy jedynie pamiętać o następujących zastrzeżeniach: etapy pierwszy i ostatni są mechaniczne, podczas gdy pozostałe wymagają dobrego osądu i są udoskonalane w miarę zdobywania doświadczenia. Z wyjątkiem etapu trzeciego – ten może zająć całe życie.

    W SKRÓCIE1.USTAWIENIAUpewnij się, że wszystkie istotne ustawienia aparatu są zgodne z twoimi wymaganiami.

    2.TRYBPOMIARUUstaw preferowany tryb pomiaru, pamiętając o tym, jak sprawdza się on w danych warunkach oświetlenia.

    3.ŚWIADOMOŚĆCELUWyobraź sobie najpierw zamierzony rozkład świateł w obrazie.

    4.POTENCJALNEPROBLEMYSzybko oceń prawdopodobne problemy, szczególnie te związane z rozpiętością tonalną sceny względem pojemności matrycy i ze słabym oświetleniem.

    5.KLUCZOWETONYZnajdź te obszary sceny, których jasność jest najważniejsza, i nadaj im hierarchię.

    6.RYZYKOOBCIĘCIAŚWIATEŁI CIENIJeżeli rozpiętość tonalna sceny przewyższa pojemność matrycy, zdecyduj, czy wprowadzić zmiany, czy może pozostać przy uśrednionej ekspozycji i/lub polegać na specjalnej obróbce.

    7.POMIARI EKSPOZYCJAUżyj odpowiedniego trybu pomiaru, jeśli to konieczne, zwiększając lub zmniejszając ekspozycję.

    8.WERYFIKACJAREZULTATÓWObejrzyj rezultat na ekranie. Jeśli wymaga on poprawy, powtórz zdjęcie – o ile to możliwe.

    MATRYCA OBRAZU35-milimetrowa matryca obrazu CMOS firmy Canon to ta część aparatu, która jest ostatecznie naświetlana.

    PROCESOR APARATUJeśli tylko chcemy, wbudowana w aparat elektronika może podejmować decyzje za nas, ale będziemy wówczas w stanie zobaczyć daną scenę jedynie z punktu widzenia „przeciętniaków” lub „większości ludzi”.

  • 12 I D E A L N A E K S P O Z Y C J A

    PL Text(SW) Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:12US_006-023_08314.indd Sec1:12 11/23/08 10:36:30 AM

    KLUCZOWE DECYZJE

    ROZWIŃMYNIECODOTYCHCZASOWE,OGÓLNEINFORMACJE

    1.USTAWIENIAZanim zrobisz zdjęcie, dopilnuj, aby wszystkie ustawienia odpowiadały dokładnie twoim potrzebom:

    • Tryb pomiaru: automatyczny lub manualny, zależnie od preferencji.

    • Format pliku: RAW, TIFF, JPEG lub ich kombinacja, np. RAW + JPEG.

    • Natychmiastowy podgląd po każdym zdjęciu (to tylko zalecenie).

    • Sygnalizacja obcinania najjaśniejszych partii kadru: niektórych rozprasza, ale inni cenią sobie tę opcję jako szybką pomoc w kontrolowaniu problemów niestandardowej ekspozycji w fotografii cyfrowej.

    • Łatwo dostępny histogram: u niektórych producentów aparatów jest on nałożony na podgląd obrazu, co z pewnością rozprasza, ale taka opcja, dostępna za pomocą jednego przycisku, jest użyteczna.

    2.TRYBPOMIARUPowinieneś wiedzieć dokładnie, jak działa wybrany tryb pomiaru. Większość aparatów

    oferuje pomiar światła: centralnie ważony, „inteligentny przewidujący” (matrycowy) i punktowy. Niektóre modele aparatów korzystają z bardzo błyskotliwych metod, takich jak porównywanie rozkładu tonów z ogromną bazą wcześniej analizowanych obrazów. Jeśli zdecydujesz się zaufać zaawansowanemu systemowi, upewnij się, że wiesz, jak sprawdzi się on w twoim przypadku. Jeśli pewne rodzaje kompozycji i oświetlenia, które lubisz, wychodzą prześwietlone lub niedoświetlone, po prostu miej tego świadomość, abyś wprawnie mógł dokonać korekt. Jeśli wybierzesz metodę prostą, również powinieneś wiedzieć, jak działa w różnych sytuacjach. Być może będziesz musiał w pewnej chwili wprowadzić korekty, dlatego też powracamy do tego tematu w punkcie 7, poniżej.

