Ekonomie w literaturze i kulturze

2

3

4

5

1

E K O N O M I A L I T E R A T U R Y

EKONOMICZNE TEORIE LITERATURY

EKONOMIE W LITERATURZE I KULTURZE

LITERACKIE EKONOMIE

EKONOMIA W BADANIACH LITERACKICH. ZAGADNIENIA TEORETYCZNE

EKONOMIA LITERATURY. ANTOLOGIA

Ekonomie w literaturze i kulturzepod redakcją Borysa Cymbrowskiego i Pawła Tomczoka

KATOWICE 2017U L U C Z

u l u c z @ i n t e r i a . p l

Redaktor serii Historia literatury polskiejMarek Piechota

Redakcja merytoryczna: Borys Cymbrowski Paweł Tomczok

Recenzent: Sławomir Buryła

Redakcja, korekta, skład, przygotowanie do druku: Tomasz Gronau

Copyright © 2017 by Uniwersytet Śląski

Publikacja została sfinansowana ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji nr DEC-2012/05/D/HS2/03589.

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Wydawcy: ULUCZ ulucz@interia.pl

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: wydawus@us.edu.pl

ISBN 978-83-924891-6-0 ISBN 978-83-226-3087-7 (WUŚ wersja drukowana)

Wydanie I. Ark. druk. 9,5. Ark. wyd. 9,5. Papier offsetowy III 90 g. Cena 20 zł (+VAT) Druk i oprawa: „TOTEM.COM.PL Sp. z o.o.”, Sp.K. ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław

Spis treści

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Łukasz MilenkowiczLiteracka koegzystencja asynchronizmów. Wokół Lalki Bolesława Prusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Paweł TomczokMaszyna, rasa, kapitalizm w Ziemi obiecanej W.S. Reymonta . . . . . . . 27

Borys CymbrowskiWinien i ma. Czas i pieniądz w powieści Gustava Freytaga Soll und Haben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Michał KłosińskiWojownicy awangardy – projekty ekonomiczno-społeczne w manifestach literackich Brunona Jasieńskiego . . . . . . . . . . . . . . 89

Paweł WolskiJak boksowało robotnicze ciało? Somatyczna produkcyjność pracy sportowej w powieści socrealistycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

Mikołaj RatajczakNarracje o kryzysie: przyczyny kryzysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145Noty o autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

WstępPostawienie pytania o relację ekonomii do literatury i kultury staje się możliwe

dopiero wtedy, gdy ekonomia i kultura zostały już rozdzielone. W europejskiej tradycji na pierwszym planie znajduje się co prawda inny podział – rozdzielenie natury i kultury oraz odpowiadające mu przeciwstawienie nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych – ale w obrębie tego podziału kwestie ekonomiczne zy-skiwały coraz bardziej autonomiczny status. Ekonomiczna działalność jednostki rozumianej jako homo oeconomicus miała odpowiadać naturalnym skłonnościom człowieka (także „dzikiego”) do wymiany posiadanych dóbr. Nowożytny kapita-lista okazywał się w takim obrazie istotą naturalną, a – w drugą stronę – człowiek był z natury nowożytnym kapitalistą.

Jakie miejsce w kapitalistycznej antropologii mogła zająć kultura? Dowarto-ściowaniu sfery materialnej produkcji oraz wymiany towarzyszyło osłabienie po-zycji sfery duchowej aktywności człowieka. Mimo że w wielu pracach podkreśla-no znaczenie etyki i religii jako podstaw kapitalistycznej ascezy i oszczędności, to wraz z przemianami kapitalizmu ekonomiczna „baza” coraz wyraźniej oddalała się od kultury postrzeganej jako przypadkowa, właściwie zbędna, „nadbudowa”.

Nowoczesna literatura musiała odebrać tę sytuację jako zagrożenie. Ekonomia podważała podstawy jej autonomii – oferowała twórcom utrzymanie tylko w za-mian za „produkcję” dzieł na sprzedaż, dzieł-towarów, które przyniosą dochód nie tylko twórcy, ale przede wszystkim wydawcy. Kultura odpowiedziała na zagroże-nie swojego statusu podjęciem wielowymiarowej gry. Tom Ekonomie w literaturze i kulturze przedstawia badania nad tekstami, które przedstawiają problematykę ekonomiczną i społeczną od połowy XIX wieku po współczesność.