    USTAWIENIA

    TRYB POMIARU

    ŚWIADOMOŚĆ CELU

    POTENCJALNE PROBLEMY

    KLUCZOWE TONY

    SŁABE OŚWIETLENIE

    DOSTOSOWANIE CZUŁOŚCI ISO/

    MIGAWKI/PRZYSŁONY

    ROZJAŚNIENIE

    NISKA ROZPIĘTOŚĆ

    TONALNA

    ODPOWIEDNIA ROZPIĘTOŚĆ

    TONALNA

    WYSOKA ROZPIĘTOŚĆ

    TONALNA

    BRAK KONFLIKTU KONFLIKT

    ZMIANA OŚWIETLENIA LUB

    KOMPOZYCJI

    KOMPROMISOWA KOREKTA

    EKSPOZYCJI

    NAŚWIETLENIE NAJWAŻNIEJSZEGO

    ELEMENTU

    PODGLĄD

    ZALEŻNOŚĆ OD SPECJALNEJ

    OBRÓBKI

    W RAZIE POTRZEBY POWTÓRZENIE

    ZDJĘCIA

    Pom

    iar d

    edyk

    owan

    y lu

    b ko

    rekt

    a us

    taw

    ień

    stan

    dard

    owyc

    h.

    SCHEMAT DECYZYJNY

  • 13S Z Y B K O I B E Z B Ł Ę D N I E

    PL Texte:Perfect Exposuretp:201(P) Page:12 (SW)Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure

    #175 Dtp:201(P) Page:13

    US_006-023_08314.indd Sec1:13 11/23/08 10:36:40 AM

    3.ŚWIADOMOŚĆCELUMusisz wiedzieć, o co ci chodzi w danej fotografii – co zwróciło

    twoją uwagę, co przyciąga cię w tym ujęciu i co chcesz przekazać. Oczyma wyobraźni musisz widzieć zarówno jasność ogólną, jak i jej rozkład. Oczywiście, jest to nie lada zadanie.

    4.POTENCJALNEPROBLEMYPrześledź obraz pod kątem ekspozycji. Pomyśl o tym, co

    znajduje się przed aparatem, zanim jeszcze dokonasz pomiaru tego miejsca. Na przykład, czy jakiś ważniejszy, jasny punkt może ulec „przepaleniu”? A jeśli do tego dojdzie – czy to ważne? Większość problemów powstaje, gdy rozpiętość tonalna sceny jest większa, niż może to uchwycić matryca.

    5.KLUCZOWETONYZdecyduj, jaki jest najważniejszy obiekt (obiekty) i jak jasny powinien on (powinny

    one) być. W przypadku portretu będzie to zapewne twarz, ale ostatecznie wszystko zależy od twojej oceny. Jeśli wybierzesz twarz, zastanów się, czy jest to twarz kaukazoidalna, wschodnioazjatycka (która musi być jaśniejsza niż półton), czy czarna (która musi być ciemniejsza niż półton)? Ton kluczowy może być jedynie częścią głównego obiektu lub, w pewnych okolicznościach, może stanowić inną część sceny, np. tło.

    6.OBCIĘCIEŚWIATEŁI CIENI.POTENCJALNYKONFLIKTJeżeli pomiędzy

    punktami 4 i 5 zachodzi konflikt, popracuj nad jego rozwiązaniem. Dostępne opcje to zmiana oświetlenia lub kompozycji, przyjęcie kompromisu w zakresie ekspozycji i uzależnienie losu zdjęcia od specjalnej obróbki lub obie z powyższych. Na przykład, jeśli dany portret jest oświetlony od tyłu, a dostosowanie ekspozycji do twarzy wymaga mocnego obcięcia tła, można zastosować wypełnienie cieniem na pierwszym planie, zaakceptować obcięcie tła lub zmienić kompozycję. Natomiast w przypadku niewielkiego jasnego refleksu, który nie ma szczególnego znaczenia dla ujęcia, możesz wykadrować tak, aby go wyciąć. Kompromis w zakresie ekspozycji oznacza zaakceptowanie zbyt ciemnych cieni albo prześwietlonych świateł, co może być całkowicie dopuszczalne, w zależności od efektu, jaki chcesz uzyskać (zob. punkt 3). Trzecią możliwością są specjalne techniki obróbki, takie jak mieszanie ekspozycji czy nawet obróbka HDR (High Dynamic Range), która może z kolei wymagać kilku ekspozycji, łączonych następnie cyfrowo.

    7.POMIARŚWIATŁATen punkt zależy od twoich preferencji w kwestii ustawień aparatu. Jedna z metod

    polega na skorzystaniu z dostępnej w aparacie techniki pomiaru, takiej jak pomiar punktowy, aby dokładnie zmierzyć dany obszar. Inna metoda to wykorzystanie własnego doświadczenia i zwiększenie lub zmniejszenie ekspozycji w stosunku do ustawień domyślnych, zwykle za pomocą przycisku korekty ekspozycji.

    8.WERYFIKACJAREZULTATU,KOLEJNEUJĘCIAObejrzyj zdjęcie na ekranie aparatu, a jeśli

    to konieczne – wprowadź korekty i zrób nowe, oczywiście, jeśli jest na to czas. Wszystko zależy od rodzaju robionych przez ciebie zdjęć i sytuacji, w jakiej się znajdujesz. Jeśli akcja dzieje się szybko, jest ciągła lub nieprzewidywalna, zerkanie na ekran aparatu po każdym pstryknięciu to bardzo zły pomysł. Jeśli natomiast fotografujesz krajobraz przy zachodzącym słońcu i masz mnóstwo czasu, stać cię na luksus dokładnego sprawdzania wszystkich zdjęć i robienia ich w różnych wariantach.

  • 14 I D E A L N A E K S P O Z Y C J A

    PL Text(SW) Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:14US_006-023_08314.indd Sec1:14 11/23/08 10:37:05 AM

    SCHEMAT DECYZYJNY

    Wfotografii cyfrowej ekspozycja jest związana z trzema zagadnieniami: techniką robienia zdjęć, osobistym stylem oraz obróbką fotografii. Główne rozdziały tej książki odnoszą się do tego właśnie podziału. Ostatnie z zagadnień, obróbka, może wydawać się nieco dziwne, zważywszy że naszym głównym zagadnieniem jest moment ekspozycji. A jednak ten tak bardzo cyfrowy już etap okazuje się blisko związany z momentem robienia zdjęć i to na dwa ważne sposoby. Jeden z nich to praktyka robienia zdjęć w formacie RAW, co zawsze jest zalecane i pozwala m.in. na powrót do wyjściowych parametrów ekspozycji. Drugi polega na tym, że wiele nowszych, bardziej zaawansowanych technik obróbki wpływa na bezpośrednie decyzje dotyczące ekspozycji, pozwalając zrobić zdjęcie scenerii, której w innych okolicznościach w ogóle byśmy nie uwzględnili.

    Niemniej jednak prosta droga wyznaczona przez technikę, styl, a następnie obróbkę, nie oznacza koniecznie kolejności, w jakiej podejmowane są decyzje związane z ekspozycją. Na poprzednich stronach omawialiśmy wszystkie ważne decyzje ekspozycyjne, niektóre podejmowane bez pośpiechu i odpowiednio wcześniej, inne w ułamku sekundy tuż przed zrobieniem zdjęcia. W tym miejscu ułożyłem cały „schemat decyzyjny” w najbardziej logicznym porządku. Jeśli wygląda on onieśmielająco, to tylko dlatego, że rozbiłem proces ustawiania ekspozycji na etapy, które w rzeczywistości trwają tylko chwilę.