Artykuł Łukasza Milenkowicza „Literacka koegzystencja asynchronizmów. Wokół Lalki Bolesława Prusa” omawia problem kulturowej reprezentacji jedno-czesności różnych sposobów produkcji i formacji społecznych w tym samym cza-sie. Nawiązując do prac Ernsta Blocha, Witolda Kuli i Jerzego Jedlickiego, autor buduje model koegzystencji feudalizmu i kapitalizmu na peryferiach dziewiętna-stowiecznej gospodarki światowej. W skomplikowanej rzeczywistości sprzecznych systemów dystrybucji majątku i społecznego uznania musi poruszać się Stanisław

Ekonomie w literaturze i kulturze8

Wokulski. Artykuł Milenkowicza stanowi ważną propozycję analizy różnych cza-sów historii gospodarczej i społecznej, których spotkania i konfrontacje rzadko były uchwytywane w tradycyjnej historiografii, za to często były pokazywane w tekstach literackich; te stanowią z tego powodu świetne źródło do badania skomplikowanych historycznych koegzystencji asynchronizmów. Wydaje się, że szczególnie owocne rezultaty może przynieść badanie pod tym kątem tekstów kultury przedstawiających rozmaite czasy przejściowe oraz momenty transfor-macji, gdy współistnieją elementy różnych systemów gospodarczych, a jednostki muszą funkcjonować w światach niejasnych reguł.

Paweł Tomczok jest autorem artykułu „Maszyna, rasa, kapitalizm w Ziemi obiecanej W.S. Reymonta”. Powieść posiada oczywistą dominantę ekonomiczną – jako utwór o zakładaniu fabryki w dziewiętnastowiecznej Łodzi. Rzeczywistość przemysłowego kapitalizmu zdaje się przenikać każdy fragment dzieła, co sprawia, że Ziemię obiecaną do dziś odbiera się jako przekonujący i prawdziwy obraz gospo-darki tego czasu. Autor stawia pytanie o sposób konstrukcji tego przedstawienia i źródło jego perswazyjnej mocy. Tkwi ono w zdolności do całościowego obrazo-wania kapitalizmu poprzez zmysłowe media obecności pracujących maszyn, re-fleksje o mieście traktowanym jako całość, w której stapiają się dążenia poszczegól-nych jednostek, wreszcie pokazanie bohaterów zmuszonych do przystosowania się do tej rzeczywistości. W recepcji utworu podkreślano zwykle znaczenie konfliktu między Polakami, Niemcami i Żydami. Autor artykułu stawia tezę, że ten konflikt nie ma jednak w Ziemi obiecanej charakteru ekonomicznego, a raczej kulturowy.

Borys Cymbrowski w artykule „Winien i ma. Czas i pieniądz w powieści Gu-stava Freytaga Soll und Haben” przedstawił powiązanie ekonomii oraz tożsamości etnicznej w tej wciąż zbyt mało obecnej w polskich badaniach powieści. Powsta-ły w połowie XIX wieku utwór umacnia ekonomiczne stereotypy różnych grup etnicznych: przede wszystkim Żydów i Polaków, ale także słabo radzących sobie w warunkach zmieniającej się gospodarki niemieckich arystokratów.

Artykuł Michała Kłosińskiego „Wojownicy awangardy – projekty ekonomicz-no-społeczne w manifestach literackich Brunona Jasieńskiego” przedstawia kon-tekst ekonomiczny i społeczny wystąpień twórców awangardowych, a jednocześ-nie pokazuje, jak lewicowi autorzy nawiązywali dyskusję z towarowym statusem dzieła sztuki w epoce monopolistycznego kapitalizmu.

Paweł Wolski w tytule swojego artykułu zawarł pytanie. „Jak boksowało ro-botnicze ciało? Somatyczna produkcyjność pracy sportowej w powieści socreali-stycznej” – to próba podjęcia bardzo słabo zbadanego tematu przełożenia ideolo-gicznych i ekonomicznych zaleceń na kulturę fizyczną, a szczególnie na cielesność

Wstęp 9

w tekstach literackich. W analizach różnych utworów autor pokazuje napięcie między ideologią pracy a ideologią treningu, sportu, który także przyjmuje postać podobną do regularnej fizycznej pracy.

Artykuł Mikołaja Ratajczaka „Narracje o kryzysie: przyczyny kryzysu” wy-chodzi od omówienia ekonomicznych narracji o kryzysie, by przejść do literackich i filmowych reprezentacji globalnego kryzysu finansowego, jaki nadszedł w 2007 roku. Autor bada sposoby wyjaśniania procesów ekonomicznych w tekstach kul-tury. Niektóre z reprezentacji koncentrują się na indywidualnych motywacjach finansowych elit odpowiedzialnych za wywołanie kryzysu. Inne przedstawienia próbują rozpoznać ponadosobową strukturalną przyczynę kryzysów w global-nym kapitalizmie. Podjęcie zagadnienia reprezentacji aktualnych wydarzeń go-spodarczych w mediach, kulturze, a szczególnie literaturze, wskazuje na potrzebę krytycznego podejścia do różnych tekstów, które często w zbyt prosty sposób ujmują skomplikowane procesy, umacniając ograniczoną perspektywę swoich odbiorców.

Badanie wątków ekonomicznych w historii literatury i kultury umożliwia nowe odczytanie klasycznych dzieł. Pozwala także na krytyczne spojrzenie na te utwory, które wydają się adekwatnie i realistycznie ujmować zjawiska ekonomicz-ne, a faktycznie potwierdzają jedynie stereotypy. Ekonomia literatury staje się kry-tyką kulturowych legitymizacji kapitalistycznej gospodarki.

Borys Cymbrowski Paweł Tomczok

Achinger, Christine 78, 86Agamben, Giorgio 150Antoniukowa, Barbara 89, 106, 107Arystoteles (Stagiryta) 123Askenazy, Szymon 78, 86

Bair, Sheila 141Bakalarz, Dariusz 104, 106Balzac, Honoré de 13, 115, 137Baran, Bogdan 44, 47, 70Barro, Robert 132Baumgarth, Christa 90, 91, 106Becker, Gary 131Bellofiore, Riccardo 101Benjamin, Walter 31, 69Berghaus, Günter 96, 107Bernanke, Ben 135Bielański, Stefan 110, 126Bierut, Bolesław 113, 114, 126Bilik, Andrzej 62, 69Bloch, Ernst 7, 15, 16, 24Blumenberg, Hans 30, 69Bourdieu, Pierre 122, 123, 125 Brecht, Bertolt 140Brokmanowa, Melania 46, 70Brun-Bronowicz, Julian 14, 18, 24Brundage, Avery 109, 118Brzozowski, Stanisław 13, 14, 24, 98Budrecki, Lech 29, 45, 47, 69Bunsen, Christian C.J. von 73, 74, 80, 87Burluk, Dawid 89, 92, 99, 106

Indeks nazwiskBuryła, Sławomir 114Burzyńska, Anna 122, 125

Caffentzis, George 101Cantarella, Eva 109, 119, 125Carell, Steve 141Carlyle, Thomas 13, 24Chandor ( Jeffrey McDonald) 135, 136Chavatte, Ignace Pierre 117–119, 121Chlebnikow, Wiktor 89, 92, 106Chychła, Zygmunt 109Cichocki, Marek 68, 69Cockburn, Leslie 134Cooper, George 130Coubertin (de), Pierre 112, 125Cybienko, Helena 19Czachor, Rafał 93, 94, 106Czapliński, Przemysław 94, 102, 103Czepulis-Rastenis, Ryszarda 15, 24Czyżewski, Tytus 96

Damon, Matt 134DeLillo, Don 137Dietschy, Beat 15, 24Dmowski, Roman 45, 64, 66, 69Doroszewski, Witold 102, 107Drogosz, Leszek 108, 109Dubiel, Helmut 74, 87

Eile, Stanisław 23, 24Elias, Norbert 23

Ekonomie w literaturze i kulturze146

Elżbieta II 130Engels, Fryderyk 35, 69, 71, 116, 125Erhard, Ludwig 131

Fenske, Hans 77, 87Ferguson, Charles 134Filokrates 119Fowkes, Ben 125Freytag, Gustav 8, 71–88Friedman, Milton 131

Gąsowski, Tomasz 110, 126Gelber, Mark H. 80, 87Genosko, Gary 102, 106Giammatti Paul 135Gibney, Alex 137Gibson, John H. 119, 125Giersch, Herbert 131Gomez, Selena 140Grzymała-Siedlecki, Adam 41Gumbrecht, Hans Ulrich 119, 125Gutkowski, Tadeusz 110, 113, 126, 127

Hahn, Hans-Jürgen 76, 87Hanson, Curtis 134Harris, Robert 136, 142Hayek, Friedrich August von 132Hegel, Georg Wilhelm Friedrich 125Heinrich, Michael 101Hemer, Adam 58, 69Hilferding, Rudolf 134Hoesick, Ferdynand 42Hoffman, Paweł 116, 125Hörisch, Jochen 30, 41, 69, 105, 106Huber, Steffen 105, 106Husserl, Edmund 56