    Cały proces rozpoczyna się przyjęciem ustawień i trybu pomiaru zgodnych z naszymi potrzebami, co może przybrać różną formę w zależności od ogólnej sytuacji oświetleniowej. Na przykład jeśli wiem, że prawdopodobnie napotkam słabe oświetlenie, a zdjęcia robię z ręki, to włączam automatyczną czułość ISO aparatu, korzystając z preselekcji czasu ekspozycji, który ustawiam na najdłuższy, jaki mogę zastosować pracując z danym obiektywem. Jeśli jednak będę korzystał ze statywu, wyłączę tę opcję.

    Następnie przychodzi czas na niezwykle ważną decyzję – musimy wiedzieć, czego od danej sceny oczekujemy, co zawsze jest sprawą osobistą i może równie dobrze być uważane za podstawowy warunek całego procesu.

    Teraz mamy przed sobą dwie równie ważne decyzje, krytyczne dla sfotografowania danej sceny i wpływające na wszystkie następne kroki. Umieściłem je obok siebie, ponieważ mają takie samo znaczenie i nawet jeśli jedna poprzedza drugą o ułamek sekundy, to i tak w porządku czasowym znajdują się obok siebie. Jedna polega na wybraniu najważniejszego obszaru tonu (lub tonów) w scenie – obszaru, który powinien mieć pewną jasność. Druga to kontrola szkód, czyli prześledzenie sceny i sytuacji pod kątem prawdopodobnych problemów. Zgoła oddzielnym tematem, przynajmniej jeśli chodzi o ekspozycję, jest ilość światła. Gdy już sobie z tym poradzimy, jedyne ważniejsze kwestie, jakie nam pozostaną, będą związane z rozpiętością tonalną sceny oraz ryzykiem obcinania świateł i cieni.

    W następnym rozdziale przyjrzymy się zagadnieniu rozpiętości tonalnej oraz trzem warunkom, które determinują, czy jest ono dla nas problematyczne. Niewielka rozpiętość tonalna sceny nigdy nie stanowi problemu; w przypadku, gdy odpowiada ona matrycy, możemy w ogóle nie napotkać żadnych problemów, ale wszystko zależy od lokalizacji kluczowego tonu; jeżeli natomiast rozpiętość tonalna jest duża, wówczas z pewnością będziemy mieli do czynienia z obcinaniem świateł i cieni.

    Jeżeli więc nie zachodzi konflikt pomiędzy wyborem kluczowego tonu a zjawiskiem obcinania świateł i cieni, ekspozycję dobiera się do najważniejszego elementu. Jeśli konflikt jednak zachodzi, możliwe są trzy rozwiązania: kompromis w kwestii ekspozycji i najlepszej możliwej opcji, wprowadzenie zmian, co zwykle oznacza zmianę światła lub kompozycji oraz specjalne, cyfrowe techniki obróbki, często umożliwiające odzyskanie tonów, które zwyczajnie by ucierpiały.

    Wreszcie, jeśli czas pozwala, należy obejrzeć zdjęcie, i gdy daleko mu do doskonałości, wprowadzić korekty i zrobić kolejne.

    REGULACJA EKSPOZYCJIRegulacja ekspozycji zasadniczo sprowadza się do trzech podstawowych ustawień: czasu ekspozycji, przysłony i czułości ISO. Wszystkie są łatwo dostępne w nowoczesnych cyfrowych lustrzankach jednoobiektywowych, takich jak ten Canon EOS-5D MkII.

  • PL Texte:Perfect Exposuretp:201(P) Page:14 (SW)Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure

    #175 Dtp:201(P) Page:15

    US_006-023_08314.indd Sec1:15 11/23/08 10:37:06 AM

    S Z Y B K O I B E Z B Ł Ę D N I E 15

  • 16 I D E A L N A E K S P O Z Y C J A

    PL Text

    -3 -2 -1 +1 +2 +3

    (SW) Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:16US_006-023_08314.indd Sec1:16 11/23/08 10:37:08 AM