Ihnatowicz, Ireneusz 29, 69Iwasiów, Sławomir 110, 127

Jabłonowski, Władysław 55, 66, 68, 69Jakubowicz, Karol 97, 106Janicka, Anna 23, 24Janiszewski, Jarosław 122, 126Jankowska, Hanna 11, 25Jasieński, Bruno 89–107Jedlicki, Jerzy 7, 13, 15, 24

Kądziela, Jerzy 11, 25Keller, Gottfried 78, 88Kesten, Hermann 21Keynes, John Maynard 138Kita-Huber, Jadwiga 105, 106Kittler, Friedrich 30Klejn, Zbigniew 17, 24Kłosiński, Krzysztof 31, 69Koc, Barbara 37, 64, 65, 69Kochanowicz, Jacek 16, 24Kocka, Jürgen 17, 21, 22, 24Kolesnikoff, Nina 92, 93, 102, 106Kołodziej, Karolina 28, 69Kołodziejczyk, Ryszard 13, 14, 16,

17, 24Konersmann, Ralf 31, 69Kopacki, Andrzej 31, 69Kosiński, Ryszard 110, 113, 115, 116,

120–127Kotarbiński, Józef 20, 24Kott, Jan 23, 25Kowalczyk, Józef 114, 115, 126Krauss, Ewa 30, 69Krawczyk, Zbigniew 112, 126Krobb, Florian 76, 86, 87Kronenberg, Leopold 17, 65Kruczonych, Aleksiej 92, 106Krupa, Bartłomiej 110Kruża, Józef 109Krzymuska, Maria 46, 51, 52, 61, 67, 69Krzywicki, Ludwik 13

147Indeks nazwisk

Krzyżanowski, Julian 45, 69Kukier, Henryk 109Kula, Witold 15, 25, 65, 69Kulczycka-Saloni, Janina 18, 20, 21, 25Kulesza, Jerzy 108, 126

Landau, Zbigniew 16, 95, 106Leder, Andrzej 14Lenin, Włodzimierz 18, 19, 25, 93Lethen, Helmut 58, 69Levi, Primo 150Levitt, Steven D. 131 Lewis, Michael 139, 141, 142Lippmann, Greg 139Liskowacki, Ryszard 110, 127Löbl, Rudolf 118, 126Lorentowicz, Jan 41Löwenthal, Leo 74, 75, 87Ludwig, Otto 78, 88Ludwik XVI 117Lukács, György (Georg) 29, 73, 87Luksemburg, Róża 99, 106

Łukasiewicz, Juliusz 17, 25

Macherey, Pierre 18, 19, 25Madejski, Jerzy 110, 127Majakowski, Włodzimierz 89, 92–94,

99, 106Malik, Jakub 13, 23, 25Marinetti, Filippo Tomaso 89–93, 95,

96, 100, 101, 106, 107Markiewicz, Henryk 13, 22–25Markowski, Michał Paweł 122, 125Marks, Karol 35, 40, 41, 69, 71, 99,

101, 107, 110, 137, 140Marody, Mirosława 16, 24Mason, Paul 129, 142Matoni, Jürgen 80, 87

Mazan, Bogdan 66, 69Mazur, Mariusz 114, 126McGinn, Collin 117, 126McKay, Adam 139, 140McLuhan, Marshall 97, 106Mehring, Franz 78, 87Mersch, Dieter 30, 69Michaels, Walter Benn 120, 126 Miller, Merton 132Miraglia, Ettore 109, 125Mirowski, Philip 130, 131, 142Mitchell, Allan 17, 24Miziński, Piotr 44, 47, 70Mochnacki, Maurycy 14Mommsen, Theodor 11Moore, Michael 138Moretti, Franco 12, 17, 21, 22, 25, 48Moryń, Mariusz 33, 69

Nixon, Richard Milhous 139Nocer, Joe 133

Olszański, Tadeusz 108, 126Ordyłowski, Marek 126Oręziak, Leokadia 131, 142Orłowski Hurbert 76, 87Orwell, George 113, 126Ossowska, Maria 53, 69Ossowski, Stanisław 29Osterhammel, Jürgen 77, 87

Paczoska, Ewa 23, 25Pasko, Artur 108, 109, 112, 113, 126Patterson, Scott 135, 142Paulson, Henry 135Piechal, Marian 39, 45, 69Piketty, Thomas 62, 69Pitt, Brad 141Plehwe, Dieter 131, 142

Ekonomie w literaturze i kulturze148

Poggi, Christine 91, 92, 106Popiel, Magdalena 27, 31, 33, 41, 60,

62, 65, 66, 69, 70Prus, Bolesław 7, 11–26, 27Przybyła, Zbigniew 19, 24Przyłębski, Andrzej 31, 70Pytlas, Stefan 29, 60, 70Rainey, Lawrence 92, 106

Ratajczak, Mikołaj 120, 122, 126Reich, Wilhelm 58, 70Reymont, Władysław Stanisław 8,

27–70Ritter, Mark 16, 24Robbie, Margot 140Romankówna, Maria 28, 70Rudnicki, Adolf 115, 126Rudnicki, Lucjan 28Ruppert, Michael 138Rurawski, Józef 61, 70Rusiński, Michał 13, 25Rutkowski, Krzysztof 23, 25

Schmidt, Alfred 125, 126Schmitt, Carl 112Schmitz, Hermann 31, 33, 69, 70Schumpeter, Joseph 13, 25Scorsese, Martin 137Sedláček, Tomáš 104, 106Sennett, Richard 11, 12, 25Simmel, Georg 30Sipes, Robert 114, 126Słapek, Dariusz 109, 112, 113, 118, 126Sławiński, Janusz 105, 107Sloterdijk, Peter 122, 123, 126Smith, Chris 138Smith, Tony 101Sobieraj, Tomasz 23, 25Sombart, Werner 46, 70

Sorkin, Andrew Ross 135, 142Sosnowska, Anna 18, 25, 87Sosnowska, Katarzyna 137, 142Soto, Hernand de 131, 142Sowa, Jan 14Stasiak, Marcin 110, 124, 126Stefaniuk, Zenon 109Stendhal (Marie-Henri Beyle) 18Stern, Anatol 96, 97, 107Stone, Oliver 136Storm Theodor 78, 88Strożek, Przemysław 96, 107Stróżyński, Tomasz 117, 126Suchodolski, Bogdan 123, 126Surynt, Izabela 75–77, 80, 87Szadkowski, Krystian 101, 107Szramek, Emil 72, 87Sztachelska, Jolanta 63, 70Sztejnbach, Walery 115, 126Szweykowski, Zygmunt 20, 25Szymański, Marcin 32, 39, 70Szyrocki, Marian 87

Śnieżko, Dariusz 126Świętochowski, Aleksander 18

Tasarski, Jerzy 90, 106Taylor, Fredrick Winslow 104, 107Thaler, Richard 140Thompson, Ewa M. 78, 87Tołstoj, Lew 18, 19Tomasik, Wojciech 109, 114, 126Tomasz z Akwinu (Akwinata) 123Tomaszewski, Jerzy 95, 106Tomba, Massimiliano 101Tomczok, Paweł 120Turgieniew, Iwan 19

Umińska, Bożena 61, 70

149Indeks nazwisk

Varoufakis, Yanis 128, 138, 139, 142Vennett, Jared 139–141Vigarello, Georges 117, 121, 126Vogl, Joseph 137, 142

Wajda, Andrzej 140Wall, Geoffrey 18, 25Wat, Aleksander 96, 97, 107Weber, Maks 12, 44, 46–48, 58, 70Weser-Bissé, Petra 78, 79, 88Wittman, Laura 92, 106Wolski, Paweł 110, 120, 126, 127Wyka, Kazimierz 27, 28, 41, 42, 70

Zeilinger, Doris 15, 24Zimmerman, Rainer E. 15, 24Zimmermann, Hans-Dieter 76, 88Znaniecki, Florian 108Zola, Emil 21Zupančič, Alenka 140, 142

Žižek, Slavoj 141

Żeromski, Stefan 11, 14, 24, 25

Noty o autorachŁukasz Milenkowicz, doktorant na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu

Śląskiego. Realizuje projekt Od neutralizacji do figuracji. Semiotyka i narratologia form utopijnych w ramach programu „Diamentowy Grant”. Publikował w czaso-pismach internetowych i tomach zbiorowych. Interesuje się filozofią współczesną i teorią literatury oraz powieścią XIX wieku.

Paweł Tomczok, adiunkt w Zakładzie Historii Literatury Poromantycznej Uniwersytetu Śląskiego. Publikował w „Pamiętniku Literackim”, „Tekstach Dru-gich”, „FA-arcie”, „Śląskich Studiach Polonistycznych”. Zajmuje się marksistowską teorią literatury, badaniem negatywnych afektów w literaturze, literaturą drugiej połowy XIX wieku. Przygotowuje książkę Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku.