    JASNOŚĆ I EKSPOZYCJA

    D odałem tę sekcję w ostatniej chwili, ponieważ po długich rozmowach z wieloma czytelnikami zdałem sobie sprawę z tego, że nie każdy czuje się zupełnie swobodnie, dobierając takie parametry, jak jasność, ekspozycja i przysłona. Zmiana tych ustawień wiąże się z przyjętą metodą pracy i może różnić się w zależności od osoby. Fotografowie mają swoje cechy charakterystyczne, swój własny sposób myślenia o oświetleniu i ekspozycji. Dotyczy to głównie zawodowców, którzy musieli wypracować niezawodne metody i ulepszać je nieustannie w miarę zdobywania doświadczenia. Jednak niezależnie od tego, na co się zdecydujesz, ostatecznie wszystko zależy od tego, czy wiesz, jakie efekty przynoszą dane ustawienia aparatu. Najprostszą, najbardziej czytelną jednostką jest działka przysłony. Można skomplikować sprawę mówiąc o EV (Exposure Value – wartość ekspozycji) lub, co moim zdaniem jeszcze gorsze, o strefach. Ale działka to sprawa bardzo, bardzo prosta – jeden stopień w górę lub w dół w ustawieniach przysłony czy czasu migawki.

    Powiązanie działek przysłony z jasnością nie nastręcza trudności, a w większości przypadków nie trzeba być perfekcjonistą. Zamieszczony tu podstawowy schemat nie jest zbyt dokładny, ale wystarcza do większości celów. W końcu chodzi o robienie takich zdjęć, jakie chcemy, a nie o uzyskiwanie odpowiednich efektów w Photoshopie. Wydaje mi się, że najprościej myśleć o jasności w kategoriach procentowych. 0% to czerń, 100% to czysta biel, a 50% leży pośrodku – to półton, środek. Później przyjrzymy się szarym kartom i dowiemy się, dlaczego ich współczynnik odbicia światła wynosi 18%, ale 50% jest wartością o wiele bardziej intuicyjną. Podobnie mierzony jest również półton na komputerze w HSB w programie Photoshop lub innym oprogramowaniu do obróbki obrazów.

    Najprościej mówiąc, można przyjąć, że „troszeczkę jaśniej” oznacza pół działki, „trochę jaśniej” – całą działkę, „znacznie jaśniej” – dwie działki itd. Jeśli odnosicie wrażenie, że promuję tutaj niechlujny pomiar, chociaż w innych

    częściach książki namawiam do dokładności, to dlatego, że w tym właśnie miejscu chcę podkreślić większe znaczenie jednych czynności w stosunku do innych. Jeśli mamy czas i aparat ustawiony na statywie, możemy mierzyć, ile dusza zapragnie, zbierać odczyty z dokładnością do ⅓ działki i zmierzyć cały plan z absolutną precyzją. Ale najczęściej nie można liczyć na coś podobnego – gdy na zrobienie zdjęcia mamy tylko kilka sekund, bo np. idziemy ulicą, musimy szybko podjąć dobrą decyzję.

    Nie da się chyba przecenić prostej umiejętności patrzenia na scenę, widzenia bloków o mniej więcej zbliżonej jasności, intuicyjnej wiedzy, jaka jest ta jasność i jak to się przekłada na działki. Jeśli już wiesz, jak to robić, to dobrze, jeśli nie, najwyższy czas zacząć! W miarę zdobywania praktyki wszystko staje się proste.

    POMIARJASNOŚCIZarówno w tym miejscu, jak i w całym poradniku, traktuję jasność jak podstawową miarę ilości światła (zob. s. 28, Terminologia). Metoda pomiaru jest taka sama jak w HSB Photoshopa. Pełna czerń to 0%, średnia jasność to 50%, a czysta biel – 100%. Warto o tym wspomnieć, gdyż jest kilka miar oświetlenia i łatwo ugrzęznąć w najdrobniejszych szczegółach, podczas gdy naprawdę ważną sprawą są

    praktyczne zagadnienia fotografii. Niniejszy diagram pokazuje w przybliżeniu, jak taka miara jasności odnosi się do wartości stopni przysłony. Większość decyzji związanych z ekspozycją nie wymaga dużej precyzji, ale, przynajmniej w moim odczuciu, pomaga myślenie jednocześnie w kategoriach jasności względnej i działkach przysłony niezbędnych do jej osiągnięcia.

    Jasność w %

    Poziomy 0–255

    Stopnie przysłonylicząc od wartości średniej

    0

    0

    10

    25

    20

    50

    30

    75

    40

    100

    50

    128

    60

    150

    70

    175

    80

    200

    90

    225

    100

    255

    25 33 66 75

  • 17S Z Y B K O I B E Z B Ł Ę D N I E

    PL Text

    50%75%+2

    60%+1

    90%+3½

    10%-4

    e:Perfect Exposuretp:201(P) Page:16 (SW)

    Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:17

    US_006-023_08314.indd Sec1:17 11/23/08 10:37:10 AM

    SZYBKIE DECYZJEMamy tu obraz, który wybrałem wyrywkowo. Dobrze jednak pamiętam moment, kiedy go zobaczyłem, i to, co wtedy myślałem o ekspozycji. Sprowadzając sprawę do kwestii zasadniczych, widzę morze i niebo jako jeden blok tonalny, białe koszule mężczyzn znajdujących się w cieniu jako kolejny, dwie oświetlone słońcem białe koszule jako jeszcze inny i wreszcie czarny piasek jako ostatni. Dla wyjaśnienia dodam, że spędziłem pewnie kilka sekund, myśląc o ekspozycji. Schemat pokazuje te bloki tonalne i ich jasność (w procentach) oraz różnice w stopniach pomiędzy odpowiadającymi im działkami a wartością średnią.

    Szybki proces decyzyjny wyglądał mniej więcej następująco:1. Uwaga na obcięcie wartości jasnych białych koszul;

    zachować największą możliwą jasność.2. Morze i niebo są mniej więcej takie same, muszą być

    całkiem jasne.3. Zacienione białe koszule nie są takie ważne;

    wystarczy dowolna wartość na skali jasności.4. Czarny piasek – nieważny; w każdym wypadku

    będzie i tak bardzo ciemny.

    Rzut oka wystarczył też, aby stwierdzić, że cała mieszanina tonów powinna być zbliżona do wartości średniej i że korzystając z pomiaru matrycowego aparatu i mając dwie jasne koszule blisko centrum kadru, obraz jest bezpieczny od ryzyka prześwietlenia. W tym przypadku polegałem po prostu na znajomości swojego aparatu.

    Białe ubrania w cieniu Oświetlone słońcem ubrania Czarny piasek

    Morze i nieboCałość

  • 18 I D E A L N A E K S P O Z Y C J A

    PL Text(SW) Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure#175 Dtp:201(P) Page:18US_006-023_08314.indd Sec1:18 11/23/08 10:37:17 AM

    STUDIUM PRZYPADKU 1

    Jest to pierwsze z trzech studiów przypadku, które mają za zadanie pokazać działanie „schematu decyzyjnego”. W całej książce umieściłem znacznie więcej przykładów, a każdy z nich skupia się na innym aspekcie ekspozycji. Wybrałem tę właśnie fotografię na pierwszy przykład z powodu jej prostoty: po pierwsze, rozpiętość tonalna sceny odpowiada wydajności aparatu i matrycy (innymi słowy, rozpiętość tonalna pasuje); po drugie, znajduje się na niej jeden wyraźny obszar zainteresowania, który narzuca się sam jako ton kluczowy. Nie jest to więc nic skomplikowanego, a sytuacja dawała mnóstwo czasu na ustawienie aparatu, przewidzenie właściwego momentu i przemyślenie wszystkiego, w tym także ekspozycji, zawczasu.

    Gdy mamy możliwość poświęcić ekspozycji więcej uwagi, zawsze znajdziemy coś interesującego. W tym przypadku miałem do czynienia z ruinami świątyni w Ajutthaja w Tajlandii. Moją uwagę zwróciła leżąca w trawie głowa posągu Buddy. Ponieważ wcześniej dokonałem wstępnego rozpoznania terenu, doszedłem do wniosku, że jej widok w ostatnich promieniach słońca wypadnie najciekawiej. Kompozycja i punkt ustawienia aparatu maksymalnie wykorzystały głębię sceny, od źdźbeł trawy otaczających kamienną głowę do pochylonych murowanych stup z tyłu. Z technicznego punktu widzenia oznaczało to obiektyw szerokokątny ze znacznie zwiększoną wartością przysłony dla uzyskania dobrej głębi ostrości (20 mm efl i f/32).