Borys Cymbrowski, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Opolskie-go. Zajmuje się socjologią historyczną, antropologią kulturową i socjologią jako-ściową. Ostatnio opublikował m.in. artykuł Walka klas w społeczeństwie dworskim („Kultura i Społeczeństwo” 2015, nr 1) oraz współredagował tom monograficzny (razem z Krzysztofem Frysztackim) Socjologia historyczna. Wokół wyzwań teore-tycznych i praktyki badawczej (2015). Wraz z Dorotą Rancew-Sikorą redagował numer specjalny „Przeglądu Socjologii Jakościowej” (2016, t. XII, nr 3), poświęco-ny etyce w badaniach antropologicznych. Tłumaczy także z języka niemieckiego. W jego przekładzie ukazały się: Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji Petera Sloterdijka (Wyd. Krytyki Politycznej, 2011) oraz Teoria partyzanta Carla Schmitta (Wyd. Krytyki Politycznej, 2016).

Michał Kłosiński, adiunkt w Zakładzie Literatury Współczesnej w Instytucie Nauk o Literaturze Polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Członek Association des Amis de Jean Baudrillard, Utopian Studies Society oraz The Society for Utopian Studies, wieloletni uczestnik Paris Program in Critical Theory. Publikował w: „International Journal of Baudrillard Studies”, „Pamiętni-ku Literackim”, „Wielogłosie”, „FA-arcie”, „Świecie i Słowie”. Autor książek: Świat pęknięty. O poemach naiwnych Czesława Miłosza (2013) oraz Ratunkiem jest tyl-ko poezja. Baudrillard – Teoria – Literatura (2015). Aktualnie zajmuje się pro-

Ekonomie w literaturze i kulturze152

blematyką literaturoznawczo-filozoficznej lektury i krytyki gier komputerowych w perspektywie badań nad utopiami i dystopiami oraz finalizuje prace w projekcie Ekonomia literatury.

Paweł Wolski, pracownik Uniwersytetu Szczecińskiego, autor książek Tadeusz Borowski – Primo Levi. Prze-pisywanie literatury Holocaustu (Wyd. IBL, 2014) oraz Tadeusz Borowski. Ciało (Wyd. UŁ, 2017), a także tekstów dotyczących cie-lesności doświadczenia obozowego na przykładzie narracji sportowych, ekonomii ciała w warunkach Zagłady, kategorii autentyczności w dyskusjach nad stosowno-ścią przedstawień Zagłady itp., w czasopismach takich jak „Teksty Drugie”, „Prze-gląd Humanistyczny”, „Czas Kultury”, „FA-art” i innych. W latach 2012–2013 Fulbright Visiting Professor na Brandeis University (USA). Jest kierownikiem Szkoły Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Uniwersytetu Szczecińskie-go i współredaktorem czasopism naukowych „Autobiografia. Literatura–Kultu-ra–Media” oraz „Narracje o Zagładzie”.

Mikołaj Ratajczak, filozof, redaktor i tłumacz. Pracownik Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, redaktor czasopisma naukowego „Prakty-ka Teoretyczna”, w latach 2012–2015 wydawca filozofii i socjologii w Wydaw-nictwie Naukowym PWN. Autor artykułów opublikowanych m.in. w „Praktyce Teoretycznej”, „Politei”, „Przeglądzie Politycznym”, „Znaku”, „Dzienniku Opinii”, „Hybris”, „Bez dogmatu”, „Kulturze liberalnej” i „Dzienniku Gazeta Prawna” oraz rozdziałów w polskich i zagranicznych monografiach naukowych. Współredaktor dwóch tomów poświęconych myśli Giorgia Agambena. Na język polski przeło-żył m.in. Kapitał 1.1. Rezultaty bezpośredniego procesu produkcji Karola Marksa (2013) oraz Rzecz-pospolitą Michaela Hardta i Antonia Negriego (2012, razem z zespołem „Praktyki Teoretycznej”). Obecnie pracuje nad monografią poświę-coną współczesnej włoskiej filozofii politycznej. Jego zainteresowania obejmują współczesną filozofię polityczną, filozoficzne zagadnienia ekonomii politycznej oraz związek między filozofią języka i filozofią podmiotu. Współzałożyciel i czło-nek stowarzyszenia Polska Sieć Dochodu Podstawowego.