    Do tego momentu, późnym popołudniem, kontrast sceny był dobry, czyli wysoki, ale rozpiętość tonalna dawała się opanować. Widziałem to od razu, ale miałem też czas, aby dokonać pomiaru sceny światłomierzem ręcznym, co potwierdziło moje przekonanie. Oznaczało to, że o ile wybiorę umiarkowanie średni ton dla najważniejszego elementu i dostosuję do tego średnią ekspozycję, wszystko będzie proste. I rzeczywiście było.

    SCHEMAT DECYZYJNYJest to najprostszy, najbardziej bezpośredni „schemat decyzyjny” – podążamy główną ścieżką bez konieczności uwzględniania kwestii słabego oświetlenia lub poszukiwania rozwiązań dla obcinania świateł i cieni.

    USTAWIENIA

    TRYB POMIARU

    ŚWIADOMOŚĆ CELU

    POTENCJALNE PROBLEMY KLUCZOWE TONY

    SŁABE OŚWIETLENIE

    DOSTOSOWANIE CZUŁOŚCI ISO/

    MIGAWKI/PRZYSŁONY

    ROZJAŚNIENIE

    NISKA ROZPIĘTOŚĆ

    TONALNA

    ODPOWIEDNIA ROZPIĘTOŚĆ

    TONALNA

    WYSOKA ROZPIĘTOŚĆ

    TONALNA

    BRAK KONFLIKTU KONFLIKT

    ZMIANA OŚWIETLENIA LUB

    KOMPOZYCJI

    KOMPROMISOWA KOREKTA

    EKSPOZYCJI

    NAŚWIETLENIE NAJWAŻNIEJSZEGO

    ELEMENTU

    PODGLĄD

    ZALEŻNOŚĆ OD SPECJALNEJ

    OBRÓBKI

    W RAZIE POTRZEBY POWTÓRZENIE

    ZDJĘCIA

    Pom

    iar d

    edyk

    owan

    y lu

    b ko

    rekt

    a us

    taw

    ień

    stan

    dard

    owyc

    h.

    Niska czułość ISO dla zachowania szczegółów. Balans bieli: światło dzienne.

    Manualny

    Scena bogata pod względem kontrastu i koloru, ale mieszcząca się w granicach ryzyka obcinania świateł i cieni, kamienna głowa na pierwszym planie całkowicie naświetlona, ale nie prześwietlona.

    Światło słoneczne na kamiennej głowie.

    Przysłona jest dopasowana do głębi ostrości; trzeba ustawić czas ekspozycji na ½ s.

    Brak problemów z ekspozycją, rozpiętość tonalna pasuje, ilość światła wystarczająca.

    Sprawdź, czy nie doszło do obcinania wartości. Nie.

  • 19S Z Y B K O I B E Z B Ł Ę D N I E

    PL Texte:Perfect Exposuretp:201(P) Page:18 (SW)Job:E11-08314 Title:Perfect Exposure

    #175 Dtp:201(P) Page:19

    US_006-023_08314.indd Sec1:19 11/23/08 10:37:17 AM

    Najistotniejszy był wybór odpowiedniego momentu, gdyż cienie skradały się dosyć szybko. Biorąc pod uwagę umiejscowienie drzew i kolejnych ruin za aparatem, nie tak łatwo dało się przewidzieć sposób padania cieni na to miejsce. Wybrałem chwilę, gdy cień odległej gałęzi przesłonił trawę po jednej stronie głowy i zostało już tylko ok. minuty na zrobienie zdjęcia, zanim przesunie się on na samą kamienną głowę. Kluczowy ton stanowiła oświetlona jej część, a czas migawki ustawiłem tak, aby naświetlenie trwało o ułamek krócej niż jego średnia wartość (może o ¼ działki), czyli ½ s.

    Jedną z technik, jakich będę używał w całej książce, jest konwersja obrazu na matrycę przedstawiającą piksele w skali szarości. Przy tej skali rozmiarów pikseli ważne tony wyróżniają się, ale treść obrazu nie jest oddana. Uważam, że dzięki temu łatwiej rozważyć kwestie ekspozycji – oczywiście, już po zrobieniu zdjęcia. Podczas tego ujęcia miałem czas, aby obejrzeć całą scenę i znaleźć obszary o takim samym tonie, co głowa. Na szczęście było ich kilka, w tym znaczna część murowanej stupy po lewej stronie i narożniki nieba („narożniki” pochodzą z winietowania obiektywu szerokokątnego).

    NAJWAŻNIEJSZY PUNKTNajważniejszy punkt zdjęcia obrysowany białym kolorem.

    NAJWAŻNIEJSZY PUNKTEkspozycja dopasowana do najważniejszego punktu jako półtonu.

    POZOSTAŁE PÓŁTONYInne obszary zdjęcia o podobnych półtonach.

    POWSTAŁY OBRAZZdjęcie jest efektem końcowym opisywanego tu studium przypadku. Poniższe diagramy pokazują, jak – już po wyborze głowy jako najważniejszego punktu – zidentyfikowano pozostałe półtony.

    ANALIZA ZA POMOCĄ SCHEMATUSchemat rejonów jasności.

  • Niedostępne w wersji demonstracyjnej.

    Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

    OkładkaStrona tytułowaSpis treściWSTĘPROZDZIAŁ 1: SZYBKO I BEZBŁĘDNIEMetoda podstawowaKluczowe decyzjeSchemat decyzyjnyJasność i ekspozycjaStudium przypadku 1Studium przypadku 2Studium przypadku 3

    ROZDZIAŁ 2: ZAGADNIENIA TECHNICZNEŚwiatło na matrycyTerminologiaEkspozycja a szumRozpiętość tonalna matrycyObcinanie i stopniowanie światełWydajność aparatuRozpiętość tonalna scenyWysoki i niski kontrastTryby pomiaru – podstawowy i ważonyTryby pomiaru – inteligentny i przewidującyKorekty pomiaruObiektywna poprawnośćŚwiatłomierz ręcznySzara kartaKluczowe tony, kluczowe pojęciePriorytety scenyEkspozycja a kolorBracketing

    ROZDZIAŁ 3: DWANAŚCIE SYTUACJIGrupa pierwsza (rozpiętość odpowiada matrycy)1 Rozpiętość odpowiada matrycy – średnie tony kluczowe2 Rozpiętość odpowiada matrycy – jasne tony kluczowe3 Rozpiętość odpowiada matrycy – ciemne tony kluczoweGrupa druga (niska rozpiętość)4 Rozpiętość niska – tonacja średnia5 Rozpiętość niska – tonacja jasna6 Rozpiętość niska – tonacja ciemnaGrupa trzecia (wysoka rozpiętość)7 Rozpiętość wysoka – średnie tony kluczowe8 Rozpiętość wysoka – duże jaśniejsze obiekty na ciemnym tle9 Rozpiętość wysoka – małe jaśniejsze obiekty na ciemnym tle10 Rozpiętość wysoka – obiekty o podświetlonych krawędziach11 Rozpiętość wysoka – duże ciemniejsze obiekty na jasnym tle12 Rozpiętość wysoka – małe ciemniejsze obiekty na jasnym tle

    ROZDZIAŁ 4: STYLNastrój ważniejszy od informacjiEkspozycja spersonalizowanaTony pamięcioweWyobrażenieSystem strefowyZnaczenie strefMyślenie strefoweEkspozycja obrazów czarno-białychTonacja wysokaJasność barw i obrazuRefleks świetlnyBlask światełTonacja niskaPochwała cieniaPochwała cieniaWybór głębokich cieniJeszcze o niskiej tonacjiSylwetkaNieistotne światła i cienieJasność i uwaga

    ROZDZIAŁ 5: OBRÓBKA OBRAZÓWPóźniejszy wybór ekspozycjiEkspozycja, jasność i jasność barwEkspozycja selektywnaKorekty po ekspozycjiTechnika HDRŁączenie ekspozycjiŁączenie ręczne

    SłowniczekIndeks